TEDxSanJoseCA
Seth Shostak: ET is (probably) out there -- get ready
Seth Shostak: Người ngoài hành tinh (có lẽ) tồn tại ngoài vũ trụ--hãy sẵn sàng
Filmed:
Readability: 3.4
935,283 views
Nhà nghiên cứu tại viện SETI Seth Shostak đánh cược là chúng ta sẽ tìm thấy sự sống ngoài không gian trong vòng 24 năm tới, hay ông sẽ mời mọi người uống cà phê (nếu không phải vậy). Tại TEDxSanJoseCA, ông giải thích tai sao công nghệ kỹ thuật và lề luật về tính khả thi lại khiến giả thiết này có vẻ chắc chắn đến vậy--và ông dự đoán làm thế nào việc khám phá ra những nền văn minh tiến bộ hơn chúng ta nhiều lại sẽ có những ảnh hưởng đến chúng ta trên trái đất này.( Ghi hình tại TEDxSanJoseCA.)
Seth Shostak - Astronomer
Seth Shostak is an astronomer, alien hunter and bulwark of good, exciting science. Full bio
Seth Shostak is an astronomer, alien hunter and bulwark of good, exciting science. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
Thực sự có người ngoài hành tinh ngoài kia không?
00:12
Is E.T. out there?
0
44
993
00:13
Well, I work at the SETI Institute.
1
1037
2979
Tôi làm việc tại Viện SETI
Đó cũng khá giống tên của tôi. SETI:
00:16
That's almost my name. SETI:
2
4016
1235
Tìm kiếm nền văn minh ngoài vũ trụ
00:17
Search for Extraterrestrial Intelligence.
3
5251
2407
Nói cách khác, Tôi tìm kiếm người ngoài hành tinh
00:19
In other words, I look for aliens,
4
7658
1619
00:21
and when I tell people that at a cocktail party, they usually
5
9277
3668
Và khi tôi nói với mọi người tại buổi tiệc đứng,
họ thường
họ thường
nhìn tôi với chút ngờ vực trên khuôn mặt
00:24
look at me with a mildly incredulous look on their face.
6
12945
2761
Tôi cố giữ nét mặt theo cách nào
đó trông có vẻ bình thản
đó trông có vẻ bình thản
00:27
I try to keep my own face somewhat dispassionate.
7
15706
2333
Rất nhiều người nghĩ rằng
điều này mang tính chất duy tâm,
điều này mang tính chất duy tâm,
00:30
Now, a lot of people think that this is kind of idealistic,
8
18039
2760
nực cười, thậm chí có lẽ vô vọng,
00:32
ridiculous, maybe even hopeless,
9
20799
2250
00:35
but I just want to talk to you a little bit about why I think
10
23049
3705
nhưng tôi chỉ muốn nói với các bạn một chút
về việc tại sao tôi lại nghĩ
về việc tại sao tôi lại nghĩ
công việc tôi đang làm là một đặc ân,
00:38
that the job I have is actually a privilege, okay,
11
26754
3814
và cho bạn hiểu một chút
về động lực khiến tôi dấn thân
về động lực khiến tôi dấn thân
00:42
and give you a little bit of the motivation for my getting into
12
30568
2098
vào sự nghiệp này, nếu đó là cách mà bạn gọi nó
00:44
this line of work, if that's what you call it.
13
32666
2355
Cái này đây--
Ai Chà, quay ngược lại..
Ai Chà, quay ngược lại..
00:47
This thing — whoops, can we go back?
14
35021
3008
Xin chào, hiện ra đi, Trái Đất.
00:50
Hello, come in, Earth.
15
38029
2699
Vào nhé, Được rồi.
00:52
There we go. All right.
16
40728
1351
00:54
This is the Owens Valley Radio Observatory
17
42079
1993
Đây là đài Quan Sát Vô Tuyến Thung Lũng Owens
đằng sau Sierra Nevadas, và trong năm 1968
00:56
behind the Sierra Nevadas, and in 1968,
18
44072
3436
Tôi làm việc tại đó,
thu thập dữ liệu cho luận án của mình
thu thập dữ liệu cho luận án của mình
00:59
I was working there collecting data for my thesis.
19
47508
2909
Có chút gì đó hơi cô đơn, buồn tẻ,
chỉ ngồi thu thập dữ liệu
chỉ ngồi thu thập dữ liệu
01:02
Now, it's kinda lonely, it's kinda tedious, just collecting data,
20
50417
3341
vậy nên tôi giải khuây bằng cách chụp hình
01:05
so I would amuse myself by taking photos at night
21
53758
2533
kính viễn vọng hoặc
thậm chí chính mình vào ban đêm
thậm chí chính mình vào ban đêm
01:08
of the telescopes or even of myself,
22
56291
2761
vì, bạn biết đấy, ban đêm,
tôi là con người duy nhất trong
tôi là con người duy nhất trong
01:11
because, you know, at night, I would be the only hominid
23
59052
5234
phạm vi 30 dặm
01:16
within about 30 miles.
24
64286
1748
Đây là bức hình tôi của tôi.
01:18
So here are pictures of myself.
25
66034
2009
Đài quan sát vừa có được một cuốn sách mới
01:20
The observatory had just acquired a new book,
26
68043
3588
được viết bởi nhà vũ trụ học người Nga
01:23
written by a Russian cosmologist
27
71631
1750
tên là Joseph Shklovsky,
sau đó được lan truyền và
sau đó được lan truyền và
01:25
by the name of Joseph Shklovsky, and then expanded
28
73381
3618
biên dịch & biên tập
bởi nhà thiên văn ít được biết đến
bởi nhà thiên văn ít được biết đến
01:28
and translated and edited by a little-known
29
76999
2453
01:31
Cornell astronomer by the name of Carl Sagan.
30
79452
2609
đó là nhà thiên văn Cornell tên thật là Carl Sagan.
01:34
And I remember reading that book,
31
82061
1997
Tôi còn nhớ mình đã đọc cuốn sách đó,
01:36
and at 3 in the morning I was reading this book
32
84058
2008
vào lúc 3 giờ sáng khi tôi đang đọc cuốn sách đó
01:38
and it was explaining how the antennas I was using
33
86066
2693
về cách cột ăng ten mà tôi đang sử dụng có thể dùng
để đo đạc sự quay vòng của những ngân hà
lại có thể sử dụng
lại có thể sử dụng
01:40
to measure the spins of galaxies could also be used
34
88759
4947
để liên lạc, để truyền tải những đoạn thông tin
01:45
to communicate, to send bits of information
35
93706
2312
từ hệ sao này đến hệ sao khác.
01:48
from one star system to another.
36
96018
2592
Lúc 3 giờ sáng khi mà tôi chỉ có một mình
01:50
Now, at 3 o'clock in the morning when you're all alone,
37
98610
1468
không ngủ đủ, ý tưởng thật lãng mạn làm sao
01:52
haven't had much sleep, that was a very romantic idea,
38
100078
2931
nhưng cũng vì ý tưởng đó-- việc mà thực sự bạn
01:55
but it was that idea -- the fact that you could in fact
39
103009
3889
có thể chứng minh rằng
có người ngoài không gian kia
có người ngoài không gian kia
01:58
prove that there's somebody out there
40
106898
1484
02:00
just using this same technology --
41
108382
2716
bằng cách sử dụng công nghệ này--
điều đó đã lôi cuốn tôi rất nhiều đến độ mà
20 năm sau khi tôi nhận công việc
20 năm sau khi tôi nhận công việc
02:03
that appealed to me so much that 20 years later I took a job
42
111098
2230
tại Viện SETI. Giờ đây, tôi phải nói rằng
02:05
at the SETI Institute. Now, I have to say
43
113328
1973
kí ức của tôi nổi danh là có nhiều lỗ hổng,
và tôi đã thường tự hỏi
và tôi đã thường tự hỏi
02:07
that my memory is notoriously porous, and I've often
44
115301
4450
liệu có chút sự thật nào trong câu chuyện này không,
02:11
wondered whether there was any truth in this story,
45
119751
1833
02:13
or I was just, you know, misremembering something,
46
121584
1504
hay là tôi chỉ, bạn biết đấy, nhớ nhầm điều gì đó,
02:15
but I recently just blew up this old negative of mine,
47
123088
2748
nhưng gần đây
tôi đã thổi bay những ý nghĩ tiêu cực đó,
tôi đã thổi bay những ý nghĩ tiêu cực đó,
và chắc chắn rằng, bạn có thể thấy ở đó
02:17
and sure enough, there you can see
48
125836
1599
02:19
the Shklovsky and Sagan book underneath that
49
127435
2111
cuốn sách của Shlovsky và Sagan nằm dưới
cái thiết bị tính toán tương tự.
