TEDGlobal 2017
Marc Bamuthi Joseph: What soccer can teach us about freedom
ماڕس بامووسی جۆزێف: چ لە تۆپی پێ فێری سەربەخۆیمان دەکات
Filmed:
Readability: 4.7
1,005,797 views
"تۆپی پێ تاکە شتە لەم هەسارەیە هەموو ڕازین بەیەکەوە ئەنجامی بدەن،"وتەی بەرهەمهێنەری شانۆ وهاوەڵی تێد ماڕس بامووسی جۆزێف. لەڕێی کارەکانی و خواستی دەستپێشخەری "هەوڵدان و سەرکەوتن،" داجۆزێف مۆسیقا، سەما و تۆپی پێ دابەش دەکات بۆ ڕێگە پێدانی گونجاو، پێک بەستنێکی خۆش لەنێوان هونەرو وەرزش. زیاتر فێرببە دەربەرەی چۆنیەی بەکارهێنانی یاریەکی جوان بۆ پەروەردەکردنی کۆمەڵگە و کێشە سەرەکیەکان کە دوچاری کۆچبەران دەبێتەوە.
Marc Bamuthi Joseph - Arts activist, spoken word artist
TED Fellow Marc Bamuthi Joseph is a curator of words, ideas and protagonists. His bold, poetically-driven work investigates social issues and cultural identity. Full bio
TED Fellow Marc Bamuthi Joseph is a curator of words, ideas and protagonists. His bold, poetically-driven work investigates social issues and cultural identity. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
The two places
0
880
3216
دوو شوێن
00:16
where I feel most free
1
4120
3480
کە تیێیدا هەست بە ئازادێکی ڕەها دەکەم
00:20
aren't actually places.
2
8680
2256
شوێنکی ڕاستەقینە نییە.
00:22
They're moments.
3
10960
1440
ئەمانە ساتەکانن.
00:25
The first is inside of dance.
4
13640
3120
یەکەمیان لە کاتی سەما کردن.
00:29
Somewhere between
rising up against gravity
rising up against gravity
5
17360
3216
شوێنک لە نێوان بەرز بوونەوە
و کێشکردنی زەوی
و کێشکردنی زەوی
00:32
and the feeling that the air beneath me
6
20600
3496
کاتێ هەست دەکەم هەوا لە خوارەوەمە
00:36
is falling in love with my body's weight.
7
24120
2680
کەوتمە خۆشەویستی لەگەڵ جەستەم.
00:39
I'm dancing and the air is carrying me
8
27760
3936
سەما دەکەم و هەوا هەڵمدەگرێت
00:43
like I might never come down.
9
31720
1720
وەک ئەوە وایە هەرگیز نێمە خوارەوە
00:46
The second place that I feel free
10
34920
1856
دووەم شوێن کە تێیدا
هەست بە ئازادی دەکەم
هەست بە ئازادی دەکەم
00:48
is after scoring a goal
on the soccer pitch.
on the soccer pitch.
11
36800
3096
ئاوازی دوای تۆمارکردنی
گوڵ لەیاری تۆپی پێیە.
گوڵ لەیاری تۆپی پێیە.
00:51
My body floods with the chemical
12
39920
2616
خوێنم لەگەڵ مادەی کیمیاویی تێکەڵ دەبێت
00:54
that they put inside of EpiPens
to revive the dead,
to revive the dead,
13
42560
3096
ئەوان لە ئیپی پێنس دانا تاکو زیندووبێتەوە،
00:57
and I am weightless,
14
45680
3040
منیش بێ کێش،
01:01
raceless.
15
49440
2040
و نەژادم.
01:04
My story is this: I'm a curator
at a contemporary arts center,
at a contemporary arts center,
16
52840
4056
چیڕۆکی من: کارمەندم لە سەنتەری هونەری نوێ،
01:08
but I don't really believe in art
that doesn't bleed or sweat or cry.
that doesn't bleed or sweat or cry.
17
56920
6280
بەڵام بە ڕاستی باوەڕم بە هونەرێک کە،
خوێنیلێ نەچۆڕێت، ئارەقە و هاوار نەکات نیە.
