Mission Blue Voyage
Mike deGruy: Hooked by an octopus
Mike deGruy: Ahtapotun kancasında
Filmed:
Readability: 3.8
1,151,885 views
Sualtı film yapımcısı Mike deGruy okyanusu on yıllardır yakından inceliyor. Çok iyi bir hatip olan deGruy, gezegenimizin mavi kalbine dair hayranlığını, heyecanını -- ve korkularını -- paylaşmak için Mavi Görev'de sahneye çıkıyor.
Mike deGruy - Filmmaker
Mike deGruy filmed in and on the ocean for more than three decades -- becoming almost as famous for his storytelling as for his glorious, intimate visions of the sea and the creatures who live in it. Full bio
Mike deGruy filmed in and on the ocean for more than three decades -- becoming almost as famous for his storytelling as for his glorious, intimate visions of the sea and the creatures who live in it. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I first became fascinated with octopus at an early age.
0
0
3000
Ahtapot beni çok küçük yaşlarda büyüledi.
00:18
I grew up in Mobile, Alabama --
1
3000
2000
Mobile, Alabama'da büyüdüm.
00:20
somebody's got to be from Mobile, right? --
2
5000
2000
Birimizin Mobile'den olması lazım, di mi?
00:22
and Mobile sits at the confluence of five rivers,
3
7000
3000
Ve Mobile, çok güzel bir delta oluşturan 5 ırmağın
00:25
forming this beautiful delta.
4
10000
2000
birleştiği bir yerdedir.
00:27
And the delta has alligators crawling
5
12000
2000
Bu deltada, balıklarla dolu suyun
00:29
in and out of rivers filled with fish
6
14000
2000
içine dışına sürünen timsahlar
00:31
and cypress trees dripping with snakes,
7
16000
2000
ve üzerlerinde yılanlar sallanan ve türlü
00:33
birds of every flavor.
8
18000
2000
kuş bulunan selviler vardır.
00:35
It's an absolute magical wonderland to live in --
9
20000
3000
Eğer hayvanlara ilgi duyan bir çocuksanız burası,
00:38
if you're a kid interested in animals, to grow up in.
10
23000
3000
büyümek için kesinlikle sihirli harikalar diyarıdır.
00:41
And this delta water flows to Mobile Bay, and finally into the Gulf of Mexico.
11
26000
4000
Bu deltanın suyu Mobile Koy'una akar ve nihayet Meksika Körfezi'ne ulaşır.
00:45
And I remember my first real contact with octopus
12
30000
3000
Bir ahtapotla ilk gerçek temasımı hatırlıyorum
00:48
was probably at age five or six.
13
33000
2000
5 ya da 6 yaşındaydım.
00:50
I was in the gulf, and I was swimming around and saw a little octopus on the bottom.
14
35000
3000
Körfezdeydim, yüzüyordum ve tabanda küçük bir ahtapod gördüm.
00:53
And I reached down and picked him up, and immediately
15
38000
3000
Aşağı uzanıp onu elime alır almaz, hayvanın
00:56
became fascinated and impressed by its speed and its strength and agility.
16
41000
3000
hızı ve gücü ve atikliği karşısında çok şaşırdım ve bundan çok etkilendim.
00:59
It was prying my fingers apart and moving to the back of my hand.
17
44000
4000
Parmaklarımı ayırıp elimin arka tarafına geçiyordu.
01:03
It was all I could do to hold onto this amazing creature.
18
48000
2000
Bu muhteşem yaratığı tutmak için tek yapabildiğim buydu.
01:05
Then it sort of calmed down in the palms of my hands
19
50000
3000
Nihayet avuçlarımın içinde sakinleşti
01:08
and started flashing colors,
20
53000
2000
ve renkler saçmaya başladı,
01:10
just pulsing all of these colors.
21
55000
2000
bir sürü renk yayıyordu,
01:12
And as I looked at it, it kind of tucked its arms under it,
22
57000
3000
ve ona baktığımda, kollarını vücudunun altına sakladı,
01:15
raised into a spherical shape
23
60000
2000
küresel bir şekil aldı,
01:17
and turned chocolate brown with two white stripes.
24
62000
3000
ve iki beyaz çizgi ve çikolata kahvesine büründü.
01:20
I'm going, "My gosh!" I had never seen anything like this in my life!
25
65000
3000
O sırada, "Tanrım! Hayatımda hiç böyle şey görmedim!" diye düşündüm
01:23
So I marveled for a moment, and then decided it was time to release him,
26
68000
3000
Bir an şaşaladım ve onu serbest bırakmanın zamanı geldiğine karar verdim,
01:26
so I put him down.
27
71000
2000
ve bıraktım.
01:28
The octopus left my hands and then did the damnedest thing:
28
73000
4000
Ahtapot ellerimden ayrıldı ve çok acayip bir şey yaptı.
01:32
It landed on the bottom in the rubble
29
77000
3000
Tabandaki taşların üzerine indi
01:35
and -- fwoosh! -- vanished
30
80000
2000
ve -- "hoooop!" -- yok oldu! --
01:37
right before my eyes.
31
82000
1000
gözlerimin önünde.
01:38
And I knew, right then, at age six,
32
83000
2000
Ve o anda, 6 yaşımda, anladım ki
01:40
that is an animal that I want to learn more about. So I did.
33
85000
3000
bu hayvan hakkında daha çok bilmek istiyordum. Öyle de yaptım.
01:43
And I went off to college and got a degree in marine zoology,
34
88000
3000
Üniversiteye girdim ve deniz zoolojisi okudum,
01:46
and then moved to Hawaii and entered graduate school
35
91000
2000
sonra Hawaii'ye taşındım ve Hawaii Üniversitesi'nde
01:48
at the University of Hawaii.
36
93000
2000
yüksek lisans yaptım.
01:50
And while a student at Hawaii, I worked at the Waikiki Aquarium.
37
95000
3000
Ve Hawaii'de öğrenciyken, Waikiki Akvaryumu'nda çalıştım.