02:21
analog calculating device.
50
129546
2477
Vậy nên điều này là thật
02:24
So it was true.
51
132023
903
02:24
All right. Now, the idea for doing this, it wasn't very old
52
132926
2441
Cái ý tưởng cho việc này, không quá cũ
tại thời điểm tôi chụp tấm hình đó.
02:27
at the time that I made that photo.
53
135367
1664
Ý tưởng đó ra đời vào năm 1960,
khi một nhà thiên văn học trẻ tuổi
khi một nhà thiên văn học trẻ tuổi
02:29
The idea dates from 1960, when a young astronomer
54
137031
3478
02:32
by the name of Frank Drake used this antenna
55
140509
2496
là Frank Drake sử dụng cái cần ăng ten này
02:35
in West Virginia, pointed it at a couple of nearby stars
56
143005
3610
tại West Virginia,
hướng nó vào một vài ngôi sao gần trái đất
hướng nó vào một vài ngôi sao gần trái đất
với hy vọng nghe trộm được người ngoài hành tinh
02:38
in the hopes of eavesdropping on E.T.
57
146615
3389
Frank đã không nghe thấy gì cả.
02:42
Now, Frank didn't hear anything.
58
150004
1596
Sự thực là anh ta đã nghe thấy, nhưng hóa ra đó là của Lực Lượng Không Quân Hoa Kỳ
02:43
Actually he did, but it turned out to be the U.S. Air Force,
59
151600
2409
02:46
which doesn't count as extraterrestrial intelligence.
60
154009
2965
Đó không được coi là trí thông minh ngoài vũ trụ.
Nhưng ý tưởng của Drake trở nên phổ biến
02:48
But Drake's idea here became very popular
61
156974
2766
vì nó có sức thuyết phục--tôi sẽ trở lại vấn đề đó
02:51
because it was very appealing — and I'll get back to that —
62
159740
2457
02:54
and on the basis of this experiment, which didn't succeed,
63
162197
3416
trên nền tảng của thí nghiệm này,
cái mà không thành công
cái mà không thành công
Chúng tôi đã thực hiện SETI kể từ đó,
02:57
we have been doing SETI ever since,
64
165613
1855
02:59
not continuously, but ever since.
65
167468
2034
không liên tục, nhưng vẫn làm kể từ đó,
03:01
We still haven't heard anything.
66
169502
1886
Chúng tôi vẫn chưa nghe được gì.
Chúng tôi vẫn chưa nghe được gì.
03:03
We still haven't heard anything.
67
171388
1678
Thực tế, chúng ta không biết đến bất kì sự sống nào bên ngoài trái đất
03:05
In fact, we don't know about any life beyond Earth,
68
173066
1793
Nhưng tôi nhận định với bạn rằng điều đó sẽ thay đổi
03:06
but I'm going to suggest to you that that's going to change
69
174859
2800
rất sớm thôi, và một phần của lí do,
trên thực tế
trên thực tế
03:09
rather soon, and part of the reason, in fact,
70
177659
2369
phần lớn cái lí do khiến tôi nghĩ điều đó sẽ thay đổi
03:12
the majority of the reason why I think that's going to change
71
180028
2775
03:14
is that the equipment's getting better.
72
182803
1265
là vì các thiết bị đang được cải tiến
ngày càng tốt hơn
ngày càng tốt hơn
03:16
This is the Allen Telescope Array, about 350 miles
73
184068
2937
Đây là kính viễn vọng dạng bảng Allen,
tầm nhìn khoảng 350 dặm
tầm nhìn khoảng 350 dặm
tình từ chỗ bạn đang ngồi hiện tại.
03:19
from whatever seat you're in right now.
74
187005
2016
03:21
This is something that we're using today
75
189021
2005
Đây là dụng cụ mà chúng ta đang sử dụng ngày nay
03:23
to search for E.T., and the electronics have gotten
76
191026
2004
đển tìm kiếm trí thông minh ngoài vũ trụ,
các thiết bị điện tử
các thiết bị điện tử
đã được cải tiến tốt hơn rất nhiều
03:25
very much better too.
77
193030
1470
Đây là thiết bị điện tử của
Frank Drake trong năm 1960
Frank Drake trong năm 1960
03:26
This is Frank Drake's electronics in 1960.
78
194500
2526
Đây là
kính viễn vọng điện tử dạng bảng Allen ngày nay
kính viễn vọng điện tử dạng bảng Allen ngày nay
03:29
This is the Allen Telescope Array electronics today.
79
197026
2021
Một số nhà học giả có nhiều thời gian
03:31
Some pundit with too much time on his hands
80
199047
3489
03:34
has reckoned that the new experiments are approximately
81
202536
3007
đã nhận ra rằng những thử nghiệm mới xấp xỉ
03:37
100 trillion times better than they were in 1960,
82
205543
4495
100 nghìn tỷ lần tốt hơn những cái trong năm 1960
03:42
100 trillion times better.
83
210038
1496
100 nghìn tỷ lần tốt hơn
03:43
That's a degree of an improvement that would look good
84
211534
2089
Đây là mức độ cải tiến mà sẽ làm cho bảng báo cáo
03:45
on your report card, okay?
85
213623
2407
của bạn trông tốt hơn.
Nhưng điều mà không được công chúng để ý đến
03:48
But something that's not appreciated by the public is,
86
216030
2634
03:50
in fact, that the experiment continues to get better,
87
218664
2725
thực tế đó là sự thử nghiệm
tiếp tục được cải tiến tốt hơn,
tiếp tục được cải tiến tốt hơn,
03:53
and, consequently, tends to get faster.
88
221389
2648
và do vậy, có khuynh hướng ngày càng nhanh hơn
Đây là một đồ thị nhỏ,
mỗi lần bạn trình bày một biểu đồ
mỗi lần bạn trình bày một biểu đồ
03:56
This is a little plot, and every time you show a plot,
89
224037
1689
03:57
you lose 10 percent of the audience.
90
225726
1638
bạn mất 10% lượng khán giả
03:59
I have 12 of these. (Laughter)
91
227364
2309
Tôi thì có những 12 cái. (Cười)
Nhưng cái mà tôi thể hiện
trên biểu đồ này là một vài số đo
trên biểu đồ này là một vài số đo
04:01
But what I plotted here is just some metric
92
229673
4420
04:06
that shows how fast we're searching.
93
234093
2554
cho thấy chúng ta đang tìm kiếm
với tốc độ nhanh như thế nào
với tốc độ nhanh như thế nào
04:08
In other words, we're looking for a needle in a haystack.
94
236647
2108
Nói cách khác, chúng ta đang mò kim trong đống rơm
04:10
We know how big the haystack is. It's the galaxy.
95
238755
2287
Chúng ta biết đống rơm đó to đến dường nào.
đó là thiên hà mà.
đó là thiên hà mà.
04:13
But we're going through the haystack no longer
96
241042
2711
Nhưng chúng ta đang không còn
thâm nhập qua đống rơm đó
thâm nhập qua đống rơm đó
04:15
with a teaspoon but with a skip loader,
97
243753
2292
bằng một cái muỗng cà phê
nhưng bằng một chiếc xe nâng
nhưng bằng một chiếc xe nâng
04:18
because of this increase in speed.
98
246045
1971
vì tốc độ đựơc tăng lên.
04:20
In fact, those of you who are still conscious
99
248016
1435
Thực tế, những người trong số các bạn ý thức rõ
04:21
and mathematically competent,
100
249451
2560
và thạo về toán học
sẽ để ý đựơc rằng đây là biểu đồ bán Lôgarit.
04:24
will note that this is a semi-log plot.
101
252011
2078
Nói cách khác, tỉ lệ tăng tính theo cấp số nhân.
04:26
In other words, the rate of increase is exponential.
102
254089
4392
04:30
It's exponentially improving. Now, exponential is an
103
258481
2733
Nó đang đựơc cải thiện theo cấp số nhân.
"Cấp số nhân" ở đây
"Cấp số nhân" ở đây
là một từ quá khoa trương.
Bạn thường xuyên nghe thấy trên đài
Bạn thường xuyên nghe thấy trên đài
04:33
overworked word. You hear it on the media all the time.
104
261214
2319
04:35
They don't really know what exponential means,
105
263533
1537
Họ không biết ý nghĩa của từ cấp số nhân này,
04:37
but this is exponential.
106
265070
2011
nhưng đây thực sự là cấp số nhân.