خوێنیلێ نەچۆڕێت، ئارەقە و هاوار نەکات نیە.
01:16
I imagine that my kids
are going to live in a time
are going to live in a time
18
64000
2616
پێشبینی ئەوە دەکەم کە منداڵەکانم
لە سەردەمێک بژین
لە سەردەمێک بژین
01:18
when the most valuable commodities
are fresh water and empathy.
are fresh water and empathy.
19
66640
4080
کاتێک بە نرخترین
کاڵا ئاوی شیرین و هاوسۆزیە
کاڵا ئاوی شیرین و هاوسۆزیە
01:23
I love pretty dances
and majestic sculpture
and majestic sculpture
20
71560
2416
حەزم لە سەمای جوان و پەیکەری مەزنە
01:26
as much as the next guy,
21
74000
1656
وەک نەوەکانی داهاتوو
01:27
but give me something else to go with it.
22
75680
2200
بەڵام شتێکی ترم بدەیە لەگەڵی بڕۆم.
01:30
Lift me up with the aesthetic sublime
23
78480
2656
لەگەڵ ناونیشانە بەرزەکان بەرزم بکەوە
01:33
and give me a practice or some tools
to turn that inspiration
to turn that inspiration
24
81160
4696
کرداری بێ یان هەندێک ئامێر بۆ گۆڕینی سروش
01:37
into understanding and action.
25
85880
2080
بۆ تێگەیشتن و کارکردن.
01:41
For instance, I'm a theater maker
who loves sports.
who loves sports.
26
89160
4976
بۆ نمونە، بەرهەمهێنەری شانۆم.
وحەزم لە وەرزشە.
وحەزم لە وەرزشە.
01:46
When I was making
my latest piece /peh-LO-tah/
my latest piece /peh-LO-tah/
27
94160
2256
کاتێ کۆتا شانۆم/پێه- لۆ-تاه/ بەرهەمهێنا
01:48
I thought a lot about how soccer
was a means for my own immigrant family
was a means for my own immigrant family
28
96440
4616
زۆر بیرم لە تۆپی پێ کردۆتەوە کە چی
دەگەیەنێ بۆ خێزانە کۆچبەرییەکەی من
دەگەیەنێ بۆ خێزانە کۆچبەرییەکەی من
01:53
to foster a sense of continuity
and normality and community
and normality and community
29
101080
4816
بۆ بەردەوامی ژیری بێپچڕان و ئاسایی کۆمەڵگە
01:57
within the new context of the US.
30
105920
2440
لە نێو سنورە نوێیەکەی ئەمریکادا.
02:01
In this heightened moment of xenophobia
and assault on immigrant identity,
and assault on immigrant identity,
31
109240
5056
زۆربەی کات، ترس لە بێگانە هەیە بۆ
پەلاماردانی ناسنامەی کۆچبەرەکان،
پەلاماردانی ناسنامەی کۆچبەرەکان،
02:06
I wanted to think through
32
114320
1576
من دەمویست بیربکەمەوە
02:07
how the game could serve
as an affirmational tool
as an affirmational tool
33
115920
4056
چۆن یاری وەکو ئامرازێک توانی خزمەت بە
02:12
for first-generation Americans
and immigrant kids,
and immigrant kids,
34
120000
3496
یەکەم نەوەی ئەمریکییەکان و
کۆچبەرەکان بکات،
کۆچبەرەکان بکات،
02:15
to ask them to consider
movement patterns on the field
movement patterns on the field
35
123520
3416
تکا دەکەم ڕەچاوی شێوازی
جوڵەیان لە یاریگا بکەن بەهۆی
جوڵەیان لە یاریگا بکەن بەهۆی
نزیکیان لە شێوازی کوچبەرەکان لە چوارچێوەی
سنورە سیاسی و کۆمەڵایەتیە نوێیەکان.
سنورە سیاسی و کۆمەڵایەتیە نوێیەکان.
02:18
as kin to migratory patterns
across social and political borders.
across social and political borders.
