TEDxDublin
Emma Teeling: The secret of the bat genome
Filmed:
Readability: 4
539,009 views
In Western society, bats are often characterized as creepy, even evil. Zoologist Emma Teeling encourages us to rethink our attitude toward bats, whose unique and fascinating biology gives us insight into our own genetic makeup. (Filmed at TEDxDublin.)
Emma Teeling - Zoologist
Emma Teeling, Director of the Centre for Irish Bat Research, thinks we have a lot to learn from the biology of bats. Full bio
Emma Teeling, Director of the Centre for Irish Bat Research, thinks we have a lot to learn from the biology of bats. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
Điều tôi muốn tất cả các bạn làm ngay bây giờ
00:16
What I want you all to do right now
0
316
2522
00:18
is to think of this mammal that I'm going to describe to you.
1
2838
4191
là nghĩ về loài động vật có vú mà tôi sắp mô tả cho bạn.
00:22
The first thing I'm going to tell you about this mammal
2
7029
2848
Điều đầu tiên tôi sẽ cho bạn biết về động vật có vú này
00:25
is that it is essential for our ecosystems to function correctly.
3
9877
4328
là nó thực sự cần thiết để hệ sinh thái của chúng ta vận hàng đúng
00:30
If we remove this mammal from our ecosystems,
4
14205
3062
Nếu chúng ta loại bỏ loài động vật có vú này ra khỏi hệ sinh thái,
00:33
they simply will not work.
5
17267
3072
thì hệ sinh thái sẽ không hoạt động được nữa.
00:36
That's the first thing.
6
20339
1690
Đó là điều đầu tiên.
00:37
The second thing is that due to the unique sensory abilities
7
22029
4677
Điều thứ hai chính là nhờ vào khả năng cảm giác độc đáo
00:42
of this mammal, if we study this mammal,
8
26706
4154
của chúng, nếu chúng ta nghiên cứu về loài này,
00:46
we're going to get great insight into our diseases
9
30860
3562
chúng ta sẽ có được một nguồn kiến thức sâu rộng cho những căn bệnh
00:50
of the senses, such as blindness and deafness.
10
34422
4536
về giác quan, chẳng hạn như mù và điếc.
00:54
And the third really intriguing aspect of this mammal
11
38958
4770
Và khía cạnh thứ ba thực sự hấp dẫn của loài có vú này
00:59
is that I fully believe that the secret of everlasting youth
12
43728
5194
đó là tôi hoàn toàn tin rằng bí mật về tuổi trẻ vĩnh cửu
01:04
lies deep within its DNA.
13
48922
4055
nằm sâu trong DNA của chúng.
01:08
So are you all thinking?
14
52977
2308
Các bạn có đang suy nghĩ không?
01:11
So,
15
55285
2494
Vì vậy,
01:13
magnificent creature, isn't it?
16
57779
3102
đó là một sinh vật tuyệt vời, phải không nào?
01:16
Who here thought of a bat?
17
60881
3352
Ai ở đây đã nghĩ về một con dơi?
01:20
Ah, I can see half the audience agrees with me,
18
64233
2631
Ah, tôi có thể thấy rằng một nửa khán giả ở đây đồng ý với tôi,
01:22
and I have a lot of work to do to convince the rest of you.
19
66864
3223
và tôi có nhiều việc phải làm để thuyết phục một nửa còn lại.
01:25
So I have had the good fortune for the past 20 years
20
70087
4258
Tôi đã có một cơ hội tốt trong 20 năm qua
01:30
to study these fascinating and beautiful mammals.
21
74345
4399
để nghiên cứu các động vật có vú xinh đẹp và hấp dẫn này.
01:34
One fifth of all living mammals is a bat,
22
78744
3762
Một phần năm những loài động vật có vú là dơi,
01:38
and they have very unique attributes.
23
82506
2412
và chúng có những thuộc tính rất độc đáo.
01:40
Bats as we know them have been around on this planet
24
84918
3028
Như chúng ta đã biết, dơi có mặt ở khắp nơi trên hành tinh này
01:43
for about 64 million years.
25
87946
3983
cách đây khoảng 64 triệu năm.
01:47
One of the most unique things that bats do
26
91929
3465
Một trong những điều đặc biệt nhất đó là dơi
01:51
as a mammal is that they fly.
27
95394
2801
là loài động vật có vú biết bay.
01:54
Now flight is an inherently difficult thing.
28
98195
3335
Bay là một điều vốn dĩ rất khó.
01:57
Flight within vertebrates has only evolved three times:
29
101530
3943
Đối với động vật có xương sống, bay chỉ tiến hóa 3 lần duy nhất:
02:01
once in the bats, once in the birds,
30
105473
3360
một lần ở loài dơi, một lần ở loài chim,
02:04
and once in the pterodactyls.
31
108833
2095
và một lần trong ở loài thằn lằn ngón cánh.
02:06
And so with flight, it's very metabolically costly.
32
110928
3846
Và bay rất tốn năng lượng.
02:10
Bats have learned and evolved how to deal with this.
33
114774
3930
Loài dơi đã học và tiến hóa sao cho có thế đối phó với điều này.
