TED2009
Nina Jablonski: Skin color is an illusion
Nina Jablonski przełamuje iluzję koloru skóry
Filmed:
Readability: 4.8
1,260,305 views
Nina Jablonski stwierdza, że różne kolory skóry są po prostu efektem przystosowania się naszej skóry do różnego klimatu i różnych poziomów promieniowania ultrafioletowego. Karol Darwin nie zgadzał się z tym twierdzeniem, ale Jablonski wyjaśnia, że to dlatego, że Darwin nie miał dostępu do NASA.
Nina Jablonski - Anthropologist
Nina Jablonski is author of Skin: A Natural History, a close look at human skin’s many remarkable traits: its colors, its sweatiness, the fact that we decorate it. Full bio
Nina Jablonski is author of Skin: A Natural History, a close look at human skin’s many remarkable traits: its colors, its sweatiness, the fact that we decorate it. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:18
Interestingly, Charles Darwin
0
0
4000
Co ciekawe, Karol Darwin
00:22
was born a very lightly pigmented man,
1
4000
4000
urodził się jako jasnoskóry człowiek
00:26
in a moderately-to-darkly pigmented world.
2
8000
4000
w od średnio- do ciemnoskórym świecie.
00:30
Over the course of his life,
3
12000
3000
W swoim życiu
00:33
Darwin had great privilege.
4
15000
2000
Darwin miał bardzo łatwo.
00:35
He lived in a fairly wealthy home.
5
17000
3000
Był członkiem dość bogatej rodziny.
00:38
He was raised by very supportive and interested parents.
6
20000
4000
Został wychowany przez bardzo wspierających i zaangażowanych rodziców.
00:42
And when he was in his 20s
7
24000
2000
A mając dwadzieścia kilka lat,
00:44
he embarked upon a remarkable voyage on the ship the Beagle.
8
26000
4000
wyruszył w pamiętną podróż na pokładzie statku Beagle.
00:48
And during the course of that voyage,
9
30000
3000
Podczas tej wyprawy
00:51
he saw remarkable things:
10
33000
2000
ujrzał niezwykłe rzeczy.
00:53
tremendous diversity of plants and animals, and humans.
11
35000
4000
Olbrzymią różnorodność roślin, zwierząt, a także ludzi.
00:57
And the observations that he made
12
39000
2000
Spostrzeżenia, dokonane
00:59
on that epic journey
13
41000
2000
podczas tej wielkiej wyprawy,
01:01
were to be eventually distilled
14
43000
2000
zostały w końcu przelane
01:03
into his wonderful book, "On the Origin of Species,"
15
45000
2000
na karty jego cudownej książki, „O powstawaniu gatunków”,
01:05
published 150 years ago.
16
47000
4000
opublikowanej 150 lat temu.
01:09
Now what is so interesting
17
51000
2000
Co jest bardzo ciekawe
01:11
and to some, the extent, what's a bit infamous
18
53000
4000
i w pewnym stopniu, niezbyt znane
01:15
about "The Origin of Species,"
19
57000
2000
o „Powstawaniu gatunków”,
01:17
is that there is only one line in it
20
59000
2000
to to, że jest tam tylko jedno zdanie
01:19
about human evolution.
21
61000
3000
o ewolucji człowieka.
01:22
"Light will be thrown on the origin of man
22
64000
3000
„Światło zostanie rzucone na powstanie człowieka
01:25
and his history."
23
67000
2000
i jego historię”.
01:27
It wasn't until much longer,
24
69000
2000
I dopiero po dłuższym czasie
01:29
much later,
25
71000
2000
znacznie później,
01:31
that Darwin actually spoke
26
73000
2000
Darwin właściwie wypowiedział się
01:33
and wrote about humans.
27
75000
3000
i napisał na temat człowieka.
01:36
Now in his years of
28
78000
2000
W czasie trwania
01:38
traveling on the Beagle,
29
80000
2000
podróży na pokładzie Beagle'a
01:40
and from listening to the accounts
30
82000
2000
i na podstawie usłyszanych relacji
01:42
or explorers and naturalists,
31
84000
2000
odkrywców i przyrodników,
01:44
he knew that skin color
32
86000
4000
wiedział, że kolor skóry
01:48
was one of the most important ways
33
90000
2000
był jedną z najważniejszą cech,
01:50
in which people varied.
