TEDGlobal 2010
Rachel Sussman: The world's oldest living things
Rachel Sussman : Dünyanın En Yaşlı Canlıları
Filmed:
Readability: 4.3
1,706,020 views
Rachel Sussman shows photographs of the world's oldest continuously living organisms -- from 2,000-year-old brain coral off Tobago's coast to an "underground forest" in South Africa that has lived since before the dawn of agriculture.
Rachel Sussman - Artist, photographer
Rachel Sussman is on a quest to celebrate the resilience of life by identifying and photographing continuous-living organisms that are 2,000 years or older, all around the world. Full bio
Rachel Sussman is on a quest to celebrate the resilience of life by identifying and photographing continuous-living organisms that are 2,000 years or older, all around the world. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
This strange-looking plant is called the Llareta.
0
1000
3000
Bu garip görünümlü bitkinin adı Llareta.
00:19
What looks like moss covering rocks
1
4000
2000
Kayaların üzerini kaplayan yosun gibi
00:21
is actually a shrub
2
6000
2000
görünen şey aslında
00:23
comprised of thousands of branches,
3
8000
2000
her birinin ucunda taze yaprak kümeleri bulunan
00:25
each containing clusters of tiny green leaves at the end
4
10000
3000
binlerce ağaç gövdesi
00:28
and so densely packed together
5
13000
2000
ve öylesine sıkıca birleşmişler ki
00:30
that you could actually stand on top of it.
6
15000
3000
isterseniz üzerinde ayakta bile durabilirsiniz.
00:33
This individual lives in the Atacama Desert in Chile,
7
18000
3000
Bu bitki Chile'da Atacama Çölünde yaşıyor
00:36
and it happens to be 3,000 years old.
8
21000
3000
ve 3,000 yaşında.
00:39
It also happens to be a relative of parsley.
9
24000
3000
Aynı zamanda maydonozun da akrabası.
00:42
For the past five years, I've been researching,
10
27000
2000
Son 5 yıldır araştırma yapıyorum,
00:44
working with biologists
11
29000
2000
biyologlarla çalışıyorum
00:46
and traveling all over the world
12
31000
2000
ve 2,000 yıl ve uzun süredir yaşamını
00:48
to find continuously living organisms
13
33000
2000
devam ettiren organizmaları bulmak için
00:50
that are 2,000 years old and older.
14
35000
3000
bütün dünyayı dolaşıyorum.
00:53
The project is part art and part science.
15
38000
2000
Projenin bir parçası sanat ve diğeri de bilim.
00:55
There's an environmental component.
16
40000
2000
Çevresel bir bileşen var.
00:57
And I'm also trying to create a means
17
42000
2000
Aynı zamanda günlük zaman anlayışımızın dışında
00:59
in which to step outside our quotidian experience of time
18
44000
3000
daha derin bir zaman algısı
01:02
and to start to consider a deeper timescale.
19
47000
3000
oluşturmayı da amaçlıyorum.
01:05
I selected 2,000 years as my minimum age
20
50000
3000
Minimum süreç olarak 2,000 yılı seçtim çünkü bizim
01:08
because I wanted to start at what we consider to be year zero
21
53000
3000
başlangıç olarak varsaydığımız zamandan başlamak
01:11
and work backward from there.
22
56000
2000
ve buradan geriye doğru gitmek istiyorum.
01:13
What you're looking at now is a tree called Jomon Sugi,
23
58000
3000
Şu anda bakmakta olduğunuz Yakushima adasında bulunan
01:16
living on the remote island of Yakushima.
24
61000
3000
Jomon Sugi adında bir ağaç.
01:19
The tree was in part a catalyst for the project.
25
64000
3000
Ağaç projenin katalizör parçası bir bakıma.
01:22
I'd been traveling in Japan
26
67000
2000
Bir ajanda veya fotoğraf makinam olmadan
01:24
without an agenda other than to photograph,
27
69000
2000
Japonya'da geziniyordum
01:26
and then I heard about this tree
28
71000
2000
ve bu ağacı duydum
01:28
that is 2,180 years old
29
73000
3000
2,180 yıllık olduğunu
01:31
and knew that I had to go visit it.
30
76000
3000
ve onu ziyaret etmem gerektiğini biliyordum.
01:34
It wasn't until later, when I was actually back home in New York
31
79000
3000
Yeniden New York'daki evime dönmeden
01:37
that I got the idea for the project.
32
82000
2000
projenin temel fikri kesinleşmemişti.
01:39
So it was the slow churn, if you will.
33
84000
2000
Yani içimde yavaşça büyümekteydi.
01:41
I think it was my longstanding desire
34
86000
2000
Bence bu kafamdaki
01:43
to bring together my interest
35
88000
2000
o ampülün yanmasını bekleyen
01:45
in art, science and philosophy
36
90000
2000
ve sanat, bilim ve felsefe alanındaki ilgimi birleştirmek için
01:47
that allowed me to be ready
37
92000
2000
uzun süredir arzuladığım şeye
01:49
when the proverbial light bulb went on.
