TEDxSanJoseCA
Seth Shostak: ET is (probably) out there -- get ready
Seth Shostak: ET (muhtemelen) oralarda bi yerde -- hazır olun
Filmed:
Readability: 3.4
935,283 views
SETI araştırmacısı Seth Shostak önümüzdeki 24 senede dünya dışı varlıkları bulacağımızı iddia ediyor, bulamazsak bir fincan kahve alacak. TEDxSanJoseCA'de, neden yeni teknolojilerin ve olasılık kanunlarının muhtemel büyük gelişmeleri getireceğini söylüyor ve bizimkinden çok daha gelişmiş medeniyetlerin keşfinin bizi burada dünyada nasıl etkileyeceği ile ilgili tahminlerde bulunuyor.(TEDxSanJoseCA.de kaydedilmiştir.)
Seth Shostak - Astronomer
Seth Shostak is an astronomer, alien hunter and bulwark of good, exciting science. Full bio
Seth Shostak is an astronomer, alien hunter and bulwark of good, exciting science. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Is E.T. out there?
0
44
993
E.T. oralarda bir yerde mi?
00:13
Well, I work at the SETI Institute.
1
1037
2979
Pekala, ben Dünya Dışı Varlık Arayışı enstitüsünde çalışıyorum.
00:16
That's almost my name. SETI:
2
4016
1235
Bu neredeyse benim adım. SETI:
00:17
Search for Extraterrestrial Intelligence.
3
5251
2407
Dünya Dışı Zeki Varlık Arayışı.
00:19
In other words, I look for aliens,
4
7658
1619
Diğer bir deyişle, ben uzaylıları arıyorum
00:21
and when I tell people that at a cocktail party, they usually
5
9277
3668
ve bunu insanlara bir kokteyl partisinde söylediğimde, onlar genellikle
00:24
look at me with a mildly incredulous look on their face.
6
12945
2761
bana yüzlerinde hafif bir kuşkuyla bakıyorlar.
00:27
I try to keep my own face somewhat dispassionate.
7
15706
2333
Ben kendi yüz ifademi biraz sakin tutmaya çalışıyorum.
00:30
Now, a lot of people think that this is kind of idealistic,
8
18039
2760
Şimdi, pek çok insan bunun biraz idealist, saçma belki de
00:32
ridiculous, maybe even hopeless,
9
20799
2250
umutsuz olduğunu düşünmekte,
00:35
but I just want to talk to you a little bit about why I think
10
23049
3705
fakat ben sizinle birazcık neden işimin aslında ayrıcalıklı
00:38
that the job I have is actually a privilege, okay,
11
26754
3814
olduğunu düşündüğüm hakkında konuşmak istiyorum, tamam
00:42
and give you a little bit of the motivation for my getting into
12
30568
2098
ve bu iş koluna girişimin arkasındaki motivasyonun
00:44
this line of work, if that's what you call it.
13
32666
2355
nedenini anlatayım.
00:47
This thing — whoops, can we go back?
14
35021
3008
Bu şey---- Eyvah!, baştan alabilir miyiz?
00:50
Hello, come in, Earth.
15
38029
2699
Merhaba, içeri gelin, Dünya.
00:52
There we go. All right.
16
40728
1351
İşte başlıyoruz. Peki hala.
00:54
This is the Owens Valley Radio Observatory
17
42079
1993
Bu Owens Vadisi Radyo Gözlemevi
00:56
behind the Sierra Nevadas, and in 1968,
18
44072
3436
Sierra Nevadas'ın arkasında ve 1968 yılında
00:59
I was working there collecting data for my thesis.
19
47508
2909
orada çalışıyor, tezim için bilgi topluyordum.
01:02
Now, it's kinda lonely, it's kinda tedious, just collecting data,
20
50417
3341
Şimdi, bu biraz garip, biraz sıkıcı, sadece bilgi toplamak,
01:05
so I would amuse myself by taking photos at night
21
53758
2533
bu yüzden kendimi eğlendirmek için geceleri
01:08
of the telescopes or even of myself,
22
56291
2761
teleskopların ve hatta kendi fotoğraflarımı çekerdim,
01:11
because, you know, at night, I would be the only hominid
23
59052
5234
çünkü, bilirsiniz, geceleri, yaklaşık 30 mil civarındaki tek
01:16
within about 30 miles.
24
64286
1748
insansı ben olurdum.
01:18
So here are pictures of myself.
25
66034
2009
İşte burda benim fotoğraflarım.
01:20
The observatory had just acquired a new book,
26
68043
3588
Gözlemevi, Joseph Shklovsky isimli Rus bir kozmolog
01:23
written by a Russian cosmologist
27
71631
1750
tarafından yazılmış
01:25
by the name of Joseph Shklovsky, and then expanded
28
73381
3618
ve daha sonra biraz daha iyi tanınan Carl Sagan ismiyle,
01:28
and translated and edited by a little-known
29
76999
2453
Cornell gökbilimci tarafından çevirisi yapılmış ve
01:31
Cornell astronomer by the name of Carl Sagan.
30
79452
2609
düzenlenmiş yeni bir kitap edinmişti.
01:34
And I remember reading that book,
31
82061
1997
Ve bu kitabı okuduğumu hatırlıyorum
01:36
and at 3 in the morning I was reading this book
32
84058
2008
ve sabah saat 3'te bu kitabı okuyordum
01:38
and it was explaining how the antennas I was using
33
86066
2693
ve galaksilerin dönüşlerini ölçmek için kullandığım antenlerin
01:40
to measure the spins of galaxies could also be used
34
88759
4947
bir yıldız sisteminden diğerine
01:45
to communicate, to send bits of information
35
93706
2312
iletişim kurmak ve ufak tefek bilgiler göndermek
01:48
from one star system to another.
36
96018
2592
için de kullanılabileceğini anlatıyordu.
01:50
Now, at 3 o'clock in the morning when you're all alone,
37
98610
1468
Şimdi, sabahın saat 3'ünde, yapayalnızsanız,
01:52
haven't had much sleep, that was a very romantic idea,
38
100078
2931
çok uyumadıysanız, bu çok romantik bir fikirdi,
01:55
but it was that idea -- the fact that you could in fact
39
103009
3889
fakat fikir buydu-- hem de sadece bu bildik teknolojiyi kullanarak,
01:58
prove that there's somebody out there
40
106898
1484
aslında orada biryerlerde birilerinin
02:00
just using this same technology --
41
108382
2716
olduğunu kanıtlayabileceğiniz olgusu--
02:03
that appealed to me so much that 20 years later I took a job
42
111098
2230
bu beni o kadar cezbetmişti ki 20 yıl sonra Dünya Dışı Varlık Arayışı Enstitüsü'nde
02:05
at the SETI Institute. Now, I have to say
43
113328
1973
işe başladım. Şimdi, söylemeden edemeyeceğim,
02:07
that my memory is notoriously porous, and I've often
44
115301
4450
benim hafızam herkesin bildiği anlamıyla delikli ve ben çoğu zaman
02:11
wondered whether there was any truth in this story,
45
119751
1833
bu hikayede hiç gerçek payı var mı diye merak ettim,
02:13
or I was just, you know, misremembering something,
46
121584
1504
yoksa ben sadece, bilirsiniz, birşeyleri yanlış mı hatırlıyordum,
02:15
but I recently just blew up this old negative of mine,
47
123088
2748
fakat yakın zamanda, bu eski negativi büyütürdüm
02:17
and sure enough, there you can see
48
125836
1599
ve gerçekten, işte şu
02:19
the Shklovsky and Sagan book underneath that
49
127435
2111
analog hesap makinasının altında
02:21
analog calculating device.