34
92000
2000
pod której względem ludzie się różnią.
01:52
And he was somewhat interested in the pattern of skin color.
35
94000
4000
Był dość zainteresowany rozkładem koloru skóry.
01:56
He knew that darkly pigmented peoples
36
98000
2000
Wiedział, że ciemnoskórych ludzi
01:58
were found close to the equator;
37
100000
3000
można znaleźć bliżej równika.€
02:01
lightly pigmented peoples, like himself,
38
103000
2000
Jasnoskórzy ludzie, tacy jak on,
02:03
were found closer to the poles.
39
105000
3000
żyją bliżej biegunów.
02:06
So what did he make of all this?
40
108000
2000
Więc do czego doszedł na podstawie tego wszystkiego?
02:08
Well he didn't write anything about it in The Origin of Species.
41
110000
3000
Cóż, nie napisał nic na ten temat w „O pochodzeniu gatunków”.
02:11
But much later, in 1871,
42
113000
3000
Ale znacznie później, w 1871 r.,
02:14
he did have something to say about it.
43
116000
2000
miał na ten temat coś do powiedzenia.
02:16
And it was quite curious. He said,
44
118000
2000
I to dość intrygującego. Powiedział:
02:18
"Of all the differences between the races of men,
45
120000
3000
„Spośród wszystkich różnic między rasami ludzi,
02:21
the color of the skin is the most conspicuous
46
123000
2000
kolor skóry jest najwyraźniejszą
02:23
and one of the best marked."
47
125000
2000
i jedną z najbardziej zauważalnych”.
02:25
And he went on to say,
48
127000
2000
I powiedział następnie:
02:27
"These differences do not coincide
49
129000
3000
„Te różnice nie zbiegają się
02:30
with corresponding differences in climate."
50
132000
3000
z odpowiadającymi im różnicami klimatu”.
02:33
So he had traveled all around.
51
135000
2000
Więc przemierzył świat wzdłuż i wszerz.
02:35
He had seen people of different colors
52
137000
3000
Widział ludzi różnych kolorów
02:38
living in different places.
53
140000
2000
żyjących w różnych miejscach.
02:40
And yet he rejected the idea
54
142000
2000
I mimo to odrzucił pomysł,
02:42
that human skin pigmentation
55
144000
3000
że ubarwienie ludzkiej skóry
02:45
was related to the climate.
56
147000
3000
jest związane z klimatem.
02:48
If only Darwin lived today.
57
150000
3000
Gdyby tylko Darwin żył dzisiaj.
02:51
If only Darwin had NASA.
58
153000
3000
Gdyby tylko Darwin miał NASA.
02:54
Now, one of the wonderful things that NASA does
59
156000
4000
Bo jedną ze wspaniałych rzeczy, które robi NASA,
02:58
is it puts up a variety of satellites
60
160000
2000
jest rozmieszczanie najróżniejszych satelitów,
03:00
that detect all sort of interesting things about our environment.
61
162000
3000
które mierzą wszystkie ciekawe rzeczy związane z naszym środowiskiem.
03:03
And for many decades now
62
165000
3000
I już od parudziesięciu lat
03:06
there have been a series of TOMS satellites
63
168000
3000
powstaje seria satelitów TOMS,
03:09
that have collected data about the radiation of the Earth's surface.
64
171000
3000
które zbierają dane o promieniowaniu powierzchni Ziemi.
03:12
The TOMS 7 satellite data, shown here,
65
174000
4000
Dane z satelity TOMS 7, tu przedstawione,
03:16
show the annual average
66
178000
2000
pokazują roczną średnią
03:18
ultraviolet radiation at the Earth's surface.
67
180000
3000
promieniowania ultrafioletowego na powierzchni Ziemi.
03:21
Now the really hot pink and red areas
68
183000
3000
Te naprawdę gorące różowe i czerwone obszary
03:24
are those parts of the world that receive the highest amounts
69
186000
3000
to te części świata, które otrzymują najwyższe ilości
03:27
of UV during the year.
70
189000
3000
promieniowania UV w ciągu roku.
03:30
The incrementally cooler colors --
71
192000
3000
Coraz chłodniejsze kolory,
03:33
blues, greens, yellows, and finally grays --
72
195000
3000
niebieski, zielony, żółty i w końcu szary,
03:36
indicate areas of much lower ultraviolet radiation.