38
94000
2000
hazır olmamdı.
01:51
So I started researching, and to my surprise,
39
96000
2000
Ben de araştırmaya başladım ve gördüm ki
01:53
this project had never been done before
40
98000
2000
süpriz bir şekilde böyle bir proje
01:55
in the arts or the sciences.
41
100000
2000
sanat veya bilim alanında hiç gerçekleştirilmemiş.
01:57
And -- perhaps naively --
42
102000
2000
Ve belkide safça global yaşam
01:59
I was surprised to find that there isn't even an area in the sciences
43
104000
3000
türlerinin yaşam uzunluğuyla ilgilenen
02:02
that deals with this idea
44
107000
2000
bir bilim dalının dahi
02:04
of global species longevity.
45
109000
2000
bulunmamasına şaşırmıştım.
02:06
So what you're looking at here
46
111000
2000
Burada bakmakta olduğunuz şey
02:08
is the rhizocarpon geographicum, or map lichen,
47
113000
3000
"rhizocarpon geographicum" veya harita yosunu
02:11
and this is around 3,000 years old
48
116000
2000
3,000 yaş civarında ve
02:13
and lives in Greenland,
49
118000
2000
Gröndland'da yaşıyor ki bu da
02:15
which is a long way to go for some lichens.
50
120000
3000
bazı yosunlar için uzun bir yol.
02:18
Visiting Greenland was more like
51
123000
2000
Gröndland'ı ziyaret etmek daha çok
02:20
traveling back in time
52
125000
2000
zamanda geriye gitmek
02:22
than just traveling very far north.
53
127000
2000
sonra da kuzeyde çok uzaklara gitmek gibiydi.
02:24
It was very primal and more remote
54
129000
2000
Çok ilkeldi ve daha önce bulunduğum
02:26
than anything I'd ever experienced before.
55
131000
3000
herhangi bir yerden daha uzaktı.
02:29
And this is heightened by a couple of particular experiences.
56
134000
3000
Ve bir takım deneyimlerle bu daha da arttı.
02:32
One was when I had been dropped off by boat
57
137000
3000
Bir tanesi uzakta bir fiyortta
02:35
on a remote fjord,
58
140000
2000
buluşmayı umduğum arkeologlarla buluşmak için
02:37
only to find that the archeologists I was supposed to meet
59
142000
2000
bulanamayacağım bir
02:39
were nowhere to be found.
60
144000
2000
yere bottan düşmemdi.
02:41
And it's not like you could send them a text or shoot them an e-mail,
61
146000
3000
Ve onlara mesaj ya da eposta da gönderebilecek değildim
02:44
so I was literally left to my own devices.
62
149000
3000
yani resmen kendi cihazlarıma kalmıştım.
02:47
But luckily, it worked out obviously,
63
152000
3000
Ama şanslıyım ki işe yaradı, belli ki.
02:50
but it was a humbling experience
64
155000
2000
Ama böylesine bağlantısız hissetmek
02:52
to feel so disconnected.
65
157000
3000
çok aşağılayıcı bir deneyimdi.
02:55
And then a few days later,
66
160000
2000
Ve bir kaç gün sonra
02:57
we had the opportunity to go fishing in a glacial stream
67
162000
2000
kamp alanının yakınında ki bir buzul akıntısında
02:59
near our campsite,
68
164000
2000
balık tutma fırsatı bulduk,
03:01
where the fish were so abundant
69
166000
3000
akıntı öylesine verimliydi ki
03:04
that you could literally reach into the stream
70
169000
3000
resmen çıplak elinizi içine uzatıp
03:07
and grab out a foot-long trout with your bare hands.
71
172000
3000
ayak büyüklüğünde bir alabalık yakalayabilirdiniz.
03:10
It was like visiting
72
175000
2000
Planet üzerinde daha masum bir
03:12
a more innocent time on the planet.
73
177000
3000
zaman dilimini ziyaret etmek gibiydi.
03:15
And then, of course, there's the lichens.
74
180000
2000
Ve tabii ki yosunlar vardı.
03:17
These lichens grow only one centimeter
75
182000
2000
Bu yosunlar her yüzyılda
03:19
every hundred years.
76
184000
2000
sadece bir santimetre uzuyor.
03:21
I think that really puts human lifespans
77
186000
2000
Bence bu gerçekten insan ömrünü
03:23
into a different perspective.
78
188000
2000
farklı bir perspektife çekiyor.
03:25
And what you're looking at here
79
190000
2000
Ve burda bakmakta olduğunuz da
03:27
is an aerial photo take over eastern Oregon.
80
192000
2000
doğu Oregon'da havadan çekilmiş bir fotoğraf.
03:29
And if the title "Searching for Armillaria Death Rings,"
81
194000
3000
Ve eğer "Amillaria Ölüm Halkalarını Aramak" uğursuz
03:32
sounds ominous, it is.