04:39
In fact, it's doubling every 18 months, and, of course,
107
267081
2920
Thực tế, cứ mỗi 18 tháng,
số liệu này tăng gấp đôi, dĩ nhiên
số liệu này tăng gấp đôi, dĩ nhiên
04:42
every card-carrying member of the digerati knows
108
270001
2004
mọi thành viên chính thức
trong lĩnh vực công nghệ & vi tính biết rằng
trong lĩnh vực công nghệ & vi tính biết rằng
04:44
that that's Moore's Law.
109
272005
1492
đó là Định Luật Của Moore.
04:45
So this means that over the course of the next
110
273497
2601
Điều này có nghĩa là trong suốt 2 thập kỉ tới
04:48
two dozen years, we'll be able to look at a million star systems,
111
276098
3912
chúng ta sẽ có thể quan sát hàng triệu hệ sao,
một triệu hệ sao, tìm kiếm những tín hiệu
04:52
a million star systems, looking for signals
112
280010
2028
04:54
that would prove somebody's out there.
113
282038
1509
mà sẽ có thể chứng minh có ai đó ngoài vũ trụ kia.
04:55
Well, a million star systems, is that interesting?
114
283547
2498
Một triệu hệ sao, nghe thú vị nhỉ?
Ý tôi là có bao nhiêu hệ sao đó mà có các hành tinh?
04:58
I mean, how many of those star systems have planets?
115
286045
3014
05:01
And the facts are, we didn't know the answer to that
116
289059
2145
Thực tế là,
chúng ta không biết câu trả lời cho điều đó
chúng ta không biết câu trả lời cho điều đó
05:03
even as recently as 15 years ago, and in fact, we really
117
291204
2774
thậm chí khoảng 15 năm gần đây,
có điều là chúng ta thực sự
có điều là chúng ta thực sự
05:05
didn't know it even as recently as six months ago.
118
293978
2523
không biết đến nó thậm chí 6 tháng trước.
Nhưng hiện giờ chúng ta đã biết.
Những kết quả gần đây cho rằng
Những kết quả gần đây cho rằng
05:08
But now we do. Recent results suggest
119
296501
2878
05:11
that virtually every star has planets, and more than one.
120
299379
3639
hầu như mọi ngôi sao đều có
nhiều hơn một hành tinh,
nhiều hơn một hành tinh,
Chúng giống như những chú mèo con.
Mà bạn có cả ổ
Mà bạn có cả ổ
05:15
They're like, you know, kittens. You get a litter.
121
303018
3326
Bạn không chỉ có một chú mèo con.
Bạn có cả đống.
Bạn có cả đống.
05:18
You don't get one kitten. You get a bunch.
122
306344
1740
Vậy nên thực tế ra,
bạn có một sự ước lượng khá chính xác
bạn có một sự ước lượng khá chính xác
05:20
So in fact, this is a pretty accurate estimate
123
308084
2934
05:23
of the number of planets in our galaxy,
124
311018
3996
về số lượng các hành tinh
trong ngân hà của chúng ta
trong ngân hà của chúng ta
chỉ trong ngân hà của chúng ta mà thôi nhé,
05:27
just in our galaxy, by the way,
125
315014
2027
Và tôi muốn nhắc cho đa số các bạn
không rành về thiên văn học rằng
không rành về thiên văn học rằng
05:29
and I remind the non-astronomy majors among you
126
317041
2770
05:31
that our galaxy is only one of 100 billion
127
319811
2245
ngân hà của chúng ta chỉ là một trong 100 tỉ
05:34
that we can see with our telescopes.
128
322056
1984
mà chúng ta có thể thấy qua kính viễn vọng
05:36
That's a lot of real estate, but of course,
129
324040
1523
Chừng đó là rất nhiều bất động sản đó nhỉ,
nhưng tất nhiên
nhưng tất nhiên
hầu hết những hành tinh này
đều sẽ không có giá trị gì cả
đều sẽ không có giá trị gì cả
05:37
most of these planets are going to be kind of worthless,
130
325563
1909
giống như, Thuỷ tinh, hay Hải Vương .
05:39
like, you know, Mercury, or Neptune.
131
327472
2092
05:41
Neptune's probably not very big in your life.
132
329564
2090
Hải Vương tinh có lẽ chẳng to lớn lắm
trong thời đại bạn đang sống
trong thời đại bạn đang sống
Vậy nên câu hỏi ở đây là,
phần nào của những hành tinh này
phần nào của những hành tinh này
05:43
So the question is, what fraction of these planets
133
331654
4347
05:48
are actually suitable for life?
134
336001
1682
thực sự phù hợp cho sự sống?
05:49
We don't know the answer to that either,
135
337683
1405
Chúng tôi cũng không biết câu trả lời cho vần đề đó
nhưng chúng tôi sẽ biết trong năm nay, cám ơn
05:51
but we will learn that answer this year, thanks to
136
339088
2238
kính viễn vọng không gian Kepler của Nasa
05:53
NASA's Kepler Space Telescope,
137
341326
1756
05:55
and in fact, the smart money, which is to say the people who work on this project,
138
343082
4022
và thực tế, những người trong ngành, những người mà đang thực hiện dự án này,
họ cho rằng phần mà phù hợp cho sự sống
05:59
the smart money is suggesting that the fraction of planets
139
347104
3429
trên những hành tinh này
có lẽ chỉ là một trong một ngàn
có lẽ chỉ là một trong một ngàn
06:02
that might be suitable for life is maybe one in a thousand,
140
350533
4036
một trong một trăm hay cỡ đó.
06:06
one in a hundred, something like that.
141
354569
3307
06:09
Well, even taking the pessimistic estimate, that it's
142
357876
2140
Thậm chí ngay khi phỏng đoán tiêu cực, là khoảng
06:12
one in a thousand, that means that there are
143
360016
3111
một trong một ngàn, đó có nghĩa là là có ít nhất
06:15
at least a billion cousins of the Earth
144
363127
2529
một triệu hành tinh tương tự như trái đất
06:17
just in our own galaxy.
145
365656
1727
chỉ nội trong ngân hà của chúng ta
06:19
Okay, now I've given you a lot of numbers here,
146
367383
2253
Tôi đã đưa ra cho bạn nhiều con số quá,
06:21
but they're mostly big numbers, okay, so, you know,
147
369636
3926
nhưng chúng thường là những số lớn, vậy ,
06:25
keep that in mind. There's plenty of real estate,
148
373562
2479
hãy nhớ chúng. Đó là hàng đống bất động sản đấy
06:28
plenty of real estate in the universe,
149
376041
2013
rất nhiều bất động sản trong vũ trụ
06:30
and if we're the only bit of real estate in which there's
150
378054
2949
và nếu chúng ta là một vùng rất nhỏ
bất động sản mà
bất động sản mà
06:33
some interesting occupants, that makes you a miracle,
151
381003
3035
có những sự chiếm dụng, thì bạn đã là một phép mầu
06:36
and I know you like to think you're a miracle,
152
384038
2681
và tôi biết rằng bạn thích nghĩ
mình là một phép màu,
mình là một phép màu,
06:38
but if you do science, you learn rather quickly that
153
386719
1910
nhưng nếu bạn làm khoa học,
bạn sẽ nhanh chóng hiểu rằng
bạn sẽ nhanh chóng hiểu rằng
06:40
every time you think you're a miracle, you're wrong,
154
388629
1883
mỗi khi bạn nghĩ mình là một phép màu,
bạn sai rồi đó
bạn sai rồi đó
06:42
so probably not the case.
155
390512
2528
vậy nên có lẽ không phải thế đâu.
06:45
All right, so the bottom line is this:
156
393040
2051
Vậy nên, điểm mấu chốt ở đây là:
Vì có sự gia tăng về tốc độ,
và vì có những vùng bất động sản
và vì có những vùng bất động sản
06:47
Because of the increase in speed, and because of the
157
395091
2963
06:50
vast amount of habitable real estate in the cosmos, I figure
158
398054
4951
có thể cư trú được trong vũ trụ rộng lớn,
Tôi nhận ra rằng
Tôi nhận ra rằng
chúng ta sẽ nhận được tín hiệu
trong vòng 24 năm tới
trong vòng 24 năm tới
06:55
we're going to pick up a signal within two dozen years.
159
403005
2045
Tôi cảm nhận đìều đó
rất chắc chắn đến mức tôi cá với các bạn
rất chắc chắn đến mức tôi cá với các bạn
06:57
And I feel strongly enough about that to make a bet with you:
160
405050
2971
07:00
Either we're going to find E.T. in the next two dozen years,
161
408021
2437
Hoặc chúng ta sẽ tìm ra
người ngoài hành tinh trong vòng 24 năm tới
người ngoài hành tinh trong vòng 24 năm tới
07:02
or I'll buy you a cup of coffee.