36
126960
5280
02:24
Whether footballers or not,
37
132880
1496
ئەگەر یاریزان بن یان نا،
02:26
immigrants in the US
play on endangered ground.
play on endangered ground.
38
134400
3480
کۆچبەرەکانی ئەمریکا یاری.
لەسەر خاکی مەترسیدار دەکەن.
لەسەر خاکی مەترسیدار دەکەن.
02:30
I wanted to help the kids understand
39
138880
1856
دەمەوێ یارمەتی منداڵەکان بدەم تا تێبگەن
02:32
that the same muscle
that they use to plan the next goal
that they use to plan the next goal
40
140760
3856
ئەم ماسولکە کە بۆ گۆڵی
داهاتوویان بەکاردەهێنن
داهاتوویان بەکاردەهێنن
02:36
can also be used
to navigate the next block.
to navigate the next block.
41
144640
3160
دەتوانین بەکاریبێنی بۆ
زاڵبوون بەسەر کۆسپی داهاتوو.
زاڵبوون بەسەر کۆسپی داهاتوو.
02:41
For me, freedom exists in the body.
42
149160
3520
بۆ من ،ئازادی لە جەستەیە.
02:45
We talk about it abstractly
and even divisively,
and even divisively,
43
153240
2776
پارچە پارچە و بە ئەبستراکت
قسەمان لەسەری کرد.
قسەمان لەسەری کرد.
02:48
like "protect our freedom,"
"build this wall,"
"build this wall,"
44
156040
3776
"وەک" پارێزەری ئازادمان"دیوار بنیات بنێن،
02:51
"they hate us because of our freedom."
45
159840
2000
"ڕقیان لێمانە لەبەرئەوەی سەربەخۆین".
02:54
We have all these systems
that are beautifully designed
that are beautifully designed
46
162400
3416
ئێمە هەموو سیستەمەکانمان
بە جوانی دروستکردوە
بە جوانی دروستکردوە
02:57
to incarcerate us or deport us,
47
165840
2696
بۆ گرتنە خۆی ئێمە یان دەرکردنمان،
03:00
but how do we design freedom?
48
168560
3040
بەڵام چۆن ئێمە نەخشەی سەربەخۆی بکێشین؟
03:04
For these kids, I wanted to track the idea
back to something that exists inside
back to something that exists inside
49
172680
4176
دەمەوێت بیرۆکەی مناڵەکان
لە سەرچاوەیەکی ناوەخۆ هەڵبقوڵێت.
لە سەرچاوەیەکی ناوەخۆ هەڵبقوڵێت.
بۆ ئەوەی هیچ کەسێک
نەتوانێت لەناوی بەرێت،
نەتوانێت لەناوی بەرێت،
03:08
that no one could take away,
50
176880
1376
03:10
so I developed this curriculum
51
178280
1736
ئەم بەرنامەم پەرەپێداوە
03:12
that's part poli-sci class,
part soccer tournament,
part soccer tournament,
52
180040
4936
کە لە لایەک پڕۆگرامێکی سیاسیە و
لەهەمان کات خوولی فێربوونی تۆپی پێیە.
لەهەمان کات خوولی فێربوونی تۆپی پێیە.
03:17
inside of an arts festival.
53
185000
2440
لە ناو ئاهەنگێکی هونەری.
03:20
It accesses /peh-LO-tah/'s
field of inquiry
field of inquiry
54
188240
3656
گەیشتن بە/ پیهـ -لۆ-تاە/مەیدانی لێکۆڵینەوە
03:23
to create a sports-based
political action for young people.
political action for young people.
55
191920
3896
دروستکردنی بنکەی وەرزش-کاری سیاسی بۆ گەنج.
03:27
The project is called
"Moving and Passing."
"Moving and Passing."
56
195840
2696
"بە پڕۆژەکە دەڵێن" جوڵاو و سەردەمی.