01:53
And the aquarium had a lot of big fish tanks
38
98000
2000
Akvaryumda pek çok büyük balık tankı vardı,
01:55
but not a lot of invertebrate displays,
39
100000
2000
ama pek fazla omurgasız yoktu,
01:57
and being the spineless guy, I thought, well
40
102000
3000
Ben de omurgasız adamı olarak düşündüm ki,
02:00
I'll just go out in the field and collect these wonderful animals
41
105000
3000
eh, araziye çıkıp, okulda hakkında bilgi edindiğim
02:03
I had been learning about as a student
42
108000
3000
bu muhteşem hayvanlardan toplayayım
02:06
and bring them in, and I built these elaborate sets and put them on display.
43
111000
3000
ve onları akvaryuma getirip, özenli setler kurup ziyarete açayım.
02:09
Now, the fish in the tanks were gorgeous to look at,
44
114000
4000
Tanklardaki balıkları izlemesi çok güzeldi,
02:13
but they didn't really interact with people.
45
118000
3000
ama insanlarla iletişim kurmuyorlardı.
02:16
But the octopus did.
46
121000
2000
Ama ahtapotlar kurdu.
02:18
If you walked up to an octopus tank,
47
123000
2000
Ahtapot tankına yaklaştığınızda,
02:20
especially early in the morning before anyone arrived,
48
125000
2000
özellikle kimse gelmeden önce, sabah erkense,
02:22
the octopus would rise up and look at you
49
127000
2000
ahtapot kalkıp size bakıyordu
02:24
and you're thinking, "Is that guy really looking at me? He is looking at me!"
50
129000
3000
ve siz düşünüyordunuz "Bu adam hakikaten bana mı bakıyor? Evet!"
02:27
And you walk up to the front of the tank. Then you realize
51
132000
2000
Tankın önüne geliyordunuz. Ve farkediyordunuz ki
02:29
that these animals all have different personalities:
52
134000
4000
bu hayvanların her birinin farklı kişiliği var.
02:33
Some of them would hold their ground,
53
138000
2000
Kimisi yerinde durur.
02:35
others would slink into the back of the tank and disappear in the rocks,
54
140000
4000
Kimisi tankın arkasına sıvışır ve kayaların arasında kaybolur.
02:39
and one in particular, this amazing animal ...
55
144000
2000
Ama içlerinden bir tanesi, o inanılmaz hayvan...
02:41
I went up to the front of the tank, and he's just staring at me,
56
146000
3000
Tankın önüne gittim ve gözlerini dikmiş bana bakıyor.
02:44
and he had little horns come up above his eyes.
57
149000
2000
Gözlerinin üzerinden çıkan minik boynuzları var.
02:46
So I went right up to the front of the tank --
58
151000
2000
Tankın iyice dibine girdim.
02:48
I was three or four inches from the front glass --
59
153000
2000
Camdan 10 santim kadar uzaktayım.
02:50
and the octopus was sitting on a perch, a little rock,
60
155000
3000
Ahtapot küçük bir kayaya tünemişti,
02:53
and he came off the rock and he also came down right to the front of the glass.
61
158000
4000
kayadan ayrıldı ve o da camın tam önüne geldi
02:57
So I was staring at this animal about six or seven inches away,
62
162000
3000
Yani 10 santim uzağımdaki bu hayvana bakıyorum,
03:00
and at that time I could actually focus that close;
63
165000
3000
o zamanlar gözlerim o kadar yakına odaklayabiliyordu;
03:03
now as I look at my fuzzy fingers I realize those days are long gone.
64
168000
4000
şimdi parmaklarımı bulanık görünce, yaşlandığımı anlıyorum.
03:07
Anyway, there we were, staring at each other,
65
172000
2000
Her neyse, oradayız, birbirimize bakıyoruz,
03:09
and he reaches down and grabs an armful of gravel
66
174000
3000
ve o aşağı uzanıp koluyla çakıl avuçluyor
03:12
and releases it in the jet of water entering the tank
67
177000
3000
ve çakılları, filtreleme sisteminden tanka dökülen
03:15
from the filtration system,
68
180000
2000
suyun içine döküyor,
03:17
and -- chk chk chk chk chk! -- this gravel hits the front of the glass and falls down.
69
182000
3000
ve "çıt çıt çıt çıt çıt!" -- çakıllar ön cama çarpıp düşüyorlar.
03:20
He reaches up, takes another armful of gravel, releases it --
70
185000
3000
Tekrar uzanıyor, yeniden çakılları alıyor ve bırakıyor...
03:23
chk chk chk chk chk! -- same thing.
71
188000
3000
"Çıt çıt çıt çıt çıt çıt!" -- aynı şey.
03:26
Then he lifts another arm and I lift an arm.
72
191000
3000
Sonra bir kolunu kaldırıyor. Ben de kaldırıyorum.
03:29
Then he lifts another arm and I lift another arm.
73
194000
3000
Bir kolunu daha kaldırıyor. Ben de.
03:32
And then I realize the octopus won the arms race,
74
197000
3000
O anda anlıyorum ki ahtapot kol yarışını kazandı,
03:35
because I was out and he had six left. (Laughter)
75
200000
3000
çünkü bende kalmadı, onun hala 6 tane var.
03:38
But the only way I can describe what I was seeing that day
76
203000
4000
O gün şahit olduğum şeyi açıklayabilmemin tek yolu
03:42
was that this octopus was playing,
77
207000
3000
ahtapotun oyun oynamakta olduğu,
03:45
which is a pretty sophisticated behavior for a mere invertebrate.
78
210000
4000
ki bu, altı üstü bir omurgasız için çok karmaşık bir davranış.
03:49
So, about three years into my degree,
79
214000
2000
Doktoramın yaklaşık üçüncü yılında,
03:51
a funny thing happened on the way to the office,
80
216000
3000
ofise giderken komik bir şey oldu,
03:54
which actually changed the course of my life.
81
219000
2000
ki bu hayatımı değiştiren bir olaydı.
03:56
A man came into the aquarium. It's a long story, but essentially
82
221000
3000
Akvaryuma bir adam geldi. Uzun hikaye ama kısaca
03:59
he sent me and a couple of friends of mine to the South Pacific
83
224000
3000
beni ve birkaç arkadaşımı Güney Pasifik'e gönderdi,
04:02
to collect animals for him,
84
227000
2000
onun için hayvan toplayacağız,
04:04
and as we left, he gave us two 16-millimeter movie cameras.
