TEDGlobal 2010
Patrick Chappatte: The power of cartoons
Patrick Chappatte: Sức mạnh của tranh biếm họa
Filmed:
Readability: 3.6
893,869 views
Trong một chuỗi những điểm nhấn hóm hỉnh, Patrick Chappatte dẫn chứng một trường hợp sâu sắc về sức mạnh của tranh biếm họa. Những dự án của anh tại Libăng, Tây Phi và dải Gaza chỉ ra bằng cách nào, khi gặp đúng người, chiếc bút chì có thể làm sáng tỏ những vấn đề nghiêm trọng và tập hợp những người khác ngồi lại cùng nhau.
Patrick Chappatte - Editorial cartoonist
Using clean, simple pencil strokes, editorial cartoonist Patrick Chappatte wields globally literate and to-the-point humor on world events -- the tragic, the farcical and the absurd. Full bio
Using clean, simple pencil strokes, editorial cartoonist Patrick Chappatte wields globally literate and to-the-point humor on world events -- the tragic, the farcical and the absurd. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
So yeah, I'm a newspaper cartoonist --
0
1000
2000
Xin thưa, Tôi là người vẽ tranh biếm họa trên báo
00:18
political cartoonist.
1
3000
2000
người vẽ tranh biếm họa chính trị.
00:20
I don't know if you've heard about it -- newspapers?
2
5000
3000
Không biết có ai nghe nói về nó chưa - báo ?
00:23
It's a sort of paper-based reader.
3
8000
3000
Đại lọai như tờ giấy để đọc.
00:26
(Laughter)
4
11000
3000
(Cười)
00:29
It's lighter than an iPad,
5
14000
2000
Nhẹ hơn cả máy iPad
00:31
it's a bit cheaper.
6
16000
3000
cũng rẻ hơn nữa
00:34
You know what they say?
7
19000
2000
Mọi người có biết người ta đang nói gì không?
00:36
They say the print media is dying --
8
21000
3000
Họ bảo rằng ngành in ấn xuất bản đang chết đi.
00:39
who says that? Well, the media.
9
24000
3000
Ai nói? Vâng, chính là các phương tiện truyền thông
00:42
But this is no news, right?
10
27000
3000
Nhưng tin này cũng chẳng có gì mới phải không mọi người?
00:45
You've read about it already.
11
30000
3000
Ai cũng biết cả rồi.
00:48
(Laughter)
12
33000
3000
(Cười)
00:53
Ladies and gentlemen,
13
38000
2000
Thưa mọi người,
00:55
the world has gotten smaller.
14
40000
2000
Thế giới đang thu nhỏ lại từ từ
00:57
I know it's a cliche, but look,
15
42000
3000
Tôi biết điều này là lời nói rập khuôn, nhưng hãy nhìn lên đây
01:00
look how small,
16
45000
3000
nhìn xem thế giới đã nhỏ di
01:03
how tiny it has gotten.
17
48000
2000
như thế nào.
01:05
And you know the reason why, of course.
18
50000
2000
và tất nhiên mọi người cũng biết lý do tại sao
01:07
This is because of technology -- yeah.
19
52000
3000
Đó là bởi vì khoa học kỹ thuật. Vâng.
01:10
(Laughter)
20
55000
2000
(Cười)
01:13
Any computer designers in the room?
21
58000
2000
Có ai trong đây làm về thiết kế máy tính không ?
01:17
Yeah well,
22
62000
2000
Được rồi,
01:19
you guys are making my life miserable
23
64000
3000
Những người này đang làm đời tôi khốn khổ,
01:22
because track pads used to be round,
24
67000
2000
bởi vì bàn trỏ chuột từng có dạng hình tròn
01:24
a nice round shape.
25
69000
2000
một khối tròn đẹp
01:26
That makes a good cartoon.
26
71000
2000
điều này tạo ra một tranh biếm họa tốt
01:28
But what are you going to do with a flat track pad,
27
73000
2000
nhưng bạn sẽ làm gì với một cái bàn trỏ chuột phẳng,
01:30
those square things?
