TEDxDublin
Emma Teeling: The secret of the bat genome
Emma Teeling: Yarasa kalıtımının sırrı
Filmed:
Readability: 4
539,009 views
Batı toplumlarında, yarasalar genellikle korkutucu hatta şeytani olarak karakterize edilirler. Zoolog Emma Teeling kendi genetik yapımıza eşsiz ve büyüleyici biyolojileriyle ışık tutan yarasalara karşı olan tutumumuzu yeniden düşünmemiz için cesaretlendiryor.(TEDxDublin'de kaydedilmiştir)
Emma Teeling - Zoologist
Emma Teeling, Director of the Centre for Irish Bat Research, thinks we have a lot to learn from the biology of bats. Full bio
Emma Teeling, Director of the Centre for Irish Bat Research, thinks we have a lot to learn from the biology of bats. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
What I want you all to do right now
0
316
2522
Şimdi hepinizden yapmanızı istediğim şey
00:18
is to think of this mammal that I'm going to describe to you.
1
2838
4191
size tarif edeceğim memeliyi düşünmeniz.
00:22
The first thing I'm going to tell you about this mammal
2
7029
2848
Bu memeli hakkında ilk olarak anlatacağım
00:25
is that it is essential for our ecosystems to function correctly.
3
9877
4328
bizim ekosistemimimizin düzgün çalışması için gerekli olduğudur.
00:30
If we remove this mammal from our ecosystems,
4
14205
3062
Eğer ekosistemimizden bu memeliyi kaldırırsak,
00:33
they simply will not work.
5
17267
3072
onlar (ekosistemler) kesinlikle çalışmayacaktır.
00:36
That's the first thing.
6
20339
1690
İlk şey bu. İkinci şey ise
00:37
The second thing is that due to the unique sensory abilities
7
22029
4677
bu memelinin eşsiz duyusal kabiliyetlerinden dolayı
00:42
of this mammal, if we study this mammal,
8
26706
4154
eğer bu memeliyi incelersek,
00:46
we're going to get great insight into our diseases
9
30860
3562
körlük ve sağırlık gibi duyu hastalıklarımız için
00:50
of the senses, such as blindness and deafness.
10
34422
4536
önemli bilgiler öğrenebiliriz.
00:54
And the third really intriguing aspect of this mammal
11
38958
4770
Ve bu memeli ile ilgili gerçekten merak uyandıran üçüncü görüş ise,
00:59
is that I fully believe that the secret of everlasting youth
12
43728
5194
DNA'sının içerisinde sonsuza denk genç kalmanın gizli
01:04
lies deep within its DNA.
13
48922
4055
formülünü içerdiğine inanıyorum.
01:08
So are you all thinking?
14
52977
2308
Hepiniz düşünüyor musunuz?
01:11
So,
15
55285
2494
Yani,
01:13
magnificent creature, isn't it?
16
57779
3102
muhtesem bir yaratık değil mi?
muhteşem bir canlı, değil mi?
muhtesem bir yaratık değil mi?
muhteşem bir canlı, değil mi?
muhtesem bir yaratık değil mi?
01:16
Who here thought of a bat?
17
60881
3352
Burada kimler bir yarasayı düşündü?
01:20
Ah, I can see half the audience agrees with me,
18
64233
2631
Evet, seyircilerin yarısının benimle aynı fikirde olduğunu görebiliyorum
01:22
and I have a lot of work to do to convince the rest of you.
19
66864
3223
ve geriye kalanları ikna için yapılacak çok işim var.
01:25
So I have had the good fortune for the past 20 years
20
70087
4258
Son 20 yılda, bu güzel ve büyüleyici memelileri
01:30
to study these fascinating and beautiful mammals.
21
74345
4399
inceleme şansına eriştim.
01:34
One fifth of all living mammals is a bat,
22
78744
3762
Yaşayan bütün memelilerin beşte biri yarasalardır
01:38
and they have very unique attributes.
23
82506
2412
ve onların benzersiz özellikleri vardır
01:40
Bats as we know them have been around on this planet
24
84918
3028
Yarasalar, bildiğimiz kadarıyla 64 milyon yıldır
01:43
for about 64 million years.
25
87946
3983
bu gezegende var olmuşlardır.
01:47
One of the most unique things that bats do
26
91929
3465
Yarasaların, memeliler olarak
01:51
as a mammal is that they fly.
27
95394
2801
en önemli özelliklerinden bir tanesi uçabilmeleridir.
01:54
Now flight is an inherently difficult thing.
28
98195
3335
Şimdi, uçmak işin doğası gereği zor bir şeydir.
01:57
Flight within vertebrates has only evolved three times:
29
101530
3943
Omurgasızlar içinde uçmak yanlızca üç kez gelişim göstermiştir
02:01
once in the bats, once in the birds,
30
105473
3360
birincisi yarasalarda, ikincisi kuşlarda
02:04
and once in the pterodactyls.
31
108833
2095
üçüncüsü de paleontlarda (soyu tükenmiş uçan bir sürüngen).
02:06
And so with flight, it's very metabolically costly.
32
110928
3846
Sonuç olarak uçmak metabolizma için zor bir şeydir.
