TED2005
Edward Burtynsky: My wish: Manufactured landscapes and green education
Edward Burtynsky: Ước muốn của tôi: Phong cảnh nhân tạo và giáo dục về môi trường
Filmed:
Readability: 3.5
1,287,199 views
Khi nhận giải thưởng TED năm 2005, nhiếp ảnh gia Edward Burtynsky đã nói lên ước muốn của mình: rằng những hình ảnh ông chụp -- những phong cảnh tuyệt đẹp thể hiện sự ảnh hưởng của con người lên thế giới -- sẽ khuyến khích hàng triệu người tham gia thảo luận quốc tế về việc sử dụng năng lượng không gây hại cho môi trường.
Edward Burtynsky - Photographer
2005 TED Prize winner Edward Burtynsky has made it his life's work to document humanity's impact on the planet. His riveting photographs, as beautiful as they are horrifying, capture views of the Earth altered by mankind. Full bio
2005 TED Prize winner Edward Burtynsky has made it his life's work to document humanity's impact on the planet. His riveting photographs, as beautiful as they are horrifying, capture views of the Earth altered by mankind. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:25
Walk around for four months with three wishes,
0
1000
4000
Thử đi đâu đó trong 4 tháng với 3 điều ước
00:29
and all the ideas will start to percolate up.
1
5000
2000
và những ý tưởng sẽ dần xuất hiện
00:31
I think everybody should do it -- think that you've got three wishes.
2
7000
2000
các bạn nên thế, nghĩ
mình có 3 điều ước
mình có 3 điều ước
00:33
And what would you do? It's actually a great exercise
3
9000
2000
Và bạn sẽ làm gì?
Đó là một cách tuyệt vời
Đó là một cách tuyệt vời
00:35
to really drill down to the things that you feel are important,
4
11000
5000
Để nghĩ ra được những điều quan trọng
với bản thân
với bản thân
00:40
and really reflect on the world around us.
5
16000
3000
và thực sự suy ngẫm về thế giới
xung quanh ta
xung quanh ta
00:43
And thinking that, can an individual actually do something,
6
19000
4000
Và nghĩ xem, liệu một người có thể
thật sự làm một việc gì
thật sự làm một việc gì
00:47
or come up with something,
7
23000
2000
Hay nghĩ ra điều gì đó
00:49
that may actually get some traction out there and make a difference?
8
25000
4000
có thể tạo ra một sức ảnh hưởng
hay làm nên sự khác biệt chăng?
hay làm nên sự khác biệt chăng?
00:53
Inspired by nature -- that's the theme here.
9
29000
4000
Lấy cảm hứng từ thiên nhiên -- đó là
chủ đề hôm nay
chủ đề hôm nay
00:57
And I think, quite frankly, that's where I started.
10
33000
5000
Và nói thẳng ra, đó là nơi tôi bắt đầu.
01:02
I became very interested in the landscape as a Canadian.
11
38000
5000
tôi say mê phong cảnh thiên nhiên
như một người canada vậy.
như một người canada vậy.
01:07
We have this Great North. And there was a pretty small population,
12
43000
3000
Chúng tôi có miền bắc rộng lớn,
ít người sinh sống
ít người sinh sống
01:10
and my father was an avid outdoorsman.
13
46000
2000
Và bố tôi rất thích dã ngoại
01:12
So I really had a chance to experience that.
14
48000
3000
Vì vậy , tôi thực sự có cơ hội được
thưởng thức thiên nhiên
thưởng thức thiên nhiên
01:15
And I could never really understand exactly what it was, or how it was informing me.
15
51000
4000
Và tôi cũng không hiểu chính xác nó là
gì, hay nó tác động tôi thế nào
gì, hay nó tác động tôi thế nào
01:19
But what I think it was telling me
16
55000
2000
nhưng tôi nghĩ nó đã cho tôi biết
01:21
is that we are this transient thing that's happening,
17
57000
5000
Rằng cuộc sống của chúng ta rất ngắn ngủi
01:26
and that the nature that you see out there -- the untouched shorelines,
18
62000
4000
Và thiên nhiên mà bạn thấy ngoài kia --
những bờ biển nguyên sơ
những bờ biển nguyên sơ
01:30
the untouched forest that I was able to see --
19
66000
3000
Những cánh rừng nguyên sơ mà tôi
đã thấy
đã thấy
01:33
really bring in a sense of that geological time,
20
69000
7000
Thực sự mang lại một cảm giác rằng
01:40
that this has gone on for a long time,
21
76000
2000
Thế giới tự nhiên này đã tồn tại từ lâu
01:42
and we're experiencing it in a different way.
22
78000
3000
Và chúng ta đang trải nghiệm nó
theo một cách khác
theo một cách khác
01:45
And that, to me, was a reference point that I think I needed to have
23
81000
6000
Và điều đó, đối với tôi, là một tác động
mà tôi cần
mà tôi cần
01:51
to be able to make the work that I did.
24
87000
2000
để làm công việc mà tôi đã làm
01:53
And I did go out, and I did this picture of grasses coming through in the spring,
25
89000
5000
Và tôi đã ra ngoài, chụp những thảm cỏ
xuân non mới chớm
xuân non mới chớm
01:58
along a roadside.
26
94000
2000
trải dọc bên những con đường
02:00
This rebirth of grass. And then I went out for years
27
96000
3000
Những thảm cỏ non này
Sau đó tôi chu du khắp nơi trong nhiều năm
Sau đó tôi chu du khắp nơi trong nhiều năm
02:03
trying to photograph the pristine landscape.
28
99000
3000
cố chụp những phong cảnh hoang sơ
02:06
But as a fine-art photographer I somehow felt
29
102000
3000
Nhưng là một nghệ sĩ nhiếp ảnh,
tôi cảm thấy
tôi cảm thấy
02:09
that it wouldn't catch on out there,
30
105000
2000
những bức ảnh này đã không
thực sự có hồn
thực sự có hồn
02:11
that there would be a problem with trying to make this as a fine-art career.
31
107000
4000
Rằng tôi sẽ khó để biến
chúng thành nghệ thuật
chúng thành nghệ thuật
02:15
And I kept being sucked into this genre of the calendar picture,
32
111000
5000
Và tôi liên tục bị cuốn vào kiểu chụp
phong cảnh in lịch
phong cảnh in lịch
02:20
or something of that nature, and I couldn't get away from it.
33
116000
2000
hay những kiểu tương tự mà không
thoát được
thoát được
02:22
So I started to think of, how can I rethink the landscape?
34
118000
4000
Vì vậy, tôi bắt đầu tự hỏi, làm sao để
thay đổi hướng nhìn về phong cảnh?
thay đổi hướng nhìn về phong cảnh?
02:26
I decided to rethink the landscape
35
122000
2000
Tôi quyết định nhìn nhận lại
phong cảnh
phong cảnh
02:28
as the landscape that we've transformed.
36
124000
3000
như thể nó đã bị chúng ta biến đổi
02:31
I had a bit of an epiphany being lost in Pennsylvania,
37
127000
2000
tôi đã lạc mất 1
điều gì đó ở Pennsylvania,
điều gì đó ở Pennsylvania,
02:33
and I took a left turn trying to get back to the highway.
38
129000
4000
Và tôi đã rẽ trái, cố trở lại
đường cao tốc
đường cao tốc
02:37
And I ended up in a town called Frackville.
39
133000
2000
Cuối cùng, tôi đến thị trấn
tên Frackville
tên Frackville
02:39
I got out of the car, and I stood up,
40
135000
2000
Tôi xuống xe, đứng ra ngoài
02:41
and it was a coal-mining town. I did a 360 turnaround,
41
137000
4000
Đó là một thị trấn mỏ than , tôi
quay ngược 360 độ
quay ngược 360 độ
02:45
and that became one of the most surreal landscapes I've ever seen.
42
141000
4000
Và chiêm ngưỡng một trong những
khung cảnh kì ảo nhất từng thấy
khung cảnh kì ảo nhất từng thấy
02:49
Totally transformed by man.
43
145000
3000
Hoàn toàn tạo dựng bởi con người
02:52
And that got me to go out and look at mines like this,
44
148000
3000
Và chính nó đã khiến tôi ra ngoài
để chiêm ngưỡng các mỏ than
để chiêm ngưỡng các mỏ than
02:55
and go out and look at the largest industrial incursions
45
151000
3000
Ra ngoài và chứng kiến những sự
xâm chiếm của ngành công nghiệp
xâm chiếm của ngành công nghiệp
02:58
in the landscape that I could find.
46
154000
2000
lên những khung cảnh mà tôi
tìm thấy
tìm thấy
03:00
And that became the baseline of what I was doing.
47
156000
3000
Và đó trở thành nền tảng cho
những gì tôi làm
những gì tôi làm
03:03
And it also became the theme that I felt that I could hold onto,
48
159000
5000
Và đó cũng là chủ đề mà cho rằng
mình nên theo đuổi
mình nên theo đuổi
03:08
and not have to re-invent myself --
49
164000
2000
mà không phải tự mình làm mới
03:10
that this theme was large enough to become a life's work,
50
166000
3000
chủ đề này đủ rộng để làm cả đời
03:13
to become something that I could sink my teeth into
51
169000
4000
là thứ mà tôi có thể
làm với tất cả đam mê
làm với tất cả đam mê
03:17
and just research and find out where these industries are.
52
173000
4000
và chỉ cần nghiên cứu, tìm ra
những ngành công nghiệp này ở đâu
những ngành công nghiệp này ở đâu
03:21
And I think one of the things I also wanted to say in my thanks,
53
177000
3000
Và một trong những điều mà tôi muốn cảm ơn
03:24
which I kind of missed,
54
180000
2000
Điều mà có vẻ tôi quên đi mất
03:26
was to thank all the corporations who helped me get in.
55
182000
3000
Là cảm ơn tới tất cả những tập đoàn đã
cho tôi vào
cho tôi vào
03:29
Because it took negotiation for almost every one of these photographs --
56
185000
4000
Bởi vì , tôi phải thương lượng để chụp
mỗi bức ảnh --
mỗi bức ảnh --
03:33
to get into that place to make those photographs,
57
189000
4000
Để tôi có thể vào thực địa chụp ảnh
03:37
and if it wasn't for those people letting me in
58
193000
3000
Và nếu không có những người giúp tôi vào
03:40
at the heads of those corporations,
59
196000
2000
Những người ở vị trí đầu của các tập đoàn,
03:42
I would have never made this body of work.
60
198000
2000
Tôi đã không thể tạo nên
những tác phẩm này
những tác phẩm này
03:44
So in that respect, to me, I'm not against the corporation.
61
200000
5000
Tôi không chống lại
các tập đoàn
các tập đoàn
03:49
I own a corporation. I work with them,
62
205000
3000
Tôi sở hữu một tập đoàn , tôi làm việc
với họ
với họ
03:52
and I feel that we all need them and they're important.
63
208000
3000
Và tôi cho rằng chúng ta đều cần họ,
họ rất quan trọng
họ rất quan trọng
03:55
But I am also for sustainability.
64
211000
2000
Nhưng tôi cũng muốn bảo vệ sự bền vững
03:57
So there's this thing that is pulling me in both directions.
65
213000
3000
Vậy nên, tôi đang nghiêng về cả hai phía.
04:00
And I'm not making an indictment towards what's happening here,
66
216000
4000
Và tôi không buộc tội ai
vì những điều đang diễn ra
vì những điều đang diễn ra
04:04
but it is a slow progression.
67
220000
2000
Nhưng đây là một quá trình chậm
04:06
So I started thinking, well, we live in all these ages of man:
68
222000
3000
Vì vậy , tôi bắt đầu nghĩ, chúng ta đã
trải qua đủ các thời kỳ:
trải qua đủ các thời kỳ:
04:09
the Stone Age, and the Iron Age, and the Copper Age.
69
225000
4000
Đồ đá, Đồ sắt, Đồ đồng
04:13
And these ages of man are still at work today.