02:14
But one other extremely unique thing about bats
34
118704
4386
Nhưng một điều vô cùng khác biệt nữa về loài dơi
02:18
is that they are able to use sound
35
123090
2049
đó là chúng có khả năng sử dụng âm thanh
02:21
to perceive their environment. They use echolocation.
36
125139
4796
để nhận thức môi trường xung quanh. Chúng sử dụng sự định vị tiếng vang.
02:25
Now, what I mean by echolocation --
37
129935
2664
Và bây giờ, đây là những gì tôi muốn nói về sự định vị tiếng vang --
02:28
they emit a sound from their larynx out through their mouth
38
132599
3505
một âm thanh được dơi phát ra ngoài từ thanh quản thông qua miệng
02:32
or through their nose. This sound wave comes out
39
136104
3896
hoặc mũi của chúng. Sóng âm thanh này phát ra
02:35
and it reflects and echoes back off objects in their environment,
40
140000
4087
và gặp những vật thể trong môi trường sẽ phản xạ trở lại bằng tiếng vang,
02:39
and the bats then hear these echoes
41
144087
2860
sau đó dơi sẽ nghe những tiếng vang đó
02:42
and they turn this information into an acoustic image.
42
146947
3518
và chúng chuyển thông tin này thành hình ảnh âm thanh.
02:46
And this enables them to orient in complete darkness.
43
150465
4628
Và điều này cho phép chúng hoàn toàn định hướng được trong bóng tối.
02:50
Indeed, they do look very strange. We're humans.
44
155093
3425
Thực sự, chúng trông rất lạ. Chúng ta là con người.
02:54
We're a visual species. When scientists first realized
45
158518
3195
Chúng ta là loài sử dụng thị giác. Khi các nhà khoa học nhận ra rằng
02:57
that bats were actually using sound to be able to fly
46
161713
3941
dơi thực sự sử dụng âm thanh để có thể bay,
03:01
and orient and move at night, we didn't believe it.
47
165654
2975
định hướng và di chuyển trong đêm, chúng tôi đã không tin vào điều đó.
03:04
For a hundred years, despite evidence to show
48
168629
3024
Trong một trăm năm qua, mặc dù các bằng chứng chỉ ra
03:07
that this is what they were doing, we didn't believe it.
49
171653
3239
rằng đó là cách loài dơi làm, nhưng chúng tôi đã không tin.
03:10
Now, if you look at this bat, it looks a little bit alien.
50
174892
3968
Bây giờ, nếu bạn nhìn vào con dơi này , nó có chút gì đó giống người ngoài hành tinh.
03:14
Indeed, the very famous philosopher Thomas Nagel
51
178860
3298
Thật vậy, nhà triết học rất nổi tiếng Thomas Nagel
03:18
once said, "To truly experience an alien life form
52
182158
3505
một lần đã nói rằng: "Để thực sự trải nghiệm một cuộc sống của người ngoài hành tinh
03:21
on this planet, you should lock yourself inside a room
53
185663
3740
trên trái đất này, bạn nên nhốt mình trong một căn phòng
03:25
with a flying, echolocating bat in complete darkness."
54
189403
4125
với một con dơi đang bay và sử dụng sự định vị tiếng vang trong bóng tối".
03:29
And if you look at the actual physical characteristics
55
193528
3071
Và nếu bạn chú ý vào các đặc tính vật lý thực tế
03:32
on the face of this beautiful horseshoe bat,
56
196599
2957
trên mặt của loài dơi móng ngựa xinh đẹp này,
03:35
you see a lot of these characteristics are dedicated
57
199556
2794
bạn sẽ thấy rất nhiều đặc điểm được dành riêng
03:38
to be able to make sound and perceive it.
58
202350
3339
cho việc phát ra âm thanh và nhận lại.
03:41
Very big ears, strange nose leaves, but teeny-tiny eyes.
59
205689
4564
Đôi tai rất lớn, mũi kỳ lạ, nhưng đôi mắt nhỏ xíu.
03:46
So again, if you just look at this bat, you realize
60
210253
3889
Một lần nữa, nếu bạn chỉ nhìn vào con dơi này, bạn sẽ thấy rằng
03:50
sound is very important for its survival.
61
214142
3274
âm thanh rất quan trọng cho sự sống còn của nó.
03:53
Most bats look like the previous one.
62
217416
4369
Hầu hết loài dơi đều giống nhau.
03:57
However, there are a group that do not use echolocation.
63
221785
4039
Tuy nhiên, có một nhóm không sử dụng sự định vị tiếng vang.
04:01
They do not perceive their environment using sound,
64
225824
2999
Chúng không sử dụng âm thanh để nhận thức môi trường,
04:04
and these are the flying foxes.
65
228823
1746
và đó là những con cáo bay.
04:06
If anybody has ever been lucky enough to be in Australia,
66
230569
3270
Nếu ai đó đã từng may mắn được ở (đến) Úc,
04:09
you've seen them coming out of the Botanic Gardens in Sydney,
67
233839
3225
bạn đã nhìn thấy chúng ra khỏi vườn bách thảo ở Sydney,
04:12
and if you just look at their face, you can see
68
237064
3185
và chỉ cần nhìn vào khuôn mặt của chúng, bạn có thể thấy
04:16
they have much, much larger eyes and much smaller ears.
69
240249
3538
chúng có đôi mắt rất lớn và đôi tai rất nhỏ.
