TED@State
Clay Shirky: How social media can make history
Clay Shirky: Sosyal medya nasıl tarihin akışını değiştirebilir?
Filmed:
Readability: 4.4
1,908,390 views
İran'dan gelen haberleri dinlediğimiz bu günlerde, Clay Shirky, Facebook, Twitter ve kısa mesajların, baskıcı rejimlerin vatandaşlarının nasıl gerçek haberleri, (kısa süreliğine de olsa) sansürü atlatarak yayınladığını gösteriyor. Tepeden kontrol edilen haberlerin sonunun gelmiş olması, politikanın tabiatını değiştiriyor.
Clay Shirky - Social Media Theorist
Clay Shirky argues that the history of the modern world could be rendered as the history of ways of arguing, where changes in media change what sort of arguments are possible -- with deep social and political implications. Full bio
Clay Shirky argues that the history of the modern world could be rendered as the history of ways of arguing, where changes in media change what sort of arguments are possible -- with deep social and political implications. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
I want to talk about the transformed media landscape,
0
0
4000
Medyanın tabiatındaki değişimden ve bu değişimin,
00:20
and what it means for anybody who has a message that they want to get out
1
4000
4000
dünyanın dört bir yanında, duyurmak istediği bir mesajı olan herkes için
00:24
to anywhere in the world.
2
8000
2000
ne anlama geldiğinden bahsetmek istiyorum.
00:26
And I want to illustrate that by telling a couple of stories
3
10000
2000
Ve bunu, bu değişimle ilgili bir kaç öykü anlatarak
00:28
about that transformation.
4
12000
2000
örneklendirmek istiyorum.
00:30
I'll start here. Last November there was a presidential election.
5
14000
3000
İşte buradan başlayacağım. Geçen Kasım'da başkanlık seçimi yapıldı.
00:33
You probably read something about it in the papers.
6
17000
3000
Gazetelerde haberlerini büyük ihtimalle okumuşsunuzdur.
00:36
And there was some concern that in some parts of the country
7
20000
3000
Ülkenin bazı bölgelerinde, oy kullanımının engellenebileceğine
00:39
there might be voter suppression.
8
23000
2000
dair endişeler vardı.
00:41
And so a plan came up to video the vote.
9
25000
2000
Bu yüzden, oylamaların filme alınması planlandı.
00:43
And the idea was that individual citizens
10
27000
3000
Cep telefonunda fotoğraf veya video kaydetme imkanı olan vatandaşların
00:46
with phones capable of taking photos or making video
11
30000
3000
sandıklarda, oy kullanımının engellendiği
00:49
would document their polling places,
12
33000
2000
veya kasten zorlaştırıldığı durumları, gözlemlemeye ve
00:51
on the lookout for any kind of voter suppression techniques,
13
35000
3000
bu şekilde belgelemeye çalışmalarına karar verildi.
00:54
and would upload this to a central place.
14
38000
2000
Sonra da bunları ortak bir alana yükleyerek
00:56
And that this would operate as a kind of citizen observation --
15
40000
4000
bu sayede bir tür sandık gözlemciliği yapmış olacaklardı.
01:00
that citizens would not be there just to cast individual votes,
16
44000
4000
Vatandaşlar, oylamaya sadece oy vermek için değil,
01:04
but also to help ensure the sanctity of the vote overall.
17
48000
4000
aynı zamanda oylamanın güvenliğini sağlamak için gideceklerdi.
01:08
So this is a pattern that assumes we're all in this together.
18
52000
4000
Dolayısıyla bu, birlik ve bütünlüğü esas alan bir yöntem.
01:12
What matters here
19
56000
2000
Burada önemli olan
01:14
isn't technical capital,
20
58000
2000
teknolojik sermaye değil,
01:16
it's social capital.
21
60000
2000
sosyal sermaye.
01:18
These tools don't get socially interesting
22
62000
3000
Bu araçlar, ancak teknolojik açıdan sıkıcı hale geldikleri zaman
01:21
until they get technologically boring.
23
65000
3000
sosyal açıdan ilginç hale geliyorlar.
01:24
It isn't when the shiny new tools show up
24
68000
4000
Gıcır gıcır yeni araçlar ortaya ilk çıktıklarında
01:28
that their uses start permeating society.
25
72000
2000
toplumsal kullanım alanları hemen ortaya çıkmıyor.
01:30
It's when everybody is able to take them for granted.
26
74000
4000
Bu dönüşüm ancak herkes varlıklarına alıştığı zaman başlıyor.
01:34
Because now that media is increasingly social,
27
78000
3000
Günümüzde medya giderek sosyalleştiği için
01:37
innovation can happen anywhere
28
81000
3000
yeni kullanım alanları, insanların beraberlik duygusunu benimsedikleri
01:40
that people can take for granted the idea that we're all in this together.
29
84000
4000
her yerde ortaya çıkabiliyor.
01:44
And so we're starting to see a media landscape
30
88000
3000
Dolayısıyla, medyaya baktığımızda,
01:47
in which innovation is happening everywhere,
31
91000
3000
giderek teknolojinin yeni kullanım alanlarının
01:50
and moving from one spot to another.
32
94000
2000
her yerde ortaya çıktığını ve yayıldığını görmeye başladık.
01:52
That is a huge transformation.
33
96000
4000
Bu müthiş bir değişim.
