TED2019
Bina Venkataraman: The power to think ahead in a reckless age
Bina Venkataraman: Sức mạnh của nghĩ xa trong thời đại bấp bênh
Filmed:
Readability: 4.1
2,001,754 views
Trong một cuộc nói chuyện về tương lai, tác giả Bina Venkataraman trả lời một câu hỏi then chốt của thời đại chúng ta: Làm thế nào chúng ta có thể bảo đảm tương lai của mình và thực hiện đúng đắn bởi những thế hệ sau? Cô phân tích những sai lầm chúng ta mắc phải khi hình dung về tương lai của cuộc sống, doanh nghiệp và cộng đồng của chúng ta, tiết lộ cách chúng ta có thể lấy lại tầm nhìn xa bẩm sinh của mình. Những gì nổi bật lên là một tình thế ngạc nhiên để hy vọng - và một con đường để trở thành 'những ông bà tổ tiên tốt' mà chúng ta hằng mong mỏi.
Bina Venkataraman - Writer, futurist
Bina Venkataraman is an MIT professor and author of the forthcoming book "The Optimist's Telescope." Full bio
Bina Venkataraman is an MIT professor and author of the forthcoming book "The Optimist's Telescope." Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
So in the winter of 2012,
0
1111
2532
Vào mùa đông năm 2012,
00:15
I went to visit my grandmother's house
1
3667
2017
Tôi đi thăm nhà bà nội tôi
00:17
in South India,
2
5708
1643
ở Nam Ấn Độ,
00:19
a place, by the way,
3
7375
1309
một nơi mà, nhân tiện
00:20
where the mosquitos have a special taste
for the blood of the American-born.
for the blood of the American-born.
4
8708
3685
loài muỗi ở đó đặc biệt thích máu
của những người sinh ra ở Mỹ.
của những người sinh ra ở Mỹ.
00:24
(Laughter)
5
12417
1101
(Cười)
00:25
No joke.
6
13542
1250
Không đùa đâu.
00:27
When I was there,
I got an unexpected gift.
I got an unexpected gift.
7
15375
3333
Khi tôi ở đó,
tôi nhận được một món quà không mong đợi.
tôi nhận được một món quà không mong đợi.
00:31
It was this antique instrument
8
19583
2518
Nó là nhạc cụ cổ xưa này
00:34
made more than a century ago,
9
22125
1934
được chế tạo ra hơn một thế kỷ trước,
00:36
hand-carved from a rare wood,
10
24083
2643
được khắc thủ công từ gỗ hiếm,
00:38
inlaid with pearls
11
26750
1351
được khảm ngọc trai
00:40
and with dozens of metal strings.
12
28125
2333
và hàng tá những dây kim loại.
00:43
It's a family heirloom,
13
31958
2101
Đó là một bảo vật gia truyền,
00:46
a link between my past,
14
34083
2101
một sự kết nối giữa quá khứ của tôi,
00:48
the country where my parents were born,
15
36208
2226
đất nước mà cha mẹ tôi được sinh ra,
00:50
and the future,
16
38458
1601
với tương lai,
00:52
the unknown places I'll take it.
17
40083
1709
những nơi khác mà tôi sẽ sinh sống.
00:55
I didn't actually realize it
at the time I got it,
at the time I got it,
18
43125
2934
Tôi thật sự không nhận ra điều đó
tại thời điểm tôi nhận nó
tại thời điểm tôi nhận nó
00:58
but it would later become
a powerful metaphor for my work.
a powerful metaphor for my work.
19
46083
4042
nhưng sau đó nó trở thành
một ẩn dụ mạnh mẽ cho công việc của tôi.
một ẩn dụ mạnh mẽ cho công việc của tôi.
01:02
We all know the saying,
20
50917
1767
Chúng ta đều biết câu thành ngữ,
01:04
"There's no time like the present."
21
52708
2334
"Việc hôm nay chớ để ngày mai."
01:08
But nowadays, it can feel
like there's no time but the present.
like there's no time but the present.
22
56167
3833
Nhưng ngày nay, dường như là
không có thời gian nào ngoài hiện tại.
không có thời gian nào ngoài hiện tại.
01:13
What's immediate and ephemeral
seems to dominate our lives,
seems to dominate our lives,
23
61000
4726
Dường như những việc tức thời và phù du
đang chi phối cuộc sống chúng ta,
đang chi phối cuộc sống chúng ta,
01:17
our economy and our politics.
24
65750
2500
nền kinh tế và chính trị của chúng ta.
01:21
It's so easy to get caught up
in the number of steps we took today
in the number of steps we took today
25
69821
4451
Thật là dễ để biết được
số bước chân chúng ta đã đi trong hôm nay
số bước chân chúng ta đã đi trong hôm nay
01:26
or the latest tweet
from a high-profile figure.
from a high-profile figure.
26
74297
2809
hay những dòng cập nhật mạng xã hội
của nhân vật nổi tiếng.
của nhân vật nổi tiếng.