162
410458
3618
hay tôi sẽ mời bạn một tách cà phê
07:06
So that's not so bad. I mean, even with two dozen years,
163
414076
2634
Điều đó cũng không tệ, ý tôi là, thậm chí với 24 năm
07:08
you open up your browser and there's news of a signal,
164
416710
1859
bạn mở trình duyệt web lên
và có tin tức về một tín hiệu
và có tin tức về một tín hiệu
07:10
or you get a cup of coffee.
165
418569
1751
hay bạn có đựơc một tách cà phê.
07:12
Now, let me tell you about some aspect of this that
166
420320
3973
Hãy để tôi nói với các bạn
về một vài mặt của vấn đề này
về một vài mặt của vấn đề này
07:16
people don't think about, and that is,
167
424293
2038
mà mọi người không nghĩ đến, đó là
07:18
what happens? Suppose that what I say is true.
168
426331
3708
Điều gì xảy ra? Cho rằng những gì tôi nói là đúng.
07:22
I mean, who knows, but suppose it happens.
169
430039
2365
Ý tôi là, bạn biết rồi, nhưng cứ cho rằng nó xảy ra.
Cho rằng một lúc nào đó trong 24 năm tới
07:24
Suppose some time in the next two dozen years
170
432404
1487
07:25
we pick up a faint line that tells us
171
433891
2177
chúng ta nhận được một dòng tín hiệu mờ nhạt,
cho chúng ta biết rằng
cho chúng ta biết rằng
07:28
we have some cosmic company.
172
436068
1688
mình có bạn đồng hành trong vũ trụ kia
07:29
What is the effect? What's the consequence?
173
437756
2295
Điều đó có tác động gì? và hệ quả gì?
Có lẽ hiện tại
tôi đang hiểu ở mức sơ đẳng về vấn đề này
tôi đang hiểu ở mức sơ đẳng về vấn đề này
07:32
Now, I might be at ground zero for this.
174
440051
1964
Tôi đột nhiên biết đựơc rằng hệ quả cho tôi sẽ là
07:34
I happen to know what the consequence for me would be,
175
442015
1821
07:35
because we've had false alarms. This is 1997,
176
443836
2909
vì chúng ta có những cảnh báo sai lầm.
Đây là năm 1997,
Đây là năm 1997,
07:38
and this is a photo I made at about 3 o'clock in the morning
177
446760
2284
đây là tấm hình tôi chụp vào khoảng 3h sáng
07:41
in Mountain View here, when we were watching
178
449044
2009
tại Mountain View, khi chúng tôi đang quan sát
07:43
the computer monitors because we had picked up a signal
179
451053
2315
máy giám sát địện toán
vì chúng tôi đã nhận được một tín hiệu
vì chúng tôi đã nhận được một tín hiệu
mà chúng tôi nghĩ rằng,
"Điều này là thật đây." Thế ư?
"Điều này là thật đây." Thế ư?
07:45
that we thought, "This is the real deal." All right?
180
453368
3078
07:48
And I kept waiting for the Men in Black to show up. Right?
181
456446
3368
Và tôi cứ thế đợi
Những Người Đàn Ông Áo Đen xuất hiện.
Những Người Đàn Ông Áo Đen xuất hiện.
Tôi đã đợi mẹ tôi gọi,
07:51
I kept waiting for -- I kept waiting for my mom to call,
182
459814
4203
07:56
somebody to call, the government to call. Nobody called.
183
464017
3004
người nào đó gọi, chính phủ gọi. Chẳng ai gọi.
Chẳng ai gọi.. Tôi đã rất lo lắng
07:59
Nobody called. I was so nervous
184
467021
3170
đến độ không ngồi yên được. Tôi đi loanh quanh
08:02
that I couldn't sit down. I just wandered around
185
470191
1824
08:04
taking photos like this one, just for something to do.
186
472015
2990
chụp hình giống như thế này, chỉ tạo ra việc để làm.
08:07
Well, at 9:30 in the morning, with my head down
187
475005
2034
Rồi khoảng 9h30 sáng, đầu gục xuống bàn
08:09
on my desk because I obviously hadn't slept all night,
188
477039
2030
vì hiển nhiên tôi đã không ngủ cả đêm
Điện thoại kêu, đó là Tạp Chí New York.
08:11
the phone rings and it's The New York Times.
189
479069
2337
Tôi nghĩ có một bài học trong đó, đó là
08:13
And I think there's a lesson in that, and that lesson is
190
481406
2626
nếu chúng ta nhận đựơc một tín hiệu,
phương tiện truyền thông sẽ nắm bắt
phương tiện truyền thông sẽ nắm bắt
08:16
that if we pick up a signal, the media, the media will be on it
191
484032
2980
08:19
faster than a weasel on ball bearings. It's going to be fast.
192
487012
4334
nhanh hơn là một con chồn trên vòng quay nữa.
Sẽ rất nhanh
Sẽ rất nhanh
Bạn có thể chắc chắn điều đó.
Không có bí mật nào cả
Không có bí mật nào cả
08:23
You can be sure of that. No secrecy.
193
491346
1678
Đó là điều đã xảy ra với tôi.
Nó đã phá huỷ cả tuần của tôi
Nó đã phá huỷ cả tuần của tôi
08:25
That's what happens to me. It kind of ruins my whole week,
194
493024
2983
08:28
because whatever I've got planned that week is kind of out the window.
195
496007
2623
Vì bất kể tôi đã lên lế hoạch gì trong tuần đó,
đều bị lỡ hết cả
đều bị lỡ hết cả
08:30
But what about you? What's it going to do to you?
196
498630
2420
Nhưng về phần bạn? Điều gì sẽ xảy ra với bạn?
08:33
And the answer is that we don't know the answer.
197
501050
2007
Câu trả lời là chúng ta không biết câu trả lời.
08:35
We don't know what that's going to do to you,
198
503057
885
Chúng tôi không biết điều đó
sẽ ảnh hưởng gì đến bạn?
sẽ ảnh hưởng gì đến bạn?
08:35
not in the long term, and not even very much in the short term.
199
503942
3124
không phải trong tương lai xa,
cũng chẳng phải trong tương lai gần đây
cũng chẳng phải trong tương lai gần đây
08:39
I mean, that would be a bit like
200
507066
2828
Ý tôi là, điều đó sẽ chút ít giống như
hỏi Chris Columbus trong năm 1491 rằng,"Này Chris
08:41
asking Chris Columbus in 1491, "Hey Chris,
201
509894
3106
ông biết không, điều gì sẽ xảy ra nếu có một
08:45
you know, what happens if it turns out that there's a
202
513000
2014
châu lục giữa Nhật Bản và nơi này, nơi ông đang dong buồng về phía đó,
08:47
continent between here and Japan, where you're sailing to,
203
515014
3536
08:50
what will be the consequences for humanity
204
518550
2775
Điều gì sẽ xảy ra cho nhân loại nếu
hoá ra điều đó là thật?"
08:53
if that turns out to be the case?"
205
521325
1746
Và tôi nghĩ Chris có lẽ sẽ cho bạn vài câu trả lời
08:55
And I think Chris would probably offer you some answer
206
523071
2230
08:57
that you might not have understood, but it probably
207
525301
2711
mà bạn có lẽ đã chẳng hiểu, nhưng có lẽ
cũng chẳng đúng,
và tôi nghĩ đó cũng là cách để nói về việc
và tôi nghĩ đó cũng là cách để nói về việc
09:00
wouldn't have been right, and I think that to predict
208
528012
2834
phỏng đoán việc
tìm ra người ngoài hành tinh có ý nghĩa gì
tìm ra người ngoài hành tinh có ý nghĩa gì
09:02
what finding E.T.'s going to mean,
209
530846
1759
09:04
we can't predict that either.
210
532605
1080
Chúng ta cũng không thể phỏng đoán điều đó được
09:05
But here are a couple things I can say.
211
533685
1622
Nhưng có một vài điều tôi có thể nói.
09:07
To begin with, it's going to be a society that's way in advance of our own.
212
535307
4157
Bắt đầu là,
sẽ có một xã hội tiến bộ hơn chúng ta rất nhiều
sẽ có một xã hội tiến bộ hơn chúng ta rất nhiều
09:11
You're not going to hear from alien Neanderthals.
213
539464
1624
Chúng ta sẽ không nghe tin gì
về giống người Neanderthal ngoài hành tinh
về giống người Neanderthal ngoài hành tinh
09:13
They're not building transmitters.
214
541088
1290
Họ không tạo ra những máy truyền tin.