04:19
So among and within bats is a huge variation
70
243787
3522
Vì thế đối với loài dơi đây là một sự biến thiên rất lớn
về khả năng của chúng để sử dụng các giác quan.
04:23
in their ability to use sensory perception.
71
247309
2891
04:26
Now this is going to be important for what I'm going
72
250200
2053
Điều này thực sự quan trọng cho những gì tôi sắp
04:28
to tell you later during the talk.
73
252253
1763
kể cho bạn ngay sau đây.
04:29
Now, if the idea of bats in your belfry terrifies you,
74
254016
5079
Bây giờ, nếu ý tưởng về những con dơi trong tháp chuông làm bạn khiếp sợ,
04:34
and I know some people probably are feeling a little sick
75
259095
2869
và tôi biết một số người đang cảm thấy hơi tệ
04:37
looking at very large images of bats,
76
261964
3204
hãy nhìn vào những hình ảnh cỡ lớn về loài dơi,
04:41
that's probably not that surprising,
77
265168
2889
có thể không có gì đáng ngạc nhiên,
04:43
because here in Western culture,
78
268057
2327
bởi vì ở đây, trong văn hóa phương Tây,
04:46
bats have been demonized.
79
270384
1757
dơi được xem như loài quỷ.
04:48
Really, of course the famous book "Dracula,"
80
272141
2664
Thực sự, dĩ nhiên, cuốn sách nổi tiếng "Dracula"
04:50
written by a fellow Northside Dubliner Bram Stoker,
81
274805
3083
được viết bởi Bram Stoker sống ở phía Bắc Dublin,
04:53
probably is mainly responsible for this.
82
277888
2057
có lẽ chịu trách nhiệm về điều này.
04:55
However, I also think it's got to do with the fact
83
279945
3080
Tuy nhiên, tôi cũng nghĩ với thực tế rằng
04:58
that bats come out at night, and we don't
84
283025
2283
dơi bay ra ngoài vào ban đêm, và chúng ta không
05:01
really understand them. We're a little frightened by things
85
285308
2652
thật sự hiểu chúng. Chúng ta có một chút sợ hãi bởi những thứ
05:03
that can perceive the world slightly differently than us.
86
287960
3300
có nhận thức về thế giới hơi khác so với chúng ta.
05:07
Bats are usually synonymous with some type of evil events.
87
291260
3059
Loài dơi thường gắn với những sự kiện xấu.
05:10
They are the perpetrators in horror movies,
88
294319
2865
Họ là thủ phạm trong những bộ phim kinh dị,
05:13
such as this famous "Nightwing."
89
297184
1807
giống như "Những đôi cánh của đêm" nổi tiếng.
05:14
Also, if you think about it, demons
90
298991
2761
Ngoài ra, nếu bạn nghĩ về nó, những con quỷ
05:17
always have bat wings, whereas birds, they typically --
91
301752
3715
luôn có đôi cánh của loài dơi, trong khi những con chim --
05:21
or angels have bird wings.
92
305467
2869
hoặc thiên thần, thường có những đôi cánh của loài chim.
05:24
Now, this is Western society, and what I hope to do tonight
93
308336
5109
Đó là xã hội phương Tây, và điều tôi hy vọng làm tối nay
05:29
is to convince you of the Chinese traditional culture,
94
313445
4699
là thuyết phục bạn về nền văn hóa truyền thống Trung Quốc,
05:34
that they perceive bats as
95
318144
2929
họ cho rằng dơi là
05:36
creatures that bring good luck, and indeed, if you walk
96
321073
3584
sinh vật mang lại may mắn, và thực sự, nếu bạn đi vào
05:40
into a Chinese home, you may see an image such as this.
97
324657
4344
một ngôi nhà Trung Quốc, bạn có thể thấy một hình ảnh như thế này.
05:44
This is considered the Five Blessings.
98
329001
2182
Đây được xem như là "5 Phước lành".
05:47
The Chinese word for "bat" sounds like the Chinese word
99
331183
2662
Theo Tiếng Trung, từ "dơi" phát âm nghe gần giống như
05:49
for "happiness," and they believe that bats
100
333845
3091
từ "hạnh phúc", và họ tin rằng dơi
05:52
bring wealth, health, longevity, virtue and serenity.
101
336936
4361
mang lại sự giàu có, sức khỏe, tuổi thọ, đức hạnh và thanh thản.
05:57
And indeed, in this image, you have a picture of longevity
102
341297
3360
Và thật vậy, trong hình ảnh này, bạn có một bức tranh về tuổi thọ
06:00
surrounded by five bats.
103
344657
2098
được bao quanh bởi 5 con dơi.
06:02
And what I want to do tonight is to talk to you
104
346755
3683
Và tối nay điều tôi muốn nói với bạn
06:06
and to show you that at least three of these blessings
105
350438
3586
và chỉ cho bạn thấy rằng ít nhất ba trong những phước lành
06:09
are definitely represented by a bat, and that if we study bats
106
354024
3369
chắc chắn được đại diện bởi một con dơi, và nếu chúng ta nghiên cứu về loài dơi
06:13
we will get nearer to getting each of these blessings.
107
357393
4263
chúng ta sẽ tiến gần đến từng phước lành đó.
06:17
So, wealth -- how can a bat possibly bring us wealth?
