TEDxTelAviv 2010
Shimon Schocken: What a bike ride can teach you
Shimon Schocken : Udhëtime Shprese
Filmed:
Readability: 3.7
615,444 views
Profesor i shkencave kompjuterike Shimon Schocken është po ashtu i apasionuar ndaj ciklizmit malor. Për të ndarë eksperiencat jetesore të tij gjate udhetimeve, ai filloi një program ne natyre me disa të rinj Izraelitë të burgosur dhe u prek shumë nga vështirësitë e tyre të mëdha dhe suksesit të thellë.
Shimon Schocken - Computer Scientist, Educator
Shimon Schocken is a computer science professor and dedicated educator. Full bio
Shimon Schocken is a computer science professor and dedicated educator. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
Mountain biking in Israel
0
0
4000
Ciklizmi malor në Israel
00:19
is something that I do with great passion
1
4000
2000
është diçka qe unë e bëj me pasion të madh
00:21
and commitment.
2
6000
3000
dhe me angazhim.
00:24
And when I'm on my bike,
3
9000
2000
Dhe kur jam me biçikletë,
00:26
I feel that I connect
4
11000
2000
Unë ndjej që lidhem
00:28
with the profound beauty of Israel,
5
13000
3000
me bukurinë e thellë të Izraelit,
00:31
and I feel that I'm united
6
16000
2000
dhe ndjej që lidhem
00:33
with this country's history
7
18000
4000
me historinë e këtij vendi
00:37
and biblical law.
8
22000
2000
dhe ligjet biblike.
00:39
And also, for me,
9
24000
2000
Dhe gjithashtu, për mua,
00:41
biking is a matter of empowerment.
10
26000
2000
çiklizmi është një diçka fuqizuese.
00:43
When I reach the summit
11
28000
2000
Kur unë arrij majen
00:45
of a steep mountain in the middle of nowhere,
12
30000
2000
e malit te rrëpirë në mesin e humbëtires,
00:47
I feel young,
13
32000
2000
Unë ndihem i ri,
00:49
invincible, eternal.
14
34000
3000
i pamposhtur, i përjetshëm.
00:52
It's as if I'm connecting with some legacy
15
37000
3000
Është sikur të jem lidhur me ndonjë te kaluar
00:55
or with some energy
16
40000
2000
ose me nje lloj energjie
00:57
far greater than myself.
17
42000
2000
më të madhe sesa vetja ime.
00:59
You can see my fellow riders
18
44000
2000
Ju mund të shihni biçiklistat e mi
01:01
at the end of the picture,
19
46000
2000
tek fundi i fotos,
01:03
looking at me with some concern.
20
48000
3000
që më shikojnë me një fare shqetësimi.
01:06
And here is another picture of them.
21
51000
2000
Dhe këtu eshte një tjeter foto e tyre.
01:08
Unfortunately, I cannot show their faces,
22
53000
3000
Per fat te keq, Unë nuk mund t'ju tregoj fytyrat e tyre,
01:11
neither can I disclose their true names,
23
56000
2000
as të zbuloj emrat e tyre te vërtetë,
01:13
and that's because my fellow riders
24
58000
2000
dhe kjo sespe biçiklistat e mi
01:15
are juvenile inmates,
25
60000
2000
janë të burgosurit e rinj,
01:17
offenders
26
62000
2000
te denuar
01:19
spending time in a correction facility
27
64000
2000
qe po kryejne denimin në burgje
01:21
about 20 minutes' ride from here --
28
66000
3000
rreth 20 minuta me bicikletë prej këtu --
01:24
well, like everything in Israel.
29
69000
2000
ok, si çdo gjë në Israel.
01:28
And I've been riding with these kids once a week,
30
73000
3000
I kemi i dhene biçikletës më këta te rinj një herë në javë,
01:31
every Tuesday, rain or shine, for the last four years
31
76000
3000
çdo te Martë, shi apo djell, për kater vitet e fundit
01:34
and by now, they've become a very big part of my life.
32
79000
3000
dhe nga ky moment, ata jane bërë nje pjesë e madhe e jetes time.
01:37
This story began four years ago.
33
82000
3000
Historia fillon para katër vjetësh.
01:40
The correction facility where they are locked up
34
85000
2000
Qendra e burgut ku jane ata
01:42
happens to be right in the middle
35
87000
2000
është përkatesisht në mesin
01:44
of one of my usual trips,
36
89000
2000
e një nga udhëtimeve të mia te zakonshme,
01:46
and it's surrounded by barbed wires
37
91000
2000
dhe është e rrethuar me tela me gjëmba
01:48
and electric gates and armed guards.
38
93000
2000
dhe dyer elektrike dhe roje të armatosur.
01:50
So on one of these rides,
39
95000
2000
Pra në një nga këto udhëtime,
01:52
I talked my way into the compound
40
97000
2000
Arrita te hyj brenda në kompleks
01:54
and went to see the warden.
41
99000
3000
dhe shkova për të parë drejtorin.
01:57
I told the warden
42
102000
2000
I tregova drejtorit
01:59
that I wanted to start a mountain biking club in this place
43
104000
3000
qe doja të hapja një klub biçikletash malore në këtë vënd
02:02
and that basically I wanted to take the kids
44
107000
2000
dhe në parim doja te merrja të rinjte
02:04
from here to there.