82
197000
3000
geliyorsa evet öyle.
03:35
The Armillaria is actually a predatory fungus,
83
200000
3000
Amillaria aslında ormandaki belirli
03:38
killing certain species of trees in the forest.
84
203000
3000
ağaç türlerini öldüren yağmacı bir mantar.
03:41
It's also more benignly known
85
206000
2000
Ayrıca daha çok bal mantarı
03:43
as the honey mushroom or the "humongous fungus"
86
208000
3000
ya da "humongous fungus" olarak bilinir
03:46
because it happens to be
87
211000
2000
çünkü dünyanın en geniş
03:48
one of the world's largest organisms as well.
88
213000
2000
organizmalarından birisidir.
03:50
So with the help of some biologists studying the fungus,
89
215000
3000
Mantar hakkında çalışan biologların da yardımıyla
03:53
I got some maps and some GPS coordinates
90
218000
3000
bazı haritalar ve GPS koordinatları edindim
03:56
and chartered a plane
91
221000
2000
ve bir uçak kiralayıp
03:58
and started looking for the death rings,
92
223000
3000
ölüm halkalarını aramaya başladım,
04:01
the circular patterns
93
226000
2000
mantarların ağaçları öldürdüğü
04:03
in which the fungus kills the trees.
94
228000
2000
dairesel şekilleri.
04:05
So I'm not sure if there are any in this photo,
95
230000
2000
Bu fotoğrafta mantar olup olmadığından emin
04:07
but I do know the fungus is down there.
96
232000
2000
değilim ama orada olduğunu biliyorum.
04:09
And then this back down on the ground
97
234000
2000
Yeniden yerdeyiz ve mantarın
04:11
and you can see that the fungus is actually invading this tree.
98
236000
3000
bu ağacı ele geçiriyor olduğunu görebilirsiniz.
04:14
So that white material that you see
99
239000
2000
Kabuk ve ağacın arasında
04:16
in between the bark and the wood
100
241000
2000
gördüğünüz beyaz madde
04:18
is the mycelial felt of the fungus,
101
243000
3000
mantarın bitkisel kısmı ve
04:21
and what it's doing -- it's actually
102
246000
2000
burada ne yapıyor... aslında
04:23
slowly strangling the tree to death
103
248000
2000
besin ve su akışını engelleyerek
04:25
by preventing the flow of water and nutrients.
104
250000
3000
ağacı yavaşça ölümüne boğuyor.
04:28
So this strategy has served it pretty well --
105
253000
2000
Bu strateji ona hizmet ediyor gibi.
04:30
it's 2,400 years old.
106
255000
3000
2,400 yaşında.
04:33
And then from underground to underwater.
107
258000
3000
Yeraltından sualtına iniyoruz.
04:36
This is a Brain Coral living in Tobago
108
261000
2000
Bu Tobago'da yaşayan bir beyin mercanı
04:38
that's around 2,000 years old.
109
263000
2000
ve yaklaşık 2,000 yaşında.
04:40
And I had to overcome my fear of deep water to find this one.
110
265000
3000
Bunu bulabilmek için derin su korkumu yenmem gerekti.
04:43
This is at about 60 feet
111
268000
2000
Bu yaklaşık 60 ft,
04:45
or 18 meters, depth.
112
270000
2000
ya da 18 metre derinlikte.
04:47
And you'll see, there's some damage to the surface of the coral.
113
272000
3000
Ve göreceğiniz gibi mercanın yüzeyinde bazı hasarlar mevcut
04:50
That was actually caused by a school of parrot fish
114
275000
3000
ki bu hasarlar mercanı yemeye başlayan
04:53
that had started eating it,
115
278000
2000
ama şans eseri onu öldürmeden ilgisini kaybeden
04:55
though luckily, they lost interest before killing it.
116
280000
3000
bir papağan balığı sürüsünden kaynaklanıyor.
04:58
Luckily still, it seems to be out of harm's way
117
283000
3000
Ve yine şanslı ki yakın zamandaki petrol
05:01
of the recent oil spill.
118
286000
2000
sızıntısının zarar verdiği bölgenin dışında.
05:03
But that being said, we just as easily could have lost
119
288000
2000
Şunu söylemeliyim ki dünya üzerinde yaşayan en
05:05
one of the oldest living things on the planet,
120
290000
3000
yaşlı canlılardan birisini kolaylıkla kaybedebilirdik
05:08
and the full impact of that disaster
121
293000
2000
ve felaketin tam etkisi
05:10
is still yet to be seen.
122
295000
2000
henüz görülmedi.
05:12
Now this is something that I think
123
297000
2000
Ve bu bence planet üzerindeki en elastik
05:14
is one of the most quietly resilient things on the planet.
124
299000
3000
şeylerden bir tanesi.