50
129546
2477
Shklovsky ve Sagan kitabını görebilirsiniz.
02:24
So it was true.
51
132023
903
Yani doğruydu.
02:24
All right. Now, the idea for doing this, it wasn't very old
52
132926
2441
Peki hala. Şimdi, bunu yapma fikri,
02:27
at the time that I made that photo.
53
135367
1664
o fotoğrafı yaptığım zaman çok eski bir fikir değildi.
02:29
The idea dates from 1960, when a young astronomer
54
137031
3478
Bu fikir, 1960'lara dayanıyor, Frank Drake adında
02:32
by the name of Frank Drake used this antenna
55
140509
2496
genç bir gökbilimci West Virginia'da bu anteni kullandığı zaman,
02:35
in West Virginia, pointed it at a couple of nearby stars
56
143005
3610
onu E.T.'yi gizlice dinleyebileceği umuduyla
02:38
in the hopes of eavesdropping on E.T.
57
146615
3389
yakınlardaki bir iki yıldıza doğrulttu.
02:42
Now, Frank didn't hear anything.
58
150004
1596
Şimdi, Frank hiçbir şey duymadı.
02:43
Actually he did, but it turned out to be the U.S. Air Force,
59
151600
2409
Aslında duydu, fakat sonradan ortaya çıktı ki duyduğu şey
02:46
which doesn't count as extraterrestrial intelligence.
60
154009
2965
Amerikan Hava Kuvvetleri'ydi ki onlar dünya dışı zeki varlıklar kategorisine girmiyorlar.
02:48
But Drake's idea here became very popular
61
156974
2766
Fakat burada Drake'in fikri çok popüler oldu.
02:51
because it was very appealing — and I'll get back to that —
62
159740
2457
çünkü çok cezbediciydi-- ve bu konuya tekrar geleceğim--
02:54
and on the basis of this experiment, which didn't succeed,
63
162197
3416
ve bu deneyin temelinde, ki başarılı olamadı,
02:57
we have been doing SETI ever since,
64
165613
1855
o gün bugündür Dünya Dışı Zeki Varlıklar aramaktayız,
02:59
not continuously, but ever since.
65
167468
2034
durmaksızın değil ama o tarihten beri.
03:01
We still haven't heard anything.
66
169502
1886
Hala hiçbirşey duymadık.
03:03
We still haven't heard anything.
67
171388
1678
Hala hiçbirşey duymadık.
03:05
In fact, we don't know about any life beyond Earth,
68
173066
1793
Aslında, Dünya'nın ötesindeki herhangi bir yaşam hakkında bilgimiz yok
03:06
but I'm going to suggest to you that that's going to change
69
174859
2800
fakat size bunun oldukça yakın bir zamanda değişeceğini
03:09
rather soon, and part of the reason, in fact,
70
177659
2369
ileri sürüyorum, bunun değişeceğini düşünmemin
03:12
the majority of the reason why I think that's going to change
71
180028
2775
bir sebebi de, aslında, büyük bir sebebi de,
03:14
is that the equipment's getting better.
72
182803
1265
ekipmanların gitgide daha iyi olması.
03:16
This is the Allen Telescope Array, about 350 miles
73
184068
2937
Bu Allen Teleskop Array, şu an her nerede oturuyorsanız oradan
03:19
from whatever seat you're in right now.
74
187005
2016
yaklaşık 350 mil mesafede.
03:21
This is something that we're using today
75
189021
2005
E.T.'yi ararken günümüzde kullandığımız bir şey bu
03:23
to search for E.T., and the electronics have gotten
76
191026
2004
ve elektronik bilimi de
03:25
very much better too.
77
193030
1470
çok daha iyi hale geldi.
03:26
This is Frank Drake's electronics in 1960.
78
194500
2526
Bu 1960'ta Frank Drake'in elektroniği.
03:29
This is the Allen Telescope Array electronics today.
79
197026
2021
Bu da günümüzdeki Allen Telescope Array'in elektroniği.
03:31
Some pundit with too much time on his hands
80
199047
3489
Bolca vakti olan bir üstat,
03:34
has reckoned that the new experiments are approximately
81
202536
3007
yeni deneylerin 1960'lardakine kıyasla 100 trilyon kat
03:37
100 trillion times better than they were in 1960,
82
205543
4495
daha iyi olduğunu hesaplamış.
03:42
100 trillion times better.
83
210038
1496
100 trilyon kat daha iyi!
03:43
That's a degree of an improvement that would look good
84
211534
2089
Karnenizde çok iyi görünecek bir
03:45
on your report card, okay?
85
213623
2407
gelişme aşaması bu.
03:48
But something that's not appreciated by the public is,
86
216030
2634
Fakat halk tarafından makbule geçmeyen şey şu ki
03:50
in fact, that the experiment continues to get better,
87
218664
2725
aslında, deneyler gitgide daha iyi oluyor
03:53
and, consequently, tends to get faster.
88
221389
2648
ve bunun sonucunda, gitgide daha hızlı yapılıyor.
03:56
This is a little plot, and every time you show a plot,
89
224037
1689
Bu küçük bir grafik ve seyirciye ne zaman bir grafik gösterirseniz,
03:57
you lose 10 percent of the audience.
90
225726
1638
onların %10'unu kaybedersiniz.
03:59
I have 12 of these. (Laughter)
91
227364
2309
Benden bunlardan 12 tane var. (Kahkahalar)
04:01
But what I plotted here is just some metric
92
229673
4420
Fakat burda grafiğini çıkardığım şey sadece ne kadar
04:06
that shows how fast we're searching.
93
234093
2554
hızlı araştırdığımızın ölçüsü.
04:08
In other words, we're looking for a needle in a haystack.
94
236647
2108
Diğer bir deyişle, samanlıkta iğne arıyoruz.
04:10
We know how big the haystack is. It's the galaxy.
95
238755
2287
Samanlığın ne kadar büyük olduğunu biliyoruz. O galaksi.
04:13
But we're going through the haystack no longer
96
241042
2711
Fakat artık samanlığı çay kaşığıyla değil,
04:15
with a teaspoon but with a skip loader,
97
243753
2292
bir yük kamyonuyla araştırıyoruz
04:18
because of this increase in speed.
98
246045
1971
hızdaki bu artıştan dolayı.
04:20
In fact, those of you who are still conscious
99
248016
1435
Aslında, aranızda hala bilinçli olanlar ve matematik
04:21
and mathematically competent,
100
249451
2560
konusunda yetenekli olanlar,
04:24
will note that this is a semi-log plot.
101
252011
2078
bunun bir yarı logaritmik olduğunu fark edecektir.
04:26
In other words, the rate of increase is exponential.
102
254089
4392
Diğer bir deyişle, artışın oranı üslü bir sayı.
04:30
It's exponentially improving. Now, exponential is an
103
258481
2733
Üslü bir sayı olarak gelişmekte. Şimdi, üslü bir sayı
04:33
overworked word. You hear it on the media all the time.
104
261214
2319
üzerinde çok çalışılmış bir kelimedir. Bu kelimeyi basında sürekli duyuyorsunuz.
