TEDGlobal 2009
Geoff Mulgan: Post-crash, investing in a better world
Geoff Mulgan: Pokryzysowa inwestycja w lepszy świat
Filmed:
Readability: 4.7
358,863 views
Ponieważ ponownie pobudzamy światową gospodarkę, Geoff Mulgan stawia następujące pytanie: Dlaczego zamiast przeznaczać pieniądze na ratowanie starych gałęzi przemysłu, które i tak skazane są na niepowodzenie, nie wykorzystamy funduszy stymulacyjnych, by dać bodziec nowym, społecznie odpowiedzialnych firmom - i uczynić świat troszkę lepszym?
Geoff Mulgan - Social commentator
Geoff Mulgan is director of the Young Foundation, a center for social innovation, social enterprise and public policy that pioneers ideas in fields such as aging, education and poverty reduction. He’s the founder of the think-tank Demos, and the author of "The Art of Public Strategy." Full bio
Geoff Mulgan is director of the Young Foundation, a center for social innovation, social enterprise and public policy that pioneers ideas in fields such as aging, education and poverty reduction. He’s the founder of the think-tank Demos, and the author of "The Art of Public Strategy." Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:19
It's hard to believe that it's less than a year since the extraordinary moment
0
1000
4000
Trudno sobie wyobrazić, że nie minęło jeszcze nawet pół roku od tego wyjątkowego momentu,
00:23
when the finance, the credit, which drives our economies froze.
1
5000
4000
w którym zasoby finansowe, zdolność kredytowa napędzajaca naszą ekonomię, dostały zawału.
00:27
A massive cardiac arrest.
2
9000
3000
Całkowite wstrzymanie akcji serca.
00:30
The effect, the payback, perhaps, for years of vampire predators like Bernie Madoff,
3
12000
4000
To efekt, czy raczej zapłata za lata działania drapieżnych krwiopijców jak Bernie Madoff,
00:34
whom we saw earlier.
4
16000
2000
znanych nam nie od dziś.
00:36
Abuse of steroids, binging and so on.
5
18000
3000
Nadużycie steroidów, kompulsywna żarłoczność i temu podobne.
00:39
And it's only a few months since governments
6
21000
2000
A przecież to tylko kilka miesięcy temu rządy ofiarowały
00:41
injected enormous sums of money to try and keep the whole system afloat.
7
23000
6000
ogromny zastrzyk pieniędzy w celu uratowania całego systemu przed zatonięciem.
00:47
And we're now in a very strange sort of twilight zone,
8
29000
2000
I znaleźliśmy się w takiej bardzo dziwnej, jakby strefie zmierzchu,
00:49
where no one quite knows what's worked, or what doesn't.
9
31000
4000
gdzie nikt w zasadzie nie wie, co było dobrym rozwiązaniem, a co nie.
00:53
We don't have any very clear maps, any compass to guide us.
10
35000
5000
Niestety nie mamy żadnych wyraźnych map ani kompasu, by nas prowadzić.
00:58
We don't know which experts to believe anymore.
11
40000
3000
Nie wiemy, jakim ekspertom można jeszcze wierzyć.
01:01
What I'm going to try and do is to give some pointers
12
43000
3000
Co ja mam zamiar spróbować zrobić, to dać kilka wskazówek
01:04
to what I think is the landscape on the other side of the crisis,
13
46000
4000
odnośnie tego, co uważam za pokryzysowy krajobraz,
01:08
what things we should be looking out for
14
50000
2000
czego powinnismy poszukiwać
01:10
and how we can actually use the crisis.
15
52000
3000
i jak możemy rzeczywiście wykorzystać ten kryzys.
01:13
There's a definition of leadership which says,
16
55000
2000
Jedna z definicji przywództwa określa je jako
01:15
"It's the ability to use the smallest possible crisis
17
57000
4000
“ umiejętność wykorzystywania nawet jak najmniejszego kryzysu
01:19
for the biggest possible effect."
18
61000
2000
do uzyskania jak największego pozytywnego efektu.”
01:21
And I want to talk about how we ensure that this crisis,
19
63000
3000
Chcę zatem mówić o tym, jak możemy zapewnić, by ten kryzys,
01:24
which is by no means small, really is used to the full.
20
66000
4000
który wcale nie jest mały został w pełni pozytywnie wykorzystany.
01:28
I want to start just by saying a bit about where I'm coming from.
21
70000
3000
Na wstępie chciałbym opowiedzieć trochę o sobie.
01:31
I've got a very confused background
22
73000
3000
Mam bardzo poplątany życiorys,
01:34
which perhaps makes me appropriate for confused times.
23
76000
4000
co może sprawia, że świetnie pasuję do tych poplątanych czasów.
01:38
I've got a Ph.D. in Telecoms, as you can see.
24
80000
3000
Jak już pewnie zauważyliście, mam doktorat w dziedzinie telekomunikacji.
01:41
I trained briefly as a Buddhist monk under this guy.
25
83000
3000
Trenowałem krótko jako buddyjski mnich u tego faceta.
01:44
I've been a civil servant,
26
86000
2000
Byłem urzędnikiem administracji państwowej,
01:46
and I've been in charge of policy for this guy as well.
27
88000
3000
i byłem również odpowiedzialny za posunięcia polityczne tego gościa.
01:49
But what I want to talk about begins when I was at this city, this university, as a student.
28
91000
5000
Ale to, o czym chcę opowiedzieć zaczęło się, gdy żyłem tu, w tym mieście, jako student tej właśnie uczelni.
01:54
And then as now, it was a beautiful place of balls and punts, beautiful people,
29
96000
6000
Wówczas, jak i dziś, było to cudne miejce, pełne bali, przejażdżek łodziami, pięknych ludzi,
02:00
many of whom took to heart Ronald Reagan's comment
30
102000
3000
z których wielu wzięło sobie do serca komentarz Ronalda Regana,
02:03
that, "even if they say hard work doesn't do you any harm,
31
105000
3000
że “nawet jeśli mówi się, iż ciężka praca nikomu jeszcze nie zaszkodziła,
02:06
why risk it?"