09:14
They're going to be ahead of us, maybe by a few thousand
215
542378
1926
Họ sẽ vượt mặt chúng ta, có lẽ một vài ngàn năm
09:16
years, maybe by a few millions years, but substantially
216
544304
3067
có lẽ vài triệu năm, nhưng về căn bản
09:19
ahead of us, and that means, if you can understand
217
547371
2229
vẫn vượt mặt chúng ta, nếu bạn có thể hiểu
bất cứ thứ gì mà họ sẽ nói, bạn có lẽ sẽ có thể
09:21
anything that they're going to say, then you might be able
218
549600
3786
nối lịch sử bằng cách lấy thông tin từ một xã hội
09:25
to short-circuit history by getting information from a society
219
553386
3090
phát triển hơn chúng ta rất nhiều.
09:28
that's way beyond our own.
220
556476
1574
09:30
Now, you might find that a bit hyperbolic, and maybe it is,
221
558050
2951
Bạn có thể cảm thấy có chút gì như toán học hyperbolic, có lẽ nó là vậy
09:33
but nonetheless, it's conceivable that this will happen,
222
561001
2653
Tuy nhiên, nó có thể lĩnh hội được và sẽ xảy ra
và bạn có thể xem điều này như, tôi không biết
09:35
and, you know, you could consider this like, I don't know,
223
563654
2373
như dạy Julius Caesar
những bài tiếng anh và chìa khoá
những bài tiếng anh và chìa khoá
09:38
giving Julius Caesar English lessons and the key
224
566027
2469
09:40
to the library of Congress.
225
568496
1107
để tiến vào thư viện Nghị Viện.
09:41
It would change his day, all right?
226
569603
2455
Điều này có thể thay đổi thời đại của ông nhỉ?
Đó là một điểm, điểm nữa chắc chắn là sẽ
09:44
That's one thing. Another thing that's for sure
227
572058
1995
xảy ra là, điều này sẽ định chuẩn chúng ta
09:46
going to happen is that it will calibrate us.
228
574053
3500
Chúng ta sẽ biết mình không phải là điều kì diệu,
phải không?
phải không?
09:49
We will know that we're not that miracle, right,
229
577553
3938
09:53
that we're just another duck in a row,
230
581491
1562
chúng ta chỉ là một con vịt khác nữa trong bầy đàn
09:55
we're not the only kids on the block, and I think that that's
231
583053
1995
chúng ta không phải là
những đứa trẻ duy nhất trong khu nhà, và tôi nghĩ
những đứa trẻ duy nhất trong khu nhà, và tôi nghĩ
09:57
philosophically a very profound thing to learn.
232
585048
2954
điều đó theo triết học mà nói
là một điều quá uyên thâm để biết
là một điều quá uyên thâm để biết
10:00
We're not a miracle, okay?
233
588002
3101
Chúng ta không phải là một điều kì diệu đâu nhé?
Điều thứ ba mà có lẽ nói sẽ nói với bạn
là một cái gì đó mơ hồ
là một cái gì đó mơ hồ
10:03
The third thing that it might tell you is somewhat vague,
234
591103
3299
10:06
but I think interesting and important,
235
594402
2123
nhưng tôi nghĩ rất thú vị và quan trọng
10:08
and that is, if you find a signal coming from a more
236
596525
2105
đó là, nếu bạn tìm được một tín hiệu từ một
10:10
advanced society, because they will be,
237
598630
2231
xã hội tiến bộ hơn chúng ta, vì họ sẽ như vậy,
mà sẽ nói cho bạn biết gì đó
về những khả năng của chúng ta
về những khả năng của chúng ta
10:12
that will tell you something about our own possibilities,
238
600861
2652
mà sẽ không bị tàn lụi một cách
không thể tránh khỏi bởi sự tự huỷ diệt
không thể tránh khỏi bởi sự tự huỷ diệt
10:15
that we're not inevitably doomed to self-destruction.
239
603513
4782
10:20
Because they survived their technology,
240
608295
1796
Vì họ họ giữ được công nghệ
10:22
we could do it too.
241
610091
1112
chúng ta cũng có thể làm điều đó.
10:23
Normally when you look out into the universe,
242
611203
1891
Thường thì khi bạn nhìn ra ngoài vũ trụ.
bạn đang nhìn lại quá khứ đó?
10:25
you're looking back in time. All right?
243
613094
2461
10:27
That's interesting to cosmologists.
244
615555
2039
Điều này rất hấp dẫn đối với những nhà vũ trụ học.
10:29
But in this sense, you actually can look into the future,
245
617594
3444
Nhưng theo lí này,
bạn cũng thực sự có thể nhìn tới tương lai
bạn cũng thực sự có thể nhìn tới tương lai
một cách mơ hồ,
nhưng bạn có thể nhìn thấy tương lai
nhưng bạn có thể nhìn thấy tương lai
10:33
hazily, but you can look into the future.
246
621038
2015
10:35
So those are all the sorts of things that would come from a detection.
247
623053
5537
Đó là những điều biết được từ sự dò tìm.
Giờ thì để tôi nói một chút về điều xảy ra nhé
10:40
Now, let me talk a little bit about something that happens
248
628590
2432
thậm chí ngay hiện tại, đó là
10:43
even in the meantime, and that is,
249
631022
4212
SETI, tôi nghĩ, rất quan trọng,
vì nó là một chuyến khám phá
vì nó là một chuyến khám phá
10:47
SETI, I think, is important, because it's exploration, and
250
635234
4778
Nó không chỉ là cuộc thám hiểm, nó là một
cuộc thám hiểm có thể lĩnh hội được
cuộc thám hiểm có thể lĩnh hội được
10:52
it's not only exploration, it's comprehensible exploration.
251
640012
2452
TÔi phải nói với bạn rằng, Tôi luôn đọc sách về
10:54
Now, I gotta tell you, I'm always reading books about
252
642464
2865
những nhà thám hiểm.
Tôi nhận ra đi thám hiểm rất thú vị
Tôi nhận ra đi thám hiểm rất thú vị
10:57
explorers. I find exploration very interesting,
253
645329
2715
Cuộc thám hiểm Bắc cực, giống như Magellan,
11:00
Arctic exploration, you know, people like Magellan,
254
648044
2981
Amundsen,Shackleton,
bạn thấy Franklin dưới chỗ kia,
bạn thấy Franklin dưới chỗ kia,
11:03
Amundsen, Shackleton, you see Franklin down there,
255
651025
2996
Scott, tất cả những người này.
Thực sự là cuộc thám hiểm rất hợp mốt
Thực sự là cuộc thám hiểm rất hợp mốt
11:06
Scott, all these guys. It's really nifty, exploration.
256
654021
3324
Họ làm việc này chỉ vì họ muốn thám hiểm
11:09
And they're just doing it because they want to explore,
257
657345
2239
11:11
and you might say, "Oh, that's kind of a frivolous opportunity,"
258
659584
2116
và bạn có lẽ sẽ nói, " ôi, cái loại cơ hội phù phiếm,"
11:13
but that's not frivolous. That's not a frivolous activity,
259
661700
3328
nhưng nó không phù phiếm.
Đó không phải là một hành động phù phiếm
Đó không phải là một hành động phù phiếm
11:17
because, I mean, think of ants.
260
665028
2031
hãy nghĩ đến những chú kiến chẳng hạn
11:19
You know, most ants are programmed to follow one another
261
667059
1997
Bạn biết đấy, hầu hết những con kiến
được "lập trình"để theo đuôi nhau
được "lập trình"để theo đuôi nhau
11:21
along in a long line, but there are a couple of ants,
262
669056
2248
theo hàng lối, nhưng có một vài con kiến
11:23
maybe one percent of those ants, that are what they call
263
671304
2696
có lẽ một phần trăm trong số đó, mà họ gọi là
những chú kiến hoa tiêu,
chúng là những con kiến đi lạc đàn
chúng là những con kiến đi lạc đàn
11:26
pioneer ants, and they're the ones that wander off.
264
674000
2175
Bạn thường thấy chúng tại chỗ nấu ăn trong nhà bếp
11:28
They're the ones you find on the kitchen countertop.
265
676175
1901
11:30
You gotta get them with your thumb before they
266
678076
1998
Bạn phải "chặn" chúng bằng ngón tay cái trước khi
11:32
find the sugar or something.
267
680074
1584
chúng tìm ra đường hay thứ gì khác
11:33
But those ants, even though most of them get wiped out,
268
681658
2405
Nhưng thậm chí ngay cả
khi chúng bị "xoá sổ" gần hết,
khi chúng bị "xoá sổ" gần hết,
11:36
those ants are the ones that are essential to the survival
269
684063
3292
những con kiến đó rất quan trọng cho sự tồn tại
của tổ. Vậy nên thám hiểm rất quan trọng.