04:35
They don't really know what exponential means,
105
263533
1537
Onlar üslü sayının ne demek olduğunu aslında bilmiyorlar,
04:37
but this is exponential.
106
265070
2011
fakat bu üslü bir sayı.
04:39
In fact, it's doubling every 18 months, and, of course,
107
267081
2920
Aslında, her 18 ayda bir ikiye katlanıyor ve tabi ki,
04:42
every card-carrying member of the digerati knows
108
270001
2004
Digerati'nin her kartlı üyesi
04:44
that that's Moore's Law.
109
272005
1492
bunun Moore'nin kanunu olduğunu bilir.
04:45
So this means that over the course of the next
110
273497
2601
Yani bu demek oluyor ki önümüzdeki gelecek 24 yılda,
04:48
two dozen years, we'll be able to look at a million star systems,
111
276098
3912
bir milyon yıldız sistemine bakabiliyor olacağız.
04:52
a million star systems, looking for signals
112
280010
2028
orada birilerinin olduğunu kanıtlayabilecek
04:54
that would prove somebody's out there.
113
282038
1509
işaretleri bir milyon yıldız sisteminde aramak.
04:55
Well, a million star systems, is that interesting?
114
283547
2498
Pekala, bir milyon yıldız sistemi, bu ilginç mi?
04:58
I mean, how many of those star systems have planets?
115
286045
3014
Yani, bu yıldız sistemlerinin kaçının gezegeni vardır demek istiyorum?
05:01
And the facts are, we didn't know the answer to that
116
289059
2145
Ve gerçek şu ki, son 15 yıl öncesine kadar bunun
05:03
even as recently as 15 years ago, and in fact, we really
117
291204
2774
cevabını bilmiyorduk ve aslında,
05:05
didn't know it even as recently as six months ago.
118
293978
2523
son 6 ay öncesine kadar bile cevabı bilmiyorduk.
05:08
But now we do. Recent results suggest
119
296501
2878
Ama artık biliyoruz. Son çalışmalar göstermekte ki
05:11
that virtually every star has planets, and more than one.
120
299379
3639
aslında her yıldızın birden fazla gezegeni vardır.
05:15
They're like, you know, kittens. You get a litter.
121
303018
3326
Onlar, bilirsiniz, kedi yavruları gibidir. Birden çok yavru doğururlar.
05:18
You don't get one kitten. You get a bunch.
122
306344
1740
Sadece bir tane kedi yavrunuz olmaz. Bir sürü olur.
05:20
So in fact, this is a pretty accurate estimate
123
308084
2934
Yani aslında, bu galaksimizdeki gezegenlerin sayılarının oldukça
05:23
of the number of planets in our galaxy,
124
311018
3996
doğru bir tahmini,
05:27
just in our galaxy, by the way,
125
315014
2027
bu arada, sadece bizim galaksimizde
05:29
and I remind the non-astronomy majors among you
126
317041
2770
ve aranızda gökbilimci olmayanlara hatırlatmak isterim ki
05:31
that our galaxy is only one of 100 billion
127
319811
2245
bizim galaksimiz teleskoplarımızla görebildiğimiz
05:34
that we can see with our telescopes.
128
322056
1984
100 milyar galaksiden sadece bir tanesi.
05:36
That's a lot of real estate, but of course,
129
324040
1523
Bu çok fazla mülk demek fakat elbette,
05:37
most of these planets are going to be kind of worthless,
130
325563
1909
bu gezegenlerin çoğu değersizdir
05:39
like, you know, Mercury, or Neptune.
131
327472
2092
bilirsiniz, Merkür ya da Neptün gibi.
05:41
Neptune's probably not very big in your life.
132
329564
2090
Neptün'ün muhtemelen hayatınızda çok büyük önemi yoktur.
05:43
So the question is, what fraction of these planets
133
331654
4347
O zaman soru şu, bu gezegenlerin ne kadarı
05:48
are actually suitable for life?
134
336001
1682
yaşam için gerçekten uygun?
05:49
We don't know the answer to that either,
135
337683
1405
Bunun da cevabını bilmiyoruz
05:51
but we will learn that answer this year, thanks to
136
339088
2238
fakat bu sorunun cevabını NASA'nun Kepler Uzay Teleskopu
05:53
NASA's Kepler Space Telescope,
137
341326
1756
sayesinde bu yıl öğreneceğiz
05:55
and in fact, the smart money, which is to say the people who work on this project,
138
343082
4022
ve aslında, manevi tatmin, bu projede çalışan insanları kastetmek için söylenirse,
05:59
the smart money is suggesting that the fraction of planets
139
347104
3429
manevi tatmin, yaşam için uygun olan gezegenlerin kesirinin
06:02
that might be suitable for life is maybe one in a thousand,
140
350533
4036
binde bir olabileceğini öne sürüyor.
06:06
one in a hundred, something like that.
141
354569
3307
ya da yüzde bir olabileceğini, ona yakın birşeyler.
06:09
Well, even taking the pessimistic estimate, that it's
142
357876
2140
Peki, karamsar tahmini ele aldığımızda bile,
06:12
one in a thousand, that means that there are
143
360016
3111
ki bu binde bir olmasıdır, demek oluyor ki
06:15
at least a billion cousins of the Earth
144
363127
2529
sadece kendi galaksimizde
06:17
just in our own galaxy.
145
365656
1727
Dünya'nın milyarlarca kuzeni var.
06:19
Okay, now I've given you a lot of numbers here,
146
367383
2253
Tamam, şimdi burada size bir sürü sayı verdim,
06:21
but they're mostly big numbers, okay, so, you know,
147
369636
3926
bunların çoğu büyük sayılar, tamam, bilirsiniz,
06:25
keep that in mind. There's plenty of real estate,
148
373562
2479
bunu aklınızda tutun.Yeterince mülk var,
06:28
plenty of real estate in the universe,
149
376041
2013
evrende yeterince mülk var
06:30
and if we're the only bit of real estate in which there's
150
378054
2949
ve eğer biz içerisinde oturan ilginç kiracıların olduğu tek mülk isek,
06:33
some interesting occupants, that makes you a miracle,
151
381003
3035
bu sizi bir mucize yapar
06:36
and I know you like to think you're a miracle,
152
384038
2681
ve biliyorum kendinizin bir mucize olduğunu düşünmek hoşunuza gidiyor
06:38
but if you do science, you learn rather quickly that
153
386719
1910
fakat bilimle uğraşıyorsanız, ne zaman bir mucize olduğunuzu düşünseniz, yanıldığınızı
06:40
every time you think you're a miracle, you're wrong,
154
388629
1883
çok hızlı bir şekilde öğreniyorsunuz.
06:42
so probably not the case.
155
390512
2528
neyse, muhtemelen konu bu değil.
06:45
All right, so the bottom line is this:
156
393040
2051
Peki, sözün özü şu:
06:47
Because of the increase in speed, and because of the
157
395091
2963
Hızdaki artıştan dolayı ve kainatta yaşanabilir mülkün uçsuz
06:50
vast amount of habitable real estate in the cosmos, I figure
158
398054
4951
bucaksızlığından dolayı, 24 yıl içinde
06:55
we're going to pick up a signal within two dozen years.
159
403005
2045
bir sinyal duyacağımızı düşünüyorum.
06:57
And I feel strongly enough about that to make a bet with you:
160
405050
2971
Ve buna sizinle iddiasına girecek kadar çok inanıyorum:
07:00
Either we're going to find E.T. in the next two dozen years,
161
408021
2437
Ya önümüzdeki 24 yıl içinde E.T.'yi bulacağız,
07:02
or I'll buy you a cup of coffee.
