TEDGlobal 2007
Ory Okolloh: How I became an activist
Ory Okolloh o tym, jak zostać aktywistą
Filmed:
Readability: 3.2
399,010 views
Ory Okolloh opisuje historię swojego życia i swojej rodziny oraz to, w jaki sposób podjęła heroiczne zadanie raportowania prac kenijskiego parlamentu.
Ory Okolloh - Blogger and activist
Ory Okolloh maintains the blog Mzalendo, providing an unprecedented look at the doings of Kenya's parliament -- information once unavailable to Kenyan citizens. Full bio
Ory Okolloh maintains the blog Mzalendo, providing an unprecedented look at the doings of Kenya's parliament -- information once unavailable to Kenyan citizens. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:18
So what's image got do with it?
0
0
3000
Jakie znaczenie ma wizerunek?
00:21
And I must say, I think Emeka is trying to send
1
3000
2000
Przyznam, że Emeka próbuje przekazać
00:23
a lot of subliminal messages,
2
5000
1000
wiele podświadomych informacji
00:24
because I'm going to keep harping on some of the issues
3
6000
2000
bo podejmę tu kwestie,
00:26
that have come up.
4
8000
2000
wcześniej już poruszane.
00:28
But I'm going to try and do something different,
5
10000
2000
ale zrobię to inaczej,
00:30
and try and just close the loop with some of my personal stories,
6
12000
5000
zakończę tę sesję moją własną historią,
00:35
and try and put a face to a lot of the issues
7
17000
2000
nadam osobistym wymiar sprawom,
00:37
that we've been talking about.
8
19000
2000
o których rozmawiamy.
00:39
So, Africa is a complex continent full of contradictions,
9
21000
3000
Afryka jest złożonym kontynentem pełnym sprzeczności
00:42
as you can see.
10
24000
1000
jak zresztą widać.
00:43
We're not the only ones.
11
25000
2000
Nie jesteśmy w tym odosobnieni.
00:45
(Laughter)
12
27000
3000
(Śmiech)
00:48
(Applause)
13
30000
6000
(Brawa)
00:54
And you know, it's amazing.
14
36000
3000
To zdumiewające.
00:57
I mean, we need a whole conference
15
39000
1000
Potrzebujemy całej konferencji,
00:58
just devoted to telling the good stories about the continent.
16
40000
3000
by pozytywnie opowiedzieć o Afryce.
01:01
Just think about that, you know?
17
43000
2000
Pomyślcie o tym.
01:03
And this is typically what we've been talking about,
18
45000
3000
O tym właśnie mówiliśmy,
01:06
the role that the media plays in focusing
19
48000
2000
o roli mediów skupiających się
01:08
just on the negative stuff.
20
50000
2000
wyłącznie na negatywach.
01:10
Now, why is that a problem?
21
52000
3000
Dlaczego to jest problem?
01:13
A typical disaster story:
22
55000
3000
Typowa opowieść o katastrofie:
01:16
disease, corruption, poverty.
23
58000
2000
choroby, korupcja, nędza.
01:18
And some of you might be standing here thinking,
24
60000
3000
Niektórzy mogą sobie myśleć:
01:21
saying, "OK, you know, Ory, you're Harvard-educated,
25
63000
4000
"Ory, studiowałaś na Harvardzie,
01:25
and all you privileged people come here, saying,
26
67000
3000
uprzywilejowani, jak ty, ludzie namawiają nas,
01:28
'Forget the poor people.
27
70000
1000
byśmy zapomnieli o biednych,
01:29
Let's focus on business and the markets, and whatever.' "
28
71000
4000
skoncentrowali się na biznesie i rynkach.
01:33
And they're all, "There's the 80 percent of Africans
29
75000
2000
A w ujęciu ogólnym 80 proc. Afrykańczyków
01:35
who really need help."
30
77000
3000
koniecznie potrzebują pomocy.
01:38
And I want to tell you that this is my story, OK?
31
80000
4000
Tymczasem to również moja historia.
01:42
And it's the story of many of the Africans who are here.
32
84000
5000
Historia wielu tu obecnych Afrykańczyków.
01:47
We start with poverty.
33
89000
1000
Zacznijmy od biedy.
01:48
I didn't grow up in the slums or anything that dire,
34
90000
3000
Nie urodziłam się w slumsach,
01:51
but I know what it is to grow up without having money,
35
93000
3000
ale wiem, czym jest brak pieniędzy,
01:54
or being able to support family.
36
96000
4000
niemożność wykarmienia rodziny.
01:58
Euvin was talking about bellwether signs.
37
100000
2000
Euvin mówiła o znakach.
02:00
The bellwether for whether our family was broke or not was breakfast.
38
102000
5000
Oznaką stanu finansów naszej rodziny było śniadanie.
02:05
You know, when things were good, we had eggs and sausages.
39
107000
3000
W dobrych czasach jedliśmy jajka i kiełbaski.
02:08
When things were bad, we had porridge.
40
110000
3000
W kiepskich owsiankę.