01:30
It's easy for businesses to get caught up
in making immediate profits
in making immediate profits
27
78518
4738
Kinh doanh cũng dễ dàng theo đuổi
việc tạo ra lợi nhuận tức thì
việc tạo ra lợi nhuận tức thì
01:35
and neglect what's good
for future invention.
for future invention.
28
83914
2500
và thờ ơ những phát minh tốt
đẹp cho tương lai.
đẹp cho tương lai.
01:40
And it's far too easy
for governments to stand by
for governments to stand by
29
88247
3666
Và càng dễ hơn nữa
để chính phủ trì hoãn hoạt động
để chính phủ trì hoãn hoạt động
01:44
while fisheries and farmland are depleted
30
92294
2642
trong khi hải sản và đất đai trồng trọt
đang cạn kiệt
đang cạn kiệt
01:47
instead of conserved
to feed future generations.
to feed future generations.
31
95532
2865
thay vì bảo tồn chúng
cho thế hệ tương lai.
cho thế hệ tương lai.
01:52
I have a feeling that, at this rate,
32
100428
2000
Tôi có một cảm giác rằng, với tốc độ này,
01:54
it's going to be hard for our generation
to be remembered as good ancestors.
to be remembered as good ancestors.
33
102649
4865
Thật khó để thế hệ chúng ta
được nhớ đến như là những tổ tiên tốt.
được nhớ đến như là những tổ tiên tốt.
02:00
If you think about it,
our species evolved to think ahead,
our species evolved to think ahead,
34
108777
4060
Nếu bạn nghĩ về nó,
loài người chúng ta tiến hoá để nghĩ xa,
loài người chúng ta tiến hoá để nghĩ xa,
02:04
to chart the stars,
35
112861
2184
để vươn đến những ngôi sao,
02:07
dream of the afterlife,
36
115069
2143
mơ về sự sống đời sau,
02:09
sow seeds for later harvest.
37
117236
2041
gieo hạt cho thế hệ sau thu hoạch.
02:12
Some scientists call this superpower
that we have "mental time travel,"
that we have "mental time travel,"
38
120569
5018
Một số nhà khoa học gọi siêu sức mạnh này
là "du hành thời gian bằng tinh thần,"
là "du hành thời gian bằng tinh thần,"
02:17
and it's responsible for pretty much
everything we call human civilization,
everything we call human civilization,
39
125611
4267
và nó có trách nhiệm với khá nhiều thứ
mà chúng ta gọi là văn minh nhân loại,
mà chúng ta gọi là văn minh nhân loại,
02:21
from farming to the Magna Carta
40
129902
2560
từ việc đồng áng đến Đại Hiến Chương
02:24
to the internet --
41
132486
1684
rồi đến internet --
02:26
all first conjured in the minds of humans.
42
134194
2583
tất cả trước hết được gợi lên
trong tâm trí con người.
trong tâm trí con người.
02:30
But let's get real:
43
138361
1267
Nhưng hãy thực tế:
02:31
if we look around us today,
44
139652
2601
Nếu thử nhìn quanh chúng ta ngày hôm nay,
02:34
we don't exactly seem to be
using this superpower quite enough,
using this superpower quite enough,
45
142277
4125
dường như chúng ta đang không sử dụng
siêu năng lực này đầy đủ,
siêu năng lực này đầy đủ,
02:40
and that begs the question: Why not?
46
148069
2167
và điều đó nảy sinh câu hỏi:
Vì sao lại không?
Vì sao lại không?
02:44
What's wrong is how our communities,
businesses and institutions are designed.
businesses and institutions are designed.
47
152569
5226
Những gì sai lầm chính là
cách cộng đồng, doanh nghiệp và
các học viện được thiết kế.
các học viện được thiết kế.
02:49
They're designed in a way
that's impairing our foresight.
that's impairing our foresight.
48
157819
3125
Chúng được thiết kế theo một cách
làm suy yếu tầm nhìn xa của ta.
làm suy yếu tầm nhìn xa của ta.
02:54
I want to talk to you
about the three key mistakes
about the three key mistakes
49
162444
2601
Tôi muốn nói với các bạn
về ba sai lầm chủ chốt
về ba sai lầm chủ chốt
02:57
that I think we're making.
50
165069
1333
mà chúng ta đang mắc phải.
02:59
The first mistake is what we measure.
51
167569
2208
Sai lầm đầu tiên là những gì ta đo lường.
03:03
When we look at the quarterly
profits of a company
profits of a company
52
171569
3393
Khi chúng ta nhìn vào lợi nhuận
từng quý của một công ty
từng quý của một công ty
hay giá cổ phiếu ngắn hạn của nó,
03:06
or its near-term stock price,
53
174986
2517
thường không phải là một cách đo tốt
03:09
that's often not a great measure
54
177527
1768
03:11
of whether that company
is going to grow its market share
is going to grow its market share
55
179319
2726
về liệu rằng công ty đó
có đang chiếm lĩnh được thị trường
có đang chiếm lĩnh được thị trường
03:14
or be inventive in the long run.
56
182069
2268
hay có nhiều sáng tạo lâu dài.