02:10
Bats have learned and evolved how to deal with this.
33
114774
3930
Yasalar bunun üstesinden gelmeyi öğrendiler ve geliştirdiler.
02:14
But one other extremely unique thing about bats
34
118704
4386
Ama yarasaların bir diğer benzersiz özelliği
02:18
is that they are able to use sound
35
123090
2049
çevreyi algılamak için, ses dalgalarını kullanabilmeleridir.
02:21
to perceive their environment. They use echolocation.
36
125139
4796
Yankıyla konum belirlemeyi (echolocation) kullanırlar.
02:25
Now, what I mean by echolocation --
37
129935
2664
Şimdi, yankıyla konum belirleme derken,
02:28
they emit a sound from their larynx out through their mouth
38
132599
3505
gırtlaktan, ağızdan veya burundan ses dalgaları yayarlar.
02:32
or through their nose. This sound wave comes out
39
136104
3896
Ses dalgaları etrafa yayılır ve
02:35
and it reflects and echoes back off objects in their environment,
40
140000
4087
etraftaki cisimlerden yansıyarak geri döner
02:39
and the bats then hear these echoes
41
144087
2860
ve yarasalar bu ses yansımalarını duyarlar
02:42
and they turn this information into an acoustic image.
42
146947
3518
ve bu bilgiyi akustik bir görüntüye dönüştürürler.
02:46
And this enables them to orient in complete darkness.
43
150465
4628
Ve bu özellikleri onların zifiri karanlık ortamda yönlerini bulmalarını sağlar.
02:50
Indeed, they do look very strange. We're humans.
44
155093
3425
Gerçekten çok garip görünüyorlar. Biz insanız. Bizler görsel canlılarız.
02:54
We're a visual species. When scientists first realized
45
158518
3195
Bilim adamlarının ilk fark ettığine göre
02:57
that bats were actually using sound to be able to fly
46
161713
3941
yarasalar aslında geceleri uçabilmek ve geceleri yön bulabilmek
03:01
and orient and move at night, we didn't believe it.
47
165654
2975
ve hareket edebilmek için sesleri kullanıyorlardı. Biz buna inanmadık.
03:04
For a hundred years, despite evidence to show
48
168629
3024
Yüzyıl boyunca bunu neden yaptıklarına dair
03:07
that this is what they were doing, we didn't believe it.
49
171653
3239
kanıtları görmemize rağmen biz inanmadık.
03:10
Now, if you look at this bat, it looks a little bit alien.
50
174892
3968
şimdi, bu yarasaya bakarsanız biraz yabancı görünüyor
03:14
Indeed, the very famous philosopher Thomas Nagel
51
178860
3298
doğrusu, cok ünlü bir filozof olan Thomas Nagel demiş ki,
03:18
once said, "To truly experience an alien life form
52
182158
3505
"bu gezegende yaratıkların yaşam formlarını gerçek anlamıyla deneyimlemek için
03:21
on this planet, you should lock yourself inside a room
53
185663
3740
tamamen karanlık içinde uçan ve yankıyla yol bulan bir yarasa ile
03:25
with a flying, echolocating bat in complete darkness."
54
189403
4125
kendinizi bir odaya kitlemeniz gerekir."
03:29
And if you look at the actual physical characteristics
55
193528
3071
Ve gerçek fiziksel özelliklerine bakarsanız
03:32
on the face of this beautiful horseshoe bat,
56
196599
2957
bu güzel nal burunlu yarasanın yüzünde
03:35
you see a lot of these characteristics are dedicated
57
199556
2794
bir çok karakteristik özelliğinin
03:38
to be able to make sound and perceive it.
58
202350
3339
ses çıkartmaya ve bu sesleri algılamaya vakfedildiğini görürsünüz.
03:41
Very big ears, strange nose leaves, but teeny-tiny eyes.
59
205689
4564
Çok büyük kulakları, garip kulak yapıları vardır. Fakat küçücük gözleri vardır.
03:46
So again, if you just look at this bat, you realize
60
210253
3889
Yani yine, eğer tek bu yarasaya bakarsanız fark edeceksiniz
03:50
sound is very important for its survival.
61
214142
3274
ses onun hayatta kalabilmesi için çok önemlidir.
03:53
Most bats look like the previous one.
62
217416
4369
Çoğu yarasalar bir önceki gibi görünür.
03:57
However, there are a group that do not use echolocation.
63
221785
4039
Fakat yankıyla yön bulmayı (echolocation) kullanmayan bir grup yarasa vardır.
04:01
They do not perceive their environment using sound,
64
225824
2999
Onlar çevreyi algılrken sesleri kullanmazlar
04:04
and these are the flying foxes.
65
228823
1746
ve bunlar uçan tilki olarak adlandırılan türdür.
04:06
If anybody has ever been lucky enough to be in Australia,
66
230569
3270
Hiç Avusturalya'da bulunma şansınız olduysa
04:09
you've seen them coming out of the Botanic Gardens in Sydney,
67
233839
3225
onları Sydney'deki botanik bahçesinde gördüyseniz.
04:12
and if you just look at their face, you can see
68
237064
3185
ve sadece yüzlerine baktıysanız bile
04:16
they have much, much larger eyes and much smaller ears.
