ABOUT THE SPEAKER

Giulia Enders - Doctor, author
Giulia Enders is working to reveal how our gut is at the core of who we are.

Why you should listen

Giulia Enders is a medical doctor and author from Germany. In 2012, her presentation "Darm mit Charme" ("Charming Bowles") won her first prize at the Science Slam in Berlin and went viral on YouTube. Shortly after that she was asked to write a book which turned out a great success in Germany and around the world. Her bestseller Gut: The Inside Story of Our Body's Most Underrated Organ has sold more than four million copies and has been published in over 40 countries. Today Enders is doing research for her medical doctorate at the Institute for Microbiology in Frankfurt and has continued to communicate science in TV and museum projects.

More profile about the speaker
Giulia Enders | Speaker | TED.com

TEDxDanubia

Giulia Enders: The surprisingly charming science of your gut

Giulia Enders: ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ အူမဆိုင်ရာ အံ့အားသင့်ဖွယ်ရာ သိကောင်းစရာများ

Filmed: 2017-05-04

Readability: 3.6

4,411,130 views

ကျွန်ုပ်တို့ အီးပါးတဲ့ အကြောင်းကို စဉ်းစားခဲ့ဘူးပါသလား။ အူမအကြောင်းကို လေ့လာကြည့်ပါ။ ဆရာဝန်ဖြစ်ပြီး စာရေးဆရာပါ ဖြစ်တဲ့ Giulia Enders ဟာ ကျွန်ုပ်တို့ အားလုံးအား အစာခြေမှု စနစ်ကို၊ ရှုပ်ထွေးလှတဲ့ အဲဒီစနစ်ကြီးထဲကို ခေါ်ဆောင်သွားလျက် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးနှင့် ဆက်နွှယ်မှု အပါအဝင်၊ နောက်ခံ အကြောင်းအရာတွေကို ရှင်းလင်း တင်ပြထားပါတာယ်။ ကျွန်ုပ်တို့က ရှက်ရွံ့ကြတဲ့ အရာတချို့ကို နီးပ်ကစွာ လေ့လာမှုက ကျွန်ုပ်တို့အား ကြောက်စိတ်တွေ ကင်းမဲ့လာစေပြီး ကိုယ့်ကိုကိုယ် ပိုပြီးတန်ဖိုးထား တတ်ကြရန် လှုံ့ဆော်ပေးနိုင်ကြောင်း ဟောပြောချက်ပါ။

Giulia Enders - Doctor, author
Giulia Enders is working to reveal how our gut is at the core of who we are. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13

A few years ago,

0

1230

1344

လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်အနည်းတုန်းက၊

00:14

I always had this thing happening to me,

1

2598

2759

ကျွန်မတချိန်လုံး ကြုံရတတ်တာက

00:17

especially at family gatherings

2

5381

1760

အထူးသဖြင့် မိသားစု စုဝေးချိန်မှာ

00:19

like teas with aunts and uncles
or something like this.

3

7165

3130

အဒေါ်တွေနဲ့ ဦးလေးတွေနဲ့ လက်ဘက်ရည်
သောက်တဲ့ အခါမျိုးလိုမှာလေ။

00:22

When people come up to you,

4

10319

1375

လူတွေက ကိုယ့်ဆီကို လာပြီး၊

00:23

and they ask you,
"So, what are you doing?"

5

11718

2797

"ဟုတ်ပြီ၊ နင်က ဘာတွေ လုပ်နေတာလဲ"
မေးတတ်ကြတယ်။

00:27

And I would have
this magical one-word reply,

6

15068

3891

ကျွန်မက အ့ံ့ဖွယ် တစ်လုံးတည်းသော
စကားလုံးနဲ့ ဖြေတတ်တယ်၊

00:30

which would make everybody happy:

7

18983

2192

လူတိုင်း သဘောကျလျက် စိတ်ချမ်းသာစေရန်အတွက်-

00:33

"Medicine.

8

21199

1326

"ဆေးပညာပါ။

00:34

I'm going to be a doctor."

9

22549

1426

ကျွန်မ ဆရာဝန်ဖြစ်ချင်တယ်။"

00:35

Very easy, that's it,
everybody's happy and pleased.

10

23999

3470

အလွယ်လေးရယ်၊ လူတိုင်း သဘောကျပြီး
စိတ်ချမ်းသာကြတယ်။

00:39

And it could be so easy,

11

27493

1594

အဲဒီလို လွယ်တယ်ထင်ရပေမဲ့၊

00:41

but this effect really only lasts
for 30 seconds with me,

12

29111

4567

အဲဒါဟာ ကျွန်မကိစ္စထဲမှာ
စက္ကန့် သုံးဆယ်လောက်သာ ကြာနိုင်တယ်၊

00:45

because that's then the time
when one of them would ask,

13

33702

3279

အဲဒီနောက် တစ်ယောက်ယောက်
ရှေ့ဆက် မေးလာမှာက၊

00:49

"So, in what area of medicine?