85
229000
3000
yola çıkarken bize 16 mm film kamerası verdi.
04:07
He said, "Make a movie about this expedition."
86
232000
3000
Dedi ki "Bu keşif gezisinin bir filmini yapın."
04:10
"OK, a couple of biologists making a movie --
87
235000
3000
... ee, peki, bir avuç biyolog film yapacak --
04:13
this'll be interesting,"
88
238000
1000
ilginç olacak bu.
04:14
and off we went. And we did, we made a movie,
89
239000
2000
Düştük yola, hakikaten de bir film yaptık,
04:16
which had to be the worst movie ever made
90
241000
2000
herhalde, film tarihinde yapılmış
04:18
in the history of movie making,
91
243000
2000
en kötü film olmalıydı.
04:20
but it was a blast. I had so much fun.
92
245000
2000
Ama süperdi; çok keyif aldım.
04:22
And I remember that proverbial light going off in my head,
93
247000
2000
Kafamın üzerinde yanan o ampulü hatırlıyorum,
04:24
thinking, "Wait a minute.
94
249000
2000
"Bir dakika. Belki de,
04:26
Maybe I can do this all the time.
95
251000
2000
bu işi sürekli yapabilirim.
04:28
Yeah, I'll be a filmmaker."
96
253000
2000
Tabi ya, film yapımcısı olacağım."
04:30
So I literally came back from that job,
97
255000
2000
Yani, gerçekten de, o işten döndükten sonra,
04:32
quit school, hung my filmmaking shingle
98
257000
2000
okuldan ayrıldım, filmci tabelamı astım
04:34
and just never told anyone that I didn't know what I was doing.
99
259000
3000
ve kimseye ne yaptığımı bilmediğimi söylemedim.
04:37
It's been a good ride.
100
262000
2000
İyi bir yolculuk oldu.
04:39
And what I learned in school though was really beneficial.
101
264000
2000
Okulda öğrendiklerim de oldukça faydalı oldu.
04:41
If you're a wildlife filmmaker
102
266000
2000
Eğer vahşi yaşam filmcisiyseniz
04:43
and you're going out into the field to film animals,
103
268000
2000
ve araziye çıkıp hayvanları çekecekseniz,
04:45
especially behavior,
104
270000
2000
özellikle davranışlarını,
04:47
it helps to have a fundamental background
105
272000
2000
bu hayvanların kim olduğu hakkında bilgi
04:49
on who these animals are,
106
274000
2000
sahibi olmak yardımcı oluyor,
04:51
how they work and, you know, a bit about their behaviors.
107
276000
3000
ne yaparlar, işte biraz davranışları hakkında filan.
04:54
But where I really learned about octopus
108
279000
2000
Ama ahtapotlar hakkında en çok, arazide
04:56
was in the field, as a filmmaker
109
281000
2000
film yapımcısı olarak bilgi edindim,
04:58
making films with them,
110
283000
2000
onlarla film yaparken,
05:00
where you're allowed to spend large periods of time
111
285000
3000
çünkü onlarla uzun uzun vakit geçirme şansınız oluyor
05:03
with the animals, seeing octopus being octopus
112
288000
3000
ahtapot görüyorsunuz, onların okyanustaki evinde
05:06
in their ocean homes.
113
291000
2000
ahtapot oluyorsunuz.
05:08
I remember I took a trip to Australia,
114
293000
2000
Hatırlarım, Avustralya'ya bir yolculuğumda,
05:10
went to an island called One Tree Island.
115
295000
3000
Tek Ağaç Adası diye bir adaya gittim.
05:13
And apparently, evolution had occurred
116
298000
2000
Görünüşe göre, Tek Ağaç'ta evrim,
05:15
at a pretty rapid rate on One Tree,
117
300000
2000
adanın adı konduğu zamanla,
05:17
between the time they named it and the time I arrived,
118
302000
3000
oraya vardığım an arasında, pek hızlı gerçekleşmişti,
05:20
because I'm sure there were at least three trees
119
305000
2000
çünkü eminim ki bir oraya vardığımızda
05:22
on that island when we were there.
120
307000
2000
en azından 3 ağaç vardı.
05:24
Anyway, one tree is situated right next to
121
309000
2000
Her neyse, Tek Ağaç muazzam bir mercan
05:26
a beautiful coral reef.
122
311000
2000
kayalığının hemen yanında.
05:28
In fact, there's a surge channel
123
313000
2000
Hatta, bir akıntı kanalı var
05:30
where the tide is moving back and forth, twice a day, pretty rapidly.
124
315000
3000
günde iki kere, oldukça hızlı gelgit oluyor,
05:33
And there's a beautiful reef,
125
318000
1000
ve çok güzel bir resif var
05:34
very complex reef, with lots of animals,
126
319000
3000
aralarında ahtapotun da olduğu bir sürü
05:37
including a lot of octopus.
127
322000
2000
hayvanıyla karmaşık bir resif.
05:39
And not uniquely
128
324000
2000
Sadece Avustralya'dakilere
05:41
but certainly, the octopus in Australia
129
326000
2000
özgü olmasa da, bu ahtapotlar
05:43
are masters at camouflage.
130
328000
2000
kamuflajda ustadır.
05:45
As a matter of fact,
131
330000
2000
Hatta ve hatta,
05:47
there's one right there.
132
332000
2000
işte şurada bir tane var.
05:49
So our first challenge was to find these things,
133
334000
2000
İlk işimiz bu hayvanları bulmaktı,
05:51
and that was a challenge, indeed.
134
336000
2000
ve bu gerçekten zorlu bir işti.
05:53
But the idea is, we were there for a month
135
338000
2000
Durum şuydu ki: Bir ay orada olacaktık,
05:55
and I wanted to acclimate the animals to us
136
340000
2000
ve ben hayvanların bize alışmasını istiyordum.
05:57
so that we could see behaviors without disturbing them.
137
342000
3000
Böylece onları rahatsız etmeden davranışlarını görebilirdik.
06:00
So the first week was pretty much spent
138
345000
2000
İlk haftayı, onlara olabildiğince yaklaşmaya
06:02
just getting as close as we could,
139
347000
2000
çalışarak geçirdik,
06:04
every day a little closer, a little closer, a little closer.