02:11
And like many African families,
41
113000
2000
Jak inni Afrykańczycy, nie oszczędzaliśmy,
02:13
my parents could never save
42
115000
1000
Jak inni Afrykańczycy, nie oszczędzaliśmy,
02:14
because they supported siblings, cousins, you know, their parents,
43
116000
6000
by móc wspierać rodzeństwo, kuzynów, dziadków,
02:20
and things were always dicey.
44
122000
3000
przyszłość zawsze była niepewna.
02:23
Now, when I was born, they realized they had a pretty smart kid,
45
125000
3000
Rodzice szybko zrozumieli, że jestem inteligentna,
02:26
and they didn't want me to go to the neighborhood school,
46
128000
3000
i nie chcieli posyłać mnie do pobliskiej szkoły,
02:29
which was free.
47
131000
1000
która była darmowa.
02:30
And they adopted a very interesting
48
132000
3000
Przyjęli interesujące podejście
02:33
approach to education, which was
49
135000
2000
do mojej edukacji:
02:35
they were going to take me to a school that they can barely afford.
50
137000
4000
posłać mnie do szkoły, na którą ich nie stać.
02:39
So they took me to a private, Catholic, elementary school,
51
141000
3000
zapisali mnie do prywatnej, katolickiej podstawówki,
02:42
which set the foundation for what ended up being my career.
52
144000
5000
która zbudowała podwaliny mojej przyszłej kariery.
02:47
And what happened was,
53
149000
2000
Różnie bywało.
02:49
because they could afford it sometimes, sometimes not,
54
151000
3000
Czasami mogli ją opłacić, czasami nie,
02:52
I got kicked out pretty much every term.
55
154000
2000
więc wylatywałam co semestr.
02:54
You know, someone would come in with a list
56
156000
5000
Pojawiał się człowiek z listą ludzi,
02:59
of the people who haven't paid school fees,
57
161000
2000
którzy nie zapłacili czesnego,
03:01
and when they started getting pretty strict,
58
163000
2000
wtedy stawali się bardzo surowi,
03:03
you had to leave, until your school fees could be paid.
59
165000
2000
i nie mogłeś chodzić, póki nie zapłaciłeś.
03:05
And I remember thinking, I mean,
60
167000
2000
Zastanawiałam się wtedy,
03:07
why don't these guys just take me to a cheap school?
61
169000
3000
czemu rodzice nie posłali mnie do taniej szkoły?
03:10
Because you know, as a kid
62
172000
2000
Wiecie, jako dziecko
03:12
you're embarrassed and
63
174000
4000
Jako dziecko czujesz się zakłopotany,
03:16
you're sensitive, and everyone knows
64
178000
1000
oraz wrażliwy - wszyscy wiedzą,
03:17
you guys don't have money.
65
179000
1000
że nie macie pieniędzy.
03:18
But they kept at it,
66
180000
4000
Trwali jednak przy swoim
03:22
and I now understand why they did what they did.
67
184000
3000
i dziś rozumiem ich motywację.
03:25
They talk about corruption.
68
187000
3000
Mówią o korupcji.
03:28
In Kenya, we have an entrance exam to go into high school.
69
190000
6000
W Kenii mamy egzaminy do liceum.
03:34
And there's national schools, which are like the best schools,
70
196000
3000
Są świetne szkoły narodowe
03:37
and provincial schools.
71
199000
2000
i szkoły prowincjonalne.
03:39
My dream school at that time was Kenya High School,
72
201000
2000
Marzyłam o Kenya High School,
03:41
a national school.
73
203000
1000
będącej szkołą narodową.
03:42
I missed the cutoff by one point.
74
204000
1000
Zabrakło mi punktu,
03:43
And I was so disappointed, and I was like,
75
205000
3000
byłam strasznie rozczarowana.
03:46
"Oh my God, you know, what am I going to do?"
76
208000
3000
Myślałam: "Boże, co teraz?"
03:49
And my father said, "OK, listen.
77
211000
1000
Ojciec wtedy powiedział:
03:50
Let's go and try and talk to the headmistress.
78
212000
2000
"Chodźmy do dyrektorki.
03:52
You know, it's just one point. I mean,
79
214000
2000
To tylko jeden punkt.
03:54
maybe she'll let you in if that slot's still there."
80
216000
3000
Może cię przyjmie, jeśli są jeszcze miejsca".
03:57
So we went to the school,
81
219000
3000
Poszliśmy do szkoły.
04:00
and because we were nobodies, and because we didn't have privilege,
82
222000
6000
Byliśmy nikim, byliśmy biedni,
04:06
and because my father didn't have the right last name,
83
228000
4000
ojciec nie miał właściwego nazwiska,.
04:10
he was treated like dirt.
84
232000
2000
więc potraktowała go jak śmiecia.
04:12
And I sat and listened to the headmistress talk to him, saying,
85
234000
4000
Siedziałam i słuchałam, jak mówi:
04:16
you know, who do you think you are?
86
238000
1000
"Co pan sobie wyobraża?
04:17
And, you know, you must be joking if you think
87
239000
4000
Jest Pan śmieszny myśląc,
04:21
you can get a slot.