70
229000
4000
Và những thời đại đó vẫn tồn tại ngày nay
04:17
But we've become totally disconnected from them.
71
233000
2000
Nhưng ta đã không còn liên kết với chúng
04:19
There's something that we're not seeing there.
72
235000
3000
Có gì đó chúng ta không nhận thấy ở đây
04:22
And it's a scary thing as well. Because when we start looking
73
238000
4000
Và việc này rất đáng sợ , Vì khi chúng ta
bắt đầu nghiên cứu
bắt đầu nghiên cứu
04:26
at the collective appetite for our lifestyles,
74
242000
3000
Những lối sống cộng đồng ngày nay,
04:29
and what we're doing to that landscape --
75
245000
3000
Và những gì mà chúng ta gây ra cho
thiên nhiên
thiên nhiên
04:32
that, to me, is something that is a very sobering moment for me to contemplate.
76
248000
6000
Điều này, với tôi , là khoảnh khắc
thức tỉnh, đáng suy ngẫm.
thức tỉnh, đáng suy ngẫm.
04:38
And through my photographs,
77
254000
2000
Và qua những bức ảnh của mình
04:40
I'm hoping to be able to engage the audiences of my work,
78
256000
6000
Tôi hy vọng có thể khiến cho
khán giả chiêm ngưỡng tác phẩm của tôi
khán giả chiêm ngưỡng tác phẩm của tôi
04:46
and to come up to it and not immediately be rejected by the image.
79
262000
3000
sẽ đón nhận các hình ảnh này và không
từ chối chúng
từ chối chúng
04:49
Not to say, "Oh my God, what is it?" but to be challenged by it --
80
265000
3000
Không nói rằng, "Ôi chúa ơi, đó là gì?"
mà bị thách thức bởi nó
mà bị thách thức bởi nó
04:52
to say, "Wow, this is beautiful," on one level,
81
268000
2000
để nói, "Ôi, nó thật đẹp," ở một mức độ,
04:54
but on the other level, "This is scary. I shouldn't be enjoying it."
82
270000
4000
nhưng ở một mức độ khác, "Điều này thật
đáng sợ, tôi không nên thích nó."
đáng sợ, tôi không nên thích nó."
04:58
Like a forbidden pleasure. And it's that forbidden pleasure
83
274000
3000
Như một thú vui bị ngăn cấm. Và chính
thú vui bị ngăn cấm này
thú vui bị ngăn cấm này
05:01
that I think is what resonates out there,
84
277000
2000
là thứ đang gây ảnh hưởng
05:03
and it gets people to look at these things,
85
279000
2000
khiến mọi người nhìn ngắm những
khung cảnh
khung cảnh
05:05
and it gets people to enter it. And it also, in a way, defines kind of what I feel, too --
86
281000
7000
và muốn đặt chân đến. Và điều này cũng
phần nào định nghĩa cảm nhận của tôi
phần nào định nghĩa cảm nhận của tôi
05:12
that I'm drawn to have a good life.
87
288000
3000
tôi muốn có một cuộc sống tốt
05:15
I want a house, and I want a car.
88
291000
2000
tôi muốn có một ngôi nhà, và một
chiếc xe.
chiếc xe.
05:17
But there's this consequence out there.
89
293000
2000
nhưng việc này để lại hậu quả.
05:19
And how do I begin to have that attraction, repulsion?
90
295000
3000
Làm sao tôi vừa bị thu hút lại vừa
cảm thấy kinh tởm?
cảm thấy kinh tởm?
05:22
It's even in my own conscience I'm having it,
91
298000
3000
trong chính lương tâm mình,
05:25
and here in my work, I'm trying to build that same toggle.
92
301000
4000
và trong chính các bức ảnh của mình,
tôi đang cố tạo lại cảm giác đó.
tôi đang cố tạo lại cảm giác đó.
05:29
These things that I photographed -- this tire pile here
93
305000
3000
Những bức ảnh tôi đã chụp -- những lốp xe
ở đây
ở đây
05:32
had 45 million tires in it. It was the largest one.
94
308000
3000
có 45 triệu lốp. Đây là nhiều nhất.
05:35
It was only about an hour-and-a-half away from me, and it caught fire
95
311000
3000
Nó chỉ cách tôi 1 tiếng rưỡi đi xe,
và nó đã bốc cháy
và nó đã bốc cháy
05:38
about four years ago. It's around Westley, California, around Modesto.
96
314000
4000
khoảng 4 năm trước. Gần Westley,
California, Modesto.
California, Modesto.
05:42
And I decided to start looking at something that, to me, had --
97
318000
4000
Và tôi quyết định nghiên cứu cái mà,
với tôi
với tôi
05:46
if the earlier work of looking at the landscape
98
322000
2000
như các bức ảnh trước về phong cảnh
05:48
had a sense of lament to what we were doing to nature,
99
324000
3000
diễn tả được sự thất vọng về những gì
ta đã làm với thiên nhiên,
ta đã làm với thiên nhiên,
05:51
in the recycling work that you're seeing here
100
327000
3000
như việc tái chế như các bạn thấy ở đây
05:54
was starting to point to a direction. To me, it was our redemption.
101
330000
4000
Nó thể hiện cái mà theo tôi đó là
sự chuộc lỗi
sự chuộc lỗi
05:58
That in the recycling work that I was doing,
102
334000
2000
Trong các bức ảnh về việc tái chế
của tôi
của tôi
06:00
I'm looking for a practice, a human activity that is sustainable.
103
336000
7000
Tôi đang tìm kiếm một hoạt động
mà con người bảo vệ được môi trường.
mà con người bảo vệ được môi trường.
06:07
That if we keep putting things, through industrial and urban existence,
104
343000
5000
Nếu chúng ta tiếp tục phát triển
công nghiệp và đô thị,
công nghiệp và đô thị,
06:12
back into the system --
105
348000
2000
đưa chúng vào hệ thống --
06:14
if we keep doing that -- we can continue on.
106
350000
3000
Nếu ta tiếp tục làm vậy -- ta có tiếp tục
06:17
Of course, listening at the conference,
107
353000
2000
dĩ nhiên ngồi nghe ở các hội nghị,
06:19
there's many, many things that are coming. Bio-mimicry,
108
355000
3000
có nhiều giải pháp hiện nay. Như
phỏng sinh học,
phỏng sinh học,
06:22
and there's many other things that are coming on stream --
109
358000
2000
và nhiều cách khác --
06:24
nanotechnology that may also prevent us from having
110
360000
5000
như công nghệ nano, có thể giúp ta
không phải
không phải
06:29
to go into that landscape and tear it apart.
111
365000
3000
tàn phá khung cảnh thiên nhiên.
06:32
And we all look forward to those things.
112
368000
2000
Và ta đều mong chờ những điều đó.
06:34
But in the meantime, these things are scaling up.
113
370000
2000
Nhưng giờ, những vấn đề
đang gia tăng.
đang gia tăng.
06:36
These things are continuing to happen.
114
372000
2000
Chúng vẫn đang tiếp tục diễn ta.
06:38
What you're looking at here -- I went to Bangladesh,
115
374000
3000
Bức ảnh mà các bạn đang nhìn thấy
là khi tôi đi đến Bangladesh
là khi tôi đi đến Bangladesh
06:41
so I started to move away from North America;
116
377000
3000
tôi bắt đầu rời Bắc Mỹ
06:44
I started to look at our world globally.
117
380000
2000
và nghiên cứu nhiều nơi trên thế giới.
06:46
These images of Bangladesh
118
382000
2000
Những hình ảnh ở Bangladesh này
06:48
came out of a radio program I was listening to.
119
384000
3000
xuất hiện trong một chương trình radio
mà tôi đã nghe.
mà tôi đã nghe.
06:51
They were talking about Exxon Valdez,
120
387000
3000
Họ đang nói về Exxon Valdez,
06:54
and that there was going to be a glut of oil tankers
121
390000
2000
rằng sẽ dư thừa các tàu chở dầu
06:56
because of the insurance industries.
122
392000
2000
vì ngành công nghiệp bảo hiểm.
06:58
And that those oil tankers needed to be decommissioned,
123
394000
2000
Những tàu chở dầu này sẽ bị
ngừng sử dụng,
ngừng sử dụng,
07:00
and 2004 was going to be the pinnacle.
124
396000
2000
và năm 2004 sẽ là năm đỉnh điểm.
07:02
And I thought, "My God, wouldn't that be something?"
125
398000
2000
Tôi nghĩ "Trời, điều đó có
nghĩa là gì?"
nghĩa là gì?"
07:04
To see the largest vessels of man being deconstructed by hand,
126
400000
4000
Khi chứng kiến những con tàu lớn nhất
bị tháo dỡ bằng tay,
bị tháo dỡ bằng tay,
07:08
literally, in third-world countries.
127
404000
2000
ở những nước thế giới thứ ba.
07:10
So originally I was going to go to India.
128
406000
2000
Vậy nên, ban đầu tôi định đi Ấn Độ.
07:12
And I was shut out of India because of a Greenpeace situation there,
129
408000
3000
nhưng không vào được vì vấn đề
với Tổ chức Greenpeace ở đó
với Tổ chức Greenpeace ở đó
07:15
and then I was able to get into Bangladesh,
130
411000
2000
và sau đó thì đến được Bangladesh,
07:17
and saw for the first time a third world, a view of it,
131
413000
5000
và lần đầu tiên tận mắt thấy thế giới
thứ ba
thứ ba
07:22
that I had never actually thought was possible.
132
418000
4000
mà tôi chưa bao giờ nghĩ có thể.
07:26
130 million people living in an area the size of Wisconsin --
133
422000
3000
130 triệu người sống trong một khu vực
rộng bằng Wisconsin --
rộng bằng Wisconsin --
07:29
people everywhere -- the pollution was intense,
134
425000
3000
mọi người từ khắp nơi -- dân số rất cao,
07:32
and the working conditions were horrible.
135
428000
3000
và điều kiện làm việc rất tệ.
07:35
Here you're looking at some oil fields in California,
136
431000
2000
Các bạn đang thấy các
mỏ dầu ở California,
mỏ dầu ở California,
07:37
some of the biggest oil fields. And again, I started to think that --
137
433000
5000
một trong những mỏ dầu lớn nhất.
Và một lần nữa, tôi bắt đầu nghĩ rằng --
Và một lần nữa, tôi bắt đầu nghĩ rằng --
07:42
there was another epiphany --
138
438000
3000
tôi chợt nhận ra rằng
07:45
that the whole world I was living in was
139
441000
2000
cả thế giới mà chúng ta đang sống
07:47
a result of having plentiful oil.
140
443000
3000
là kết quả của việc có nhiều dầu.
07:50
And that, to me, was again something that I started building on,
141
446000
4000
Và tôi lại bắt đầu phát triển ý tưởng này,
07:54
and I continued to build on.
142
450000
2000
tiếp tục phát triển.
07:56
So this is a series I'm hoping to have ready
143
452000
4000
Đây là chủ đề mà tôi hi vọng hoàn thành
08:00
in about two or three years,
144
456000
2000
trong khoảng 2 hay 3 năm nữa,
08:02
under the heading of "The Oil Party."
145
458000
2000
với tựa đề "Bữa tiệc dầu"
08:04
Because I think everything that we're involved in --
146
460000
2000
Vì tôi cho rằng mọi thứ quanh ta --
08:06
our clothing, our cars, our roads, and everything -- are directly a result.
147
462000
4000
quần áo, xe, đường sá, mọi thứ -- là
hệ quả trực tiếp của nó
hệ quả trực tiếp của nó
08:10
I'm going to move to some pictures of China.
148
466000
5000
Tôi sẽ tiếp tục bằng những hình ảnh ở
Trung Quốc.
Trung Quốc.