162
410458
3618
ya da size bir fincan kahve alacağım.
07:06
So that's not so bad. I mean, even with two dozen years,
163
414076
2634
Bu çok da kötü değil. Yani, 24 yıl boyunca bile,
07:08
you open up your browser and there's news of a signal,
164
416710
1859
arama motorunuzu açarsınız ve orada bir sinyalin haberini görürsünüz,
07:10
or you get a cup of coffee.
165
418569
1751
ya da bir fincan kahve alırsınız.
07:12
Now, let me tell you about some aspect of this that
166
420320
3973
Şimdi, size bunun insanların düşünmediği
07:16
people don't think about, and that is,
167
424293
2038
bir yönünden bahsedeyim ve o da şu ki,
07:18
what happens? Suppose that what I say is true.
168
426331
3708
ne olur? Diyelim ki söylediklerim doğru çıktı.
07:22
I mean, who knows, but suppose it happens.
169
430039
2365
Kim bilir, ama diyelim ki oldu.
07:24
Suppose some time in the next two dozen years
170
432404
1487
Diyelim ki önümüzdeki 24 yıl içinde bir zamanda
07:25
we pick up a faint line that tells us
171
433891
2177
radyodan evrensel bir şirketleri olduğunu söyleyen
07:28
we have some cosmic company.
172
436068
1688
belli belirsiz bir sinyal alıyoruz.
07:29
What is the effect? What's the consequence?
173
437756
2295
Etkisi ne? Sonucu ne?
07:32
Now, I might be at ground zero for this.
174
440051
1964
Şimdi, bunun için sıfır noktasında olabilirim.
07:34
I happen to know what the consequence for me would be,
175
442015
1821
benim için sonucun ne olacağını oldu da bildim,
07:35
because we've had false alarms. This is 1997,
176
443836
2909
çünkü şimdiye kadar yanlış alarmlar aldık. Bu 1997,
07:38
and this is a photo I made at about 3 o'clock in the morning
177
446760
2284
ve bu Mountain View'de
07:41
in Mountain View here, when we were watching
178
449044
2009
sabah 3'te yaptığım bir fotoğraf, bilgisayardaki hareketleri
07:43
the computer monitors because we had picked up a signal
179
451053
2315
izlediğimiz zaman çünkü "İşte bu gerçek" Oldu?
07:45
that we thought, "This is the real deal." All right?
180
453368
3078
dediğimiz bir sinyal almıştık,
07:48
And I kept waiting for the Men in Black to show up. Right?
181
456446
3368
ve ben Siyah Giyen Adamların ortaya çıkmasını bekleyip durdum. Tamam mı?
07:51
I kept waiting for -- I kept waiting for my mom to call,
182
459814
4203
Bekleyip durdum-- Annemin aramasını bekleyip durdum,
07:56
somebody to call, the government to call. Nobody called.
183
464017
3004
herhangi birisinin aramasını, devletin aramasını. Hiçkimse aramadı.
07:59
Nobody called. I was so nervous
184
467021
3170
Hiçkimse aramadı. O kadar çok gerilmiştim ki
08:02
that I couldn't sit down. I just wandered around
185
470191
1824
oturamadım. Sırf birşeyler yapayım diye,
08:04
taking photos like this one, just for something to do.
186
472015
2990
bunun gibi fotoğraflar çekip, etrafta gezindim.
08:07
Well, at 9:30 in the morning, with my head down
187
475005
2034
Pekala, sabah saat 9:30'ta, kafam masamın üstünde,
08:09
on my desk because I obviously hadn't slept all night,
188
477039
2030
çünkü besbelli ki bütün gece uyumamıştım,
08:11
the phone rings and it's The New York Times.
189
479069
2337
telefon çaldı ve arayan The New York Times idi.
08:13
And I think there's a lesson in that, and that lesson is
190
481406
2626
Ve bence bunda öğrenilmesi gereken bir ders vardı. Ve o da,
08:16
that if we pick up a signal, the media, the media will be on it
191
484032
2980
eğer bir sinyal yakalarsak, medya, evet medya
08:19
faster than a weasel on ball bearings. It's going to be fast.
192
487012
4334
bilyalı rulmanların üstündeki bir gelincikten çok daha hızlı olacaktır. Hızlı olacaktır.
08:23
You can be sure of that. No secrecy.
193
491346
1678
Bundan emin olabilirsiniz. Sır yok.
08:25
That's what happens to me. It kind of ruins my whole week,
194
493024
2983
Bana olan bu. Bu bütün haftamı mahfetti sayılır,
08:28
because whatever I've got planned that week is kind of out the window.
195
496007
2623
çünkü o hafta planladığım herşey heba olur.
08:30
But what about you? What's it going to do to you?
196
498630
2420
Peki ya siz? Bu durum size ne yapacak?
08:33
And the answer is that we don't know the answer.
197
501050
2007
Ve cevap şu ki ,cevabı bilmiyoruz.
08:35
We don't know what that's going to do to you,
198
503057
885
Size ne yapacağını bilmiyoruz,
08:35
not in the long term, and not even very much in the short term.
199
503942
3124
uzun vadede değil, ve hatta kısa vadede bile değil.
08:39
I mean, that would be a bit like
200
507066
2828
Yani, bu
08:41
asking Chris Columbus in 1491, "Hey Chris,
201
509894
3106
1491'de Chris Columbus'a, " Merhaba Chris,
08:45
you know, what happens if it turns out that there's a
202
513000
2014
bilirsin, gittiğin yönde burasıyla Japonya arasında
08:47
continent between here and Japan, where you're sailing to,
203
515014
3536
bir kıta olduğu ortaya çıkarsa ne olur,
08:50
what will be the consequences for humanity
204
518550
2775
eğer böyle bir durum olursa, bunun insanlık için
08:53
if that turns out to be the case?"
205
521325
1746
sonuçları ne olur?" diye sormak gibi birşeydir.
08:55
And I think Chris would probably offer you some answer
206
523071
2230
Bence Chris size anlayamayacağınız bazı cevaplar sunacaktır
08:57
that you might not have understood, but it probably
207
525301
2711
fakat bunlar muhtemelen doğru olmayacaktı,
09:00
wouldn't have been right, and I think that to predict
208
528012
2834
ve bence E.T.'yi bulmanın ne anlama
09:02
what finding E.T.'s going to mean,
209
530846
1759
geleceğini tahmin etmeyi de
09:04
we can't predict that either.
210
532605
1080
tahmin edemeyeceğiz.
09:05
But here are a couple things I can say.
211
533685
1622
Ama işte söyleyebileceğim bir kaç şey:
09:07
To begin with, it's going to be a society that's way in advance of our own.
212
535307
4157
Başlangıç olarak, bu bizimkinden çok daha gelişmiş bir toplum olacaktır.
09:11
You're not going to hear from alien Neanderthals.
213
539464
1624
İlkel uzaylı'dan hiç haber alamayacaksınız.
09:13
They're not building transmitters.
214
541088
1290
Onlar radyo vericisi yapmıyorlar.