108
361656
5051
Vì vậy, sự giàu có -- làm thế nào một con dơi có thể mang đến cho chúng ta sự giàu có?
06:22
Now as I said before, bats are essential for our ecosystems
109
366707
3510
Như tôi đã nói trước đó, loài dơi rất cần thiết cho hệ sinh thái của chúng ta
06:26
to function correctly. And why is this?
110
370217
3672
hoạt động chính xác. Và tại sao lại như thế?
06:29
Bats in the tropics are major pollinators of many plants.
111
373889
4114
Những con dơi vùng nhiệt đới là người thụ phấn của nhiều thực vật.
06:33
They also feed on fruit, and they disperse the seeds
112
378003
2992
Chúng cũng ăn trái cây và phân tán hạt
06:36
of these fruits. Bats are responsible for pollinating
113
380995
4108
của trái cây đó. Loài dơi có trách nhiệm thụ phấn cho
06:41
the tequila plant, and this is a multi-million dollar industry
114
385103
3653
cây tequila (cây thùa), đó là một ngành công nghiệp hàng triệu đô la
06:44
in Mexico. So indeed, we need them
115
388756
2961
ở Mexico. Vì vậy, thực sự, chúng ta cần chúng
06:47
for our ecosystems to function properly.
116
391717
2392
cho hệ sinh thái của chúng ta được hoạt động đúng.
06:50
Without them, it's going to be a problem.
117
394109
2735
Không có chúng, nó sẽ là một vần đề.
06:52
But most bats are voracious insect predators.
118
396844
5522
Nhưng phần lớn dơi là loài động vật săn côn trùng.
06:58
It's been estimated in the U.S., in a tiny colony
119
402366
2876
Ở Mỹ, người ta ước tính, trong một vùng thuộc địa nhỏ,
07:01
of big brown bats, that they will feed
120
405242
2151
những con dơi lớn màu nâu, chúng tiêu thụ
07:03
on over a million insects a year,
121
407393
3570
hơn một triệu côn trùng mỗi năm,
07:06
and in the United States of America, right now
122
410963
2943
và ở Mỹ, ngay bây giờ
07:09
bats are being threatened by a disease known as white-nose syndrome.
123
413906
3341
dơi đang bị đe dọa bởi một căn bệnh được gọi là hội chứng mũi trắng.
07:13
It's working its way slowly across the U.S. and wiping out
124
417247
3240
Hội chứng này lan rộng khắp nước Mỹ và làm chết
07:16
populations of bats, and scientists have estimated
125
420487
3760
một lượng dơi lớn, và các nhà khoa học đã ước tính được
07:20
that 1,300 metric tons of insects a year are now
126
424247
4957
rằng 1.300 tấn côn trùng còn lại mỗi năm
07:25
remaining in the ecosystems due to the loss of bats.
127
429204
3714
trong các hệ sinh thái do sự biến mất của loài dơi.
07:28
Bats are also threatened in the U.S.
128
432918
2412
Dơi cũng bị đe doạ ở Mỹ
07:31
by their attraction to wind farms. Again, right now
129
435330
3839
bởi sự thu hút của những nông trại gió. Một lần nữa, ngay bây giờ
07:35
bats are looking at a little bit of a problem.
130
439169
1724
loài dơi đang gặp một chút vần đề.
07:36
They're going to -- They are very threatened
131
440893
2298
Chúng sẽ - chúng đang bị đe dọa
07:39
in the United States of America alone.
132
443191
3545
chỉ duy nhất ở Mỹ.
07:42
Now how can this help us?
133
446736
1541
Bây giờ, làm thế nào điều này có thể giúp chúng ta?
07:44
Well, it has been calculated that if we were to remove bats
134
448277
3665
Vâng, chúng tôi đã tính rằng nếu loại bỏ những con dơi
07:47
from the equation, we're going to have to then use
135
451942
2394
từ phương trình, chúng ta sẽ phải sử dụng
07:50
insecticides to remove all those pest insects
136
454336
2941
thuốc trừ sâu để loại bỏ tất cả những loài côn trùng gây hại
07:53
that feed on our agricultural crops.
137
457277
3075
đến cây nông nghiệp của chúng ta.
07:56
And for one year in the U.S. alone, it's estimated
138
460352
3648
Và trong một năm chỉ riêng ở Mỹ, người ta ước tính
07:59
that it's going to cost 22 billion U.S. dollars,
139
464000
2942
chi phí sẽ là 22 tỷ đô la Mỹ,
08:02
if we remove bats. So indeed, bats then do bring us wealth.
140
466942
4523
nếu chúng ta loại bỏ loài dơi. Vì vậy, thực sự, dơi đem đến cho chúng ta sự giàu có.
08:07
They maintain the health of our ecosystems,
141
471465
2456
Chúng duy trì sức khỏe của hệ sinh thái của chúng ta,
08:09
and also they save us money.
142
473921
2489
và cũng giúp chúng ta tiết kiệm tiền.
08:12
So again, that's the first blessing. Bats are important
143
476410
2887
Vì vậy, một lần nữa, đó là phước lành thứ nhất. Dơi rất quan trọng
08:15
for our ecosystems.
144
479297
2656
cho hệ sinh thái của chúng ta.