28
75000
2000
những thứ hình vuông này?
01:32
There's nothing I can do as a cartoonist.
29
77000
2000
Một họa sĩ tranh biếm họa như tôi chẳng làm được gì cả.
01:34
Well, I know the world is flat now.
30
79000
3000
Xin thưa, tôi biết thế giới lúc này là một thế giới phẳng
01:37
That's true.
31
82000
1000
Điều này hoàn toàn đúng
01:38
And the Internet has reached
32
83000
2000
Và Internet đã vươn tới
01:40
every corner of the world,
33
85000
2000
từng ngóc ngách của thế giới,
01:42
the poorest, the remotest places.
34
87000
2000
đến những nơi xa xăm, nghèo khổ nhất.
01:44
Every village in Africa now has a cyber cafe.
35
89000
3000
Tất cả làng mạc ở châu Phi giờ chỗ nào cũng có cà phê internet
01:49
(Laughter)
36
94000
6000
(Cười)
01:55
Don't go asking for a Frappuccino there.
37
100000
3000
Ở đó chẳng bán Frappuccino đâu.
01:59
So we are bridging the digital divide.
38
104000
3000
Vậy chúng ta đang nối liền khoảng cách số
02:02
The Third World is connected,
39
107000
2000
Thế giới thứ 3 được kết nối
02:04
we are connected.
40
109000
2000
Chúng ta được kết nối với nhau
02:06
And what happens next?
41
111000
2000
Vậy điều gì tiếp theo?
02:08
Well, you've got mail.
42
113000
3000
Vâng, bạn có thư điện tử đây
02:13
Yeah.
43
118000
2000
Yeah.
02:15
Well, the Internet has empowered us.
44
120000
3000
Vâng, Internet gia tăng sức mạnh của chúng ta
02:18
It has empowered you,
45
123000
2000
Internet mở rộng khả năng của bạn
02:20
it has empowered me
46
125000
2000
khả năng của tôi,
02:22
and it has empowered some other guys as well.
47
127000
3000
và cũng như những người khác.
02:26
(Laughter)
48
131000
5000
(Cười)
02:31
You know, these last two cartoons --
49
136000
2000
Mọi người biết không, hai biếm họa cuối,
02:33
I did them live
50
138000
2000
Tôi đã vẽ trực tiếp
02:35
during a conference in Hanoi.
51
140000
2000
trong một cuộc hội nghị ở Hà Nội
02:37
And they were not used to that
52
142000
3000
Và họ đã không quen với việc đó
02:40
in communist 2.0 Vietnam.
53
145000
3000
trong một Việt Nam cộng sản 2.0.
02:43
(Laughter)
54
148000
2000
(Cười)
02:45
So I was cartooning live on a wide screen --
55
150000
3000
Vì vậy tôi đã vẽ thẳng lên màn ảnh
02:48
it was quite a sensation --
56
153000
2000
chuyện này khá nhạy cảm
02:50
and then this guy came to me.
57
155000
2000
rồi sau đó người đàn ông này đến chỗ tôi
02:52
He was taking pictures of me and of my sketches,
58
157000
2000
Anh ta chụp ảnh tôi và bức tranh
02:54
and I thought, "This is great, a Vietnamese fan."
59
159000
4000
tôi nghĩ, "Thật tuyệt, một fan người Việt Nam"
02:58
And as he came the second day,
60
163000
2000
Và ngày thứ hai khi anh ta đến
03:00
I thought, "Wow, that's really a cartoon lover."
61
165000
3000
Tôi nghĩ là, "Wow, anh ta hẳn là yêu tranh biếm họa lắm."
03:03
And on the third day, I finally understood,
62
168000
2000
Ngày thứ ba,cuối cùng tôi đã hiểu
03:05
the guy was actually on duty.
63
170000
3000
thì ra anh ta đang làm nhiệm vụ
03:09
So by now, there must be a hundred pictures of me
64
174000
2000
Tính tới giờ, chắc là có hàng trăm tấm ảnh của tôi
03:11
smiling with my sketches
65
176000
2000
cùng với những phác họa của mình
03:13
in the files of the Vietnamese police.