03:30
It intersects curriculum development,
site-specific performance
site-specific performance
57
198560
4136
پێشخستنی پەیڕەوان لە شوێنی
چالاکیەکان
چالاکیەکان
03:34
and the politics of joy,
58
202720
1896
سیاسیەتی دڵخۆشی
جیا دەکاتەوە،
جیا دەکاتەوە،
03:36
while using soccer as a metaphor
for the urgent question
for the urgent question
59
204640
4136
لە کاتێکدا تۆپی پێ بەکاردێنێت
بۆ پرسیاری لەناکاو
بۆ پرسیاری لەناکاو
03:40
of enfranchisement among immigrant youth.
60
208800
2360
ئازادی دەبێت لە نێوان کۆچبەرە گەنجەکان.
03:44
Imagine that you are
a 15-year-old kid from Honduras
a 15-year-old kid from Honduras
61
212120
3776
وا دابنێ تۆ مناڵێکی
تەمەن15 ساڵی لە هیندۆڕاس
تەمەن15 ساڵی لە هیندۆڕاس
03:47
now living in Harlem,
62
215920
1776
ئێستا دەژیت لە هەرڵم،
03:49
or you're a 13-year-old girl born in DC
to two Nigerian immigrants.
to two Nigerian immigrants.
63
217720
4896
یاخود کچێکی13 ساڵانیت لە واشنتۆن لە دوو
کۆچبەرە نەیجیری لە دایک بوویت..
کۆچبەرە نەیجیری لە دایک بوویت..
03:54
You love the game.
64
222640
1336
ئێوە یاریەکەتان خۆشدەوێ.
03:56
You're on the field with your folks.
65
224000
1816
ئێوە لە یاریگان و لەگەڵ خەڵکن.
03:57
You've just been practicing
dribbling through cones
dribbling through cones
66
225840
2416
تا ئێستاش مەشق لەسەر شێوە قوچەکیەکان دەکەن
04:00
for, like, 15 minutes,
67
228280
1256
بۆ ١٥خولەک،
04:01
and then, all of a sudden,
a marching band comes down the field.
a marching band comes down the field.
68
229560
3880
دواتر لە ناکاو گروپێکی
مۆزیکژەن دێنە مەیدان.
مۆزیکژەن دێنە مەیدان.
04:06
I want to associate the joy of the game
with the exuberance of culture,
with the exuberance of culture,
69
234360
4736
دەمەوێ چێژی یاری لەگەڵ
چالاکی کلتوری ببەستمەوە،
چالاکی کلتوری ببەستمەوە،
04:11
to locate the site of joy in the game
70
239120
4496
تا خاڵی چێژی یاری دەستنیشان بکەم
04:15
at the same physical coordinate
71
243640
2536
لە هەمان مادەیی هاوتا
04:18
as being politically informed by art,
72
246200
3856
وەک هونەر سیاسیانە دەوڵەمەند کرابێت،
04:22
a grass-laden theater for liberation.
73
250080
3360
گیا لێیدان شانۆیەکە بۆ ڕزگار بوون.
04:25
We spend a week
74
253840
1216
هەفتەیەک بەسەردەبەین تا
04:27
looking at how the midfielder
would explain Black Lives Matter,
would explain Black Lives Matter,
75
255080
3536
بزانین یاریزانی هێڵی ناوەڕاست بۆمان
ڕوون بکاتەوە کە ژیانی ڕەشپێستەکان گرنگە،
ڕوون بکاتەوە کە ژیانی ڕەشپێستەکان گرنگە،
04:30
or how the goalkeeper
would explain gun control,
would explain gun control,
76
258640
3175
یان چۆن گۆڵچی
کۆنتڕۆل کردنی چەک ڕووندەکاتەوە،
کۆنتڕۆل کردنی چەک ڕووندەکاتەوە،
04:33
or how a defender's style
is the perfect metaphor
is the perfect metaphor
77
261839
4177
یان شێوازی بەرگریکار باشترین لێکچوونە
04:38
for the limits of American exceptionalism.
78
266040
2736
لە دیاری کردنی سیاسەتی جیاکاری ئەمریکا.
04:40
As we study positions on the field,
79
268800
2056
وەک لێکۆڵینەوەکانمان لە بارودۆخی یاریگە.
04:42
we also name and imagine our own freedoms.
80
270880
4120
ئێمە ناو و پێشبینیمان
سەربەخۆیمان هەیە.