08:15
And for me China -- I started photographing it four years ago,
149
471000
3000
Tôi bắt đầu chụp ảnh Trung Quốc cách đây
4 năm,
4 năm,
08:18
and China truly is a question of sustainability in my mind,
150
474000
3000
Trung Quốc thể hiện sự thân thiện
với môi trường
với môi trường
08:21
not to mention that China, as well,
151
477000
3000
chưa kể đến là Trung Quốc cũng
08:24
has a great effect on the industries that I grew up around.
152
480000
3000
tạo nên sức ảnh hưởng lớn đến
những ngành công nghiệp quanh tôi.
những ngành công nghiệp quanh tôi.
08:27
I came out of a blue-collar town,
153
483000
2000
Tôi đến từ một thị trấn lao động
chân tay,
chân tay,
08:29
a GM town, and my father worked at GM,
154
485000
3000
một thị trấn GM, và cha tôi làm việc ở GM,
08:32
so I was very familiar with that kind of industry
155
488000
4000
nên tôi hiểu rõ ngành công nghiệp đó
08:36
and that also informed my work. But you know,
156
492000
5000
và xuất thân cũng cung cấp thông tin cho
công việc của tôi. Nhưng bạn biết đấy,
công việc của tôi. Nhưng bạn biết đấy,
08:41
to see China and the scale at which it's evolving, is quite something.
157
497000
6000
khá kinh ngạc khi chứng kiến Trung Quốc
phát triển với tốc độ nhanh như vậy
phát triển với tốc độ nhanh như vậy
08:47
So what you see here is the Three Gorges Dam,
158
503000
3000
Ở đây là Đập Tam Hiệp,
08:50
and this is the largest dam by 50 percent ever attempted by man.
159
506000
5000
đây là đập lớn gấp rưỡi từng được xây
dựng bởi con người.
dựng bởi con người.
08:55
Most of the engineers around the world left the project
160
511000
4000
Hầu hết các kĩ sư trên thế giới đều bỏ
dự án
dự án
08:59
because they said, "It's just too big."
161
515000
2000
vì họ cho rằng, "Nó quá lớn."
09:01
In fact, when it did actually fill with water a year and a half ago,
162
517000
4000
Thật ra, khi nó được đổ đầy nước cách đây
1 năm rưỡi,
1 năm rưỡi,
09:05
they were able to measure a wobble within the earth as it was spinning.
163
521000
3000
họ đo được một sự chấn động mặt đất nhẹ
khi nó chạy
khi nó chạy
09:08
It took fifteen days to fill it.
164
524000
2000
Mất 15 ngày để đổ đầy nước.
09:10
So this created a reservoir 600 kilometers long,
165
526000
5000
Tạo nên một hồ chứa nước dài 600 kilômét,
09:15
one of the largest reservoirs ever created.
166
531000
2000
một trong những hồ chứa lớn nhất
được tạo.
được tạo.
09:17
And what was also one of the bigger projects around that
167
533000
5000
Và một trong những dự án lớn khác là
09:22
was moving 13 full-size cities up out of the reservoir,
168
538000
4000
dời 13 thành phố đông dân khỏi
nơi xây hồ chứa
nơi xây hồ chứa
09:26
and flattening all the buildings so they could make way for the ships.
169
542000
3000
và san bằng những tòa nhà để có chỗ
chứa tàu.
chứa tàu.
09:29
This is a "before and after." So that was before.
170
545000
4000
Đây là ảnh "trước và sau". Đây là trước.
09:33
And this is like 10 weeks later, demolished by hand.
171
549000
3000
Đây là 10 tuần sau đó, do con người dỡ bỏ.
09:36
I think 11 of the buildings they used dynamite,
172
552000
2000
Tôi nghĩ họ dùng thuốc nổ cho 11 tòa nhà,
09:38
everything else was by hand. That was 10 weeks later.
173
554000
2000
phần còn được dỡ bỏ.
Đây là 10 tuần sau.
Đây là 10 tuần sau.
09:40
And this gives you an idea.
174
556000
2000
Việc này đem đến một ý tưởng.
09:42
And it was all the people who lived in those homes,
175
558000
3000
Tất cả là do người dân sinh sống ở đó
09:45
were the ones that were actually taking it apart
176
561000
2000
dỡ bỏ
09:47
and working, and getting paid per brick to take their cities apart.
177
563000
4000
và được trả công cho từng viên gạch để
dỡ bỏ thành phố họ từng sống.
dỡ bỏ thành phố họ từng sống.
09:52
And these are some of the images from that.
178
568000
2000
Đây là một số hình ảnh cho việc đó.
09:54
So I spent about three trips to the Three Gorges Dam,
179
570000
3000
Tôi đã đi ba chuyến đến Đập Tam Hiệp,
09:57
looking at that massive transformation of a landscape.
180
573000
4000
chứng kiến sự biến đổi lớn của khung cảnh.
10:01
And it looks like a bombed-out landscape, but it isn't.
181
577000
3000
Trông khung cảnh như bị bom phá hủy,
nhưng không phải.
nhưng không phải.
10:04
What it is, it's a landscape that is an intentional one.
182
580000
4000
Khung cảnh biến đổi có chủ đích.
10:08
This is a need for power, and they're willing to go through this
183
584000
5000
Họ cần năng lượng điện, họ bằng lòng
tạo nên
tạo nên
10:13
massive transformation, on this scale, to get that power.
184
589000
7000
biến đổi lớn đến mức này để có
năng lượng điện.
năng lượng điện.
10:20
And again, it's actually a relief for what's going on in China
185
596000
6000
May thay Trung Quốc
chọn phương pháp này
chọn phương pháp này
10:26
because I think on the table right now,
186
602000
2000
vì nếu đem ra so sánh,
10:28
there's 27 nuclear power stations to be built.
187
604000
3000
có 27 nhà máy điện hạt nhân sắp
được xây dựng.
được xây dựng.
10:31
There hasn't been one built in North America for 20 years
188
607000
2000
Điều không hề có
ở Bắc Mỹ trong 20 năm
ở Bắc Mỹ trong 20 năm
10:33
because of the "NIMBY" problem -- "Not In My BackYard."
189
609000
2000
vì vấn đề "NCK"
"Nhạy cảm khác"
"Nhạy cảm khác"
10:35
But in China they're saying, "No, we're putting in 27 in the next 10 years."
190
611000
3000
Nhưng TQ lại nói "Không,
tụi tôi sẽ có 27 cái trong 10 năm nữa"
tụi tôi sẽ có 27 cái trong 10 năm nữa"
10:38
And coal-burning furnaces are going in there
191
614000
4000
Ở đó cũng có lò đốt than
10:42
for hydroelectric power literally weekly.
192
618000
3000
để tạo năng lượng thuỷ điện mỗi tuần.
10:45
So coal itself is probably one of the largest problems.
193
621000
5000
Nên than là một trong những vấn đề
lớn nhất.
lớn nhất.
10:50
And one of the other things that happened in the Three Gorges --
194
626000
2000
Và một vấn đề khác ở Đập Tam Hiệp là --
10:52
a lot of the agricultural land that you see there on the left was also lost;
195
628000
5000
nhiều đất nông nghiệp ở phía bên trái
đã bị mất;
đã bị mất;
10:57
some of the most fertile agricultural land was lost in that.
196
633000
3000
một phần đất nông nghiệp màu mỡ nhất
bị mất ở đó.
bị mất ở đó.
11:00
And 1.2 to 2 million people were relocated,
197
636000
3000
Và 1.2 đến 2 triệu người đã phải dời đi,
11:03
depending on whose statistics you're looking at.
198
639000
3000
tùy thuộc vào số liệu đang nghiên cứu.
11:06
And this is what they were building.
199
642000
2000
Và đây là thứ họ đang xây dựng.
11:08
This is Wushan, one of the largest cities that was relocated.
200
644000
4000
Đây là Wushan, một trong những thành phố
lớn nhất bị di dời.
lớn nhất bị di dời.
11:12
This is the town hall for the city.
201
648000
3000
Đây là tòa thị chính của thành phố.
11:15
And again, the rebuilding of the city -- to me, it was sad to see
202
651000
5000
Về việc xây lại thành phố -- với tôi,
đáng buồn là
đáng buồn là
11:20
that they didn't really grab a lot of, I guess,
203
656000
2000
họ đã không giữ lại nhiều
11:22
what we know here, in terms of urban planning.
204
658000
3000
những gì chúng ta đã thân thuộc
khi quy hoạch thành phố.
khi quy hoạch thành phố.
11:25
There were no parks; there were no green spaces.
205
661000
3000
Không có công viên, cây cỏ.
11:28
Very high-density living on the side of a hill.
206
664000
3000
Nhiều người sống ở bên hông đồi.
11:31
And here they had a chance to rebuild cities from the bottom up,
207
667000
3000
Ở đây, họ có cơ hội xây lại thành phố
từ dưới lên,
từ dưới lên,
11:34
but somehow were not connecting with them.
208
670000
2000
nhưng lại không liên kết với họ.
11:37
Here is a sign that, translated, says, "Obey the birth control law.
209
673000
5000
Đây là biển hiệu, "Chấp hành chính sách
kế hoạch hóa gia đình.
kế hoạch hóa gia đình.
11:42
Build our science, civilized and advanced idea of marriage and giving birth."
210
678000
4000
Xây dựng nhận thức khoa học về
hôn nhân và sinh sản văn minh, tân tiến."
hôn nhân và sinh sản văn minh, tân tiến."
11:46
So here, if you look at this poster,
211
682000
3000
Ở đây, nếu các bạn nhìn vào tấm
quảng cáo này,
quảng cáo này,
11:49
it has all the trappings of Western culture.
212
685000
3000
nó có mọi thứ liên quan đến văn hóa
phương Tây.
phương Tây.
11:52
You're seeing the tuxedos, the bouquets.
213
688000
4000
Bạn đang thấy những lễ phục, bó hoa.
11:56
But what's really, to me, frightening about the picture
214
692000
3000
Nhưng với tôi, điều thật sự đáng sợ về
bức tranh này
bức tranh này
11:59
and about this billboard is the refinery in the background.
215
695000
3000
và về tấm quảng cáo này là nhà máy lọc ở
phía sau.
phía sau.
12:02
So it's like marrying up all the things that we have
216
698000
3000
Nó giống như kết hợp tất cả những gì
chúng ta có
chúng ta có
12:05
and it's an adaptation of our way of life, full stop.
217
701000
6000
nó thể hiện cách chúng ta đang thích nghi
lối sống mới, chấm hết.
lối sống mới, chấm hết.
12:11
And again, when you start seeing that kind of embrace,
218
707000
6000
Và khi bạn nhận thấy điều đó,
12:17
and you start looking at them leading their rural lifestyle
219
713000
4000
khi thấy họ đang chuyển từ lối sống
nông thôn
nông thôn
12:21
with a very, very small footprint and moving into an urban lifestyle
220
717000
5000
với lượng carbon thấp sang lối sống
thành thị
thành thị
12:26
with a much higher footprint, it starts to become very sobering.
221
722000
3000
với lượng carbon lớn hơn nhiều, mọi việc
trở nên nghiêm trọng.
trở nên nghiêm trọng.
12:29
This is a shot in one of the biggest squares in Guangdong --
222
725000
3000
Đây là hình một trong những
quảng trường lớn nhất ở Quảng Đông
quảng trường lớn nhất ở Quảng Đông
12:32
and this is where a lot of migrant workers are coming in from the country.
223
728000
5000
và là nơi nhiều người lao động di cư đến
từ các miền đất nước.
từ các miền đất nước.
12:37
And there's about 130 million people in migration
224
733000
3000
Có khoảng 130 triệu người di cư
12:40
trying to get into urban centers at all times,
225
736000
2000
luôn cố đến các trung tâm đô thị,
12:42
and in the next 10 to 15 years, are expecting
226
738000
4000
và trong 10 tới 15 năm nữa, sẽ có
12:46
another 400 to 500 million people to migrate
227
742000
3000
thêm 400 đến 500 triệu người di cư
12:49
into the urban centers like Shanghai and the manufacturing centers.