03:16
When we glue ourselves to the test scores
that kids bring back from school,
that kids bring back from school,
57
184361
5101
Khi ta dính chặt bản thân vào bảng điểm
mà con cái mang từ trường về,
mà con cái mang từ trường về,
03:21
that's not necessarily
what's great for those kids' learning
what's great for those kids' learning
58
189486
2976
đó không cần thiết là những điều tốt
cho việc học
cho việc học
03:24
and curiosity in the long run.
59
192486
1958
và trí tò mò của trẻ lâu dài.
03:27
We're not measuring
what really matters in the future.
what really matters in the future.
60
195402
2625
Chúng ta không đo những gì
quan trọng trong tương lai.
quan trọng trong tương lai.
03:31
The second mistake we're making
that impairs our foresight
that impairs our foresight
61
199861
3059
Sai lầm thứ hai mà ta đang mắc phải
làm suy yếu tầm nhìn xa của ta
làm suy yếu tầm nhìn xa của ta
03:34
is what we reward.
62
202944
1583
là thứ mà ta đang tuyên dương
03:37
When we celebrate a political leader
or a business leader
or a business leader
63
205652
3143
Khi ta ăn mừng một lãnh đạo chính trị
hay một lãnh đạo doanh nghiệp
hay một lãnh đạo doanh nghiệp
03:40
for the disaster she just cleaned up
64
208819
3226
cho thảm hoạ mà cô ta vừa xử lý được
03:44
or the announcement she just made,
65
212069
2518
hay thông cáo mà cô ta vừa nói ra,
03:46
we're not motivating that leader
66
214611
1559
ta đang không động viên người ấy
03:48
to invest in preventing
those disasters in the first place,
those disasters in the first place,
67
216194
3976
tập trung vào việc ngăn chặn
những thảm hoạ ấy ngay từ đầu,
những thảm hoạ ấy ngay từ đầu,
03:52
or to put down payments on the future
by protecting communities from floods
by protecting communities from floods
68
220194
4684
hay ngăn chặn sự nguy cơ cho tương lai
bằng cách bảo vệ cộng đồng khỏi lũ lụt
bằng cách bảo vệ cộng đồng khỏi lũ lụt
03:56
or fighting inequality
69
224902
1768
hay đấu tranh sự bất bình đẳng
03:58
or investing in research and education.
70
226694
2500
hay đầu tư vào nghiên cứu và giáo dục.
04:02
The third mistake
that impairs our foresight
that impairs our foresight
71
230861
3976
Sai lầm thứ ba làm giảm
tầm nhìn xa của chúng ta
tầm nhìn xa của chúng ta
04:06
is what we fail to imagine.
72
234861
1916
là những gì ta không hình dung được.
04:10
Now, when we do think about the future,
73
238402
1893
Giờ đây, khi ta nghĩ về tương lai,
04:12
we tend to focus
on predicting exactly what's next,
on predicting exactly what's next,
74
240319
2768
ta có xu hướng tập trung
dự báo điều gì xảy ra tiếp theo,
dự báo điều gì xảy ra tiếp theo,
04:15
whether we're using horoscopes
or algorithms to do that.
or algorithms to do that.
75
243111
3250
liệu chúng ta có đang sử dụng tử vi
hay thuật toán để dự báo nó.
hay thuật toán để dự báo nó.
04:19
But we spend a lot less time imagining
all the possibilities the future holds.
all the possibilities the future holds.
76
247569
5042
Ngược lại ta bỏ ra ít thời gian vào việc
hình dung ra các khả năng mà tương lai có.
hình dung ra các khả năng mà tương lai có.
04:26
When the Ebola outbreak
emerged in 2014 in West Africa,
emerged in 2014 in West Africa,
77
254319
4976
Khi bệnh Ebola bộc phát đột ngột
ở Tây Phi vào năm 2014,
ở Tây Phi vào năm 2014,
04:31
public health officials around the world
had early warning signs
had early warning signs
78
259319
3643
bộ y tế các nước trên thế giới
đã có những dấu hiệu cảnh báo sớm
đã có những dấu hiệu cảnh báo sớm
04:34
and predictive tools
79
262986
2226
đi kèm những công cụ dự báo
04:37
that showed how
that outbreak might spread,
that outbreak might spread,
80
265236
3017
cho thấy dịch bệnh bộc phát
có thể lan ra như thế nào,
có thể lan ra như thế nào,
04:40
but they failed to fathom that it would,
81
268277
3935
nhưng họ thất bại trong việc tìm hiểu
nó xảy ra như thế nào,
nó xảy ra như thế nào,
04:44
and they failed to act
in time to intervene,
in time to intervene,
82
272236
2142
và họ không hành động
kịp thời để can thiệp,
kịp thời để can thiệp,
04:46
and the epidemic grew
to kill more than 11,000 people.
to kill more than 11,000 people.
83
274402
2959
và để dịch bệnh phát triển
giết chết hơn 11,000 người.
giết chết hơn 11,000 người.