01:56
Not to put too fine a point on it, the moment we're living through --
34
100000
3000
İçinde bulunduğumuz zamanda,
01:59
the moment our historical generation is living through --
35
103000
3000
kuşağımızın tarih içinde bulunduğu noktada,
02:02
is the largest increase in expressive capability
36
106000
4000
insanlık tarihinde ifade kapasitesindeki en büyük
02:06
in human history.
37
110000
2000
artışı görüyoruz. Abartmıyorum.
02:08
Now that's a big claim. I'm going to try to back it up.
38
112000
2000
Ciddi bir iddia ile ortaya çıktım. Kanıtlamaya çalışacağım.
02:10
There are only four periods in the last 500 years
39
114000
4000
Geçen 500 yıl içinde sadece dört dönemde medya,
02:14
where media has changed enough to qualify for the label "revolution."
40
118000
3000
"devrim" denecek kadar yoğun değişim yaşadı.
02:17
The first one is the famous one, the printing press:
41
121000
3000
Bunların ilki ve en ünlü olanı, matbaanın bulunuşu.
02:20
movable type, oil-based inks, that whole complex of innovations
42
124000
3000
Tipo baskı, yağ bazlı mürekkep; yani basımı mümkün
02:23
that made printing possible
43
127000
2000
hale getiren bütün yeniliklerin toplamı
02:25
and turned Europe upside-down, starting in the middle of the 1400s.
44
129000
3000
1400'lerin ortasından başlayarak Avrupa'yı altüst etti.
02:28
Then, a couple of hundred years ago,
45
132000
2000
Günümüzden bir kaç yüzyıl önce de,
02:30
there was innovation in two-way communication,
46
134000
2000
iki yönlü haberleşmede devrim gerçekleşti.
02:32
conversational media: first the telegraph, then the telephone.
47
136000
3000
İletişim medyası: Önce telegraf, sonra da telefon.
02:35
Slow, text-based conversations,
48
139000
3000
Yavaş metin iletişimi,
02:38
then real-time voice based conversations.
49
142000
2000
ve daha sonra da gerçek-zamanlı sesli iletişim.
02:40
Then, about 150 years ago,
50
144000
2000
Ardından, yaklaşık 150 sene önce de,
02:42
there was a revolution in recorded media other than print:
51
146000
3000
baskı dışındaki kayıt ortamlarında bir devrim yaşandı:
02:45
first photos, then recorded sound,
52
149000
3000
Önce fotoğraflar, sonra ses kayıtları,
02:48
then movies, all encoded onto physical objects.
53
152000
3000
sonra filmler: Hepsi fiziksel nesnelere kaydedildi.
02:51
And finally, about 100 years ago, the harnessing of electromagnetic spectrum
54
155000
3000
En son olarak da yaklaşık yüz yıl önce, elektromanyetik tayftan faydalanılarak
02:54
to send sound and images through the air -- radio and television.
55
158000
4000
ses ve görüntü havadan gönderildi, radyo ve televizyon ortaya çıktı.
02:58
This is the media landscape as we knew it in the 20th century.
56
162000
4000
Bildiğimiz 20. yüzyılın medya manzarası işte bunlardan oluşuyordu.
03:02
This is what those of us of a certain age
57
166000
3000
Belirli bir yaşın üzerindekilerimiz
03:05
grew up with, and are used to.
58
169000
3000
bu manzarayla büyüdü, bu manzaraya alıştı.
03:08
But there is a curious asymmetry here.
59
172000
2000
Ama burada ilginç bir asimetri var.
03:10
The media that is good at creating conversations
60
174000
3000
İletişimi sağlayan medyalar,
03:13
is no good at creating groups.
61
177000
2000
sosyal gruplar oluşturmakta başarısız.
03:15
And the media that's good at creating groups
62
179000
2000
Öte yandan, grupları oluşturmakta başarılı olan medyalar ise
03:17
is no good at creating conversations.
63
181000
2000
iletişim sağlamakta başarısız.
03:19
If you want to have a conversation
64
183000
2000
Eğer böyle bir dünyada iletişim kurmak istiyorsan,
03:21
in this world, you have it with one other person.
65
185000
2000
bunu ancak tek bir insanla yapabilirsin.
03:23
If you want to address a group, you get the same message
66
187000
3000
Eğer bütün bir gruba hitap edeceksen, aynı mesajı alıp
03:26
and you give it to everybody in the group,
67
190000
2000
gruptaki herkese vermek durumundasın.
03:28
whether you're doing that with a broadcasting tower or a printing press.
68
192000
4000
Radyo antenleriyle de yapsan, matbaayla da yapsan aynı.
03:32
That was the media landscape
69
196000
2000
20. yüzyılın başında bildiğimiz
03:34
as we had it in the twentieth century.
70
198000
2000
şekliyle medya bu şekilde görünüyordu.
03:36
And this is what changed.
71
200000
2000
Değişen şey de işte bu.
03:38
This thing that looks like a peacock hit a windscreen
72
202000
2000
Araba camına çarpmış kuşa benzeyen bu şey,
03:40
is Bill Cheswick's map of the Internet.
73
204000
2000
aslında Bill Cheswick'in İnternet haritası.
03:42
He traces the edges of the individual networks
74
206000
2000
Teker teker ağların birbiriyle olan bağlantılarını çizip
03:44
and then color codes them.
