TED2013
Danny Hillis: The Internet could crash. We need a Plan B
Danny Hillis: İnternet çökebilir. Bir B planına ihtiyacımız var.
Filmed:
Readability: 3.8
1,375,608 views
1970 ve 1980'lerde kullanıcıları az ve seyrek olan interneti cömert bir ruh kaplamıştı. Fakat bugün internet her yerde, milyarlarca insanı, makinaları ve temel altyapıyı birbirine bağlıyor -- ve bizi siber saldırılara karşı korumasız hale getiriyor.
İnternetin öncülerinden Danny Hillis, internetin böylesi bir ölçek için tasarlanmadığını savunuyor ve olası bir çökmede kullanabileceğimiz alternatif bir paralel sistem, bir B planına ihtiyacımız olduğunu duyuruyor.
Danny Hillis - Computer theorist
Inventor, scientist, author, engineer -- over his broad career, Danny Hillis has turned his ever-searching brain on an array of subjects, with surprising results. Full bio
Inventor, scientist, author, engineer -- over his broad career, Danny Hillis has turned his ever-searching brain on an array of subjects, with surprising results. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
So, this book that I have in my hand
0
603
3066
Elimde bulunan bu kitap
00:19
is a directory of everybody who had an email address
1
3669
3934
1982 yılında e-posta adresi olan herkesin isminin
00:23
in 1982. (Laughter)
2
7603
3519
bulunduğu bir rehber. (Kahkahalar)
00:27
Actually, it's deceptively large.
3
11122
3685
Aslında, aldatıcı bir büyüklüğü var.
00:30
There's actually only about 20 people on each page,
4
14807
3437
Her sayfada sadece aşağı yukarı 20 kişi mevcut,
00:34
because we have the name, address
5
18244
1890
çünkü her bir kişinin adı, soyadı
00:36
and telephone number of every single person.
6
20134
3093
ve telefon numarası burada yazıyor.
00:39
And, in fact, everybody's listed twice,
7
23227
2183
Hatta doğrusu, isim ve e-posta adresine göre
00:41
because it's sorted once by name and once by email address.
8
25410
4558
ayrı ayrı sıralandığı için herkesin ismi iki kere geçiyor
00:45
Obviously a very small community.
9
29968
2901
Besbelli çok ufak bir topluluk.
00:48
There were only two other Dannys on the Internet then.
10
32869
3431
O zamanlar internette yalnızca iki tane Danny vardı.
00:52
I knew them both.
11
36300
1600
İkisini de tanıyordum.
00:53
We didn't all know each other,
12
37900
1756
Hepimiz birbirimizi tanımıyorduk
00:55
but we all kind of trusted each other,
13
39656
3113
ama birbirimize bir nevi güveniyorduk
00:58
and that basic feeling of trust
14
42769
3798
ve o güven duygusu
01:02
permeated the whole network,
15
46567
2587
bütün ağa yayılmıştı.
01:05
and there was a real sense that
16
49154
2357
Ve bir şeyler yapmak için
01:07
we could depend on each other to do things.
17
51511
3006
gerçekten birbirimize güvenebileceğimiz hissi vardı.
01:10
So just to give you an idea of the level of trust in this community,
18
54517
3575
Şimdi, bu topluluğun içindeki güvenin düzeyini anlamanız için
01:13
let me tell you what it was like
19
58092
1625
ilk zamanlarda bir alan adı için
01:15
to register a domain name in the early days.
20
59717
4105
kayıt yaptırmanın nasıl olduğunu size anlatayım.
01:19
Now, it just so happened that I got to register
21
63822
2630
Bir şekilde İnternet'teki üçüncü alan ismi kaydını
01:22
the third domain name on the Internet.
22
66452
2460
ben yaptırmıştım.
01:24
So I could have anything I wanted
23
68912
1648
Yani, bbn.com ve
01:26
other than bbn.com and symbolics.com.
24
70560
4445
symbolics.com hariç istediğim herhangi bir şeyi alabilirdim.
01:30
So I picked think.com, but then I thought,
25
75005
3414
Ve ben think.com'u seçtim, ama sonradan düşündüm ki,
01:34
you know, there's a lot of really interesting names out there.
