TED2009
Willie Smits: How to restore a rainforest
Wilie Smits odtwarza las deszczowy
Filmed:
Readability: 3.6
819,517 views
Rozwiązawszy skomplikowaną ekologiczną łamigłówkę, biolog Willie Smits nie tylko odkrył sposób na odtworzenie lasów deszczowych na Borneo i uratowanie zamieszkujących ten obszar orangutanów, lecz także opracował fascynującą metodę, pozwalającą na odbudowanie zagrożonych ekosystemów.
Willie Smits - Conservationist
Willie Smits has devoted his life to saving the forest habitat of orangutans, the "thinkers of the jungle." As towns, farms and wars encroach on native forests, Smits works to save what is left. Full bio
Willie Smits has devoted his life to saving the forest habitat of orangutans, the "thinkers of the jungle." As towns, farms and wars encroach on native forests, Smits works to save what is left. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:18
I was walking in the market one day with my wife,
0
0
3000
Pewnego dnia, gdy byłem z żoną na targu,
00:21
and somebody stuck a cage in my face.
1
3000
2000
ktoś zaprezentował mi klatkę.
00:23
And in between those slits
2
5000
2000
Spomiędzy jej szczelin patrzyły
00:25
were the saddest eyes I've ever seen.
3
7000
2000
najsmutniejsze oczy, jakie widziałem.
00:27
There was a very sick orangutan baby, my first encounter.
4
9000
3000
Chory, malutki orangutan, nasze pierwsze spotkanie.
00:30
That evening I came back to the market in the dark
5
12000
3000
Po zmroku wróciłem na targ
00:33
and I heard "uhh, uhh,"
6
15000
3000
i usłyszałem: uff, uff...
00:36
and sure enough I found a dying orangutan baby on a garbage heap.
7
18000
5000
Oczywiście, malutki, umierający orangutan leżał w śmietniku.
00:41
Of course, the cage was salvaged.
8
23000
2000
Klatki nie wyrzucono.
00:43
I took up the little baby,
9
25000
2000
Podniosłem to niemowlę,
00:45
massaged her, forced her to drink
10
27000
3000
pomasowałem i zmuszałem do picia,
00:48
until she finally started breathing normally.
11
30000
3000
póki nie zaczęło normalnie oddychać.
00:51
This is Uce.
12
33000
2000
To jest Uce.
00:53
She's now living in the jungle of Sungai Wain,
13
35000
2000
Żyje teraz w dżungli Sungai Wain,
00:55
and this is Matahari, her second son,
14
37000
2000
a to Matahari, jej drugi syn,
00:57
which, by the way, is also the son of the second orangutan I rescued, Dodoy.
15
39000
5000
którego ojcem jest drugi ocalony orangutan, Dodoya.
01:02
That changed my life quite dramatically,
16
44000
2000
To radykalnie odmieniło moje życie.
01:04
and as of today, I have almost 1,000 babies in my two centers.
17
46000
5000
Obecnie w 2 ośrodkach mam ok. 1000 malutkich orangutanów...
01:09
(Applause)
18
51000
2000
(Brawa)
01:11
No. No. No. Wrong.
19
53000
2000
Nie, źle!
01:13
It's horrible. It's a proof of our failing to save them in the wild.
20
55000
3000
To świadectwo porażki w ochronie dzikich orangutanów.
01:16
It's not good.
21
58000
2000
To okropne.
01:18
This is merely proof of everyone failing to do the right thing.
22
60000
4000
To dowód porażki starań o poprawę sytuacji.
01:22
Having more than all the orangutans in all the zoos in the world together,
23
64000
4000
Mamy więcej orangutanów, niż ogrody zoologiczne świata.
01:26
just now like victims for every baby,
24
68000
3000
Na każdą uratowana ofiarę
01:29
six have disappeared from the forest.
25
71000
3000
przypada sześć, które giną w lesie.
01:32
The deforestation, especially for oil palm,
26
74000
2000
Wylesianie, głownie dla palmy olejowej,
01:34
to provide biofuel for Western countries
27
76000
3000
źródła biopaliwa dla krajów Zachodnich,
01:37
is what's causing these problems.
28
79000
3000
jest główną przyczyną tych problemów.
01:40
And those are the peat swamp forests on 20 meters of peat,
29
82000
3000
To bagienne lasy torfowe, na 20 metrach torfu,
01:43
the largest accumulation of organic material in the world.
30
85000
3000
największe skupisko materii organicznej na świecie.
01:46
When you open this for growing oil palms
31
88000
3000
Kopiąc dziurę, aby posadzić palmę olejową,
01:49
you're creating CO2 volcanoes
32
91000
2000
tworzymy wulkany CO2,
01:51
that are emitting so much CO2
33
93000
3000
emitując tyle CO2, że mój kraj jest obecnie
01:54
that my country is now the third largest emitter of greenhouse gasses in the world,
34
96000
5000
trzecim największym producentem gazów cieplarnianych.
01:59
after China and the United States.
35
101000
2000
Zaraz po Chinach i USA.
02:01
And we don't have any industry at all --
36
103000
3000
A nie posiadamy żadnego przemysłu.
02:04
it's only because of this deforestation.
37
106000
3000
Powodem jest samo wylesianie.
02:07
And these are horrible images.
38
109000
3000
To okropne sceny.
02:10
I'm not going to talk too long about it,
39
112000
2000
Nie będę się nad tym rozwodził,
02:12
but there are so many of the family of Uce,
40
114000
2000
ale tak wielu krewnych Uce
02:14
which are not so fortunate to live out there in the forest,
41
116000
4000
nie ma tyle szczęścia, by żyć w tym lesie
02:18
that still have to go through that process.
42
120000
2000
i muszą przejść ten proces.
02:20
And I don't know anymore where to put them.
43
122000
2000
I nie mam gdzie ich umieścić.
02:22
So I decided that I had to come up with a solution for her
44
124000
4000
Dlatego postanowiłem znaleźć rozwiązanie dla niej,
02:26
but also a solution
45
128000
2000
które przyniesie też korzyść
02:28
that will benefit the people that are trying to exploit those forests,
46
130000
4000
osobom, które próbują wykorzystywać te lasy,
02:32
to get their hands on the last timber
47
134000
3000
zdobyć resztki drewna, które jeszcze zostało,
02:35
and that are causing, in that way,
48
137000
3000
powodując tym samym utratę
02:38
the loss of habitat and all those victims.