66
178000
3000
nằm trong hồ sơ của cảnh sát Việt Nam
03:16
(Laughter)
67
181000
2000
(Cười)
03:18
No, but it's true: the Internet has changed the world.
68
183000
3000
Không, nhưng đó là sự thật: Internet thay đổi thế giới
03:21
It has rocked the music industry;
69
186000
2000
Internet thúc đẩy nền công nghiệp âm nhạc.
03:23
it has changed the way we consume music.
70
188000
2000
Internet thay đổi cách tiêu thụ âm nhạc.
03:25
For those of you old enough to remember,
71
190000
2000
Quý vị còn nhớ,
03:27
we used to have to go to the store
72
192000
2000
chúng ta từng đi đến cửa hiệu
03:29
to steal it.
73
194000
2000
để ăn trộm
03:31
(Laughter)
74
196000
3000
(Cười)
03:35
And it has changed the way
75
200000
2000
Và Internet thay đổi cách thức
03:37
your future employer
76
202000
2000
những nhà tuyển dụng tương lai
03:39
will look at your application.
77
204000
2000
đánh giá hồ sơ xin việc của bạn.
03:41
So be careful
78
206000
2000
Vì vậy hãy cẩn thận
03:43
with that Facebook account --
79
208000
3000
với tài khoản Facebook
03:46
your momma told you, be careful.
80
211000
3000
Mẹ đã dặn vậy, cẩn thận.
03:50
And technology has set us free --
81
215000
3000
Và khoa học kĩ thuật đã giải phóng chúng ta.
03:54
this is free WiFi.
82
219000
2000
Đây là WiFi miễn phí.
03:56
But yeah, it has liberated us
83
221000
2000
Nó đang giải phóng chúng ta
03:58
from the office desk.
84
223000
3000
khỏi bàn làm việc.
04:01
This is your life,
85
226000
2000
Đây là cuộc sống của bạn.
04:04
enjoy it.
86
229000
2000
Hãy tận hưởng
04:06
(Laughter)
87
231000
3000
(Cười)
04:09
In short, technology, the internet,
88
234000
3000
Một cách ngắn gọn, khoa học kĩ thuật, Internet
04:12
they have changed our lifestyle.
89
237000
3000
chúng đang thay đổi cuộc sống chúng ta.
04:15
Tech guru, like this man --
90
240000
2000
Người đam mê công nghệ, như anh chàng này --
04:17
that a German magazine called the philosopher of the 21st century --
91
242000
3000
đã được gọi là nhà triết học của thế kỉ 21 bởi một tạp chí Đức.
04:20
they are shaping the way we do things.
92
245000
2000
chúng đang định hướng nên cách chúng ta làm việc.
04:22
They are shaping the way we consume.
93
247000
2000
Chúng định hướng cách chúng ta chi tiêu
04:24
They are shaping our very desires.
94
249000
3000
và cả những ước mơ cháy bỏng
04:27
(Laughter)
95
252000
4000
(Cười)
04:31
(Applause)
96
256000
6000
(Vỗ tay)
04:38
You will not like it.
97
263000
3000
Quý vị sẽ không thích nó đâu.
04:42
And technology has even changed
98
267000
2000
và khoa học kĩ thuật thậm chí đang thay đổi
04:44
our relationship to God.
99
269000
3000
mối quan hệ giữa chúng ta và Chúa
04:47
(Laughter)
100
272000
6000
(Cười)
04:53
Now I shouldn't get into this.
101
278000
2000
Tôi không nên nói về vấn đề này lúc này,
04:55
Religion and political cartoons,
102
280000
2000
Tranh châm biếm về tôn giáo và chính trị,
04:57
as you may have heard,
103
282000
2000
như bạn đã từng nghe,
04:59
make a difficult couple,
104
284000
2000
làm nên một bộ đôi không hợp nhau,
05:01
ever since that day of 2005,
105
286000
2000
Chưa bao giờ kể từ năm 2005,
05:03
when a bunch of cartoonists in Denmark
106
288000
2000
khi nhiều nhà vẽ tranh biếm họa của Đan Mạch
05:05
drew cartoons that had repercussions all over the world --
107
290000
3000
vẽ những bức tranh đã gây chấn động trên tòan thế giới,
05:08
demonstrations, fatwa,
108
293000
2000
những kiểu biểu tình, đụng vào niềm tin tín ngưỡng của người Hồi giáo.