04:50
When people with lots of resources
and good forecasts
and good forecasts
84
278611
3309
Khi người ta có nhiều nguồn lực
và những dự báo tốt
và những dự báo tốt
04:53
don't prepare for deadly hurricanes,
85
281944
2809
họ không chuẩn bị cho các cơn siêu bão,
04:56
they're often failing to imagine
how dangerous they can be.
how dangerous they can be.
86
284777
4167
họ thường không hình dung được
chúng nguy hiểm đến dường nào.
chúng nguy hiểm đến dường nào.
05:03
Now, none of these mistakes
that I've described,
that I've described,
87
291152
2351
Giờ thì, không có sai lầm nào
mà tôi đã mô tả,
mà tôi đã mô tả,
05:05
as dismal as they might sound,
88
293527
2351
nghe một cách vô vọng,
05:07
are inevitable.
89
295902
1934
là không thể tránh khỏi.
05:09
In fact, they're all avoidable.
90
297860
2000
Thực tế thì chúng đều có thể tránh được.
Những gì ta cần để đưa ra quyết định
tốt hơn về tương lai
tốt hơn về tương lai
05:13
What we need to make
better decisions about the future
better decisions about the future
91
301402
2560
05:15
are tools that can aid our foresight,
92
303986
1809
là những công cụ hỗ trợ tầm nhìn xa,
05:17
tools that can help us think ahead.
93
305819
2351
công cụ có thể giúp ta nghĩ xa.
05:20
Think of these as something
like the telescopes
like the telescopes
94
308194
2434
Hãy nghĩ về thứ này như gì đó
giống kính viễn vọng
giống kính viễn vọng
05:22
that ship captains of yore used
when they scanned the horizon.
when they scanned the horizon.
95
310652
4143
giúp những thuyền trưởng ngày xưa sử dụng
khi họ quét qua đường chân trời.
khi họ quét qua đường chân trời.
05:26
Only instead of for looking
across distance and the ocean,
across distance and the ocean,
96
314819
4351
Thay vì chỉ nhìn xuyên qua không gian
và đại dương,
và đại dương,
05:31
these tools are for looking
across time to the future.
across time to the future.
97
319194
3250
những công cụ này còn thấy xuyên qua
thời gian đến tương lại.
thời gian đến tương lại.
05:35
I want to share with you a
few of the tools
few of the tools
98
323986
2059
Tôi muốn chia sẻ với bạn
một vài công cụ
một vài công cụ
05:38
that I've found in my research
99
326069
2018
mà tôi đã tìm thấy trong nghiên cứu
05:40
that I think can help us with foresight.
100
328111
1958
tôi nghĩ có thể giúp
ta có tầm nhìn xa.
ta có tầm nhìn xa.
05:43
The first tool I want to share with you
101
331736
2101
Công cụ đầu tiên
tôi muốn chia sẻ với các bạn
tôi muốn chia sẻ với các bạn
05:45
I think of as making
the long game pay now.
the long game pay now.
102
333861
3559
Tôi nghĩ về việc công dụng của
đầu tư bền vững.
đầu tư bền vững.
05:49
This is Wes Jackson, a farmer
I spent some time with in Kansas.
I spent some time with in Kansas.
103
337444
3976
Đây là Wes Jackson, một nông dân
mà tôi đã ghé thăm vài lần ở Kansas.
mà tôi đã ghé thăm vài lần ở Kansas.
05:53
And Jackson knows
104
341444
1434
Và Jackson biết rằng
05:54
that the way that most crops
are grown around the world today
are grown around the world today
105
342902
3810
cách mà hầu hết những vụ mùa
được gieo trồng khắp thế giới ngày nay
được gieo trồng khắp thế giới ngày nay
05:58
is stripping the earth
of the fertile topsoil
of the fertile topsoil
106
346736
2767
đang vắt kiệt lớp đất màu mỡ
ở trên cùng của hành tinh
ở trên cùng của hành tinh
06:01
we need to feed future generations.
107
349527
2000
chúng ta cần nuôi dưỡng
thế hệ tương lai.
thế hệ tương lai.
06:04
He got together
with a group of scientists,
with a group of scientists,
108
352569
2309
Anh ấy tập hợp một nhóm
các nhà khoa học,
các nhà khoa học,
06:06
and they bred perennial grain crops
which have deep roots
which have deep roots
109
354902
4143
và họ chăm sóc những vụ mùa
cây ngũ cốc lâu năm có rễ sâu
cây ngũ cốc lâu năm có rễ sâu
06:11
that anchor the fertile topsoil of a farm,
110
359069
2351
để giữ lại lớp màu mỡ trên cùng
của cánh đồng,
của cánh đồng,
06:13
preventing erosion
and protecting future harvests.
and protecting future harvests.
111
361444
2667
ngăn chặn xói mòn
và bảo vệ vụ thu hoạch trong tương lai.
và bảo vệ vụ thu hoạch trong tương lai.