45
109000
3000
nga këtu atje.
02:07
And I told him, "Let's find a way
46
112000
2000
Dhe i thashë ," Te gjejmë një mënyrë
02:09
in which I'll be able to take out 10 kids once a week
47
114000
3000
qe te bëjmë të mundur ti nxjerrim 10 fëmijë një herë në javë
02:12
to ride with in the summer in the country."
48
117000
3000
me biciklete gjatë verës në qytet."
02:15
And the warden was quite amused,
49
120000
2000
Dhe drejtori ishte i kënaqur ,
02:17
and he told me he thought that I was a nut
50
122000
3000
dhe ai tha qe mendonte për mua që isha pak i shkarë
02:20
and he told me,
51
125000
2000
dhe ai më tha,
02:22
"This place is a correction facility. These guys are serious offenders.
52
127000
3000
" Ky vënd është një burg. Keta djem janë kriminele.
02:25
They are supposed to be locked up.
53
130000
2000
Këta duhet të qëndrojnë të mbyllur.
02:27
They aren't supposed to be out at large."
54
132000
3000
Nuk duhet të dalin jashtë."
02:30
And yet, we began to talk about it,
55
135000
2000
Dhe prapseprape, ne filluam te flasim rreth kësaj,
02:32
and one thing led to another.
56
137000
2000
dhe një gje solli tjetrën.
02:34
And I can't see myself
57
139000
3000
Dhe unë nuk mund ta imagjinoj vehten
02:37
going into a state prison in New Jersey
58
142000
2000
te shkoj në një burg shtetëror në New Jersey
02:39
and making such a proposition,
59
144000
2000
e të bëj këtë propozim,
02:41
but this being Israel,
60
146000
2000
por duke qënë se jemi në Izrael,
02:43
the warden somehow made it happen.
61
148000
3000
drejtori në nje fare mënyre e bëri të mundur.
02:46
And so two months later,
62
151000
3000
Dhe kështu dy muaj më vonë,
02:49
we found ourselves "at large" --
63
154000
2000
ne e gjetëm vehten tonë"në hapsirë"--
02:51
myself,
64
156000
2000
unë,
02:53
10 juvenile inmates
65
158000
3000
dhe 10 të rinjt e burgosur
02:56
and a wonderful fellow named Russ,
66
161000
2000
dhe një djalosh i mrekullueshëm i quajtur Russ,
02:58
who became a very good friend of mine
67
163000
2000
që më vonë u bë miku im i mirë
03:00
and my partner in this project.
68
165000
2000
dhe partneri im në këtë projekt.
03:02
And in the next few weeks, I had the tremendous pleasure
69
167000
3000
Dhe gjate disa javësh, unë kisha një kënaqësi të pa masë
03:05
of introducing these kids
70
170000
2000
që t'i tregoja këtyre djemve
03:07
to the world of total freedom,
71
172000
2000
botën e lirisë së plotë,
03:09
a world consisting of magnificent vistas
72
174000
3000
një botë që konsiston në pamje perallore
03:12
like these --
73
177000
2000
si këto --
03:14
everything you see here is obviously in Israel --
74
179000
3000
dhe cdo gje qe ju shihni është pa dyshim në Izrael --
03:17
as well as close encounters
75
182000
2000
po ashtu hasëm
03:19
with all sorts of small creatures
76
184000
2000
me të gjitha llojet e krijesave
03:21
coming in all sorts of sizes,
77
186000
2000
të të gjitha llojeve te madhesisë,
03:23
colors, shapes, forms
78
188000
3000
ngjyrave,formave,
03:26
and so on.
79
191000
2000
etj.
03:28
In spite of all this splendor,
80
193000
3000
Pavarësisht nga kjo bukuri,
03:31
the beginning was extremely frustrating.
81
196000
3000
fillimi ishte jashtë mase i sikletshem.
03:34
Every small obstacle,
82
199000
2000
Çdo pengesë e vogël
03:36
every slight uphill,
83
201000
2000
çdo e përpjetë e vogel
03:38
would cause these fellows
84
203000
2000
do ti shkatonte djemve
03:40
to stop in their tracks and give up.
85
205000
3000
të ndalojnë ne shteg e te dorezohen.
03:43
So we had a lot of this going on.
86
208000
3000
Kështu që patem shumë të tilla gjëra.
03:46
I found out that they had a very hard time
87
211000
2000
Unë zbulova që ata kishin kaluar një kohe të veshtirë
03:48
dealing with frustration and difficulties --
88
213000
2000
duke u perballuar me pengesa dhe vështirësi--
03:50
not because they were physically unfit.
89
215000
2000
jo për shkak se nuk ishin mirë fizikisht.
03:52
But that's one reason why they ended up where they were.
90
217000
3000
Por për vet faktin se pse ata përfunduan aty .
03:56
And I became increasingly more and more agitated,
91
221000
2000
Dhe u bëra shumë e më shumë i shqetësuar,
03:58
because I was there
92
223000
2000
sepse une isha aty
04:00
not only to be with them,
93
225000
2000
jo vetem qe te isha aty me ta,
04:02
but also to ride and create a team
94
227000
2000
por gjithashtu per te cikluar e krijuar nje skuader
04:04
and I didn't know what to do.