73
198000
3000
oznaczają obszary o znacznie niższym promieniowaniu UV.
03:39
What's significant to the story of human skin pigmentation
74
201000
4000
Co ma znaczenie dla historii pigmentacji ludzkiej skóry, to to,
03:43
is just how much of the Northern Hemisphere
75
205000
4000
jak po prostu wielka część półkuli północnej
03:47
is in these cool gray zones.
76
209000
3000
leży w tych chłodnych, szarych strefach.
03:50
This has tremendous implications for our understanding
77
212000
3000
To ma olbrzymi wpływ na nasze zrozumienie
03:53
of the evolution of human skin pigmentation.
78
215000
3000
ewolucji zabarwienia ludzkiej skóry.
03:56
And what Darwin could not appreciate,
79
218000
3000
I czego Darwin nie mógł docenić,
03:59
or didn't perhaps want to appreciate at the time,
80
221000
3000
lub nie chciał w tamtych czasach doceniać,
04:02
is that there was a fundamental relationship
81
224000
3000
to to, że istnieje fundamentalny związek
04:05
between the intensity of ultraviolet radiation
82
227000
3000
między intensywnością promieniowania UV
04:08
and skin pigmentation.
83
230000
2000
a zabarwieniem skóry.
04:10
And that skin pigmentation itself
84
232000
3000
A samo owo zabarwienie
04:13
was a product of evolution.
85
235000
3000
jest efektem ewolucji.
04:16
And so when we look at a map of skin color,
86
238000
3000
A więc gdy spojrzymy na mapę koloru skóry,
04:19
and predicted skin color, as we know it today,
87
241000
3000
i przewidywanego koloru skóry, zgodnie z dzisiejszą wiedzą,
04:22
what we see is a beautiful gradient
88
244000
3000
ujrzymy przepiękny gradient
04:25
from the darkest skin pigmentations toward the equator,
89
247000
3000
od najciemniejszego zabarwienia skóry przy równiku,
04:28
and the lightest ones toward the poles.
90
250000
3000
do najjaśniejszego przy biegunach.
04:31
What's very, very important here
91
253000
4000
że pierwsi ludzie
04:35
is that the earliest humans
92
257000
2000
że pierwsi ludzie wyewoluowali
04:37
evolved in high-UV environments,
93
259000
3000
w środowiskach o wysokim poziomie UV
04:40
in equatorial Africa.
94
262000
2000
w Afryce Równikowej.
04:42
The earliest members of our lineage,
95
264000
3000
Najstarsi członkowie naszego rodu,
04:45
the genus Homo, were darkly pigmented.
96
267000
3000
rodzaju Homo, byli ciemnoskórzy.
04:48
And we all share this incredible heritage
97
270000
4000
I my wszyscy dzielimy to niesamowite dziedzictwo
04:52
of having originally been
98
274000
2000
bycia na początku
04:54
darkly pigmented,
99
276000
2000
ciemnoskórymi
04:56
two million to one and half million years ago.
100
278000
3000
dwa do półtora miliona lat temu.
04:59
Now what happened in our history?
101
281000
5000
Więc co stało się w naszej historii?
05:04
Let's first look at the relationship
102
286000
2000
Spójrzmy najpierw na związek
05:06
of ultraviolet radiation to the Earth's surface.
103
288000
3000
z promieniowaniem UV przy powierzchni Ziemi.
05:09
In those early days of our evolution,
104
291000
3000
W owych wczesnych latach naszej ewolucji,
05:12
looking at the equator,
105
294000
2000
patrząc z równika,
05:14
we were bombarded by high levels of ultraviolet radiation.
106
296000
3000
byliśmy bombardowani wysokimi poziomami promieniowania UV.
05:17
The UVC, the most energetic type,
107
299000
3000
UVC, typ o najwyższej energii,
05:20
was occluded by the Earth's atmosphere.
108
302000
3000
był rozpraszany przez atmosferę Ziemi.
05:23
But UVB and UVA
109
305000
2000
Ale UVB i zwłaszcza UVA
05:25
especially, came in unimpeded.
110
307000
2000
przechodziły niezatrzymywane.
05:27
UVB turns out to be incredibly important.
111
309000
4000
UVB okazuje się być niezwykle ważne.