11:39
of the hive. So exploration is important.
270
687355
3574
Tôi cũng nghĩ rằng
thám hiểm rất quan trọng khi nói về
thám hiểm rất quan trọng khi nói về
11:42
I also think that exploration is important in terms of
271
690929
3380
11:46
being able to address what I think is a critical
272
694309
4870
khả năng bày tỏ điều mà tôi nghĩ là sự thiếu hụt
cốt yếu trong xã hội chúng ta,
đó là kỹ năng khoa học,
đó là kỹ năng khoa học,
11:51
lack in our society, and that is the lack of science literacy,
273
699179
3201
11:54
the lack of the ability to even understand science.
274
702380
3643
sự thiếu hụt khả năng hiểu biết khoa học.
11:58
Now, look, a lot has been written about the
275
706023
2042
Hãy nghĩ xem, có rất nhiều bài viết về
12:00
deplorable state of science literacy in this country.
276
708065
3398
tình trạng kỹ năng khoa học yếu kém
của đất nước này.
của đất nước này.
bạn đã nghe biết về điều này.
12:03
You've heard about it.
277
711463
2552
Đây thật ra,là một ví dụ
12:06
Well, here's one example, in fact.
278
714015
2052
12:08
Polls taken, this poll was taken 10 years ago.
279
716067
2319
Những cuộc thăm dò đã đựơc thực hiện,
Cuộc thăm dò này là của 10 năm trước
Cuộc thăm dò này là của 10 năm trước
12:10
It shows like roughly one third of the public thinks
280
718386
2129
Nó cho thấy khoảng 1/3 công chúng nghĩ rằng
người ngoài hành tinh
không chỉ hiện hữu ngoài vũ trụ
không chỉ hiện hữu ngoài vũ trụ
12:12
that aliens are not only out there, we're looking for them
281
720515
1964
chúng ta đang tìm kiếm họ ngoài vũ trụ,
nhưng họ ở ngay đây, đúng không?
nhưng họ ở ngay đây, đúng không?
12:14
out there, but they're here, right?
282
722479
1618
Lượn lờ trên bầu trời
trong những đĩa bay và thi thoảng
trong những đĩa bay và thi thoảng
12:16
Sailing the skies in their saucers and occasionally
283
724097
2299
12:18
abducting people for experiments their parents wouldn't approve of.
284
726396
3116
bắt cóc con người cho những thực nghiệm
mà cha mẹ họ có lẽ sẽ không tán thành.
mà cha mẹ họ có lẽ sẽ không tán thành.
12:21
Well, that would be interesting if it was true,
285
729512
3173
Điều đó sẽ rất thú vị nếu là thật,
12:24
and job security for me, but I don't think the evidence is
286
732685
1879
và càng củng cố cho công việc của tôi,
nhưng tôi không nghĩ chứng cứ
nhưng tôi không nghĩ chứng cứ
được rõ ràng cho lắm.
Đó là nỗi buồn hơn là tầm quan trọng
Đó là nỗi buồn hơn là tầm quan trọng
12:26
very good. That's more, you know, sad than significant.
287
734564
3472
12:30
But there are other things that people believe
288
738036
2019
Nhưng còn có nhiều điều khác mà con người tin
12:32
that are significant, like the efficacy of homeopathy,
289
740055
3411
là quan trọng,
như tính hiệu quả của phép vi lượng đồng cân
như tính hiệu quả của phép vi lượng đồng cân
12:35
or that evolution is just, you know, sort of a crazy idea
290
743466
3551
hay sự tiến hoá chỉ là một ý tưởng điền rồ
đưa ra bởi các nhà khoa học mà không có lập luận
vững chắc, hay, bạn biết đấy, sự tiến hóa
vững chắc, hay, bạn biết đấy, sự tiến hóa
12:39
by scientists without any legs, or, you know, evolution,
291
747017
3031
12:42
all that sort of thing, or global warming.
292
750048
2556
những thứ đại loại như vậy,
hay sự nóng lên của địa cầu
hay sự nóng lên của địa cầu
12:44
These sorts of ideas don't really have any validity,
293
752604
3401
Nhưng ý tưởng dạng này thực sự không có
bất kì chứng cứ vững chắc nào,
bất kì chứng cứ vững chắc nào,
để bạn tin vào các nhà khoa học,
12:48
that you can't trust the scientists.
294
756005
2075
12:50
Now, we've got to solve that problem, because that's
295
758080
2243
hiện nay chúng ta phải xứ lí vấn đề đó, vì đó là
một vấn đề tối quan trọng, và bạn có lẽ sẽ nói
12:52
a critically important problem, and you might say,
296
760323
4078
12:56
"Well, okay, how are we gonna solve that problem with SETI?"
297
764401
2629
"Thôi được, Chúng ta sẽ giải quyết vấn đề về SETI như thế nào đây?"
12:59
Well, let me suggest to you that SETI obviously can't
298
767030
2399
Tôi gợi ý cho các bạn là SETI hiển nhiên
không thể giải quyết vấn đề,
nhưng có thể nhận định vấn đề
nhưng có thể nhận định vấn đề
13:01
solve the problem, but it can address the problem.
299
769429
1663
13:03
It can address the problem by getting young people
300
771092
2943
bằng cách khiến những người trẻ
13:06
interested in science. Look, science is hard, it
301
774035
2998
yêu thích khoa học.
Biết rằng khoa học là "khó nuốt",
Biết rằng khoa học là "khó nuốt",
13:09
has a reputation of being hard, and the facts are, it is hard,
302
777033
3053
nó có tiếng là "khó nuốt",
và sự thật là, nó "khó nuốt"
và sự thật là, nó "khó nuốt"
13:12
and that's the result of 400 years of science, right?
303
780086
4935
đó có phải là kết quả
của nền khoa học 400 năm qua?
của nền khoa học 400 năm qua?
13:17
I mean, in the 18th century, in the 18th century
304
785021
2479
Ý tôi là, trong thế kỉ 18,
bạn có thể trở thành một chuyên gia trong bất cứ
lĩnh vực khoa học nào
lĩnh vực khoa học nào
13:19
you could become an expert on any field of science
305
787500
2590
13:22
in an afternoon by going to a library,
306
790090
2914
vào một buổi chiều, đi tới thư viện
13:25
if you could find the library, right?
307
793004
2021
nếu bạn có thể tìm ra một thư viện, đúng không?
13:27
In the 19th century, if you had a basement lab,
308
795025
3616
Trong thế kỉ 19,
nếu bạn có một phòng thí nghiệm dưới tầng hầm
nếu bạn có một phòng thí nghiệm dưới tầng hầm
bạn có thể tạo ra
những khám phá trọng yếu về khoa học
những khám phá trọng yếu về khoa học
13:30
you could make major scientific discoveries
309
798641
2747
13:33
in your own home. Right? Because there was all this
310
801388
2225
ngay tại nhà mình.
Đúng không? Vì những kiến thức
Đúng không? Vì những kiến thức
13:35
science just lying around waiting for somebody to pick it up.
311
803613
2875
khoa học này ở xung quanh chờ đợi ai đó
tìm ra chúng
tìm ra chúng
13:38
Now, that's not true anymore.
312
806488
1593
Nó không còn đúng cho hiện tại nữa
13:40
Today, you've got to spend years in grad school
313
808081
2428
Ngày nay, bạn phải trải qua nhiều năm cao học
13:42
and post-doc positions just to figure out what
314
810509
3498
và nhiều vị trí hậu tiến sỹ chỉ để tìm ra
những câu hỏi quan trọng là gì.
13:46
the important questions are.
315
814007
2056
13:48
It's hard. There's no doubt about it.
316
816063
1995
Nó khó, không nghi ngờ gì về việc đó.
Thực tế, có một ví dụ, "Hạt của Chúa",
13:50
And in fact, here's an example: the Higgs boson,
317
818058
2309
việc tìm ra "Hạt của Chúa",
13:52
finding the Higgs boson.
318
820367
1909
13:54
Ask the next 10 people you see on the streets,
319
822276
1800
hãy hỏi 10 người bạn gặp trên phố,
13:56
"Hey, do you think it's worthwhile to spend billions
320
824076
2338
" Này, bạn có nghĩ bỏ ra hàng tỉ
13:58
of Swiss francs looking for the Higgs boson?"
321
826414
2641
tiền Thụy Sỹ
tìm kiếm "Hạt của Chúa" là chính đáng?"
tìm kiếm "Hạt của Chúa" là chính đáng?"
14:01
And I bet the answer you're going to get, is,
322
829055
2321
Và tôi cá câu trả lời bạn nhận được sẽ là
14:03
"Well, I don't know what the Higgs boson is,
323
831376
1657
"Tôi không biết "Hạt của Chúa" là gì
14:05
and I don't know if it's important."