14

37005

2395

"ကောင်းပြီ၊ ဆေးပညာထဲက ဘယ်နယ်ပယ်ကိုလဲ။

00:51

What specialty do you want to go into?"

15

39424

2144

နင် အထူးပြုလေ့လာဖို့ စိတ်ကူးတာက ဘာများလဲ။"

00:54

And then I would have to strip down
in all honesty and just say,

16

42326

4346

အဲဒီအခါမှာတော့ ကျွန်မဟာ
အတတ်နိုင်ဆုံး ရိုးရှင်းစွာဖြင့်၊

00:58

"OK, so I'm fascinated with the colon.

17

46696

3470

"အိုကေ၊ ကျွန်မ အားကျမိတာက အူမကိုပါ။

01:02

It all started with the anus,

18

50190

1477

အဲဒါက စအိုမှ စတင်ခဲ့တာပါ။

01:03

and now it's basically
the whole intestinal tract."

19

51691

2504

အခုတော့ အခြေခံအားဖြင့် အူနဲ့ဆိုင်တာ
အားလုံးပါပဲ။"

01:06

(Laughter)

20

54638

1472

(ရယ်သံများ)

01:08

And this would be the moment
when the enthusiasm trickled,

21

56845

3298

အဲဒါကတော့ ဝမ်းသာစိတ်တွေ ပျောက်သွားချိန်

01:12

and it would maybe also get,
like, awkwardly silent in the room,

22

60167

4495

ပြီးတော့ တချိန်တည်းမှာ အခန်းထဲ
ထူးထူးဆန်းဆန်း တိတ်ဆိတ်သွားတတ်ပါတယ်၊

01:16

and I would think this was terribly sad,

23

64686

2225

အဲဒါ သိပ်ကို ဆိုးတယ်လို့ ကျွန်မ ယူဆပါတယ်။

01:18

because I do believe
our bowels are quite charming.

24

66935

3397

ကျွန်မတို့ရဲ့ အစာအိမ်ဟာ အတော်ကလေး
စွဲမက်စရာ ကောင်းတယ်လို ယုံကြည်ပါတယ်။

01:22

(Laughter)

25

70356

1150

(ရယ်သံများ)

01:23

And while we're in a time
where many people are thinking about

26

71980

3069

ကျွန်မတို့ နေထိုင်နေကြရတဲ့ ဒီခေတ်ထဲမှာ
လူတော်တော်များများတို့က

01:27

what new superfood smoothie to make

27

75073

2275

ဘယ်လို ဆူပါစားစရာကို ချက်ပြုတ်ရမလဲ

01:29

or if gluten is maybe bad for them,

28

77372

2745

ဒါမှမဟုတ် gluten ဟာ
သူတို့အတွက် အန္တရာယ်ရှိလား၊

01:32

actually, hardly anyone seems to care
about the organ where this happens,

29

80141

5073

စဉ်းစားကြပေမဲ့၊ အဲဒါတွေ ဖြစ်ပျက်တဲ့
ခန္ဓာကိုယ် အပိုင်းကို ဂရုစိုက်ကြပုံမရပါ၊

01:37

the concrete anatomy
and the mechanisms behind it.

30

85238

3022

ကိုယ်ခန္ဓာဖွဲ့စည်းမှုကိုနဲ့ နောက်ကွယ်က
ယန္တရားတွေ မစဉ်းစားကြပါ။

01:40

And sometimes it seems to me

31

88284

1467

မကြာခဏဆိုသလို ကျွန်မ ထင်မိတာက

01:41

like we're all trying
to figure out this magic trick,

32

89775

3237

လူတွေဟာ အဲဒီလို မှော်ဆန်တဲ့ အရာတွေကို
ဆန်းစစ်လိုကြပေမဲ့၊

01:45

but nobody's checking out the magician,

33

93036

2366

ဘယ်သူမှ မှော်ဆရာ ကိုယ့်ကိုယ်ကို
ရှာမနေကြတော့ဘူး၊

01:47

just because he has, like,

34

95426

1285

အဲဒီမှော်ဆရာဟာ ကြည့်မရတဲ့

01:48

an embarrassing hairstyle or something.

35

96735

2378

ဆံပင်ပုံစံလား၊ တမျိုးများလား။

01:52

And actually,

36

100390

1395

တကယ်တော့လည်း၊

01:54

there are reasons science
disliked the gut for a long time;

37

102841

3485

သိပ္ပံပညာက အူမကို အတော်ကြာမကြိုက်ခဲ့ရခြင်း
အတွက် အကြောင်း ရှိခဲ့ပါတယ်၊

01:58

I have to say this.