228
745000
5000
đến các thành phố như Thượng Hải và các
trung tâm sản xuất.
trung tâm sản xuất.
12:54
The manufacturers are --
229
750000
2000
Những nhà sản xuất
12:56
the domestics are usually -- you can tell a domestic factory by the fact
230
752000
4000
thường là trong nước - bạn có thể biết
một nhà máy nội địa qua việc
một nhà máy nội địa qua việc
13:00
that they all use the same color uniforms.
231
756000
3000
họ đều dùng đồng phục cùng màu.
13:03
So this is a pink uniform at this factory. It's a shoe factory.
232
759000
3000
Đây là đồng phục hồng ỏ nhà máy này.
Đây là nhà máy giày.
Đây là nhà máy giày.
13:06
And they have dorms for the workers.
233
762000
2000
Họ có ký túc xá cho công nhân.
13:08
So they bring them in from the country and put them up in the dorms.
234
764000
3000
Họ thu hút công nhập cư và
cho công nhân ở trong ký túc xá.
cho công nhân ở trong ký túc xá.
13:11
This is one of the biggest shoe factories, the Yuyuan shoe factory
235
767000
4000
Đây là một trong những nhà máy giày
lớn nhất, Yuyuan
lớn nhất, Yuyuan
13:15
near Shenzhen. It has 90,000 employees making shoes.
236
771000
5000
gần Thâm Quyến. Hơn 90,000 công nhân làm
giày ở đây.
giày ở đây.
13:20
This is a shift change, one of three.
237
776000
3000
Đây là lúc đổi ca làm việc, một trong
ba lần.
ba lần.
13:23
There's two factories of this scale in the same town.
238
779000
3000
Có 2 nhà máy cấp độ này ở cùng một
thành phố.
thành phố.
13:26
This is one with 45,000, so every lunch,
239
782000
3000
Đây là một cái với hơn 45000 người, nên
mỗi bữa ăn trưa,
mỗi bữa ăn trưa,
13:29
there's about 12,000 coming through for lunch.
240
785000
2000
có khoảng 12,000 người đến đây ăn.
13:31
They sit down; they have about 20 minutes.
241
787000
2000
Họ ngồi xuống; có khoảng 20 phút để ăn.
13:33
The next round comes in. It's an incredible workforce
242
789000
3000
Sau đó đến lượt tiếp theo. Thật là một
lực lượng lao động lớn
lực lượng lao động lớn
13:36
that's building there. Shanghai --
243
792000
3000
đang phát triển ở đó. Thượng Hải --
13:39
I'm looking at the urban renewal in Shanghai,
244
795000
3000
Tôi đang nhìn thấy sự phục hồi đô thị
ở Thượng Hải,
ở Thượng Hải,
13:42
and this is a whole area that will be flattened
245
798000
2000
cả vùng này sẽ bị san bằng
13:44
and turned into skyscrapers in the next five years.
246
800000
5000
để xây những tòa nhà cao tầng trong
5 năm nữa.
5 năm nữa.
13:49
What's also happening in Shanghai is --
247
805000
2000
Một điều nữa đang diễn ra ở Thượng Hải là
13:51
China is changing because this wouldn't have happened
248
807000
4000
Trung Quốc, chẳng hạn, đang biến đổi vì
việc này đáng lẽ không diễn ra
việc này đáng lẽ không diễn ra
13:55
five years ago, for instance. This is a holdout.
249
811000
2000
5 năm trước do từ chối thỏa thuận.
13:57
They're called dengzahoos -- they're like pin tacks to the ground.
250
813000
3000
Họ được họi là dengzahoo -- họ như
đinh tán trên đường.
đinh tán trên đường.
14:00
They won't move. They're not negotiating.
251
816000
2000
Họ không dời đi. Họ không chịu
thỏa thuận.
thỏa thuận.
14:02
They're not getting enough, so they're not going to move.
252
818000
3000
Họ không nhận đủ tiền nên họ không
chịu dời đi.
chịu dời đi.
14:05
And so they're holding off until they get a deal with them.
253
821000
3000
Nên họ không chấp nhận cho đến khi
đi đến thỏa thuận có lợi.
đi đến thỏa thuận có lợi.
14:08
And they've been actually quite successful in getting better deals
254
824000
3000
Họ khá thành công trong việc đạt những
thỏa thuận tốt hơn
thỏa thuận tốt hơn
14:11
because most of them are getting a raw deal.
255
827000
2000
vì phần lớn họ bị đối xử bất công.
14:13
They're being put out about two hours --
256
829000
2000
Họ đang phải làm thêm giờ khoảng
2 tiếng --
2 tiếng --
14:15
the communities that have been around for literally hundreds of years,
257
831000
3000
những cộng đồng này đã ở đây hàng
trăm năm,
trăm năm,
14:18
or maybe even thousands of years,
258
834000
2000
thậm chí có thể là hàng ngàn năm,
14:20
are being broken up and spread across in the suburban areas
259
836000
3000
và họ đang bị tách ra và sống rải rác
ở các vùng ngoại ô
ở các vùng ngoại ô
14:23
outside of Shanghai. But these are a whole series of guys
260
839000
3000
bên ngoài Thượng Hải. Nhưng đây chỉ là
một nhóm người
một nhóm người
14:26
holding out in this reconstruction of Shanghai.
261
842000
5000
từ chối thỏa thuận của công trình ở
Thượng Hải.
Thượng Hải.
14:31
Probably the largest urban-renewal project, I think,
262
847000
4000
Theo tôi, đây có lẽ là dự án nâng cấp
thành phố lớn nhất
thành phố lớn nhất
14:35
ever attempted on the planet.
263
851000
3000
trên hành tinh này.
14:38
And then the embrace of the things that they're replacing it with --
264
854000
3000
Tất cả những gì họ đang thay thế --
14:41
again, one of my wishes, and I never ended up going there,
265
857000
3000
một trong những mong muốn của
tôi, và tôi chưa từng muốn đến đó,
tôi, và tôi chưa từng muốn đến đó,
14:44
was to somehow tell them that there were better ways to build a house.
266
860000
3000
là nói cho họ biết những cách tốt hơn
để xây nhà.
để xây nhà.
14:47
The kinds of collisions of styles and things were quite something,
267
863000
6000
Sự đối lập về phong cách thật ấn tượng
14:53
and these are called the villas.
268
869000
4000
Đây là biệt thự.
14:57
And also, like right now, they're just moving.
269
873000
3000
Như bây giờ, họ đang dời đi.
15:00
The scaffolding is still on, and this is an e-waste area,
270
876000
4000
Giàn giáo vẫn còn đó, đây là một
khu chất thải điện tử
khu chất thải điện tử
15:04
and if you looked in the foreground on the big print,
271
880000
2000
nếu bạn nhìn khu vực gần chỗ chụp
ảnh này,
ảnh này,
15:06
you'd see that the industry -- their industry -- they're all recycling.
272
882000
3000
bạn sẽ thấy được nền công nghiệp của họ
là tái chế.
là tái chế.
15:09
So the industry's already growing
273
885000
2000
Nền công nghiệp đã phát triển
15:11
around these new developments.
274
887000
2000
quanh những công trình mới này.
15:14
This is a five-level bridge in Shanghai.
275
890000
2000
Đây là cầu vượt 5 tầng ở Thượng Hải.
15:16
Shanghai was a very intriguing city -- it's exploding on a level
276
892000
6000
Thượng Hải là một thành phố rất thú vị --
nó phát triển ở mức độ
nó phát triển ở mức độ
15:22
that I don't think any city has experienced.
277
898000
4000
mà tôi nghĩ không một thành phố nào
làm được.
làm được.
15:26
In fact, even Shenzhen, the economic zone --
278
902000
5000
Thật ra, thậm chí Thâm Quyến, vùng kinh tế
15:31
one of the first ones -- 15 years ago was about 100,000 people,
279
907000
5000
một trong 5 vùng đầu tiên -- 15 năm trước
có 100,000 người,
có 100,000 người,
15:36
and today it boasts about 10 to 11 million.
280
912000
3000
ngày nay có khoảng 10 tới 11 triệu người.
15:39
So that gives you an idea of the kinds of migrations and the speed with which --
281
915000
5000
Việc này giúp ta thấy được hình thức di cư
và tốc độ phát triển nơi đây --
và tốc độ phát triển nơi đây --
15:44
this is just the taxis being built by Volkswagen.
282
920000
3000
đây là những chiếc taxi đang được sản xuất
của hãng Volkswagen.
của hãng Volkswagen.
15:47
There's 9,000 of them here,
283
923000
3000
Có 9,000 chiếc ở đây,
15:50
and they're being built for most of the big cities,
284
926000
4000
và chúng đang được xây dựng cho một
trong những thành phố lớn nhất,
trong những thành phố lớn nhất,
15:54
Beijing and Shanghai, Shenzhen.
285
930000
3000
Bắc Kinh, Thượng Hải, Thâm Quyến.
15:57
And this isn't even the domestic car market; this is the taxi market.
286
933000
7000
Đây không phải là thị trường ô tô nội địa
mà là thị trường taxi.
mà là thị trường taxi.
16:06
And what we would see here as a suburban development --
287
942000
5000
Cái chúng ta đang nhìn thấy là sự
phát triển ngoại ô --
phát triển ngoại ô --
16:11
a similar thing, but they're all high-rises.
288
947000
3000
tương tự vậy, nhưng chúng đều là
nhà cao tầng.
nhà cao tầng.
16:14
So they'll put 20 or 40 up at a time,
289
950000
2000
Họ sẽ xây 20 đến 40 cái 1 lúc,
16:16
and they just go up in the same way
290
952000
2000
và họ sẽ xây lên như cách mà
16:18
as a single-family dwelling would go up here in an area.
291
954000
7000
một căn nhà cho một hộ gia đình được
xây ở đây.
xây ở đây.
16:25
And the density is quite incredible.
292
961000
3000
Mật độ dân cư cũng khá cao.
16:28
And one of the things in this picture that I wanted to point out
293
964000
7000
Một trong những điều mà tôi muốn
chỉ ra từ bức hình này là
chỉ ra từ bức hình này là
16:35
is that when I saw these kinds of buildings,
294
971000
3000
khi nhìn thấy những tòa nhà này,
16:38
I was shocked to see
295
974000
2000
tôi đã sốc khi nhận ra
16:40
that they're not using a central air-conditioning system;
296
976000
4000
chúng không dùng hệ thống điều hòa
trung tâm;
trung tâm;
16:44
every window has an air conditioner in it.
297
980000
3000
mỗi cửa sổ đều có một máy điều hòa.
16:47
And I'm sure there are people here who probably
298
983000
3000
Và tôi chắc rằng có người ở đây
16:50
know better than I do about efficiencies,
299
986000
2000
biết rõ hơn tôi về năng suất điện,
16:52
but I can't imagine that every apartment having its own air conditioner
300
988000
4000
nhưng tôi không nghĩ việc mỗi căn hộ
có một máy điều hòa riêng
có một máy điều hòa riêng
16:56
is a very efficient way to cool a building on this scale.
301
992000
2000
là cách hiệu quả để làm mát tòa nhà
cỡ này.
cỡ này.
16:58
And when you start looking at that,
302
994000
2000
Khi bạn nhìn thấy điều này,
17:00
and then you start factoring up into a city the size of Shanghai,
303
996000
5000
và bắt đầu nghĩ đến thành phố to lớn như
Thượng Hải,
Thượng Hải,
17:05
it's literally a forest of skyscrapers.
304
1001000
3000
đó thật sự là một khu rừng tòa nhà
chọc trời.
chọc trời.
17:08
It's breathtaking, in terms of the speed at which this city is transforming.
305
1004000
6000
thật ngoạn mục, tốc độ mà thành phố này
đang biến đổi.
đang biến đổi.
17:14
And you can see in the foreground of this picture,
306
1010000
2000
Có thể thấy vùng cận cảnh của
bức ảnh này,
bức ảnh này,
17:16
it's still one of the last areas that was being held up.