140
349000
2000
her gün birazcık daha, birazcık daha, biraz daha.
06:06
And you knew what the limit was: they would start getting twitchy
141
351000
2000
Sınırın nerede olduğunu anlıyordunuz, tiklenmeye başlıyorlardı,
06:08
and you'd back up, come back in a few hours.
142
353000
3000
çekilip, birkaç saate geri geliyordunuz,
06:11
And after the first week, they ignored us.
143
356000
3000
bir haftanın sonunda bizi umursamadılar.
06:14
It was like, "I don't know what that thing is, but he's no threat to me."
144
359000
2000
Yani "O şeyin ne olduğunu bilmiyorum ama bana zarar vermeyecek."
06:16
So they went on about their business
145
361000
2000
Böylece onlar işlerine baktılar.
06:18
and from a foot away, we're watching mating
146
363000
2000
Biz de, 30 santim öteden çiftleşmelerini, kur
06:20
and courting and fighting
147
365000
2000
yapmalarını ve kavgalarını izledik
06:22
and it is just an unbelievable experience.
148
367000
3000
ve bu inanılmaz bir deneyimdi.
06:25
And one of the most fantastic displays
149
370000
2000
Yaptıkları en harika şeylerden biri
06:27
that I remember, or at least visually,
150
372000
2000
en azından görsel olarak hatırladığım,
06:29
was a foraging behavior.
151
374000
2000
yemek arama davranışıydı.
06:31
And they had a lot of different techniques
152
376000
2000
Yemek bulmak için kullandıkları
06:33
that they would use for foraging,
153
378000
2000
pek çok farklı yöntemleri vardı.
06:35
but this particular one used vision.
154
380000
2000
Ama bir tanesinde görüş kullanılıyordu.
06:37
And they would see a coral head,
155
382000
2000
Belki 3 metre ötede bir mercanın
06:39
maybe 10 feet away,
156
384000
2000
tepesini görüyorlardı
06:41
and start moving over toward that coral head.
157
386000
3000
mercana doğru ilerlemeye başlıyorlardı.
06:44
And I don't know whether they actually saw crab in it, or imagined that one might be,
158
389000
4000
İçinde bir yengeç mi gördüler yoksa, bir yengeç olduğunu mu düşündüler bilmem,
06:48
but whatever the case, they would leap off the bottom
159
393000
3000
ama her ne ise, yerden zıplayıp
06:51
and go through the water and land right on top of this coral head,
160
396000
3000
suda ilerleyip tam da mercanın tepesine iniyorlardı,
06:54
and then the web between the arms
161
399000
2000
ve kolları arasındaki ağ
06:56
would completely engulf the coral head,
162
401000
2000
mercanın tepesini tamamen sarıyordu,
06:58
and they would fish out, swim for crabs.
163
403000
2000
balık, yengeç yakalamak için yüzüyorlardı.
07:00
And as soon as the crabs touched the arm, it was lights out.
164
405000
3000
Yengeç onların koluna dokunduğu anda, ışıklar sönüyordu.
07:03
And I always wondered what happened under that web.
165
408000
2000
O ağın altında ne olduğunu hep merak etmiştim.
07:05
So we created a way to find out, (Laughter)
166
410000
3000
Öğrenmek için bir yol bulduk.
07:08
and I got my first look at that famous beak in action.
167
413000
3000
Ünlü ağzı iş üstündeyken ona ilk kez bakabildim.
07:11
It was fantastic.
168
416000
2000
Muhteşemdi.
07:13
If you're going to make a lot of films about a particular group of animals,
169
418000
3000
Belli bir hayvan grubu hakkında pek çok film yapacaksanız,
07:16
you might as well pick one that's fairly common.
170
421000
2000
sık rastlanılan bir tanesini seçseniz iyi olur.
07:18
And octopus are, they live in all the oceans.
171
423000
2000
Ahtapotlar böyledir; okyanusların hepsindedirler.
07:20
They also live deep.
172
425000
2000
Derinlerde yaşarlar.
07:22
And I can't say octopus are responsible
173
427000
2000
Denizaltına girip çok derinlere gitmeye
07:24
for my really strong interest
174
429000
2000
olan ilgimden ahtapotların
07:26
in getting in subs and going deep,
175
431000
2000
sorumlu olduğunu söyleyemem ama,
07:28
but whatever the case, I like that.
176
433000
2000
ne olursa olsun, bunu seviyorum.
07:30
It's like nothing you've ever done.
177
435000
2000
Önceden yaptığınız hiçbir şeye benzemez.
07:32
If you ever really want to get away from it all
178
437000
2000
Eğer gerçekten her şeyden uzaklaşmak
07:34
and see something that you have never seen,
179
439000
2000
ve daha önce hiç görmediğiniz bir şey görmek,
07:36
and have an excellent chance of seeing something
180
441000
2000
ve daha önce kimsenin görmediği bir şeyi kesinkes
07:38
no one has ever seen, get in a sub.
181
443000
3000
görmek istiyorsanız, denizaltına binin.
07:41
You climb in, seal the hatch, turn on a little oxygen,
182
446000
2000
Tırmanıp, kapağını kapatın, biraz oksijen açın,
07:43
turn on the scrubber,
183
448000
2000
gaz temizleyiciyi açın,
07:45
which removes the CO2 in the air you breathe, and they chuck you overboard.
184
450000
3000
ki soluduğunuz havadan CO2'yi temizlesin, ve sizi güverteden atıversinler.
07:48
Down you go. There's no connection to the surface
185
453000
2000
Ve inersiniz. Yüzeyle, köhne bir radyo
07:50
apart from a pretty funky radio.
186
455000
2000
dışında, hiç bağlantı yoktur.
07:52
And as you go down, the washing machine
187
457000
2000
Ve siz aşağı indikçe, yüzeydeki
07:54
at the surface calms down.
188
459000
2000
çamaşır makinası sakinleşir.
07:56
And it gets quiet.
189
461000
2000
Gitgide sessizleşir.
07:58
And it starts getting really nice.
190
463000
2000
Her şey çok güzel olmaya başlar.
08:00
And as you go deeper, that lovely, blue water you were launched in
191
465000
3000
Derinlere indikçe, yola başladığınızdaki o şahane mavi su
08:03
gives way to darker and darker blue.