75
208000
2000
renk kodları vererek boyuyor.
03:46
The Internet is the first medium in history
76
210000
2000
İnternet, tarihte hem sosyal gruplara,
03:48
that has native support for groups
77
212000
2000
hem de iletişime aynı anda
03:50
and conversation at the same time.
78
214000
3000
imkan sağlayan ilk mecra.
03:53
Whereas the phone gave us the one-to-one pattern,
79
217000
3000
Telefon, teketek haberleşme sağlamıştı.
03:56
and television, radio, magazines, books,
80
220000
2000
Televizyon, radyo, dergiler, kitaplar
03:58
gave us the one-to-many pattern,
81
222000
2000
ise "tekten çoka" iletim sağlamışlardı.
04:00
the Internet gives us the many-to-many pattern.
82
224000
2000
İnternet ise "çoktan çoka" iletişim sağlıyor.
04:02
For the first time,
83
226000
2000
Bir medya, ilk defa
04:04
media is natively good at supporting these kinds of conversations.
84
228000
4000
bu tür bir iletişime doğası gereği imkan tanıyor.
04:08
That's one of the big changes.
85
232000
3000
Bu, büyük değişikliklerden birincisi.
04:11
The second big change
86
235000
2000
İkinci büyük değişiklik,
04:13
is that, as all media gets digitized,
87
237000
2000
medya dijitalleştikçe, İnternet'in de
04:15
the Internet also becomes the mode of carriage
88
239000
3000
bütün diğer medya formları için taşıyıcı bir
04:18
for all other media,
89
242000
2000
unsur haline gelmesi.
04:20
meaning that phone calls migrate to the Internet,
90
244000
2000
Yani, telefon görüşmeleri İnternet'e taşınıyor.
04:22
magazines migrate to the Internet, movies migrate to the Internet.
91
246000
3000
Dergiler İnternet'e taşınıyor. Filmler İnternet'e taşınıyor.
04:25
And that means that every medium
92
249000
2000
Bu da, bütün farklı medyaların,
04:27
is right next door to every other medium.
93
251000
5000
diğer medyalarla kapı komşusu olması anlamına geliyor.
04:32
Put another way,
94
256000
3000
Başka türlü ifade edersem,
04:35
media is increasingly less just a source of information,
95
259000
3000
medya gittikçe sadece bilgi kaynağı olmaktan çıkıp,
04:38
and it is increasingly more a site of coordination,
96
262000
3000
bir koordinasyon alanı haline geliyor.
04:41
because groups that see or hear or watch or listen to something
97
265000
3000
Bir zamanlar sadece dinleyen, izleyen veya duyan gruplar
04:44
can now gather around and talk to each other as well.
98
268000
4000
artık bir araya gelip birbirleriyle de konuşabiliyorlar.
04:48
And the third big change
99
272000
3000
Üçüncü büyük değişiklik de,
04:51
is that members of the former audience, as Dan Gilmore calls them,
100
275000
2000
Dan Gilmore'un ifadesiyle "eski takipçi kitlesinin,"
04:53
can now also be producers and not consumers.
101
277000
4000
artık sadece tüketici değil, aynı zamanda üretici de olması.
04:57
Every time a new consumer
102
281000
2000
Mecraya her yeni tüketici katıldığında,
04:59
joins this media landscape
103
283000
2000
aynı zamanda
05:01
a new producer joins as well,
104
285000
2000
yeni bir de üretici katılmış oluyor.
05:03
because the same equipment --
105
287000
2000
Çünkü aynı teçhizat,
05:05
phones, computers --
106
289000
2000
telefon, bilgisayar,
05:07
let you consume and produce.
107
291000
2000
hep tüketip hem de üretmeye imkan tanıyor.
05:09
It's as if, when you bought a book, they threw in the printing press for free;
108
293000
3000
Bu, her kitabın yanında hediye baskı tezgahı verilmesi gibi.
05:12
it's like you had a phone that could turn into a radio
109
296000
2000
Veya, doğru tuşlara bastığın zaman telsize dönüşen
05:14
if you pressed the right buttons.
110
298000
2000
bir telefonun varmış gibi.
05:16
That is a huge change
111
300000
3000
Alıştığımız haberleşme mecraları
05:19
in the media landscape we're used to.
112
303000
2000
büyük bir değişim geçiriyor.
05:21
And it's not just Internet or no Internet.
113
305000
3000
Bu sadece İnternetsizlik'ten, İnternet'e geçiş değil.
05:24
We've had the Internet in its public form
114
308000
2000
İnternet, neredeyse 20 yıldan beri
05:26
for almost 20 years now,
115
310000
2000
halka açık.
05:28
and it's still changing
116
312000
2000
Ve halen değişmeye devam ediyor.
05:30
as the media becomes more social.
117
314000
2000
Medya da, gitgide toplumsallaşıyor.
05:32
It's still changing patterns
118
316000
2000
Internet'i kullanmayı iyi bilen gruplar içinde bile
05:34
even among groups who know how to deal with the Internet well.
119
318000
3000
medyanın dokusu değişmeye devam ediyor.
05:37
Second story.
120
321000
2000
Gelelim ikinci öyküme:
05:39
Last May, China in the Sichuan province
121
323000
2000
Geçen Mayıs'ta, Çin'in Sichuan bölgesinde
05:41
had a terrible earthquake, 7.9 magnitude,
122
325000
3000
Richter ölçeğinde 7.9 büyüklüğünde korkunç bir deprem oldu.