06:17
But they also knew
112
365277
1643
Nhưng họ cũng biết rằng
06:18
that in order to get farmers
to grow these crops in the short run,
to grow these crops in the short run,
113
366944
3934
để mà làm cho những người nông dân
trồng những cây này trong ngắn hạn,
trồng những cây này trong ngắn hạn,
06:22
they needed to boost
the annual yields of the crops
the annual yields of the crops
114
370902
2893
họ cần thúc đẩy
sản lương hàng năm của nó
sản lương hàng năm của nó
06:25
and find companies willing
to make cereal and beer using the grains
to make cereal and beer using the grains
115
373819
4393
và tìm những công ty sẵn lòng
chế biến ngũ cốc và bia từ chúng
chế biến ngũ cốc và bia từ chúng
06:30
so that farmers could reap profits today
by doing what's good for tomorrow.
by doing what's good for tomorrow.
116
378236
4083
để nông dân có thể thu về lợi nhuận
hôm nay bằng hành động cho ngày mai.
hôm nay bằng hành động cho ngày mai.
06:35
And this is a tried-and-true strategy.
117
383402
2060
Và đây là một chiến lược thử-và-sai.
06:37
In fact, it was used
by George Washington Carver
by George Washington Carver
118
385486
2809
Thực tế, nó được sử dụng
bởi George Washington Carver
bởi George Washington Carver
06:40
in the South of the United States
after the Civil War
after the Civil War
119
388319
3476
ở miền Nam nước Mỹ
sau cuộc nội chiến
sau cuộc nội chiến
06:43
in the early 20th century.
120
391819
2018
ở đầu thế kỷ thứ 20.
06:45
A lot of people have probably heard
of Carver's 300 uses for the peanut,
of Carver's 300 uses for the peanut,
121
393861
5101
Rất nhiều người có lẽ từng nghe
về 300 cách sử dụng hạt lạc của Carver,
về 300 cách sử dụng hạt lạc của Carver,
06:50
the products and recipes
that he came up with
that he came up with
122
398986
2851
sản phẩm và công thức chế biến
mà anh đưa ra
mà anh đưa ra
06:53
that made the peanut so popular.
123
401861
1708
đã làm cho hạt lạc rất phổ biến.
06:56
But not everyone knows
why Carver did that.
why Carver did that.
124
404402
2667
Nhưng không phải ai cũng biết
vì sao Carver làm vậy.
vì sao Carver làm vậy.
06:59
He was trying to help
poor Alabama sharecroppers
poor Alabama sharecroppers
125
407986
2767
Anh ấy đã cố gắng giúp đỡ
những nông dân nghèo Alabama
những nông dân nghèo Alabama
07:02
whose cotton yields were declining,
126
410777
2226
khi năng suất trồng bông
của họ đang giảm sút,
của họ đang giảm sút,
07:05
and he knew that planting
peanuts in their fields
peanuts in their fields
127
413027
2601
và anh ấy biết rằng trồng lạc
trên những cánh đồng ấy
trên những cánh đồng ấy
07:07
would replenish those soils
128
415652
1351
sẽ giúp đất thêm màu mỡ
07:09
so that their cotton yields
would be better a few years later.
would be better a few years later.
129
417027
3018
để việc trồng bông của họ
sẽ tốt hơn một vài năm sau.
sẽ tốt hơn một vài năm sau.
07:12
But he also knew it needed
to be lucrative for them in the short run.
to be lucrative for them in the short run.
130
420069
3239
Nhưng anh ấy cũng biết rằng chúng cần
phải sinh lợi trong ngắn hạn.
phải sinh lợi trong ngắn hạn.
07:16
Alright, so let's talk
about another tool for foresight.
about another tool for foresight.
131
424277
2792
Giờ thì hãy nói về
một công cụ khác cho tầm nhìn xa.
một công cụ khác cho tầm nhìn xa.
07:19
This one I like to think of
as keeping the memory of the past alive
as keeping the memory of the past alive
132
427944
4226
Cái này tôi thích nghĩ về nó
như lưu trữ hồi ức về quá khứ sinh động
như lưu trữ hồi ức về quá khứ sinh động
07:24
to help us imagine the future.
133
432194
2083
để giúp chúng ta hình dung về tương lai.
07:27
So I went to Fukushima, Japan
134
435069
2059
Vậy nên tôi đã đi đến Fukushima, Nhật Bản
07:29
on the sixth anniversary
of the nuclear reactor disaster there
of the nuclear reactor disaster there
135
437152
3101
trong ngày kỉ niệm lần thứ sáu
thảm họa hạt nhân ở đó
thảm họa hạt nhân ở đó
07:32
that followed the Tohoku earthquake
and tsunami of 2011.
and tsunami of 2011.
136
440277
3959
tiếp theo sau trận động đất và
sóng thần ở Tohoku năm 2011.
sóng thần ở Tohoku năm 2011.
07:37
When I was there, I learned
about the Onagawa Nuclear Power Station,
about the Onagawa Nuclear Power Station,
137
445319
4393
Khi tôi ở đó, tôi biết được
về nhà máy điện hạt nhân Onagawa,
về nhà máy điện hạt nhân Onagawa,
07:41
which was even closer
to the epicenter of that earthquake
to the epicenter of that earthquake
138
449736
2809
thậm chí còn ở gần
tâm chấn động đất hơn
tâm chấn động đất hơn
07:44
than the infamous Fukushima Daiichi
that we all know about.
that we all know about.