05:10
they provoked violence. People died in the violence.
109
295000
3000
Chúng đã kích động bạo lực. Người ta chết vì bạo lực.
05:13
This was so sickening;
110
298000
2000
Thật kinh khủng.
05:15
people died because of cartoons.
111
300000
3000
Khi người ta chết vì tranh họat hình.
05:19
I mean --
112
304000
2000
Ý tôi là --
05:23
I had the feeling at the time
113
308000
2000
Lúc đó tôi có cảm giác
05:25
that cartoons had been used by both sides, actually.
114
310000
3000
thực ra rằng tranh biếm họa đã được sử dụng bởi cả hai phía.
05:28
They were used first by a Danish newspaper,
115
313000
2000
Chúng đầu tiên được dùng bởi một tờ báo Đan Mạch,
05:30
which wanted to make a point on Islam.
116
315000
2000
được dùng để nói về đạo Hồi.
05:32
A Danish cartoonist told me he was one of the 24
117
317000
3000
Một nhà vẽ tranh người Đan Mạch đã bảo tôi rằng anh ta là một trong 24 người
05:35
who received the assignment to draw the prophet --
118
320000
2000
được yêu cầu vẽ lãnh đạo hồi giáo
05:37
12 of them refused. Did you know that?
119
322000
3000
12 người đã từ chối. Quý vị có biết không?
05:40
He told me, "Nobody has to tell me what I should draw.
120
325000
3000
Anh ta nói tôi rằng, "Chẳng ai nói cho tôi biết tôi nên vẽ gì
05:43
This is not how it works."
121
328000
2000
Đây không phải là cách vốn có."
05:45
And then, of course, they were used
122
330000
2000
Và sau đó đương nhiên là những hình vẽ được dùng
05:47
by extremists and politicians on the other side.
123
332000
3000
bởi những kẻ cực đoan và chính trị gia phía đối lập.
05:50
They wanted to stir up controversy.
124
335000
2000
Họ muốn khóay lên tranh cãi.
05:52
You know the story.
125
337000
2000
Quý vị biết chuyện này.
05:55
We know that cartoons can be used as weapons.
126
340000
3000
Chúng ta biết rằng tranh ảnh có thể dùng như vũ kí.
05:58
History tells us,
127
343000
2000
Lịch sử đã chứng minh cho ta thấy,
06:00
they've been used by the Nazis
128
345000
2000
Đức Quốc xã đã dùng tranh biếm họa
06:02
to attack the Jews.
129
347000
2000
để tấn công người Do Thái
06:04
And here we are now.
130
349000
2000
Và giờ đây,
06:06
In the United Nations,
131
351000
2000
Trong Liên Hợp Quốc,
06:08
half of the world is pushing
132
353000
3000
một nửa thế giới đang ra sức ép
06:11
to penalize the offense to religion --
133
356000
2000
để xử phạt những vị phạm tôn giáo --
06:13
they call it the defamation of religion --
134
358000
2000
họ gọi đó là sự phỉ báng tôn giáo --
06:15
while the other half of the world is fighting back
135
360000
2000
trong khi nửa kia đang chống lại
06:17
in defense of freedom of speech.
136
362000
3000
để bảo vệ sự tự do ngôn luận
06:20
So the clash of civilizations is here,
137
365000
2000
Vậy nên sự va chạm giữa cách nền văn minh là ở đây,
06:22
and cartoons are at the middle of it?
138
367000
3000
và phải chăng hoạt hình nằm ở giữa?
06:26
This got me thinking.
139
371000
3000
Điều này khiến tôi suy nghĩ.