32
108000
2000
po cóż ryzykować? ”
02:09
But when I was here,
33
111000
2000
Ale w czasach, kiedy tu mieszkałem
02:11
a lot of my fellow teenagers were in a very different situation,
34
113000
4000
wielu moich nastoletnich rówieśników znajdowało się w zupełnie innej sytuacji,
02:15
leaving school at a time then of rapidly growing youth unemployment,
35
117000
4000
kończąc szkoły w czasach szybkiego wzrostu bezrobocia wśród młodzieży,
02:19
and essentially hitting a brick wall in terms of their opportunities.
36
121000
4000
zderzając się z murem nie do przebicia, w sensie ich dalszych możliwości.
02:23
And I spent quite a lot of time with them rather than in punts.
37
125000
4000
Wolałem spędzać większość czasu z nimi, niż na przejażdżkach łodziami.
02:27
And they were people who were not short of wit, or grace or energy,
38
129000
5000
Byli to ludzie, którym nie brakowało dowcipu, gracji lub energii,
02:32
but they had no hope, no jobs, no prospects.
39
134000
3000
a którzy pomimo tego pozbawieni byli nadziei, pracy i widoków na przyszłość.
02:35
And when people aren't allowed to be useful,
40
137000
2000
A kiedy ludziom nie pozwala się być pożytecznym,
02:37
they soon think that they're useless.
41
139000
3000
szybko zaczynają myśleć, że są bezużyteczni.
02:40
And although that was great for the music business at the time,
42
142000
3000
Pomimo, że stanowilo to wspaniałe podłoże dla rozwoju biznesu muzycznego,
02:43
it wasn't much good for anything else.
43
145000
2000
nie wynikało z tego nic dobrego dla niczego innego.
02:45
And ever since then, I've wondered why it is that capitalism
44
147000
3000
Od tego czasu zastanawiało mnie dlaczego kapitalizm
02:48
is so amazingly efficient at some things, but so inefficient at others,
45
150000
4000
jest tak zdumiewająco wydajny w jednych dziedzinach, a tak niewydolny w innych,
02:52
why it's so innovative in some ways and so un-innovative in others.
46
154000
5000
dlaczego w pewnym sensie tak nowatorski, a w innym znów tak mało innowacyjny.
02:57
Now, since that time,
47
159000
2000
Od tamtej pory
02:59
we've actually been through an extraordinary boom,
48
161000
3000
przeszliśmy faktycznie przez okres niezwykłego ożywienia gospodarczego,
03:02
the longest boom ever in the history of this country.
49
164000
4000
najdłuższy okres intensywnego rozwoju gospodarczego w historii tego kraju.
03:06
Unprecedented wealth and prosperity,
50
168000
2000
Bezprecedenowego bogactwa i dobrobytu,
03:08
but that growth hasn't always delivered what we needed.
51
170000
4000
lecz ten rozwój gospodarczy nie zawsze przynosił to, czego potrzebowaliśmy.
03:12
H.L. Mencken once said that, "to every complex problem,
52
174000
3000
H.L. Mencken powiedział kiedyś, że “dla każdego złożonego problemu
03:15
there is a simple solution and it's wrong."
53
177000
4000
istnieje proste rozwiązanie, z reguły błędne.”
03:19
But I'm not saying growth is wrong,
54
181000
2000
Nie mówię, że sam rozwój gospodarczy jest zły,
03:21
but it's very striking that throughout the years of growth,
55
183000
3000
ale uderzające jest, że przez te lata wzrostu gospodarczego
03:24
many things didn't get better.
56
186000
2000
sytuacja w wielu dziedzinach nie uległa poprawie.
03:26
Rates of depression carried on up, right across the Western world.
57
188000
4000
Poziom depresji wzrastał w całym świecie Zachodu.
03:30
If you look at America, the proportion of Americans
58
192000
2000
Spójrzmy na Stany Zjednoczone. Ilość ludzi
03:32
with no one to talk to about important things
59
194000
2000
którzy nie mają nikogo, z kim mogliby porozmawiać o ważnych sprawach
03:34
went up from a tenth to a quarter.
60
196000
3000
wzrosła z jednej dziesiątej do jednej czwartej całej populacji.
03:37
We commuted longer to work, but as you can see from this graph,
61
199000
3000
Nasz dojazd do pracy trwa coraz dłużej, ale jak widać z wykresu,
03:40
the longer you commute the less happy you're likely to be.
62
202000
4000
im dłużej dojeżdżamy do pracy, tym mniej szans, że będziemy zadowoleni.
03:44
And it became ever clearer that economic growth
63
206000
3000
Staje się coraz to bardziej oczywiste, że rozwój gospodarczy
03:47
doesn't automatically translate into social growth or human growth.
64
209000
4000
nie przekłada się automatycznie na rozwój społeczny czy rozwój człowieka.
03:52
We're now at another moment
65
214000
2000
Znajdujemy sie dziś znów w momencie,
03:54
when another wave of teenagers are entering a cruel job market.
66
216000
5000
kiedy kolejna fala młodzieży wstępuje na okrutny rynek pracy.
03:59
There will be a million unemployed young people here
67
221000
2000
Będziemy mieli milion bezrobotnych młodych ludzi
04:01
by the end of the year,
68
223000
2000
przed końcem tego roku.
04:03
thousands losing their jobs everyday in America.
69
225000
3000
W Ameryce, dzień w dzień tysiące ludzi traci pracę.
04:06
We've got to do whatever we can to help them,
70
228000
3000
Musimy zrobić wszystko co w naszej mocy, by im pomóc,
04:09
but we've also got to ask, I think, a more profound question
71
231000
3000
lecz powinniśmy także zadać sobie dalej idące pytanie,
04:12
of whether we use this crisis to jump forward
72
234000
3000
czy wykorzystamy obecny kryzys, by zrobić duży krok do przodu,
04:15
to a different kind of economy that's more suited to human needs,
73
237000
4000
przechodząc na innego rodzaju gospodarkę, bardziej odpowiadającą ludzkim potrzebom,
04:19
to a better balance of economy and society.
74
241000
4000
w celu uzyskania większej równowagi pomiędzy gospodarką a społeczeństwem.