05:44
massive destruction in a wide area, as the Richter Scale has it.
123
328000
4000
Geniş bir alanda müthiş bir yıkıma yol açtı.
05:48
And the earthquake was reported as it was happening.
124
332000
6000
Depremin haberi, daha deprem olurken yayılmaya başladı.
05:54
People were texting from their phones. They were taking photos of buildings.
125
338000
3000
İnsanlar telefonlarıyla mesaj gönderiyorlardı. Binaların fotoğraflarını çekiyorlardı.
05:57
They were taking videos of buildings shaking.
126
341000
3000
Sallanan binaları videoya kaydediyorlardı.
06:00
They were uploading it to QQ, China's largest Internet service.
127
344000
3000
Ve bunları QQ'ya, Çin'in en yaygın internet iletişim ağına gönderiyorlardı.
06:03
They were Twittering it.
128
347000
2000
Twitter'a yazıyorlardı.
06:05
And so as the quake was happening
129
349000
3000
Böylece, deprem daha devam ederken
06:08
the news was reported.
130
352000
2000
haberi yayıldı.
06:10
And because of the social connections,
131
354000
2000
Sosyal ilişkiler sayesinde,
06:12
Chinese students coming elsewhere, and going to school,
132
356000
3000
mesela yurtdışında okuyan Çinli öğrenciler,
06:15
or businesses in the rest of the world opening offices in China --
133
359000
4000
veya Çin'de ofisleri olan yabancı şirketler sayesinde
06:19
there were people listening all over the world, hearing this news.
134
363000
4000
dünyanın dört bir yanında, takip eden insanlara bu haber ulaştı.
06:23
The BBC got their first wind of the Chinese quake from Twitter.
135
367000
5000
BBC, Çin'deki deprem haberine ilk olarak Twitter'dan ulaştı.
06:28
Twitter announced the existence of the quake
136
372000
3000
Twitter, depremin haberini
06:31
several minutes before the US Geological Survey
137
375000
2000
ABD Jeolojik Tetkik Enstitütüsü'nün
06:33
had anything up online for anybody to read.
138
377000
4000
İnternet'te yayınlamasından dakikalar önce açıkladı.
06:37
The last time China had a quake of that magnitude
139
381000
3000
Çin'de daha önce bu büyüklükte bir deprem olduğunda
06:40
it took them three months to admit that it had happened.
140
384000
5000
Çin Hükümeti'nin, depremin olduğunu kabullenmesi üç ay sürmüştü.
06:45
(Laughter)
141
389000
1000
(Kahkaha)
06:46
Now they might have liked to have done that here,
142
390000
2000
İhtimal ki şimdi de, fotoğrafların İnternet'te yayınlanması
06:48
rather than seeing these pictures go up online.
143
392000
3000
yerine, önceki gibi saklamaya kalkışmayı düşünebilirlerdi.
06:51
But they weren't given that choice,
144
395000
3000
Ancak artık ellerinde bu seçenek yoktu.
06:54
because their own citizens beat them to the punch.
145
398000
3000
Çünkü kendi vatandaşları çoktan "atı alıp Üsküdarı geçmişti".
06:57
Even the government learned of the earthquake from their own citizens,
146
401000
4000
Hükümet bile depremi, Şinhua Haber Ajansı'ndan değil,
07:01
rather than from the Xinhua News Agency.
147
405000
3000
kendi vatandaşlarından öğrendi.
07:04
And this stuff rippled like wildfire.
148
408000
2000
Haber, yangın gibi yayıldı.
07:06
For a while there
149
410000
2000
Bir süre boyunca,
07:08
the top 10 most clicked links on Twitter,
150
412000
2000
küresel mesajlaşma servisi Twitter'daki
07:10
the global short messaging service --
151
414000
2000
en fazla tıklanan 10 bağlantıdan 9'u
07:12
nine of the top 10 links were about the quake.
152
416000
3000
depremle ilgiliydi.
07:15
People collating information,
153
419000
2000
İnsanlar bilgi toplayıp,
07:17
pointing people to news sources,
154
421000
2000
haber kaynaklarına ve
07:19
pointing people to the US geological survey.
155
423000
2000
ABD Jeolojik Tetkik Enstitütüsüne bağlantılar yayımlıyorlardı.
07:21
The 10th one was kittens on a treadmill, but that's the Internet for you.
156
425000
4000
Geri kalan bir tanesi ise koşu bandındaki kedi yavrularıydı. Maalesef İnternet böyle.
07:25
(Laughter)
157
429000
1000
(Kahkaha)
07:26
But nine of the 10 in those first hours.
158
430000
3000
Ama ilk saatlerde on bağlantının dokuzu depremle ilgiliydi.
07:29
And within half a day donation sites were up,
159
433000
4000
Yarım gün içinde bağış siteleri kuruldu.
07:33
and donations were pouring in from all around the world.
160
437000
4000
Dünyanın dört bir yanından bağışlar gönderilmeye başladı.
07:37
This was an incredible, coordinated global response.
161
441000
4000
İnanılmaz, eşgüdümlü küresel bir müdahale oluştu.
07:41
And the Chinese then, in one of their periods of media openness,
162
445000
2000
Çin Hükümeti'nin de şeffaflık anına rastgelmiş olacak,
07:43
decided that they were going to let it go,
163
447000
2000
onlar da ipin ucunu bıraktılar.