307
1012000
3000
vẫn đang được xây dựng.
17:19
Right now that's all cleared out -- this was done about eight months ago --
308
1015000
3000
Vùng này đã được xây dựng xong
8 tháng trước.
8 tháng trước.
17:22
and high-rises are now going up into that central spot.
309
1018000
3000
các tòa nhà cao tầng ở vùng trung tâm.
17:25
So a skyscraper is built, literally, overnight in Shanghai.
310
1021000
8000
Một tòa nhà chọc trời thật sự được
xây dựng trong 1 đêm ở Thượng Hải.
xây dựng trong 1 đêm ở Thượng Hải.
17:34
Most recently I went in, and I started looking
311
1030000
2000
Gần đây nhất khi thâm nhập và quan sát
17:36
at some of the biggest industries in China.
312
1032000
3000
một trong những ngành công nghiệp lớn nhất
Trung Quốc.
Trung Quốc.
17:39
And this is Baosteel, right outside of Shanghai.
313
1035000
4000
Đây là Baosteel, ngay vùng ngoài
Thượng Hải.
Thượng Hải.
17:43
This is the coal supply for the steel factory -- 18 square kilometers.
314
1039000
5000
Đây là nơi cung cấp than cho nhà máy thép
18 km vuông
18 km vuông
17:48
It's an incredibly massive operation, I think 15,000 workers,
315
1044000
7000
Đây là một công ty rất lớn, theo tôi có
15,000 công nhân,
15,000 công nhân,
17:55
five cupolas, and the sixth one's coming in here.
316
1051000
4000
5 lò đúc, và cái thứ 6 đang được chuyển
đến đây.
đến đây.
17:59
So they're building very large blast furnaces
317
1055000
5000
Họ đang xây dựng những lò luyện rất lớn
18:04
to try to deal with the demand for steel in China.
318
1060000
4000
để đáp ứng nhu cầu thép ở Trung Quốc.
18:08
So this is three of the visible blast furnaces within that shot.
319
1064000
5000
Đây là 3 lò luyện có thể thấy được từ
góc chụp này.
góc chụp này.
18:13
And again, looking at these images, there's this constant, like, haze that you're seeing.
320
1069000
6000
Khi nhìn những ảnh này, ta cảm nhận
họ phải làm việc quần quật.
họ phải làm việc quần quật.
18:19
This is going to show you, real time, an assembler. It's a circuit breaker.
321
1075000
5000
Đoạn clip này là một người lắp ráp đang
làm việc. Đó là cầu dao tự động.
làm việc. Đó là cầu dao tự động.
18:38
10 hours a day at this speed.
322
1094000
3000
10 tiếng 1 ngày ở tốc độ này.
18:52
I think one of the issues
323
1108000
5000
Tôi cho rằng một trong những vấn đề
18:58
that we here are facing with China,
324
1114000
5000
mà Trung Quốc đang đối mặt là
19:03
is that they're using a lot of the latest production technology.
325
1119000
3000
họ đang dùng rất nhiều công nghệ sản xuất
tân tiến nhất
tân tiến nhất
19:06
In that one, there were 400 people that worked on the floor.
326
1122000
3000
Trong đó, có 400 người làm việc trên tầng.
19:09
And I asked the manager to point out five of your fastest producers,
327
1125000
5000
Tôi đã hỏi quản lý chỉ ra 5 công nhân làm
việc năng suất nhất,
việc năng suất nhất,
19:14
and then I went and looked at each one of them for about 15 or 20 minutes,
328
1130000
4000
sau đó tôi đến và quan sát từng người
khoảng 15 đến 20 phút,
khoảng 15 đến 20 phút,
19:18
and picked this one woman.
329
1134000
2000
và chọn người phụ nữ này.
19:20
And it was just lightning fast;
330
1136000
2000
Nhanh như tia chớp
19:22
the way she was working was almost unbelievable.
331
1138000
2000
tốc độ lắp ráp của cô, gần như
không tưởng.
không tưởng.
19:24
But that is the trick that they've got right now,
332
1140000
3000
Nhưng đó là mánh khoé của họ
19:27
that they're winning with, is that they're using
333
1143000
3000
mà họ đang sử dụng thành công;
đó là họ dùng
đó là họ dùng
19:30
all the latest technologies and extrusion machines,
334
1146000
2000
những công nghệ mới và máy
đùn chất dẻo,
đùn chất dẻo,
19:32
and bringing all the components into play,
335
1148000
4000
để lắp ráp tất cả thành phần tự động,
19:36
but the assembly is where they're actually bringing in --
336
1152000
3000
nhưng thật ra họ mang đến các dây chuyền
lắp ráp --
lắp ráp --
19:39
the country workers are very willing to work. They want to work.
337
1155000
5000
những công nhân rất sẵn sàng làm. Họ cần
công việc.
công việc.
19:44
There's a massive backlog of people wanting their jobs.
338
1160000
4000
Có hàng tá người muốn công việc của họ.
19:48
That condition's going to be there for the next 10 to 15 years
339
1164000
3000
Tình trạng này sẽ còn kéo dài 10 đến 15
năm nữa
năm nữa
19:51
if they realize what they want, which is, you know,
340
1167000
3000
nếu họ nhận ra điều họ muốn, đó là
19:54
400 to 500 million more people coming into the cities.
341
1170000
3000
thêm 400 đến 500 triệu người chuyển đến
các thành phố.
các thành phố.
19:57
In this particular case -- this is the assembly line that you saw;
342
1173000
3000
Trong trường hợp này -- đây là dây chuyền
lắp ráp mà bạn thấy;
lắp ráp mà bạn thấy;
20:00
this is a shot of it.
343
1176000
1000
một bức ảnh.
20:01
I had to use a very small aperture to get the depth of field.
344
1177000
3000
Tôi phải dùng khẩu độ rất nhỏ đế tạo độ
sâu cho bức ảnh.
sâu cho bức ảnh.
20:04
I had to have them freeze for 10 seconds to get this shot.
345
1180000
5000
Tôi phải yêu cầu họ ngồi yên trong 10 giây
để chụp bức ảnh này.
để chụp bức ảnh này.
20:09
It took me five fake tries
346
1185000
3000
Tôi mất 5 lần chụp thử
20:12
because they were just going. To slow them down was literally impossible.
347
1188000
4000
bởi vì họ cứ tiếp tục làm việc. Giảm
tốc độ của họ là gần như không thể.
tốc độ của họ là gần như không thể.
20:16
They were just wound up doing these things all day long,
348
1192000
3000
Họ chỉ làm những việc như vậy trong suốt
một ngày dài,
một ngày dài,
20:19
until the manager had to, with a stern voice, say,
349
1195000
2000
cho đến khi quản lý nghiêm khắc ra hiệu,
20:21
"Okay, everybody freeze."
350
1197000
2000
"Được rồi, mọi người dừng lại."
20:23
It wasn't too bad,
351
1199000
3000
Công việc không quá tệ,
20:26
but they're driven to produce these things at an incredible rate.
352
1202000
6000
nhưng họ phải lắp ráp ở tốc độ rất nhanh.
20:32
This is a textile mill doing synthetic silk, an oil byproduct.
353
1208000
7000
Đây là xưởng dệt may đang sản xuất lụa
tổng hợp, một phụ phẩm của dầu mỏ
tổng hợp, một phụ phẩm của dầu mỏ
20:39
And what you're seeing here is,
354
1215000
2000
Và cái bạn thấy ở đây là,
20:41
again, one of the most state-of-the-art textile mills.
355
1217000
4000
một trong những xưởng may tân tiến nhất.
20:45
There are 500 of these machines; they're worth about 200,000 dollars each.
356
1221000
3000
Có 500 máy; mỗi máy có giá khoảng 200,000
đô la.
đô la.
20:48
So you have about 12 people running this,
357
1224000
2000
Có 12 người giám sát,
20:50
and they're just inspecting it -- and they're just walking the lines.
358
1226000
3000
họ kiểm tra máy móc -- họ
di chuyển giữa các đường trống.
di chuyển giữa các đường trống.
20:53
The machines are all running,
359
1229000
2000
Các máy đều hoạt động,
20:55
absolutely incredible to see what the scale of industries are.
360
1231000
3000
thật đáng kinh ngạc khi thấy quy mô
các nền công nghiệp ở đây
các nền công nghiệp ở đây
20:58
And I started getting in further and further into the factories.
361
1234000
5000
Và tôi bắt đầu thâm nhập sâu hơn
vào các nhà máy.
vào các nhà máy.
21:03
And that's a diptych. I do a lot of pairings
362
1239000
3000
Đây là ảnh đôi, tôi chụp nhiều ảnh so sánh
21:06
to try and get the sense of scale in these places.
363
1242000
3000
để mô tả được quy mô của những nơi này.
21:09
This is a line where they get the threads
364
1245000
2000
Đây là băng chuyền nơi công nhân nhận chỉ
21:11
and they wind the threads together,
365
1247000
2000
và quấn chỉ lại với nhau
21:13
pre-going into the textile mills.
366
1249000
4000
trước khi được đưa đến nhà máy.
21:17
Here's something that's far more labor-intensive,
367
1253000
2000
Đây là việc cần nguồn lực
lao động lớn,
lao động lớn,
21:19
which is the making of shoes.
368
1255000
2000
làm giày.
21:21
This floor has about 1,500 workers on this floor.
369
1257000
5000
Tầng này có khoảng 1,500 công nhân.
21:26
The company itself had about 10,000 employees,
370
1262000
4000
Công ty có khoảng 10,000 nhân viên,
21:30
and they're doing domestic shoes.
371
1266000
3000
và họ đang sản xuất giày nội địa.
21:33
It was very hard to get into the international companies
372
1269000
3000
Rất khó để thâm nhập vào các công ty
quốc tế
quốc tế
21:36
because I had to get permission from companies like Nike and Adidas,
373
1272000
4000
bởi vì tôi phải có sự cho phép từ các
công ty như Nike và Adidas,
công ty như Nike và Adidas,
21:40
and that's very hard to get.
374
1276000
2000
điều đó rất khó.
21:42
And they don't want to let me in.
375
1278000
2000
Họ không muốn cho tôi vào.
21:44
But the domestic was much easier to do.
376
1280000
2000
Nhưng thị trường nội địa thì dễ hơn.
21:46
It just gives you a sense of, again -- and that's where,
377
1282000
3000
Có cảm giác dễ dàng thâm nhập -- đây là
lí do
lí do
21:49
really, the whole migration of jobs started going over to China
378
1285000
3000
thật sự mà nhiều người di cư đến
Trung Quốc để tìm việc
Trung Quốc để tìm việc
21:52
and making the shoes. Nike was one of the early ones.
379
1288000
3000
ngành sản xuất giày. Nike là một trong
các thương hiệu đầu tiên.
các thương hiệu đầu tiên.
21:55
It was such a high labor component to it
380
1291000
5000
Thị trường Trung Quốc giàu nguồn nhân lực
22:00
that it made a lot of sense to go after that labor market.
381
1296000
3000
nên thâm nhập thị trường này rất có lý.
22:03
This is a high-tech mobile phone: Bird mobile phone,
382
1299000
4000
Đây là nhà máy sản xuất điện thoại di động
cao cấp: điện thoại hiệu Bird,
cao cấp: điện thoại hiệu Bird,
22:07
one of the largest mobile makers in China.
383
1303000
2000
một trong những thương hiệu
lớn nhất TQ
lớn nhất TQ
22:09
I think mobile phone companies
384
1305000
3000
Tôi cho rằng các công ty sản xuất
điện thoại di động
điện thoại di động
22:12
are popping up, literally, on a weekly basis,
385
1308000
4000
đang xuất hiện ngày một nhiều mỗi tuần,
22:16
and they have an explosive growth in mobile phones.
386
1312000
4000
và họ làm tăng số lượng điện thoại được
sản xuất.
sản xuất.