95
229000
2000
dhe nuk dija cfare te beja.
04:06
Now, let me give you an example.
96
231000
2000
Tani, me lejoni t'ju jap nje shembull.
04:08
We're going downhill in some rocky terrain,
97
233000
3000
Ne jemi duke shkuar poshte kodres ne nje terren shkembor
04:11
and the front tire of Alex
98
236000
3000
dhe Alex-it i ngec rrota e parë
04:14
gets caught in one of these crevasses here.
99
239000
2000
në një nga këto te çarat këtu.
04:16
So he crashes down,
100
241000
2000
Kështu që ai rrëxohet,
04:18
and he gets slightly injured,
101
243000
2000
dhe vritet lehtë,
04:20
but this does not prevent him from jumping up
102
245000
3000
por kjo nuk e ndalon atë për tu ngritur prapë
04:23
and then starting to jump up and down on his bike
103
248000
2000
dhe fillon te hidhet lartë e poshtë mbi biçikletën e tij
04:25
and curse violently.
104
250000
2000
dhe te shaje keqas.
04:27
Then he throws his helmet in the air.
105
252000
3000
Më pas ai hedh helmetën e tij në ajer.
04:30
His backpack goes ballistic in some other direction.
106
255000
3000
Çanta e shpinës se tij bie në një tjetër vënd.
04:33
And then he runs to the nearest tree
107
258000
2000
Dhe më pas ai vrapon te pema më e afërt
04:35
and starts to break branches and throw rocks
108
260000
3000
dhe fillon të thyeje degët dhe të gjuaje me gurë
04:38
and curse like I've never heard.
109
263000
3000
dhe të mallkonte në mënyrë që nuk e kisha dëgjuar ndonjeherë.
04:41
And I'm just standing there,
110
266000
3000
Dhe unë që qëndroj atje,
04:44
watching this scene
111
269000
2000
duke parë këtë skenë
04:46
with a complete disbelief,
112
271000
2000
me nje mosbesim te plote,
04:48
not knowing what to do.
113
273000
3000
duke mos ditur cfare te bej.
04:51
I'm used to algorithms
114
276000
2000
Une jam mesuar me algoritma
04:53
and data structures
115
278000
3000
dhe struktura te dhenash
04:56
and super motivated students,
116
281000
3000
dhe studente shume te motivuar,
04:59
and nothing in my background
117
284000
2000
dhe asgje ne pervojen time
05:01
prepared me to deal
118
286000
2000
nuk kishte të bënte
05:03
with a raging, violent adolescent
119
288000
3000
me një nje adoshent të nxehur dhe dhunues
05:06
in the middle of nowhere.
120
291000
2000
në mes të humbëtires.
05:08
And you have to realize that these incidents
121
293000
2000
Dhe ju duhet të kuptoni që këto incidente
05:10
did not happen in convenient locations.
122
295000
2000
nuk ndodhën ne vënde të përshatshme.
05:12
They happened in places like this,
123
297000
3000
Ato ndodhën në vënde si këto,
05:15
in the Judean Desert,
124
300000
2000
në shkretëtiren Judease,
05:17
20 kilometers away from the nearest road.
125
302000
3000
20 larg rrugës më të afërt.
05:20
And what you don't see in this picture
126
305000
2000
Dhe ajo ç'fare ju nuk shikoni në këtë pikturë
05:22
is that somewhere between these riders there,
127
307000
3000
është që diku aty në mes këtyre djemëve
05:25
there's a teenager sitting on a rock,
128
310000
2000
është një adoleshent që është ulur në një shkëmb,
05:27
saying, "I'm not moving from here. Forget it.
129
312000
2000
duke thënë, "Unë nuk do të lëviz qe këtej. Harrojeni këtë.
05:29
I've had it."
130
314000
2000
Boll."
05:31
Well, that's a problem
131
316000
2000
Hë pra, ky është një problem
05:33
because one way or another, you have to get this guy moving
132
318000
3000
sepse në një menyrë apo tjetrën, ti duhet ta bësh këtë djalë të lëvizë,
05:36
because it's getting dark soon and dangerous.
133
321000
3000
sepse së shpejti bie nata dhe është e rrezikshme.
05:39
It took me several such incidents to figure out what I was supposed to do.
134
324000
3000
Mu deshën disa incidente të tilla që të gjeja zgjidhjen se çfare duhet të bëja.
05:42
At the beginning, it was a disaster.
135
327000
2000
Në fillim , ishte një tmerr.
05:44
I tried harsh words and threats
136
329000
2000
U përpoqa me fjalë të serta dhe kërcenuese
05:46
and they took me nowhere.
137
331000
2000
por nuk pati asnjë rezultat.
05:48
That's what they had all their lives.
138
333000
2000
Kjo është ajo ç'ka ata kanë kaluar gjatë jetës së tyre.
05:50
And at some point I found out,
139
335000
3000
Dhe ne nje moment unë kuptova
05:53
when a kid like this gets into a fit,
140
338000
2000
që kur një fëmijë si ky është në këtë gjëndje,
05:55
the best thing that you can possibly do
141
340000
2000
gjëja më e mirë që ti mund të bësh
05:57
is stay as close as possible to this kid,
142
342000
3000
është te rrish sa me afër tij qe të jetë e mundur ,
06:00
which is difficult,
143
345000
2000
gjë që është e vështirë
06:02
because what you really want to do is go away.