05:31
It's very destructive,
112
313000
2000
Jest bardzo niszczycielskie,
05:33
but it also catalyzes the production of vitamin D in the skin,
113
315000
4000
ale katalizuje też produkcję witaminy D w skórze.
05:37
vitamin D being a molecule that we very much need
114
319000
4000
Witaminy D, która jest tak potrzebną nam cząsteczką,
05:41
for our strong bones, the health of our immune system,
115
323000
4000
dla mocnych kości, zdrowia układu odpornościowego,
05:45
and myriad other important functions in our bodies.
116
327000
3000
i wielu innych ważnych funkcji naszego ciała.
05:48
So, living at the equator, we got
117
330000
2000
Więc, żyjąc na równiku, otrzymywaliśmy
05:50
lots and lots of ultraviolet radiation
118
332000
3000
całe mnóstwo promieniowania ultrafioletowego
05:53
and the melanin --
119
335000
3000
i melaniny,
05:56
this wonderful, complex, ancient polymer
120
338000
4000
cudownego, złożonego, prastarego polimeru
06:00
compound in our skin --
121
342000
2000
budującego naszą skórę,
06:02
served as a superb natural sunscreen.
122
344000
4000
służącego za wyśmienity naturalny filtr.
06:06
This polymer is amazing
123
348000
2000
Ten polimer jest wspaniały,
06:08
because it's present in so many different organisms.
124
350000
3000
ponieważ występuje w tak wielu różnych organizmach.
06:11
Melanin, in various forms, has probably been on the Earth
125
353000
2000
Melanina, w różnych postaciach, prawdopodobnie jest na Ziemi
06:13
a billion years,
126
355000
3000
od miliarda lat.
06:16
and has been recruited over and over again
127
358000
2000
I jest wciąż wykorzystywana
06:18
by evolution, as often happens.
128
360000
4000
przez ewolucję, co się zdarza często.
06:22
Why change it if it works?
129
364000
2000
Po co zmieniać coś, co działa?
06:24
So melanin was recruited, in our lineage,
130
366000
4000
W naszym rodzie melanina została użyta,
06:28
and specifically in our earliest ancestors
131
370000
3000
a zwłaszcza u naszych najdawniejszych przodków
06:31
evolving in Africa,
132
373000
2000
ewoluujących w Afryce,
06:33
to be a natural sunscreen.
133
375000
2000
jako naturalny filtr przeciwsłoneczny,
06:35
Where it protected the body
134
377000
2000
gdzie chroniła ciało
06:37
against the degradations of ultraviolet radiation,
135
379000
3000
przed szkodami wywołanymi przez promieniowanie UV,
06:40
the destruction, or damage to DNA,
136
382000
3000
zniszczeniem lub uszkodzeniem DNA
06:43
and the breakdown of a very important molecule called folate,
137
385000
4000
i rozpadem ważnej cząsteczki zwanej kwasem foliowym,
06:47
which helps to fuel cell production,
138
389000
3000
która napędza produkcję komórek
06:50
and reproduction in the body.
139
392000
3000
i odbudowę ciała.
06:53
So, it's wonderful. We evolved this very protective,
140
395000
3000
Więc jest cudowna. Wyewoluowała u nas ta ochronna
06:56
wonderful covering of melanin.
141
398000
3000
cudowna warstwa melaniny.
06:59
But then we moved.
142
401000
4000
Lecz wtedy się przenieśliśmy.
07:03
And humans dispersed -- not once, but twice.
143
405000
4000
I ludzie się rozeszli, nie raz, a dwa razy.
07:07
Major moves, outside of our equatorial homeland,
144
409000
4000
Wielkie wędrówki, poza naszą równikową ojczyznę,
07:11
from Africa into other parts of the Old World,
145
413000
4000
z Afryki do innych części Starego Świata
07:15
and most recently, into the New World.
146
417000
2000
i ostatnio, do Nowego Świata.
07:17
When humans dispersed into these latitudes,
147
419000
3000
Gdy ludzie dotarli to tych szerokości,
07:20
what did they face?
148
422000
2000
co ich spotkało?
07:22
Conditions were significantly colder,
149
424000
3000
Warunki były znacznie zimniejsze,
07:25
but they were also less intense
150
427000
2000
ale również mniej intensywne
07:27
with respect to the ultraviolet regime.