192
468000
3000
git gide daha koyu maviye döner.
08:06
And finally, it's a rich lavender,
193
471000
2000
Nihayet koyu mor olur,
08:08
and after a couple of thousand feet, it's ink black.
194
473000
3000
ve yaklaşık 1 km sonra, mürekkep gibi siyahtır.
08:11
And now you've entered the realm
195
476000
2000
İşte ortasu komünitesinin
08:13
of the mid-water community.
196
478000
3000
diyarına girdiniz.
08:16
You could give an entire talk
197
481000
2000
Bir konuşmanın tamamını
08:18
about the creatures that live in the mid-water.
198
483000
2000
sadece ortasuda yaşayan yaratıklara ayırabilirdik.
08:20
Suffice to say though, as far as I'm concerned,
199
485000
3000
Ama, benim bildiğim kadarıyla, sorgusuz sualsiz
08:23
without question, the most bizarre designs
200
488000
3000
en acayip özellikler ve davranışların
08:26
and outrageous behaviors
201
491000
3000
ortasuda yaşayan hayvanlarda
08:29
are in the animals that live in the mid-water community.
202
494000
3000
olduğunu söylesek yeter.
08:32
But we're just going to zip right past this area,
203
497000
2000
Ama biz burayı hızla geçeceğiz,
08:34
this area that includes about 95 percent
204
499000
3000
ki burası gezegenin yaşam alanının
08:37
of the living space on our planet
205
502000
2000
%95'ini içeriyor,
08:39
and go to the mid-ocean ridge, which I think is even more extraordinary.
206
504000
3000
ve orta okyanus şeridine gideceğiz. Bence burası çok daha sıradışı.
08:42
The mid-ocean ridge is a huge mountain range,
207
507000
3000
Orta okyanus şeridi koca bir sıradağdır,
08:45
40,000 miles long, snaking around the entire globe.
208
510000
3000
64 bin km uzunluğundadır, küreyi yılan gibi sarar.
08:48
And they're big mountains, thousands of feet tall,
209
513000
2000
Bunlar çok büyük dağlardır, binlerce metre uzunluğunda,
08:50
some of which are tens of thousands of feet
210
515000
2000
kimisi on binlerce metredir
08:52
and bust through the surface,
211
517000
2000
ve yüzeye kadar uzanır,
08:54
creating islands like Hawaii.
212
519000
2000
Hawaii gibi adaları oluştururlar.
08:56
And the top of this mountain range
213
521000
2000
Ve bu dağ sırasının tepesi
08:58
is splitting apart, creating a rift valley.
214
523000
3000
ikiye yarılarak bir vadi oluşturur.
09:01
And when you dive into that rift valley, that's where the action is
215
526000
3000
O vadiye daldığınız zaman, esas olay oradadır
09:04
because literally thousands of active volcanoes
216
529000
3000
çünkü, hakikaten binlerce etkin yanardağ
09:07
are going off at any point in time
217
532000
2000
her an patlamaktadır,
09:09
all along this 40,000 mile range.
218
534000
2000
bu 64 bin km boyunca.
09:11
And as these tectonic plates are spreading apart,
219
536000
3000
Ve bu tektonik levhalar birbirinden uzaklaşırken,
09:14
magma, lava is coming up and filling those gaps,
220
539000
3000
magma, lav, çatlaktan sızıp boşlukları doldurur.
09:17
and you're looking land -- new land --
221
542000
3000
Ve gözlerinizin önünde kara,
09:20
being created right before your eyes.
222
545000
2000
yeni kara parçası meydana gelmektedir.
09:22
And over the tops of them is 3,000 to 4,000 meters of water
223
547000
3000
Ve bunların üzerinde üç-dört bin metre su,
09:25
creating enormous pressure,
224
550000
2000
inanılmaz bir basınç yaratır,
09:27
forcing water down through the cracks toward the center of the earth,
225
552000
3000
suyu, çatlaklardan dünyanın merkezine doğru iter,
09:30
until it hits a magma chamber
226
555000
2000
ta ki su magmaya ulaşana kadar,
09:32
where it becomes superheated
227
557000
2000
burada çok ama çok ısınır
09:34
and supersaturated with minerals,
228
559000
2000
ve minerallerce doygun hale gelir,
09:36
reverses its flow and starts shooting back to the surface
229
561000
2000
akışı tersine döner ve yüzeyden fışkırmaya başlar,
09:38
and is ejected out of the earth like a geyser at Yellowstone.
230
563000
3000
topraktan Yellowstone'daki su kaynakları gibi çıkar.
09:41
In fact, this whole area
231
566000
2000
Aslında, bütün bu alan
09:43
is like a Yellowstone National Park with all of the trimmings.
232
568000
3000
her şeyiyle Yellowston Ulusal Parkı gibidir.
09:46
And this vent fluid is about 600 or 700 degrees F.
233
571000
3000
Ve bu menfez sıvısı 315 - 370 santigrat derecedir.
09:49
The surrounding water is just a couple of degrees above freezing.
234
574000
3000
Çevreleyen su ise donma noktasından birkaç derece yüksektir.
09:52
So it immediately cools,
235
577000
2000
Bu yüzden sıvı hemen soğur,
09:54
and it can no longer hold in suspension
236
579000
2000
ve içindeki mineralleri artık çözelti
09:56
all of the material that it's dissolved,
237
581000
2000
halinde tutamaz duruma gelir,
09:58
and it precipitates out, forming black smoke.
238
583000
3000
siyah bir duman oluşturarak çökelir.
10:01
And it forms these towers, these chimneys
239
586000
2000
3 ila 10 metre uzunluğundaki
10:03
that are 10, 20, 30 feet tall.
240
588000
2000
bu kuleleri, bacaları oluşturur.
10:05
And all along the sides of these chimneys
241
590000
3000
Ve bu bacaların kenarları, boylu boyunca
10:08
is shimmering with heat and loaded with life.
242
593000
3000
ısı ve yaşam ile dolup taşmaktadır.
10:11
You've got black smokers going all over the place
243
596000
2000
Siyah dumancılar her yerdedir
10:13
and chimneys that have tube worms
244
598000
2000
üzerinde tüp solucanları olan bacalar
10:15
that might be eight to 10 feet long.