324
833033
1232
và tôi không chắc là nó có quan trọng hay không?"
14:06
And probably most of the people wouldn't even know
325
834265
1799
và có lẽ hầu hết mọi người thậm chí còn không biết
14:08
the value of a Swiss franc, okay?
326
836064
2447
đến giá trị của tiền Thụy Sỹ, đúng không?
Và chúng ta đang đổ hàng tỉ tiền
Thụy Sỹ cho vấn đề này
Thụy Sỹ cho vấn đề này
14:10
And yet we're spending billions of Swiss francs on this problem.
327
838511
2530
14:13
Okay? So that doesn't get people interested in science
328
841041
2153
Vậy điều gì khiến
mọi người không yêu thích khoa học
mọi người không yêu thích khoa học
14:15
because they can't comprehend what it's about.
329
843194
1876
vì không không thể lĩnh hội đựơc ý nghĩa của nó.
SETI, mặt khác, rất đơn giản
14:17
SETI, on the other hand, is really simple.
330
845070
1617
14:18
We're going to use these big antennas and we're going to
331
846687
1616
Chúng tôi sẽ sử dụng những cái ăng ten to lớn này
14:20
try to eavesdrop on signals. Everybody can understand that.
332
848303
2752
cố nghe trộm những tín hiệu.
Mọi ngừơi đều có thể hiểu điều đó
Mọi ngừơi đều có thể hiểu điều đó
14:23
Yes, technologically, it's very sophisticated,
333
851055
2009
Về mặt công nghệ kỹ thuật, nó rất phức tạp,
14:25
but everybody gets the idea.
334
853064
2006
nhưng mọi người đều hiểu ý tưởng đó
14:27
So that's one thing. The other thing is, it's exciting science.
335
855070
3938
Đó là điều thứ nhất. Điều thứ nữa là,
nó khiến khoa học thú vị
nó khiến khoa học thú vị
14:31
It's exciting because we're naturally interested
336
859008
2414
vì chúng ta quan tâm đến những
14:33
in other intelligent beings, and I think that's
337
861422
2225
sinh vật có trí tuệ khác một cách tự nhiên,
và tôi nghĩ
và tôi nghĩ
đó là một phần "gắn cứng" của chúng ta
14:35
part of our hardwiring.
338
863647
1424
Ý tôi là, chúng ta bị "gán ghép" quan tâm đến những
14:37
I mean, we're hardwired to be interested
339
865071
1560
14:38
in beings that might be, if you will, competitors,
340
866631
2801
sinh vật khác mà có lẽ,
sẽ là những đối thủ cạnh tranh,
sẽ là những đối thủ cạnh tranh,
14:41
or if you're the romantic sort, possibly even mates. Okay?
341
869432
3583
hoặc nếu bạn là người lãng mạn,
thậm chí có thể là bạn đời
thậm chí có thể là bạn đời
Ý tôi là, điều này tương tự
với sự yêu thích của chúng ta về những "con vật"
với sự yêu thích của chúng ta về những "con vật"
14:45
I mean, this is analogous to our interest in things that
342
873015
2011
14:47
have big teeth. Right?
343
875026
2021
với những chiếc răng to lớn. Đúng không?
Chúng ta quan tâm đến
những con vật có hàm răng lớn,
những con vật có hàm răng lớn,
14:49
We're interested in things that have big teeth, and you
344
877047
1474
và bạn có thể thấy giá trị tiến hoá của nó,
bạn cũng có thể thấy
bạn cũng có thể thấy
14:50
can see the evolutionary value of that, and you can also see
345
878521
2545
những hệ quả thực tế qua kênh Animal Planet.
14:53
the practical consequences by watching Animal Planet.
346
881066
3688
Bạn để ý rằng
họ làm rất ít chương trình về loài chuột nhảy
họ làm rất ít chương trình về loài chuột nhảy
14:56
You notice they make very few programs about gerbils.
347
884754
2334
14:59
It's mostly about things that have big teeth.
348
887088
2056
Hầu hết chỉ về những con vật có hàm răng lớn thôi
15:01
Okay, so we're interested in these sorts of things.
349
889144
2947
Chúng ta thích thú với những thứ này
15:04
And not just us. It's also kids.
350
892091
3935
và không chỉ chúng ta.
Mà những đứa trẻ cũng thế
Mà những đứa trẻ cũng thế
Điều đó cho phép bạn đền đáp tiếp nối
bằng cách sử dụng chủ đề này như một
bằng cách sử dụng chủ đề này như một
15:08
This allows you to pay it forward by using this subject as a
351
896026
3427
móc nối với khoa học,
vì SETI liên quan đến mọi dạng khoa học
vì SETI liên quan đến mọi dạng khoa học
15:11
hook to science, because SETI involves all kinds of science,
352
899453
3232
15:14
obviously biology, obviously astronomy,
353
902685
1990
có thể thấy được như, sinh học, thiên văn học
15:16
but also geology, also chemistry, various scientific
354
904675
3334
địa chất, hoá học, và những môn khoa học
15:20
disciplines all can be presented in the guise of,
355
908009
4000
kỹ thuật đa dạng khác,
tất cả đều được giới thiệu dưới dạng
tất cả đều được giới thiệu dưới dạng
15:24
"We're looking for E.T."
356
912009
1329
"Chúng ta đang tìm kiếm người ngoài hành tinh."
15:25
So to me this is interesting and important, and in fact,
357
913338
4457
Với tôi, điều này thú vị và quan trọng, thực tế,
15:29
it's my policy, even though I give a lot of talks to adults,
358
917795
3238
nó là chính sách của tôi, mặc dù tôi đã thực hiện
nhiều bài nói chuyện với khán giả là người lớn
nhiều bài nói chuyện với khán giả là người lớn
15:33
you give talks to adults, and two days later they're back where they were.
359
921033
2668
bạn nói chuyện với người lớn, và 2 ngày sau đó,
họ lại trở về với chính kiến trước kia của mình
họ lại trở về với chính kiến trước kia của mình
15:35
But if you give talks to kids, you know,
360
923701
2922
Nhưng nếu bạn nói chuyện với trẻ con, bạn biết đấy,
15:38
one in 50 of them, some light bulb goes off, and they think,
361
926623
4152
một trong số 50 em,
sẽ nảy sinh ý tưởng trong đầu, và chúng nghĩ
sẽ nảy sinh ý tưởng trong đầu, và chúng nghĩ
15:42
"Gee, I'd never thought of that," and then they go,
362
930775
1801
"Ai da, Cháu chưa từng nghĩ về điều đó,"
và rồi chúng tìm hiểu
và rồi chúng tìm hiểu
15:44
you know, read a book or a magazine or whatever.
363
932576
1792
bạn biết đấy, đọc một cuốn sách hay tạp chí,
hay bất cứ thứ gì
hay bất cứ thứ gì
15:46
They get interested in something.
364
934368
1682
Chúng trở nên yêu thích điều gì đó
15:48
Now it's my theory, supported only by anecdotal,
365
936050
4974
Nó hiện nay là học thuyết của tôi,
chỉ dựa trên những điều nhỏ nhoi
chỉ dựa trên những điều nhỏ nhoi
chứng cứ cá nhân nhỏ nhoi, tuy vậy,
15:53
personal anecdotal evidence, but nonetheless,
366
941024
2023
những đứa trẻ lại trở nên quan tâm
yêu thích trong độ tuổi
yêu thích trong độ tuổi
15:55
that kids get interested in something between the ages
367
943047
2473
15:57
of eight and 11. You've got to get them there.
368
945520
2536
từ 8-11. Bạn phải nắm bắt lấy thời kì này.
16:00
So, all right, I give talks to adults, that's fine, but I try
369
948056
2620
Tôi thực hiện những buổi nói chuyện cho người lớn, tốt thôi,nhưng tôi cố gắng
16:02
and make 10 percent of the talks that I give,
370
950676
2325
dành 10% những cuộc nói chuyện đó
16:05
I try and make those for kids.
371
953001
2077
cho trẻ em.
16:07
I remember when a guy came to our high school, actually,
372
955078
2976
Tôi vẫn nhớ có một anh chàng đến trường trung học,
thực ra là trường sơ trung của tôi.
Tôi đang học lớp 6
Tôi đang học lớp 6
16:10
it was actually my junior high school. I was in sixth grade.
373
958054
2976
16:13
And he gave some talk. All I remember from it
374
961030
2480
Và có một vài bài nói chuyện.
Tất cả những gì tôi nhớ
Tất cả những gì tôi nhớ
16:15
was one word: electronics.