49
140000
3000
siedlisk zwierząt i te wszystkie ofiary.
02:41
So I created the place Samboja Lestari,
50
143000
2000
Dlatego stworzyłem Samboja Lestari.
02:43
and the idea was,
51
145000
2000
Stwierdziłem, że jeśli wybiorę najgorszą możliwą lokalizację,
02:45
if I can do this on the worst possible place that I can think of
52
147000
3000
Stwierdziłem, że jeśli wybiorę najgorszą możliwą lokalizację,
02:48
where there is really nothing left,
53
150000
2000
gdzie nic nie zostało, nie będzie powodów do wymówek.
02:50
no one will have an excuse to say, "Yeah, but ..."
54
152000
4000
gdzie nic nie zostało, nie będzie powodów do wymówek.
02:54
No. Everyone should be able to follow this.
55
156000
4000
Nie. Udowodnię, że uda się to wszędzie.
02:58
So we're in East Borneo. This is the place where I started.
56
160000
5000
Wschodnie Borneo. Tam zaczynałem.
03:03
As you can see there's only yellow terrain.
57
165000
2000
To całkiem żółty teren,
03:05
There's nothing left -- just a bit of grass there.
58
167000
3000
nie zostało nic, jedynie odrobina trawy.
03:08
In 2002 we had about 50 percent of the people jobless there.
59
170000
4000
W 2002 było tam 50% bezrobocie.
03:12
There was a huge amount of crime.
60
174000
2000
Olbrzymi poziom przestępczości.
03:14
People spent so much of their money on health issues and drinking water.
61
176000
5000
Ogromne wydatki na walkę z chorobami i wodę pitną.
03:19
There was no agricultural productivity left.
62
181000
3000
Produkcja rolnicza nie istniała.
03:22
This was the poorest district in the whole province
63
184000
3000
To był najbiedniejszy dystrykt w prowincji,
03:25
and it was a total extinction of wildlife.
64
187000
3000
a dzika przyroda uległa całkowitej zagładzie.
03:28
This was like a biological desert.
65
190000
2000
To była biologiczna pustynia.
03:30
When I stood there in the grass, it's hot -- not even the sound of insects --
66
192000
4000
Stojąc w trawie, w upale, nie słyszało się owadów,
03:34
just this waving grass.
67
196000
2000
jedynie falującą trawę.
03:36
Still, four years later we have created jobs for about 3,000 people.
68
198000
5000
Mimo to, 4 lata później jest tu praca dla ok. 3000 osób.
03:41
The climate has changed. I will show you:
69
203000
3000
Klimat się zmienił, jak wam pokażę.
03:44
no more flooding, no more fires.
70
206000
2000
Nie ma już powodzi, pożarów.
03:46
It's no longer the poorest district,
71
208000
3000
To już nie jest najbiedniejszy dystrykt
03:49
and there is a huge development of biodiversity.
72
211000
2000
i kwitnie tam bioróżnorodność.
03:51
We've got over 1,000 species. We have 137 bird species as of today.
73
213000
6000
Mamy ponad 1000 gatunków drzew, 137 gatunków ptaków.
03:57
We have 30 species of reptiles.
74
219000
2000
30 gatunków gadów.
03:59
So what happened here? We created a huge economic failure in this forest.
75
221000
6000
Więc co się stało? Spowodowaliśmy w tym lesie ekonomiczną katastrofę.
04:05
So basically the whole process of destruction
76
227000
3000
Zasadniczo cały proces destrukcji postępował
04:08
had gone a bit slower than what is happening now with the oil palm.
77
230000
3000
trochę wolniej, niż ten związany z palmą olejową.
04:11
But we saw the same thing.
78
233000
2000
Lecz było tak samo -
04:13
We had slash and burn agriculture;
79
235000
2000
rolnictwo typu "wyrąb i wypal",
04:15
people cannot afford the fertilizer,
80
237000
2000
ludzi nie stać na nawożenie,
04:17
so they burn the trees and have the minerals available there;
81
239000
3000
więc palą drzewa, źródło połowy minerałów lasu.
04:20
the fires become more frequent,
82
242000
2000
Pożary stają się częstsze
04:22
and after a while you're stuck with an area of land
83
244000
3000
i nagle jesteś uwieziony na obszarze,
04:25
where there is no fertility left.
84
247000
2000
który stał się jałowy.
04:27
There are no trees left.
85
249000
2000
Nie ma żadnych drzew.
04:29
Still, in this place, in this grassland
86
251000
3000
Mimo to, w tym miejscu, na tych łąkach,
04:32
where you can see our very first office there on that hill,
87
254000
3000
gdzie stanęło nasze pierwsze biuro,
04:35
four years later, there is this one green blop on the Earth's surface ...
88
257000
5000
4 lata później widzimy wielką połać zieleni...
04:40
(Applause)
89
262000
2000
(Brawa)
04:42
And there are all these animals, and all these people happy,
90
264000
3000
Są tam zwierzęta, szczęśliwi luzie,
04:45
and there's this economic value.
91
267000
2000
oraz wartość ekonomiczna.
04:47
So how's this possible?
92
269000
2000
Jak to możliwe? To szereg prostych kroków:
04:49
It was quite simple. If you'll look at the steps:
93
271000
2000
Jak to możliwe? To szereg prostych kroków:
04:51
we bought the land, we dealt with the fire,
94
273000
2000
kupiliśmy ziemię, zabraliśmy się za pożary,
04:53
and then only, we started doing the reforestation
95
275000
3000
a dopiero potem zaczęliśmy zalesianie,
04:56
by combining agriculture with forestry.
96
278000
3000
łącząc rolnictwo z leśnictwem.
04:59
Only then we set up the infrastructure and management and the monetary.
97
281000
4000
Wtedy zajęliśmy się infrastrukturą, zarządzaniem i funduszami.