88
243000
1000
że mamy jeszcze miejsca".
04:22
And I had gone to school with other girls, who were kids of politicians,
89
244000
5000
Chodziłam do szkoły z dziećmi polityków,
04:27
and who had done much, much worse than I did,
90
249000
2000
którym poszło gorzej niż mnie,
04:29
and they had slots there.
91
251000
3000
a jednak dostały się.
04:32
And there's nothing worse than seeing your parent
92
254000
2000
Nie ma nic gorszego niż widok rodzica
04:34
being humiliated in front of you, you know?
93
256000
3000
upokarzanego na twoich oczach.
04:37
And we left, and I swore to myself,
94
259000
2000
Wyszliśmy i przysięgłam sobie
04:39
and I was like, "I'm never, ever going to have
95
261000
3000
że nigdy w życiu
04:42
to beg for anything in my life."
96
264000
1000
nie będę musiała o nic błagać.
04:43
They called me two weeks later, they're like,
97
265000
2000
Zadzwonili po 2 tygodniach z zaproszeniem do szkoły,
04:45
oh, yeah, you can come now. And I told them to stuff it.
98
267000
5000
kazałam im się odchrzanić.
04:50
(Laughter) (Applause)
99
272000
2000
(Śmiech i oklaski)
04:52
Final story, and I sort of have to speak quickly.
100
274000
4000
Ostatnia opowieść, muszę się streszczać.
04:56
Disease.
101
278000
1000
Choroby.
04:57
My father, who I've been talking about, died of AIDS in 1999.
102
279000
7000
Mój ojciec zmarł na AIDS w 1999 roku.
05:04
He never told anyone that he had AIDS,
103
286000
2000
Nie powiedział nikomu o AIDS,
05:06
his fear of the stigma was so strong.
104
288000
3000
tak bardzo bał się piętna.
05:09
And I'm pretty much the one who figured it out, because I was a nerd.
105
291000
5000
Zrozumiałam, co się dzieje, bo byłam maniakiem komputerowym.
05:14
And I was in the States at the time,
106
296000
2000
Byłam wtedy w Stanach,
05:16
and they called me. He was very sick, the first time he got sick.
107
298000
3000
gdy zadzwonili do mnie - był bardzo chory.
05:19
And he had Cryptococcal meningitis.
108
301000
3000
Miał zapalenie opon mózgowych
05:22
And so I went on to Google, Cryptococcal meningitis, you know.
109
304000
3000
Włączyłam Google.com, i wyszukałam " zapalenie opon mózgowych"
05:25
Because of doctor-patient privilege,
110
307000
3000
Ponieważ lekarze niczego nie mówili nam
05:28
they couldn't really tell us what was going on.
111
310000
1000
Nie byli w stanie niczego nam powiedzieć
05:29
But they were like, you know, this is a long-term thing.
112
311000
3000
ale sugerowali, że to nie przelotna dolegliwość.
05:32
And when I went online and looked at the infectious --
113
314000
4000
Zaczęłam szperać w Internecie
05:36
read about the disease,
114
318000
4000
Zebrałam informacje o chorobie
05:40
I pretty much realized what was going on.
115
322000
2000
i zorientowałam się w sytuacji.
05:42
The first time he got sick, he recovered.
116
324000
3000
Za pierwszym razem wyzdrowiał.
05:45
But what happened was that he had to be on medication
117
327000
2000
Musiał jednak dostawać Diflucan,
05:47
that, at that time -- Diflucan, which in the States
118
329000
3000
którym w Stanach leczy się drożdżaki,
05:50
is used for yeast infections -- cost 30 dollars a pill.
119
332000
4000
a który kosztuje 30 dolarów za pigułkę.
05:54
He had to be on that pill for the rest of his life.
120
336000
6000
Miał brać ten lek do końca życia.
06:00
You know, so money ran out.
121
342000
2000
Pieniądze się skończyły.
06:02
He got sick again.
122
344000
2000
Znów zachorował.
06:04
And up until that time, he had a friend who used to travel to India,
123
346000
4000
Miał przyjaciela, który często jeździł do Indii,
06:08
and he used to import, bring him, could
124
350000
4000
przywoził mu stamtąd
06:12
get him a generic version of it.
125
354000
2000
generyczną wersję tego leku.
06:14
And that kept him going.
126
356000
2000
Dzięki temu żył,
06:16
But the money ran out.
127
358000
2000
ale skończyły się pieniądze.
06:18
He got sick again. He got sick on a Friday.
128
360000
3000
Znów zachorował. W piątek.
06:21
At that time, there was only one bank that had ATMs in Kenya,
129
363000
3000
Tylko jeden bank w Kenii miał wówczas bankomaty,
06:24
and we could not get cash. The family couldn't get cash
130
366000
7000
nie mogliśmy zdobyć gotówki,
06:31
for him to start the treatment until Monday.
131
373000
3000
by rozpocząć jego leczenie przed poniedziałkiem.
06:34
The hospital put him on a water drip for three days.