144
347000
2000
sepse ajo që ti do është që të ikësh.
06:04
But that's what he had all his life,
145
349000
2000
Por kjo është ajo që ai ka përjetuar gjatë gjjithë jets së tij,
06:06
people walking away from him.
146
351000
2000
njerëz që i largohen atij .
06:08
So what you have to do is stay close
147
353000
2000
Kështu që ajo që ti duhet te bësh është ti rrish afër atij
06:10
and try to reach in
148
355000
2000
dhe ti afrohesh
06:12
and pet his shoulder
149
357000
2000
dhe duke e ledhatuar tek shpatullat
06:14
or give him a piece of chocolate.
150
359000
2000
ose ti japësh një copë çokollate.
06:16
So I would say, "Alex, I know that it's terribly difficult.
151
361000
3000
Pra do ti thoja, " Alex, Unë e di që është tmerësisht e vështirë.
06:19
Why don't you rest for a few minutes
152
364000
2000
Pse nuk pushon për disa minuta
06:21
and then we'll go on."
153
366000
2000
dhe pastaj vazhdojmë."
06:23
"Go away you maniac-psychopath.
154
368000
3000
" Largohu ti maniak-psikopat.
06:26
Why would you bring us to this goddamn place?"
155
371000
3000
Pse na solle në këte vend të mallkuar?"
06:30
And I would say, "Relax, Alex.
156
375000
3000
Dhe unë që i thosha, "Qetësohu Alex.
06:33
Here's a piece of chocolate."
157
378000
2000
Merre këtë copë çokollatë."
06:35
And Alex would go, "Arrrrggg!"
158
380000
2000
Dhe Alex që bënte "Arrrrggg!"
06:37
Because you have to understand
159
382000
2000
Sepse duke të kuptoni
06:39
that on these rides we are constantly hungry --
160
384000
2000
që në këto udhëtime ne jemi vazhdimisht të uritur --
06:41
and after the rides also.
161
386000
3000
dhe mbas saj po ashtu.
06:45
And who is this guy, Alex, to begin with?
162
390000
3000
Po kush është Alexi, për të filluar ?
06:48
He's a 17-year-old.
163
393000
2000
Ai është 17 vjeç.
06:50
When he was eight,
164
395000
2000
Kur ai ishte 8-vjeç,
06:52
someone put him on a boat in Odessa
165
397000
3000
dikush e e nisi me anije për në Odessa
06:55
and sent him, shipped him to Israel
166
400000
3000
dhe e dërgoi atë në Israel
06:58
on his own.
167
403000
2000
për hesap të tij.
07:00
And he ended up in south Tel Aviv
168
405000
2000
Dhe ai përfundoi në jug të Tel Aviv-it
07:02
and did not have the good luck
169
407000
2000
dhe nuk pati fat
07:04
to be picked up by a [unclear]
170
409000
2000
te sistemohej diku
07:06
and roamed the streets
171
411000
2000
dhe bridhte rrugëve
07:08
and became a prominent gang member.
172
413000
3000
dhe ai u bë një anëtar gangsterash i spikatur.
07:11
And he spent the last 10 years of his life
173
416000
2000
Dhe ai kaloi 10 vjetë të jetës së tij
07:13
in two places only,
174
418000
2000
në vetëm dy vënde,
07:15
the slums and the state prison,
175
420000
3000
në lagje të varfra dhe në burgun e shtetit,
07:18
where he spent the last two years
176
423000
2000
kur ai bëri dy vitet e fundit
07:20
before he ended up sitting on this rock there.
177
425000
3000
përpara se te mbaronte së uluri në atë shkëmb aty.
07:23
And so this kid
178
428000
2000
Dhe kështu që me këtë djalë
07:25
was probably abused,
179
430000
3000
ishte abuzuar ,
07:28
abandoned, ignored, betrayed
180
433000
3000
i braktisur, i injoruar, i tradhtuar
07:31
by almost every adult along the way.
181
436000
2000
pothuajse nga çdo i rritur që takonte.
07:33
So, for such a kid,
182
438000
2000
Kështu që për këtë djalë,
07:35
when an adult that he learns to respect stays close to him
183
440000
3000
kur një i rritur që mëson ta respektoje qëndron afër tij
07:38
and doesn't walk away from him
184
443000
2000
dhe nuk largohet prej tij
07:40
in any situation,
185
445000
2000
në çdo situatë,
07:42
irrespective of how he behaves,
186
447000
3000
pavarsisht se si ai sillet,
07:45
it's a tremendous healing experience.
187
450000
3000
është një experiencë e forte sheruese.
07:48
It's an act of unconditional acceptance,
188
453000
3000
Ishte nje akt i pranimit te pakushtezuar,
07:51
something that he never had.
189
456000
2000
dicka qe ai nuk e ka pasur kurre.
07:53
I want to say a few words about vision.
190
458000
2000
Dua te them disa fjale rreth ketij vizioni.
07:55
When I started this program four years ago,
191
460000
3000
Kur une filova kete program kater vite me pare,
07:58
I had this original plan
192
463000
3000
Kisha nje plan origjinal
08:01
of creating a team
193
466000
2000
qe te krijoja nje skuader
08:03
of winning underdogs.