09:14
They're going to be ahead of us, maybe by a few thousand
215
542378
1926
Onlar bizden çok ileride olacak, belki birkaç bin yıl kadar ileride,
09:16
years, maybe by a few millions years, but substantially
216
544304
3067
belki birkaç milyon yıl ileride, ama ciddi anlamda
09:19
ahead of us, and that means, if you can understand
217
547371
2229
ilerimizde olacaklar, bu da demek oluyor ki, eğer söyleyeceklerinden
09:21
anything that they're going to say, then you might be able
218
549600
3786
bir şey anlarsanız, bizden çok ilerde olan bir toplumdan
09:25
to short-circuit history by getting information from a society
219
553386
3090
bilgi edinerek,
09:28
that's way beyond our own.
220
556476
1574
tarihe kısa devre yapabilirsiniz.
09:30
Now, you might find that a bit hyperbolic, and maybe it is,
221
558050
2951
Şimdi, bunu biraz abartılı bulabilirsiniz ve belki de öyle,
09:33
but nonetheless, it's conceivable that this will happen,
222
561001
2653
ama yine de, bunun olması muhtemel
09:35
and, you know, you could consider this like, I don't know,
223
563654
2373
ve bilirsiniz, bunu şöyle düşünebilirsiniz, bilmiyorum,
09:38
giving Julius Caesar English lessons and the key
224
566027
2469
Julius Ceaser'a İngilizce dersler vermek gibi ve
09:40
to the library of Congress.
225
568496
1107
Congress kütüphanesinin anahtarlarını vermek gibi.
09:41
It would change his day, all right?
226
569603
2455
Bu onun gününü değiştirirdi değil mi?
09:44
That's one thing. Another thing that's for sure
227
572058
1995
Elimizde bir bu var. Mutlaka olacak şeylerden birisi de
09:46
going to happen is that it will calibrate us.
228
574053
3500
bunun bizi düzeltecek olması.
09:49
We will know that we're not that miracle, right,
229
577553
3938
Biliyor olacağız ki biz o mucize değiliz,
09:53
that we're just another duck in a row,
230
581491
1562
sıradanız,
09:55
we're not the only kids on the block, and I think that that's
231
583053
1995
sitedeki tek çocuk biz değiliz ve bence bu
09:57
philosophically a very profound thing to learn.
232
585048
2954
felsefi açıdan öğrenilmesi gereken çok derin bir şey.
10:00
We're not a miracle, okay?
233
588002
3101
Bizler mucize değiliz, tamam mı?
10:03
The third thing that it might tell you is somewhat vague,
234
591103
3299
Size söyleyeceği 3. şey ise biraz muğlak,
10:06
but I think interesting and important,
235
594402
2123
ama bence ilginç ve önemli,
10:08
and that is, if you find a signal coming from a more
236
596525
2105
ve o da şu ki, eğer daha gelişmiş bir toplumdan sinyal geldiğini
10:10
advanced society, because they will be,
237
598630
2231
keşfederseniz, çünkü gelecek,
10:12
that will tell you something about our own possibilities,
238
600861
2652
bu size bizim olasılıklarımız hakkında bir şey anlatacaktır,
10:15
that we're not inevitably doomed to self-destruction.
239
603513
4782
ki o da şudur, biz kaçınılmaz olarak kendimize zarar vermeye mahkum değiliz.
10:20
Because they survived their technology,
240
608295
1796
Çünkü, onlar kendi teknolojilerini yaşattılar,
10:22
we could do it too.
241
610091
1112
bunu biz de yapabiliriz.
10:23
Normally when you look out into the universe,
242
611203
1891
Normalde, evrene baktığınızda
10:25
you're looking back in time. All right?
243
613094
2461
zamanda geçmişe bakıyorsunuz. Değil mi?
10:27
That's interesting to cosmologists.
244
615555
2039
Bu kozmologlara ilginç gelmekte.
10:29
But in this sense, you actually can look into the future,
245
617594
3444
Ama bu bağlamda, siz aslında geleceğe bakabilirsiniz,
10:33
hazily, but you can look into the future.
246
621038
2015
belki puslu bir şekilde, ama geleceğe bakabilirsiniz.
10:35
So those are all the sorts of things that would come from a detection.
247
623053
5537
Bunlar bir tespitin ardından gelebilecek her tür şey.
10:40
Now, let me talk a little bit about something that happens
248
628590
2432
Şimdi, birazda bu esnada bile olan birşeylerden bahsedeyim
10:43
even in the meantime, and that is,
249
631022
4212
ve o da şu ki,
10:47
SETI, I think, is important, because it's exploration, and
250
635234
4778
Dünya Dışı Varlık Arayışı, bence önemli, çünkü o keşif,
10:52
it's not only exploration, it's comprehensible exploration.
251
640012
2452
sadece keşif değil, makul bir keşif.
10:54
Now, I gotta tell you, I'm always reading books about
252
642464
2865
Şimdi söylemem gerekir ki, ben her zaman kaşifler hakkında
10:57
explorers. I find exploration very interesting,
253
645329
2715
kitaplar okurum. Keşfetmeyi çok ilginç bulurum,
11:00
Arctic exploration, you know, people like Magellan,
254
648044
2981
Kuzey Kutup Bölgesi keşifleri, bilirsiniz,
11:03
Amundsen, Shackleton, you see Franklin down there,
255
651025
2996
Macellan, Amundsen, Shackleton, orada aşağıda Franklin'i görüyorsunuz, Scott gibi insanlar, tüm bu adamlar.
11:06
Scott, all these guys. It's really nifty, exploration.
256
654021
3324
Bu gerçekten on numara, keşif.
11:09
And they're just doing it because they want to explore,
257
657345
2239
Ve onlar bunu yapıyorlar çünkü onlar keşfetmek istiyorlar,
11:11
and you might say, "Oh, that's kind of a frivolous opportunity,"
258
659584
2116
ve siz "Aman bu çok anlamsız bir fırsat" diyebilirsiniz.
11:13
but that's not frivolous. That's not a frivolous activity,
259
661700
3328
fakat bu anlamsız değil. Bu anlamsız bir aktivite değil,
11:17
because, I mean, think of ants.
260
665028
2031
çünkü, yani, karıncaları düşünün.
11:19
You know, most ants are programmed to follow one another
261
667059
1997
Bilirsiniz, çoğu karınca birbirini uzun bir çizgi üzerinde takip
11:21
along in a long line, but there are a couple of ants,
262
669056
2248
etmek üzere programlanmıştır ama birkaç karınca vardır ki,
11:23
maybe one percent of those ants, that are what they call
263
671304
2696
belki de bu karıncaların yüzde biri, öncü karınca olarak
11:26
pioneer ants, and they're the ones that wander off.
264
674000
2175
isimlendirilen ve işte onlar o çizginin dışına çıkanlardır.
11:28
They're the ones you find on the kitchen countertop.
265
676175
1901
Mutfak tezgahının üstünde bulduğunuz onlardır.
11:30
You gotta get them with your thumb before they
266
678076
1998
Şeker ya da başka birşey bulmadan önce onları
11:32
find the sugar or something.
267
680074
1584
başparmağınızla almalısınız.
11:33
But those ants, even though most of them get wiped out,
268
681658
2405
Ama bu karıncalar, çoğu öldürülse bile,
11:36
those ants are the ones that are essential to the survival
269
684063
3292
karınca topluluğunun hayatta kalması için asıl gerekli olanlardır.
11:39
of the hive. So exploration is important.
270
687355
3574
Yani, keşif önemli.