38

106350

1151

ကျွန်မ ဒီလိုပြောချင်တယ်။

01:59

So, it's complex.

39

107525

1211

သိပ်ကိုရှုပ်ထွေးပါတယ်။

02:00

There's a lot of surface area --

40

108760

1534

မျက်နှာပြင်ဧရိယာ များလှပါတယ်--

02:02

about 40 times the area of our skin.

41

110318

2204

ကျွန်မတို့ အရေပြားထက် အဆ ၄၀ ပိုပါတယ်။

02:04

Then, in such a tight pipe,

42

112546

1579

တင်းကျပ်တဲ့ ပြွန်ထဲမှာ ရှိနေပြီး၊

02:06

there are so many immune cells
that are being trained there.

43

114149

2923

အဲဒီမှာ လေ့ကျင့်ထားတဲ့ ကိုယ်ခံအား
ဆဲလ်တွေ အများကြီး ရှိပါတယ်။

02:09

We have 100 trillion bacteria
doing all sorts of things --

44

117096

3187

ကျွန်မတို့မှာ အရာမျိုးစုံ လုပ်တဲ့
ဘက်တီးရီးယား ထရီလီယံ ၁၀၀ ရှိတယ်--

02:12

producing little molecules.

45

120307

1501

မော်လီကျူး အသေးတွေ ထုတ်ပေးကြတယ်။

02:13

Then there's about 20 different hormones,

46

121832

2299

အဲဒီမှာ ဟော်မုန်းအမျိုးမျိုး ၂၀ ရှိပါတယ်၊

02:16

so we are on a very different level
than our genitals, for example.

47

124155

3758

ဒါတွေဟာ ဥပမာ၊ လိင်အင်္ဂါတွေနဲ့စာရင်
အတော့်ကို ကွာခြားတဲ့ အဆင့်မှာ ရှိနေပါတယ်။

02:19

And the nervous system
of our gut is so complex

48

127937

3121

ပြီးတော့ ကျွန်မတို့ အူရဲ့ အာရုံကြောစနစ်
ဘယ်လောက် ရှုပ်ထွေးလဲဆိုတော့

02:23

that when we cut out a piece,

49

131082

1728

အစ တစ်ခုကို ဖြတ်ထုတ်ယူရင်တောင်၊

02:24

it's independent enough
that when we poke it,

50

132834

2327

ထိုးဖောက်ရင်တောင်၊
သီးခြားရပ်တည်နိုင်စွမ်းရှိတယ်။

02:27

it mumbles back at us, friendly.

51

135185

2348

ကျွန်မတို့အား ပြန်ပြီး
ခင်မင်စွာ အသံနဲ့တုံ့ပြန်တတ်ပါသေးတယ်။

02:29

(Laughter)

52

137557

2022

(ရယ်သံများ)

02:32

But at least those reasons are also
the reasons why it's so fascinating

53

140078

4990

တချိန်တည်းမှာ အဲဒီအကြောင်းအရာတွေကမှ
အဲဒါကို စိတ်ဝင်စားစရာဖြစ်လာစေလျက်

02:37

and important.

54

145092

1368

အရေးလည်း ကြီးပါတယ်။

02:39

It took me three steps to love the gut.

55

147295

3252

အူကို ကျွန်မ ချစ်ကြိုက်လာဖို့
အဆင့်သုံးဆင့် ရှိခဲ့ပါတယ်။

02:42

So today, I invite you to follow me
on those three steps.

56

150571

3782

ဒီနေ့ ရှင်တို့ကိုပါ ကျွန်မနဲ့အတူ အဲဒီ
သုံးဆင့်ကို လိုက်ကြည့်ဖို့ ဖိတ်ခေါ်ပါတယ်။

02:47

The very first was just looking at it

57

155096

2850

ပထမဦးဆုံးတွင် အဲဒါကို ကြည့်နေရင်းနဲ့

02:49

and asking questions
like, "How does it work?"

58

157970

3040

"အဲဒါ ဘယ်လိုများ လုပ်ကိုင်တာလဲ"
မေးခွန်းကို မေးခဲ့ပါတယ်။

02:53

and "Why does it have to look
so weird for that sometimes?"

59

161034

4174

ပြီးတော့ "ဘာဖြစ်လို့များ အဲဒါရဲ့ အမြင်ဟာ
စိတ်ညစ်စရာ ကောင်းရတာလဲ။"

02:57

And it actually wasn't me asking
the first kind of these questions,

60

165629

3838

တကယ်တမ်းတွင် အဲဒီလို မေးခွန်းတွေကို
မေးတာက ကျွန်မ မဟုတ်ဘဲ၊

03:01

but my roommate.