22:20
This is a textile where they're doing shirts --
387
1316000
4000
Đây là nhà máy sản xuất áo --
22:24
Youngor, the biggest shirt factory and clothing factory in China.
388
1320000
3000
Youngor, một trong các nhà máy
sản xuất quần áo lớn nhất TQ.
sản xuất quần áo lớn nhất TQ.
22:27
And this next shot here is one of the lunchrooms.
389
1323000
4000
Ảnh tiếp theo là ở nhà ăn.
22:31
Everything is very efficient.
390
1327000
2000
Mọi việc đều rất hiệu quả.
22:33
While setting up this shot,
391
1329000
2000
Trong khi chuẩn bị chụp ảnh này,
22:35
people on average would spend eight to 10 minutes having a lunch.
392
1331000
6000
những công nhân ăn trưa trong khoảng
8 tới 10 phút.
8 tới 10 phút.
22:43
This was one of the biggest factories I've ever seen.
393
1339000
2000
Đây quy mô nhà máy lớn nhất
tôi từng thấy.
tôi từng thấy.
22:45
They make coffeemakers here, the biggest coffeemaker
394
1341000
5000
Họ sản xuất cà phê, nơi sản xuất cà phê
lớn nhất
lớn nhất
22:50
and the biggest iron makers --
395
1346000
4000
và máy nướng bánh lớn nhất --
22:54
they make 20 million of them in the world.
396
1350000
2000
họ sản xuất 20 triệu cái trên thế giới.
22:56
There's 21,000 employees. This one factory -- and they had several of them --
397
1352000
5000
Có 21,000 nhân viên. Nhà máy này --
và họ cái vài nhà máy nữa --
và họ cái vài nhà máy nữa --
23:01
is half a kilometer long.
398
1357000
2000
có chiều dài nửa kilômét.
23:03
These are just recently shot -- I just came back about a month ago,
399
1359000
3000
Những bức ảnh này được chụp gần đây --
tôi về 1 tháng trước,
tôi về 1 tháng trước,
23:06
so you're the first ones to be seeing these,
400
1362000
3000
nên các bạn là những người đầu tiên
thấy chúng,
thấy chúng,
23:09
these new factory pictures I've taken.
401
1365000
3000
những bức ảnh về các nhà máy mà tôi
đã chụp.
đã chụp.
23:12
So it's taken me almost a year to gain access into these places.
402
1368000
5000
Tôi mất gần 1 năm để vào những nơi này.
23:18
The other aspect of what's happening in China
403
1374000
3000
Một khía cạnh khác của Trung Quốc là
23:21
is that there's a real need for materials there.
404
1377000
3000
ở đó rất cần vật liệu.
23:24
So a lot of the recycled materials that are collected here
405
1380000
3000
Vì vậy nhiều vật liệu thu thập được ở đây
23:27
are being recycled and taken to China by ships.
406
1383000
3000
đang được tái chế và mang đến Trung Quốc
bằng tàu.
bằng tàu.
23:30
That's cubed metal. This is armatures, electrical armatures,
407
1386000
4000
Đó là khối kim loại. Đó là cuộn ứng
23:34
where they're getting the copper and the high-end steel
408
1390000
2000
nơi họ lấy đồng và thép cao cấp
23:36
from electrical motors out, and recycling them.
409
1392000
5000
từ các động cơ và tái chế chúng.
23:41
This is certainly connected to California and Silicon Valley.
410
1397000
3000
Việc này chắc chắn diễn ra ở
California và Thung lũng Silicon
California và Thung lũng Silicon
23:44
But this is what happens to most of the computers.
411
1400000
3000
Nhưng việc này xảy ra với hầu hết
các máy tính.
các máy tính.
23:47
Fifty percent of the world's computers end up in China to be recycled.
412
1403000
4000
50 phần trăm máy tính trên thế giới
cuối cùng được tái chế ở Trung Quốc.
cuối cùng được tái chế ở Trung Quốc.
23:51
It's referred to as "e-waste" there.
413
1407000
2000
Nó được gọi là "rác thải điện tử" ở đó.
23:53
And it is a bit of a problem. The way they recycle the boards
414
1409000
4000
Và đây là một vấn đề. Cách mà họ tái chế
bàn phím
bàn phím
23:57
is that they actually use the coal briquettes,
415
1413000
3000
là dùng than bánh
24:00
which are used all through China, but they heat up the boards,
416
1416000
3000
vốn khá phổ biến ở trung quốc
họ đốt than để nung chảy bàn phím
họ đốt than để nung chảy bàn phím
24:03
and with pairs of pliers they pull off all the components.
417
1419000
3000
rồi họ dùng kìm để lấy các thành phần ra.
24:06
They're trying to get all the valued metals out of those components.
418
1422000
3000
Họ cố lấy các kim loại có giá trị ra khỏi
các thành phần đó.
các thành phần đó.
24:09
But the toxic smells -- when you come into a town
419
1425000
3000
Nhưng mùi độc hại -- khi bạn vào một
thành phố
thành phố
24:12
that's actually doing this kind of burning of the boards,
420
1428000
3000
dùng cách này để đốt bàn phím,
24:15
you can smell it a good five or 10 kilometers before you get there.
421
1431000
3000
bạn có thể ngửi thấy mùi đó 5 hay 10
kilômét trước khi đến nơi.
kilômét trước khi đến nơi.
24:18
Here's another operation. It's all cottage industries,
422
1434000
3000
Đây là một công ty khác. Tất cả đều là
nghề thủ công,
nghề thủ công,
24:21
so it's not big places -- it's all in people's front porches,
423
1437000
5000
nên không ở những nơi lớn -- tất cả đều
ở trước hiên của người dân,
ở trước hiên của người dân,
24:26
in their backyards, even in their homes they're burning boards,
424
1442000
6000
ở sân sau, thậm chí là trong nhà khi họ
đốt bàn phím,
đốt bàn phím,
24:32
if there's a concern for somebody coming by --
425
1448000
3000
Việc này có thể ảnh hưởng đến người
đi ngang --
đi ngang --
24:35
because it is considered in China to be illegal, doing it,
426
1451000
3000
vì việc này được xem là phạm pháp ở
Trung Quốc
Trung Quốc
24:38
but they can't stop the product from coming in.
427
1454000
4000
nhưng họ không thể ngăn các sản phẩm
điện tử được chuyển đến.
điện tử được chuyển đến.
24:42
This portrait -- I'm not usually known for portraits,
428
1458000
3000
Bức chân dung này -- tôi không được
biết đến với ảnh chân dung,
biết đến với ảnh chân dung,
24:45
but I couldn't resist this one, where she's been through Mao,
429
1461000
4000
nhưng tôi không thể không chụp bức này,
bà ấy đã trải qua thời Mao Trạch Đông,
bà ấy đã trải qua thời Mao Trạch Đông,
24:49
and she's been through the Great Leap Forward,
430
1465000
2000
chiến dịch Đại Nhảy vọt,
24:51
and the Cultural Revolution, and now she's sitting on her porch
431
1467000
3000
và Cách mạng văn hóa, giờ đây bà lại ngồi
trước hiên
trước hiên
24:54
with this e-waste beside her. It's quite something.
432
1470000
3000
với rác thải điện tử bên cạnh.
Thật ấn tượng.
Thật ấn tượng.
24:57
This is a road where it's been shored up by computer boards
433
1473000
4000
Đây là một con đường tràn ngập bàn phím
máy tính
máy tính
25:01
in one of the biggest towns where they're recycling.
434
1477000
2000
ở các thành phố lớn nhất nơi
tái chế chúng.
tái chế chúng.
25:04
So that's the photographs that I wanted to show you.
435
1480000
4000
Đó là những bức ảnh mà tôi muốn cho
các bạn xem.
các bạn xem.
25:08
(Applause)
436
1484000
2000
(Vỗ tay)
25:10
I want to dedicate my wishes to my two girls.
437
1486000
2000
Tôi muốn gửi những ước muốn
cho con gái tôi
cho con gái tôi
25:12
They've been sitting on my shoulder the whole time while I've been thinking.
438
1488000
3000
Chúng ngồi trên vai tôi suốt khoảng
thời gian tôi suy ngẫm.
thời gian tôi suy ngẫm.
25:15
One's Megan, the one of the right, and Katja there.
439
1491000
3000
Đây là Megan, bên phải và ở đó là Katja.
25:18
And to me the whole notion --
440
1494000
2000
Với tôi, toàn bộ khái niệm --
25:20
the things I'm photographing are out of a great concern
441
1496000
2000
những thứ tôi chụp được bắt nguồn từ
nỗi lo
nỗi lo
25:22
about the scale of our progress and what we call progress.
442
1498000
5000
về quy mô phát triển công nghiệp và
cái chúng ta gọi là phát triển.
cái chúng ta gọi là phát triển.
25:27
And as much as there are great things around the corner --
443
1503000
3000
Và dù có nhiều thứ tuyệt vời sắp tới --
25:30
and it's palpable in this room --
444
1506000
3000
khá rõ ràng trong căn phòng này --
25:33
of all of the things that are just about to break
445
1509000
2000
có những thứ sắp thất bại
25:35
that can solve so many problems,
446
1511000
3000
nhưng lại có thể giải quyết rất nhiều
vấn đề,
vấn đề,
25:38
I'm really hoping that those things will spread around the world
447
1514000
3000
Tôi thật sự hi vọng rằng những thứ đó sẽ
lan rộng ra thế giới
lan rộng ra thế giới
25:41
and will start to have a positive effect.
448
1517000
3000
và đem lại nhiều lợi ích.
25:44
And it isn't something that isn't just affecting our world,
449
1520000
2000
Nó không chỉ ảnh hưởng thế giới chúng ta,
25:46
but it starts to go up -- because I think we can start correcting
450
1522000
3000
mà còn nhiều lợi ích khác -- vì tôi
nghĩ chúng ta có thể giảm
nghĩ chúng ta có thể giảm
25:49
our footprint and bring it down -- but there's a growing footprint
451
1525000
5000
mức tác động của mình --
nhưng sự tác động hiện đang tăng
nhưng sự tác động hiện đang tăng
25:54
that's happening in Asia, and is growing at a rapid, rapid rate,
452
1530000
4000
ở Châu Á với tốc độ rất nhanh
25:58
and so I don't think we can equalize it. So ultimately the strategy,
453
1534000
5000
tôi không nghĩ ta có thể duy trì
đồng đều mọi nơi. Nên với chiến lược này
đồng đều mọi nơi. Nên với chiến lược này
26:03
I think, here is that we have to be very concerned about their evolution,
454
1539000
4000
tôi nghĩ chúng ta phải quan tâm đến
quá trình phát triển của họ,
quá trình phát triển của họ,
26:07
because it is going to be connected to our evolution as well.
455
1543000
4000
vì nó sẽ liên quan đến sự phát triển của
chính chúng ta,
chính chúng ta,
26:11
So part of my thinking, and part of my wishes,
456
1547000
3000
Nên một phần tôi suy nghĩ và mong muốn
26:14
is sitting with these thoughts in mind,
457
1550000
3000
tôi ngồi suy ngẫm
26:17
and thinking about,
458
1553000
2000
nghĩ về việc
26:19
"How is their life going to be when they want to have children,
459
1555000
3000
"Cuộc sống của con gái tôi sẽ ra sao khi
chúng muốn có con,
chúng muốn có con,
26:22
or when they're ready to get married 20 years from now -- or whatever,
460
1558000
3000
hay khi chúng muốn kết hôn trong 20 năm
nữa hay
nữa hay
26:25
15 years from now?"
461
1561000
2000
15 năm nữa?"
26:27
And to me that has been the core behind most of my thinking --
462
1563000
3000
Đây là cốt lõi của những suy tư của tôi --
26:30
in my work, and also for this incredible chance to have some wishes.
463
1566000
8000
trong công việc của tôi, có được cơ hội để
nói lên một vài ước muốn của mình.
nói lên một vài ước muốn của mình.