05:03
But we made sure that in every step of the way
98
285000
3000
Ale chcieliśmy zapewnić na każdym etapie
05:06
the local people were going to be fully involved
99
288000
3000
całkowite zaangażowanie lokalnej społeczności,
05:09
so that no outside forces would be able to interfere with that.
100
291000
4000
aby żadne zewnętrzne siły nie mogły się wtrącać.
05:13
The people would become the defenders of that forest.
101
295000
4000
Tak, że ci ludzie staliby się obrońcami tego lasu.
05:17
So we do the "people, profit, planet" principles,
102
299000
2000
Trzymamy się zasad "ludzie, zysk, planeta",
05:19
but we do it in addition
103
301000
2000
lecz oprócz tego kontrolujemy stronę prawną,
05:21
to a sure legal status --
104
303000
2000
lecz oprócz tego kontrolujemy stronę prawną,
05:23
because if the forest belongs to the state,
105
305000
2000
ponieważ kiedy las należy do państwa,
05:25
people say, "It belongs to me, it belongs to everyone."
106
307000
3000
wydaje się niczyj, czyli należy do każdego.
05:28
And then we apply all these other principles
107
310000
3000
Zastosowaliśmy też inne zasady: przejrzystość,
05:31
like transparency, professional management, measurable results,
108
313000
4000
profesjonalne zarządzanie, wymierność wyników,
05:35
scalability, [unclear], etc.
109
317000
3000
skalowalność, odtwarzalność, itd.
05:38
What we did was we formulated recipes --
110
320000
3000
Sformułowaliśmy rozwiązania, umożliwiające
05:41
how to go from a starting situation where you have nothing
111
323000
3000
przejście od punktu, gdzie nie ma nic,
05:44
to a target situation.
112
326000
2000
aż do samego celu.
05:46
You formulate a recipe based upon the factors you can control,
113
328000
5000
Rozwiązania opiera się na czynnikach, które można kontrolować.
05:51
whether it be the skills or the fertilizer or the plant choice.
114
333000
4000
Takich jak umiejętności, czy wybór nawozu i roślin.
05:55
And then you look at the outputs and you start measuring what comes out.
115
337000
5000
Patrzymy na wydajność i widzimy, co daje rozwiązanie.
06:00
Now in this recipe you also have the cost.
116
342000
2000
Rozwiązanie obejmuje też kosztorys.
06:02
You also know how much labor is needed.
117
344000
3000
Wiadomo też, ile potrzeba rąk do pracy.
06:05
If you can drop this recipe on the map
118
347000
3000
Jeśli zastosuje się to rozwiązanie na mapie,
06:08
on a sandy soil, on a clay soil,
119
350000
2000
na glebie piaszczystej, gliniastej,
06:10
on a steep slope, on flat soil,
120
352000
2000
na terenie stromym czy płaskim,
06:12
you put those different recipes; if you combine them,
121
354000
3000
dobieramy, łączymy różne rozwiązania
06:15
out of that comes a business plan,
122
357000
2000
i wychodzi z tego biznes plan,
06:17
comes a work plan, and you can optimize it
123
359000
3000
plan działań, który możesz zoptymalizować,
06:20
for the amount of labor you have available or for the amount of fertilizer you have,
124
362000
4000
dopracować pod ilość dostępnych robotników czy nawozu,
06:24
and you can do it.
125
366000
2000
i możesz wcielić to w życie.
06:26
This is how it looks like in practice. We have this grass we want to get rid of.
126
368000
4000
A oto praktyka. Chcemy pozbyć się trawy.
06:30
It exudes [unclear]-like compounds from the roots.
127
372000
3000
Jej korzenie wydzielają niepożądane substancje.
06:33
The acacia trees are of a very low value
128
375000
3000
Akacje, choć mało wydajne, umożliwią
06:36
but we need them to restore the micro-climate, to protect the soil
129
378000
3000
odtworzenie mikroklimatu, zabezpieczenie gleby
06:39
and to shake out the grasses.
130
381000
3000
i wyparcie traw.
06:42
And after eight years they might actually yield some timber --
131
384000
3000
Po 8 latach dają trochę drewna,
06:45
that is, if you can preserve it in the right way,
132
387000
3000
jeśli je odpowiednio zakonserwujemy,
06:48
which we can do with bamboo peels.
133
390000
2000
za pomocą kory bambusa.
06:50
It's an old temple-building technique from Japan
134
392000
3000
Tak od dawna budowano świątynie w Japonii.
06:53
but bamboo is very fire-susceptible.
135
395000
2000
Jednak bambus jest łatwopalny.
06:55
So if we would plant that in the beginning
136
397000
2000
Zasadziwszy najpierw bambus,
06:57
we would have a very high risk of losing everything again.
137
399000
4000
ryzykowalibyśmy ponowne utracenie wszystkiego.
07:01
So we plant it later, along the waterways
138
403000
2000
Więc sadzimy go później,
07:03
to filter the water, provide the raw products
139
405000
2000
wzdłuż kanałów, by filtrował wodę,
07:05
just in time for when the timber becomes available.
140
407000
3000
dostarczał surowców, zanim pojawi się drewno.
07:08
So the idea is: how to integrate these flows
141
410000
3000
Nasza koncepcja polega na pogodzeniu
07:11
in space, over time and with the limited means you have.
142
413000
5000
takich zmian w czasie i przestrzeni, przy ograniczonych środkach.
07:16
So we plant the trees, we plant these pineapples
143
418000
2000
By zmniejszyć konkurencję drzew,
07:18
and beans and ginger in between, to reduce the competition for the trees,
144
420000
4000
posadziliśmy między nimi ananasy, fasolę i imbir.
07:22
the crop fertilizer. Organic material is useful for the agricultural crops,
145
424000
5000
Nawóz, materia organiczna, pomaga ludziom w uprawach,
07:27
for the people, but also helps the trees. The farmers have free land,
146
429000
3000
lecz również drzewom, a rolnicy mają ziemię,
07:30
the system yields early income, the orangutans get healthy food
147
432000
4000
to daje coroczne dochody, zdrowy pokarm dla orangutanów,
07:34
and we can speed up ecosystem regeneration
148
436000
3000
pozwala przyspieszyć regenerację ekosystemu
07:37
while even saving some money.