08:17
And what about the second? What about health?
145
481953
4000
Còn điều thứ hai? Sức khỏe thì sao?
08:21
Inside every cell in your body lies your genome.
146
485953
4662
Bên trong mỗi tế bào trong cơ thể của bạn là bộ gen của bạn.
08:26
Your genome is made up of your DNA,
147
490615
2650
Bộ gen của bạn được tạo thành từ ADN của bạn,
08:29
your DNA codes for proteins that enable you to function
148
493265
3192
ADN của bạn mã hóa protein cho phép bạn hoạt động
08:32
and interact and be as you are.
149
496457
2920
tương tác và là chính bạn.
08:35
Now since the new advancements in modern molecular technologies,
150
499377
4462
Và với những tiến bộ mới trong công nghệ phân tử hiện đại,
08:39
it is now possible for us to sequence our own genome
151
503839
4123
chúng ta có thể nối bộ gen của riêng chúng ta
08:43
in a very rapid time and at a very, very reduced cost.
152
507962
4129
trong một thời gian rất ngắn và với một chi phí rất thấp.
08:47
Now when we've been doing this, we've realized
153
512091
2540
Bây giờ, khi chúng ta đã làm điều này, chúng ta nhận ra
08:50
that there's variations within our genome.
154
514631
3817
có nhiều biến thể trong bộ gen của chúng ta.
08:54
So I want you to look at the person beside you.
155
518448
3194
Vì vậy, tôi muốn bạn nhìn người bên cạnh.
08:57
Just have a quick look. And what we need to realize
156
521642
2079
Chỉ một cái liếc nhẹ. Và điều chúng ta cần nhận ra
08:59
is that every 300 base pairs in your DNA, you're a little bit different.
157
523721
4644
đó là cứ mỗi 300 cặp DNA của bạn giúp bạn có một chút khác biệt
09:04
And one of the grand challenges right now
158
528365
2265
Và một trong những thách thức lớn bây giờ
09:06
in modern molecular medicine is to work out
159
530630
2596
trong y học phân tử hiện đại
09:09
whether this variation makes you more susceptible to diseases,
160
533226
4842
dù sự thay đổi này làm cho bạn dễ bị bệnh,
09:13
or does this variation just make you different?
161
538068
2911
hay biến thể này chỉ làm bạn khác đi?
09:16
Again, what does it mean here? What does this variation
162
540979
2406
Một lần nữa, nó có nghĩa gì ở đây? ý nghĩa thực sự của những biến thể
09:19
actually mean? So if we are to capitalize on all of this
163
543385
3819
này là gì? Vì vậy, nếu chúng ta chuyển tất cả những
09:23
new molecular data and personalized genomic information
164
547204
3894
dữ liệu phân tử mới và thông tin gen được cá nhân hoá
09:26
that is coming online that we will be able to have
165
551098
2401
lên trực tuyến cái mà chúng ta có thể có
09:29
in the next few years, we have to be able to differentiate
166
553499
3072
trong vài năm tới, chúng ta có thể phân biệt
09:32
between the two. So how do we do this?
167
556571
3216
được 2 cá thể. Vậy làm sao chúng ta làm được?
09:35
Well, I believe we just look at nature's experiments.
168
559787
3328
Vâng, tôi tin rằng chúng ta chỉ cần nhìn vào bản chất của những thí nghiệm.
09:39
So through natural selection, over time,
169
563115
4845
thông qua chọn lọc tự nhiên, qua thời gian,
09:43
mutations, variations that disrupt the function of a protein
170
567960
5117
sự đột biến, những biến thể phá vỡ chức năng của một protein
09:48
will not be tolerated over time.
171
573077
2621
sẽ không được dung thứ theo thời gian.
09:51
Evolution acts as a sieve. It sieves out the bad variation.
172
575698
4194
Sự tiến hóa như một cái sàng. Nó lọc ra các biến thể xấu.
09:55
And so therefore, if you look at the same region
173
579892
2261
Và như vậy, do đó, nếu bạn nhìn vào cùng một vùng
09:58
of a genome in many mammals that have been
174
582153
3151
của một gen trong nhiều động vật có vú đã
10:01
evolutionarily distant from each other
175
585304
3504
tiến hóa xa nhau
10:04
and are also ecologically divergent, you will get a better
176
588808
3463
và cũng như bất đống sinh thái, bạn sẽ có được
10:08
understanding of what the evolutionary prior of that site is,
177
592271
3762
sự hiểu biết tốt hơn về những gì trước tiến hóa,
10:11
i.e., if it is important for the mammal to function,
178
596033
3879
Ví dụ, nếu nó là quan trọng cho sự vận hành của động vật có vú
10:15
for its survival, it will be the same
179
599912
2320
cho sự sống còn của nó, nó sẽ giống nhau
10:18
in all of those different lineages, species, taxa.
180
602232
4751
trong tất cả các giống nòi, loài khác nhau.
10:22
So therefore, if we were to do this,
181
606983
3277
Vì vậy, nếu chúng ta đã làm điều này,
10:26
what we'd need to do is sequence that region
182
610260
1469
chúng ta sẽ cần phải làm tuần tự theo khu vực
10:27
in all these different mammals and ascertain if it's the same
183
611729
3115
trong tất cả các động vật có vú khác nhau và xác định nếu nó là như nhau
10:30
or if it's different. So if it is the same,
184
614844
4007
hoặc nếu nó là khác nhau. Vì vậy, nếu nó là như nhau,
10:34
this indicates that that site is important for a function,
185
618851
3109
điều này cho thấy rằng điều đó quan trọng cho một chức năng,
10:37
so a disease mutation should fall within that site.