151
429000
2000
pod kątem promieniowania ultrafioletowego.
07:29
So if we're somewhere in the Northern Hemisphere,
152
431000
4000
Więc jeśli jesteśmy gdzieś na półkuli północnej,
07:33
look at what's happening to the ultraviolet radiation.
153
435000
3000
spójrzcie, co się dzieje z promieniowaniem UV.
07:36
We're still getting a dose of UVA.
154
438000
3000
Wciąż dostajemy dawkę UVA.
07:39
But all of the UVB,
155
441000
2000
Ale całe UVB,
07:41
or nearly all of it,
156
443000
2000
albo prawie całe,
07:43
is dissipated through the thickness of the atmosphere.
157
445000
3000
jest rozpraszane przez grubość atmosfery.
07:46
In the winter, when you are skiing in the Alps,
158
448000
4000
Zimą, na nartach w Alpach,
07:50
you may experience ultraviolet radiation.
159
452000
3000
możecie doświadczyć promieniowania ultrafioletowego.
07:53
But it's all UVA,
160
455000
2000
Ale jest to tylko UVA,
07:55
and, significantly, that UVA
161
457000
2000
a co ważne, to UVA
07:57
has no ability to make vitamin D in your skin.
162
459000
5000
nie jest w stanie wytworzyć w skórze witaminy D.
08:02
So people inhabiting northern hemispheric environments
163
464000
5000
Więc ludzie zamieszkujący środowisko półkuli północnej
08:07
were bereft of the potential
164
469000
3000
byli pozbawieni możliwości
08:10
to make vitamin D in their skin for most of the year.
165
472000
3000
wytwarzania witaminy D w skórze przez większość roku.
08:13
This had tremendous consequences
166
475000
3000
Miało to olbrzymie konsekwencje
08:16
for the evolution of human skin pigmentation.
167
478000
2000
dla ewolucji ubarwienia ludzkiej skóry.
08:18
Because what happened, in order to ensure health and well-being,
168
480000
5000
Z powodu tych zdarzeń, by zapewnić zdrowie i kondycję,
08:23
these lineages of people
169
485000
2000
te rody ludzkie,
08:25
dispersing into the Northern Hemisphere
170
487000
4000
które zasiedliły półkulę północną,
08:29
lost their pigmentation.
171
491000
2000
utraciły pigmentację.
08:31
There was natural selection
172
493000
2000
Następiła selekcja naturalna
08:33
for the evolution of lightly pigmented skin.
173
495000
5000
mająca na celu wyewoluowanie jasnoskórego człowieka.
08:38
Here we begin to see the evolution
174
500000
2000
Tutaj zaczynamy widzieć ewolucję
08:40
of the beautiful sepia rainbow
175
502000
2000
pięknej tęczy odcieni brązu,
08:42
that now characterizes all of humanity.
176
504000
3000
która charakteryzuje teraz całą ludzkość.
08:45
Lightly pigmented skin evolved not just once,
177
507000
4000
Jasnoskórzy ludzie wyewoluowali nie tylko raz,
08:49
not just twice, but probably three times.
178
511000
3000
nie dwa, ale prawdopodobnie trzy razy.
08:52
Not just in modern humans,
179
514000
2000
Nie tylko wśród ludzi współczesnych,
08:54
but in one of our distant unrelated ancestors,
180
516000
4000
ale wśród jednych z naszych dalekich, niespokrewnionych przodków,
08:58
the Neanderthals.
181
520000
2000
neadrertalczyków.
09:00
A remarkable, remarkable testament
182
522000
2000
Znaczące, znaczące świadectwo
09:02
to the power of evolution.
183
524000
2000
potęgi ewolucji.
09:04
Humans have been on the move for a long time.
184
526000
3000
Ludzie są w drodze od dawien dawna.
09:07
And just in the last 5,000 years,
185
529000
2000
I tylko w ostatnich 5 tysiącach lat
09:09
in increasing rates, over increasing distances.
186
531000
3000
w coraz większym stopniu, na coraz większych dystansach.
09:12
Here are just some of the biggest movements of people,
187
534000
4000
Oto jedne z największych migracji ludności,
09:16
voluntary movements, in the last 5,000 years.
188
538000
3000
dobrowolnych migracji, z ostatnich 5 tysięcy lat.