149
439000
2000
i oszczędzić trochę pieniędzy.
07:39
So beautiful. What a theory.
150
441000
2000
Wszystko pięknie wygląda w teorii.
07:41
But is it really that easy?
151
443000
3000
Ale czy to naprawdę takie proste?
07:44
Not really, because if you looked at what happened in 1998,
152
446000
3000
Nie całkiem, jak pokazuje rok 1998.
07:47
the fire started.
153
449000
2000
Wybuchły pożary.
07:49
This is an area of about 50 million hectares.
154
451000
2000
Jest to obszar ok. 50 mln hektarów.
07:51
January.
155
453000
1000
Styczeń.
07:53
February.
156
455000
1000
Luty.
07:55
March.
157
457000
1000
Marzec.
07:57
April.
158
459000
1000
Kwiecień.
07:58
May.
159
460000
1000
Maj.
07:59
We lost 5.5 million hectares in just a matter of a few months.
160
461000
4000
Straciliśmy 5,5 mln ha w przeciągu zaledwie kilku miesięcy.
08:03
This is because we have 10,000 of those underground fires
161
465000
3000
To z powodu 10 tys. podziemnych pożarów,
08:06
that you also have in Pennsylvania here in the United States.
162
468000
4000
które macie też tutaj, w Pensylwanii, w USA.
08:10
And once the soil gets dried, you're in a dry season -- you get cracks,
163
472000
3000
W porze suchej pojawiają się szczeliny,
08:13
oxygen goes in, flames come out and the problem starts all over again.
164
475000
4000
wpuszczają tlen, pojawia się ogień i wraca problem.
08:17
So how to break that cycle?
165
479000
2000
Jak złamać to błędne koło?
08:19
Fire is the biggest problem.
166
481000
2000
Największy kłopot to ogień.
08:21
This is what it looked like for three months.
167
483000
3000
Tak wyglądało to przez 2 miesiące.
08:24
For three months, the automatic lights outside did not go off
168
486000
3000
Automatyczne światła działały nieustannie,
08:27
because it was that dark.
169
489000
2000
ponieważ było tak ciemno.
08:29
We lost all the crops. No children gained weight for over a year;
170
491000
4000
Przepadły uprawy, przez ponad rok dzieci nie przybierały na wadze.
08:33
they lost 12 IQ points. It was a disaster
171
495000
3000
Straciły po 12 punktów IQ. To była katastrofa
08:36
for orangutans and people.
172
498000
2000
dla orangutanów i dla ludzi.
08:38
So these fires are really the first things to work on.
173
500000
3000
Więc najpierw trzeba rozwiązać kwestię pożarów.
08:41
That was why I put it as a single point up there.
174
503000
2000
Dlatego to osobny punkt na liście.
08:44
And you need the local people for that because these grasslands,
175
506000
3000
Potrzeba tu współpracy lokalnej,
08:47
once they start burning ... It goes through it like a windstorm
176
509000
4000
bo ogień idzie przez te łąki jak burza,
08:51
and you lose again the last bit of ash and nutrients
177
513000
3000
a z pierwszym deszczem resztka popiołu i minerałów spływa w morze
08:54
to the first rainfall -- going to the sea
178
516000
2000
a z pierwszym deszczem resztka popiołu i minerałów spływa w morze
08:56
killing off the coral reefs there.
179
518000
3000
i zabija rafę koralową.
08:59
So you have to do it with the local people.
180
521000
2000
Lokalna społeczność musi pomóc.
09:01
That is the short-term solution but you also need a long-term solution.
181
523000
3000
To rozwiązanie na krotką metę, co nie wystarcza.
09:04
So what we did is, we created
182
526000
2000
Dlatego wokół tego obszaru
09:06
a ring of sugar palms around the area.
183
528000
3000
umieściliśmy pierścień palm cukrowych.
09:09
These sugar palms turn out to be fire-resistant --
184
531000
3000
Okazało się, że są one ognioodporne,
09:12
also flood-resistant, by the way --
185
534000
2000
oraz przeciwdziałają powodziom.
09:14
and they provide a lot of income for local people.
186
536000
4000
Są też źródłem dochodów dla lokalnej społeczności.
09:18
This is what it looks like:
187
540000
2000
Oto jak to wygląda:
09:20
the people have to tap them twice a day -- just a millimeter slice --
188
542000
3000
dwa razy dziennie robi się milimetrowe nacięcie,
09:23
and the only thing you harvest is sugar water,
189
545000
3000
pobierając tylko słodką wodę,
09:26
carbon dioxide, rain fall and a little bit of sunshine.
190
548000
4000
dwutlenek węgla, deszcz i odrobinę słońca.
09:30
In principle, you make those trees into
191
552000
2000
Zasadniczo, przekształcamy te drzewa
09:32
biological photovoltaic cells.
192
554000
3000
w biologiczne ogniwa słoneczne.
09:35
And you can create so much energy from this --
193
557000
3000
Można tak wyprodukować ogromne ilości energii,
09:38
they produce three times more energy per hectare per year,
194
560000
5000
ponieważ jej produkcja na hektar co roku wzrasta 3-krotnie,
09:43
because you can tap them on a daily basis.
195
565000
2000
bo nacinamy je codziennie,
09:45
You don't need to harvest [unclear]
196
567000
2000
nie trzeba sprzedawać orangutanów,
09:47
or any other of the crops.
197
569000
2000
ani innych upraw.
09:49
So this is the combination where we have all this genetic potential in the tropics,
198
571000
4000
W tej kombinacji genetyczny potencjał lasów tropikalnych,
09:53
which is still unexploited, and doing it in combination with technology.
199
575000
4000
wciąż niewykorzystany, funkcjonuje w połączeniu z technologią,
09:57
But also your legal side needs to be in very good order.
200
579000
4000
ale wszystko musi być w porządku także od strony prawnej.
10:01
So we bought that land,
201
583000
2000
Tak więc kupiliśmy tę ziemię
10:03
and here is where we started our project --
202
585000
2000
i tu rozpoczęliśmy projekt,
10:05
in the middle of nowhere.
203
587000
2000
na środku pustkowia.