07:45
that they were going to let this citizen reporting fly.
164
449000
5000
Vatandaşlarının haber vermelerine izin verdiler.
07:50
And then this happened.
165
454000
2000
O zaman başka bir gelişme oldu:
07:52
People began to figure out, in the Sichuan Provence,
166
456000
2000
İnsanlar farkettiler ki, Sichuan Bölgesi'nde
07:54
that the reason so many school buildings had collapsed --
167
458000
3000
bu kadar fazla okul binasının çökmesinin sebebi -
07:57
because tragically the earthquake happened during a school day --
168
461000
4000
- üstelik, deprem bir okul gününde olmuştu -
08:01
the reason so many school buildings collapsed
169
465000
2000
rüşvetçi devlet memurlarının
08:03
is that corrupt officials had taken bribes
170
467000
2000
okul binalarının yönetmeliğe
08:05
to allow those building to be built to less than code.
171
469000
4000
aykırı inşa edilmelerine göz yummalarıydı.
08:09
And so they started, the citizen journalists started
172
473000
3000
Bu sayede, gazeteci vatandaşlar
08:12
reporting that as well. And there was an incredible picture.
173
476000
3000
bu rüşvet öyküsünü de yaydılar. İnanılmaz bir manzara ortaya çıktı.
08:15
You may have seen in on the front page of the New York Times.
174
479000
2000
New York Times'ı okuyorsanız ön sayfasında görmüş olabilirsiniz.
08:17
A local official literally prostrated himself in the street,
175
481000
4000
Yerel bir memur sokakta yerlere kapanarak
08:21
in front of these protesters,
176
485000
2000
protestoculara gitmeleri için
08:23
in order to get them to go away.
177
487000
3000
yalvardı.
08:26
Essentially to say, "We will do anything to placate you,
178
490000
2000
"İstediğiniz her şeyi yapacağız. Ama lütfen herkesin
08:28
just please stop protesting in public."
179
492000
3000
önünde protestoya devam etmeyin" diyordu.
08:31
But these are people who have been radicalized,
180
495000
2000
Fakat bu insanlar, kökten değişim isteyen insanlardı:
08:33
because, thanks to the one child policy,
181
497000
2000
"Tek çocuk" politikası yüzünden, sonraki kuşaklarını
08:35
they have lost everyone in their next generation.
182
499000
3000
tümüyle yitirmişlerdi.
08:38
Someone who has seen the death of a single child
183
502000
2000
Tek çocuğunun ölümünü gören bir insanın artık
08:40
now has nothing to lose.
184
504000
2000
kaybedecek hiç bir şeyi yoktur.
08:42
And so the protest kept going.
185
506000
2000
Bu yüzden de protesto devam etti.
08:44
And finally the Chinese cracked down.
186
508000
3000
Sonunda Çinliler dayanamadı.
08:47
That was enough of citizen media.
187
511000
3000
Vatandaş medyasının durması gerektiğine karar verdiler.
08:50
And so they began to arrest the protesters.
188
514000
2000
Protestocuları tutuklamaya başladılar.
08:52
They began to shut down the media that the protests were happening on.
189
516000
4000
Protestoya devam eden medya kuruluşlarını da kapatmaya başladılar.
08:56
China is probably the most successful
190
520000
4000
Çin, büyük ihtimalle dünyada
09:00
manager of Internet censorship in the world,
191
524000
3000
İnternet sansüründe en başarılı ülke.
09:03
using something that is widely described as the Great Firewall of China.
192
527000
4000
"Sanal Çin Seddi" diye lakap takılan bir sistem kullanıyorlar.
09:07
And the Great Firewall of China
193
531000
2000
Bu Sanal Çin Seddi de
09:09
is a set of observation points
194
533000
2000
çoğu Çin'in dışında yer alan,
09:11
that assume that media is produced by professionals,
195
535000
4000
sınırlı sayıda parçalar halinde
09:15
it mostly comes in from the outside world,
196
539000
3000
ve görece yavaş güncellenen,
09:18
it comes in relatively sparse chunks,
197
542000
3000
profesyonellerin hazırladığı medyayı filtreleyen
09:21
and it comes in relatively slowly.
198
545000
3000
bir grup gözetleme noktasından oluşuyor.
09:24
And because of those four characteristics
199
548000
2000
Bu dört özellik sayesinde, yurtdışından
09:26
they are able to filter it as it comes into the country.
200
550000
4000
ülkelerine giren bilgileri kontrol edebiliyorlar.
09:30
But like the Maginot Line,
201
554000
2000
Ama tıpkı Majino Hattı gibi,
09:32
the great firewall of China was facing in the wrong direction
202
556000
3000
Çin'in Sanal Seddi de bu seferki olayda
09:35
for this challenge,
203
559000
2000
yanlış tarafa bakıyordu.
09:37
because not one of those four things was true in this environment.
204
561000
6000
Çünkü bu dört özelliğin hiç birisi bu olayda geçerli değildi.
09:43
The media was produced locally. It was produced by amateurs.
205
567000
2000
Medya yerel olarak, amatörler tarafından, büyük hızla
09:45
It was produced quickly. And it was produced at such an incredible abundance
206
569000
5000
hazırlanıyordu ve inanılmayacak kadar bol miktardaydı.