132
376000
5000
Przez 3 dni leżał w szpitalu pod kroplówką z wodą.
06:39
And finally, we figured, well, OK,
133
381000
3000
W końcu doszliśmy do wniosku
06:42
we'd better just try and take him to a public hospital.
134
384000
2000
że lepiej będzie zabrać go do szpitala publicznego.
06:44
At least he'll get treated
135
386000
1000
Przynajmniej będą go leczyć,
06:45
while we try to figure out the money situation.
136
387000
2000
gdy my będziemy szukać pieniędzy.
06:47
And he died when the ambulance was coming
137
389000
2000
Zmarł, kiedy karetka już jechała,
06:49
to the hospital to take him.
138
391000
3000
by wziąć go do szpitala.
06:52
And, you know, now, imagine if -- and I could go on and on --
139
394000
5000
A teraz wyobraźcie sobie,
06:57
imagine if this is all you know about me.
140
399000
3000
że wiecie o mnie tylko tyle.
07:00
How would you look at me?
141
402000
4000
Co byście czuli, patrząc na mnie?
07:04
With pity, you know. Sadness.
142
406000
4000
Litość. Smutek.
07:08
And this is how you look at Africa.
143
410000
3000
Tak postrzegacie Afrykę.
07:11
This is the damage it causes.
144
413000
2000
To bardzo szkodliwe.
07:13
You don't see the other side of me.
145
415000
2000
Nie widzicie mojego drugiego oblicza.
07:15
You don't see the blogger,
146
417000
1000
Bloggerki,
07:16
you don't see the Harvard-educated lawyer,
147
418000
2000
prawnika z Harvardu,
07:18
the vibrant person, you know?
148
420000
3000
energicznej osoby.
07:21
And I just wanted to personalize that.
149
423000
2000
Chcę nadać temu osobisty wymiar,
07:23
Because we talk about it in big terms,
150
425000
2000
bo wielkie frazy nie pobudzają do refleksji.
07:25
and you wonder, you know, so what?
151
427000
3000
zadajecie sobie pytanie 'co z tego?'
07:28
But it's damaging.
152
430000
3000
To bardzo szkodliwe.
07:31
And I'm not unique, right?
153
433000
2000
Nie jestem wyjątkiem.
07:33
Imagine if all you knew about William
154
435000
2000
Wyobraźcie sobie, że jedyne co wiecie o Williamie
07:35
was the fact that he grew up in a poor village.
155
437000
3000
to tylko, że dorastał w biednej wiosce.
07:38
And you didn't know about the windmill, you know?
156
440000
3000
Lecz nie wiecie o wiatraku.
07:41
And I was just moved.
157
443000
2000
Byłam poruszona,
07:43
I was actually crying during his presentation.
158
445000
3000
płakałam w czasie jego prezentacji.
07:46
He was like, I try and I make.
159
448000
2000
Spróbował i udało mu się.
07:48
I was like Nike should hire him, you know, "Just do it!"
160
450000
3000
Nike powinno go zatrudnić: "Just do it!".
07:51
(Laughter)
161
453000
3000
(Śmiech)
07:54
And this is, again, the point I'm trying to make.
162
456000
1000
Chcę to podkreślić:
07:55
When you focus just on the disasters --
163
457000
2000
skupiając się na tragediach...
07:57
(Laughter) (Applause)
164
459000
11000
(Śmiech i brawa)
08:08
-- we're ignoring the potential.
165
470000
3000
... ignorujemy potencjał.
08:11
So, what is to be done?
166
473000
4000
Co możemy zrobić?
08:15
First of all,
167
477000
1000
Po pierwsze
08:16
Africans, we need to get better at telling our stories.
168
478000
3000
Afrykańczycy muszą lepiej opowiadać swoją historię.
08:19
We heard about that yesterday.
169
481000
2000
Te kwestie były poruszane wczoraj
08:21
We had some of them this morning.
170
483000
2000
jak również dzisiaj rano.
08:23
And this is an example, you know,
171
485000
2000
Wiecie...
08:25
blogging is one way of doing that.
172
487000
2000
Blogowanie to jeden ze sposobów opowiadania.
08:27
Afrigator is an aggregator of African blogs
173
489000
3000
Afrigator to agregator Afrykańskich blogów,
08:30
that was developed in South Africa.
174
492000
3000
który został opracowany w RPA.
08:33
So we need to start getting better.
175
495000
1000
Nikt inny nie opowie naszej historii.
08:34
If no one else will tell our stories, let's do it.
176
496000
3000
Nikt inny nie opowie naszej historii.
08:37
And going back to the point I was trying to make,
177
499000
1000
Wracając do meritum,
08:38
this is the Swahili Wikipedia.
178
500000
4000
oto Wikipedia Suahili.
08:42
Swahili is spoken by about 50 million people in East Africa.
179
504000
4000
50 milionów ludzi we wschodniej Afryce mówi w suahili.
08:46
It only has five contributors.
180
508000
3000
Wikipedię współtworzy 5 osób.
08:49
Four of them are white males -- non-native speakers.
181
511000
4000
Czterech to biali mężczyźni, dla nich suahili to obcy język.