10:07
And if you zoom in a bit you can see that all of this area
204
589000
4000
Na zbliżeniu widoczny jest podział na obszary,
10:11
is divided into strips that go over different types of soil,
205
593000
3000
pasy rożnych typów gleby.
10:14
and we were actually monitoring,
206
596000
3000
Obserwowaliśmy i mierzyliśmy
10:17
measuring every single tree in these 2,000 hectares, 5,000 acres.
207
599000
6000
każde drzewo na tym obszarze, mierzącym 2 tys. hektarów, 5 tys. akrów.
10:23
And this forest is quite different.
208
605000
3000
I ten las jest całkiem inny.
10:26
What I really did was I just followed nature,
209
608000
2000
Po prostu naśladowałem naturę,
10:28
and nature doesn't know monocultures,
210
610000
3000
a natura nie zna monokultur,
10:31
but a natural forest is multilayered.
211
613000
3000
las naturalny jest wielowarstwowy.
10:34
That means that both in the ground and above the ground
212
616000
2000
Co oznacza, że w ziemi i nad ziemią
10:36
it can make better use of the available light,
213
618000
3000
może lepiej wykorzystać światło,
10:39
it can store more carbon in the system, it can provide more functions.
214
621000
5000
magazynować więcej węgla, oferować więcej możliwości,
10:44
But, it's more complicated. It's not that simple, and you have to work with the people.
215
626000
4000
ale to bardziej skomplikowane, wymaga pracy z ludźmi.
10:48
So, just like nature,
216
630000
3000
Ponadto, tak jak natura,
10:51
we also grow fast planting trees and underneath that,
217
633000
3000
sadzimy szybko rosnące drzewa, a poniżej
10:54
we grow the slower growing, primary-grain forest trees of a very high diversity
218
636000
6000
główne drzewa lasu deszczowego, wolno rosnące, o wielkiej różnorodności,
11:00
that can optimally use that light. Then,
219
642000
2000
optymalnie wykorzystujące światło.
11:02
what is just as important: get the right fungi in there
220
644000
4000
Potem, co równie ważne, wprowadzamy grzyby,
11:06
that will grow into those leaves, bring back the nutrients
221
648000
3000
które będą rosły na liściach i w ciągu doby
11:09
to the roots of the trees that have just dropped that leaf within 24 hours.
222
651000
4000
oddadzą minerały korzeniom drzew, z których liście opadły,
11:13
And they become like nutrient pumps.
223
655000
2000
jak pompy substancji odżywczych.
11:15
You need the bacteria to fix nitrogen,
224
657000
3000
Potrzeba bakterii, które zwiążą azot.
11:18
and without those microorganisms, you won't have any performance at all.
225
660000
5000
Bez tych mikroorganizmów nie będzie żadnych wyników.
11:23
And then we started planting -- only 1,000 trees a day.
226
665000
4000
Potem zaczęliśmy sadzić, zaledwie 1000 drzew dziennie.
11:27
We could have planted many, many more, but we didn't want to
227
669000
3000
Nie sadziliśmy więcej, aby utrzymać
11:30
because we wanted to keep the number of jobs stable.
228
672000
3000
stałą liczbę miejsc pracy.
11:33
We didn't want to lose the people
229
675000
3000
Nie chcieliśmy stracić ludzi,
11:36
that are going to work in that plantation.
230
678000
4000
którzy mieli pracować na tej plantacji.
11:40
And we do a lot of work here.
231
682000
2000
A mamy tu masę roboty.
11:42
We use indicator plants to look at what soil types,
232
684000
3000
Używamy roślin określających typ gleby,
11:45
or what vegetables will grow, or what trees will grow here.
233
687000
3000
sprawdzając, na jakie nadaje się drzewa czy warzywa.
11:48
And we have monitored every single one of those trees from space.
234
690000
5000
Każde drzewo monitorujemy z góry.
11:53
This is what it looks like in reality;
235
695000
2000
Tak to wygląda.
11:55
you have this irregular ring around it,
236
697000
2000
Ta zielona granica zawiera
11:57
with strips of 100 meters wide, with sugar palms
237
699000
4000
szeroki na 100 pas palmy cukrowej,
12:01
that can provide income for 648 families.
238
703000
3000
z którego utrzymuje się 648 rodzin.
12:04
It's only a small part of the area.
239
706000
3000
To tylko niewielka część obszaru.
12:07
The nursery, in here, is quite different.
240
709000
3000
Szkółka leśna jest tutaj całkiem inna.
12:10
If you look at the number of tree species we have in Europe, for instance,
241
712000
3000
Weźmy liczbę gatunków drzew w Europie,
12:13
from the Urals up to England, you know how many?
242
715000
3000
od Uralu, aż po Anglię - wiecie ile?
12:16
165.
243
718000
2000
165.
12:18
In this nursery, we're going to grow 10 times more than the number of species.
244
720000
4000
W tej szkółce będziemy hodować 10 razy więcej.
12:22
Can you imagine?
245
724000
2000
Wyobrażacie to sobie?
12:24
You do need to know what you are working with,
246
726000
2000
Musimy wiedzieć, co mamy,
12:26
but it's that diversity which makes it work.
247
728000
3000
ale to różnorodność powoduje, że to działa,
12:29
That you can go from this zero situation,
248
731000
3000
że można wystartować z niczym,
12:32
by planting the vegetables and the trees, or directly, the trees
249
734000
4000
sadząc warzywa i drzewa, lub tylko drzewa
12:36
in the lines in that grass there,
250
738000
2000
w liniach na tych łąkach,
12:38
putting up the buffer zone, producing your compost,
251
740000
3000
tworząc obszary buforowe, produkując kompost
12:41
and then making sure that at every stage of that up growing forest
252
743000
5000
mając pewność, że każdy etap wzrostu lasu przyniesie plony,
12:46
there are crops that can be used.
253
748000
2000
które można wykorzystać.
12:48
In the beginning, maybe pineapples and beans and corn;
254
750000
2000
Najpierw ananasy, fasola, kukurydza.
12:50
in the second phase, there will be bananas and papayas;
255
752000
3000
W następnej fazie będą to banany i papaja.
12:53
later on, there will be chocolate and chilies.
256
755000
3000
Później kakaowiec i chili.