26
78419
2986
yani biliyorsunuz, seçilebilecek çok enteresan isimler var.
01:37
Maybe I should register a few extras just in case.
27
81405
4209
Belki ne olur ne olmaz diye bir kaç tane ilaveten kaydettirmeliyim.
01:41
And then I thought, "Nah, that wouldn't be very nice."
28
85614
3284
Sonradan "Eh, o kadar da güzel olmaz." diye düşündüm.
01:44
(Laughter)
29
88898
5695
(Kahkahalar)
01:50
That attitude of only taking what you need
30
94593
3629
Yalnız ihtiyacın olanı almak davranışı
01:54
was really what everybody had on the network in those days,
31
98222
4044
o günlerde herkesin yaptığı bir şeydi,
01:58
and in fact, it wasn't just the people on the network,
32
102266
3297
Ve doğrusu, sadece internetteki insanlar öyle değildi,
02:01
but it was actually kind of built into the protocols
33
105563
2720
bir nevi internetin protokollerinin
02:04
of the Internet itself.
34
108283
1944
içinde olan bir şeydi.
02:06
So the basic idea of I.P., or Internet protocol,
35
110227
3859
Yani internet protokolünün, kısaca IP'nin ve
02:09
and the way that the -- the routing algorithm that used it,
36
114086
3729
onu oluşturup yönlendiren algoritmanın temel amacı aslında
02:13
were fundamentally "from each according to their ability,
37
117815
4129
yeteneği olandan alıp
02:17
to each according to their need."
38
121944
2118
ihtiyacı olana vermekti.
02:19
And so, if you had some extra bandwidth,
39
124062
3013
Ve siz biraz fazla bant genişliğine sahip olduğunuzda
02:22
you'd deliver a message for someone.
40
127075
1443
başka birine bir mesaj iletirdiniz.
02:24
If they had some extra bandwidth, they would deliver a message for you.
41
128518
2993
Onlar fazla bant genişliğine sahip olduğunda da size mesaj iletirdi.
02:27
You'd kind of depend on people to do that,
42
131511
2014
Bunu yapmak için bir nevi insanlara
02:29
and that was the building block.
43
133525
2664
bağımlıydınız, ve bu temel ilke sayılırdı.
02:32
It was actually interesting that such a communist principle
44
136189
2627
Aslında böyle bir komünist prensibinin Soğuk Savaş esnasında
02:34
was the basis of a system developed during the Cold War
45
138816
2436
Amerikan Savunma Bakanlığı tarafından geliştirilen
02:37
by the Defense Department,
46
141252
2431
bir sistemin temeli olması bir hayli enteresan.
02:39
but it obviously worked really well,
47
143683
3070
Fakat açıkça görülüyor ki bu gerçekten çok iyi
02:42
and we all saw what happened with the Internet.
48
146753
3443
yürüdü ve internetin nerelere geldiğini gördük.
02:46
It was incredibly successful.
49
150196
2272
İnanılmaz başarılıydı.
02:48
In fact, it was so successful that there's no way
50
152468
3297
Hatta o kadar başarılıydı ki, bugün
02:51
that these days you could make a book like this.
51
155765
3588
böyle bir kitabı tekrar yapmak mümkün değil.
02:55
My rough calculation is it would be about 25 miles thick.
52
159353
6166
Tahminime göre aşağı yukarı 40 km kalınlığında olurdu.
03:01
But, of course, you couldn't do it,
53
165519
1174
Ama elbette böyle bir şey yapılamaz,
03:02
because we don't know the names of all the people
54
166693
1790
çünkü internet kullanan her insanın ismini
03:04
with Internet or email addresses,
55
168483
3074
veya da e-posta adresini bilmiyoruz.
03:07
and even if we did know their names,
56
171557
1532
İsimlerini bilseydik bile, eminim ki
03:08
I'm pretty sure that they would not want their name,
57
173089
2433
isimlerinin, telefon numaralarının ve adreslerinin
03:11
address and telephone number published to everyone.
58
175522
4296
herkese duyurulmasını istemezlerdi.
03:15
So the fact is that there's a lot of bad guys on the Internet these days,
59
179818
3702
Gerçek şu ki günümüzde internette kötü adamlar çok.