06:29
Now you see me thinking
140
374000
2000
Lúc này quý vị thấy tôi đang suy nghĩ
06:31
at my kitchen table,
141
376000
2000
tại bàn ăn của tôi.
06:33
and since you're in my kitchen,
142
378000
2000
Và khi các bạn vào trong nhà bếp của tôi,
06:35
please meet my wife.
143
380000
2000
thì xin gặp vợ tôi.
06:37
(Laughter)
144
382000
6000
(Cừơi)
06:43
In 2006, a few months after,
145
388000
3000
Trong năm 2006, vài tháng sau đó,
06:46
I went Ivory Coast --
146
391000
2000
Tôi đi đến Bờ Biển Ngà --
06:48
Western Africa.
147
393000
2000
Tây Phi.
06:50
Now, talk of a divided place -- the country was cut in two.
148
395000
3000
Giờ nói về một đất nước bị chia cắt. Bị cắt làm hai.
06:53
You had a rebellion in the North,
149
398000
2000
Có nổi loạn ở phía bắc
06:55
the government in the South -- the capital, Abidjan --
150
400000
2000
chính phủ ở phía nam - thủ đô, Abidjan --
06:57
and in the middle, the French army.
151
402000
3000
và ở giữa, quân đội Pháp.
07:00
This looks like a giant hamburger.
152
405000
2000
Nó giống như cái bánh mì kẹp khổng lồ.
07:02
You don't want to be the ham in the middle.
153
407000
3000
Chả có ai muốn làm miếng thịt xông khói nằm ở giữa cả.
07:07
I was there to report on that story
154
412000
2000
Tôi đã ở đó để làm báo cáo về sự việc này.
07:09
in cartoons.
155
414000
2000
dưới dạng họat hình.
07:11
I've been doing this for the last 15 years;
156
416000
3000
Tôi làm công việc này 15 năm rồi.
07:14
it's my side job, if you want.
157
419000
2000
Đó là công việc tay trái của tôi nếu bạn muốn biết rõ.
07:16
So you see the style is different.
158
421000
2000
Vì vậy bạn có thể thấy phong cách khác biệt.
07:18
This is more serious than maybe editorial cartooning.
159
423000
3000
Việc này hệ trọng hơn là biên tập họat hình.
07:21
I went to places like Gaza
160
426000
3000
Tôi đã đi tới nhưng nơi như Gaza
07:24
during the war in 2009.
161
429000
3000
trong cuộc chiến tranh năm 2009.
07:27
So this is really journalism in cartoons.
162
432000
2000
Này thực sự là báo chí dưới dạng họat hình.
07:29
You'll hear more and more about it.
163
434000
2000
Bạn sẽ được nghe thêm về nó.
07:31
This is the future of journalism, I think.
164
436000
3000
Tôi nghĩ đây là tương lai của báo chí
07:35
And of course, I went to see the rebels in the north.
165
440000
3000
Và tất nhiên, tôi đã đi gặp những người nổi lọan ở phía bắc.
07:38
Those were poor guys fighting for their rights.
166
443000
2000
Những người khốn khổ này đang chiến đấu vì quyền lợi của họ.
07:40
There was an ethnic side to this conflict
167
445000
2000
Có sự mâu thuẫn dân tộc.
07:42
as very often in Africa.
168
447000
3000
vốn rất phổ biến ở châu Phi.
07:45
And I went to see the Dozo.
169
450000
2000
Và tôi đã đi gặp những người Dozo.
07:47
The Dozo, they are the traditional hunters
170
452000
2000
Dozo là những thợ săn lâu đời
07:49
of West Africa.
171
454000
2000
ở Tây Phi.
07:51
People fear them --
172
456000
2000
Mọi người khiếp sợ họ.
07:53
they help the rebellion a lot.
173
458000
2000
Họ giúp các cuộc nổi lọan rất nhiều.
07:55
They are believed to have magical powers.
174
460000
2000
Người ta tin là họ có sức mạnh kì diệu.
07:57
They can disappear and escape bullets.
175
462000
3000
Có thể làm biến mất viên đạn.