04:23
And I think one of the lessons of history is that
75
245000
2000
Myślę, że jedną z lekcji historii jest to,
04:25
even the deepest crises can be moments of opportunity.
76
247000
5000
że nawet najgłębsze kryzysy mogą stać się początkiem nowych możliwości.
04:30
They bring ideas from the margins into the mainstream.
77
252000
3000
Wyprowadzają marginesowe pomysły w główny nurt zdarzeń.
04:33
They often lead to the acceleration of much-needed reforms.
78
255000
4000
Prowadzą często do przyspieszenia bardzo potrzebnych reform.
04:37
And you saw that in the '30s,
79
259000
3000
Widzieliśmy to w latach trzydziestych,
04:40
when the Great Depression paved the way
80
262000
3000
kiedy to Wielka Depresja utorowała drogę ludziom takim, jak
04:43
for Bretton Woods, welfare states and so on.
81
265000
4000
Bretton Woods, państwom dobrobytu i tym podobnym.
04:47
And I think you can see around us now,
82
269000
2000
Myślę, że już teraz można dostrzec wokół nas,
04:49
some of the green shoots of a very different kind of economy and capitalism
83
271000
3000
kilka zielonych pędów zupełnie innych koncepcji gospodarki i kapitalizmu,
04:52
which could grow.
84
274000
2000
które mogą się zacząć dalej rozwijać.
04:54
You can see it in daily life.
85
276000
2000
Możemy zobaczyć to w naszym codziennym życiu.
04:56
When times are hard, people have to do things for themselves,
86
278000
2000
Gdy czasy są trudne, ludzie muszą tworzyć produkty sami dla siebie
04:58
and right across the world, Oxford, Omaha, Omsk,
87
280000
4000
i poprzez cały świat - od Oksfordu, po Omahę i Omsk
05:02
you can see an extraordinary explosion of urban farming,
88
284000
3000
zobaczyć możemy niezwykłą eksplozję “miejskiego rolnictwa”.
05:05
people taking over land, taking over roofs,
89
287000
3000
Ludzie biorą każdy skrawek ziemi, każdy kawałek dachu,
05:08
turning barges into temporary farms.
90
290000
2000
zamieniając nawet barki w tymczasowe pola uprawne.
05:10
And I'm a very small part of this.
91
292000
2000
Nawet ja biorę w tym mały udział.
05:12
I have 60,000 of these things in my garden.
92
294000
3000
Mam w ogrodzie 60.000 tych owadów.
05:15
A few of these. This is Atilla the hen.
93
297000
3000
I kilka ptaków. Oto Attyla the Hen.
05:18
And I'm a very small part of a very large movement,
94
300000
3000
Ja jestem tylko malutką cząstką wielkiego ruchu,
05:21
which for some people is about survival,
95
303000
3000
który dla wielu innych oznacza utrzymanie się przy życiu,
05:24
but is also about values, about a different kind of economy,
96
306000
3000
lecz chodzi tu także o nowe pojęcie wartości, o inny rodzaj gospodarki,
05:27
which isn't so much about consumption and credit,
97
309000
2000
w której nie tyle chodzi o konsumpcję i kredyty,
05:29
but about things which matter to us.
98
311000
3000
co o sprawy mające znaczenie dla nas samych.
05:32
And everywhere too, you can see a proliferation of time banks
99
314000
3000
Widzimy jak mnożą się wszędzie banki czasu
05:35
and parallel currencies,
100
317000
2000
i waluty równoległe.
05:37
people using smart technologies to link up
101
319000
3000
Ludzie korzystaja z inteligentnych technologii w celu połączenia
05:40
all the resources freed up by the market -- people, buildings, land --
102
322000
3000
wszystkich uwolnionych przez rynek zasobów - ludzi, budynków, gruntów,
05:43
and linking them to whomever has got the most compelling needs.
103
325000
5000
udostępniając je tym, którzy mają najbardziej istotne potrzeby.
05:48
There's a similar story, I think, for governments.
104
330000
3000
Sądzę, że podobnie wygląda to na poziomie rządowym.
05:51
Ronald Reagan, again, said the two funniest sentences
105
333000
3000
Powracając do Ronalda Regana, wypowiedział on chyba dwa najśmieszniejsze
05:54
in the English language are,
106
336000
2000
zdania w języku angielskim:
05:56
"I'm from the government. And I'm here to help."
107
338000
3000
“Jestem z rządu. I jestem tu, by pomóc.”
06:00
But I think last year when governments did step in,
108
342000
2000
Myślę, że w zeszłym roku, gdy rządy włączyły się do akcji,
06:02
people were quite glad that they were there, that they did act.
109
344000
3000
ludzie byli całkiem zadowoleni, że organy rządowe były na miejscu i podjęły działania.
06:05
But now, a few months on,
110
347000
2000
Ale teraz, po upływie kilku miesięcy,
06:07
however good politicians are at swallowing frogs
111
349000
3000
choć dobrzy politycy bez mrugnięcia okiem "przełykają żabę",
06:10
without pulling a face, as someone once put it,
112
352000
2000
jak ktoś to kiedyś ładnie określił,
06:12
they can't hide their uncertainty.
113
354000
2000
nie potrafią już ukryć swej niepewności.
06:14
Because it's already clear
114
356000
2000
Bo jest już zupełnie jasne,
06:16
how much of the enormous amount of money they put into the economy,
115
358000
4000
jaka część tej ogromnej sumy pieniędzy, jaką wpompowali w gospodarkę
06:20
really went into fixing the past, bailing out the banks, the car companies,
116
362000
5000
poszła w rzeczywistości na naprawianie błędów przeszłości, ratowanie banków lub producentów samochodów,
06:25
not preparing us for the future.
117
367000
2000
zamiast na przygotowanie nas na to, co przyniesie przyszłość.
06:27
How much of the money is going into concrete and boosting consumption,
118
369000
4000
Ile pieniędzy przeznaczane jest na cele konkretne i na stymulowanie wzrostu konsumpcji,
06:31
not into solving the really profound problems we have to solve.
119
373000
4000
a nie na rozwiązywanie naprawdę poważnych problemów, które musimy rozwiązać.