03:19
and so we dealt with that by making
60
183520
4171
Bu sorunla da güvenilir alt ağlar, duvarla çevrili topluluklar,
03:23
walled communities,
61
187691
1899
VPN'ler gibi
03:25
secure subnetworks, VPNs,
62
189590
4737
aslında internetin kendisi olmayan, fakat aynı küçük yapıtaşlarından oluşan
03:30
little things that aren't really the Internet
63
194327
1596
şeylerle başa çıktık.
03:31
but are made out of the same building blocks,
64
195923
1971
Fakat yaptığımız aslında
03:33
but we're still basically building it out of those
65
197894
2240
halen aynı güven duygusuyla, aynı yapıtaşlarıyla
03:36
same building blocks with those same assumptions of trust.
66
200134
4267
bunu geliştirmek.
03:40
And that means that it's vulnerable
67
204401
2722
Bu da, meydana gelebilecek hatalara karşı
03:43
to certain kinds of mistakes that can happen,
68
207123
2396
veya bir takım kasıtlı saldırılara karşı savunmasız
03:45
or certain kinds of deliberate attacks,
69
209519
1861
olduğu anlamına geliyor.
03:47
but even the mistakes can be bad.
70
211380
3105
Fakat hatalar bile kötü olabilir.
03:50
So, for instance,
71
214485
2949
Örneğin yakın zamanda Asya'nın tamamında
03:53
in all of Asia recently,
72
217434
1953
YouTube'a erişmek bir süreliğine imkansızdı.
03:55
it was impossible to get YouTube for a little while
73
219387
3433
Sebebi de Pakistan'ın ülke içindeki
03:58
because Pakistan made some mistakes
74
222820
2280
ağında uyguladığı YouTube
04:01
in how it was censoring YouTube in its internal network.
75
225100
3735
sansürlemesindeki hatalardan kaynaklanmıştı.
04:04
They didn't intend to screw up Asia, but they did
76
228835
3094
Bütün Asya'yı altüst etmeyi hedeflemediler
04:07
because of the way that the protocols work.
77
231929
2904
fakat protokoller o şekilde çalıştığı için ettiler.
04:10
Another example that may have affected many of you in this audience is,
78
234833
3224
Başka bir örnek - bu salondakilerin bir çoğunu etkilemiş olabilir
04:13
you may remember a couple of years ago,
79
238057
2591
ve belki hatırlarsınız: bir kaç sene önce
04:16
all the planes west of the Mississippi were grounded
80
240648
2813
Mississippi'nin batısında kalan hiç bir uçak kalkamamıştı.
04:19
because a single routing card in Salt Lake City
81
243461
2892
Sebebi de Salt Lake City'de router kartındaki
04:22
had a bug in it.
82
246353
2362
bir yazılım hatasıydı.
04:24
Now, you don't really think
83
248715
2273
Şimdi havayolları sistemlerimizin
04:26
that our airplane system depends on the Internet,
84
250988
3026
internet'e gerçekten bağlı olmadığını düşünüyorsunuz,
04:29
and in some sense it doesn't.
85
254014
1006
ve bir bakımdan değil de.
04:30
I'll come back to that later.
86
255020
1616
Buna daha sonra döneceğim.
04:32
But the fact is that people couldn't take off
87
256636
2250
Fakat gerçek şu ki, insanlar internette bir şeylerin
04:34
because something was going wrong on the Internet,
88
258886
2275
aksamasından, ve router kartının
04:37
and the router card was down.
89
261161
2575
çalışmamasından dolayi uçamadı.
04:39
And so, there are many of those things that start to happen.
90
263736
3779
Ve buna benzer olaylar da gittikçe artıyor.
04:43
Now, there was an interesting thing that happened last April.
91
267515
3139
Mesela geçen nisanda enteresan bir olay oldu.
04:46
All of a sudden,
92
270654
1526
Birdenbire,
04:48
a very large percentage of the traffic on the whole Internet,
93
272180
3332
Amerikan Askeri Üsleri'nin arasındaki akış dahil,
04:51
including a lot of the traffic between U.S. military installations,
94
275512
4131
dünyadaki bütün internet akışının çok büyük bir kısmı
04:55
started getting re-routed through China.