12:56
And then slowly, the trees start taking over,
257
758000
2000
Potem zaczną przeważać drzewa, dostarczając owoce, drewno...
12:58
bringing in produce from the fruits, from the timber, from the fuel wood.
258
760000
4000
Potem zaczną przeważać drzewa, dostarczając owoce, drewno...
13:02
And finally, the sugar palm forest takes over
259
764000
3000
Aż w końcu, palma cukrowa przejmie teren,
13:05
and provides the people with permanent income.
260
767000
2000
staje się stałym źródłem utrzymania.
13:07
On the top left, underneath those green stripes,
261
769000
3000
U góry po lewej, poniżej zielonych pasów,
13:10
you see some white dots -- those are actually individual pineapple plants
262
772000
4000
są białe kropki, czyli pojedyncze ananasy,
13:14
that you can see from space.
263
776000
2000
które można dojrzeć z góry.
13:16
And in that area we started growing some acacia trees
264
778000
5000
I na tym obszarze zaczęliśmy sadzić akacje,
13:21
that you just saw before.
265
783000
2000
które widzieliście wcześniej.
13:23
So this is after one year.
266
785000
2000
Tak wyglądało to po roku.
13:25
And this is after two years.
267
787000
2000
A tak wygląda po 2 latach.
13:27
And that's green. If you look from the tower --
268
789000
3000
Zieleń. Spojrzyjmy teraz z wieży.
13:30
this is when we start attacking the grass.
269
792000
3000
Tu zaczęliśmy atakować trawę.
13:33
We plant in the seedlings
270
795000
2000
Sadzonki drzew, banany, papaja,
13:35
mixed with the bananas, the papayas, all the crops for the local people,
271
797000
4000
Cały plon jest dla lokalnej społeczności.
13:39
but the trees are growing up fast in between as well.
272
801000
3000
Drzewa też rosną szybko.
13:42
And three years later, 137 species of birds are living here.
273
804000
3000
A 3 lata później, mamy 137 gatunków ptaków.
13:45
(Applause)
274
807000
6000
(Brawa)
13:51
So we lowered air temperature three to five degrees Celsius.
275
813000
4000
Temperatura powietrza spadła o 3-5 stopni Celsjusza.
13:55
Air humidity is up 10 percent.
276
817000
2000
Wilgotność zwiększyła się o 10%.
13:57
Cloud cover -- I'm going to show it to you -- is up.
277
819000
2000
Zachmurzenie wzrasta.
13:59
Rainfall is up.
278
821000
2000
Opady deszczu są większe,
14:01
And all these species and income.
279
823000
2000
a wszystkie gatunki przynoszą dochód.
14:03
This ecolodge that I built here,
280
825000
2000
To jest eko-chatka.
14:05
three years before, was an empty, yellow field.
281
827000
3000
3 lata temu było tu puste, żółte pole.
14:08
This transponder that we operate with the European Space Agency --
282
830000
4000
Dzięki Europejskiej Agencji Kosmicznej
14:12
it gives us the benefit that every satellite that comes over to calibrate itself
283
834000
4000
mamy transponder i przelatujące satelity kalibrując się,
14:16
is taking a picture.
284
838000
2000
robią zdjęcie.
14:18
Those pictures we use to analyze how much carbon, how the forest is developing,
285
840000
4000
Zdjęcia pozwalają na analizę emisji CO2 i wzrostu lasu.
14:22
and we can monitor every tree using satellite images through our cooperation.
286
844000
6000
Nasza organizacja może monitorować każde drzewo.
14:28
We can use these data now
287
850000
2000
Te dane pozwalają też
14:30
to provide other regions with recipes and the same technology.
288
852000
4000
dostarczyć rozwiązania i technologie innym regionom.
14:34
We actually have it already with Google Earth.
289
856000
2000
Umożliwia to już Google Earth.
14:36
If you would use a little bit of your technology to put tracking devices in trucks,
290
858000
4000
Trochę technologii, wystarczy umieścić lokalizatory w ciężarówkach
14:40
and use Google Earth in combination with that,
291
862000
3000
i połączyć to z Google Earth, by określić,
14:43
you could directly tell what palm oil has been sustainably produced,
292
865000
4000
gdzie następuje odpowiedzialna produkcja oleju palmowego,
14:47
which company is stealing the timber,
293
869000
3000
i która firma kradnie drewno,
14:50
and you could save so much more carbon
294
872000
2000
i zaoszczędzić więcej CO2,
14:52
than with any measure of saving energy here.
295
874000
3000
niż jakikolwiek inny system oszczędzania energii.
14:55
So this is the Samboja Lestari area.
296
877000
3000
To jest rejon Samboja Lestari.
14:58
You measure how the trees grow back,
297
880000
2000
Badamy odradzanie się drzew,
15:00
but you can also measure the biodiversity coming back.
298
882000
4000
a także stopień odradzania się bioróżnorodności.
15:04
And biodiversity is an indicator of how much water can be balanced,
299
886000
4000
A bioróżnorodność jest wskaźnikiem równowagi zasobów wodnych,
15:08
how many medicines can be kept here.
300
890000
3000
jak dużo leków można tutaj pozyskać.
15:11
And finally I made it into the rain machine
301
893000
3000
W końcu zmieniłem to w "maszynę deszczową",
15:14
because this forest is now creating its own rain.
302
896000
3000
ponieważ ten las tworzy swój własny deszcz.
15:17
This nearby city of Balikpapan has a big problem with water;
303
899000
4000
Pobliskie miasto, Balikpapan, ma poważny problem z wodą,
15:21
it's 80 percent surrounded by seawater,
304
903000
3000
w 80% jest otoczone przez wodę morską,
15:24
and we have now a lot of intrusion there.
305
906000
2000
która często zalewa te tereny.
15:26
Now we looked at the clouds above this forest;
306
908000
3000
A teraz spójrzmy na chmury nad lasem,
15:29
we looked at the reforestation area, the semi-open area and the open area.
307
911000
4000
spójrzmy na obszar zalesiony, mieszany i bezdrzewny.
15:33
And look at these images.
308
915000
3000
Spójrzcie na te zdjęcia.