08:53
The other person is -- Ndesanjo, if you're here, stand up --
182
515000
5000
Piąta osoba to Ndesanjo - wstań, jeśli tu jesteś -
08:58
is a Tanzanian, [the] first Swahili blogger.
183
520000
3000
Tanzańczyk, pierwszy bloger w suahili.
09:01
He's the only African who's contributing to this.
184
523000
3000
Jedyny Afrykańczyk-współtwórca Wiki.
09:04
People, please. We can't whine and complain
185
526000
4000
Nie możemy jęczeć i narzekać,
09:08
the West is doing this.
186
530000
1000
to robi za nas Zachód.
09:09
What are we doing?
187
531000
3000
Co my robimy?
09:12
Where are the rest of the Swahili speakers?
188
534000
2000
Gdzie inni Suahilijczycy?
09:14
Why are we not generating our own content?
189
536000
2000
Dlaczego nie tworzymy treści?
09:16
You know, it's not enough to complain. We need to act.
190
538000
4000
Nie wystarczy narzekać. Trzeba działać.
09:20
Reuters now integrates African blogs
191
542000
3000
Reuter wykorzystuje afrykańskie blogi
09:23
into their coverage of Africa.
192
545000
2000
w materiałach traktujących o Afryce.
09:25
So, that's a start,
193
547000
1000
To na początek,
09:26
and we've heard of all their other initiatives.
194
548000
3000
mają też inne pomysły.
09:29
The cheetah generation.
195
551000
1000
Pokolenie gepardów.
09:30
The aid approach, you know, is flawed.
196
552000
4000
Strategia pomocy jest błędna.
09:34
And after all the hoopla of Live 8,
197
556000
2000
Po zamieszaniu wokół Live 8
09:36
we're still not anywhere in the picture.
198
558000
3000
nadal nas nie widać.
09:39
No, you're not.
199
561000
2000
Tekst na plakacie: "Jestem Afrykanką". Ory: Nie, nie jesteś.
09:41
(Laughter)
200
563000
12000
(Śmiech)
09:53
But the point I'm trying to make, though,
201
575000
2000
To co chcę podkreślić, to fakt,
09:55
is that it's not enough for us to criticize.
202
577000
4000
że nie wystarczy krytykować.
09:59
And for those of you in the diaspora
203
581000
2000
Wszyscy ci diaspory,
10:01
who are struggling with where should I be,
204
583000
2000
którzy zastanawiają się, co zrobić,
10:03
should I move back,
205
585000
1000
Czy wrócić do Afryki?
10:04
should I stay?
206
586000
1000
czy zostać?
10:05
You know, just jump.
207
587000
2000
Skaczcie!
10:07
The continent needs you.
208
589000
3000
Kontynent was potrzebuje.
10:10
And I can't emphasize that enough, you know.
209
592000
2000
Chcę to podkreślić.
10:12
I walked away from a job with one of the top firms in D.C.,
210
594000
5000
Zrezygnowałam z pracy i wysokiej pensji w jednej z najlepszych firm w stolicy USA.
10:17
Covington and Burling, six figures.
211
599000
2000
'Covington i Burling'
10:19
With two paychecks, or three paychecks,
212
601000
2000
Ze dwoma czy trzema wypłatami,
10:21
I could solve a lot of my family's problems.
213
603000
3000
mogłabym rozwiązać masę problemów mojej rodziny.
10:24
But I walked away from that, because my passion was here,
214
606000
4000
Zrezygnowałam, bo moje serce jest tutaj.
10:28
and because I wanted to do things that were fulfilling.
215
610000
3000
Szukałam możliwości samorealizacji.
10:31
And because I'm needed here, you know?
216
613000
4000
Tutaj jestem potrzebna.
10:35
I probably can win a prize for the most ways
217
617000
3000
Pewnie mogłabym zdobyć nagrodę
10:38
to use a Harvard Law School degree
218
620000
2000
za kreatywne wykorzystanie
10:40
because of all the things I'm doing.
219
622000
2000
harvardzkiego dyplomu prawnika.
10:42
One is because I'm pretty aggressive,
220
624000
1000
Jestem dość agresywna,
10:43
and I try and find, you know, opportunities.
221
625000
3000
szukam możliwości i znajduję je.
10:46
But there is such a need, you know?
222
628000
3000
Jest tyle potrzeb!
10:49
I'm a corporate lawyer most of the time
223
631000
1000
Jestem przede wszystkim prawnikiem
10:50
for an organization called Enablis
224
632000
2000
w organizacji Enablis,
10:52
that supports entrepreneurs in South Africa.
225
634000
3000
która wspiera przedsiębiorców w RPA.
10:55
We're now moving into East Africa.
226
637000
3000
Przenosimy się teraz do wschodniej Afryki.
10:58
And we give them business development services,
227
640000
3000
Pomagamy w rozwoju biznesu,
11:01
as well as financing loan and equity.
228
643000
4000
finansujemy pożyczki i kapitał własny.