245
600000
3000
2,5 ila 3 metre boyunda olabilir.
10:18
And out of the tops of these tube worms
246
603000
2000
Bu tüp solucanlarının tepesinde
10:20
are these beautiful red plumes.
247
605000
2000
çok güzel kırmızı tüyler vardır.
10:22
And living amongst the tangle of tube worms
248
607000
3000
Ve bu solucan yumağının içinde yaşayan
10:25
is an entire community of animals:
249
610000
2000
karidesler, balıklar, istakoz ve yengeçler,
10:27
shrimp, fish, lobsters, crab,
250
612000
2000
midye ve diğer eklembacaklı
10:29
clams and swarms of arthropods
251
614000
2000
sürülerinden oluşan bir hayvan topluluğu
10:31
that are playing that dangerous game
252
616000
2000
haşlanmakla buz gibi donmak arasında
10:33
between over here is scalding hot and freezing cold.
253
618000
3000
tehlikeli bir oyun oynamaktadır.
10:36
And this whole ecosystem
254
621000
2000
Ve bütün bu ekosistemi
10:38
wasn't even known about
255
623000
2000
33 sene öncesine kadar
10:40
until 33 years ago.
256
625000
2000
bilmiyorduk bile.
10:42
And it completely threw science on its head.
257
627000
3000
Bilim dünyasını yerinden oynattı.
10:46
It made scientists rethink
258
631000
2000
Bilimcilere, yaşamın dünyada
10:48
where life on Earth might have actually begun.
259
633000
2000
nerede başlamış olabileceğini yeniden düşündürdü.
10:50
And before the discovery of these vents,
260
635000
3000
Bu menfezlerin keşfinden önce,
10:53
all life on Earth, the key to life on Earth,
261
638000
2000
dünyadaki yaşamın tamamının
10:55
was believed to be the sun and photosynthesis.
262
640000
2000
güneş ve fotosentez olduğuna inanılıyordu,
10:57
But down there, there is no sun,
263
642000
2000
ama orada, aşağıda, güneş yok,
10:59
there is no photosynthesis;
264
644000
2000
fotosentez yok.
11:01
it's chemosynthetic environment down there driving it,
265
646000
3000
Orada her şeyi götüren kemosentetik bir ortam,
11:04
and it's all so ephemeral.
266
649000
2000
ve o kadar gelip geçici ki.
11:06
You might film this
267
651000
2000
Bu inanılmaz hidrotermal
11:08
unbelievable hydrothermal vent,
268
653000
2000
menfezi videoya çekebilirsiniz,
11:10
which you think at the time has to be on another planet.
269
655000
3000
ve bunun başka bir gezegen olduğunu düşünürsünüz.
11:13
It's amazing to think that this is actually on earth;
270
658000
2000
Bunun dünya üzerinde olduğunu düşünmek acayip.
11:15
it looks like aliens in an alien environment.
271
660000
3000
Sanki yabancı bir ortamdaki uzaylılar gibi.
11:18
But you go back to the same vent eight years later
272
663000
3000
Ama aynı menfeze sekiz sene sonra gittiğinizde,
11:21
and it can be completely dead.
273
666000
2000
tamamen ölmüş olabilir.
11:23
There's no hot water.
274
668000
2000
Sıcak su kalmamıştır.
11:25
All of the animals are gone, they're dead,
275
670000
2000
Bütün hayvanlar gitmiş veya ölmüştür.
11:27
and the chimneys are still there
276
672000
2000
Bacalar hala oradadır,
11:29
creating a really nice ghost town,
277
674000
2000
güzel bir hayalet şehir oluştururlar,
11:31
an eerie, spooky ghost town,
278
676000
2000
tuhaf, ürkütücü bir hayalet şehir,
11:33
but essentially devoid of animals, of course.
279
678000
2000
tabi ki, hayvanların olmadığı bir yer.
11:35
But 10 miles down the ridge...
280
680000
3000
Ama şeridin 15 km aşağısında...
11:38
pshhh! There's another volcano going.
281
683000
2000
Fossss! İşte başka bir yanardağ patlamakta.
11:40
And there's a whole new hydrothermal vent community that has been formed.
282
685000
3000
Ve tamamen yeni bir hidrotermal menfez komünitesi oluşmakta.
11:43
And this kind of life and death of hydrothermal vent communities
283
688000
3000
Bu türden hidrotermal menfez komünitesi ölümü ve doğumu
11:46
is going on every 30 or 40 years
284
691000
2000
bu şerit boyunca her 30 veya 40
11:48
all along the ridge.
285
693000
2000
yılda bir gerçekleşiyor.
11:50
And that ephemeral nature
286
695000
2000
Hidrotermal menfez komünitesinin
11:52
of the hydrothermal vent community
287
697000
2000
bu kısa ömürlülüğü
11:54
isn't really different from some of the
288
699000
2000
35 senedir filmler yaparak dolandığım
11:56
areas that I've seen
289
701000
2000
süreçte gördüğüm
11:58
in 35 years of traveling around, making films.
290
703000
3000
başka bölgelerden o kadar farklı değil.
12:01
Where you go and film a really nice sequence at a bay.
291
706000
3000
Bir koyda çok güzel bir bölüm çekiyorsunuz.
12:04
And you go back, and I'm at home,
292
709000
2000
Sonra dönüyorsunuz, evdeyim,
12:06
and I'm thinking, "Okay, what can I shoot ...
293
711000
2000
ve düşünüyorum, "Evet, ne yapabilirim.
12:08
Ah! I know where I can shoot that.
294
713000
2000
Hah, bunu nerede çekeceğimi biliyorum.
12:10
There's this beautiful bay, lots of soft corals and stomatopods."
295
715000
2000
Bir sürü yumuşak mercanın ve stomatopodun olduğu şu güzel koy."
12:12
And you show up, and it's dead.
296
717000
2000
Oraya gidersiniz, çoktan ölmüştür.
12:15
There's no coral, algae growing on it, and the water's pea soup.
297
720000
3000
Üzerinde ne mercan, ne alg büyümektedir, bezelye çorbası gibidir.
12:18
You think, "Well, what happened?"
298
723000
2000
Düşünürsünüz, "Buraya ne olmuş?"