05:17
This is clonal colony
125
302000
2000
Bu da Utah'da bulunan
05:19
of Quaking Aspen trees, living in Utah,
126
304000
3000
80,000 yıllık eşeysiz çoğalan
05:22
that is literally 80,000 years old.
127
307000
3000
titrek kavak kolonisi.
05:25
What looks like a forest
128
310000
2000
Bir orman gibi görünen şey
05:27
is actually only one tree.
129
312000
3000
aslında sadece bir ağaç.
05:30
Imagine that it's one giant root system
130
315000
2000
Bunu kocaman bir kök sistemi olarak
05:32
and each tree is a stem
131
317000
2000
hayal edin ve her ağacı sistemden
05:34
coming up from that system.
132
319000
2000
gelen bir kök-dal olarak.
05:36
So what you have is one giant,
133
321000
2000
Yani elinizdeki kocaman,
05:38
interconnected,
134
323000
2000
birbiri içine girmiş,
05:40
genetically identical individual
135
325000
2000
genetik olarak aynı ve 80,000 yıldır
05:42
that's been living for 80,000 years.
136
327000
3000
yaşayan bir bitki.
05:45
It also happens to be male
137
330000
2000
Aynı zamanda bir erkek
05:47
and, in theory immortal.
138
332000
2000
ve teorik olarak ölümsüz.
05:49
(Laughter)
139
334000
3000
(gülüşmeler)
05:52
This is a clonal tree as well.
140
337000
2000
Bu da eşeysiz üreyen bir ağaç.
05:54
This is the spruce Gran Picea,
141
339000
2000
Bu Gran Pieca alaçamı,
05:56
which at 9,550 years
142
341000
2000
9,550 yaşında
05:58
is a mere babe in the woods.
143
343000
2000
ağaçların arasında saf bir bebek.
06:00
The location of this tree
144
345000
2000
Ağacın bulunduğu konum
06:02
is actually kept secret for its own protection.
145
347000
3000
kendi koruması için gizli tutuluyor.
06:05
I spoke to the biologist who discovered this tree,
146
350000
3000
Ağacı keşfeden biyolog ile konuştum ve
06:08
and he told me that that spindly growth you see there in the center
147
353000
3000
bana merkezde gördüğünüz cılız gelişimin
06:11
is most likely a product of climate change.
148
356000
3000
iklim değişiminin bir sonucu olduğunu söyledi.
06:14
As it's gotten warmer on the top of the mountain,
149
359000
3000
Dağın yüksek bölgelerinde sıcaklık arttıkça
06:17
the vegetation zone is actually changing.
150
362000
3000
bitkisel bölge de değişmekte.
06:20
So we don't even necessarily have to have
151
365000
2000
Yani bu organizmaları etkilememiz
06:22
direct contact with these organisms
152
367000
2000
için onlarla direk temas halinde
06:24
to have a very real impact on them.
153
369000
3000
olmamız bile gerekmiyor.
06:28
This is the Fortingall Yew --
154
373000
3000
Bu İsveç (Fortingall) Porsukağacı.
06:31
no, I'm just kidding --
155
376000
2000
Hayır, şaka yapıyorum.
06:33
this is the Fortingall Yew.
156
378000
2000
Bu İsveç (Fortingall) Porsukağacı.
06:35
(Laughter)
157
380000
2000
(gülüşmeler)
06:37
But I put that slide in there
158
382000
2000
Ama bunu slaydın içine ekledim çünkü sıkça
06:39
because I'm often asked if there are any animals in the project.
159
384000
3000
bu projede hayvanların olup olmadığına dair sorular soruluyor.
06:42
And aside from coral,
160
387000
2000
Ve mercanı bir yana bırakacak olursak
06:44
the answer is no.
161
389000
2000
cevabım hayır.
06:46
Does anybody know how old the oldest tortoise is --
162
391000
3000
En yaşlı tosbağanın kaç yaşında olduğunu bilen var mı?
06:49
any guesses?
163
394000
2000
Tahmini olan?
06:51
(Audience: 300.)
164
396000
2000
(Dinleyiciler: 300.)
06:53
Rachel Sussman: 300? No, 175
165
398000
2000
300 mü? Hayır, yaşayan en yaşlı
06:55
is the oldest living tortoise,
166
400000
2000
tosbağa 175 yaşında ve bu
06:57
so nowhere near 2,000.
167
402000
3000
2,000'e yakın bile değil.
07:00
And then, you might have heard
168
405000
2000
Ve şu Kuzey İzlanda sahillerinde
07:02
of this giant clam that was discovered
169
407000
2000
keşfedilen ve 405 yaşına ulaşan
07:04
off the coast of northern Iceland
170
409000
2000
dev istiridye hakkında birşeyler
07:06
that reached 405 years old.
171
411000
3000
duymuş olabilirsiniz.
07:09
However, it died in the lab
172
414000
2000
Ancak yaşını kararlaştırmaya çalışırlarken
07:11
as they were determining its age.