11:05
I've also set up a project in Kenya,
229
647000
2000
Uruchomiłam projekt w Kenii,
11:07
and what we do is we track the performance
230
649000
2000
zajmujemy się śledzeniem działań
11:09
of Kenyan MPs.
231
651000
1000
kenijskich posłów.
11:10
My partner, M, who's a tech guru, hacked WordPress.
232
652000
4000
Mój partner, geniusz technologiczny, zhakował WordPressa.
11:14
It costs us, like, 20 dollars a month just for hosting.
233
656000
2000
Hosting kosztuje nas 20$ miesięcznie,
11:16
Everything else on there is a labor of love.
234
658000
4000
reszta ta praca wolontariuszy.
11:20
We've manually entered all the data there.
235
662000
2000
Dane wprowadziliśmy ręcznie.
11:22
And you can get profiles of each MP,
236
664000
3000
Możecie sprawdzić profil każdego posła,
11:25
questions they've asked in parliament.
237
667000
2000
wszystkie interpelacje poselskie.
11:27
We have a comment function,
238
669000
2000
Istnieje usługa komentarzy
11:29
where people can ask their MPs questions.
239
671000
2000
Można zadawać posłom pytania.
11:31
There are some MPs who participate,
240
673000
2000
Niektórzy posłowie uczestniczą w projekcie
11:33
and come back and ask.
241
675000
1000
wnoszą swój wkład.
11:34
And basically, we started this because we were tired
242
676000
2000
Ten projekt powstał ze zmęczenia
11:36
of complaining about our politicians.
243
678000
3000
ciągłym narzekaniem na polityków.
11:39
You know, I believe that accountability stems from demand.
244
681000
3000
Na odpowiedzialność musi istnieć popyt.
11:42
You're not just going to be accountable
245
684000
2000
Ludzie nie są odpowiedzialni jedynie
11:44
out of the goodness of your heart.
246
686000
1000
z samej dobroci serca.
11:45
And we as Africans need to start challenging our leaders.
247
687000
3000
Afryka musi zacząć obserwować działania swoich przywódców.
11:48
What are they doing?
248
690000
2000
Co oni robią?
11:50
You know, they're not going to change
249
692000
1000
Wiecie, oni się nie zmienią
11:51
just out of nowhere.
250
693000
2000
zupełnie od tak.
11:53
So we need new policies, we need --
251
695000
2000
Potrzeba nam nowych strategii działania.
11:55
where's that coming from, you know?
252
697000
2000
Skąd one się biorą?
11:57
Another thing is that these leaders
253
699000
2000
Kolejną kwestią jest fakt, że przywódcy
11:59
are a reflection of our society.
254
701000
3000
są odzwierciedleniem naszego społeczeństwa.
12:02
We talk about African governments
255
704000
2000
Mówimy o rządzących Afryką,
12:04
like they've been dropped from Mars, you know?
256
706000
3000
jakby spadli z Marsa.
12:07
They come from us.
257
709000
2000
Oni wywodzą się spośród nas.
12:09
And what is it about our society that is generating leaders that we don't like?
258
711000
4000
Czemu nasze społeczeństwo wyłania liderów, którzy się nam nie podobają?
12:13
And how can we change that?
259
715000
2000
Jak to zmienić?
12:15
So Mzalendo was one small way we thought we could start
260
717000
4000
Mzalendo było sposobem zainspirowania ludzi
12:19
inspiring people to start holding their leaders accountable.
261
721000
4000
do patrzenia politykom na ręce.
12:23
Where do we go from here?
262
725000
2000
Co dalej?
12:25
I believe in the power of ideas.
263
727000
2000
Wierzę w potęgę idei
12:27
I believe in the power of sharing knowledge.
264
729000
2000
Wierzę w potęgę dzielenia się wiedzą.
12:29
And I'd ask all of you, when you leave here, please just share,
265
731000
5000
Po wyjeździe stąd podzielcie się pomysłami,
12:34
and keep the ideas that you've gotten out of here going,
266
736000
3000
o których tu usłyszeliście,
12:37
because it can make a difference.
267
739000
3000
bo to naprawdę ma znaczenie.
12:40
The other thing I want to urge you to do
268
742000
2000
Kolejną rzeczą, do której chce was skłonić
12:42
is take an interest in the individual.
269
744000
3000
jest zainteresowanie się innymi.
12:45
I've had lots of conversations about things I think
270
747000
3000
Wiele razy rozmawiałam o moich przemyśleniach
12:48
need to be happening in Africa.
271
750000
2000
dotyczących spraw koniecznych Afryce
12:50
People are like, "OK, if you don't do aid,
272
752000
2000
Ludzie mówią: "Jeśli nie pomoc...
12:52
I'm a bleeding heart liberal, what can I do?"
273
754000
3000
Jestem cholernym liberałem, co mogę zrobić?"
12:55
And when I talk about my ideas, they're like,
274
757000
1000
I gdy mówię o moich pomysłach,
12:56
"BBut it's not scalable, you know.
275
758000
2000
oni nie widzą ich potencjału.
12:58
Give me something I can do with Paypal."