سەربەخۆیمان هەیە.
04:48
I don't know, man, soccer is, like,
81
276720
1736
نازانم ،تۆپی پێ، وەک،
04:50
the only thing on this planet
that we can all agree to do together.
that we can all agree to do together.
82
278480
4536
تاکە شتی ئەم هەسارەیە
هاوڕاین بە یەکەوە بکەین.
هاوڕاین بە یەکەوە بکەین.
04:55
You know? It's like the official sport
of this spinning ball.
of this spinning ball.
83
283040
4120
دەزانی؟ وەکو وەرزشی فەرمی
ڕاکرن بە دوای تۆپە.
ڕاکرن بە دوای تۆپە.
05:00
I want to be able
to connect the joy of the game
to connect the joy of the game
84
288000
5096
دەمەوێ بتوانم چێژی تۆپی پێ پەیوەست بە
05:05
to the ever-moving footballer,
85
293120
3256
یاریزانە جوڵاوەکان بکەم،
05:08
to connect that moving footballer
86
296400
2136
بۆ بەستنەوەی ئەو جوڵانەوەی یاریزانانە
05:10
to immigrants who also moved
in sight of a better position.
in sight of a better position.
87
298560
4480
بۆ ئەو کۆچبەرانەی گەیشتونتە بارێکی باشتر.
05:15
Among these kids, I want
to connect their families' histories
to connect their families' histories
88
303720
3656
لە نێوان ئەم منداڵانە،
دەمەوێت مێژووی بنەماڵەکانیان
دەمەوێت مێژووی بنەماڵەکانیان
05:19
to the bliss of a goal-scorer's run,
89
307400
2656
بە ڕاکرنی دوای تۆمارکردنی گۆڵ ببەستمەوە،
05:22
family like that feeling
after the ball beats the goalie,
after the ball beats the goalie,
90
310080
4016
خێزان وەک هەستی دوای
هەڵدانی تۆپە بۆ ناو گۆڵ،
هەڵدانی تۆپە بۆ ناو گۆڵ،
05:26
the closest thing going to freedom.
91
314120
2880
نزیکترین هەستە لە هەستی ئازادی.
05:30
Thank you.
92
318000
1216
سوپاس.
05:31
(Applause)
93
319240
5480
(چەپڵە ڕێزان)
ABOUT THE SPEAKER
Marc Bamuthi Joseph - Arts activist, spoken word artistTED Fellow Marc Bamuthi Joseph is a curator of words, ideas and protagonists. His bold, poetically-driven work investigates social issues and cultural identity.
Why you should listen
Marc Bamuthi Joseph is a steadfast believer in empathy as the most valuable currency in building community, and he seeks to spark curiosity and dialogue about freedom, compassion and fearlessness through pioneering arts stewardship and education. A 2017 TEDGlobal Fellow, Bamuthi graced the cover of Smithsonian Magazine as one of America's Top Young Innovators in the Arts and Sciences; artistically directed HBO's "Russell Simmons presents Brave New Voices"; and is an inaugural recipient of the United States Artists Rockefeller Fellowship, which annually recognizes 50 of the country’s greatest living artists. Dance Magazine named him a Top Influencer in 2017.
Bamuthi's evening-length work, red black and GREEN: a blues, was nominated for a 2013 Bessie Award for "Outstanding Production (of a work stretching the boundaries of a traditional form)" and he has won numerous grants including from the National Endowment for the Arts and Creative Capital Foundation. His noted work /peh-LO-tah/ is inspired by soccer and Bamuthi's first generation American experience, intersecting global economics, cross-border fan culture and the politics of joy.
Bamuthi is the founding Program Director of the non-profit Youth Speaks, and he is a co-founder of Life is Living, a national series of one-day festivals which activate under-resourced parks and affirm peaceful urban life. His essays have been published in Harvard Education Press; he has lectured at more than 200 colleges, has carried adjunct professorships at Stanford and Lehigh, among others, and currently serves as Chief of Program and Pedagogy at Yerba Buena Center for the Arts in San Francisco.
Marc Bamuthi Joseph | Speaker | TED.com