95
279643
2768
Çin üzerinden dolaştırılmaya başladı.
04:58
So for a few hours, it all passed through China.
96
282411
2722
Ve bir kaç saat boyunca her şey Çin'den geçti.
05:01
Now, China Telecom says it was just an honest mistake,
97
285133
4574
Çin Telekomu bunun sadece küçük bir hatadan kaynaklandığını söyledi,
05:05
and it is actually possible that it was, the way things work,
98
289707
3857
ve böyle olması da gayet mümkün.
05:09
but certainly somebody could make
99
293564
2035
Fakat kesinlikle bir başka kimse
05:11
a dishonest mistake of that sort if they wanted to,
100
295599
3273
isteseydi bile bile de bu "küçük hata"yı yapabilirdi.
05:14
and it shows you how vulnerable the system is even to mistakes.
101
298872
3358
Bu da sistemin küçük hatalara karşı bile ne kadar korunmasız olduğunu gösteriyor.
05:18
Imagine how vulnerable the system is to deliberate attacks.
102
302230
4921
Bir de kasıtlı saldırılara karşı ne kadar korunmasız olduğunu düşünün.
05:23
So if somebody really wanted to attack the United States
103
307151
3398
Yani bugünlerde biri gerçekten A.B.D'ye veya
05:26
or Western civilization these days,
104
310549
2092
batı medeniyetine saldırmak istese,
05:28
they're not going to do it with tanks.
105
312641
2189
bunu tanklarla yapmayacaklar.
05:30
That will not succeed.
106
314830
2413
Bu başarılamaz.
05:33
What they'll probably do is something
107
317243
2003
Yapacakları şey büyük ihtimalle
05:35
very much like the attack that happened
108
319246
3291
İran'daki nükleer tesise yapılan
05:38
on the Iranian nuclear facility.
109
322537
2707
saldırıya çok benzeyecektir.
05:41
Nobody has claimed credit for that.
110
325244
2274
O saldırıyı kimse üstlenmedi.
05:43
There was basically a factory of industrial machines.
111
327518
3507
Orada bir endüstriyel makina fabrikası vardı.
05:46
It didn't think of itself as being on the Internet.
112
331025
2577
Kendisinin internette olduğunu bilmiyordu.
05:49
It thought of itself as being disconnected from the Internet,
113
333602
2587
Kendisinin internet bağlantısının kesildiğini sanıyordu
05:52
but it was possible for somebody to smuggle
114
336189
1947
fakat birinin oraya gizlice
05:54
a USB drive in there, or something like that,
115
338136
2532
bir flaş disk falan sokması mümkündü
05:56
and software got in there that causes the centrifuges,
116
340668
3396
ve oraya oraya giren yazılım santrifüjleri
05:59
in that case, to actually destroy themselves.
117
344064
2993
kendi kendilerine imha ettirdi.
06:02
Now that same kind of software could destroy an oil refinery
118
347057
2666
Buna benzer bir yazılım bir petrol rafinerisini
06:05
or a pharmaceutical factory or a semiconductor plant.
119
349723
4422
veya bir farmasötik fabrikayı ya da bir çip fabrikasını imha edebilir.
06:10
And so there's a lot of -- I'm sure you've read a lot in papers,
120
354145
3266
Ve şu an siber saldırılar ve bunların savunması konusunda
06:13
about worries about cyberattacks
121
357411
2191
çok fazla endişe var... Eminim gazetelerde
06:15
and defenses against those.
122
359602
2610
bununla alakalı çok şey okumuşsunuzdur.
06:18
But the fact is, people are mostly focused on
123
362212
1980
Fakat şu bir gerçek ki insanlar genellikle
06:20
defending the computers on the Internet,
124
364192
2283
internette olan bilgisayarları koruma üzerine odaklanmışlar,
06:22
and there's been surprisingly little attention
125
366475
2386
fakat internetin kendisini bir iletişim aracı olarak
06:24
to defending the Internet itself as a communications medium.
126
368861
4365
savunmaya şaşırtıcı derecede az özen vermişler.
06:29
And I think we probably do need to pay
127
373226
1863
Ve ben buna daha çok dikkat etmemiz gerektiğine inaniyorum
06:30
some more attention to that, because it's actually kind of fragile.