276
760000
2000
Chcą po prostu zrobić przelew.
13:00
It's not that easy, you know?
277
762000
2000
A to nie takie proste.
13:02
And sometimes just taking an interest in the individual,
278
764000
4000
Czasem zainteresowanie się człowiekiem,
13:06
in the fellows you've met, and the businesspeople you've met,
279
768000
3000
którego spotykasz prywatnie czy zawodowo,
13:09
it can make a huge difference, especially in Africa,
280
771000
2000
wiele zmienia, zwłaszcza w Afryce,
13:11
because usually the individual in Africa
281
773000
2000
bo tu za każdym człowiekiem w Afryce
13:13
carries a lot of people behind them.
282
775000
2000
stoi wielu innych.
13:15
Practically. I mean, when I was a first-year student in law school,
283
777000
5000
Dosłownie. Kiedy studiowałam na pierwszym roku,
13:20
my mom's business had collapsed, so I was supporting her.
284
782000
4000
biznes mamy zbankrutował, więc jej pomagałam.
13:24
My sister was struggling to get through undergrad.
285
786000
2000
Moja siostra robiła licencjat.
13:26
I was helping her pay her tuition.
286
788000
2000
Pomagałam jej płacić czesne.
13:28
My cousin ran out of school fees, and she's really smart.
287
790000
3000
Kuzynce skończyły się pieniądze na czesne,
13:31
I was paying her school fees.
288
793000
1000
jej też pomagałam.
13:32
A cousin of mine died of AIDS, left an orphan,
289
794000
3000
Kuzyn zmarł na AIDS, zostawił sierotę,
13:35
so we said, well, what are we going to do with her?
290
797000
2000
więc co mieliśmy z nią zrobić?
13:37
You know, she's now my baby sister.
291
799000
2000
Jest teraz moją małą siostrą.
13:39
And because of the opportunities that were afforded to me,
292
801000
2000
Dzięki możliwościom jakie mi zaoferowano,
13:41
I am able to lift all those people.
293
803000
2000
mogę teraz pomóc im wszystkim.
13:43
So, don't underestimate that.
294
805000
4000
Nie lekceważcie tego.
13:47
An example. This man changed my life.
295
809000
2000
Ten człowiek zmienił moje życie.
13:49
He's a professor. He's now at Vanderbilt.
296
811000
2000
wykłada na studiach licencjackich w Vanderbilt.
13:51
He's an undergrad professor, Mitchell Seligson.
297
813000
3000
Mitchell Seligson
13:54
And because of him, I got into Harvard Law School,
298
816000
2000
Dzięki niemu dostałam się na Harvard.
13:56
because he took an interest.
299
818000
1000
dzięki jego zainteresowaniu.
13:57
I was taking a class of his, and he was just like,
300
819000
4000
Studiowałam jego przedmiot,
14:01
this is an overeager student,
301
823000
2000
uznał mnie za nadgorliwego studenta,
14:03
which we don't normally get in the United States,
302
825000
2000
których w Stanach brakuje,
14:05
because everyone else is cynical and jaded.
303
827000
4000
wszyscy są cyniczni i zblazowani.
14:09
He called me to his office and said,
304
831000
1000
Wezwał mnie do biura
14:10
"What do you want to do when you grow up?"
305
832000
1000
i zapytał o dalsze plany.
14:11
I said, "I want to be a lawyer."
306
833000
1000
Powiedziałam, że chcę zostać prawnikiem.
14:12
And he was like, "Why? You know,
307
834000
3000
Był zdumiony
14:15
we don't need another lawyer in the United States."
308
837000
2000
"Nie potrzebujemy już w USA prawników".
14:17
And he tried to talk me out of it,
309
839000
2000
Chciał mnie od tego odwieść,
14:19
but it was like, "OK, I know nothing about applying to law school,
310
841000
3000
Powiedział - ok, nie mam pojęcia o studiowaniu na wydziale prawa,
14:22
I'm poli-sci Ph.D.
311
844000
1000
mam doktorat z nauk politycznych,
14:23
But, you know, let's figure out what I need you to do,
312
845000
4000
ale wiesz, dowiedzmy się czego ci trzeba
14:27
what I need to do to help you out."
313
849000
1000
by pomóc Ci wystartować.
14:28
It was like, "Where do you want to go?"
314
850000
2000
Wszystkie drogi stały otworem.
14:30
And to me at that time university --
315
852000
1000
Studiowałam wówczas
14:31
I was at University of Pitts for undergrad,
316
853000
2000
na uniwersytecie w Pittsburgu
14:33
and that was like heaven, OK,
317
855000
2000
i czułam się jak w niebie
14:35
because compared to what could have been in Kenya.
318
857000
2000
szczególnie w porównaniu z Kenią.
14:37
So I'm like, "Yeah, I'm just applying to Pitt for law school."
319
859000
3000
Zamierzałam aplikować na wydział prawa w Pittsburgu,
14:40
He was like, "Why? You know, you're smart,
320
862000
2000
a on zapytał: "Dlaczego?
14:42
you have all these things going for you."