15:36
I'll just run them very quickly through.
309
918000
2000
Puszczę je szybko.
15:38
In the tropics, raindrops are not formed from ice crystals,
310
920000
3000
W tropikach krople nie powstają z kryształów lodu,
15:41
which is the case in the temperate zones,
311
923000
2000
jak w strefie umiarkowanej.
15:43
you need the trees with [unclear], chemicals that come out of the leaves of the trees
312
925000
5000
Tu trzeba drzew i związków wydzielanych przez liście,
15:48
that initiate the raindrops.
313
930000
2000
które umożliwiają powstanie kropel.
15:50
So you create a cool place where clouds can accumulate,
314
932000
4000
Więc tworzymy chłodne miejsce, gdzie chmury mogą się zbierać
15:54
and you have the trees to initiate the rain.
315
936000
2000
i mamy drzewa, które inicjują deszcz.
15:56
And look, there's now 11.2 percent more clouds --
316
938000
4000
I spójrzcie, teraz jest 11,2% więcej chmur,
16:00
already, after three years.
317
942000
2000
po raptem 3 latach działalności.
16:02
If you look at rainfall, it was already up 20 percent at that time.
318
944000
5000
W tym czasie osiągnęliśmy 20% wzrost opadów deszczu.
16:07
Let's look at the next year,
319
949000
2000
A rok później, jak widać,
16:09
and you can see that that trend is continuing.
320
951000
2000
ten trend wciąż trwa.
16:11
Where at first we had a small cap of higher rainfall,
321
953000
3000
Na początku mieliśmy wzrost opadów,
16:14
that cap is now widening and getting higher.
322
956000
3000
który nieustannie się poszerza.
16:17
And if we look at the rainfall pattern
323
959000
3000
Model dystrybucji opadów nad Sambora Lestari
16:20
above Samboja Lestari, it used to be the driest place,
324
962000
4000
pokazuje, że było to jedno z najsuchszych miejsc,
16:24
but now you see consistently see a peak of rain forming there.
325
966000
4000
ale widzimy, że opady konsekwentnie wzrastają.
16:28
So you can actually change the climate.
326
970000
4000
Tak więc rzeczywiście można zmienić klimat.
16:32
When there are trade winds of course the effect disappears,
327
974000
4000
Oczywiście, kiedy pojawiają się pasaty, efekt zanika,
16:36
but afterwards, as soon as the wind stabilizes,
328
978000
3000
lecz potem, gdy wiatr się uspokaja,
16:39
you see again that the rainfall peaks come back above this area.
329
981000
4000
znowu odnotowujemy rekordowe opady deszczu.
16:43
So to say it is hopeless is not the right thing to do,
330
985000
5000
Nie należy narzekać, że sytuacja jest beznadziejna,
16:48
because we actually can make that difference
331
990000
2000
gdyż zmiana jest możliwa,
16:50
if you integrate the various technologies.
332
992000
4000
przy integracji różnych technologii.
16:54
And it's nice to have the science, but it still depends mostly upon the people,
333
996000
4000
Nauka jest przydatna, ale większość zależy od ludzi,
16:58
on your education.
334
1000000
2000
od naszej edukacji.
17:00
We have our farmer schools.
335
1002000
2000
Mamy własne szkoły rolnicze.
17:02
But the real success of course, is our band --
336
1004000
2000
Największy sukces to nasz zespół.
17:04
because if a baby is born, we will play, so everyone's our family
337
1006000
4000
Gramy, gdy narodzi się dziecko, wtedy wszyscy są rodziną,
17:08
and you don't make trouble with your family.
338
1010000
2000
a rodzinie się nie bruździ.
17:10
This is how it looks.
339
1012000
2000
Oto jak to wygląda.
17:12
We have this road going around the area,
340
1014000
2000
Ta droga okrąża teren,
17:14
which brings the people electricity and water from our own area.
341
1016000
4000
pozwalająca dostarczyć prąd i wodę z naszego obszaru.
17:18
We have the zone with the sugar palms,
342
1020000
2000
Mamy wydzielony teren dla palmy cukrowej,
17:20
and then we have this fence with very thorny palms
343
1022000
2000
a ten płot z ciernistych palm
17:22
to keep the orangutans -- that we provide with a place to live in the middle --
344
1024000
5000
utrzymuje orangutany w środowisku dla nich przeznaczonym,
17:27
and the people apart.
345
1029000
2000
a ludzi osobno.
17:29
And inside, we have this area for reforestation
346
1031000
2000
W środku jest obszar do zalesienia,
17:31
as a gene bank to keep all that material alive,
347
1033000
3000
jako bank genów, aby utrzymać cały materiał przy życiu,
17:34
because for the last 12 years
348
1036000
2000
ponieważ przez ostatnie 12 lat
17:36
not a single seedling of the tropical hardwood trees has grown up
349
1038000
4000
nie wyrosła ani jedna sadzonka drzewa tropikalnego,
17:40
because the climatic triggers have disappeared.
350
1042000
3000
gdyż zanikły pewne inicjujące czynniki klimatyczne.
17:43
All the seeds get eaten.
351
1045000
2000
Wszystkie nasiona są zjadane.
17:45
So now we do the monitoring on the inside --
352
1047000
2000
Monitorujemy obszar wewnętrzny
17:47
from towers, satellites, ultralights.
353
1049000
3000
z wież, satelitów, ultralekkich samolotów.
17:50
Each of the families that have sold their land now get a piece of land back.
354
1052000
4000
Każda rodzina, która musiała sprzedać ziemię, znowu ją posiada.
17:54
And it has two nice fences of tropical hardwood trees --
355
1056000
4000
Działkę otacza płot solidnych tropikalnych drzew,
17:58
you have the shade trees planted in year one,
356
1060000
2000
najpierw sadzi się drzewa dające cień,
18:00
then you underplanted with the sugar palms,
357
1062000
2000
potem palmy cukrowe,
18:03
and you plant this thorny fence.
358
1065000
2000
i ciernisty płot.
18:05
And after a few years, you can remove some of those shade trees.
359
1067000
4000
Po kilku latach można usunąć niektóre z rozłożystych drzew.