128
375089
3088
çünkü aslında biraz hassas bir yapıya sahip.
06:34
So actually, in the early days,
129
378177
2927
Fakat ilk çıktığı günlerde,
06:37
back when it was the ARPANET,
130
381104
1724
isminin ARPANET olduğu zaman,
06:38
there were actually times -- there was a particular time it failed completely
131
382828
3589
daha doğrusu bazı zamanlar -hatta bir zaman tek bir
06:42
because one single message processor
132
386417
3285
mesaj işlemcisinin arızasından dolayı tamamen
06:45
actually got a bug in it.
133
389702
2476
başarısız olmuştu.
06:48
And the way the Internet works is
134
392178
2272
Ve internetin çalışma sistemi kısacası:
06:50
the routers are basically exchanging information
135
394450
3567
yönlendiriciler mesajları bir yerden diğer bir yere nasıl aktarabilecekleri
06:53
about how they can get messages to places,
136
398017
2590
konusunda aralarında bilgi paylaşıyorlar.
06:56
and this one processor, because of a broken card,
137
400607
3898
Ve bu işlemci, bir arızalı kart yüzünden
07:00
decided it could actually get a message
138
404505
2009
bir mesajı bir yere negatif bir
07:02
to some place in negative time.
139
406514
2688
süreçte aktarabileceğine karar vermiş.
07:05
So, in other words, it claimed it could deliver a message before you sent it.
140
409202
3983
Yani başka bir ifadeyle, siz daha mesaj yollamadan iletebileceğini iddia ediyordu.
07:09
So of course, the fastest way to get a message anywhere
141
413185
3150
Ve elbette bir mesajı herhangi bir yere yollamanın en hızlı yolu
07:12
was to send it to this guy,
142
416335
1876
çabucak geri yollayacak ve
07:14
who would send it back in time and get it there super early,
143
418211
3547
çok hızlı ulaştıracak bu elemana yollamaktı.
07:17
so every message in the Internet
144
421758
2856
Böylelikle internetteki her mesaj
07:20
started getting switched through this one node,
145
424614
3242
bu ağ üzerinden iletilmeye başlandı ve bu da
07:23
and of course that clogged everything up.
146
427856
1516
tabiki her şeyi tıkadı.
07:25
Everything started breaking.
147
429372
2155
Her şey bozulmaya başladı.
07:27
The interesting thing was, though,
148
431527
2040
Ama enteresan olan şey ise
07:29
that the sysadmins were able to fix it,
149
433567
1840
sistem administratörleri bunu düzeltebiliyordu
07:31
but they had to basically turn every single thing on the Internet off.
150
435407
4782
fakat bunun için internetteki her kapatmaları gerekiyordu.
07:36
Now, of course you couldn't do that today.
151
440189
1398
Böyle bir şeyi elbette bugün yapamazsınız.
07:37
I mean, everything off, it's like
152
441587
2394
Yani, her şeyi kapatmak.
07:39
the service call you get from the cable company,
153
443981
2232
Bu tüm dünyanın kablolu ağ şirketinden
07:42
except for the whole world.
154
446213
3761
gelen bir servis mesajı alması gibi bir şey olurdu.
07:45
Now, in fact, they couldn't do it for a lot of reasons today.
155
449974
2059
Tabi ki böyle bir şeyi bugün birçok nedenden dolayı yapamazlar.
07:47
One of the reasons is a lot of their telephones
156
452033
2622
Bunun bir nedeni, telefonlarının çoğu şu an IP protokolü
07:50
use IP protocol and use things like Skype and so on
157
454655
2969
kullanıyor ve Skype ve internetten geçen benzeri
07:53
that go through the Internet right now,
158
457624
2069
şeyler kullanıyorlar.
07:55
and so in fact we're becoming dependent on it
159
459693
3282
Yani aslında gittikçe çeşitli şeylerde ona
07:58
for more and more different things,
160
462975
1792
bağımlı hale geliyoruz. Mesela LAX'i
08:00
like when you take off from LAX,
161
464767
2938
internetten çıkardığınızda interneti gerçekten
08:03
you're really not thinking you're using the Internet.
162
467705
1881
kullandığınızı düşünmeyeceğiniz gibi.