321
864000
2000
Jesteś mądra, sięgnij wyżej".
14:44
And I'm like, "Because I'm here and it's cheap,
322
866000
2000
Myślałam, że skoro tu jestem, studia są tanie,
14:46
and you know, I kind of like Pittsburgh."
323
868000
3000
lubię Pittsburg...
14:49
Like, that's the dumbest reason I've ever heard
324
871000
2000
To najgłupszy z możliwych powodów
14:51
for applying to law school.
325
873000
2000
startowania na wydział prawa.
14:53
And, you know, so he took me under his wing, and he encouraged me.
326
875000
4000
Wziął mnie pod skrzydła, zachęcał mnie.
14:57
And he said, "Look, you can get into Harvard,
327
879000
2000
Powiedział, że mogę iść na Harvard
14:59
you're that good, OK?
328
881000
1000
że jestem na tyle dobra.
15:00
And if they don't admit you, they're the ones who are messed up."
329
882000
5000
a jak mnie nie przyjmą, to ich problem.
15:05
And he built me up, you know?
330
887000
2000
Podbudował mnie.
15:07
And this is just an illustration.
331
889000
2000
To tylko przykład.
15:09
You can meet other individuals here.
332
891000
2000
Spotkacie tu inne osoby.
15:11
We just need a push.
333
893000
1000
Potrzebujemy tylko impulsu.
15:12
That's all I needed was a push to go to the next level.
334
894000
6000
Ja go potrzebowałam, by sięgnąć wyżej.
15:18
Basically, I want to end with my vision for Africa, you know?
335
900000
7000
Chcę zakończyć moją wizją Afryki.
15:25
A gentleman spoke yesterday about the indignity
336
907000
2000
Ktoś mówił wczoraj o upokorzeniu,
15:27
of us having to leave the continent
337
909000
5000
że porzucanie Afryki
15:32
so that we can fulfill our potential.
338
914000
3000
dla zrealizowania swojego potencjału odbiera godność.
15:35
You know, my vision is that my daughter,
339
917000
2000
Marzę, by moja córka
15:37
and any other African child being born today,
340
919000
4000
jak również inne dzieci rodzące się dzisiaj,
15:41
can be whoever they want to be here,
341
923000
4000
mogły zostać kimkolwiek chcą być,
15:45
without having to leave.
342
927000
2000
bez przymusu wyjazdu.
15:47
And they can have the possibility of transcending
343
929000
4000
Mogą mieć możliwość zmiany warunków
15:51
the circumstances under which they were born.
344
933000
3000
w których się narodziły.
15:54
That's one thing you Americans take for granted, you know?
345
936000
3000
Wy, Amerykanie, uznajecie to za oczywistość.
15:57
That you can grow up, you know, not so good circumstances,
346
939000
4000
Nie musicie dorastać w dobrych warunkach,
16:01
and you can move.
347
943000
3000
by pójść naprzód.
16:04
Just because you are born in rural Arkansas, whatever,
348
946000
4000
Fakt, że urodziliście się na terenach wiejskich w Arkansas
16:08
that doesn't define who you are.
349
950000
1000
nie ogranicza was.
16:09
For most Africans today, where you live, or where you were born,
350
951000
6000
W Afryce miejsce życia
16:15
and the circumstances under which you were born,
351
957000
3000
jak również miejsce i okoliczności narodzin,
16:18
determine the rest of your life.
352
960000
2000
określają resztę życia.
16:20
I would like to see that change,
353
962000
2000
Chciałabym, by to się zmieniło,
16:22
and the change starts with us.
354
964000
2000
a zmiana zaczyna się w nas.
16:24
And as Africans, we need to take responsibility for our continent.
355
966000
4000
Musimy wziąć odpowiedzialność za nasz kontynent.
16:28
Thank you.
356
970000
1000
Dziękuję.
16:29
(Applause)
357
971000
4000
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Ory Okolloh - Blogger and activistOry Okolloh maintains the blog Mzalendo, providing an unprecedented look at the doings of Kenya's parliament -- information once unavailable to Kenyan citizens.
Why you should listen
Ory Okolloh is a blogger and open-government activist. She runs Mzalendo, a pioneering civic website that tracks the performance of Kenya's Parliament and its Parliamentarians. With a vote tracker, articles and opinion pieces, the site connects Kenyans to their leaders and opens the lid on this powerful and once-secretive body. (This is a Parliament that finally agreed to have its procedings televised in August 2008.)
Okolloh's own blog is called Kenyan Pundit, and it tracks her work with Mzalendo and her other efforts as part of the rebuilding of Kenya, following the post-election violence in late 2007 (she collected a powerful series of diaries of the violence, dozens of essays from Kenyans and others -- well worth a read).
Okolloh is part of a wave of young Africans who are using the power of blogging, SMS and web-enabled openness to push their countries forward and help Africans to truly connect. Tools like Ushahidi help to link a people whose tribal differences, as Okolloh points out again and again, are often cynically exploited by a small group of leaders. Only by connecting Africans can this cycle be broken.
Ory Okolloh | Speaker | TED.com