09:50
that there was no way to filter it as it appeared.
207
574000
4000
Bu nedenle filtrelenmesi mümkün değildi.
09:54
And so now the Chinese government, who for a dozen years,
208
578000
3000
Dolayısıyla, 12 senedir İnternet'i başarılı bir şekilde
09:57
has quite successfully filtered the web,
209
581000
4000
filtrelemeyi beceren Çin hükümeti,
10:01
is now in the position of having to decide
210
585000
2000
şimdi İnternet hizmetlerinin bir bölümünü
10:03
whether to allow or shut down entire services,
211
587000
4000
tümden kapatıp kapatmamaya karar vermeye çalışıyor.
10:07
because the transformation to amateur media
212
591000
3000
Çünkü profesyonel medyadan amatör medyaya geçiş
10:10
is so enormous that they can't deal with it any other way.
213
594000
4000
o kadar büyük bir farklılık yaratıyor ki, başka bir çözüm bulamıyorlar.
10:14
And in fact that is happening this week.
214
598000
2000
Bu olay da bu hafta içinde oluyor.
10:16
On the 20th anniversary of Tiananmen
215
600000
2000
Bu hafta, Tiananmen'in 20'nci yıldönümü.
10:18
they just, two days ago, announced
216
602000
3000
Daha iki gün önce, Twitter'a ulaşımı
10:21
that they were simply shutting down access to Twitter,
217
605000
3000
kestikleri açıklandı.
10:24
because there was no way to filter it other than that.
218
608000
4000
Çünkü filtrelemek için başka bir yol bulamadılar.
10:28
They had to turn the spigot entirely off.
219
612000
4000
Vanayı tümden kapatmak zorunda kaldılar.
10:32
Now these changes don't just affect people who want to censor messages.
220
616000
4000
Bu değişiklikler, sadece mesajları sansürlemek isteyen insanları etkilemiyor.
10:36
They also affect people who want to send messages,
221
620000
3000
Mesaj göndermek isteyenleri de etkiliyor.
10:39
because this is really a transformation of the ecosystem as a whole,
222
623000
3000
Çünkü şu anda, sadece tek bir stratejinin değil,
10:42
not just a particular strategy.
223
626000
2000
bütün ekosistemin tümüyle değişimini yaşıyoruz.
10:44
The classic media problem, from the 20th century
224
628000
4000
20. yüzyıldaki klasik medya sorunsalı,
10:48
is, how does an organization have a message
225
632000
2000
mesaj vermek isteyen bir organizasyonun
10:50
that they want to get out
226
634000
2000
bu mesajı, bir şebekeye
10:52
to a group of people distributed at the edges of a network.
227
636000
2000
bağlı insanlara nasıl gönderecekleriydi.
10:54
And here is the twentieth century answer.
228
638000
3000
20. yüzyılın bu soruya cevabı şuydu:
10:57
Bundle up the message. Send the same message to everybody.
229
641000
4000
Mesajı paketle. Herkese birden gönder.
11:01
National message. Targeted individuals.
230
645000
2000
Ulusal mesaj. Bireyler hedef.
11:03
Relatively sparse number of producers.
231
647000
2000
Nispeten az sayıda üretici.
11:05
Very expensive to do,
232
649000
2000
Çok pahalı bir yöntem.
11:07
so there is not a lot of competition.
233
651000
2000
Bu yüzden, insanlara mesaj gönderme
11:09
This is how you reach people.
234
653000
2000
konusunda fazla rekabet yoktu.
11:11
All of that is over.
235
655000
3000
Bu durum artık sona erdi.
11:14
We are increasingly in a landscape where media is global,
236
658000
3000
Medyanın, gittikçe daha küresel olduğu bir manzara görüyoruz.
11:17
social, ubiquitous and cheap.
237
661000
3000
Sosyal, her yerde ve ucuz.
11:20
Now most organizations that are trying to send messages
238
664000
5000
Artık dış dünyaya, dağınık bir dinleyici kitlesine
11:25
to the outside world, to the distributed collection of the audience,
239
669000
4000
mesaj göndermek isteyen bir çok kurum
11:29
are now used to this change.
240
673000
2000
bu değişikliğe ayak uydurdu.
11:31
The audience can talk back.
241
675000
2000
Dinleyici kitlesi cevap da verebiliyor.
11:33
And that's a little freaky. But you can get used to it after a while, as people do.
242
677000
5000
Bu biraz ürkütücü. Ama bir süre sonra herkes gibi ayak uyduruluyor.
11:38
But that's not the really crazy change that we're living in the middle of.
243
682000
4000
Ama, esas çılgın değişiklik bu da değil.
11:42
The really crazy change is here:
244
686000
3000
Gerçekten çılgın değişiklik işte burada.
11:45
it's the fact that they are no longer disconnected from each other,
245
689000
4000
Artık birbirimizden bihaber yaşamadığımız gerçeğinde.
11:49
the fact that former consumers are now producers,
246
693000
3000
Tüketicilerin artık üretici de oldukları gerçeğinde.
11:52
the fact that the audience can talk directly to one another;
247
696000
3000
Dinleyicilerin artık doğrudan birbirleriyle konuşabilecekleri gerçeğinde.
11:55
because there is a lot more amateurs than professionals,
248
699000
3000
Çünkü profesyonellerden çok daha fazla sayıda amatör var.