173
416000
3000
labaratuarda öldü.
07:14
The most interesting discovery of late, I think
174
419000
2000
Bence son zamanların en ilgi çekici keşfi
07:16
is the so-called immortal jellyfish,
175
421000
3000
ölümsüz deniz anası olarak anılan
07:19
which has actually been observed in the lab
176
424000
2000
aslında tam yetişkinliğe eriştikten sonra
07:21
to be able to be able to revert back to the polyp state
177
426000
3000
polip durumuna dönebilmesi için
07:24
after reaching full maturity.
178
429000
2000
labaratuarlarda gözlemlenen şey.
07:26
So that being said,
179
431000
3000
Yani söylemeliyim ki deniz anasının
07:29
it's highly unlikely that any jellyfish would survive that long in the wild.
180
434000
3000
vahşi yaşam ortamında bu kadar uzun süre yaşaması olası değil.
07:33
And back to the yew here.
181
438000
2000
Tekrar burdaki porsukağacına dönelim.
07:35
So as you can see, it's in a churchyard;
182
440000
2000
Görebileceğiniz gibi bir kilise bahçesinde.
07:37
it's in Scotland. It's behind a protective wall.
183
442000
3000
Scothland'da, koruyucu duvarın arkasında.
07:40
And there are actually a number or ancient yews
184
445000
2000
Aslında İngiltere'deki kilise bahçelerinde
07:42
in churchyards around the U.K.,
185
447000
2000
bir çok eski porsukağacı var,
07:44
but if you do the math, you'll remember
186
449000
2000
ama eğer hesaplarsanız göreceksiniz ki
07:46
it's actually the yew trees that were there first, then the churches.
187
451000
3000
ilk önce orada olanlar porsukağaçlarıydı ve sonra kiliseler.
07:51
And now down to another part of the world.
188
456000
2000
Ve şimdi dünyanın başka bir kısmına gidiyoruz.
07:53
I had the opportunity to travel around the Limpopo Province in South Africa
189
458000
3000
Güney Afrika'daki Limpopo eyaletinde bir
07:56
with an expert in Baobab trees.
190
461000
2000
baobab ağacı uzmanıyla seyahat etme fırsatım oldu.
07:58
And we saw a number of them,
191
463000
2000
Onlardan bir kaç tane gördük
08:00
and this is most likely the oldest.
192
465000
2000
ve bu muhtemelen en yaşlı olanı.
08:02
It's around 2,000,
193
467000
2000
Yaklaşık 2,000 yaşında
08:04
and it's called the Sagole Baobab.
194
469000
2000
ve adı Sagole baobab.
08:06
And you know, I think of all of these organisms
195
471000
2000
Biliyor musunuz, bütün bu organizmaları
08:08
as palimpsests.
196
473000
2000
kullanılmış parşömenler gibi düşünüyorum.
08:10
They contain thousands of years
197
475000
2000
Bünyelerinde binlerce yıllık kendi
08:12
of their own histories within themselves,
198
477000
2000
hikayelerini barındırıyorlar,
08:14
and they also contain records of natural and human events.
199
479000
3000
ve tabii ki doğal ve insani olayları da.
08:17
And the Baobabs in particular
200
482000
2000
Ve baobab ağaçları bunun için
08:19
are a great example of this.
201
484000
2000
mükemmel birer örnek.
08:21
You can see that this one
202
486000
2000
Görebileceğiniz gibi bu ağacın
08:23
has names carved into its trunk,
203
488000
2000
gövdesine bazı isimler kazınmış ama
08:25
but it also records some natural events.
204
490000
2000
aynı zamanda bazı doğa olaylarının da izlerini taşıyor.
08:27
So the Baobabs, as they get older,
205
492000
2000
Baobab ağaçları yaşlandıkça
08:29
tend to get pulpy in their centers and hollow out.
206
494000
3000
eğimli bir hale alırlar ve böylece merkezi çukurlaşır
08:32
And this can create
207
497000
2000
Ve bu hayvanlar için
08:34
great natural shelters for animals,
208
499000
2000
mükemmel bir doğal korunak oluşturabilir,
08:36
but they've also been appropriated
209
501000
2000
ama aynı zamanda insanlar tarafından da
08:38
for some rather dubious human uses,
210
503000
2000
belirsiz şekillerde kullanılabilir;
08:40
including a bar, a prison
211
505000
3000
bir bar veya hapishane olarak
08:43
and even a toilet inside of a tree.
212
508000
3000
ve hatta ağaç içinde bir tuvalet olarak.
08:46
And this brings me to another favorite of mine --
213
511000
2000
Bu da beni favorilerimden bir diğerine yönlendiriyor --
08:48
I think, because it is just so unusual.
214
513000
3000
bence bunun sebebi çok sıradışı olması.