06:35
And everywhere, as people think about the unprecedented sums
120
377000
3000
I wszędzie, kiedy ludzie myślą o niespotykanych dotąd sumach
06:38
which are being spent of our money and our children's money,
121
380000
3000
wydawanych z naszych pieniędzy i z pieniędzy naszych dzieci,
06:41
now, in the depth of this crisis, they're asking:
122
383000
2000
właśnie teraz, na samym dnie tego kryzysu, zadają sobie pytanie:
06:43
Surely, we should be using this with a longer-term vision
123
385000
4000
To chyba pewne, że powinniśmy wykorzystywać je z długoterminową wizją,
06:47
to accelerate the shift to a green economy,
124
389000
2000
by przyspieszyć przejście do gospodarki ekologicznej,
06:49
to prepare for aging, to deal with some of the inequalities
125
391000
3000
by przygotować się do starzenia się społeczeństwa, do radzenia sobie z nierównościami
06:52
which scar countries like this and the United States
126
394000
4000
odciskającymi swe piętno na Stanach Zjednoczonych i podobnych im krajach,
06:56
rather than just giving the money to the incumbents?
127
398000
3000
a nie po prostu dawać pieniądze dotychczasowym beneficjentom.
06:59
Surely, we should be giving the money to entrepreneurs, to civil society,
128
401000
3000
Oczywiście należy dotować przedsiębiorców, społeczeństwo obywatelskie,
07:02
for people able to create the new,
129
404000
2000
ludzi będących w stanie stworzyć coś nowego,
07:04
not to the big, well-connected companies,
130
406000
3000
a nie wielkie, dobrze ustawione korporacje, czy
07:07
big, clunky government programs.
131
409000
3000
ogromne, mało sprawne programy rządowe
07:10
And, after all this, as the great Chinese sage Lao Tzu said,
132
412000
4000
W końcu już wielki chiński mędrzec Lao Tzu powiedział
07:14
"Governing a great country is like cooking a small fish.
133
416000
3000
“Rządzenie dużym krajem jest jak smażenie małej ryby.
07:17
Don't overdo it."
134
419000
3000
Nie przesadzaj.”
07:20
And I think more and more people are also asking:
135
422000
3000
Myślę, że coraz więcej ludzi zadaje też pytanie:
07:23
Why boost consumption, rather than change what we consume?
136
425000
3000
dlaczego mamy stymulować konsumpcję, zamiast zmienić to, co konsumujemy?
07:26
Like the mayor of São Paulo who's banned advertising billboards,
137
428000
4000
Jak wydanie przez burmistrza São Paulo zakazu reklamy na billboardach
07:30
or the many cities like San Francisco
138
432000
2000
lub wprowadzenie w wielu miastach, tak jak w San Francisco,
07:32
putting in infrastructures for electric cars.
139
434000
3000
infrastruktury dla samochodów elektrycznych.
07:35
You can see a bit of the same thing happening in the business world.
140
437000
6000
Powoli trochę takich rzeczy pojawia sie też w świecie biznesu.
07:41
Some, I think some of the bankers
141
443000
2000
Mówię trochę, myśląc o bankierach
07:43
who have appear to have learned nothing and forgotten nothing.
142
445000
3000
sprawiających wrażenie, że nie pozbyli się wcale swych nawyków i niczego się nie nauczyli.
07:46
But ask yourselves: What will be the biggest sectors of the economy
143
448000
3000
Zastanówmy się sami: co będzie stanowić najwieksze sektory gospodarki
07:49
in 10, 20, 30 years time? It won't be the ones lining up for handouts,
144
451000
4000
za, powiedzmy, 10, 20, 30 lat? Nie będą to ci, którzy ustawiają się w kolejce z wyciągniętą ręką,
07:53
like cars and aerospace and so on.
145
455000
2000
jak przemysł samochodowy lub lotniczy.
07:55
The biggest sector, by far, will be health --
146
457000
3000
Największym sektorem, wysforowanym przed inne, będzie służba zdrowia,
07:58
already 18 percent of the American economy,
147
460000
3000
która już teraz ma 18% udział w gospodarce amerykańskiej,
08:01
predicted to grow to 30, even 40 percent by mid-century.
148
463000
4000
a do połowy tego wieku przewiduje się wzrost jej udziału do 30, a nawet 40 %.
08:05
Elder care, child care, already much bigger employers than cars.
149
467000
4000
Opieka nad ludźmi starszymi i nad dziećmi jest już większym pracodawcą, niż przemysł samochodowy.
08:09
Education: six, seven, eight percent of the economy and growing.
150
471000
4000
Szkolnictwu przypada 6, 7 do 8 % gospodarki krajowej i udział ten wciąż wzrasta.
08:13
Environmental services, energy services, the myriad of green jobs,
151
475000
4000
Usługi związane z energetyką i środowiskiem naturalnym, mnóstwo ‘ekologicznych’ miejsc pracy,
08:17
they're all pointing to a very different kind of economy
152
479000
3000
wszystko to wskazuje na istnienie zupełnie innego rodzaju gospodarki,
08:20
which isn't just about products, but is using distributed networks,
153
482000
5000
która nie ogranicza się do produktów, lecz korzysta z rozproszonych sieci
08:25
and it's founded above all on care, on relationships,
154
487000
4000
i opiera się przede wszystkim na opiece, na relacjach pomiędzy ludźmi,
08:29
on what people do to other people, often one to one,
155
491000
3000
na tym co ludzie dla siebie robią, często nawet jedna osoba dla drugiej,
08:32
rather than simply selling them a product.
156
494000
3000
a nie na prostym sprzedawaniu im produktów.
08:37
And I think that what connects the challenge for civil society,
157
499000
3000
Myślę, że to, co łączy wyzwanie dla społeczeństwa obywatelskiego,
08:40
the challenge for governments and the challenge for business now
158
502000
3000
wyzwanie dla rządów, wyzwanie dla biznesu
08:43
is, in a way, a very simple one, but quite a difficult one.
159
505000
4000
jest gdzieś tam bardzo proste, ale i dość trudne do osiągnięcia.
08:47
We know our societies have to radically change.
160
509000
4000
Wiemy, że nasze społeczeństwa muszą się radykalnie zmienić.