69
240249
3538
onların çok çok büyük gözleri ve çok küçük kulakları olduğunu görmüşsünüzdür.
04:19
So among and within bats is a huge variation
70
243787
3522
yarasaların içinde ve kendi aralarında duyusal algıları kullanma yetenekleri
04:23
in their ability to use sensory perception.
71
247309
2891
arasında çok büyük bir çeşitlilik vardır.
04:26
Now this is going to be important for what I'm going
72
250200
2053
Şimdi bu size ileride konuşma sırasında söyleyeceklerim için
04:28
to tell you later during the talk.
73
252253
1763
önemli olacak.
04:29
Now, if the idea of bats in your belfry terrifies you,
74
254016
5079
Şimdi, eğer çan kulenizin içinde yarasa olması fikri sizi korkutuyorsa
04:34
and I know some people probably are feeling a little sick
75
259095
2869
ve biliyorum bazı insanların yasaların çok büyük görüntülerine bakarken
04:37
looking at very large images of bats,
76
261964
3204
muhtemelen midesi bulanıyor
04:41
that's probably not that surprising,
77
265168
2889
bu muhtemelen çok da şaşırtıcı değil,
04:43
because here in Western culture,
78
268057
2327
çünkü, burada batı kültüründe
04:46
bats have been demonized.
79
270384
1757
yarasalar şeytanlaştırıldı.
04:48
Really, of course the famous book "Dracula,"
80
272141
2664
Gerçekten, kendisi de Northside Dubliner'li Bram Stoker
04:50
written by a fellow Northside Dubliner Bram Stoker,
81
274805
3083
tarafından yazılmış olan ünlü kitap "Dracula"
04:53
probably is mainly responsible for this.
82
277888
2057
bundan muhtemelen ağırlıklı olarak sorumludur.
04:55
However, I also think it's got to do with the fact
83
279945
3080
Fakat, ben aynı zamanda bunun yarasaların geceleri çıktığı gerçeğiyle ilgili
04:58
that bats come out at night, and we don't
84
283025
2283
olduğunu düşünüyorum ve biz onları tam olarak anlamayız.
05:01
really understand them. We're a little frightened by things
85
285308
2652
Bizler dünyayı bizden birazcık farklı algılayan
05:03
that can perceive the world slightly differently than us.
86
287960
3300
şeylerden az da olsa korkuyor olabiliriz.
05:07
Bats are usually synonymous with some type of evil events.
87
291260
3059
Yarasalar bazı kötü olaylarla eş anlamlıdır.
05:10
They are the perpetrators in horror movies,
88
294319
2865
Onlar korku filmi failleridir;
05:13
such as this famous "Nightwing."
89
297184
1807
örneğin ünlü "Nightwing".
05:14
Also, if you think about it, demons
90
298991
2761
Ayrıca, bu konuda düşünürseniz
05:17
always have bat wings, whereas birds, they typically --
91
301752
3715
şeytanlar kuş yerine tipik olarak, hep yarasa kanatlarına sahiptir --
05:21
or angels have bird wings.
92
305467
2869
ya da meleklerin kuş kanatları vardır.
05:24
Now, this is Western society, and what I hope to do tonight
93
308336
5109
Şimdi, bu batı toplumu ve ben bu akşam
05:29
is to convince you of the Chinese traditional culture,
94
313445
4699
sizi geleneksel Çin kültürü konusunda ikna edeceğimi umuyorum,
05:34
that they perceive bats as
95
318144
2929
onlar yarasaları şans getiren yaratıklar olarak
05:36
creatures that bring good luck, and indeed, if you walk
96
321073
3584
algılarlar ve gerçekten de, bir çin evine
05:40
into a Chinese home, you may see an image such as this.
97
324657
4344
girerseniz, bunun gibi bir simge görebilirsiniz.
05:44
This is considered the Five Blessings.
98
329001
2182
Bu Beş Lütuf olarak değerlendirilir.
05:47
The Chinese word for "bat" sounds like the Chinese word
99
331183
2662
Çince de "yarasa" kelimesi çince "mutluluk" kelimesiyle
05:49
for "happiness," and they believe that bats
100
333845
3091
aynı şekilde gibi telaffuz edilir ve çinliler yarasaların
05:52
bring wealth, health, longevity, virtue and serenity.
101
336936
4361
bolluk,sağlık,uzun ömür,erdem ve huzur getirdiğine inanırlar.
05:57
And indeed, in this image, you have a picture of longevity
102
341297
3360
Ve gerçekten, bu görüntüde, beş yarasa tarafından etrafı çevrelenmiş
06:00
surrounded by five bats.
103
344657
2098
uzun ömrün resmi var.
06:02
And what I want to do tonight is to talk to you
104
346755
3683
Ve bu gece yapmak istediğim şey sizinle konuşmak
06:06
and to show you that at least three of these blessings
105
350438
3586
ve bu lütuflardan en az üçünün kesinlikle
06:09
are definitely represented by a bat, and that if we study bats
106
354024
3369
bir yarasa tarafından temsil edildiğini göstermektir, ve eğer yarasaları incelersek
06:13
we will get nearer to getting each of these blessings.