186
621960
3863
Vì vậy, một đột biến phải nằm trong mặt đó.
10:41
So in this case here, if all the mammals that we look at
187
625823
3737
Vì vậy trong trường hợp này, nếu tất cả các động vật có vú mà chúng tôi xem xét
10:45
have a yellow-type genome at that site,
188
629560
3264
có một bộ gen vàng,
10:48
it probably suggests that purple is bad.
189
632824
2662
nó có thể cho rằng màu tím là xấu.
10:51
This could be even more powerful if you look at mammals
190
635486
3474
Điều này thậm chí mạnh hơn nếu bạn nhìn vào động vật có vú
10:54
that are doing things slightly differently.
191
638960
2672
đó làm việc một cách hơi khác.
10:57
So say, for example, the region of the genome
192
641632
2078
Vì vậy, ví dụ, vùng của bộ gen
10:59
that I was looking at was a region that's important for vision.
193
643710
3529
mà tôi đã nhìn vào là một khu vực quan trọng đối với việc nhìn.
11:03
If we look at that region in mammals that don't see so well,
194
647239
3674
Nếu chúng ta nhìn vào khu vực mà động vật có vú không nhìn rõ,
11:06
such as bats, and we find that bats that don't see so well
195
650913
3834
giống như dơi, và chúng tôi thấy rằng dơi không nhìn rõ
11:10
have the purple type, we know that this is probably
196
654747
2772
màu tím, chúng ta biết rằng điều này có thể
11:13
what's causing this disease.
197
657519
3375
là nguyên nhân gây ra bệnh này.
11:16
So in my lab, we've been using bats to look at two different
198
660894
4193
Vì vậy trong phòng thí nghiệm, chúng tôi đã sử dụng dơi để xem xét hai loại bệnh
11:20
types of diseases of the senses.
199
665087
3348
khác nhau liên quan tới giác quan.
11:24
We're looking at blindness. Now why would you do this?
200
668435
2808
Chúng tôi đang tìm kiếm bệnh mù. Bây giờ tại sao bạn sẽ làm điều này?
11:27
Three hundred and fourteen million people are visually impaired, and
201
671243
4946
314 triệu người bị khiếm thị, và
11:32
45 million of these are blind. So blindness is a big problem,
202
676189
3591
45 triệu người trong số này bị mù. Vì vậy, mù là một vấn đề lớn,
11:35
and a lot of these blind disorders come from inherited diseases,
203
679780
4215
và rất nhiều các rối loạn mù đến từ di truyền,
11:39
so we want to try and better understand
204
683995
2171
Vì vậy, chúng tôi muốn thử và hiểu rõ hơn
11:42
which mutations in the gene cause the disease.
205
686166
3605
những đột biến trong gen gây ra căn bệnh này.
11:45
Also we look at deafness. One in every 1,000
206
689771
3908
chúng tôi cũng nhìn vào bệnh điếc. Cứ mỗi 1.000
11:49
newborn babies are deaf, and when we reach 80,
207
693679
3516
trẻ sơ sinh thì có 1 trẻ bị điếc, và khi chúng tôi tiếp cận độ tuổi 80,
11:53
over half of us will also have a hearing problem.
208
697195
3058
hơn một nửa cũng có vấn đề về việc nghe.
11:56
Again, there's many underlying genetic causes for this.
209
700253
4277
Một lần nữa, có nhiều yếu tố di truyền gây ra việc này.
12:00
So what we've been doing in my lab
210
704530
2647
Vì vậy điều chúng tôi đang thực hiện trong phòng thí nghiệm
12:03
is looking at these unique sensory specialists, the bats,
211
707177
3114
là nhìn vào những chuyên gia cảm giác duy nhất, loài dơi,
12:06
and we have looked at genes that cause blindness
212
710291
2548
và chúng tôi đã nhìn vào gen gây mù
12:08
when there's a defect in them,
213
712839
1349
khi có một vấn đề trong đó,
12:10
genes that cause deafness when there's a defect in them,
214
714188
2543
những gen gây điếc khi có một vấn đề trong đó,
12:12
and now we can predict which sites are most likely to cause disease.
215
716731
4990
và bây giờ chúng tôi có thể dự đoán những khía cạnh có nhiều khả năng gây ra bệnh.
12:17
So bats are also important for our health,
216
721721
2881
Vì vậy, con dơi cũng quan trọng cho sức khỏe của chúng ta,
12:20
to enable us to better understand how our genome functions.
217
724602
4890
để chúng ta hiểu rõ hơn về các chức năng bộ gen của mình.
12:25
So this is where we are right now,
218
729492
2419
Vì thế đây là nơi chúng ta đang ở bây giờ
12:27
but what about the future?
219
731911
1900
nhưng những gì về tương lai?
12:29
What about longevity?
220
733811
1656
Điều gì về tuổi thọ?