08:51
We know we can't go back to where we were before the crisis.
161
513000
4000
Wiemy, że nie możemy cofnąć się do sytuacji z przed kryzysu.
08:55
But we also know it's only through experiment
162
517000
3000
Ale wiemy też, że tylko poprzez eksperymentowanie
08:58
that we'll discover exactly how to run a low carbon city,
163
520000
4000
możemy odkryć jak przejść w miastach na gospodarkę niskoemisyjną,
09:02
how to care for a much older population,
164
524000
3000
jak opiekować się dużo starszą populacją,
09:05
how to deal with drug addiction and so on.
165
527000
4000
jak rozwiązać problem uzależnienia od narkotyków i tak dalej.
09:09
And here's the problem.
166
531000
2000
I tu tkwi problem.
09:11
In science, we do experiments systematically.
167
533000
3000
W nauce, przeprowadzamy eksperymenty systematycznie.
09:14
Our societies now spend two, three, four percent of GDP
168
536000
5000
Nasze społeczeństwo wydaje obecnie dwa, trzy, cztery procent PKB
09:19
to invest systematically in new discovery, in science, in technology,
169
541000
3000
na systematyczne inwestycje w nowe odkrycia w dziedzinie nauki, technologii,
09:22
to fuel the pipeline of brilliant inventions
170
544000
3000
dodając paliwa do rurociągu błyskotliwych wynalazków,
09:25
which illuminate gatherings like this.
171
547000
3000
które rozświetlają tego typu spotkania.
09:28
It's not that our scientists are necessarily much smarter
172
550000
2000
Nie koniecznie dlatego, że nasi naukowcy są o wiele mądrzejsi
09:30
than they were a hundred years ago, maybe they are,
173
552000
3000
od tych z przed stu lat, może i są,
09:33
but they have a hell of a lot more backing than they ever did.
174
555000
4000
ale przede wszystkim, mają dziś dużo więcej poparcia, niż mieli kiedykolwiek.
09:37
And what's striking though,
175
559000
2000
Najbardziej uderzające jest jednak,
09:39
is that in society there's almost nothing comparable,
176
561000
2000
że w społeczeństwie niczego nie da się do siebie porównać,
09:41
no comparable investment,
177
563000
2000
nie ma dających się ze sobą porównać inwestycji,
09:43
no systematic experiment, in the things capitalism isn't very good at,
178
565000
4000
nie ma systematycznych eksperymentów w dziedzinach, w których kapitalizm nie jest prymusem,
09:47
like compassion, or empathy, or relationships or care.
179
569000
5000
takich jak współczucie, empatia, związki między ludźmi lub opieka.
09:52
Now, I didn't really understand that until I met this guy
180
574000
3000
Nie zdawałem sobie z tego sprawy, dopóki nie spotkałem tego
09:55
who was then an 80-year-old, slightly shambolic man
181
577000
3000
80 letniego, lekko chaotycznego, faceta,
09:58
who lived on tomato soup and thought ironing was very overrated.
182
580000
5000
żywiacego się zupą pomidorową i uważającego prasowanie za czynność bardzo przereklamowaną.
10:03
He had helped shape Britain's post-war institutions,
183
585000
3000
On pomagał ukształtować w Wielkiej Brytanii powojenne instytucje,
10:06
its welfare state, its economy,
184
588000
3000
system państwa dobrobytu i brytyjską gospodarkę,
10:09
but had sort of reinvented himself as a social entrepreneur,
185
591000
3000
aby w końcu odkryć w sobie na nowo społecznego przedsiębiorcę
10:12
became an inventor of many, many different organizations.
186
594000
3000
i stać się twórcą wielu różnych organizacji.
10:15
Some famous ones like the Open University, which has 110,000 students,
187
597000
5000
Niektórych, bardzo sławnych, jak Uniwersytet Otwarty posiadający 110.000 studentów,
10:20
the University of the Third Age, which has nearly half a million older people
188
602000
3000
Uniwersytet Trzeciego Wieku, gdzie prawie pół miliona starszych ludzi
10:23
teaching other older people,
189
605000
2000
zajmuje się nauczaniem innych starszych ludzi,
10:25
as well as strange things like DIY garages and language lines
190
607000
5000
jak również dziwnych pomysłów, takich jak warsztaty samochodowe “zrób-to-sam” (DIY), telefoniczne usługi pomocy językowej,
10:30
and schools for social entrepreneurs.
191
612000
2000
czy szkoły dla przedsiębiorców społecznych.
10:32
And he ended his life selling companies to venture capitalists.
192
614000
4000
A na koniec swego życia zajmował się sprzedażą firm ryzykanckim investorom.
10:36
He believed if you see a problem, you shouldn't tell someone to act,
193
618000
3000
Wierzył, że jeśli pojawia się problem, nie należy nawoływać nikogo do działania,
10:39
you should act on it yourself, and he lived long enough
194
621000
2000
tylko działać samemu i żył wystarczająco długo,
10:41
and saw enough of his ideas first scorned and then succeed
195
623000
4000
by ujrzeć dość swych, początkowo wyśmiewanych pomysłów, odnoszących takie sukcesy,
10:45
that he said you should always take no as a question and not as an answer.
196
627000
6000
że zwykł był mówić, iż słowo “nie” należy traktować jako pytanie, a nie jako odpowiedź.
10:51
And his life was a systematic experiment to find better social answers,
197
633000
4000
Jego życie było systematycznym eksperymentowaniem w celu znalezienia lepszych odpowiedzi na zagadnienia społeczne,
10:55
not from a theory, but from experiment, and experiment involving the people
198
637000
5000
wzięte nie z teorii, lecz z doświadczeń z udziałem ludzi
11:00
with the best intelligence on social needs,
199
642000
2000
o wysokiej inteligencji i wyczuleniu na potrzeby społeczne,
11:02
which were usually the people living with those needs.
200
644000
2000
na ogół byli to ludzie, którzy na codzień żyli z tymi potrzebami.
11:04
And he believed we live with others, we share the world with others
201
646000
3000
Wierzył, że ponieważ żyjemy z innymi, dzielimy świat z innymi,
11:07
and therefore our innovation must be done with others too,
202
649000
4000
nasze innowacje powinny być również wprowadzane wspólnie z innymi,
11:11
not doing things at people, for them, and so on.