09:19
Look at some of the major latitudinal transgressions:
189
541000
3000
Spójrzcie na niektóre duże przejścia wzdłuż południków.
09:22
people from high UV areas
190
544000
2000
Ludzie z rejonów o wysokim UV
09:24
going to low UV and vice versa.
191
546000
3000
idący do regionów o niskim UV i odwrotnie.
09:27
And not all these moves were voluntary.
192
549000
4000
I nie wszystkie z tych ruchów były dobrowolne.
09:31
Between 1520 and 1867,
193
553000
3000
W latach 1520-1867
09:34
12 million, 500 people
194
556000
4000
ponad 12 milionów ludzi
09:38
were moved from high UV
195
560000
2000
zostało przeniesionych z regionów
09:40
to low UV areas
196
562000
2000
o wysokim UV do regionów o niskim,
09:42
in the transatlantic slave trade.
197
564000
3000
w ramach transatlantyckiego handlu niewolnikami.
09:45
Now this had all sorts of invidious social consequences.
198
567000
4000
Teraz ma to różnorakie szkodliwe konsekwencje społeczne.
09:49
But it also had deleterious
199
571000
3000
Ale ma też negatywny
09:52
health consequences to people.
200
574000
2000
wpływ na zdrowie ludzi.
09:54
So what? We've been on the move.
201
576000
3000
Więc co? Wędrujemy.
09:57
We're so clever we can overcome all of these
202
579000
3000
Jesteśmy na tyle sprytni, by obejść wszystkie
10:00
seeming biological impediments.
203
582000
3000
pozorne biologiczne przeszkody.
10:03
Well, often we're unaware
204
585000
2000
Cóż, często nie jesteśmy świadomi
10:05
of the fact that we're living
205
587000
2000
faktu, że żyjemy
10:07
in environments in which our skin
206
589000
2000
w środowisku, do którego nasza skóra
10:09
is inherently poorly adapted.
207
591000
3000
jest z natury słabo przystosowana.
10:12
Some of us with lightly pigmented skin
208
594000
2000
Niektórzy z nas o jasno ubarwionej skórze
10:14
live in high-UV areas.
209
596000
2000
żyją w regionach o wysokim UV.
10:16
Some of us with darkly pigmented skin
210
598000
2000
Niektórzy z nas o ciemno ubarwionej skórze
10:18
live in low-UV areas.
211
600000
3000
żyją w regionach o niskim UV.
10:21
These have tremendous consequences for our health.
212
603000
4000
To ma olbrzymie konsekwencje dla naszego zdrowia.
10:25
We have to, if we're lightly pigmented,
213
607000
3000
Musimy, jeśli jesteśmy jasnoskórzy,
10:28
be careful about the problems of skin cancer,
214
610000
4000
brać po uwagę problem raka skóry
10:32
and destruction of folate in our bodies,
215
614000
3000
i zniszczenia kwasu foliowego w ciele
10:35
by lots of sun.
216
617000
2000
przez nadmiar słońca.
10:37
Epidemiologists and doctors
217
619000
2000
Epidemiolodzy i lekarze
10:39
have been very good about telling us
218
621000
2000
spisują się dobrze w mówieniu nam
10:41
about protecting our skin.
219
623000
2000
o ochronie skóry.
10:43
What they haven't been so good about instructing people
220
625000
5000
Nie są już tacy dobrzy w uczeniu ludzi o problemie
10:48
is the problem of darkly pigmented people
221
630000
3000
ludzi ciemnoskórych żyjących na dużych
10:51
living in high latitude areas,
222
633000
3000
szerokościach geograficznych
10:54
or working inside all the time.
223
636000
2000
lub pracujących cały czas pod dachem.
10:56
Because the problem there is just as severe,
224
638000
3000
Bo ten problem jest równie poważny.
10:59
but it is more sinister,
225
641000
2000
Ale jest bardziej złowrogi.
11:01
because vitamin D deficiency,
226
643000
2000
Bo niedobór witaminy D,
11:03
from a lack of ultraviolet B radiation,
227
645000
4000
spowodowany brakiem promieniowania UVB
11:07
is a major problem.
228
649000
2000
to duży problem.