11:42
I also think that exploration is important in terms of
271
690929
3380
Bence, keşif bir de toplumumuzda benim ciddi eksiklik diye
11:46
being able to address what I think is a critical
272
694309
4870
tabir ettiğim şeye değinebilmek açısından da önemli
11:51
lack in our society, and that is the lack of science literacy,
273
699179
3201
ve bu bilim okuryazarlığı eksikliği
11:54
the lack of the ability to even understand science.
274
702380
3643
hatta bilimi anlayabilme yetisinin eksikliği.
11:58
Now, look, a lot has been written about the
275
706023
2042
Şimdi, bakın, bu ülkede bilim okur yazarlığının
12:00
deplorable state of science literacy in this country.
276
708065
3398
içler acısı hali hakkında çok şeyler yazıldı.
12:03
You've heard about it.
277
711463
2552
Duymuşsunuzdur.
12:06
Well, here's one example, in fact.
278
714015
2052
İşte bir örnek aslında.
12:08
Polls taken, this poll was taken 10 years ago.
279
716067
2319
Anketler yapıldı, bu anket 10 yıl önce yapılmıştı.
12:10
It shows like roughly one third of the public thinks
280
718386
2129
Aşağı yukarı toplumun üçte birinin
12:12
that aliens are not only out there, we're looking for them
281
720515
1964
uzaylıların sadece orada, uzaklarda olmadığına inandığını gösteriyor.
12:14
out there, but they're here, right?
282
722479
1618
biz onları uzaklarda arıyoruz ama onlar burada, değil mi?
12:16
Sailing the skies in their saucers and occasionally
283
724097
2299
Uçan dairelerinde gökyüzüne açılıyorlar ve arada bir
12:18
abducting people for experiments their parents wouldn't approve of.
284
726396
3116
ebeveynlerinin onaylamayacağı deneyler yapmak için insanları kaçırıyorlar.
12:21
Well, that would be interesting if it was true,
285
729512
3173
Pekala, bu doğru olsaydı ilginç olurdu,
12:24
and job security for me, but I don't think the evidence is
286
732685
1879
ve benim için iş güvenliği olurdu, fakat ben kanıtın çok da iyi
12:26
very good. That's more, you know, sad than significant.
287
734564
3472
olduğunu düşünmüyorum. Bu önemli olmasından daha çok üzücü.
12:30
But there are other things that people believe
288
738036
2019
Fakat insanların önemli olduğuna inandığı başka şeyler var,
12:32
that are significant, like the efficacy of homeopathy,
289
740055
3411
benzeri ile tedavi yönteminin faydası gibi,
12:35
or that evolution is just, you know, sort of a crazy idea
290
743466
3551
ya da evrim teorisi, bilirsiniz, bir tür deli fikir,
12:39
by scientists without any legs, or, you know, evolution,
291
747017
3031
bacakları olmayan bilim adamlarınca, ya da bilirsiniz, evrim,
12:42
all that sort of thing, or global warming.
292
750048
2556
tüm bu tür şeyler, ya da küresel ısınma.
12:44
These sorts of ideas don't really have any validity,
293
752604
3401
Bu tür fikirlerin aslında geçerliliği yok,
12:48
that you can't trust the scientists.
294
756005
2075
bilim insanlarına güvenemezsiniz.
12:50
Now, we've got to solve that problem, because that's
295
758080
2243
Şimdi, bu sorunu çözmemiz gerekiyor, çünkü bu
12:52
a critically important problem, and you might say,
296
760323
4078
ciddi derecede önemli bir sorun ve siz diyebilirsiniz ki,
12:56
"Well, okay, how are we gonna solve that problem with SETI?"
297
764401
2629
"Pekala, tamam, bu sorunu Dünya Dışı Varlık Arayışı ile nasıl çözeceğiz?"
12:59
Well, let me suggest to you that SETI obviously can't
298
767030
2399
Pekala, size söyleyeyim ki Dünya Dışı Varlık Arayışı, bu sorunu çözemez,
13:01
solve the problem, but it can address the problem.
299
769429
1663
ama bu sorunu gösterebilir.
13:03
It can address the problem by getting young people
300
771092
2943
Genç insanların ilgisini bilime çekerek bu sorunu gösterebilir.
13:06
interested in science. Look, science is hard, it
301
774035
2998
Bakın, bilim zordur,
13:09
has a reputation of being hard, and the facts are, it is hard,
302
777033
3053
zor olduğuna dair bir üne sahip ve gerçek şudur ki, bilim zordur,
13:12
and that's the result of 400 years of science, right?
303
780086
4935
ve bu 400 yıllık bilimin sonucu, öyle değil mi?
13:17
I mean, in the 18th century, in the 18th century
304
785021
2479
Yani, 18. yüzyılda, 18.yüzyılda,
13:19
you could become an expert on any field of science
305
787500
2590
bir öğleden sonra kütüphaneye giderek, bilimin herhangi bir dalında
13:22
in an afternoon by going to a library,
306
790090
2914
uzman olabilirdiniz,
13:25
if you could find the library, right?
307
793004
2021
eğer kütüphaneyi bulabilseydiniz, öyle değil mi?
13:27
In the 19th century, if you had a basement lab,
308
795025
3616
19. yüzyılda, kendi evinizde, bir bodrum katı laboratuvarınız olsaydı,
13:30
you could make major scientific discoveries
309
798641
2747
çok büyük bilimsel buluşlar yapabilirdiniz. Öyle değil mi?
13:33
in your own home. Right? Because there was all this
310
801388
2225
Çünkü etrafta birisinin bulmasını bekleyen tüm bu
13:35
science just lying around waiting for somebody to pick it up.
311
803613
2875
bilim yatıyordu.
13:38
Now, that's not true anymore.
312
806488
1593
Günümüzde, artık bu geçerli değil.
13:40
Today, you've got to spend years in grad school
313
808081
2428
Günümüzde, sırf önemli soruların neler olduğunu
13:42
and post-doc positions just to figure out what
314
810509
3498
bulmak için lisans üstü eğitimde, doktora sonrası pozisyonlarda
13:46
the important questions are.
315
814007
2056
yıllarınızı geçirmek zorundasınız
13:48
It's hard. There's no doubt about it.
316
816063
1995
Bu zor. Şüphesiz.
13:50
And in fact, here's an example: the Higgs boson,
317
818058
2309
Ve aslında, işte bir örnek: Higgs bozonun Higs bozonunu
13:52
finding the Higgs boson.
318
820367
1909
bulması.
13:54
Ask the next 10 people you see on the streets,
319
822276
1800
Yolda gördüğünüz ilk 10 kişiye sorun,
13:56
"Hey, do you think it's worthwhile to spend billions
320
824076
2338
"Merhaba, sence Higgs bozonu aramak için milyarlarca
13:58
of Swiss francs looking for the Higgs boson?"
321
826414
2641
İsveç frankı harcamaya değer mi?"
14:01
And I bet the answer you're going to get, is,
322
829055
2321
ve her iddasına varım ki alacağınız cevap:
14:03
"Well, I don't know what the Higgs boson is,
323
831376
1657
" Pekala, ben Higs bozonun ne olduğunu bilmiyorum,
14:05
and I don't know if it's important."
324
833033
1232
ve önemli olup olmadığını bilmiyorum."
14:06
And probably most of the people wouldn't even know
325
834265
1799
Ve muhtemelen çoğu insan, bir İsveç frankının
14:08
the value of a Swiss franc, okay?