08:01
I went to see a Dozo chief;
176
466000
2000
Tôi đã đi gặp một thủ lĩnh Dozo.
08:03
he told me about his magical powers.
177
468000
3000
Ông ta kể tôi nghe về quyền năng của ông ấy.
08:06
He said, "I can chop your head off right away
178
471000
3000
Ông nói, "Tôi có thể chặt đầu anh ngay bây giờ
08:09
and bring you back to life."
179
474000
3000
và sau đó hồi sinh lại."
08:12
I said, "Well, maybe we don't have time for this right now."
180
477000
3000
Tôi trả lời, "Giờ có lẽ chúng ta không có thời gian cho chuyện này đâu."
08:15
(Laughter)
181
480000
2000
(Cười)
08:17
"Another time."
182
482000
2000
"Để lúc khác."
08:19
So back in Abidjan,
183
484000
3000
Quay lại Abidjan,
08:22
I was given a chance to lead a workshop
184
487000
2000
Tôi được dịp dẫn đầu một cuộc hội thảo
08:24
with local cartoonists there
185
489000
2000
với sự tham gia các nhà biếm họa ở đó,
08:26
and I thought, yes,
186
491000
2000
Và tôi nghĩ, vâng,
08:28
in a context like this, cartoons can really be used as weapons
187
493000
3000
Trong bối cảnh như thế này, tranh biếm họa có thể dùng như một vũ khí
08:31
against the other side.
188
496000
2000
chống lại bên kia.
08:33
I mean, the press in Ivory Coast was bitterly divided --
189
498000
4000
Ý tôi là, giới báo chí ở Bờ Biển Ngà đã bị chia rẽ sâu sắc.
08:37
it was compared to the media in Rwanda
190
502000
2000
Có thể so sánh với giới truyền thông ở Rwanda
08:39
before the genocide --
191
504000
2000
trước thảm họa diệt chủng.
08:41
so imagine.
192
506000
2000
Hãy tưởng tượng.
08:43
And what can a cartoonist do?
193
508000
2000
Một người vẽ tranh biếm họa có thể làm gì?
08:45
Sometimes editors would tell their cartoonists
194
510000
2000
Nhà biên tập thỉnh thoảng sẽ bảo người vẽ tranh biếm họa
08:47
to draw what they wanted to see,
195
512000
2000
hãy vẽ những gì họ muốn thấy,
08:49
and the guy has to feed his family, right?
196
514000
3000
những người vẽ tranh còn phải nuôi sống gia đình.
08:53
So the idea was pretty simple.
197
518000
2000
Vì vậy ý tưởng rất đơn giản.
08:55
We brought together cartoonists
198
520000
3000
Chúng tôi tập trung những người sáng tác tranh biếm họa lại với nhau
08:58
from all sides in Ivory Coast.
199
523000
3000
từ mọi nơi trên khắp Bờ Biển Ngà.
09:01
We took them away from their newspaper for three days.
200
526000
3000
Chúng tôi ngăn cách họ với tờ báo của mình trong ba ngày.
09:04
And I asked them to do a project together,
201
529000
3000
Và yêu cầu họ làm một dự án chung,
09:07
tackle the issues affecting their country
202
532000
3000
giải quyết các vấn đề ảnh hưởng đến đất nước của họ
09:10
in cartoons, yes, in cartoons.
203
535000
3000
dưới dạng tranh vẽ, vâng, chính là tranh vẽ.
09:13
Show the positive power of cartoons.
204
538000
2000
Chứng tỏ khả năng có lợi của tranh vẽ.
09:15
It's a great tool of communication
205
540000
2000
Đó là một công cụ giao tiếp tuyệt vời
09:17
for bad or for good.
206
542000
2000
cho người tốt hoặc kẻ xấu.
09:19
And cartoons can cross boundaries,
207
544000
2000
Tranh họat họa có thể vượt qua những rào cản,
09:21
as you have seen.
208
546000
2000
như các bạn có thể thấy.
09:23
And humor is a good way, I think,
209
548000
2000
Tôi nghĩ hài hước là một phương pháp tốt
09:25
to address serious issues.