11:09
Vitamin D deficiency creeps up on people,
229
651000
2000
Niedobór witaminy D zaczaja się u ludzi
11:11
and causes all sorts of health problems to their bones,
230
653000
3000
i powoduje wszelakie kłopoty zdrowotne związane z kośćmi,
11:14
to their gradual decay of their immune systems,
231
656000
4000
ze stopniowym rozkładem systemu odpornościowego,
11:18
or loss of immune function,
232
660000
2000
lub stratą odporności,
11:20
and probably some problems
233
662000
2000
i prawdopodobnie kłopoty
11:22
with their mood and health,
234
664000
3000
z samopoczuciem i zdrowiem,
11:25
their mental health.
235
667000
2000
zdrowiem psychicznym.
11:27
So we have, in skin pigmentation,
236
669000
3000
Więc w pigmentacji skóry mamy
11:30
one of these wonderful products of evolution
237
672000
3000
jedno z tych cudownych dzieł ewolucji,
11:33
that still has consequences for us today.
238
675000
2000
które obecnie nadal ma na nas wpływ.
11:35
And the social consequences,
239
677000
2000
A konsekwencje społeczne,
11:37
as we know, are incredibly profound.
240
679000
3000
jak wiemy, są niezwykle głębokie.
11:40
We live in a world where we
241
682000
2000
Żyjemy w świecie, gdzie mamy
11:42
have lightly and darkly pigmented people
242
684000
4000
jasno- i ciemnoskórych ludzi
11:46
living next to one another,
243
688000
2000
żyjących obok siebie.
11:48
but often brought into proximity initially
244
690000
3000
Ale często pierwotnie zbliżonych do siebie
11:51
as a result of very invidious social interactions.
245
693000
4000
w wyniku bardzo szkodliwych wzajemnych relacji.
11:55
So how can we overcome this?
246
697000
3000
Więc jak możemy to przezwyciężyć?
11:58
How can we begin to understand it?
247
700000
2000
Jak możemy to zrozumieć?
12:00
Evolution helps us.
248
702000
4000
Pomaga nam ewolucja.
12:04
200 years after Darwin's birthday,
249
706000
4000
200 lat po narodzeniu Darwina
12:08
we have the first moderately pigmented President of the United States.
250
710000
5000
mamy pierwszego średnio ubarwionego prezydenta Stanów Zjednoczonych.
12:13
(Applause)
251
715000
1000
(Oklaski)
12:14
How wonderful is that?
252
716000
2000
Czyż to nie wspaniałe?
12:16
(Applause)
253
718000
2000
(Oklaski)
12:18
This man is significant for a whole host of reasons.
254
720000
4000
Jest on znaczący z całej masy powodów.
12:22
But we need to think about how he compares,
255
724000
3000
Ale powinniśmy pomyśleć, jak przedstawia się on
12:25
in terms of his pigmentation, to other people on Earth.
256
727000
2000
pod kątem swojej pigmentacji na tle innych ludzi na Ziemi.
12:27
He, as one of many urban admixed populations,
257
729000
4000
Jako przedstawiciel społeczeństw mocno i średnio zurbanizowanych,
12:31
is very emblematic
258
733000
2000
reprezentuje sobą
12:33
of a mixed parentage, of a mixed pigmentation.
259
735000
3000
mieszane pochodzenie, mieszany kolor skóry.
12:36
And he resembles, very closely,
260
738000
2000
I przypomina on, w dużym stopniu,
12:38
people with moderate levels of pigmentation
261
740000
3000
ludzi o średnim poziomie pigmentacji,
12:41
who live in southern Africa, or Southeast Asia.
262
743000
4000
żyjących w południowej Afryce czy południowo-wschodniej Azji.
12:45
These people have a tremendous potential
263
747000
2000
Ci ludzie mają olbrzymi potencjał
12:47
to tan, to develop more pigment in their skin,
264
749000
3000
do opalania się, wytwarzania większej ilości pigmentu w skórze.
12:50
as a result of exposure to sun.
265
752000
2000
wskutek wystawienia na działanie słońca.
12:52
They also run the risk of vitamin D deficiency,
266
754000
4000
Ryzykują też niedobór witaminy D,
12:56
if they have desk jobs, like that guy.
267
758000
4000
jeśli mają pracę biurową, jak ten facet.
13:00
So lets all wish for his great health,
268
762000
4000
Więc życzmy mu wszyscy świetnego zdrowia
13:04
and his awareness of his own skin pigmentation.