139
452569
2875
nhà máy điện Fuskushima Daiichi
mà chúng ta đều biết tới.
mà chúng ta đều biết tới.
07:48
In Onagawa, people in the city
actually fled to the nuclear power plant
actually fled to the nuclear power plant
140
456319
5059
Ở Onagawa, người dân thành phố
thực tế còn di tản đến
nhà máy điện hạt nhân
nhà máy điện hạt nhân
07:53
as a place of refuge.
141
461402
1976
như một nơi trú ẩn.
07:55
It was that safe.
142
463402
1851
Nơi đó an toàn.
07:57
It was spared by the tsunamis.
143
465277
1750
Nó được dự phòng cho sóng thần.
08:00
It was the foresight of just one engineer,
144
468111
2517
Nó là sự chuẩn bị trước của chỉ một kĩ sư,
08:02
Yanosuke Hirai,
145
470652
1976
Yanosuke Hirai,
08:04
that made that happen.
146
472652
1250
người đã làm nó thành hiện thực.
08:06
In the 1960s, he fought
to build that power plant
to build that power plant
147
474986
3767
Trong những năm 1960, anh ấy lao vào
xây dựng nhà máy điện đó
xây dựng nhà máy điện đó
08:10
farther back from the coast
148
478777
1685
cách xa bờ biển hơn nữa
08:12
at higher elevation
and with a higher sea wall.
and with a higher sea wall.
149
480486
2791
nâng lên cao hơn
và với một đê chắn sóng cao hơn.
và với một đê chắn sóng cao hơn.
08:16
He knew the story of his hometown shrine,
150
484402
3643
Anh ấy biết câu chuyện về
đền thờ ở quê anh,
đền thờ ở quê anh,
08:20
which had flooded
in the year 869 after a tsunami.
in the year 869 after a tsunami.
151
488069
3625
đã bị lũ cuốn trôi
trong năm 869 sau một cơn sóng thần.
trong năm 869 sau một cơn sóng thần.
Nó là kiến thức về lịch sử
đã cho phép anh ấy hình dung ra
đã cho phép anh ấy hình dung ra
08:24
It was his knowledge of history
that allowed him to imagine
that allowed him to imagine
152
492694
3768
08:28
what others could not.
153
496486
1500
những gì người khác không thể.
08:31
OK, one more tool of foresight.
154
499986
1875
và một công cụ nữa về tầm nhìn xa.
08:34
This one I think of
as creating shared heirlooms.
as creating shared heirlooms.
155
502777
4018
Cái này tôi nghĩ nó như là
tạo ra đồ gia bảo chia sẻ qua nhiều đời.
tạo ra đồ gia bảo chia sẻ qua nhiều đời.
Đó là những ngư dân câu tôm hùm
trên Thái Bình Dương ở Mexico,
trên Thái Bình Dương ở Mexico,
08:38
These are lobster fishermen
on the Pacific coast of Mexico,
on the Pacific coast of Mexico,
156
506819
2851
08:41
and they're the ones who taught me this.
157
509694
2434
và họ là những người đã dạy tôi điều này.
08:44
They have protected
their lobster harvest there
their lobster harvest there
158
512152
2726
Họ bảo vệ những vụ tôm hùm ở đó
08:46
for nearly a century,
159
514902
2143
gần một thế kỉ,
08:49
and they've done that
by treating it as a shared resource
by treating it as a shared resource
160
517069
3434
và họ làm điều đó
bằng cách xem nó như tài nguyên chia sẻ
bằng cách xem nó như tài nguyên chia sẻ
08:52
that they're passing on to their collected
children and grandchildren.
children and grandchildren.
161
520527
3393
để họ truyền lại cho con cháu.
08:55
They carefully measure what they catch
162
523944
2393
Họ cẩn thận đo lường những gì họ bắt được
08:58
so that they're not taking
the breeding lobster out of the ocean.
the breeding lobster out of the ocean.
163
526361
3083
để không bắt những tôm hùm
giống khỏi đại dương.
giống khỏi đại dương.
09:02
Across North America,
there are more than 30 fisheries
there are more than 30 fisheries
164
530569
2934
Xuyên suốt khu vực Bắc Mỹ,
có hơn 30 ngư trường đánh bắt
có hơn 30 ngư trường đánh bắt
09:05
that are doing something
vaguely similar to this.
vaguely similar to this.
165
533527
3018
đang áp dụng phương thức
tương tự như thế.
tương tự như thế.
09:08
They're creating long-term stakes
in the fisheries known as catch shares
in the fisheries known as catch shares
166
536569
4559
Họ đang tạo ra những cổ phần dài hạn
trong ngư trường như chia sẻ đánh bắt
trong ngư trường như chia sẻ đánh bắt
09:13
which get fishermen to be motivated
167
541152
2226
động viên ngư dân
09:15
not just in taking whatever they can
from the ocean today
from the ocean today
168
543402
3643
không chỉ khai thác bất cứ gì
có thể đem về từ đại dương
có thể đem về từ đại dương
09:19
but in its long-term survival.