107
357393
4263
bu lütufları edinmeye daha da yaklaşacağız.
06:17
So, wealth -- how can a bat possibly bring us wealth?
108
361656
5051
Şimdi, zenginlik -- nasıl olur da bir yarasa bize zenginlik getirebilir?
06:22
Now as I said before, bats are essential for our ecosystems
109
366707
3510
Daha öncede dediğim gibi şimdi, yarasalar bizim ekosistemimizin
06:26
to function correctly. And why is this?
110
370217
3672
düzgün çalışması için hayati önem taşır. Peki neden böyle?
06:29
Bats in the tropics are major pollinators of many plants.
111
373889
4114
Tropiklerdeki yarasalar bir çok bitkinin temel tozlaştırıcısıdır.
06:33
They also feed on fruit, and they disperse the seeds
112
378003
2992
Onlar da meyva ile beslenirler ve bu meyvaların tohumlarını yayarlar.
06:36
of these fruits. Bats are responsible for pollinating
113
380995
4108
Yarasalar tekila bitkisinin döllenmesinden sorumludurlar ve
06:41
the tequila plant, and this is a multi-million dollar industry
114
385103
3653
bu (tekila) Meksika'da çok-milyon dolarlık bir endüstridir.
06:44
in Mexico. So indeed, we need them
115
388756
2961
Bu yüzden onlara ekosistemimizin düzgün çalışması için
06:47
for our ecosystems to function properly.
116
391717
2392
gerçekten ihtiyacımız var.
06:50
Without them, it's going to be a problem.
117
394109
2735
Onlarsız, bu bir sorun olacak
06:52
But most bats are voracious insect predators.
118
396844
5522
ama, çoğu yarasa doymak bilmez haşere avcısıdır.
06:58
It's been estimated in the U.S., in a tiny colony
119
402366
2876
ABD'de iri kahverengi yarasalardan oluşan
07:01
of big brown bats, that they will feed
120
405242
2151
küçük bir koloninin 1 yılda bir milyon böcekten fazlasıyla
07:03
on over a million insects a year,
121
407393
3570
beslendiği tahmin edilmektedir
07:06
and in the United States of America, right now
122
410963
2943
ve şu anda Anerika Birleşik Devletlerinde yarasalar
07:09
bats are being threatened by a disease known as white-nose syndrome.
123
413906
3341
beyaz burun sendromu olarak da bilinen hastalık tarafından tehdit ediliyorlar.
07:13
It's working its way slowly across the U.S. and wiping out
124
417247
3240
Bu hastalık kendi kendine yavaşça Amerika'ya yayılıyor ve
07:16
populations of bats, and scientists have estimated
125
420487
3760
yarasaların nüfusunu yok ediyor ve bilim adamlarının tahminine göre
07:20
that 1,300 metric tons of insects a year are now
126
424247
4957
şu anda yılda 1300 ton böcek
07:25
remaining in the ecosystems due to the loss of bats.
127
429204
3714
yarasaların yok olmasından dolayı ekosistemde kalıyor.
07:28
Bats are also threatened in the U.S.
128
432918
2412
Amerika'da yarasalar rüzgar çiftliklerinin cazibesine kapılmaları
07:31
by their attraction to wind farms. Again, right now
129
435330
3839
yüzünden de tehdit altındalar. Yine, şu anda
07:35
bats are looking at a little bit of a problem.
130
439169
1724
yarasalar küçük bir problem gibi görünüyor.
07:36
They're going to -- They are very threatened
131
440893
2298
Onlar -- Onlar, sadece
07:39
in the United States of America alone.
132
443191
3545
Amerika Birleşik Devletleri'nde büyük tehdit altındalar.
07:42
Now how can this help us?
133
446736
1541
Şimdi bu bize nasıl yardımcı olabilir?
07:44
Well, it has been calculated that if we were to remove bats
134
448277
3665
Peki, hesaplanmıştır ki; eğer yarasaları denklemden çıkartırsak
07:47
from the equation, we're going to have to then use
135
451942
2394
o zaman bizim tarımsal bitkilerimizle beslenen
07:50
insecticides to remove all those pest insects
136
454336
2941
zararlı böcekleri de ortadan kaldırmak için tarım mahsülleri
07:53
that feed on our agricultural crops.
137
457277
3075
üzerinde böcek ilacı kullanmak zorunda kalırız.
07:56
And for one year in the U.S. alone, it's estimated
138
460352
3648
Ve sadece ABD'de bir yılda bunun
07:59
that it's going to cost 22 billion U.S. dollars,
139
464000
2942
22 milyon dolara mal olacağı tahmin ediliyor,
08:02
if we remove bats. So indeed, bats then do bring us wealth.
140
466942
4523
şayet yarasaları ortadan kaldırırsak. Böylece, gerçekten bize zenginliği getirecek,
08:07
They maintain the health of our ecosystems,
141
471465
2456
onlar bizim ekosistemimizin sağlığını korur
08:09
and also they save us money.
142
473921
2489
ve ayrıca onlar bize para tasarruf ettirir.
08:12
So again, that's the first blessing. Bats are important
143
476410
2887
Tekrarlarsam, bu ilk lütuftu. Yarasalar
08:15
for our ecosystems.