210
550000
3000
để giải quyết những vấn đề hệ trọng.
09:28
And I'm very proud of what they did.
211
553000
2000
Tôi rất tự hào về những gì họ đã làm.
09:30
I mean, they didn't agree with each other -- that was not the point.
212
555000
3000
Ý tôi là, họ đã không đồng ý với nhau -- đó không phải là vấn đề.
09:33
And I didn't ask them to do nice cartoons.
213
558000
2000
và tôi cũng không yêu cầu họ vẽ thật đẹp.
09:35
The first day, they were even shouting at each other.
214
560000
2000
Ngày đầu tiên, họ thậm chí còn hét vào mặt nhau.
09:37
But they came up with a book,
215
562000
2000
Nhưng họ đã đưa ra một quyển sách,
09:39
looking back at 13 years
216
564000
3000
nhìn lại 13 năm trước
09:42
of political crisis in Ivory Coast.
217
567000
3000
về sự khủng hỏang chính trị ở Bờ Biển Ngà.
09:45
So the idea was there.
218
570000
2000
Ý kiến là vậy.
09:47
And I've been doing projects like this,
219
572000
2000
Và tôi tiến hành những dự án như vậy,
09:49
in 2009 in Lebanon,
220
574000
2000
vào năm 2009 ở Libăng,
09:51
this year in Kenya, back in January.
221
576000
3000
năm nay, ở Kenya, tháng 1 rồi.
09:54
In Lebanon, it was not a book.
222
579000
2000
Ở Libăng, không phải là quyểng sách.
09:56
The idea was to have --
223
581000
2000
Vấn đề là có --
09:58
the same principal, a divided country --
224
583000
2000
cùng một nguyên tắc, một đất nước bị chia cách --
10:00
take cartoonists from all sides
225
585000
2000
gom những nhà vẽ biếm họa lại từ mọi nơi
10:02
and let them do something together.
226
587000
2000
và để họ làm cái gì đó cùng nhau.
10:04
So in Lebanon,
227
589000
2000
Vì thế ở Libăng,
10:06
we enrolled the newspaper editors,
228
591000
2000
chúng tôi làm việc với những nhà biên tập,
10:08
and we got them to publish
229
593000
2000
và đã cho xuất bản
10:10
eight cartoonists from all sides all together on the same page,
230
595000
3000
tám tác phẩm của nhiều người trên cùng một trang giấy,
10:13
addressing the issue affecting Lebanon,
231
598000
3000
về giải quyết các vấn đề ảnh hưởng đến Libăng,
10:16
like religion in politics and everyday life.
232
601000
3000
chẳng hạn như tôn giáo trong chính trị và cuộc sống hàng ngày.
10:19
And it worked.
233
604000
2000
và nó đã hiệu quả.
10:21
For three days, almost all the newspapers of Beirut
234
606000
3000
Trong vòng ba ngày, hầu hết các tờ báo ở Beirut
10:24
published all those cartoonists together --
235
609000
2000
đã cho xuất bản cùng nhau --
10:26
anti-government,
236
611000
2000
chống chính phủ,
10:28
pro-government,
237
613000
2000
ủng hộ chính phủ,
10:30
Christian,
238
615000
3000
Thiên chúa giáo,
10:33
Muslim, of course,
239
618000
2000
Hồi giáo, tất nhiên,
10:35
English-speaking, well, you name it.
240
620000
2000
Nói tiếng anh.
10:37
So this was a great project.
241
622000
2000
Đó là dự án thành công.
10:39
And then in Kenya, what we did
242
624000
3000
Và ở Kenya, chúng tôi đã
10:42
was addressing the issue of ethnicity,
243
627000
2000
giải quyết vấn đề dân tộc,
10:44
which is a poison in a lot of places in Africa.
244
629000
3000
vốn xảy ra nhiều nơi ở châu Phi.
10:47
And we did video clips --
245
632000
3000
và chúng tôi đã làm video clip.
10:50
you can see them if you go to YouTube/Kenyatoons.