169
547069
2083
mà còn trong sự sống lâu dài.
09:23
Now there are many,
many more tools of foresight
many more tools of foresight
170
551027
2685
Giờ thì có nhiều, rất nhiều công cụ
của tầm nhìn xa
của tầm nhìn xa
09:25
I would love to share with you,
171
553736
1516
Tôi muốn chia sẻ với các bạn,
09:27
and they come from all kinds of places:
172
555276
1894
và chúng đến từ nhiều nơi trên thế giới:
09:29
investment firms that look
beyond near-term stock prices,
beyond near-term stock prices,
173
557194
3393
quỹ đầu tư nhìn xa hơn
giá cổ phiếu ngắn hạn,
giá cổ phiếu ngắn hạn,
09:32
states that have freed their elections
174
560611
1976
nhà nước giúp cuộc bầu cử
giảm phụ thuộc
giảm phụ thuộc
09:34
from the immediate interests
of campaign financiers.
of campaign financiers.
175
562611
2958
vào những lợi nhuận cấp thiết
đến nhà đầu tư tranh cử.
đến nhà đầu tư tranh cử.
09:39
And we're going to need to marshal
as many of these tools as we can
as many of these tools as we can
176
567111
3934
Chúng ta sắp cần phải nắm vững
những công cụ này càng nhiều càng tốt
những công cụ này càng nhiều càng tốt
09:43
if we want to rethink what we measure,
177
571069
2434
nếu chúng ta muốn tư duy lại
những gì ta đo lường
những gì ta đo lường
09:45
change what we reward
178
573527
1935
thay đổi những gì ta tuyên dương
09:47
and be brave enough
to imagine what lies ahead.
to imagine what lies ahead.
179
575486
2791
và đủ dũng cảm để hình dung ra
những dối trá ở trước mặt.
những dối trá ở trước mặt.
09:52
Not all this is going to be easy,
as you can imagine.
as you can imagine.
180
580402
3709
Không phải tất cả đều dễ dàng
như bạn tưởng tượng.
như bạn tưởng tượng.
09:57
Some of these tools
we can pick up in our own lives,
we can pick up in our own lives,
181
585111
3267
Một vài công cụ ở đây
ta có thể lấy được trong cuộc sống,
ta có thể lấy được trong cuộc sống,
10:00
some we're going to need to do
in businesses or in communities,
in businesses or in communities,
182
588402
4209
một vài thứ nữa ta dự định sẽ làm
trong doanh nghiệp và cộng đồng,
trong doanh nghiệp và cộng đồng,
10:05
and some we need to do as a society.
183
593319
2333
và một vài thứ ta cần làm
với tư cách xã hội.
với tư cách xã hội.
10:09
The future is worth this effort.
184
597569
2292
Tương lai đáng cho sự nỗ lực này.
10:15
My own inspiration to keep up this effort
is the instrument I shared with you.
is the instrument I shared with you.
185
603194
4559
Khát vọng của tôi để duy trì nỗ lực này
là dụng cụ mà tôi chia sẻ với bạn.
là dụng cụ mà tôi chia sẻ với bạn.
10:19
It's called a dilruba,
186
607777
1500
Nó được gọi là dilruba,
10:22
and it was custom-made
for my great-grandfather.
for my great-grandfather.
187
610027
3685
và nó được đặc biệt tạo ra
dành cho ông cố của tôi.
dành cho ông cố của tôi.
10:25
He was a well-known
music and art critic in India
music and art critic in India
188
613736
2767
Ông ấy là nhà phê bình âm nhạc
nghệ thuật nổi tiếng ở Ấn Độ
nghệ thuật nổi tiếng ở Ấn Độ
10:28
in the early 20th century.
189
616527
1542
trong những năm đầu thế kỉ 20.
10:32
My great-grandfather had the foresight
to protect this instrument
to protect this instrument
190
620319
4208
Ông cố của tôi có một tầm nhìn xa
để giữ lại nhạc cụ này
để giữ lại nhạc cụ này
10:37
at a time when my great-grandmother
was pawning off all their belongings,
was pawning off all their belongings,
191
625736
4142
tại thời điểm khi bà cố của tôi
cầm cố tất cả tài sản trong nhà,
cầm cố tất cả tài sản trong nhà,
10:41
but that's another story.
192
629902
1250
đó là một câu chuyện khác.
10:45
He protected it by giving it
to the next generation,
to the next generation,
193
633652
3018
Ông ấy giữ lại nó để truyền lại
cho thế hệ sau,
cho thế hệ sau,
10:48
by giving it to my grandmother,
194
636694
1684
bằng cách truyền nó lại cho bà nội,
10:50
and she gave it to me.
195
638402
2000
để rồi bà tiếp tục truyền lại cho tôi.
10:54
When I first heard
the sound of this instrument,
the sound of this instrument,
196
642777
2893
Khi tôi lần đầu tiên nghe
âm thanh của nhạc cụ này,
âm thanh của nhạc cụ này,
10:57
it haunted me.
197
645694
1250
nó ám ảnh tôi.