144
479297
2656
ekosistemimiz için önemlidirler.
08:17
And what about the second? What about health?
145
481953
4000
Peki ikinci konusunda? Peki ya sağlık ?
08:21
Inside every cell in your body lies your genome.
146
485953
4662
Vücuttaki her hücre içinde kalıtımsal madde (gametlerdeki kromozomlar) yer alıyor
08:26
Your genome is made up of your DNA,
147
490615
2650
Kalıtımsal malzemeyi DNAlarınız oluşturur,
08:29
your DNA codes for proteins that enable you to function
148
493265
3192
DNA kodlarınız, hareket etmenizi ve etkileşmenizi sağlayan
08:32
and interact and be as you are.
149
496457
2920
ve sizi oluşturan proteinler içindir.
08:35
Now since the new advancements in modern molecular technologies,
150
499377
4462
Şimdi, modern moleküler teknolojideki yeni gelişmeler sayesinde
08:39
it is now possible for us to sequence our own genome
151
503839
4123
artık bizim için kendi genemomuzu sıralamamız mümkündür
08:43
in a very rapid time and at a very, very reduced cost.
152
507962
4129
çok hızlı bir sürede ve çok çok düşük bir maliyetle.
08:47
Now when we've been doing this, we've realized
153
512091
2540
Şu anda, bu araştırmayı yaparken fark ettik ki
08:50
that there's variations within our genome.
154
514631
3817
bizim gametlerdeki kromozomlarımız içinde
çeşitlilik var.
çeşitlilik var.
08:54
So I want you to look at the person beside you.
155
518448
3194
Şimdi, yanınızdaki kişiye bakmanızı istiyorum.
08:57
Just have a quick look. And what we need to realize
156
521642
2079
Sadece hızlı bir bakış. Ve fark etmemiz gereken şudur ki
08:59
is that every 300 base pairs in your DNA, you're a little bit different.
157
523721
4644
DNAnızda ki her 300 temel çiftin her birinde biraz farklısınız.
09:04
And one of the grand challenges right now
158
528365
2265
Ve şu an modern moleküler tıbbın çözmek zorunda olduğu
09:06
in modern molecular medicine is to work out
159
530630
2596
büyük zorluklardan biri bu değişkenliğin,
09:09
whether this variation makes you more susceptible to diseases,
160
533226
4842
sizi hastalıklara daha duyarlı yapıp yapmadığını ortaya çıkartmaktır
09:13
or does this variation just make you different?
161
538068
2911
yoksa bu değişkenlik sadece sizi farklı mı kılar?
09:16
Again, what does it mean here? What does this variation
162
540979
2406
Bu ne anlama geliyor? Bu değişkenliğin anlamı aslında nedir?
09:19
actually mean? So if we are to capitalize on all of this
163
543385
3819
Eğer önümüzdeki birkaç sene içinde
09:23
new molecular data and personalized genomic information
164
547204
3894
tüm bu yeni moleküler veri ve kişiselleştirilmiş
09:26
that is coming online that we will be able to have
165
551098
2401
kalıtımsal gen bilgisinden çevrimiçi olarak yararlanabilirsek,
09:29
in the next few years, we have to be able to differentiate
166
553499
3072
bu ikisini birbirinden ayırabilmeliyiz.
09:32
between the two. So how do we do this?
167
556571
3216
Peki bunu nasıl yaparız?
09:35
Well, I believe we just look at nature's experiments.
168
559787
3328
Pekala, inanıyorum ki biz sadece doğanın deneylerine bakıyoruz.
09:39
So through natural selection, over time,
169
563115
4845
Böylece, doğal seçilim yoluyla zaman içinde,
09:43
mutations, variations that disrupt the function of a protein
170
567960
5117
mutasyonlar, bir proteinin işlevini zamanla düzeltilemiyecek şekilde bozabilen
09:48
will not be tolerated over time.
171
573077
2621
değişiklikler. zaman içinde dayanılmaz hale gelecektir.
09:51
Evolution acts as a sieve. It sieves out the bad variation.
172
575698
4194
Evrim bir elek gibi davranır. Kötü değişiklikleri eler.
09:55
And so therefore, if you look at the same region
173
579892
2261
Ve bundan dolayı, evrimsel olarak birbirinden uzaklaşmış ve
09:58
of a genome in many mammals that have been
174
582153
3151
aynı zamanda çevresel olarak da değişmiş bir çok memelinin
10:01
evolutionarily distant from each other
175
585304
3504
kalıtlarının (genomlarının) benzer bölgelerine bakarsanız
10:04
and are also ecologically divergent, you will get a better
176
588808
3463
bu alanın evrimden önce ne olduğu konusunu
10:08
understanding of what the evolutionary prior of that site is,
177
592271
3762
daha iyi anlayacaksınız,
10:11
i.e., if it is important for the mammal to function,
178
596033
3879
yani, memelinin yaşaması için hareketi önemliyse
10:15
for its survival, it will be the same
179
599912
2320
bu diğer bütün canlı nesilleri, çeşitleri ve sınıfları
10:18
in all of those different lineages, species, taxa.