08:51
This plant is called the Welwitschia,
215
516000
2000
Bu bitkinin adı Weltwitschia,
08:53
and it lives only in parts of coastal Namibia and Angola,
216
518000
3000
ve sadece denizden gelen sisten
08:56
where it's uniquely adapted
217
521000
2000
nemi çekmek için eşsiz bir şekilde adapte olduğu
08:58
to collect moisture from mist coming off the sea.
218
523000
3000
Namibia ve Angola kıyılarında yaşıyor.
09:01
And what's more, it's actually a tree.
219
526000
3000
Ve dahası aslında bu bir ağaç.
09:04
It's a primitive conifer.
220
529000
2000
İlkel bir kozalaklı ağaç türü.
09:06
You'll notice that it's bearing cones down the center.
221
531000
3000
Kozalaklarını merkeze doğru taşıdığını farkedeceksiniz.
09:09
And what looks like two big heaps of leaves,
222
534000
3000
Ve büyük yaprak yığınları gibi görünen şey
09:12
is actually two single leaves
223
537000
2000
aslında iki tek yaprak.
09:14
that get shredded up
224
539000
2000
Sert çöl ikliminin etkisiyle
09:16
by the harsh desert conditions over time.
225
541000
2000
zamanla parçalara ayrılmış.
09:18
And it actually never sheds those leaves,
226
543000
3000
Ve bu yapraklarını asla dökmüyor
09:21
so it also bears the distinction
227
546000
2000
yani aynı zamanda bitki krallığının
09:23
of having the longest leaves
228
548000
2000
en uzun süre yaşayan
09:25
in the plant kingdom.
229
550000
2000
yapraklarını taşıyor.
09:27
I spoke to a biologist
230
552000
2000
Capetown, Kirstenbosch Botanik Bahçesi'nde
09:29
at the Kirstenbosch Botanical Garden in Capetown
231
554000
2000
bir biyologla konuştum
09:31
to ask him
232
556000
2000
ve ona bu dikkat çekici
09:33
where he thought this remarkable plant came from,
233
558000
3000
ağacın nereden gelmiş olabileceğini sordum
09:36
and his thought was that
234
561000
2000
ve bana Namibia etrafında
09:38
if you travel around Namibia,
235
563000
2000
dolaşırsam çok sayıda kuruyan
09:40
you see that there are a number of petrified forests,
236
565000
2000
orman göreceğimi ve buralarda bulunan
09:42
and the logs are all --
237
567000
3000
kütüklerin hepsinin kozalaklı ağaç
09:45
the logs are all giant coniferous trees,
238
570000
3000
kütükleri olduğunu ama ağacın nerden gelmiş olabileceğine
09:48
and yet there's no sign of where they might have come from.
239
573000
3000
dair bir işaret bulunmadığını söyledi.
09:51
So his thought was that
240
576000
2000
Yani üzerinde durduğu fikir
09:53
flooding in the north of Africa
241
578000
2000
Kuzey Afrika'daki su akıntılarının
09:55
actually brought those coniferous trees down
242
580000
3000
bu ağaçları binlerce yıl önce buraya taşıdığı
09:58
tens of thousands of years ago,
243
583000
2000
ve bu taşınma sonucunda
10:00
and what resulted was this remarkable adaptation
244
585000
3000
eşsiz çöl ortamında bu dikkat çekici
10:03
to this unique desert environment.
245
588000
2000
adaptasyonun sonuçlandığı.
10:05
This is what I think is the most poetic of the oldest living things.
246
590000
3000
Bence bu yaşayan en yaşlı şiirsel şey.
10:08
This is something called an underground forest.
247
593000
3000
Yeraltı ormanı olarak anılan birşey.
10:11
So, I spoke to a botanist at the Pretoria Botanical Garden,
248
596000
3000
Pretoria Botanik Bahçesi'nde bu bölgeye
10:14
who explained that certain species of trees
249
599000
3000
adapte olan belirli ağaç türleri olduğundan
10:17
have adapted to this region.
250
602000
3000
bahseden bir bitkibilimci ile görüştüm.
10:20
It's bushfelt region,
251
605000
2000
Burası Bushfelt bölgesi
10:22
which is dry and prone to a lot of fires,
252
607000
2000
kuru ve muhtemel yangınlar için müsait
10:24
as so what these trees have done
253
609000
3000
ve bu ağaçların yaptıkları şeye gelirsek,
10:27
is, if you can imagine that this is the crown of the tree,
254
612000
2000
bunların ağacın üst dalları olduğunu hayal edin
10:29
and that this is ground level,
255
614000
2000
ve burası yer seviyesi
10:31
imagine that the whole thing,
256
616000
2000
geriye kalan kısımların
10:33
that whole bulk of the tree,
257
618000
2000
ağacın bütün gövdesinin
10:35
migrated underground,
258
620000
2000
yeraltına yayıldığını düşünün
10:37
and you just have those leaves peeping up above the surface.
259
622000
3000
ve yüzeyde sadece bu yapraklar görünüyor.