26:38
Wish one: world-changing. I want to use my images
464
1574000
4000
Ước muốn 1: thay đổi thế giới. Tôi muốn
sử dụng những hình ảnh của mình
sử dụng những hình ảnh của mình
26:42
to persuade millions of people to join in the global conversation on sustainability.
465
1578000
5000
để thuyết phục hàng triệu người tham gia
các buổi thảo luận quốc tế
các buổi thảo luận quốc tế
26:47
And it is through communications today
466
1583000
3000
Và chính qua những buổi thảo luận
ngày nay
ngày nay
26:50
that I believe that that is not an unreal idea.
467
1586000
4000
mà tôi thấy việc đó không phải
bất khả thi
bất khả thi
26:54
Oh, and I went in search -- I wanted to put what I had in mind,
468
1590000
4000
Tôi đã tìm kiếm -- tôi muốn liên kết
suy nghĩ của mình với một cái gì đó
suy nghĩ của mình với một cái gì đó
26:58
hitch it onto something. I didn't want a wish just to start from nowhere.
469
1594000
4000
Tôi không muốn một
ước muốn mà lại không có cơ sở.
ước muốn mà lại không có cơ sở.
27:02
One of them I'm starting from almost nothing, but the other one,
470
1598000
3000
Một điều tôi gầy dựng từ tay trắng,
còn điều kia
còn điều kia
27:05
I wanted to find out what's going on that's working right now.
471
1601000
3000
Một điều tôi gầy dựng từ tay trắng,
còn điều kia
còn điều kia
27:08
And Worldchanging.com is a fantastic blog, and that blog
472
1604000
8000
Và Worldchanging.com là một trang blog
tuyệt vời
tuyệt vời
27:16
is now being visited by close to half-a-million people a month.
473
1612000
5000
được truy cập bởi gần nửa triệu người
mỗi tháng.
mỗi tháng.
27:21
And it just started about 14 months ago.
474
1617000
5000
Và nó chỉ mới được lập cách đây 14 tháng.
27:26
And the beauty of what's going on there
475
1622000
2000
Vẻ đẹp của trang blog
27:28
is that the tone of the conversation is the tone that I like.
476
1624000
6000
đó là giọng điệu của các
cuộc thảo luận mà tôi thích.
cuộc thảo luận mà tôi thích.
27:34
What they're doing there is that they're not --
477
1630000
3000
Trên trang blog đó, họ không --
27:37
I think the environmental movement has failed
478
1633000
3000
tôi nghĩ các hoạt động
môi trường thất bại
môi trường thất bại
27:40
in that it's used the stick too much;
479
1636000
2000
vì phê phán quá nhiều;
27:42
it's used the apocalyptic tone too much;
480
1638000
3000
vì nói về dự diệt vong
trong tương lai quá nhiều;
trong tương lai quá nhiều;
27:45
it hasn't sold the positive aspects of
481
1641000
5000
nhưng không nói về
những khía cạnh tích cực
những khía cạnh tích cực
27:50
being environmentally concerned and trying to pull us out.
482
1646000
3000
của việc quan tâm đến môi trường và
thoát tình trạng hiện tại.
thoát tình trạng hiện tại.
27:53
Whereas this conversation that is going on in this blog
483
1649000
3000
Những thảo luận trên trang blog
27:56
is about positive movements,
484
1652000
3000
là về những cuộc vận động tích cực,
27:59
about how to change our world in a better way, quickly.
485
1655000
3000
về việc thay đổi thế giới theo cách
tốt hơn, nhanh hơn.
tốt hơn, nhanh hơn.
28:02
And it's looking at technology, and it's looking at new energy-saving devices,
486
1658000
5000
Trang blog đi sâu vào công nghệ, vào
những thiết bị tiết kiệm năng lượng mới,
những thiết bị tiết kiệm năng lượng mới,
28:07
and it's looking at how to rethink and how to re-strategize
487
1663000
4000
vào cách để thay đổi suy nghĩ
và thay đổi chiến thuật
và thay đổi chiến thuật
28:11
the movement towards sustainability.
488
1667000
3000
để vận động việc sử dụng năng lượng
thân thiện với môi trường.
thân thiện với môi trường.
28:14
And so for me, one of the things that I thought
489
1670000
4000
Với tôi, một trong những thứ tôi muốn làm
28:18
would be to put some of my work in the service of promoting
490
1674000
6000
là đưa những nghiên cứu của mình vào việc
quảng bá
quảng bá
28:24
the Worldchanging.com website.
491
1680000
3000
cho trang web Wordchanging.com.
28:27
Some of you might know, he's a TEDster -- Stephen Sagmeister and I
492
1683000
5000
Các bạn có thể biết anh ấy, Stephen
Sagmeister, nhà diễn thuyết TED, và tôi
Sagmeister, nhà diễn thuyết TED, và tôi
28:32
are working on some layouts. And this is still in preliminary stages;
493
1688000
4000
đang hợp tác trong một số bản thiết kế.
Đây chỉ là giai đoạn đầu mà thôi
Đây chỉ là giai đoạn đầu mà thôi
28:36
these aren't the finals. But these images, with Worldchanging.com,
494
1692000
6000
Những ảnh này, cùng với Worldchanging.com
có thể được dùng trong bất cứ
có thể được dùng trong bất cứ
28:42
can be placed into any kind of media.
495
1698000
2000
phương tiện truyền thông nào.
28:44
They could be posted through the Web;
496
1700000
3000
Chúng có thể được đăng trên các trang Web,
28:47
they could be used as a billboard or a bus shelter, or anything of that nature.
497
1703000
7000
dùng cho biển quảng cáo hay hình xe buýt
hay tương tự vậy.
hay tương tự vậy.
28:54
So we're looking at this as trying to build out.
498
1710000
4000
Chúng tôi đang cố gắng xây dựng.
28:58
And what we ended up discussing
499
1714000
2000
Chúng tôi thảo luận
29:00
was that in most media you get mostly an image with a lot of text,
500
1716000
5000
trong quảng cáo,
hình ảnh sẽ có nhiều chữ,
hình ảnh sẽ có nhiều chữ,
29:05
and the text is blasted all over.
501
1721000
2000
chữ sẽ xuất hiện khắp ảnh.
Điều kì lạ,
Điều kì lạ,
29:07
What was unusual, according to Stephen,
502
1723000
2000
theo Stephen là
chỉ có ít hơn 5% quảng cáo
chỉ có ít hơn 5% quảng cáo
29:09
is less than five percent of ads are actually leading with image.
503
1725000
5000
thật sự chú trọng hình ảnh.
29:14
And so in this case,
504
1730000
2000
Trong trường hợp này
29:16
because it's about a lot of these images and what they represent,
505
1732000
3000
vì liên quan đến nhiều hình ảnh
cũng là cái mà chúng đại diện
cũng là cái mà chúng đại diện
29:19
and the kinds of questions they bring up,
506
1735000
2000
và những câu hỏi mà chúng khơi gợi,
29:21
that we thought letting the images play out and bring someone to say,
507
1737000
5000
chúng tôi cho rằng nên để hình ảnh làm
trọng tâm, khiến cho người ta thắc mắc,
trọng tâm, khiến cho người ta thắc mắc,
29:26
"Well, what's Worldchanging.com, with these images, have to do?"
508
1742000
5000
Vậy Worldchanging.com và những hình ảnh
này sẽ làm được gì?"
này sẽ làm được gì?"
29:31
And hopefully inspire people to go to that website.
509
1747000
4000
Hi vọng có thể khiến mọi người truy cập
trang web.
trang web.
29:35
So Worldchanging.com, and building that blog, and it is a blog,
510
1751000
4000
Việc xây dựng trang web Worldchanging.com,
29:39
and I'm hoping that it isn't -- I don't see it as the kind of blog
511
1755000
3000
tôi không cho rằng nó là một trang web
để chúng ta chỉ theo dõi
để chúng ta chỉ theo dõi
29:42
where we're all going to follow each other to death.
512
1758000
2000
những biến đổi chết chóc.
29:44
This one is one that will spoke out, and will go out,
513
1760000
3000
Trang web này sẽ có tiếng nói riêng
và sẽ lan tỏa và hành động
và sẽ lan tỏa và hành động
29:47
and to start reaching. Because right now there's conversations
514
1763000
3000
Vì hiện nay có
nhiều cuộc đàm thoại
nhiều cuộc đàm thoại
29:50
in India, in China, in South America --
515
1766000
2000
ở Ấn Độ, Trung Quốc, Nam Mỹ --
29:52
there's entries coming from all around the world.
516
1768000
3000
có nhiều bài viết từ khắp thế giới.
29:55
I think there's a chance to have a dialogue, a conversation
517
1771000
3000
Tôi nghĩ sẽ có cơ hội tổ chức một
cuộc đàm thoại, trò chuyện
cuộc đàm thoại, trò chuyện
29:58
about sustainability at Worldchanging.com.
518
1774000
3000
về việc sử dụng năng lượng sạch
trên Worldchanging.com
trên Worldchanging.com
30:01
And anything that you can do to promote that would be fantastic.
519
1777000
5000
Và bất cứ gì các bạn có thể làm để
quảng bá đều rất tuyệt vời.
quảng bá đều rất tuyệt vời.
30:06
Wish two is more of the bottom-up, ground-up one that I'm trying to work with.
520
1782000
3000
Ước muốn 2 liên quan đến khởi nguồn
nhận thức
nhận thức
30:09
And this one is: I wish to launch a groundbreaking competition
521
1785000
4000
Đó là: tổ chức một cuộc thi sáng tạo nhằm
thúc đẩy trẻ em nghĩ ý tưởng sử dụng
thúc đẩy trẻ em nghĩ ý tưởng sử dụng
30:13
that motivates kids to invest ideas on, and invent ideas on, sustainability.
522
1789000
7000
năng lượng sạch và đầu tư cho chúng
30:20
And one of the things that came out --
523
1796000
2000
Một trong những ý tưởng là
30:22
Allison, who actually nominated me, said something earlier on
524
1798000
3000
của Allison trong một lần suy nghĩ ý tưởng
30:25
in a brainstorming. She said that recycling in Canada
525
1801000
3000
Cô ấy nói rằng việc tái chế ở Canada
hướng đến nhận thức của trẻ
hướng đến nhận thức của trẻ
30:28
had a fantastic entry into our psyche through kids between grade four and six.
526
1804000
8000
ở độ tuổi từ lớp 4 đến lớp 6
30:36
And you think about it, you know,
527
1812000
2000
Điều đó khiến bạn suy ngẫm
30:38
grade four -- my wife and I, we say age seven is the age of reason,
528
1814000
4000
lớp 4 -- vợ tôi và tôi cho rằng 7 tuổi là
độ tuổi trẻ bắt đầu có lý trí
độ tuổi trẻ bắt đầu có lý trí
30:42
so they're into the age of reason. And they're pre-puberty.
529
1818000
4000
và xây dựng lý trí
ở tuổi tiền dậy thì.
ở tuổi tiền dậy thì.
30:46
So it's this great window where they actually are --
530
1822000
2000
Đây là một giai đoạn tốt
30:48
you can influence them. You know what happens at puberty?
531
1824000
3000
để bạn gây ảnh hưởng đến trẻ. Điều gì
xảy ra ở tuổi dậy thì?
xảy ra ở tuổi dậy thì?
30:51
You know, we know that from earlier presentations.
532
1827000
3000
Chúng ta đã biết từ những
bài thuyết trình trước.
bài thuyết trình trước.
30:54
So my thinking here is that we try to motivate those kids
533
1830000
7000
Suy nghĩ của tôi là chúng ta cố gắng
thúc đẩy trẻ có nhiều ý tưởng để cho
thúc đẩy trẻ có nhiều ý tưởng để cho
31:01
to start driving home ideas. Let them understand what sustainability is,
534
1837000
4000
chúng hiểu sử dụng
năng lượng sạch là gì
năng lượng sạch là gì
31:05
and that they have a vested interest in it to happen.