08:05
When you pump gas, you really don't think you're using the Internet.
163
469586
4116
Benzin aldığınızda interneti gerçekten kullandığınızı düşünmüyorsunuz.
08:09
What's happening increasingly, though, is these systems
164
473702
2125
Gittikçe artan bir şey ise bu tür sistemlerin
08:11
are beginning to use the Internet.
165
475827
1867
interneti kullanmaya başlıyor olması.
08:13
Most of them aren't based on the Internet yet,
166
477694
3050
Çoğu henüz internete dayalı değil
08:16
but they're starting to use the Internet for service functions,
167
480744
2536
fakat interneti servis işlevleri için, idari işlevler için
08:19
for administrative functions,
168
483280
1905
kullanmaya başlıyorlar ve cep telefonu
08:21
and so if you take something like the cell phone system,
169
485185
3063
sistemi gibi - henüz hala nispeten internetten bağımsız
08:24
which is still relatively independent of the Internet for the most part,
170
488248
4320
olan bir şeye baktığınızda, internet buna da
08:28
Internet pieces are beginning to sneak into it
171
492568
2959
bazı kontrol ve idari işlevlerde gizlice girmeye
08:31
in terms of some of the control and administrative functions,
172
495527
3804
başlıyor ve aynı yapı taşlarını çok iyi çalıştıkları için,
08:35
and it's so tempting to use these same building blocks
173
499331
2330
ucuz oldukları için, tekrarlandıkları için...
08:37
because they work so well, they're cheap,
174
501661
2264
ve benzeri sebeplerden dolayı
08:39
they're repeated, and so on.
175
503925
1100
kullanmak çok cezbedici geliyor.
08:40
So all of our systems, more and more,
176
505025
2772
Böylelikle bütün sistemlerimiz gittikçe
08:43
are starting to use the same technology
177
507797
1780
aynı teknolojiyi kullanıyorlar
08:45
and starting to depend on this technology.
178
509577
2067
ve bu teknolojiye bağımlı hale geliyorlar.
08:47
And so even a modern rocket ship these days
179
511644
2425
Böylelikle modern bir uzay aracı dahi
08:49
actually uses Internet protocol to talk
180
514069
2726
günümüzde aracın bir ucundan diğer ucuyla konuşmak için
08:52
from one end of the rocket ship to the other.
181
516795
1816
dahi internet protokolünü kullanıyor.
08:54
That's crazy. It was never designed to do things like that.
182
518611
3186
Bu çılgınlık. Bu tarz şeyler için asla tasarlanmamıştı.
08:57
So we've built this system
183
521797
3117
Yani biz bu sistemi kurduk, her bir parçasını da anlıyoruz
09:00
where we understand all the parts of it,
184
524914
3110
fakat bunu umduğumuzdan çok
09:03
but we're using it in a very, very different way than we expected to use it,
185
528024
3698
farklı şekilde kullanıyoruz, ve artık
09:07
and it's gotten a very, very different scale
186
531722
2439
tasarlanma amacından çok çok
09:10
than it was designed for.
187
534161
2171
farklı ölçeklere ulaştı.
09:12
And in fact, nobody really exactly understands
188
536332
2676
Ve gerçekten şu anda hiç kime tam olarak
09:14
all the things it's being used for right now.
189
539008
2263
neler için kullanıldığını anlamıyor.
09:17
It's turning into one of these big emergent systems
190
541271
2503
Bütün parçalarını bizim tasarladığımız fakat gerçekten
09:19
like the financial system, where we've designed all the parts
191
543774
3481
tam olarak kimsenin nasıl işlediğini anlamadığı
09:23
but nobody really exactly understands
192
547255
2606
ve küçük ayrıntılarını bilmediği ve ne tür
09:25
how it operates and all the little details of it
193
549861
3227
sonuçlar doğuracağı bilinmeyen finans sistemi gibi
09:28
and what kinds of emergent behaviors it can have.
194
553088
2719
gelişen bir sisteme dönüşüyor.