10:40
That way, when a fire roars through,
260
625000
2000
Böylece olası bir yangın yayıldığında
10:42
it's the equivalent of getting your eyebrows singed.
261
627000
3000
kaşlarınızın hafifçe yanması gibi bir etkisi oluyor.
10:45
The tree can easily recover.
262
630000
3000
Ağaç kendini kolayca toparlayabilir.
10:48
These also tend to grow clonally,
263
633000
2000
En yaşlısı 13,000 yaşında olan bu ağaçlar
10:50
the oldest of which is 13,000 years old.
264
635000
3000
aynı zamanda eşeysiz üremeye de yatkındırlar.
10:53
Back in the U.S., there's a couple plants of similar age.
265
638000
3000
Amerika'dayız, burada yakın yaşlarda bir çift bitki var.
10:56
This is the clonal Creosote bush,
266
641000
2000
Bu kolonik Creosto çalılğı,
10:58
which is around 12,000 years old.
267
643000
2000
yaklaşık 12,000 yaşında.
11:00
If you've been in the American West,
268
645000
2000
Eğer batı Amerka'da bulunduysanız
11:02
you know the Creosote bush is pretty ubiquitous,
269
647000
2000
Creosote çalılarının her yerde olduğunu bilirsiniz
11:04
but that being said, you see that this has
270
649000
2000
ama şunu belirteyim ki bu gördüğünüz
11:06
this unique, circular form.
271
651000
2000
eşşiz dairesel formda.
11:08
And what's happening is it's expanding slowly outwards
272
653000
3000
Ve gördüğünüz onun yavaş bir şekilde
11:11
from that original shape.
273
656000
3000
orjinal şeklinden dışarı doğru genişlemesi.
11:14
And it's one -- again, that interconnected root system,
274
659000
3000
Ve bu da -- yine bir bağlantılı kök sistemi,
11:17
making it one genetically identical individual.
275
662000
3000
onu genetik olarak özdeş bir birey yapıyor.
11:20
It also has a friend nearby --
276
665000
3000
Yanında da bir arkadaşı var --
11:23
well, I think they're friends.
277
668000
2000
arkadaş olduklarını düşünüyorum.
11:25
This is the clonal Mojave yucca, it's about a mile away,
278
670000
3000
Bu bitki Mojave yukkası ve yaklaşık 1 mil uzaklıkta
11:28
and it's a little bit older than 12,000 years.
279
673000
2000
ve 12,000 yaşından biraz daha büyük.
11:30
And you see it has that similar circular form.
280
675000
3000
Gördüğünüz gibi benzer dairesel formda.
11:33
And there's some younger clones
281
678000
2000
Ve burada arkadasındaki alanı beneklendiren
11:35
dotting the landscape behind it.
282
680000
2000
daha genç bir kaç klonu var.
11:37
And both of these, the yucca and the Creosote bush,
283
682000
3000
İkisi de, yukka ve Creosote çalısı,
11:40
live on Bureau of Land Management land,
284
685000
3000
Toprak Yönetimi Bürosu'nun arazisindeler
11:43
and that's very different from being protected in a national park.
285
688000
3000
ve bu ulusal bir parkta korunmaktan çok farklı tabii ki.
11:46
In fact, this land is designated
286
691000
2000
Aslında bölge, arazi araçları için
11:48
for recreational all-terrain vehicle use.
287
693000
3000
mesire alanı için ayrılmış.
11:54
So, now I want to show what very well might be
288
699000
3000
Şimdi size planet üzerinde yaşayan en yaşlı
11:57
the oldest living thing on the planet.
289
702000
2000
bitki olabilecek şeyi göstermek istiyorum.
11:59
This is Siberian Actinobacteria,
290
704000
2000
Bu Sibirya aktino bakterisi
12:01
which is between 400,000
291
706000
3000
yaşı 400,000 yıl ile
12:04
and 600,000 years old.
292
709000
3000
600,000 yıl arasında.
12:07
This bacteria was discovered several years ago
293
712000
2000
Bu bakteri, gezegenimizdeki en ağır koşulları
12:09
by a team of planetary biologists
294
714000
2000
inceleyerek diğer gezegenlerde
12:11
hoping to find clues to life on other planets
295
716000
3000
yaşam kanıtı bulmayı ümit eden bir grup
12:14
by looking at one of the harshest conditions on ours.
296
719000
3000
gezegen biyoloğu tarafında birkaç yıl önce keşfedildi.
12:17
And what they found, by doing research into the permafrost,
297
722000
3000
Donmuş kutup toprağında araştırma yaparak
12:20
was this bacteria.
298
725000
2000
buldukları şey bu bakteri.
12:22
But what's unique about it is that
299
727000
2000
Ama bu bakteriyi eşsiz kılan
12:24
it's doing DNA repair below freezing.
300
729000
2000
donma altında DNA onarımı yapması.