12:20
And you turn around,
299
725000
2000
Arkanıza dönersiniz,
12:22
and there's a hillside behind you with a neighborhood going in,
300
727000
2000
orada üzerinde bir mahallenin büyümekte olduğu bir yamaç,
12:24
and bulldozers are pushing piles of soil back and forth.
301
729000
3000
ve buldozerler toprağı bir oraya bir buraya ittiriyor.
12:27
And over here
302
732000
2000
Diğer tarafta
12:29
there's a golf course going in.
303
734000
2000
bir golf sahası yapılıyor.
12:31
And this is the tropics.
304
736000
2000
Ve burası tropikler.
12:33
It's raining like crazy here.
305
738000
2000
Burada deliler gibi yağmur yağar.
12:35
So this rainwater is flooding down the hillside,
306
740000
3000
Tabi yağmur suyu yamaçtan sel olup iniyor,
12:38
carrying with it sediments from the construction site,
307
743000
2000
inşaatın posasını taşıyarak getiriyor,
12:40
smothering the coral and killing it.
308
745000
2000
mercanı bununla boğup öldürüyor.
12:42
And fertilizers and pesticides
309
747000
2000
Tabi gübre ve böcek ilaçları
12:44
are flowing into the bay from the golf course --
310
749000
3000
golf sahasından koya akıyor.
12:47
the pesticides killing all the larvae and little animals,
311
752000
3000
İlaçlar bütün larvaları ve küçük hayvanları öldürüyor,
12:50
fertilizer creating this beautiful plankton bloom --
312
755000
2000
gübre güzel bir plankton patlamasına yol açıyor.
12:52
and there's your pea soup.
313
757000
2000
İşte size bezelye çorbası.
12:54
But, encouragingly, I've seen just the opposite.
314
759000
3000
Ama, neyse ki, bunun tam tersini de gördüm.
12:57
I've been to a place that was a pretty trashed bay.
315
762000
3000
Berbat edilmiş bir koya gitmiştim.
13:00
And I looked at it, just said, "Yuck,"
316
765000
2000
Baktım ve sadece "Öğğk" diyebildim,
13:02
and go and work on the other side of the island.
317
767000
2000
adanın diğer tarafına geçip orada çalıştık.
13:04
Five years later, come back,
318
769000
2000
Beş sene sonra, geri geldim,
13:06
and that same bay is now gorgeous. It's beautiful.
319
771000
3000
bu aynı koy şimdi muazzam. Çok güzel.
13:09
It's got living coral, fish all over the place,
320
774000
2000
Canlı mercanları ve her yerde balıkları var,
13:11
crystal clear water, and you go, "How did that happen?"
321
776000
3000
su billur gibi, ve diyorsunuz ki "Bu nasıl oldu?"
13:14
Well, how it happened is
322
779000
2000
Eh, olan şu ki;
13:16
the local community galvanized.
323
781000
2000
yerli halk kendine geldi.
13:18
They recognized what was happening on the hillside and put a stop to it;
324
783000
3000
Yamaçta ne olduğunun farkına vardılar ve buna bir dur dediler,
13:21
enacted laws and made permits required
325
786000
2000
yasalar ve izin zorululuğu çıkardılar
13:23
to do responsible construction
326
788000
2000
inşaatların ve golf sahası bakımının
13:25
and golf course maintenance
327
790000
2000
sorumluca yapılması için.
13:27
and stopped the sediments flowing into the bay,
328
792000
2000
İnşaat çökeltilerinin koya akışını durdurdular,
13:29
and stopped the chemicals flowing into the bay,
329
794000
2000
kimyasalların koya akışını durdurdular,
13:31
and the bay recovered.
330
796000
2000
ve koy kendine geldi.
13:33
The ocean has an amazing ability
331
798000
2000
Okyanusun inanılmaz bir iyileşme
13:35
to recover, if we'll just leave it alone.
332
800000
3000
yeteneği var, yeter ki onu rahat bırakalım.
13:38
I think Margaret Mead
333
803000
2000
Bence Margaret Mead
13:40
said it best.
334
805000
2000
çok doğru diyor.
13:42
She said that a small group of thoughtful people
335
807000
2000
Diyor ki, bir avuç düşünceli insan
13:44
could change the world.
336
809000
2000
dünyayı değiştirebilir.
13:46
Indeed, it's the only thing that ever has.
337
811000
3000
Gerçekten de bu hep böyle oldu.
13:49
And a small group of thoughtful people
338
814000
2000
Bir avuç düşünceli insan
13:51
changed that bay.
339
816000
2000
o koyu değiştirdi.
13:53
I'm a big fan of grassroots organizations.
340
818000
3000
Sivil toplum örgütlerini çok severim.
13:56
I've been to a lot of lectures
341
821000
2000
Pek çok konuşma verdim
13:58
where, at the end of it, inevitably,
342
823000
2000
sonunda her zaman, kaçınılmaz olarak,
14:00
one of the first questions that comes up is,
343
825000
2000
sorulan sorulardan ilki hep,
14:02
"But, but what can I do?
344
827000
2000
"Peki, ben ne yapabilirim?
14:04
I'm an individual. I'm one person.
345
829000
2000
Ben bir kişiyim. Bireyim.
14:06
And these problems are so large and global, and it's just overwhelming."
346
831000
3000
Ve bu problemler çok büyük çok küresel, çok karışık ve bunaltıcı."
14:09
Fair enough question.
347
834000
2000
Haklı bir soru.
14:11
My answer to that is don't look
348
836000
2000
Buna cevabım, büyük olana
14:13
at the big, overwhelming issues of the world.
349
838000
3000
dünyanın karmaşık sorunlarına bakmayın.
14:16
Look in your own backyard.
350
841000
2000
Kendi bahçenize bakın.
14:18
Look in your heart, actually.
351
843000
3000
Kendi kalbinize dönün hatta.
14:21
What do you really care about that isn't right where you live?
352
846000
3000
Yaşadığınız yerde önemsediğiniz ve doğru olmayan ne var.
14:24
And fix it.
353
849000
2000
Onu düzeltin.
14:26
Create a healing zone in your neighborhood
354
851000
2000
Kendi mahallenizde bir "iyileşme" alanı yaratın
14:28
and encourage others to do the same.