326
836064
2447
değerini bilmez, tamam mı?
14:10
And yet we're spending billions of Swiss francs on this problem.
327
838511
2530
Ama yine de bu sorun için milyarlarca İsveç frankı harcıyoruz.
14:13
Okay? So that doesn't get people interested in science
328
841041
2153
Tamam mı? Bu, insanların ilgisini bilime çekmiyor
14:15
because they can't comprehend what it's about.
329
843194
1876
çünkü neyle ilgili olduğunu anlayamıyorlar.
14:17
SETI, on the other hand, is really simple.
330
845070
1617
Oysa ki Dünya Dışı Varlık Arayışı, gerçekten basit.
14:18
We're going to use these big antennas and we're going to
331
846687
1616
Büyük antenler kullanacağız ve sinyaller duymaya çalışacağız.
14:20
try to eavesdrop on signals. Everybody can understand that.
332
848303
2752
Bunu herkes anlayabilir.
14:23
Yes, technologically, it's very sophisticated,
333
851055
2009
Evet, teknolojik açıdan, bu çok karmaşık
14:25
but everybody gets the idea.
334
853064
2006
ama ana fikri herkes anlıyor.
14:27
So that's one thing. The other thing is, it's exciting science.
335
855070
3938
O yüzden elde var bir. Diğer şey ise, bu çok heyecan verici bir bilim.
14:31
It's exciting because we're naturally interested
336
859008
2414
Heyecan verici çünkü biz doğal olarak ,
14:33
in other intelligent beings, and I think that's
337
861422
2225
diğer zeki varlıklara ilgi duyuyoruz ve bence
14:35
part of our hardwiring.
338
863647
1424
bu bizim doğamızın bir parçası.
14:37
I mean, we're hardwired to be interested
339
865071
1560
Yani, biz doğal olarak
14:38
in beings that might be, if you will, competitors,
340
866631
2801
şu tür varlıklara ilgi duyuyoruz; rakiplere,
14:41
or if you're the romantic sort, possibly even mates. Okay?
341
869432
3583
ya da eğer siz romantik bir insansanız, muhtemelen eşlere Tamam mı?
14:45
I mean, this is analogous to our interest in things that
342
873015
2011
Yani, büyük dişleri olan şeylere olan ilgimize
14:47
have big teeth. Right?
343
875026
2021
benzer. Öyle değil mi?
14:49
We're interested in things that have big teeth, and you
344
877047
1474
Biz büyük dişleri olan şeylere ilgi duyarız ve
14:50
can see the evolutionary value of that, and you can also see
345
878521
2545
bunun evrimsel değerini anlayabilirsiniz ve ayrıca
14:53
the practical consequences by watching Animal Planet.
346
881066
3688
Hayvanlar Alemi'ni izleyerek bunun uygulamalı sonuçlarını da görebilirsiniz.
14:56
You notice they make very few programs about gerbils.
347
884754
2334
Çöl fareleri hakkında ne kadar az program yaptıklarını fark etmişsinizdir.
14:59
It's mostly about things that have big teeth.
348
887088
2056
Programlar çoğunlukla büyük dişli şeylerle ilgili.
15:01
Okay, so we're interested in these sorts of things.
349
889144
2947
Tamam, biz bu tür şeylerle ilgileniyoruz.
15:04
And not just us. It's also kids.
350
892091
3935
Ve sadece biz değil, çocuklar da öyle.
15:08
This allows you to pay it forward by using this subject as a
351
896026
3427
Bu size, bu konuyu bilime bir kanca atarak ileride kullanmanıza izin veriyor,
15:11
hook to science, because SETI involves all kinds of science,
352
899453
3232
çünkü Dünya Dışı Varlık Arayışı her tür bilimi içermekte,
15:14
obviously biology, obviously astronomy,
353
902685
1990
apaçık ortada ki biyoloji, gökbilimi,
15:16
but also geology, also chemistry, various scientific
354
904675
3334
ayrıca jeoloji, hatta kimya, çok çeşitli bilim alanları
15:20
disciplines all can be presented in the guise of,
355
908009
4000
bu "Biz E.T.'yi arıyoruz" bahanesiyle
15:24
"We're looking for E.T."
356
912009
1329
sunulabilir.
15:25
So to me this is interesting and important, and in fact,
357
913338
4457
Bence, bu ilginç ve önemli ve aslında,
15:29
it's my policy, even though I give a lot of talks to adults,
358
917795
3238
bu benim prensibim, yetişkinlere çok sayıda konuşma yapmama rağmen,
15:33
you give talks to adults, and two days later they're back where they were.
359
921033
2668
yetişkinlere konuşmalar yaparsınız ve iki gün sonra onlar yine oldukları yerdedirler.
15:35
But if you give talks to kids, you know,
360
923701
2922
Ama eğer çocuklara konuşmalar yaparsanız, bilirsiniz,
15:38
one in 50 of them, some light bulb goes off, and they think,
361
926623
4152
50 tanesinden birisi, bir ampul yanar ve şöyle düşünürler:
15:42
"Gee, I'd never thought of that," and then they go,
362
930775
1801
"Vay canına ben bunu daha önce hiç düşünmemiştim" ve sonra
15:44
you know, read a book or a magazine or whatever.
363
932576
1792
bilirsiniz, bir kitap okurlar ya da dergi her neyse.
15:46
They get interested in something.
364
934368
1682
Bir şeye ilgi duyarlar.
15:48
Now it's my theory, supported only by anecdotal,
365
936050
4974
Şimdi, bu benim teorim, sadece bir anektod tarafından desteklenen,
15:53
personal anecdotal evidence, but nonetheless,
366
941024
2023
kişisel anektodsal bir kanıt, ama yine de
15:55
that kids get interested in something between the ages
367
943047
2473
çocuklar 8 ile 11 yaşları arasında bir şeylere ilgi duyarlar.
15:57
of eight and 11. You've got to get them there.
368
945520
2536
Onları orada yakalamalısınız.
16:00
So, all right, I give talks to adults, that's fine, but I try
369
948056
2620
Yani, tamam, ben yetişkinlere konuşmalar yapıyorum, bu iyi hoş, fakat
16:02
and make 10 percent of the talks that I give,
370
950676
2325
yaptığım konuşmaların yüzde 10unu,
16:05
I try and make those for kids.
371
953001
2077
çocuklar için yapmaya çalışıyorum.
16:07
I remember when a guy came to our high school, actually,
372
955078
2976
Lisedeyken bir adamın bizim okulumuza geldiğini hatırlıyorum,
16:10
it was actually my junior high school. I was in sixth grade.
373
958054
2976
aslında o benim orta okulumdu. 6. sınıftaydım.
16:13
And he gave some talk. All I remember from it
374
961030
2480
Ve o adam bir kaç konuşma yaptı. Bundan tek hatırladığım
16:15
was one word: electronics.
375
963510
1575
tek bir kelimeydi: Elektronik bilimi.
16:17
It was like Dustin Hoffman in "The Graduate," right,
376
965085
2561
"Mezun" filmindeki Dustin Hoffman gibiydi, doğru,
16:19
when he said "plastics," whatever that means, plastics.
377
967646
2398
o plastikler dediğinde, o ne demekse artık, plastikler.