18:09
The people get that acacia timber which we have preserved with the bamboo peel,
360
1071000
4000
Otrzymujemy drewno akacjowe, konserwowane korą bambusa,
18:13
and they can build a house, they have some fuel wood to cook with.
361
1075000
3000
z którego można zbudować dom, wykorzystać na opał.
18:16
And they can start producing from the trees as many as they like.
362
1078000
4000
Te drzewa dostarczają tyle, ile ludziom potrzeba.
18:20
They have enough income for three families.
363
1082000
4000
Dochody wystarczające dla 3 rodzin.
18:24
But whatever you do in that program, it has to be fully supported by the people,
364
1086000
4000
Wszystko to wymaga całkowitego wsparcia mieszkańców,
18:28
meaning that you also have to adjust it to the local, cultural values.
365
1090000
4000
trzeba więc dostosować się do ich wartości kulturowych.
18:32
There is no simple one recipe for one place.
366
1094000
4000
Nie ma jednej recepty na wszystko.
18:36
You also have to make sure that it is very difficult to corrupt --
367
1098000
4000
System musi być bardzo niepodatny na korupcję,
18:40
that it's transparent.
368
1102000
2000
musi być przejrzysty.
18:42
Like here, in Samboja Lestari,
369
1104000
2000
Tak jak w Samboja Lestari,
18:44
we divide that ring in groups of 20 families.
370
1106000
3000
podzieliliśmy pierścień na grupy po 20 rodzin.
18:47
If one member trespasses the agreement,
371
1109000
2000
Jeśli jakiś członek złamie umowę
18:49
and does cut down trees,
372
1111000
2000
i zacznie ścinać drzewa,
18:51
the other 19 members have to decide what's going to happen to him.
373
1113000
3000
pozostałych 19 musi zdecydować o jego losie.
18:54
If the group doesn't take action,
374
1116000
2000
Jeśli grupa nie podejmie decyzji,
18:56
the other 33 groups have to decide what is going to happen to the group
375
1118000
4000
pozostałe 33 grupy muszą zdecydować o jej losie,
19:00
that doesn't comply with those great deals that we are offering them.
376
1122000
4000
gdyż nie stosuje się do umowy, jaką zaoferowaliśmy.
19:04
In North Sulawesi it is the cooperative --
377
1126000
3000
W Północnym Sulawesi istnieje spółdzielczość,
19:07
they have a democratic culture there,
378
1129000
2000
kultura demokratyczna.
19:09
so there you can use the local justice system to protect your system.
379
1131000
5000
Tak można wykorzystać lokalny system praw w obronie własnego.
19:14
In summary, if you look at it, in year one the people can sell their land
380
1136000
3000
W pierwszym roku ludzie mogą spieniężyć działkę,
19:17
to get income, but they get jobs back in the construction and the reforestation,
381
1139000
5000
ale dostaną pracę przy budowie, zalesianiu i ochronie orangutanów,
19:22
the working with the orangutans, and they can use the waste wood to make handicraft.
382
1144000
4000
z odpadów drewnianych mogą wytwarzać wyroby rękodzielnicze.
19:26
They also get free land in between the trees,
383
1148000
3000
Mają również wolną ziemię pomiędzy drzewami,
19:29
where they can grow their crops.
384
1151000
2000
gdzie mogą hodować własne rośliny.
19:31
They can now sell part of those fruits to the orangutan project.
385
1153000
4000
Obecnie część ich owoców skupuje projekt ochrony orangutanów.
19:35
They get building material for houses,
386
1157000
2000
Mają materiał do budowy domów,
19:37
a contract for selling the sugar,
387
1159000
2000
umowy na sprzedaż cukru,
19:39
so we can produce huge amounts of ethanol and energy locally.
388
1161000
4000
dlatego produkujemy lokalnie mnóstwo etanolu i energii.
19:43
They get all these other benefits: environmentally, money,
389
1165000
3000
Uzyskują też masę innych świadczeń, pieniądze,
19:46
they get education -- it's a great deal.
390
1168000
2000
edukację i dużo więcej.
19:48
And everything is based upon that one thing --
391
1170000
3000
A wszystko opiera się na jednym -
19:51
make sure that forest remains there.
392
1173000
3000
na utrzymywaniu lasu w istnieniu.
19:54
So if we want to help the orangutans --
393
1176000
3000
Tak więc, jeśli chcemy pomóc orangutanom,
19:57
what I actually set out to do --
394
1179000
3000
od czego ja zaczynałem,
20:00
we must make sure that the local people are the ones that benefit.
395
1182000
4000
musi to być z korzyścią dla lokalnej społeczności.
20:04
Now I think the real key to doing it, to give a simple answer,
396
1186000
4000
Najprościej mówiąc, uważam, że tak naprawdę umożliwia to integracja.
20:08
is integration.
397
1190000
2000
Najprościej mówiąc, uważam, że tak naprawdę umożliwia to integracja.
20:10
I hope -- if you want to know more, you can read more.
398
1192000
4000
Mam nadzieję... Jeśli chcecie dowiedzieć się więcej, możecie poczytać.
20:14
(Applause)
399
1196000
21000
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Willie Smits - ConservationistWillie Smits has devoted his life to saving the forest habitat of orangutans, the "thinkers of the jungle." As towns, farms and wars encroach on native forests, Smits works to save what is left.
Why you should listen
Willie Smits works at the complicated intersection of humankind, the animal world and our green planet. In his early work as a forester in Indonesia, he came to a deep understanding of that triple relationship, as he watched the growing population of Sulawesi move into (or burn for fuel) forests that are home to the orangutan. These intelligent animals were being killed for food, traded as pets or simply failing to thrive as their forest home degraded.
Smits believes that to rebuild orangutan populations, we must first rebuild their forest habitat -- which means helping local people find options other than the short-term fix of harvesting forests to survive. His Masarang Foundation raises money and awareness to restore habitat forests around the world -- and to empower local people. In 2007, Masarang opened a palm-sugar factory that uses thermal energy to turn sugar palms (fast-growing trees that thrive in degraded soils) into sugar and even ethanol, returning cash and power to the community and, with luck, starting the cycle toward a better future for people, trees and orangs.
Willie Smits | Speaker | TED.com