194
468000
2000
me fitues te dores se dyte.
08:05
I had an image of Lance Armstrong
195
470000
3000
Kisha nje pamje te Lance Armstrong
08:08
in my mind.
196
473000
2000
ne mendjen time.
08:10
And it took me exactly two months
197
475000
3000
Dhe kjo me mori saktësisht dy muaj
08:13
of complete frustration
198
478000
2000
me një stermundim të madh
08:15
to realize that this vision
199
480000
2000
për të kuptuar që ky vizion
08:17
was misplaced,
200
482000
2000
s'kishte vend,
08:19
and that there was another vision
201
484000
2000
dhe që atje ishte një vizion tjeter
08:21
supremely more important
202
486000
2000
shume me i rëndësishëm
08:23
and more readily available.
203
488000
3000
dhe akoma me i përshtatshëm.
08:26
It all of a sudden dawned on me, in this project,
204
491000
3000
Dhe e gjitha filoi të më qartësohej mua në këtë projekt,
08:29
that the purpose of these rides
205
494000
2000
që qëllimi i këtyre udhëtimeve
08:31
should actually be
206
496000
2000
duhet aktualisht
08:33
to expose the kids
207
498000
2000
të ekspozojë fëmijët
08:35
to one thing only: love.
208
500000
3000
në një gjë vetëm:dashuria.
08:38
Love to the country, to the uphill
209
503000
2000
Për të dashuruar vëndin, kodrat e larta
08:40
and the downhill,
210
505000
2000
dhe ato poshtë,
08:42
to all the incredible creatures that surround us --
211
507000
3000
për të gjtha krijesat e cuditëshme që na rrethojnë ne --
08:45
the animals, the plants,
212
510000
2000
kafshët, bimët,
08:47
the insects --
213
512000
2000
insektet --
08:49
love and respect
214
514000
2000
dashuri dhe respekt
08:51
to other fellow members in your team,
215
516000
2000
për djemtë e tjerë në skuadrën tënde,
08:53
in your biking team,
216
518000
2000
në skuadrën e biçikletave,
08:55
and most importantly,
217
520000
2000
dhe më e rëndësishmja,
08:57
love and respect to yourself,
218
522000
2000
dashuri dhe respekt për veten tënde,
08:59
which is something
219
524000
2000
që është diçka
09:01
that they badly miss.
220
526000
2000
që atyre vërtet i mungon.
09:03
Together with the kids,
221
528000
2000
Sëbashku me djemtë,
09:05
I also went through a remarkable transformation.
222
530000
3000
Unë gjithashtu kalova përmes nje transformimi te çuditshëm.
09:08
Now, I come from a cutthroat world
223
533000
2000
unë vij nga një botë e pamëshirshme
09:10
of science and high technology.
224
535000
2000
e shkencës dhe teknologjisë së lartë.
09:12
I used to think that reason and logic
225
537000
3000
Unë mendoja që arsyeja dhe logjika
09:15
and relentless drive
226
540000
2000
dhe udhëtimi i papërkulshëm
09:17
were the only ways to make things happen.
227
542000
2000
ishin rrugët e vetme që i bëne të mundura gjerat.
09:19
And before I worked with the kids,
228
544000
2000
Dhe përpara se të punoja me fëmijët,
09:21
anything that I did with them,
229
546000
2000
cdo gjë që bëra me ta,
09:23
or anything that I did with myself,
230
548000
2000
ose çdo gjë që unë e bëra vetë
09:25
was supposed to be perfect,
231
550000
2000
ishte e imagjinuar të bëhej perfekt,
09:27
ideal, optimal,
232
552000
3000
ideale, optimale,
09:30
but after working with them for some time,
233
555000
4000
por pasi punova me ta për disa kohë,
09:34
I discovered the great virtues of empathy
234
559000
3000
Unë zbulova virtutet e mëdha të ndjeshmërisë
09:37
and flexibility
235
562000
2000
dhe përkulshmërisë
09:39
and being able to start with some vision,
236
564000
2000
dhe duke qënë i aftë për të filluar me disa vizione,
09:41
and if the vision doesn't work, well nothing happened.
237
566000
3000
dhe nqse vizioni nuk do të funksiononte, asgje s'do të ndodhte.
09:44
All you have to do is play with it, change it a little bit,
238
569000
3000
E gjitha ajo që duhet të bëni është të luani me atë, ta ndryshoni pak atë
09:47
and come up with something that does help, that does work.
239
572000
3000
dhe te sajoni diçka që të ndihmojë, që funksionon.
09:50
So right now, I feel more
240
575000
2000
Kështu që tani, unë ndiej
09:52
like these are my principles,
241
577000
2000
që këto janë principet e mia ,
09:54
and if you don't like them,
242
579000
2000
dhe nqs juve nuk do i pëlqeni ato,
09:56
I have others.
243
581000
2000
Unë kam të tjera.
09:58
(Laughter)
244
583000
2000
( Të qeshura )
10:00
(Applause)
245
585000
5000
( Duartrokitje )
10:05
And one of these principles
246
590000
2000
Dhe një nga këto principe
10:07
is focus.
247
592000
2000
është fokusimi.