246
635000
3000
Bạn có thể xem ở Youtube kênh KenyaTunes.
10:57
So, preaching for freedom of speech
247
642000
2000
Tuyên truyền cho tự do ngôn luận
10:59
is easy here,
248
644000
2000
ở chỗ này không có gì khó
11:01
but as you have seen
249
646000
2000
Nhưng khi bạn chứng kiến
11:03
in contexts of repression or division,
250
648000
3000
trong bối cảnh xảy ra đàn áp hoặc chia cắt,
11:06
again, what can a cartoonist do?
251
651000
2000
vậy thì lúc này một nhà vẽ tranh biếm họa có thể làm gì?
11:08
He has to keep his job.
252
653000
3000
Anh ta phải giữ lấy công việc của mình.
11:12
Well I believe that in any context anywhere,
253
657000
3000
Mà tôi tin là ở đâu cũng làm thế thôi
11:15
he always has the choice at least
254
660000
2000
Ít ra anh ta luôn luôn có sự lựa chọn
11:17
not to do a cartoon
255
662000
2000
không tiếp tục vẽ nữa
11:19
that will feed hatred.
256
664000
3000
như vậy càng làm gia tăng thù hận.
11:22
And that's the message I try to convey to them.
257
667000
3000
Và đó là lời nhắn nhủ tôi muốn truyền đạt.
11:25
I think we all always have the choice in the end
258
670000
3000
Chúng ta luôn có sự lựa chọn
11:28
not to do the bad thing.
259
673000
3000
không làm những việc xấu.
11:32
But we need to support
260
677000
2000
Nhưng chúng ta cần ủng hộ
11:34
these [unclear], critical
261
679000
2000
những tiếng nói quan trọng
11:36
and responsible voices
262
681000
3000
trách nhiệm
11:39
in Africa, in Lebanon,
263
684000
2000
ở châu Phi, ở Libăng,
11:41
in your local newspaper,
264
686000
3000
ở tờ báo địa phương của quý vị,
11:44
in the Apple store.
265
689000
3000
ở trong cửa hiệu của hãng Apple.
11:48
Today, tech companies
266
693000
2000
Ngày nay, những công ty công nghệ
11:50
are the world's largest editors.
267
695000
3000
là những nhà biên tập lớn nhất thế giới.
11:53
They decide what is too offensive
268
698000
2000
Họ quyết định những gì là xúc phạm
11:55
or too provocative for you to see.
269
700000
2000
là quá khiêu khích cho khách hàng xem.
11:57
So really, it's not about the freedom of cartoonists;
270
702000
3000
Thực sự mà nói đó không phải cho sự tự do của tranh biếm họa;
12:00
it's about your freedoms.
271
705000
2000
mà là về sự tự do của các bạn.
12:03
And for dictators all over the world,
272
708000
3000
Và đối với những kẻ độc tài
12:09
the good news
273
714000
2000
thì tin tốt
12:11
is when cartoonists,
274
716000
2000
là khi những người vẽ tranh
12:13
journalists and activists shut up.
275
718000
3000
nhà báo, nhà họat động im lặng
12:18
Thank you.
276
723000
2000
Cám ơn
12:20
(Applause)
277
725000
6000
(Vỗ Tay)
ABOUT THE SPEAKER
Patrick Chappatte - Editorial cartoonistUsing clean, simple pencil strokes, editorial cartoonist Patrick Chappatte wields globally literate and to-the-point humor on world events -- the tragic, the farcical and the absurd.
Why you should listen
Patrick Chappatte is a global soul. Born in Pakistan to a Lebanese mother and a Swiss father, raised in Singapore, he has lived in New York and lives now in Geneva, Switzerland. Perhaps this explains his way of looking at world events, applying the unfettered perspective of humor to the tragic, the farcical and the absurd.
His simple line delivers pointed jokes. He draws for The International Herald Tribune (in English) and for the Swiss newspapers Le Temps (in French) and NZZ am Sonntag (in German), and in all three languages the subtle insightfulness of his cartoons consistently robs you of a laugh, or more.
Patrick Chappatte | Speaker | TED.com