12:31
This is where we're going to go, and as I said before,
221
735467
3741
Đây là nơi chúng ta đang đi đến, và như tôi đã nói trước đó,
12:35
I really believe that the secret of everlasting youth
222
739208
3079
Tôi thực sự tin rằng bí mật của tuổi trẻ vĩnh cửu
12:38
lies within the bat genome.
223
742287
1709
nằm trong bộ gen của dơi.
12:39
So why should we be interested in aging at all?
224
743996
4116
Tại sao chúng ta nên quan tâm đến các vấn đề về lão hóa?
12:44
Well, really, this is a picture drawn from the 1500s
225
748112
2488
Vâng, thực sự, đây là một hình ảnh được rút ra từ những năm 1500
12:46
of the Fountain of Youth. Aging is considered
226
750600
3816
về suối nguồn của tuổi trẻ. Lão hóa được coi là
12:50
one of the most familiar, yet the least well-understood,
227
754416
3635
một trong những thứ quen thuộc, nhưng chưa được hiểu rõ,
12:53
aspects of all of biology, and really,
228
758051
2962
các khía cạnh sinh học, và thực sự,
12:56
since the dawn of civilization, mankind has sought to avoid it.
229
761013
4376
kể từ khi bình minh của nền văn minh, nhân loại đã tìm cách để tránh nó.
13:01
But we are going to have to understand it a bit better.
230
765389
3045
Nhưng chúng ta sẽ phải hiểu nó nhiều hơn.
13:04
In Europe alone, by 2050, there is going to be
231
768434
3629
Ở riêng châu Âu, tính đến năm 2050, có thể
13:07
a 70 percent increase of individuals over 65,
232
772063
3815
số người trên 65 tuổi sẽ tăng 70 phần trăm
13:11
and 170 percent increase in individuals over 80.
233
775878
3737
và 170 phần trăm số người trên 80.
13:15
As we age, we deteriorate, and this deterioration
234
779615
2841
Cũng như tuổi tác, sự suy thoái
13:18
causes problems for our society, so we have to address it.
235
782456
4762
gây ra cho xã hội của chúng ta những vấn đề, vì vậy chúng ta phải giải quyết nó.
13:23
So how could the secret of everlasting youth actually lie
236
787218
4514
Vậy làm sao bí mật của tuổi trẻ vĩnh cửu có thể nằm
13:27
within the bat genome? Does anybody want to hazard
237
791732
2681
trong bộ gen của dơi? Có ai muốn mạo hiểm
13:30
a guess over how long this bat could live for?
238
794413
3958
đoán xem con dơi này có thể sống trong bao lâu?
13:34
Who -- put up your hands -- who says two years?
239
798371
3025
Ai-- giơ tay của bạn lên - ai nói hai năm?
13:37
Nobody? One? How about 10 years?
240
801396
3896
Không ai? Một? Thế còn 10 năm thì sao?
13:41
Some? How about 30?
241
805292
3852
Một vài? Thế còn 30 năm?
13:45
How about 40? Okay, it's a whole varied response.
242
809144
3875
40 thì sao? Được rồi, đó là toàn bộ những câu trả lời khác nhau
13:48
This bat is myotis brandtii. It's the longest-living bat.
243
813019
3651
Con dơi này là một myotis brandtii. Nó là loài dơi có tuổi thọ dài nhất.
13:52
It lived for up to 42 years,
244
816670
2188
Nó đã sống tới 42 tuổi,
13:54
and this bat's still alive in the wild today.
245
818858
2335
và ngày nay loài dơi này vẫn còn sống trong tự nhiên.
13:57
But what would be so amazing about this?
246
821193
2582
Nhưng điều tuyệt vời về nó là gì?
13:59
Well, typically, in mammals there is a relationship
247
823775
5082
Vâng, đặc thù của động vật có vú đó là có một mối quan hệ
14:04
between body size, metabolic rate,
248
828857
2500
giữa kích thước cơ thể, tỷ lệ trao đổi chất,
14:07
and how long you can live for, and you can predict
249
831357
2136
và tuổi thọ, và bạn có thể dự đoán
14:09
how long a mammal can live for given its body size.
250
833493
3227
bao lâu một động vật có vú có thể sống với kích thước cơ thể của nó.
14:12
So typically, small mammals live fast, die young.
251
836720
3695
Rất điển hình, động vật có vú nhỏ sống nhanh, chết sớm.
14:16
Think of a mouse. But bats are very different.
252
840415
2739
Hãy nghĩ về một con chuột. Nhưng loài dơi thì khác.
14:19
As you can see here on this graph, in blue,
253
843154
2816
Như bạn có thể thấy trên biểu đồ này, màu xanh,
14:21
these are all other mammals, but bats
254
845970
2566
đây là những tất cả các động vật có vú khác, nhưng dơi
14:24
can live up to nine times longer than expected
255
848536
2168
có thể sống lâu hơn mong đợi gấp 9 lần
14:26
despite having a really, really high metabolic rate,
256
850704
3142
bởi vì có một tỷ lệ trao đổi chất thực sự cao,
14:29
and the question is, how can they do that?
257
853846
2635
và câu hỏi là, làm sao chúng có thể làm điều đó?