203
653000
4000
a nie w drodze robienia czegoś innym ludziom, dla nich i tak dalej.
11:15
Now, what he did didn't used to have a name,
204
657000
4000
To, co zrobił nie posiadało jakiejś swojej nazwy,
11:19
but I think it's rapidly becoming quite mainstream.
205
661000
3000
ale myślę, że szybko zaczyna się dziś stawać nurtem przewodnim.
11:22
It's what we do in the organization named after him
206
664000
3000
Jest to właśnie to, co robimy w organizacji nazwanej jego imieniem,
11:25
where we try and invent, create, launch new ventures,
207
667000
3000
gdzie staramy się wymyślać, tworzyć i wprowadzać w życie nowe przedsięwzięcia,
11:28
whether it's schools, web companies, health organizations and so on.
208
670000
4000
czy będą to szkoły, firmy internetowe, czy organizacje ochrony zdrowia itp.
11:32
And we find ourselves part of a very rapidly growing global movement
209
674000
4000
Staliśmy się częścią bardzo szybko rozwijającego się globalnego ruchu
11:36
of institutions working on social innovation,
210
678000
3000
instytucji pracujących nad innowacją społeczną,
11:39
using ideas from design or technology or community organizing
211
681000
4000
wykorzystujących pomysły z zakresu projektowania lub z technologii lub z organizowania społeczności
11:43
to develop the germs of a future world, but through practice and through demonstration
212
685000
5000
do rozwoju zarodków przyszłego świata, demonstrując to w praktyce,
11:48
and not through theory.
213
690000
3000
a nie w teorii.
11:51
And they're spreading from Korea to Brazil to India to the USA
214
693000
3000
Pomysły te rozprzestrzeniają się od Korei aż po Brazylię, po Indie, po USA
11:54
and across Europe.
215
696000
3000
i porzez całą Europę.
11:57
And they've been given new momentum by the crisis, by the need for better answers
216
699000
6000
Kryzys dał tym instytucjom nowy impuls, jakim jest konieczność znalezienia lepszych odpowiedzi
12:03
to joblessness, community breakdown and so on.
217
705000
3000
na problemy bezrobocia, rozpadu społecznego i tak dalej.
12:06
Some of the ideas are strange.
218
708000
2000
Niektóre ich pomysły bywają dziwne.
12:08
These are complaints choirs.
219
710000
2000
Oto chóry narzekających.
12:10
People come together to sing about the things that really bug them.
220
712000
3000
Ludzie spotykają się, by śpiewać o tym, co naprawdę ich męczy.
12:13
(Laughter)
221
715000
2000
(śmiech)
12:15
Others are much more pragmatic: health coaches, learning mentors, job clubs.
222
717000
4000
Inne są znacznie bardziej pragmatyczne - treningi zdrowotne, nauczanie specjalnie uzdolnionych, kluby pracy.
12:19
And some are quite structural, like social impact bonds
223
721000
3000
A niektóre z nich są całkiem ustrukturyzowane, jak związki oddziaływania społecznego,
12:22
where you raise money to invest in diverting teenagers from crime
224
724000
4000
gdzie zbierane są fundusze na inwestycje w celu odwodzenia młodzieży od przestępczości
12:26
or helping old people keep out of hospital,
225
728000
2000
lub gdzie pomaga się zapobiegać możliwym do uniknięcia hospitalizacjom osób starszych,
12:28
and you get paid back according to how successful your projects are.
226
730000
5000
i gdzie otrzymywane wynagrodzenie zależy od tego, jaki sukces odnoszą dane projekty.
12:34
Now, the idea that all of this represents,
227
736000
2000
Idea, której wszystko to jest wyrazem
12:36
I think, is rapidly becoming a common sense
228
738000
3000
coraz to szybciej staje się czymś na miarę zdrowego rozsądku
12:39
and part of how we respond to the crisis,
229
741000
2000
i częścią naszej reakcji na kryzys,
12:41
recognizing the need to invest in innovation for social progress
230
743000
4000
uznaniem potrzeby inwestowania zarówno w innowacje na rzecz postępu społecznego,
12:45
as well as technological progress.
231
747000
2000
jak i w postęp technologiczny.
12:47
There were big health innovation funds
232
749000
3000
W tym roku wyasygnowano w tym kraju znaczne fundusze
12:50
launched earlier this year in this country,
233
752000
2000
na innnowacje w dziedzinie opieki zdrowotnej,
12:52
as well as a public service innovation lab.
234
754000
2000
jak również na laboratorium innowacji w sektorze usług publicznych.
12:54
Across northern Europe, many governments
235
756000
2000
Rządy wielu krajów Europy Północnej
12:56
now have innovation laboratories within them.
236
758000
3000
posiadają obecnie własne laboratoria innowacji.
12:59
And just a few months ago, President Obama
237
761000
2000
A kilka miesięcy temu, prezydent Obama
13:01
launched the Office of Social Innovation in the White House.
238
763000
3000
powołał do życia Biuro Innowacji Społecznej, działające przy Białym Domu.
13:04
And what people are beginning to ask is:
239
766000
2000
I ludzie zaczynają zadawać sobie pytanie:
13:06
Surely, just as we invest in R and D, two, three, four percent,
240
768000
4000
Pewnie, jeśli w badania i rozwój inwestujemy dwa, trzy, cztery procent
13:10
of our GDP, of our economy,
241
772000
2000
naszego PKB, naszej gospodarki,
13:12
what if we put, let's say, one percent of public spending
242
774000
3000
to co będzie jeśli, powiedzmy, jeden procent wydatków publicznych zainwestujemy,
13:15
into social innovation, into elder care, new kinds of education,
243
777000
4000
w innowacje społeczne, w opiekę nad osobami starszymi, nowe rodzaje edukacji,
13:19
new ways of helping the disabled?
244
781000
2000
nowe sposoby pomocy dla niepełnosprawnych?
13:21
Perhaps we'd achieve similar productivity gains in society
245
783000
4000
Może uda się nam wówczas osiągnąć w społeczeństwie wzrost wydajności
13:25
to those we've had in the economy and in technology.