09:31
And so if you hear an expert talking about the Internet
195
555807
3133
Ve böylece internet hakkında şunu yapar bunu yapar, gelecekte de şunları
09:34
and saying it can do this, or it does do this, or it will do that,
196
558940
2695
şunları yapacak diyen bir uzmanın konuşmasını duyarsanız,
09:37
you should treat it with the same skepticism
197
561635
2461
bu ifadeleri ekonomi hakkında yorum yapan bir ekonomiste
09:39
that you might treat the comments of an economist about the economy
198
564096
4415
veya havadurumu hakkında yorum yapan bir sunucuya
09:44
or a weatherman about the weather, or something like that.
199
568511
2267
yaklaştığınız şüphenin aynısıyla yaklaşmalısınız.
09:46
They have an informed opinion,
200
570778
2648
Bilgiye dayanan bir düşünceleri var,
09:49
but it's changing so quickly that even the experts
201
573426
2541
fakat bu o kadar hızlı değişiyor ki
09:51
don't know exactly what's going on.
202
575967
1818
uzmanlar dahi ne olacağını öngöremiyor
09:53
So if you see one of these maps of the Internet,
203
577785
2692
Yani internette şu saptamalardan birini görürseniz
09:56
it's just somebody's guess.
204
580477
1666
bilin ki bu yalnız birinin düşüncesi.
09:58
Nobody really knows what the Internet is right now
205
582143
2198
Kimse şu an internetin gerçekten ne olduğunu
10:00
because it's different than it was an hour ago.
206
584341
2741
bilmiyor, çünkü daha bir saat öncesiyle aynı değil.
10:02
It's constantly changing. It's constantly reconfiguring.
207
587082
2801
Sürekli değişiyor. Sürekli yeniden şekilleniyor.
10:05
And the problem with it is,
208
589883
1514
Ve bununla olan asıl sorun,
10:07
I think we are setting ourselves up for a kind of disaster
209
591397
3341
bence bizim kendimizi finansal felakette olduğu gibi
10:10
like the disaster we had in the financial system,
210
594738
2795
yeni bir felakete hazırlıyor olmamız.
10:13
where we take a system that's basically built on trust,
211
597533
5344
Finansal sistem de aynı şekilde başta güven üzerine kurulmuştu
10:18
was basically built for a smaller-scale system,
212
602877
2621
ve daha küçük ölçekli bir sistem olarak yapılmıştı
10:21
and we've kind of expanded it way beyond the limits
213
605498
2909
ve biz onu tasarlanma amacının
10:24
of how it was meant to operate.
214
608407
1996
sınırlarının ötesinde genişlettik.
10:26
And so right now, I think it's literally true
215
610403
3268
Ve sanırım şu an internette verimli bir
10:29
that we don't know what the consequences
216
613671
3505
DOS saldırısının ne tür sonuçlar
10:33
of an effective denial-of-service attack
217
617176
2434
doğurabileceğini bilmediğimiz apaçık ortada. Ve bu sene
10:35
on the Internet would be,
218
619610
1773
ne sonuç doğuracaksa, seneye bu
10:37
and whatever it would be is going to be worse next year,
219
621383
1874
daha da kötü olacak ve sonra daha da
10:39
and worse next year, and so on.
220
623257
1408
kötüleşerek devam edecek.
10:40
But so what we need is a plan B.
221
624665
2549
O yüzden bir plan B'ye ihtiyacımız var.
10:43
There is no plan B right now.
222
627214
1632
Şu an bir plan B yok.
10:44
There's no clear backup system that we've very carefully kept
223
628846
3503
İnternetten bağımsız olmamızı sağlayacak apayrı yapıtaşlarından oluşan
10:48
to be independent of the Internet,
224
632349
1946
özenle tuttuğumuz temiz bir
10:50
made out of completely different sets of building blocks.
225
634295
3066
yedekleme sistemimiz yok.
10:53
So what we need is something that doesn't necessarily
226
637361
3013
Dolayısıyla ihtiyacımız olan şeyin illa internetin performansına
10:56
have to have the performance of the Internet,
227
640374
2734
sahip olması şart değil.
10:59
but the police department has to be able
228
643108
1517
Fakat bir polis şubesi itfaiye
11:00
to call up the fire department even without the Internet,
229
644625
2523
şubesine internet olmadan da ulaşabilmeli
11:03
or the hospitals have to order fuel oil.
230
647148
2565
veya hastaneler de akaryakıt ısmarlayabilmeli.