375
963510
1575
là một từ: điện tử
16:17
It was like Dustin Hoffman in "The Graduate," right,
376
965085
2561
Tôi trông giống như anh chàng Dustin Hoffman trong phim "Người mới tốt nghiệp,"
16:19
when he said "plastics," whatever that means, plastics.
377
967646
2398
khi anh ta nói "chất dẻo,
" không cần biết nó có nghĩa gì khác,
" không cần biết nó có nghĩa gì khác,
16:22
All right, so the guy said electronics. I don't remember
378
970044
1995
Anh chàng đó nói về điện tử, Tôi không nhớ
16:24
anything else. In fact, I don't remember anything
379
972039
2004
bất cứ gì khác.
Thực tế, tôi không nhớ bất kì thứ gì
Thực tế, tôi không nhớ bất kì thứ gì
16:26
that my sixth grade teacher said all year,
380
974043
2010
mà giáo viên đã dạy tôi trong suốt năm lớp 6,
16:28
but I remember electronics.
381
976053
2014
nhưng tôi nhớ về điện tử
16:30
And so I got interested in electronics, and you know,
382
978067
2652
Rồi tôi quan tâm yêu thích điện tử, và bạn biết đấy,
Tôi đã học để lấy bằng chứng nhận phát thanh nghiệp dư. Tôi đang làm công việc
chạy dây cho các thiết bị
chạy dây cho các thiết bị
16:32
I studied to get my ham license. I was wiring up stuff.
383
980719
2325
16:35
Here I am at about 15 or something, doing that sort of stuff.
384
983044
2978
Lúc này tôi được 15 hay khoảng đó,
làm công việc này
làm công việc này
Điều đó có ảnh hưởng lớn với tôi
16:38
Okay? That had a big effect on me.
385
986022
1583
Đó là ý kiến của tôi,
đó là bạn có thể tạo ảnh hưởng lớn
đó là bạn có thể tạo ảnh hưởng lớn
16:39
So that's my point, that you can have a big effect
386
987605
1712
trên những đứa trẻ này
16:41
on these kids.
387
989317
2716
16:44
In fact, this reminds me, I don't know, a couple years ago
388
992033
3661
Thực tế, điều này gợi tôi nhớ đến một vài năm trước
16:47
I gave a talk at a school in Palo Alto
389
995694
3326
Tôi có bài nói chuyện tại trường học ở Palo Alto
16:51
where there were about a dozen 11-year-olds
390
999020
2013
với khoảng một chục đứa trẻ trong tầm 11 tuổi
16:53
that had come to this talk.
391
1001033
972
đến tham dự buổi nói chuyện này
16:54
I had been brought in to talk to these kids for an hour.
392
1002005
2516
Tôi được mời đến nói chuyện với chúng
trong vòng 1 giờ.
trong vòng 1 giờ.
16:56
Eleven-year-olds, they're all sitting in a little semi-circle
393
1004521
2274
Những đứa trẻ tầm 7 tuổi,
đều ngồi theo vòng bán nguyệt
đều ngồi theo vòng bán nguyệt
16:58
looking up at me with big eyes, and I started,
394
1006795
2244
nhìn lên tôi với đôi mắt mở to, và tôi bắt đầu,
17:01
there was a white board behind me, and I started off
395
1009039
1656
có một tấm bảng trắng sau lưng tôi, và tôi bắt đầu
17:02
by writing a one with 22 zeroes after it, and I said,
396
1010695
2838
viết số 1 với 22 số 0 sau đó, và nói
"Nhìn này các em, đây là con số các ngôi sao
17:05
"All right, now look, this is the number of stars
397
1013533
2363
mà ta nhìn thấy trong vũ trụ, con số này rất lớn
17:07
in the visible universe, and this number is so big
398
1015896
2872
đến nỗi không có một tên gọi đặt cho nó."
17:10
there's not even a name for it."
399
1018768
3348
17:14
And one of these kids shot up his hand, and he said,
400
1022116
2465
Một trong những đứa trẻ giơ tay lên và nói
17:16
"Well, actually there is a name for it.
401
1024581
1505
"Thực ra, có một cái tên cho nó đấy ạ.
17:18
It's a sextra-quadra-hexa-something or other." Right?
402
1026086
2934
Nó gọi là sextra-quadra-hexa hay gì gì đó,
đúng không ạ?
đúng không ạ?
17:21
Now, that kid was wrong by four orders of magnitude,
403
1029020
3996
Đứa trẻ đó đã nói sai về 4 thứ tự về độ lớn của sao
nhưng không có nghi ngờ gì
về việc chúng rất thông minh
về việc chúng rất thông minh
17:25
but there was no doubt about it, these kids were smart.
404
1033016
2472
17:27
Okay? So I stopped giving the lecture.
405
1035488
1968
Vậy nên, hãy bỏ đi những bài diễn văn.
17:29
All they wanted to do was ask questions.
406
1037456
2583
Những gì chúng muốn là hỏi.
17:32
In fact, my last comments to these kids, at the end I said,
407
1040039
3992
Thực tế, những câu bình luận cuối cùng của tôi cho chúng, vào lúc cuối là
17:36
"You know, you kids are smarter
408
1044031
2032
"Các em biết không, các em còn thông minh hơn
17:38
than the people I work with." Now — (Laughter)
409
1046063
4942
những người tôi làm việc cùng đấy. (Cười)
17:43
They didn't even care about that.
410
1051005
1329
Chúng thậm chí không quan tâm đến điều đó
17:44
What they wanted was my email address
411
1052334
2694
Cái mà chúng muốn là địa chỉ email của tôi
17:47
so they could ask me more questions. (Laughter)
412
1055028
3985
để hỏi tôi thêm nhiều câu hỏi. (Cười)
Tôi chỉ có thể nói rằng,
công việc của mình là một đặc ân
công việc của mình là một đặc ân
17:51
Let me just say, look, my job is a privilege
413
1059013
3159
17:54
because we're in a special time.
414
1062172
1623
vì chúng ta đang ở trong thời đại đặc biệt
17:55
Previous generations couldn't do this experiment at all.
415
1063795
2785
Những thế hệ trước đâu có thể thực hiện thực nghiệm này
17:58
In another generation down the line,
416
1066580
1825
Trong thế hệ khác nối tiếp sau này,
18:00
I think we will have succeeded.
417
1068405
1616
Tôi nghĩ chúng ta sẽ thành công,
18:02
So to me, it is a privilege, and when I look in the mirror,
418
1070021
3481
Vậy nên với tôi, nó là một đặc ân,
và khi tôi nhìn vào gương
và khi tôi nhìn vào gương
18:05
the facts are that I really don't see myself.
419
1073502
2807
thực tế là tôi không thực sự nhìn bản thân mình,
18:08
What I see is the generation behind me.
420
1076309
1764
Cái tôi thấy là thế hệ sau mình
18:10
These are some kids from the Huff School, fourth graders.
421
1078073
2026
Đây là những em tại trường Huff, lớp 4
18:12
I talked there, what, two weeks ago, something like that.
422
1080099
2945
Tôi có bài nói chuyện tại đó, 2 tuần trước,
hay đại loại như thế
hay đại loại như thế
18:15
I think that if you can instill some interest in science
423
1083044
4610
Tôi nghĩ nếu bạn có thể truyền dẫn
một vài sự yêu thích về khoa học
một vài sự yêu thích về khoa học
18:19
and how it works, well, that's a payoff
424
1087654
2959
và cách nó xảy ra ra sao, đó sẽ có kết quả đáng kể
18:22
beyond easy measure. Thank you very much.
425
1090613
2443
vượt ngoài mường tượng. Cám ơn rất nhiều.
18:25
(Applause)
426
1093056
5991
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Seth Shostak - AstronomerSeth Shostak is an astronomer, alien hunter and bulwark of good, exciting science.
Why you should listen
Seth Shostak is the Senior Astronomer at the SETI Institute in Mountain View, California. Inspired by a book about the solar system he read at the age of ten, he began his career with a degree in physics from Princeton University and a PhD in astronomy from the California Institute of Technology before working with radio telescopes in the US and the Netherlands to uncover how the universe will end. In 1999, he produced twelve 30-minute lectures on audio-tape and video titled "The Search for Intelligent Life in Space" for the Teaching Company and has hosted SETI’s Big Picture Science podcast since 2002. In 2010, he was elected as a Fellow of the Committee for Skeptical Inquiry and is the Chair of the International Academy of Astronautics SETI Permanent Study Group. He has published four books, nearly 300 popular articles on astronomy, technology, film and television and gives frequent talks to both young and adult audiences.
Seth Shostak | Speaker | TED.com