246
787000
4000
podobny do tego, jaki osiągneliśmy w gospodarce i w dziedzinie technologii.
13:29
And if, a generation or two ago, the big challenges
247
791000
2000
I jeśli dla jednego lub dwóch pokoleń przed nami wielkim wyzwaniem
13:31
were ones like getting a man on the moon,
248
793000
3000
było na przykład wysłanie człowieka na księżyc,
13:34
perhaps the challenges we need to set ourselves now
249
796000
3000
to może teraz wyzwaniami, które powinniśmy sobie postawić
13:37
are ones like eliminating child malnutrition, stopping trafficking,
250
799000
5000
są na przykład eliminacja niedożywienia dzieci lub likwidacja handlu
13:42
or one, I think closer to home for America or Europe,
251
804000
2000
albo, myśląc bardziej lokalnymi, amerykańskimi lub europejskimi kategoriami, pytanie
13:44
why don't we set ourselves the goal
252
806000
2000
dlaczego nie postawiliśmy sobie za cel
13:46
of achieving a billion extra years of life for today's citizens.
253
808000
3000
osiągnięcia dodatkowego miliarda lat życia dla współczesnych obywateli.
13:49
Now those are all goals which could be achieved within a decade,
254
811000
4000
Są to wszystko cele, które można osiągnąć w ciągu jednej dekady,
13:53
but only with radical and systematic experiment,
255
815000
4000
ale jedynie poprzez radykalne i systematyczne eksperymenty,
13:57
not just with technologies, but also with lifestyles and culture
256
819000
4000
nie tylko w zakresie technologii, lecz także w dziedzinie stylów życia i kultury,
14:01
and policies and institutions too.
257
823000
3000
prowadzonych polityk i instytucji.
14:05
Now, I want to end by saying a little bit about what I think this means for capitalism.
258
827000
5000
Teraz chciałbym na koniec powiedzieć trochę o tym, co w mojej opinii, oznacza to dla kapitalizmu.
14:11
I think what this is all about, this whole movement
259
833000
2000
Myślę, że to, o co w tym wszystkim chodzi, cały ten ruch,
14:13
which is growing from the margins, remains quite small.
260
835000
3000
który rozwija się na marginesie, pozostaje nadal dość niewielki.
14:16
Nothing like the resources of a CERN or a DARPA or an IBM or a Dupont.
261
838000
4000
Nie posiada niczego podobnego do zasobów CERN lub DARP lub IBM lub Dupont.
14:20
What it's telling us is that capitalism is going to become more social.
262
842000
4000
Mówi nam jedynie, że kapitalizm ma stać się bardziej społeczny.
14:24
It's already immersed in social networks.
263
846000
2000
Już zdążył zanurzyć się w sieci powiązań społecznych.
14:26
It will become more involved in social investment, and social care
264
848000
5000
Stanie się bardziej zaangażowany w społeczne inwestycje i opiekę społeczną
14:31
and in industries where the value comes from what you do with others,
265
853000
4000
oraz w branżach, w których wartość wynika z tego, co robimy z innymi,
14:35
not just from what you sell to them,
266
857000
3000
a nie tylko z tego, co możemy im sprzedać,
14:38
and from relationships as well as from consumption.
267
860000
3000
i w równym stopniu ze stosunków międzyludzkich, jak i z konsumpcji.
14:41
But interestingly too, it implies a future where society learns a few tricks from capitalism
268
863000
5000
Co ciekawe, oznacza to przyszłość, w której społeczeństwo nauczy się kilku sztuczek od kapitalizmu -
14:46
about how you embed the DNA of restless continual innovation
269
868000
4000
tego jak osadzić w społeczeństwie DNA ciągłej, nieustannej innowacji
14:50
into society, trying things out and then growing and scaling the ones that work.
270
872000
7000
wypróbowując różne metody, a następnie rozwijając i skalując te, które działają.
14:57
Now, I think this future will be quite surprising to many people.
271
879000
4000
Teraz myślę, że taka przyszłość będzie dość zaskakująca dla wielu osób.
15:01
In recent years, a lot of intelligent people thought that capitalism had basically won.
272
883000
5000
W ostatnich latach wielu inteligentnych ludzi myślało, że kapitalizm właściwie wygrał.
15:06
History was over
273
888000
2000
Historia się skończyła
15:08
and society would inevitably have to take second place to economy.
274
890000
5000
i społeczeństwo miało nieuchronnie znaleźć się na drugim miejscu, za gospodarką.
15:13
But I've been struck with a parallel in how people often talk about capitalism today
275
895000
5000
Uderzyło mnie podobieństwo tego, jak ludzie często dziś mówią o kapitalizmie,
15:18
and how they talked about the monarchy 200 years ago,
276
900000
3000
i jak mówili o monarchii 200 lat temu,
15:21
just after the French Revolution and the restoration of the monarchy in France.
277
903000
4000
tuż po Rewolucji Francuskiej i przywrócenia monarchii we Francji.
15:25
Then, people said monarchy dominated everywhere
278
907000
3000
Mówiono wówczas, że monarchia dominuje wszędzie,
15:28
because it was rooted in human nature.
279
910000
2000
ponieważ jest zakorzeniona w naturze człowieka.
15:30
We were naturally deferential. We needed hierarchy.
280
912000
3000
Twierdzono, że jesteśmy ulegli z natury, że potrzebujemy hierarchii.
15:33
Just as today, the enthusiasts of unrestrained capitalism
281
915000
4000
Tak samo jak dziś miłośnicy nieskrępowanego kapitalizmu twierdzą,
15:37
say it's rooted in human nature,
282
919000
2000
że jest on zakorzeniony w ludzkiej naturze,
15:39
only now it's individualism, inquisitiveness, and so on.
283
921000
3000
tylko, że teraz jest to indywidualizm, dociekliwość i tak dalej.
15:42
Then monarchy had seen off its big challenger, mass democracy,
284
924000
5000
Monarchia wówczas pożegnała się ze swoją wielką rywalką, demokracją mas,
15:47
which was seen as a well-intentioned but doomed experiment,
285
929000
3000
która była postrzegana jako pełny dobrych intencji, lecz skazany na przegraną eksperyment.