180
602232
4751
için de aynıdır. Yani, bunu biz yapacak olsaydık,
10:22
So therefore, if we were to do this,
181
606983
3277
yapmamız gereken kalıtsal malzeme içeren bu alanı
10:26
what we'd need to do is sequence that region
182
610260
1469
farklı memeliler için sınıflandırmak
10:27
in all these different mammals and ascertain if it's the same
183
611729
3115
ve aynı mıdır veya farklı mıdır
10:30
or if it's different. So if it is the same,
184
614844
4007
diye kesinleştirmektir. Şayet aynıysa,
10:34
this indicates that that site is important for a function,
185
618851
3109
bu konumun önemli bir işlevi olduğunu gösterir
10:37
so a disease mutation should fall within that site.
186
621960
3863
bu yüzden hastalık mutasyonu o bölge içinde yeralmalı.
10:41
So in this case here, if all the mammals that we look at
187
625823
3737
Yani bu durumda, baktığımız memeliler
10:45
have a yellow-type genome at that site,
188
629560
3264
bu alanda sarı kalıtlara sahipse
10:48
it probably suggests that purple is bad.
189
632824
2662
bu muhtemelen morun kötü olduğunu ima eder.
10:51
This could be even more powerful if you look at mammals
190
635486
3474
Eğer aynı şeyi birazcık farklı yapan memelilere
10:54
that are doing things slightly differently.
191
638960
2672
bakarsaniz bu daha güçlü olabilir.
10:57
So say, for example, the region of the genome
192
641632
2078
Böylece mesela, benim incelediğim genom bölgesinden söz edelim
10:59
that I was looking at was a region that's important for vision.
193
643710
3529
ben "görme" için önemli bir bölge arıyordum.
11:03
If we look at that region in mammals that don't see so well,
194
647239
3674
Yarasalar gibi çok iyi görmeyen memelilerde bu bölgeye bakarsak
11:06
such as bats, and we find that bats that don't see so well
195
650913
3834
pek de iyi görmeyen yarasaların mor tipe sahip yarasalar olduğunu anlarız,
11:10
have the purple type, we know that this is probably
196
654747
2772
biliyoruz ki hastalığa sebep olan
11:13
what's causing this disease.
197
657519
3375
muhtemelen budur.
11:16
So in my lab, we've been using bats to look at two different
198
660894
4193
Benim laboratuvarımda duyularda iki tür hastalığı
11:20
types of diseases of the senses.
199
665087
3348
incelemek için yarasalar kullanıyoruz.
11:24
We're looking at blindness. Now why would you do this?
200
668435
2808
Biz körlüğü inceliyoruz. Şimdi neden böyle birşey yaparsın?
11:27
Three hundred and fourteen million people are visually impaired, and
201
671243
4946
314 milyon görme engelli insan var ve bunların
11:32
45 million of these are blind. So blindness is a big problem,
202
676189
3591
45 milyonu kör. Bu yüzden körlük büyük bir sorun
11:35
and a lot of these blind disorders come from inherited diseases,
203
679780
4215
ve bu görme bozukluklarının büyük bölümü, kalıtsal hastalıklardan ileri geliyor,
11:39
so we want to try and better understand
204
683995
2171
bu yüzden hangi mutasyonların bu genenin hastalığına neden olduğunu
11:42
which mutations in the gene cause the disease.
205
686166
3605
sınamak ve daha iyi anlamak istiyoruz
11:45
Also we look at deafness. One in every 1,000
206
689771
3908
Ayrıca sağırlığı da inceliyoruz. Her yıl yeni doğan 1,000 bebek
11:49
newborn babies are deaf, and when we reach 80,
207
693679
3516
sağır doğuyor, ve yaşı 80'e ulaşanların da
11:53
over half of us will also have a hearing problem.
208
697195
3058
yarısında işitme sorunu olacak.
11:56
Again, there's many underlying genetic causes for this.
209
700253
4277
Yine, bunun altında yatan bir çok genetik neden var
12:00
So what we've been doing in my lab
210
704530
2647
Yani laboratuarımda yaptığımız şey; yarasaları,
12:03
is looking at these unique sensory specialists, the bats,
211
707177
3114
bu eşsiz duyu kullanma uzmanlarını incelemektir
12:06
and we have looked at genes that cause blindness
212
710291
2548
ve bir bozukluk olduğunda
12:08
when there's a defect in them,
213
712839
1349
körlüğe neden olan genlere
12:10
genes that cause deafness when there's a defect in them,
214
714188
2543
sağırlığa sebep olan genlere bakmıştık
12:12
and now we can predict which sites are most likely to cause disease.
215
716731
4990
ve şimdi hangi alanların hastalıklara sebep olduğunu büyük olasıklıkla tahmin edebiliyoruz.
12:17
So bats are also important for our health,
216
721721
2881
Bu yüzdan yarasalar sağlığımız için de önemlidirler,
12:20
to enable us to better understand how our genome functions.
217
724602
4890
genlerimizin nasıl çalıştığını daha iyi anlamamıza imkân verirler.
12:25
So this is where we are right now,
218
729492
2419
Yani bu şu anda bu noktadayız
12:27
but what about the future?
219
731911
1900
Peki ya gelecek?
12:29
What about longevity?
220
733811
1656
Peki ya uzun ömür?