11:05
This doesn't need to be a multi-billion-dollar government project.
231
649713
4614
Bunun bir multi milyar dolarlık hükümet projesi olması gerekmiyor.
11:10
It's actually relatively simple to do, technically,
232
654327
2748
Bu aslında teknik olarak oldukça basit bir şey
11:12
because it can use existing fibers that are in the ground,
233
657075
3802
çünkü hazır fiber altyapıdan ve
11:16
existing wireless infrastructure.
234
660877
1959
hazır kablosuz altyapıdan yararlanabilir.
11:18
It's basically a matter of deciding to do it.
235
662836
2765
Mesele sadece böyle bir şeyi yapmaya karar vermekte.
11:21
But people won't decide to do it
236
665601
2484
Lakin insanlar buna olan ihtiyacı hissetmeden
11:23
until they recognize the need for it,
237
668085
2379
karar da vermeyecekler ve şu an
11:26
and that's the problem that we have right now.
238
670464
1498
yaşadığımız sorun da tam olarak bu.
11:27
So there's been plenty of people,
239
671962
2783
Ve birçok insan, hatta bir çoğumuz
11:30
plenty of us have been quietly arguing
240
674745
3044
böyle bağımsız bir sistemimiz olsun
11:33
that we should have this independent system for years,
241
677789
2918
diye sessizce tartıştık yıllarca.
11:36
but it's very hard to get people focused on plan B
242
680707
3009
Fakat plan A bu kadar iyi çalışırken insanların dikkatini
11:39
when plan A seems to be working so well.
243
683716
3674
plan B ye çekmek çok zor.
11:43
So I think that, if people understand
244
687390
3429
Yani benim düşüncem, herkes
11:46
how much we're starting to depend on the Internet,
245
690819
3054
internete ne kadar bağımlı hale geldiğimizi anlarsa,
11:49
and how vulnerable it is,
246
693873
1977
ne kadar savunmasız olduğunu anlarsa,
11:51
we could get focused on
247
695850
2106
o zaman şu diğer sistemin var olmasına
11:53
just wanting this other system to exist,
248
697956
3024
odaklanabiliriz. Ve sanıyorum yeterli sayıda insan
11:56
and I think if enough people say, "Yeah, I would like to use it,
249
700980
3077
"Evet, böyle bir sistemimiz olsun isterim,
11:59
I'd like to have such a system," then it will get built.
250
704057
3010
bu tarz bir sistem yapılsın" derse, o zaman yapılır.
12:02
It's not that hard a problem.
251
707067
1423
O kadar da zor bir sorun değil.
12:04
It could definitely be done by people in this room.
252
708490
3235
Bu kesinlikle bu odadaki insanlar tarafından yapılabilir.
12:07
And so I think that this is actually,
253
711725
4359
Ve zannediyorum bu sorun,
12:11
of all the problems you're going to hear about at the conference,
254
716084
3179
bu konferansta duyacağınız sorunlar içinde
12:15
this is probably one of the very easiest to fix.
255
719263
2678
düzeltilmesi en kolay sorunlardan biridir.
12:17
So I'm happy to get a chance to tell you about it.
256
721941
2767
Bunun hakkında sizi bilgilendirme şansı bulduğum için çok mutluyum.
12:20
Thank you very much.
257
724708
2611
Çok teşekkür ederim.
12:23
(Applause)
258
727319
3854
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Danny Hillis - Computer theoristInventor, scientist, author, engineer -- over his broad career, Danny Hillis has turned his ever-searching brain on an array of subjects, with surprising results.
Why you should listen
Danny Hillis is an inventor, scientist, author and engineer. While completing his doctorate at MIT, he pioneered the concept of parallel computers that is now the basis for graphics processors and cloud computing. He holds more than 300 US patents, covering parallel computers, disk arrays, forgery prevention methods, various electronic and mechanical devices, and the pinch-to-zoom display interface. He has recently been working on problems in medicine as well. He is also the designer of a 10,000-year mechanical clock, and he gave a TED Talk in 1994 that is practically prophetic. Throughout his career, Hillis has worked at places like Disney, and now MIT and Applied Invention, always looking for the next fascinating problem.
Danny Hillis | Speaker | TED.com