14:32
There are 19 species of mammal that live longer
258
856481
3541
Có 19 loài động vật có vú sống lâu hơn
14:35
than expected, given their body size, than man,
259
860022
2776
dự kiến, đưa ra các kích thước cơ thể của chúng, người đàn ông,
14:38
and 18 of those are bats.
260
862798
2848
và 18 trong số còn lại là dơi.
14:41
So therefore, they must have something within their DNA
261
865646
4936
Vì thế, chúng phải có một cái gì đó trong DNA của chúng
14:46
that ables them to deal with the metabolic stresses,
262
870582
2845
để giúp chúng đối phó với sự trao đổi chất mạnh mẽ,
14:49
particularly of flight. They expend three times more energy
263
873427
3906
đặc biệt là bay. Chúng dùng năng lượng nhiều hơn gấp 3 lần
14:53
than a mammal of the same size,
264
877333
1540
so với một động vật có vú cùng kích thước,
14:54
but don't seem to suffer the consequences or the effects.
265
878873
3612
nhưng dường như không phải chịu những hậu quả hoặc tác động nào.
14:58
So right now, in my lab, we're combining
266
882485
3345
Vì thế, ngay bây giờ, trong phòng thí nghiệm của tôi, chúng tôi đang kết hợp
15:01
state-of-the-art bat field biology, going out and catching
267
885830
3911
những kỹ xảo của dơi trong lĩnh vực sinh học, đi ra ngoài và bắt
15:05
the long-lived bats, with the most up-to-date,
268
889741
2809
những con dơi sống thọ, với cập nhật mới nhất,
15:08
modern molecular technology to understand better
269
892550
3471
công nghệ hiện đại phân tử để hiểu rõ hơn
15:11
what it is that they do to stop aging as we do.
270
896021
4528
những gì chúng làm để ngăn chặn lão hóa như chúng ta làm.
15:16
And hopefully in the next five years, I'll be giving you a TEDTalk on that.
271
900549
3160
Và hy vọng rằng trong năm năm tiếp theo, tôi sẽ đưa cho bạn một TEDTalk về điều đó.
15:19
Aging is a big problem for humanity,
272
903709
3599
Lão hóa là một vấn đề lớn cho nhân loại,
15:23
and I believe that by studying bats, we can uncover
273
907308
2936
và tôi tin rằng bằng cách nghiên cứu loài dơi, chúng ta có thể khám phá
15:26
the molecular mechanisms that enable mammals
274
910244
2872
các cơ chế phân tử cho phép động vật có vú
15:29
to achieve extraordinary longevity. If we find out
275
913116
3209
để đạt được sự thay đổi về tuổi thọ. Nếu chúng ta tìm ra
15:32
what they're doing, perhaps through gene therapy,
276
916325
3232
những gì chúng đang làm, có lẽ thông qua liệu pháp gen,
15:35
we can enable us to do the same thing.
277
919557
2559
chúng ta có thể làm điều tương tự.
15:38
Potentially, this means that we could halt aging or maybe even reverse it.
278
922116
5276
Có khả năng, điều này có nghĩa rằng chúng ta có thể ngăn chặn sự lão hóa hoặc có lẽ thậm chí đảo ngược nó.
15:43
Just imagine what that would be like.
279
927392
3891
Chỉ cần hình dung những gì như vậy.
15:47
So really, I don't think we should be thinking of them
280
931283
2885
Vì vậy thực sự, tôi không nghĩ rằng chúng ta nên xem chúng
15:50
as flying demons of the night, but more as our superheroes.
281
934168
5054
như những con quỷ biết bay của bóng đêm, chúng giống như những siêu anh hùng của chúng ta.
15:55
And the reality is that bats can bring us so much benefit
282
939222
3846
Và thực tế là rằng dơi có thể mang lại cho chúng ta rất nhiều lợi ích
15:58
if we just look in the right place. They're good for our ecosystem,
283
943068
2552
Nếu chúng ta chỉ nhìn ở đúng nơi. Chúng tốt cho hệ sinh thái của chúng ta,
16:01
they allow us to understand how our genome functions,
284
945620
2906
chúng cho phép chúng ta hiểu các chức năng bộ gen của chúng ta như thế nào,
16:04
and they potentially hold the secret to everlasting youth.
285
948526
3229
và khả năng chúng giữ bí mật về tuổi trẻ vĩnh cửu.
16:07
So tonight, when you walk out of here and you look up
286
951755
2615
Vì vậy tối nay, khi bạn ra khỏi đây và nhìn
16:10
in the night skies, and you see this beautiful flying mammal,
287
954370
3499
lên bầu trời đêm, và bạn thấy loài động vật có vú đang bay xinh đẹp này,
16:13
I want you to smile. Thank you. (Applause)
288
957869
4000
Tôi muốn bạn mỉm cười. Cảm ơn các bạn. (Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Emma Teeling - ZoologistEmma Teeling, Director of the Centre for Irish Bat Research, thinks we have a lot to learn from the biology of bats.
Why you should listen
One-fifth of all mammals in the world are bats -- so why are they so stigmatized in Western culture? Dr. Emma Teeling believes that these fascinating creatures have a lot to teach us, with their uniquely high metabolic rates and surprisingly long lifespans. Teeling studies mammalian phylogenetics and comparative genomics, with particular expertise in bat biology and the bat's genetic signatures of survival.
Emma Teeling | Speaker | TED.com