12:31
This is where we're going to go, and as I said before,
221
735467
3741
Bu varacağımız yerdir ve daha önce dediğim gibi,
12:35
I really believe that the secret of everlasting youth
222
739208
3079
sonsuz gençlik sırrının
12:38
lies within the bat genome.
223
742287
1709
yarasa kalıtlarında yattığına inanıyorum.
12:39
So why should we be interested in aging at all?
224
743996
4116
Peki, neden yaşlanmayla ilgilenmeliyiz ki?
12:44
Well, really, this is a picture drawn from the 1500s
225
748112
2488
Evet aslında,bu 1500lü yıllarda çizilmiş bir resim
12:46
of the Fountain of Youth. Aging is considered
226
750600
3816
gençlik çesmesi. Yaşlanma, biyolojinin tüm yönleri içinde
12:50
one of the most familiar, yet the least well-understood,
227
754416
3635
en tanıdık ama biyolojinin tüm yönleri içinde
12:53
aspects of all of biology, and really,
228
758051
2962
en az anlaşılandır ve gerçekten
12:56
since the dawn of civilization, mankind has sought to avoid it.
229
761013
4376
medeniyetin başlangıcından beri, insanlık ondan kaçınmak için uğraşmaktadır.
13:01
But we are going to have to understand it a bit better.
230
765389
3045
Ama biz biraz daha iyi anlamak zorunda kalacağız.
13:04
In Europe alone, by 2050, there is going to be
231
768434
3629
Sadece Avrupa'da 2050 yılında
13:07
a 70 percent increase of individuals over 65,
232
772063
3815
65 yas üstü bireylerde yüzde 70 artış olacağı görülüyor
13:11
and 170 percent increase in individuals over 80.
233
775878
3737
ve 80 üzeri kişilerin %170 artacağı.
13:15
As we age, we deteriorate, and this deterioration
234
779615
2841
Yaşlandıkça, yıpranırız ve bu yıpranma
13:18
causes problems for our society, so we have to address it.
235
782456
4762
toplumumuz için sorunlar teşkil eder, bu yüzden bunu konuşmalıyız.
13:23
So how could the secret of everlasting youth actually lie
236
787218
4514
Peki bu sonsuz gençlik sırrı nasıl bir yarasa geninde
13:27
within the bat genome? Does anybody want to hazard
237
791732
2681
yatıyor olabilir? Yarasanın ne kadar yaşadığı
13:30
a guess over how long this bat could live for?
238
794413
3958
konusunda risk alarak tahminde bulunmak isteyen var mı?
13:34
Who -- put up your hands -- who says two years?
239
798371
3025
kim -- ellerinizi kaldırın-- kim iki yıl diyor?
13:37
Nobody? One? How about 10 years?
240
801396
3896
Hiçkimse? Bir? Peki ya 10 yıl?
13:41
Some? How about 30?
241
805292
3852
Bazıları? Peki ya 30?
13:45
How about 40? Okay, it's a whole varied response.
242
809144
3875
Peki ya 40? Tamam, tamamen farklı cevaplar.
13:48
This bat is myotis brandtii. It's the longest-living bat.
243
813019
3651
Bu yarasa Myotis brandtii. En uzun yaşayan yarasadır.
13:52
It lived for up to 42 years,
244
816670
2188
42 yıl yaşadı
13:54
and this bat's still alive in the wild today.
245
818858
2335
ve bu vahşi yarasa bugün hala hayatta.
13:57
But what would be so amazing about this?
246
821193
2582
Fakat, bu konuda bu kadar şaşıırtıcı olan ne?
13:59
Well, typically, in mammals there is a relationship
247
823775
5082
Genelde memelilerde vücut büyüklüğü, metabolizma hızı
14:04
between body size, metabolic rate,
248
828857
2500
ve ne kadar süre yaşayabileceği arasında bir ilişki vardır
14:07
and how long you can live for, and you can predict
249
831357
2136
ve sahip olduğu vücut büyüklüğüne bağlı olarak bir memelinin
14:09
how long a mammal can live for given its body size.
250
833493
3227
ne kadar yaşayabileceğini tahmin edebilirsiniz.
14:12
So typically, small mammals live fast, die young.
251
836720
3695
Böylece tipik olarak, küçük memeliler hızlı yaşar ve genç ölürler.
14:16
Think of a mouse. But bats are very different.
252
840415
2739
Fareyi düşünün. Ama yarasalar çok daha farklıdır.
14:19
As you can see here on this graph, in blue,
253
843154
2816
Burada grafikte görebilirsiniz, mavi renkli olan,
14:21
these are all other mammals, but bats
254
845970
2566
bunlar tüm diğer memeliler, ancak yarasalar
14:24
can live up to nine times longer than expected
255
848536
2168
beklenenden 9 kat daha uzun yaşayabilirler
14:26
despite having a really, really high metabolic rate,
256
850704
3142
metabolizma hızları yüksek, çok yüksek olmasına rağmen
14:29
and the question is, how can they do that?