535
1841000
2000
và chúng sẽ có lợi nếu việc đó diễn ra.
31:07
And one of the ways I thought of doing it is to use my prize,
536
1843000
5000
Một trong những cách mà tôi suy nghĩ ra
là sử dụng tiền thưởng của tôi
là sử dụng tiền thưởng của tôi
31:12
so I would take 30,000 or 40,000 dollars of the winnings,
537
1848000
4000
khoảng 30,000 hay 40,000 USD
tiền thưởng,
tiền thưởng,
31:16
and the rest is going to be to manage this project,
538
1852000
2000
phần còn lại sẽ dùng để tổ chức dự án này,
31:18
but to use that as prizes for kids to get into their hands.
539
1854000
3000
như là phần thưởng cho các bé.
31:21
But the other thing that I thought would be fantastic
540
1857000
2000
Nhưng một điều khác mà tôi nghĩ
rất tuyệt
rất tuyệt
31:23
was to create these -- call them "prize targets."
541
1859000
4000
là tạo ra những "mục tiêu phần thưởng"
31:27
And so one could be for the best sustainable idea
542
1863000
4000
Có thể là phần thưởng cho ý tưởng hay nhất
cho một dự án cấp trường hay
cho một dự án cấp trường hay
31:31
for an in-school project, the best one for a household project,
543
1867000
5000
phần thưởng cho
một dự án của hộ gia đình,
một dự án của hộ gia đình,
31:36
or it could be the best community project for sustainability.
544
1872000
3000
hay dự án cộng đồng về dùng
năng lượng không gây hại môi trường.
năng lượng không gây hại môi trường.
31:39
And I also thought there should be a nice prize
545
1875000
3000
Tôi nghĩ nên có một giải thưởng lớn
31:42
for the best artwork for "In My World." And what would happen --
546
1878000
4000
cho tác phẩm cho cuộc thi "Trong thế giới
của tôi". Điều sẽ xảy ra là giải thưởng
của tôi". Điều sẽ xảy ra là giải thưởng
31:46
it's a scalable thing. And if we can get people to put in things --
547
1882000
5000
được mở rộng khi vận động đóng góp
31:51
whether it's equipment, like a media lab,
548
1887000
2000
dụng cụ, như là phòng thí nghiệm ý tưởng,
31:53
or money to make the prize significant enough --
549
1889000
2000
hay tiền để làm giải thưởng đủ lớn --
31:55
and to open it up to all the schools that are public schools,
550
1891000
5000
mở rộng ra tất cả các trường công,
32:00
or schools that are with kids that age,
551
1896000
2000
hay trường có trẻ em ở độ tuổi đó,
32:02
and make it a wide-open competition for them
552
1898000
3000
và biến nó thành một cuộc thi để trẻ
cố gắng đạt giải thưởng
cố gắng đạt giải thưởng
32:05
to go after those prizes and to submit them.
553
1901000
2000
từ đó đề xuất ý tưởng.
32:07
And the prize has to be a verifiable thing, so it's not about just ideas.
554
1903000
5000
Ý tưởng phải khả thi,
32:12
The art pieces are about the ideas and how they present them
555
1908000
3000
Những tác phẩm nghệ thuật là vế ý tưởng
và cách trẻ trình bày và
và cách trẻ trình bày và
32:15
and do them, but the actual things have to be verifiable.
556
1911000
3000
thực hiện ý tưởng khả thi và thực tế.
32:18
In that way, what's happening is that
557
1914000
2000
Theo cách đó, việc xảy ra là
32:20
we're motivating a certain age group to start thinking.
558
1916000
3000
chúng ta đang thúc đẩy một nhóm tuổi
động não.
động não.
32:23
And they're going to push that up, from the bottom -- up into,
559
1919000
5000
Các bé sẽ tác động
32:28
I believe, into the households. And parents will be reacting to it,
560
1924000
4000
đến gia đình. Phụ huynh cũng sẽ phản ứng,
và giúp đỡ các em thực hiện dự án.
và giúp đỡ các em thực hiện dự án.
32:32
and trying to help them with the projects.
561
1928000
2000
Tôi nghĩ điều này sẽ khuyến khích
32:34
And I think it starts to motivate the whole idea towards sustainability
562
1930000
4000
suy nghĩ về việc sử dụng năng lượng tốt
32:38
in a very positive way,
563
1934000
2000
theo một cách tích cực,
32:40
and starts to teach them. They know about recycling now,
564
1936000
3000
và dạy cho trẻ em. Hiện nay, chúng biết về
việc tái chế
việc tái chế
32:43
but they don't really, I think, get sustainability in all the things,
565
1939000
3000
nhưng chúng không thật sự hiểu việc
sử dụng năng lượng sạch
sử dụng năng lượng sạch
32:46
and the energy footprint, and how that matters.
566
1942000
3000
và tác động ảnh hưởng
nghiêm trọng ra sao.
nghiêm trọng ra sao.
32:49
And to teach them, to me, would be a fantastic wish,
567
1945000
4000
Chỉ dạy cho trẻ em, với tôi, là một
ước muốn tuyệt vời,
ước muốn tuyệt vời,
32:53
and it would be something that I would certainly put my shoulder into.
568
1949000
4000
và đó sẽ là việc mà tôi muốn dốc tâm làm.
Trong cuộc thi "Trong thế giới của tôi"
Trong cuộc thi "Trong thế giới của tôi"
32:58
And again, in "In My World," the competition --
569
1954000
2000
chúng tôi sử dụng các tác phẩm nghệ thuật
33:00
we would use the artwork that comes in from that competition to promote it.
570
1956000
4000
nộp cho cuộc thi để quảng bá.
33:04
And I like the words, "in my world,"
571
1960000
2000
Tôi thích cụm từ "Trong thế giới của tôi,"
33:06
because it gives possession of the world to the person who's doing it.
572
1962000
3000
bởi vì nó tạo ra cảm giác sở hữu thế giới
với người thực hiện
với người thực hiện
33:09
It is my world; it's not someone else's. I want to help it;
573
1965000
3000
Đây là thế giới của tôi; không phải của
ai khác.
ai khác.
33:12
I want to do something with it. So I think it has a great opportunity
574
1968000
5000
Tôi muốn làm gì đó. Tôi nghĩ cuộc thi
là cơ hội kết hợp được trí tưởng tượng
là cơ hội kết hợp được trí tưởng tượng
33:17
to engage the imaginations -- and great ideas, I think, come from kids --
575
1973000
5000
và ý tưởng hay của bọn trẻ
33:22
and engage their imagination into a project,
576
1978000
2000
để trẻ áp dụng chúng vào dự án,
33:24
and do something for schools.
577
1980000
2000
và làm gì đó cho trường.
33:26
I think all schools could use extra equipment, extra cash --
578
1982000
3000
Tôi cho rằng mọi trường cần dùng nhiều
thiết bị và tiền hơn --
thiết bị và tiền hơn --
33:29
it's going to be an incentive for them to do that.
579
1985000
4000
Đó sẽ là một sự khích lệ cho các bé
thực hiện dự án.
thực hiện dự án.
33:33
And these are some of the ideas in terms of where
580
1989000
3000
Đây là một số ý tưởng về nơi
33:36
we could possibly put in some promotion for "In My World."
581
1992000
6000
để quảng bá hình ảnh
cho cuộc thi "Trong thế giới của tôi".
cho cuộc thi "Trong thế giới của tôi".
33:42
And wish three is: Imax film. So I was told I should do one for myself,
582
1998000
6000
Ước muốn 3: phim dùng công nghệ Imax.
Có người nói tôi nên làm một phim cho mình
Có người nói tôi nên làm một phim cho mình
33:48
and I've always wanted to actually get involved with doing something.
583
2004000
4000
và tôi đã luôn muốn làm vậy.
33:52
And the scale of my work, and the kinds of ideas I'm playing with --
584
2008000
3000
Quy mô dự án của tôi cũng như ý tưởng
mà tôi muốn làm đến từ
mà tôi muốn làm đến từ
33:55
when I first saw an Imax film, I almost immediately thought,
585
2011000
3000
lúctôi xem bộ phim Imax đầu tiên,
33:58
"There's a real resonance between what I'm trying to do
586
2014000
2000
"Tôi có thể tác động mọi người với
cái tôi thực hiện
cái tôi thực hiện
34:00
and the scale of what I try to do as a photographer."
587
2016000
3000
và với phạm vi của cái tôi làm khi
là một nhiếp ảnh gia."
là một nhiếp ảnh gia."
34:03
And I think there's a real possibility
588
2019000
4000
Tôi cho rằng tôi có khả năng
34:07
to reach new audiences if I had a chance.
589
2023000
2000
tác động đến khán giả nếu có cơ hội.
34:09
So I'm looking, really, for a mentor, because I just had my birthday.
590
2025000
4000
Nên tôi đang tìm kiếm một nhà
cố vấn, vì tôi vừa bước qua tuổi
cố vấn, vì tôi vừa bước qua tuổi
34:13
I'm 50, and I don't have time to go back to school right now --
591
2029000
3000
50, không thể quay lại
trường bây giờ --
trường bây giờ --
34:16
I'm too busy. So I need somebody
592
2032000
2000
Tôi quá bận. Tôi cần ai đó
34:18
who can put me on a quick catch-up course on how to do something like that,
593
2034000
5000
có thể giúp tôi cập nhật nhanh chóng
cách để làm việc đó,
cách để làm việc đó,
34:23
and lead me through the maze of how one does something like this.
594
2039000
4000
và giúp tôi minh mẫn để hiểu được
sao một người có thể làm vậy.
sao một người có thể làm vậy.
34:27
That would be fantastic. So those are my three wishes.
595
2043000
3000
Điều đó sẽ thật tuyệt vời. Và đó chính là
ba ước muốn của tôi.
ba ước muốn của tôi.
34:30
(Applause)
596
2046000
1000
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Edward Burtynsky - Photographer2005 TED Prize winner Edward Burtynsky has made it his life's work to document humanity's impact on the planet. His riveting photographs, as beautiful as they are horrifying, capture views of the Earth altered by mankind.
Why you should listen
To describe Canadian photographer Edward Burtynsky's work in a single adjective, you have to speak French: jolie-laide. His images of scarred landscapes -- from mountains of tires to rivers of bright orange waste from a nickel mine -- are eerily pretty yet ugly at the same time. Burtynsky's large-format color photographs explore the impact of humanity's expanding footprint and the substantial ways in which we're reshaping the surface of the planet. His images powerfully alter the way we think about the world and our place in it.
With his blessing and encouragement, WorldChanging.com and others use his work to inspire ongoing global conversations about sustainable living. Burtynsky's photographs are included in the collections of over 50 museums around the world, including the Tate, London and the Museum of Modern Art and the Guggenheim in New York City. A large-format book, 2003's Manufactured Landscapes, collected his work, and in 2007, a documentary based on his photography, also called Manufactured Landscapes, debuted at the Toronto Film Festival before going on to screen at Sundance and elsewhere. It was released on DVD in March 2007. In 2008, after giving a talk at the Long Now Foundation, Burtynsky proposed "The 10,000 Year Gallery," which could house art to be curated over thousands of years preserved through carbon transfers in an effort to reflect the attitudes and changes of the world over time.
When Burtynsky accepted his 2005 TED Prize, he made three wishes. One of his wishes: to build a website that will help kids think about going green. Thanks to WGBH and the TED community, the show and site Meet the Greens debuted at TED2007. His second wish: to begin work on an Imax film, which morphed into the jaw-dropping film Manufactured Landscapes with Jennifer Baichwal. And his third wish, wider in scope, was simply to encourage "a massive and productive worldwide conversation about sustainable living." Thanks to his help and the input of the TED community, the site WorldChanging.com got an infusion of energy that has helped it to grow into a leading voice in the sustainability community.
In 2016, he won a Governor General's Award in Visual and Media Arts for his work.
Edward Burtynsky | Speaker | TED.com