10:09
Before each ride
248
594000
2000
Përpara cdo udhëtimi
10:11
we sit together with the kids,
249
596000
2000
ne uleshim bashkë me djemtë,
10:13
and we give them one word
250
598000
2000
dhe u jepnim atyre një fjalë
10:15
to think about during the ride.
251
600000
2000
për të menduar gjatë udhëtimit.
10:17
You have to focus their attention on something
252
602000
3000
Ti duhet të fokusoje vëmëdjen e tyre mbi diçka
10:20
because so many things happen.
253
605000
2000
sepse shumë gjëra ndodhin.
10:22
So these are words like "teamwork"
254
607000
2000
Kështu që janë fjalë si "puna në grup"
10:24
or "endurance"
255
609000
2000
ose "përballim"
10:26
or even complicated concepts
256
611000
2000
ose madje koncepte më te komplikuara
10:28
like "resource allocation"
257
613000
2000
si " burim shpërndarje"
10:30
or "perspective," a word that they don't understand.
258
615000
2000
ose " perspektiva" një fjalë që ata nuk e kupojnë.
10:32
You know, perspective
259
617000
2000
Ju e dini, perspektiva
10:34
is one of these critically important
260
619000
2000
është një gjë shumë e rëndësishme
10:36
life-coping strategies
261
621000
2000
strategji jetike
10:38
that mountain biking can really teach you.
262
623000
3000
që udhëtimi në mal mund të mësojë ty.
10:41
I tell kids
263
626000
2000
Unë i them fëmijëve
10:43
when they struggle through some uphill
264
628000
3000
kur ata mundohen të ngjisin ndonjë kodër
10:46
and feel like they cannot take it anymore,
265
631000
2000
dhe une e ndjej që ata nuk mund t'ia dalin dot,
10:48
it really helps to ignore the immediate obstacles
266
633000
3000
vërtetë të ndihmon të injorosh pengesat e menjëhershme
10:51
and raise your head and look around
267
636000
2000
dhe ngrin kokën dhe hedh sytë vërdallë
10:53
and see how the vista around you grows.
268
638000
2000
dhe shikon pamjen rreth teje qe rritet.
10:55
It literally propels you upwards.
269
640000
3000
Fjalë për fjalë të shtyn ty përpara.
10:58
That's what perspective is all about.
270
643000
2000
Kjo është se cfare eshte perspektiva.
11:00
Or you can also look back in time
271
645000
2000
Ose ju mund gjithashtu të shikoni mbrapa ne kohë
11:02
and realize that you've already conquered
272
647000
2000
dhe të kuptosh që ti ke tashmë mposhtur
11:04
steeper mountains before.
273
649000
3000
male më të larte perpara .
11:07
And that's how they develop self-esteem.
274
652000
3000
Dhe ja se si ata zhvillojnë vetë-vlerësim.
11:10
Now, let me give you an example of how it works.
275
655000
2000
Tani, më lejoni t'ju japë një shembull se si ajo funksionon,
11:12
You stand with your bike at the beginning of February.
276
657000
3000
Ti je me biçikletëm tënde nga fillimi i Shkurtit.
11:15
It's very cold, and you're standing in one of these rainy days,
277
660000
3000
Ështe shumë ftohtë, dhe ti je duke qëndruar në një nga këto ditë me shi,
11:18
and it's drizzling
278
663000
2000
dhe është shi i imët
11:20
and cold and chilly,
279
665000
3000
i ftohtë dhe i freskët,
11:23
and you're standing in, let's say, Yokneam.
280
668000
3000
dhe ti je duke qëndruar, le të themi, ne Yokneam.
11:26
And you look up at the sky through a hole in the clouds
281
671000
3000
Dhe ti sheh lart ne qiell përmes një vrime tek retë
11:29
you see the monastery at the top of the Muhraka --
282
674000
3000
ti sheh manastirin aty tek maja e Muhraka --
11:32
that's where you're supposed to climb now --
283
677000
2000
aty ishe supozuar të ngjiteshe tani --
11:34
and you say, "There's no way that I could possibly get there."
284
679000
3000
dhe ti thua, "Nuk ka asnje menyre qe të arrij atje."
11:37
And yet, two hours later
285
682000
3000
Dhe ende, dy orë më vonë
11:40
you find yourself standing on the roof of this monastery,
286
685000
3000
ti e gjen veten tënde duke qëndruar në majën e këtij manastiri,
11:43
smeared with mud,
287
688000
3000
i njollosur me baltë,
11:46
blood and sweat.
288
691000
2000
gjak dhe i djersitur.
11:48
And you look down at Yokneam;
289
693000
2000
Dhe ti shikon poshtë tek Yokneam;
11:50
everything is so small and tiny.
290
695000
2000
çdo gjë është kaq e vogël dhe mikroskopike.
11:52
And you say, "Hey, Alex. Look at this parking lot where we started.
291
697000
2000
Dhe ti thua, " hej, Alex. Shikoje atë fushë parkingu ku ne filuam.
11:54
It's that big.
292
699000
2000
Ështe kaq e madhe.
11:56
I can't believe that I did it."
293
701000
2000
Unë nuk mund ta besoj që ja dola."
11:58
And that's the point
294
703000
2000
Dhe kjo është pika
12:00
when you start loving yourself.
295
705000
2000
kur ti fillon ta duash veten tënde.