269
766000
5000
i świadomości jego własnej pigmentacji skóry.
13:09
Now what is wonderful
270
771000
3000
Co jest wspaniałe
13:12
about the evolution of human skin pigmentation,
271
774000
4000
w ewolucji pigmentacji ludzkiej skóry
13:16
and the phenomenon of pigmentation,
272
778000
2000
i w zjawisku pigmentacji, to to,
13:18
is that it is the demonstration,
273
780000
3000
że jest to widzialny przykład,
13:21
the evidence, of evolution
274
783000
3000
dowód ewolucji
13:24
by natural selection,
275
786000
2000
poprzez dobór naturalny,
13:26
right on your body.
276
788000
4000
dosłownie najbliżej nas.
13:30
When people ask you, "What is the evidence for evolution?"
277
792000
3000
Gdy ludzie pytają cię: „Jaki jest dowód ewolucji?”,
13:33
You don't have to think about some exotic examples, or fossils.
278
795000
4000
nie musisz rozważać jakichś egzotycznych przykładów, czy skamieniałości.
13:37
You just have to look at your skin.
279
799000
3000
Musicie tylko spojrzeć na własną skórę.
13:40
Darwin, I think, would have appreciated this,
280
802000
4000
Myślę, że Darwin doceniłby to,
13:44
even though he eschewed the importance
281
806000
3000
mimo tego, że w ciągu swojego życia
13:47
of climate on the evolution of pigmentation during his own life.
282
809000
4000
nie przywiązywał wagi do klimatu jako przyczyny ewolucji koloru skóry.
13:51
I think, were he able to look
283
813000
3000
Myślę, że gdyby mógł zobaczyć
13:54
at the evidence we have today, he would understand it.
284
816000
3000
dowody, które mamy dzisiaj, to by to zrozumiał.
13:57
He would appreciate it.
285
819000
2000
Doceniłby to.
13:59
And most of all, he would teach it.
286
821000
4000
I przede wszystkim, nauczałby tego.
14:03
You, you can teach it.
287
825000
3000
Wy możecie tego nauczać.
14:06
You can touch it.
288
828000
2000
Możecie tego dotknąć.
14:08
You can understand it.
289
830000
2000
Możecie to zrozumieć.
14:10
Take it out of this room.
290
832000
3000
Wynieście to z tego spotkania.
14:13
Take your skin color,
291
835000
2000
Weżcie swój kolor skóry
14:15
and celebrate it.
292
837000
2000
i świętujcie.
14:17
Spread the word.
293
839000
2000
Szerzcie ideę.
14:19
You have the evolution
294
841000
2000
Macie ewolucję
14:21
of the history of our species,
295
843000
4000
historię naszego gatunku,
14:25
part of it, written in your skin.
296
847000
2000
jej część, zapisaną w waszej skórze.
14:27
Understand it. Appreciate it. Celebrate it.
297
849000
3000
Zrozumcie. Doceńcie. Radujcie się.
14:30
Go out. Isn't it beautiful? Isn't it wonderful?
298
852000
4000
Przyznajcie, czyż nie jest to piękne? Czyż nie jest to cudowne?
14:34
You are the products of evolution.
299
856000
3000
Jesteście dziełami ewolucji.
14:37
Thank you.
300
859000
2000
Dziękuję.
14:39
(Applause)
301
861000
4000
(Oklaski)
ABOUT THE SPEAKER
Nina Jablonski - AnthropologistNina Jablonski is author of Skin: A Natural History, a close look at human skin’s many remarkable traits: its colors, its sweatiness, the fact that we decorate it.
Why you should listen
"Much of what we consider our humanity is imbued in our skin," Nina Jablonski tells us. This insight came to her in 1981, as she observed a jittery anatomy class warm to a cadaver only after cutting through its skin. As it turns out, marvels abound of this sweaty, hardwearing, social -- and underappreciated -- organ. Many are collected in her book, Skin: A Natural History, a look at what makes our skin unique and, perhaps, more important than we realize.
A fascination with the multicolored, multi-talented human hide fits Jablonski, a truly eclectic scientist. She's also a paleontologist and primatologist, studying the form, behavior and diet of mammals in light of climate change and evolution. She teaches at Penn State and recently found the world's oldest chimpanzee fossil.
Nina Jablonski | Speaker | TED.com