355
853000
2000
diğerlerini de buna teşvik edin.
14:30
And maybe these healing zones can sprinkle a map,
356
855000
2000
Ve belki bu iyileşme alanları haritaya çiselenir,
14:32
little dots on a map.
357
857000
2000
küçük noktalar olur.
14:34
And in fact, the way that we can communicate today --
358
859000
3000
Aslında, bugün nasıl iletişim kurabildiğimize bakarsak,
14:37
where Alaska is instantly knowing what's going on in China,
359
862000
3000
Alaska, Çin'de ne olduğunu anında öğreniyor,
14:40
and the Kiwis did this, and then over in England they tried to ...
360
865000
2000
Kiwiler'de şu olmuş, İngiltere'de bunu yapmışlar...
14:42
and everybody is talking to everyone else --
361
867000
2000
Ve herkes birbiri ile konuşuyor.
14:44
it's not isolated points on a map anymore,
362
869000
2000
Bunlar artık haritada yalıtılmış noktalar değil,
14:46
it's a network we've created.
363
871000
2000
bizim yarattığımız bir ağ.
14:48
And maybe these healing zones can start growing,
364
873000
2000
Belki bu iyileşme alanları büyümeye başlayabilir,
14:50
and possibly even overlap, and good things can happen.
365
875000
3000
ve kim bilir örtüşebilir ve iyi şeyler olur.
14:53
So that's how I answer that question.
366
878000
3000
İşte bu soruyu böyle cevaplıyorum.
14:56
Look in your own backyard, in fact, look in the mirror.
367
881000
3000
Kendi bahçenize bakın, hatta, aynaya bakın.
14:59
What can you do that is more responsible
368
884000
2000
Daha duyarlı olmak için ne yapabilirsiniz
15:01
than what you're doing now?
369
886000
2000
şimdikinden farklı olarak?
15:03
And do that, and spread the word.
370
888000
3000
Ve onu yapın. Herkese söyleyin.
15:06
The vent community animals
371
891000
2000
Menfez komünitesindeki hayvanlar
15:08
can't really do much
372
893000
2000
yaşadıkları yerdeki
15:10
about the life and death
373
895000
2000
yaşama ve ölüme dair
15:12
that's going on where they live, but up here we can.
374
897000
3000
pek bir şey yapamıyorlar, ama burada biz yapabiliriz.
15:15
In theory, we're thinking, rational human beings.
375
900000
3000
Teoride, düşünüyoruz, insan mantıklı bir varlık.
15:18
And we can make changes to our behavior
376
903000
3000
Davranışımızı, çevremizi etkileyecek
15:21
that will influence and affect the environment,
377
906000
3000
şekilde değiştirebiliriz,
15:24
like those people changed the health of that bay.
378
909000
2000
bahsettiğim koyun sağlığını değiştiren insanlar gibi.
15:26
Now, Sylvia's TED Prize wish
379
911000
3000
Sylvia TED Ödülü dileği olarak
15:29
was to beseech us to do anything we could,
380
914000
3000
elimizden ne gelirse, elimizden
15:32
everything we could,
381
917000
2000
gelen her şeyi yapmamızı,
15:34
to set aside not pin pricks,
382
919000
2000
ufak noktaları değil,
15:36
but significant expanses
383
921000
2000
onun "umut noktaları" dediği
15:38
of the ocean for preservation,
384
923000
2000
okyanusun ciddi genişlikte
15:40
"hope spots," she calls them.
385
925000
2000
alanlarının korunmasını talep ediyor.
15:42
And I applaud that. I loudly applaud that.
386
927000
3000
Bunu alkışlıyorum. Ayakta alkışlıyorum.
15:46
And it's my hope that some of these "hope spots"
387
931000
3000
Benim ümidim de bu "umut noktalarından" bazılarının
15:49
can be in the deep ocean,
388
934000
2000
okyanusun derinlerinde olması,
15:51
an area that has historically
389
936000
3000
burası, uzun zamandır
15:54
been seriously neglected, if not abused.
390
939000
3000
ciddi anlamda göz ardı edildi
15:57
The term "deep six" comes to mind:
391
942000
2000
hatta harap edildi. Toprakla doldurmak
15:59
"If it's too big or too toxic for a landfill,
392
944000
3000
için fazla büyük ya da zehirliyse,
16:02
deep six it!"
393
947000
2000
harap et.
16:04
So, I hope that we can also keep
394
949000
2000
Bu yüzden, umarım derin denizlerdeki
16:06
some of these "hope spots" in the deep sea.
395
951000
3000
bu "umut noktalarını" da koruyabiliriz.
16:09
Now, I don't get a wish,
396
954000
3000
Benim dilek hakkım yok,
16:12
but I certainly can say
397
957000
3000
ama kesinlikle diyebilirim ki
16:15
that I will do anything I can
398
960000
2000
Sylvia Earle'nin dileğini desteklemek
16:17
to support Sylvia Earle's wish.
399
962000
2000
için elimden gelen her şeyi yapacağım.
16:19
And that I do.
400
964000
2000
Bunu yapıyorum.
16:21
Thank you very much. (Applause)
401
966000
2000
Çok teşekkür ederim. (Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Mike deGruy - FilmmakerMike deGruy filmed in and on the ocean for more than three decades -- becoming almost as famous for his storytelling as for his glorious, intimate visions of the sea and the creatures who live in it.
Why you should listen
Mike deGruy was a graduate student in marine biology when he first picked up a 16mm film camera. Thirty-plus years on, his company, the Film Crew Inc., travels the oceans making underwater films for the BBC, PBS, National Geographic and Discovery Channel. He dived beneath both poles and visited the hydrothermal vents in both the Atlantic and the Pacific. And as you can imagine, he collected many stories along the way.
An accomplished diver and underwater cinematographer, deGruy also became a go-to host and expedition member on shows like the recent Mysteries of the Shark Coast with Céline Cousteau and Richard Fitzpatrick. (He was a regular on Shark Week -- and a shark attack survivor himelf.) But his first passion was cephalopods, and in fact deGruy and his team were the first to film two rarely seen cephalopods, the nautilus and the vampire squid, in their home ocean.
Mike deGruy | Speaker | TED.com