10:59
It felt like hearing a wanderer
in the Himalayan fog.
in the Himalayan fog.
198
647944
3958
Nó cảm giác như đang nghe
người lãng du trong màn sương Himalaya.
người lãng du trong màn sương Himalaya.
11:05
It felt like hearing
a voice from the past.
a voice from the past.
199
653361
2500
Như đang nghe
một âm thanh từ quá khứ.
một âm thanh từ quá khứ.
11:08
(Music)
200
656986
3791
(Nhạc)
11:44
(Music ends)
201
692902
1250
(Nhạc kết thúc)
11:49
That's my friend Simran Singh
playing the dilruba.
playing the dilruba.
202
697069
3000
Đó là bạn tôi Simran Singh
đang chơi dilruba.
đang chơi dilruba.
11:53
When I play it, it sounds
like a cat's dying somewhere,
like a cat's dying somewhere,
203
701027
3226
Khi tôi chơi nó, tôi chơi
dở như hạch ấy
dở như hạch ấy
11:56
so you're welcome.
204
704277
1268
vì thế bạn cứ tự nhiên.
11:57
(Laughter)
205
705569
2643
(Cười)
12:00
This instrument is in my home today,
206
708236
2976
Nhạc cụ này đang ở nhà tôi hôm nay,
12:03
but it doesn't actually belong to me.
207
711236
2041
nhưng nó không hẳn thuộc về tôi.
12:06
It's my role to shepherd it in time,
208
714777
2500
Đó là trách nhiệm của tôi phải chăm nom nó
12:10
and that feels more meaningful to me
than just owning it for today.
than just owning it for today.
209
718444
3417
và cảm giác có ý nghĩa với tôi
hơn là chỉ sở hữu nó cho ngày hôm nay.
hơn là chỉ sở hữu nó cho ngày hôm nay.
12:15
This instrument positions me
as both a descendant and an ancestor.
as both a descendant and an ancestor.
210
723986
5625
Nhạc cụ này đặt tôi vào vị thế
vừa là bậc tổ tiên vừa là một hậu thế.
vừa là bậc tổ tiên vừa là một hậu thế.
12:23
It makes me feel part of a story
bigger than my own.
bigger than my own.
211
731236
3291
Nó làm tôi cảm giác thuộc về một phần
câu chuyện lớn hơn bản thân mình.
câu chuyện lớn hơn bản thân mình.
12:28
And this, I believe,
212
736652
1476
Và tôi tin rằng,
12:30
is the single most powerful way
we can reclaim foresight:
we can reclaim foresight:
213
738152
4042
nó là cách mạnh mẽ duy nhất
chúng ta có thể lấy lại tầm nhìn xa:
chúng ta có thể lấy lại tầm nhìn xa:
12:35
by seeing ourselves
as the good ancestors we long to be,
as the good ancestors we long to be,
214
743861
3916
bằng cách nhìn bản thân chúng ta
như là một tổ tiên tốt mong mỏi trở thành,
như là một tổ tiên tốt mong mỏi trở thành,
12:41
ancestors not just to our own children
215
749527
2584
tổ tiên không chỉ với con cháu chúng ta
12:45
but to all humanity.
216
753569
1875
mà còn với cả nhân loại.
12:48
Whatever your heirloom is,
217
756944
1917
Bất kể vật gia truyền của bạn là gì,
12:52
however big or small,
218
760111
2000
cho dù nó lớn hay nhỏ,
12:55
protect it
219
763736
1250
bảo vệ nó
12:58
and know that its music
can resonate for generations.
can resonate for generations.
220
766527
3375
và hãy biết rằng âm thanh của nó
có thể cộng hưởng cho muôn đời sau.
có thể cộng hưởng cho muôn đời sau.
13:02
Thank you.
221
770569
1268
Cảm ơn.
13:03
(Applause)
222
771861
5541
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Bina Venkataraman - Writer, futuristBina Venkataraman is an MIT professor and author of the forthcoming book "The Optimist's Telescope."
Why you should listen
For more than six years, Bina Venkataraman has been traveling around the world studying how people and communities think about the future. Her curiosity as a former journalist, and her firsthand experience in the Obama White House, led her to question whether the shortsightedness rampant in today's societies is inevitable -- or actually "a choice we're making."
During the Obama years, Venkataraman built partnerships among communities, companies and government to prepare for coming pandemics, wildfires and rising seas. In 2014, she launched the White House Climate Data Initiative to bring actionable climate science to people making decisions around the globe. Previously, she was a science journalist for the New York Times and the Boston Globe. Now, she teaches students at MIT to use scientific knowledge in service of society.
As Venkataraman writes: "For as long as I can remember, I have suspected that the future of humanity depended on the future of the planet. I have since found this to be the most compelling story of our time. As I imagine what lies in our shared future, from gene-editing to the climate crisis, I see both dangers and extraordinary potential."
Venkataraman wrote her first book, The Optimist's Telescope (to be published by Riverhead on August 27, 2019), to help people today better shape their own future and that of coming generations.
Bina Venkataraman | Speaker | TED.com