12:03
And so we talked about
296
708000
2000
Dhe kështu ne folëm rreth
12:05
these special words that we teach them.
297
710000
2000
atyre fjalëve speciale që ne i mësuam atyre.
12:07
And at the end of each ride, we sit together
298
712000
3000
Dhe tek fundi i çdo udhëtimi, ne ulemi sëbashku
12:10
and share moments
299
715000
2000
dhe ndajmë momentet
12:12
in which those special words of the day
300
717000
3000
në të cilat ato fjalë speciale të ditës
12:15
popped up and made a difference,
301
720000
2000
i shtynë dhe bënë një ndryshim
12:17
and these discussions
302
722000
2000
dhe këto bisedime
12:19
can be extremely inspiring.
303
724000
2000
mund të jenë shumë frymëzuese.
12:21
In one of them, one of the kids once said,
304
726000
2000
Në një nga ato ditë, një nga djemtë njherë tha,
12:23
"When we were riding on this ridge
305
728000
2000
"Kur ne kalojmë mbi këtë vargmal
12:25
overlooking the Dead Sea --
306
730000
2000
duke e parë nga lart Detin e vdekur --
12:27
and he's talking about this spot here --
307
732000
3000
dhe ai e ka fjalën për këtë vënd këtu --
12:30
"I was reminded
308
735000
2000
" Mua mu kujtua
12:32
of the day when I left my village in Ethiopia
309
737000
2000
dita që unë lashë fshatin tim në Etiopi
12:34
and went away together with my brother.
310
739000
3000
dhe u larguam bashkë me vëllanë tim.
12:37
We walked 120 kilometers
311
742000
2000
Ne ecëm 120 kilometra
12:39
until we reached Sudan.
312
744000
2000
derisa arritëm në Sudan.
12:41
This was the first place where we got some water and supplies."
313
746000
3000
Ky ishte i vetmi vënd ku për herë te parë gjetëm disa furnizime me ujë.
12:44
And he goes on saying, and everyone looks at him like a hero,
314
749000
3000
Dhe ai vazhdon te tregoje, dhe cdonjeri e shikon atë si një hero,
12:47
probably for the first time in his life.
315
752000
2000
ndoshta për herë të parë në jetën e tij.
12:49
And he says -- because I also have volunteers riding with me,
316
754000
3000
Dhe ai thotë -- sepse unë gjithashtu kam biçiklista vullnetarë me mua,
12:52
adults, who are sitting there
317
757000
2000
të rritur, te cilët janë ulur atje
12:54
listening to him --
318
759000
3000
duke e dëgjuar atë --
12:57
and he says, "And this was just the beginning
319
762000
2000
dhe ai që thotë, "Dhe kjo ishte vetëm filimi
12:59
of our ordeal
320
764000
2000
i një prove të rëndë
13:01
until we ended up in Israel.
321
766000
2000
derisa ne përfunduam në Israel.
13:03
And only now," he says,
322
768000
2000
Dhe vetëm tani, " ai thotë,
13:05
"I'm beginning to understand where I am,
323
770000
2000
"Unë po filloj të kuptoj ku ndodhem,
13:07
and I actually like it."
324
772000
2000
dhe aktualisht më pëlqen."
13:09
Now I remember, when he said it,
325
774000
2000
Tani më kujtohet, kur ai e tha atë,
13:11
I felt goosebumps on my body,
326
776000
2000
Une ndjeva mornica mbi trupin tim
13:13
because he said it overlooking the Moab Mountains here in the background.
327
778000
3000
sepse ai tha që duke parë nga lart Malet Moab këtu mbrapa.
13:16
That's where Joshua descended
328
781000
2000
Ky është vëndi ku nga e ka prejardhjen Joshua
13:18
and crossed the Jordan
329
783000
2000
dhe kaloi Jordaninë
13:20
and led the people of Israel into the land of Canaan
330
785000
3000
dhe udhëhoqi njerit e Izraelit ne tokën e Kanna-it
13:23
3,000 years ago
331
788000
2000
3,000 vjet më parë
13:25
in this final leg
332
790000
2000
në këtë pjesë e fundit
13:27
of the journey from Africa.
333
792000
3000
të udhëtimit nga Afrika.
13:30
And so, perspective
334
795000
2000
Dhe kështu, perspektiva
13:32
and context and history
335
797000
2000
dhe konteksti dhe historia
13:34
play key roles
336
799000
2000
luajnë momente kyc
13:36
in the way I plan my rides
337
801000
2000
nga mënyra se si Unë planifikoj udhëtimet
13:38
with the kids.
338
803000
2000
me djemtë e mi.
13:40
We visit Kibbutzim
339
805000
2000
Ne vizituam Kibbutzim
13:42
that were established by Holocaust survivors.
340
807000
3000
që ishte themeluar nga të mbijetuarit e Holocaustit.
13:45
We explore ruins
341
810000
3000
Ne eksploruam gërmadhat
13:48
of Palestinian villages,
342
813000
3000
e fshatrave të Palestinës,
13:51
and we discuss how they became ruins.
343
816000
3000
dhe diskutuam se si ato kishin përfunduar në gërmadha.