16:22
All right, so the guy said electronics. I don't remember
378
970044
1995
Pekala, bu adam elektronik bilimi dedi. Başka hiçbirşey
16:24
anything else. In fact, I don't remember anything
379
972039
2004
hatırlamıyorum. Aslında, 6. sınıf öğretmenimin bütün yıl
16:26
that my sixth grade teacher said all year,
380
974043
2010
boyunca söylediği hiçbir şeyi hatırlamıyorum.
16:28
but I remember electronics.
381
976053
2014
ama elektronik bilimini hatırlıyorum.
16:30
And so I got interested in electronics, and you know,
382
978067
2652
Ve böylece elektronik bilimine ilgi duydum ve bilirsiniz,
16:32
I studied to get my ham license. I was wiring up stuff.
383
980719
2325
acemi lisansımı almak için okudum. Birşeyleri kablolara bağlayıp duruyordum.
16:35
Here I am at about 15 or something, doing that sort of stuff.
384
983044
2978
İşte yaklaşık 15 yıldır bu tür işler yapmaktayım.
16:38
Okay? That had a big effect on me.
385
986022
1583
Tamam mı? Bunun benim üstümde çok büyük bir etkisi oldu.
16:39
So that's my point, that you can have a big effect
386
987605
1712
Benim düşüncem şu ki, bu çocuklar üstünde
16:41
on these kids.
387
989317
2716
çok büyük etkiler yaratabilirsiniz.
16:44
In fact, this reminds me, I don't know, a couple years ago
388
992033
3661
Aslında, bu bana şunu hatırlatıyor, emin değilim, birkaç yıl önce,
16:47
I gave a talk at a school in Palo Alto
389
995694
3326
Bu konuşmaya gelen,
16:51
where there were about a dozen 11-year-olds
390
999020
2013
11 yaşında yaklaşık bir düzine çocuğun olduğu
16:53
that had come to this talk.
391
1001033
972
Palo Alto'da bir okulda bir konuşma yaptım.
16:54
I had been brought in to talk to these kids for an hour.
392
1002005
2516
Bu çocuklara konuşma yapmak için 1 saatliğine oraya götürülmüştüm.
16:56
Eleven-year-olds, they're all sitting in a little semi-circle
393
1004521
2274
11 yaşında çocuklar, hepsi bir yarım çember şeklinde oturuyor,
16:58
looking up at me with big eyes, and I started,
394
1006795
2244
bana kocaman gözleriyle bakıyorlar ve ben başladım,
17:01
there was a white board behind me, and I started off
395
1009039
1656
arkamda beyaz bir tahta vardı ve yanında 22 sıfır olan
17:02
by writing a one with 22 zeroes after it, and I said,
396
1010695
2838
1 yazarak başladım ve dedim ki,
17:05
"All right, now look, this is the number of stars
397
1013533
2363
"Peki, şimdi bakın, bu görünen evrendeki
17:07
in the visible universe, and this number is so big
398
1015896
2872
yıldızların sayısı ve bu sayı o kadar büyük ki
17:10
there's not even a name for it."
399
1018768
3348
bir ismi bile yok."
17:14
And one of these kids shot up his hand, and he said,
400
1022116
2465
Ve bu çocuklardan birisi aniden elini kaldırdı ve dedi ki,
17:16
"Well, actually there is a name for it.
401
1024581
1505
"Aslında bu sayının bir ismi var."
17:18
It's a sextra-quadra-hexa-something or other." Right?
402
1026086
2934
Bu bir sextra-quadra-heksa birşey birşey ya da diğeri." Öyle değil mi?
17:21
Now, that kid was wrong by four orders of magnitude,
403
1029020
3996
Bu çocuk, 4 basamaksal büyüklükle yanılıyordu,
17:25
but there was no doubt about it, these kids were smart.
404
1033016
2472
ama bu çocukların zeki olduğuna dair hiç şüphe yoktu.
17:27
Okay? So I stopped giving the lecture.
405
1035488
1968
Tamam. Ders vermeyi bıraktım.
17:29
All they wanted to do was ask questions.
406
1037456
2583
Onların tek yapmak istediği soru sormaktı.
17:32
In fact, my last comments to these kids, at the end I said,
407
1040039
3992
Aslında, bu çocuklara son yorumlarım, sonunda dedim ki
17:36
"You know, you kids are smarter
408
1044031
2032
"Biliyormusunuz, siz birlikte çalıştığım insanlardan
17:38
than the people I work with." Now — (Laughter)
409
1046063
4942
çok daha zekisiniz." Şimdi - (Kahkahalar)
17:43
They didn't even care about that.
410
1051005
1329
Bu umurlarında bile olmadı.
17:44
What they wanted was my email address
411
1052334
2694
Onların istediği şey benim e-mail adresimdi.
17:47
so they could ask me more questions. (Laughter)
412
1055028
3985
böylece bana daha çok soru sorabilirlerdi. (Kahkahalar)
17:51
Let me just say, look, my job is a privilege
413
1059013
3159
Sadece şunu söyleyeyim, bakın, benim işim bir ayrıcalık
17:54
because we're in a special time.
414
1062172
1623
çünkü biz çok özel bir zamandayız.
17:55
Previous generations couldn't do this experiment at all.
415
1063795
2785
Önceki nesiller bu deneyleri hiçbir suretle yapamadılar.
17:58
In another generation down the line,
416
1066580
1825
Tamemen başka bir nesilde
18:00
I think we will have succeeded.
417
1068405
1616
bence başarmış olacağız
18:02
So to me, it is a privilege, and when I look in the mirror,
418
1070021
3481
Yani bana göre bu bir ayrıcalık ve aynaya baktığım zaman,
18:05
the facts are that I really don't see myself.
419
1073502
2807
gerçekten kendimi görmüyorum.
18:08
What I see is the generation behind me.
420
1076309
1764
Gördüğüm şey, arkamdaki nesil.
18:10
These are some kids from the Huff School, fourth graders.
421
1078073
2026
Bunlar Huff Okulu'ndan birkaç çocuk, 4. sınıfa gidiyorlar.
18:12
I talked there, what, two weeks ago, something like that.
422
1080099
2945
Orada konuştum. 2 hafta önce, ya da öyle birşey.
18:15
I think that if you can instill some interest in science
423
1083044
4610
Bence eğer bilime karşı biraz ilgi aşılayabilirseniz
18:19
and how it works, well, that's a payoff
424
1087654
2959
ve nasıl çalıştığına dair, karşılığını fazlasıyla
18:22
beyond easy measure. Thank you very much.
425
1090613
2443
alacaksınız. Çok teşekkür ederim.
18:25
(Applause)
426
1093056
5991
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Seth Shostak - AstronomerSeth Shostak is an astronomer, alien hunter and bulwark of good, exciting science.
Why you should listen
Seth Shostak is the Senior Astronomer at the SETI Institute in Mountain View, California. Inspired by a book about the solar system he read at the age of ten, he began his career with a degree in physics from Princeton University and a PhD in astronomy from the California Institute of Technology before working with radio telescopes in the US and the Netherlands to uncover how the universe will end. In 1999, he produced twelve 30-minute lectures on audio-tape and video titled "The Search for Intelligent Life in Space" for the Teaching Company and has hosted SETI’s Big Picture Science podcast since 2002. In 2010, he was elected as a Fellow of the Committee for Skeptical Inquiry and is the Chair of the International Academy of Astronautics SETI Permanent Study Group. He has published four books, nearly 300 popular articles on astronomy, technology, film and television and gives frequent talks to both young and adult audiences.
Seth Shostak | Speaker | TED.com