15:50
just as capitalism has seen off socialism.
286
932000
3000
Tak samo jak kapitalizm pożegnał się z socjalizmem.
15:53
Even Fidel Castro now says that the only thing worse
287
935000
3000
Nawet Fidel Castro mówi teraz, że jedyną rzeczą gorszą
15:56
than being exploited by multinational capitalism
288
938000
2000
niż być eksploatowanym przez wielonarodowy kapitalizm,
15:58
is not being exploited by multinational capitalism.
289
940000
3000
to nie być eksploatowanym przez wielonarodowy kapitalizm,
16:03
And whereas then monarchies, palaces and forts dominated every city skyline
290
945000
4000
I kiedy w czasach monarchii, pałace i zamki dominowały panoramę każdego miasta,
16:07
and looked permanent and confident,
291
949000
2000
swą odwieczną pewnością siebie,
16:09
today it's the gleaming towers of the banks which dominate every big city.
292
951000
4000
dziś panoramę każdego większego miasta dominują lśniące wieżowce banków.
16:13
I'm not suggesting the crowds are about to storm the barricades
293
955000
3000
Ja nie sugeruję tłumom szturmu na barykady
16:16
and string up every investment banker from the nearest lamppost,
294
958000
4000
i powieszenia każdego bankiera inwestycyjnego na najbliższej latarni,
16:20
though that might be quite tempting.
295
962000
2000
choć jest to całkiem kusząca perspektywa.
16:22
But I do think we're on the verge of a period when,
296
964000
3000
Uważam jednak, że stoimy na progu okresu, w którym
16:25
just as happened to the monarchy and, interestingly, the military too,
297
967000
4000
podobnie jak stało się monarchią i co ciekawsze również i z wojskiem,
16:29
the central position of finance capital is going to come to an end,
298
971000
4000
kapitał finansowy straci swoją centralną pozycję
16:33
and it's going to steadily move to the sides, the margins of our society,
299
975000
4000
i zacznie stopniowo przesuwać się w stronę krańcowych, marginesowych obszarów naszego społeczeństwa,
16:37
transformed from being a master into a servant,
300
979000
3000
przekształcając się z pana w sługę,
16:40
a servant to the productive economy and of human needs.
301
982000
4000
w sługę produktywnej gospodarki i ludzkich potrzeb.
16:44
And as that happens,
302
986000
2000
A kiedy to się stanie,
16:46
we will remember something very simple and obvious about capitalism,
303
988000
3000
zapamiętamy o kapitaliźmie coś bardzo prostego i oczywistego,
16:49
which is that, unlike what you read in economics textbooks,
304
991000
3000
to że, w przeciwieństwie do tego, co czytamy w podręcznikach do ekonomii,
16:52
it's not a self-sufficient system.
305
994000
3000
nie jest to system samowystarczalny.
16:55
It depends on other systems,
306
997000
2000
Jest on zależny od innych systemów,
16:57
on ecology, on family, on community,
307
999000
3000
od ekologii, od rodziny, od społeczności
17:00
and if these aren't replenished, capitalism suffers too.
308
1002000
4000
i jeśli systemy te nie są uzupełniane, kapitalizm też cierpi.
17:04
And our human nature isn't just selfish, it's also compassionate.
309
1006000
5000
A cechą naszej ludzkiej natury jest nie tylko egoizm, lecz także współczucie.
17:09
It's not just competitive, it's also caring.
310
1011000
4000
Nie tylko rywalizacja, ale również troska.
17:14
Because of the depth of the crisis, I think we are at a moment of choice.
311
1016000
5000
Ze względu na głębokość tego kryzysu, myślę, że znaleźliśmy się w momencie wyboru.
17:19
The crisis is almost certainly deepening around us.
312
1021000
3000
Otaczajaca nas recesja prawie z całą pewnością się pogłębia.
17:22
It will be worse at the end of this year,
313
1024000
2000
Sytuacja pogorszy się pod koniec tego roku,
17:24
quite possibly worse in a year's time than it is today.
314
1026000
3000
jest też całkiem możliwe, iż za rok będzie jeszcze gorzej.
17:27
But this is one of those very rare moments
315
1029000
3000
Jest to jeden z tych bardzo rzadkich momentów,
17:30
when we have to choose whether we're just pedaling furiously
316
1032000
3000
kiedy mamy do wyboru, czy będziemy tylko zaciekle pedałować,
17:33
to get back to where we were a year or two ago,
317
1035000
3000
aby powrócić tam, gdzie byliśmy rok czy dwa lata temu
17:36
and a very narrow idea of what the economy is for,
318
1038000
4000
oraz do tego bardzo wąskiego pojęcia do czego służy nam gospodarka,
17:40
or whether this is a moment to jump ahead, to reboot
319
1042000
5000
czy też jest to moment, by skoczyć do przodu, "zresetować system"
17:45
and to do some of the things we probably should have been doing anyway.
320
1047000
3000
i zrobić kilka rzeczy, które prawdopodobnie i tak powinni byliśmy zrobić.
17:48
Thank you.
321
1050000
2000
Dziękuję.
17:50
(Applause)
322
1052000
3000
(aplauz)
ABOUT THE SPEAKER
Geoff Mulgan - Social commentatorGeoff Mulgan is director of the Young Foundation, a center for social innovation, social enterprise and public policy that pioneers ideas in fields such as aging, education and poverty reduction. He’s the founder of the think-tank Demos, and the author of "The Art of Public Strategy."
Why you should listen
Geoff Mulgan is director of the Young Foundation, a center for social innovation, social enterprise and public policy with a 50-year history of creating new organisations and pioneering ideas in fields as varied as aging, education, healthcare and poverty reduction.
Before the Young Foundation, Geoff Mulgan has held various roles in the UK government including director of the Government's Strategy Unit and head of policy in the Prime Minister's office, and he was the founder of the think-tank Demos. He is chairing a Carnegie Inquiry into the Future of Civil Society in the UK and Ireland. His most recent book is The Art of Public Strategy: Mobilising Power and Knowledge for the Common Good.
Geoff Mulgan | Speaker | TED.com