13:54
And we go through numerous remnants
344
819000
3000
Dhe ne kalum përmes shumë germadhave
13:57
of Jewish settlements, Nabatic settlements,
345
822000
2000
te vëndbanimeve Hebraike, atyre Nabatike,
13:59
Canaanite settlements --
346
824000
2000
vëndbanime Cannanite --
14:01
three-, four, five-thousand years old.
347
826000
2000
tree-, katër, pesë mijë vjetë te vjetra.
14:03
And through this tapestry,
348
828000
2000
Dhe përmes këtij përshkrimi
14:05
which is the history of this country,
349
830000
3000
që është historia e këtij shteti,
14:08
the kids acquire
350
833000
2000
djemtë morën
14:10
what is probably the most important
351
835000
2000
atë që është ndoshta më e rëndësishme
14:12
value in education,
352
837000
2000
vlerën ne edukatë,
14:14
and that is the understanding that life is complex,
353
839000
4000
dhe ajo është kuptimi që jeta është komplekse,
14:18
and there's no black and white.
354
843000
3000
dhe s'ka as të zezë dhe të bardhë.
14:21
And by appreciating complexity,
355
846000
2000
Dhe duke vlerësuar kopmleksitetin,
14:23
they become more tolerant,
356
848000
2000
ata bëhen më tolerant,
14:25
and tolerance leads to hope.
357
850000
3000
dhe toleranca të çon tek shpresa.
14:29
I ride with these kids once a week,
358
854000
2000
Unë dal me këta djem njëherë ne javë,
14:31
every Tuesday.
359
856000
2000
çdo të Martë.
14:33
Here's a picture I took last Tuesday -- less than a week ago --
360
858000
3000
Këtu është nje fotografi që bëra të Martën -- më pak se një javë më parë --
14:36
and I ride with them tomorrow also.
361
861000
2000
unë do dal me ta nesër gjithashtu.
14:38
In every one of these rides
362
863000
3000
Në çdo udhëtim
14:41
I always end up standing in one of these incredible locations,
363
866000
3000
Unë gjithmonë mbaroj duke ndaluar tek nje nga këto vënde te pabesueshëm,
14:44
taking in this incredible landscape around me,
364
869000
3000
duke marrë këtë pejzazh rreth meje,
14:47
and I feel blessed and fortunate
365
872000
2000
dhe unë ndihem i bekuar dhe me fat
14:49
that I'm alive,
366
874000
2000
që jam gjallë,
14:51
and that I sense every fiber
367
876000
2000
dhe që ndjej çdo fibër
14:53
in my aching body.
368
878000
2000
të trupit që me dhemb.
14:55
And I feel blessed and fortunate
369
880000
2000
Dhe unë ndihem i bekuar dhe me fat
14:57
that 15 years ago
370
882000
2000
që 15 vjet më parë
14:59
I had the courage to resign
371
884000
2000
Unë kisha kurajon të hiqja dorë
15:01
my tenured position at NYU
372
886000
2000
nga poziciononi permanent tek universitetin e NY
15:03
and return to my home country
373
888000
2000
dhe të kthehesha ne qytetin mëmë
15:05
where I can do these incredible rides
374
890000
2000
ku unë mund të bëjë këto udhëtime të pabesueshme
15:07
with this group of troubled kids
375
892000
2000
me këtë grup djemsh fatkeq
15:09
coming from Ethiopia
376
894000
2000
që vijnë nga Etiopia
15:11
and Morocco and Russia.
377
896000
3000
nga Marroku dhe nga Russia.
15:14
And I feel blessed and fortunate
378
899000
2000
Dhe unë ndihem i bekuar dhe me fat
15:16
that every week, every Tuesday --
379
901000
2000
që çdo javë, çdo të Martë --
15:18
and actually every Friday also --
380
903000
3000
dhe aktualisht çdo të Premte gjithashtu --
15:21
I can once again celebrate
381
906000
3000
Unë mundem perseri të festoj
15:24
in the marrow of my bones
382
909000
3000
palcën e kockave te mia
15:27
the very essence of living in Israel on the edge.
383
912000
3000
esencën e të jetuarit ne majë te Izraelit.
15:30
Thank you.
384
915000
2000
Falemiderit
15:32
(Applause)
385
917000
7000
( Duartrokitje )
ABOUT THE SPEAKER
Shimon Schocken - Computer Scientist, EducatorShimon Schocken is a computer science professor and dedicated educator.
Why you should listen
Shimon Schocken is a former dean at Interdisciplinary Center (IDC) Herzliya, a new Israeli private university which he helped found in 1995. He's also taught at NYU, Harvard and Stanford. Together with Noam Nisan he developed a freely available, open-source, self-paced program for learning applied computer science: The Elements of Computing Systems. Offered in 2005, this led to one of the first successful open online courses. Now, courses based on the approach are offered by traditional universities as well as in crowd-sourced settings, and have been taken freely by thousands of self-learners over the web. Registration, lecture and project schedules are managed by volunteer course coordinators, and student questions are answered by the course alumni community.
His current project focuses on developing instructional materials for early-age math education, which he thinks can be transformed using low-cost tablet computers. He uses his other life passion, mountain biking, to teach adolescent boys in Israelʼs juvenile detention centers valuable life lessons through challenging bike rides in remote locations. He was co-organizer and program chair of TEDxTelAviv 2010.
Shimon Schocken | Speaker | TED.com