11:58
and because the size of the network,
249
702000
3000
Çünkü bir ağın karmaşıklığı,
12:01
the complexity of the network is actually the square
250
705000
3000
katılımcıların sayısının
12:04
of the number of participants,
251
708000
2000
karesine eşit.
12:06
meaning that the network, when it grows large,
252
710000
2000
Bu, ağ büyüdüğü zaman
12:08
grows very, very large.
253
712000
2000
gerçekten çok büyüdüğünü gösteriyor.
12:10
As recently at last decade,
254
714000
2000
Daha bu son on sene içinde,
12:12
most of the media that was available for public consumption
255
716000
3000
tüketici kullanımına açık olan medyanın çoğu
12:15
was produced by professionals.
256
719000
2000
profesyoneller tarafından üretiliyordu.
12:17
Those days are over, never to return.
257
721000
4000
Bu günler, asla geri dönmemek üzere sona erdi.
12:21
It is the green lines now, that are the source of the free content,
258
725000
3000
Artık bedelsiz kaynaklar, bu yeşil çizgilerin üzerinden değiş tokuş ediliyor.
12:24
which brings me to my last story.
259
728000
3000
Şimdi de sonuncu öykümü anlatacağım.
12:27
We saw some of the most imaginative use
260
731000
2000
Obama'nın seçim propogandası sırasında
12:29
of social media during the Obama campaign.
261
733000
3000
sosyal medyanın en yaratıcı kullanımlarından birine şahit olduk.
12:32
And I don't mean most imaginative use in politics --
262
736000
2000
Sadece politik dünyadaki en yaratıcı kullanımı demiyorum.
12:34
I mean most imaginative use ever.
263
738000
3000
Bu güne kadarki en yaratıcı kullanım.
12:37
And one of the things Obama did, was they famously,
264
741000
2000
Obama'nın yaptıklarından biri,
12:39
the Obama campaign did, was they famously put up
265
743000
2000
myBO.com adında bir site açmaktı.
12:41
MyBarackObama.com, myBO.com
266
745000
2000
Bu site çok ünlendi.
12:43
And millions of citizens rushed in to participate,
267
747000
4000
Milyonlarca vatandaş, katkıda bulunmak için
12:47
and to try and figure out how to help.
268
751000
2000
siteye gitti ve yardımcı olmak için değişik
12:49
An incredible conversation sprung up there.
269
753000
3000
yollar bulmaya çalıştılar. Muhteşem bir tartışma ortamı oluştu.
12:52
And then, this time last year,
270
756000
3000
Bu senenin sonlarına doğru,
12:55
Obama announced that he was going to change his vote on FISA,
271
759000
3000
Obama, "Yabancı İstihbarat Gözetleme Kanunu" konusundaki
12:58
The Foreign Intelligence Surveillance Act.
272
762000
2000
görüşünü değiştireceğini açıkladı.
13:00
He had said, in January, that he would not sign a bill
273
764000
2000
Ocak ayında, Amerikalılar'ı izin almadan gözetlemeye
13:02
that granted telecom immunity for possibly warrantless spying
274
766000
4000
ve takip etmeye izin verebilecek bir kanunu
13:06
on American persons.
275
770000
3000
reddedeceğini söyledi.
13:09
By the summer, in the middle of the general campaign,
276
773000
2000
Yaz ortasında, seçim propogandaları devam ederken,
13:11
He said, "I've thought about the issue more. I've changed my mind.
277
775000
2000
"bu konuyu yeniden düşündüm; fikrimi değiştirdim.
13:13
I'm going to vote for this bill."
278
777000
2000
bu kanunu onaylayacağım" demişti.
13:15
And many of his own supporters
279
779000
2000
Destekçileri de bu sayfaya gidip
13:17
on his own site went very publicly berserk.
280
781000
5000
öfkelerini herkesin ortasında kustular.
13:22
It was Senator Obama when they created it. They changed the name later.
281
786000
3000
İlk yarattıklarında "Senatör Obama" yazıyordu; sonradan bu "Başkan Obama"ya dönüştü.
13:25
"Please get FISA right."
282
789000
2000
"Lütfen Yabancı İstihbarat Gözetleme Kanunu konusunda kararınızı düzeltin."
13:27
Within days of this group being created
283
791000
2000
Bu forum açıldıktan bir kaç gün sonra
13:29
it was the fastest growing group on myBO.com;
284
793000
3000
myBO.com sitesinde en hızlı büyüyen forum oldu.
13:32
within weeks of its being created it was the largest group.
285
796000
3000
Bir kaç hafta içinde en büyük forum oldu.
13:35
Obama had to issue a press release.
286
799000
3000
Obama, bir basın açıklaması yapmak zorunda kaldı.
13:38
He had to issue a reply.
287
802000
3000
Cevap vermek zorunda kaldı.
13:41
And he said essentially, "I have considered the issue.
288
805000
2000
Söylediğinin özü şuydu: "Bu konuyu tekrar düşündüm.
13:43
I understand where you are coming from.
289
807000
2000
Neler söylediğinizi ve niye karşı çıktığınızı anlıyorum.
13:45
But having considered it all, I'm still going to vote the way I'm going to vote.
290
809000
4000
Ama hepsini göz önünde bulundurduktan sonra, hala kanunu onaylamayı düşünüyorum.