257
853846
2635
ve soru, bunu nasıl yapabiliyorlar? İnsandan daha uzun yaşayan,
14:32
There are 19 species of mammal that live longer
258
856481
3541
vücut büyüklüklerine bakıldığında, beklenenden daha uzun yaşayan
14:35
than expected, given their body size, than man,
259
860022
2776
19 çeşit memeli türü var ve
14:38
and 18 of those are bats.
260
862798
2848
bu çeşitlerin 18 tanesi yarasalardır.
14:41
So therefore, they must have something within their DNA
261
865646
4936
Bu yüzden, onların DNA'sının içinde bir şey olmalı
14:46
that ables them to deal with the metabolic stresses,
262
870582
2845
onların metobolik stresle başa çıkmalarını sağlayan,
14:49
particularly of flight. They expend three times more energy
263
873427
3906
özellikle uçarken. Onlar aynı boyuttaki bir memeliye göre
14:53
than a mammal of the same size,
264
877333
1540
üç kat daha fazla enerji harcıyorlar,
14:54
but don't seem to suffer the consequences or the effects.
265
878873
3612
ancak sonuçları veya etkilerinden muzdarip görünmüyorlar.
14:58
So right now, in my lab, we're combining
266
882485
3345
Bu nedenle, şu anda, laboratuarımda
15:01
state-of-the-art bat field biology, going out and catching
267
885830
3911
en son teknolojiyle yarasa saha biyolojisini kullanarak,
15:05
the long-lived bats, with the most up-to-date,
268
889741
2809
sahaya çıkıp en uzun yaşamış yarasaları yakalayıp
15:08
modern molecular technology to understand better
269
892550
3471
en modern moleküler teknolojiyle birleştirerek,
15:11
what it is that they do to stop aging as we do.
270
896021
4528
yarasaların da bizler gibi yaşlanmayı durdurmak için ne yaptığını daha iyi anlamaya çalışıyoruz.
15:16
And hopefully in the next five years, I'll be giving you a TEDTalk on that.
271
900549
3160
ve umarım önümüzdeki beş yıl içinde bu konuda bir TEDTalk konuşması yapacağım.
15:19
Aging is a big problem for humanity,
272
903709
3599
Yaşlanma insanlık için büyük bir problem
15:23
and I believe that by studying bats, we can uncover
273
907308
2936
ve inanıyorum ki yarasalarla ilgili çalışmalar yaparak, memelilerde olağanüstü uzunlukta ömre
15:26
the molecular mechanisms that enable mammals
274
910244
2872
ulaşmayı sağlayan moleküler mekanizmaları
15:29
to achieve extraordinary longevity. If we find out
275
913116
3209
ortaya çıkarabiliriz. Eğer ne yaptıklarını,
15:32
what they're doing, perhaps through gene therapy,
276
916325
3232
bulabilirsek, belki gen terapisi yoluyla
15:35
we can enable us to do the same thing.
277
919557
2559
biz de aynı şeyleri yapabiliriz.
15:38
Potentially, this means that we could halt aging or maybe even reverse it.
278
922116
5276
Potansiyel olarak yaslanmayı durdurabileceğimiz ya da belki tersine çevirilebileceğimiz anlamına gelir.
15:43
Just imagine what that would be like.
279
927392
3891
Bunun nasıl bir şey olabileceğini hayâl edin.
15:47
So really, I don't think we should be thinking of them
280
931283
2885
Yani gerçekten, düşünüyorum da onları gecenin uçan şeytanları olarak
15:50
as flying demons of the night, but more as our superheroes.
281
934168
5054
düşünmemeliyiz, tam tersine kahramanlarımız olarak düşünmeliyiz.
15:55
And the reality is that bats can bring us so much benefit
282
939222
3846
Ve doğrusu şu ki; eğer doğru yere bakabilirsek, yarasalar,
15:58
if we just look in the right place. They're good for our ecosystem,
283
943068
2552
bize çok yarar sağlayabilir. Ekosistemimiz için yararlılar,
16:01
they allow us to understand how our genome functions,
284
945620
2906
kalıtımsal yapılamızın nasıl çalıştığını daha iyi anlamamızı sağlıyorlar
16:04
and they potentially hold the secret to everlasting youth.
285
948526
3229
ve potansiyel olarak sonsuz gençliğin sırrını saklıyorlar.
16:07
So tonight, when you walk out of here and you look up
286
951755
2615
Bu yüzden, bu gece, burdan çıktığınız zaman,
16:10
in the night skies, and you see this beautiful flying mammal,
287
954370
3499
başınızı kaldırıp gece gökyüzüne bakın, bu güzel uçan memeliyi
16:13
I want you to smile. Thank you. (Applause)
288
957869
4000
gördüğünüzde, gülümsemenizi istiyorum. Teşekkürler. (Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Emma Teeling - ZoologistEmma Teeling, Director of the Centre for Irish Bat Research, thinks we have a lot to learn from the biology of bats.
Why you should listen
One-fifth of all mammals in the world are bats -- so why are they so stigmatized in Western culture? Dr. Emma Teeling believes that these fascinating creatures have a lot to teach us, with their uniquely high metabolic rates and surprisingly long lifespans. Teeling studies mammalian phylogenetics and comparative genomics, with particular expertise in bat biology and the bat's genetic signatures of survival.
Emma Teeling | Speaker | TED.com