12:26
And what that means is that it's not dormant --
301
731000
3000
Bu da bakterinin uykuda olmadığı anlamına geliyor.
12:29
it's actually been living and growing
302
734000
2000
Aslında yarım milyon yıldır
12:31
for half a million years.
303
736000
3000
yaşıyor ve gelişiyor.
12:34
It's also probably one the most vulnerable
304
739000
3000
Aynı zamanda yaşayan en yaşlı canlılar
12:37
of the oldest living things,
305
742000
2000
arazında en savunmasız olanı,
12:39
because if the permafrost melts,
306
744000
2000
çünkü eğer donmuş kutup toprakları
12:41
it won't survive.
307
746000
2000
çözülürse mücadele edemeyecek.
12:43
This is a map that I've put together of the oldest living things,
308
748000
2000
Bu yaşayan en yaşlı canlıları bir araya getirdiğim harita
12:45
so you can get a sense of where they are; you see they're all over the world.
309
750000
3000
böylece nerede olduklarını kavrayabileceksiniz; bakın, dünyanın her yerindeler.
12:48
The blue flags represent things that I've already photographed,
310
753000
3000
Mavi bayraklar şimdiye kadar fotoğrafını çektiklerimi temsil ediyor,
12:51
and the reds are places that I'm still trying to get to.
311
756000
3000
ve kırmızılar da hala ulaşmaya çalıştığım yerleri.
12:54
You'll see also, there's a flag on Antarctica.
312
759000
3000
Göreceğiniz gibi Antartika üzerinde de bir bayrak var.
12:57
I'm trying to travel there
313
762000
2000
Antartik yarımadasında yaşayan
12:59
to find 5,000 year-old moss,
314
764000
3000
5,000 yıllık yosunları bulmak için
13:02
which lives on the Antarctic Peninsula.
315
767000
3000
oraya gitmeye çalışıyorum.
13:05
So, I probably have about two more years left
316
770000
2000
Yani muhtemelen bu projede
13:07
on this project --
317
772000
2000
2 yılım daha kaldı,
13:09
on this phase of the project,
318
774000
2000
yani projenin bu kısmında,
13:11
but after five years,
319
776000
2000
ama beş yıldan sonra,
13:13
I really feel like I know what's at the heart of this work.
320
778000
3000
bu işin kalbinde ne olduğunu biliyor gibi hissediyorum.
13:16
The oldest living things in the world
321
781000
2000
Dünyada yaşayan en yaşlı canlılar
13:18
are a record and celebration of our past,
322
783000
3000
geçmişimizin bir kaydı ve kutlaması,
13:21
a call to action in the present
323
786000
3000
bugün faaliyet gösteren
13:24
and a barometer of our future.
324
789000
2000
ve geleceğin nabzını ölçen bir çağrı.
13:26
They've survived for millennia
325
791000
2000
Bin yıldır hayattalar
13:28
in desert, in the permafrost,
326
793000
2000
çölde, donmuş topraklarda,
13:30
at the tops of mountains and at the bottom of the ocean.
327
795000
3000
dağların tepesinde ve okyanusun dibinde.
13:33
They've withstood
328
798000
2000
Bilinmeyen doğal tehlikelere ve
13:35
untold natural perils and human encroachments,
329
800000
3000
insanların tacizlerine karşı direndiler
13:38
but now some of them are in jeopardy,
330
803000
2000
ama şimdi bazıları risk altında
13:40
and they can't just get up and get out of the way.
331
805000
3000
ve öylece ayağa kalkıp yoldan çekilemezler.
13:43
It's my hope that, by going to find these organisms,
332
808000
2000
Bu organizmalara bulmaya giderek
13:45
that I can help draw attention
333
810000
2000
fevkalede esnekliklerine dikkat çekmede
13:47
to their remarkable resilience
334
812000
2000
ve öngörebildiğimiz gelecekte
13:49
and help play a part in insuring
335
814000
2000
uzun yaşamlarını devam ettirebilmelerinde
13:51
their continued longevity into the foreseeable future.
336
816000
3000
onlara yardım edebileceğimi ümit ediyorum.
13:54
Thank you.
337
819000
2000
Teşekkürler.
13:56
(Applause)
338
821000
5000
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Rachel Sussman - Artist, photographerRachel Sussman is on a quest to celebrate the resilience of life by identifying and photographing continuous-living organisms that are 2,000 years or older, all around the world.
Why you should listen
For the past five years, Rachel Sussman has traveled around the globe photographing organisms that have lived for more than 2,000 years. From 500,000-year-old actinobacteria in the Siberian permafrost a lone spruce standing on a mostly barren mountain in Sweden, her images capture both the robustness and fragility of life. While these organisms' longevity dwarfs even that of human civilization, they all depend on ecosystems in fine balance -- a balance thrown into question by human encroachment and climate change.
Sussman's work has been exhibited throughout the United States and Europe in venues including the Museum of Natural History.
Rachel Sussman | Speaker | TED.com