13:49
But I wanted to reach out to you and say, I understand that you disagree with me,
291
813000
3000
Fakat sizlere dönüp de, 'bana hak vermemenizi anlıyorum' demek istedim.
13:52
and I'm going to take my lumps on this one."
292
816000
3000
Bu riski alacağım."
13:55
This didn't please anybody. But then a funny thing happened in the conversation.
293
819000
4000
Bu kimseyi memnun etmedi. Ama bundan sonra forumda
13:59
People in that group realized
294
823000
2000
ilginç bir şey oldu. Forumdakiler,
14:01
that Obama had never shut them down.
295
825000
4000
Obama'nın forumu kapatmadığını farkettiler.
14:05
Nobody in the Obama campaign had ever tried to hide the group
296
829000
4000
Obama propogandasını yönetenlerin hiç biri grubu gizlemeye,
14:09
or make it harder to join,
297
833000
2000
veya girilmesini zorlaştırmaya,
14:11
to deny its existence, to delete it,
298
835000
2000
veya silmeye, varlığını reddetmeye,
14:13
to take to off the site.
299
837000
2000
siteden kaldırmaya çalışmamıştı.
14:15
They had understood that their role
300
839000
4000
myBO.com ile gerçekleştirilmesi
14:19
with myBO.com was to convene their supporters
301
843000
3000
amaçlanan şey, destekçilerin biraraya gelmesiydi,
14:22
but not to control their supporters.
302
846000
3000
destekçilerin kontrol altına alınması değildi.
14:25
And that is the kind of discipline
303
849000
2000
Böyle bir disiplin, bu medyadan
14:27
that it takes to make really mature use
304
851000
4000
olgun bir şekilde faydalanılması
14:31
of this media.
305
855000
3000
için şart.
14:34
Media, the media landscape that we knew,
306
858000
4000
Bildiğimiz, geleneksel medya manzarasının,
14:38
as familiar as it was, as easy conceptually as it was
307
862000
3000
yani amatörlere bilgi gönderen profesyonellerin kontrol edilmesi
14:41
to deal with the idea that professionals broadcast
308
865000
2000
çok alışılmış olsa da
14:43
messages to amateurs,
309
867000
2000
ve kavramsal olarak basit olsa da, giderek
14:45
is increasingly slipping away.
310
869000
3000
ortadan kalkıyor.
14:48
In a world where media is global, social, ubiquitous and cheap,
311
872000
4000
Medyanın, küresel, toplumsal, herkese açık ve ucuz olduğu günümüzde,
14:52
in a world of media where the former audience
312
876000
2000
medyanın eski takipçilerinin
14:54
are now increasingly full participants,
313
878000
4000
giderek katılımcılara dönüştüğü günümüzde,
14:58
in that world, media is less and less often
314
882000
4000
medya gitgide bireyler tarafından tüketilecek
15:02
about crafting a single message
315
886000
3000
tek bir mesaj hazırlanan
15:05
to be consumed by individuals.
316
889000
3000
bir ortam olmaktan çıkıyor.
15:08
It is more and more often
317
892000
2000
Daha ziyade,
15:10
a way of creating an environment for convening
318
894000
3000
gruplar oluşturup, desteklemeye yarayan bir ortama
15:13
and supporting groups.
319
897000
2000
dönüşüyor.
15:15
And the choice we face,
320
899000
2000
Önümüzdeki seçenek,
15:17
I mean anybody who has a message they want to have heard
321
901000
2000
yani, dünyanın herhangi bir yerine duyurmak istediği
15:19
anywhere in the world,
322
903000
3000
bir mesajı olan herkesin önündeki seçenek,
15:22
isn't whether or not that is the media environment we want to operate in.
323
906000
3000
böyle bir medyayı isteyip istememek değil.
15:25
That's the media environment we've got.
324
909000
2000
Çünkü zaten önümüzdeki medya ortamı artık bu.
15:27
The question we all face now is,
325
911000
2000
Karşımızdaki soru, daha ziyade,
15:29
"How can we make best use of this media?
326
913000
2000
"Her ne kadar bildiğimiz yöntemleri değiştirmek anlamına gelse de...
15:31
Even though it means changing the way we've always done it."
327
915000
4000
... bu yeni medyadan nasıl en iyi yararlanabiliiriz?"
15:35
Thank you very much.
328
919000
2000
Çok teşekkür ederim.
15:37
(Applause)
329
921000
6000
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Clay Shirky - Social Media TheoristClay Shirky argues that the history of the modern world could be rendered as the history of ways of arguing, where changes in media change what sort of arguments are possible -- with deep social and political implications.
Why you should listen
Clay Shirky's work focuses on the rising usefulness of networks -- using decentralized technologies such as peer-to-peer sharing, wireless, software for social creation, and open-source development. New technologies are enabling new kinds of cooperative structures to flourish as a way of getting things done in business, science, the arts and elsewhere, as an alternative to centralized and institutional structures, which he sees as self-limiting. In his writings and speeches he has argued that "a group is its own worst enemy."
Shirky is an adjunct professor in New York Universityʼs graduate Interactive Telecommunications Program, where he teaches a course named “Social Weather.” Heʼs the author of several books. This spring at the TED headquarters in New York, he gave an impassioned talk against SOPA/PIPA that saw 1 million views in 48 hours.
Clay Shirky | Speaker | TED.com