61

169491

1281

ကျွန်မ အခန်းဖေါ်ပါ။

03:02

After one heavy night of partying,

62

170796

2758

တစ်ညတွင် ပါတီပွဲကို
အကြာကြီး တက်ခဲ့ရတဲ့နောက်မှာ၊

03:05

he came into our shared-room kitchen,

63

173578

3145

သူဟာ ကျွန်မတို့ရဲ့
ဘုံမီးဖိုခန်းကို လာပြီး၊

03:08

and he said, "Giulia, you study medicine.
How does pooping work?"

64

176747

5075

"Giulia၊ နင်က ဆေးပညာကို လေ့လာနေသူဆိုတော့၊
လူတွေ ဘယ်လိုများ အီးပါးကြတာလဲ။"

03:13

(Laughter)

65

181846

1408

(ရယ်သံများ)

03:15

And I did study medicine
but I had no idea,

66

183911

2381

ကျွန်မက ဆေးပညာကို လေ့လာနေပေမဲ့၊
အဲဒါကို မသိခဲ့ဘူး၊

03:18

so I had to go up to my room
and look it up in different books.

67

186316

3200

ကိုယ့်အခန်းထဲမှာ စာအုပ်တွေ အမျိုးမျိုးကို
ဖွင့်ကြည့်လေ့လာခဲ့ရတယ်။

03:21

And I found something interesting,
I thought, at that time.

68

189540

2988

စိတ်ဝင်စားစရာ ကောင်းတာကို တွေ့လိုက်ပြီလို့
ထင်မိခဲ့တယ်။

03:24

So it turns out, we don't only have
this outer sphincter,

69

192552

3857

သိလာရတာက ကျွန်မတို့ဆီမှာ ပြင်ပ
ချုံ့ပိတ်ရေးကြွက်သားစု ရှိရုံသာမက

03:28

we also have an inner sphincter muscle.

70

196433

1908

ချုံ့ပိတ်ရေး ကြွက်သားစုလည်း
ရှိပါသေးတယ်။

03:30

The outer sphincter we all know,
we can control it,

71

198365

2393

အပြင်ဘက်ကြွက်သားစုကို
ကျွန်မတို့ထိန်းချုပ်နိုင်တယ်။

03:32

we know what's going on there;

72

200782

1527

အဲဒီမှာဖြစ်ပုံကျွန်မတို့သိတယ်၊

03:34

the inner one, we really don't.

73

202333

1592

အတွင်းပိုင်းကျတော့ မသိကြပါ။

03:35

So what happens is,

74

203949

1196

ဒီတော့ ဖြစ်ပျက်ပုံက၊

03:37

when there are leftovers from digestion,

75

205169

2465

အစာခြေမှု နောက်မှ ကြွင်းကျန်ခဲ့တာတွေကို

03:39

they're being delivered
to the inner one first.

76

207658

2494

ပထမဦးဆုံး အတွင်းပိုင်းမှာရှိတဲ့ဟာဆီကို
လွှဲပေးပါတယ်။

03:42

This inner one will open in a reflex

77

210176

2446

အဲဒီ အတွင်းပိုင်းဟာက အဲဒါကိုဖွင့်ကြည့်လျက်

03:44

and let through a little bit for testing.

78

212646

2130

နည်းနည်းလေး စမ်းသပ်ကြည့်တတ်တယ်။

03:46

(Laughter)

79

214800

1653

(ရယ်သံများ)

03:48

So, there are sensory cells

80

216477

2205

အဲဒီ အာရုံခံဆဲလ်တွေ ရှိကြလို့

03:50

that will analyze what has been delivered:
Is it gaseous or is it solid?

81

218706

5309

ရယူလိုက်တဲ့ဟာက ဓာတ်ငွေ့လား ဒါမှမဟုတ်
အစိုင်အခဲလား ဆန်းစစ်ကြည့်တာပါ။

03:56

And they will then send
this information up to our brain,

82

224039

3095

အဲဒီ အချက်အလက်တွေကို ၎င်းတို့ဟာ
ဦးနှောက်ဆီ အထက်ကို ပို့ပေးကြမယ်၊

03:59

and this is the moment
when our brain knows,

83

227158

2160

အဲဒီအချိန်ကျမှ ဦးနှောက်က
"အိမ်သာတက်ဖို့ လိုနေပြီ"

04:01

"Oh, I have to go to the toilet."

84

229342

1997

ဆိုတာ သိရှိလာရတယ်။

04:03

(Laughter)

85

231363

1637

(ရယ်သံများ)

04:06

The brain will then do
what it's designed to do

86

234452

2329

ဦးနှောက်ဟာ လုပ်သင့်ကာ
ဆက်ပြီး အံ့အားသင့်ဖွယ်

04:08

with its amazing consciousness.

87

236805

1764

သတိထားလေ့လာပြီး လုပ်ကိုင်သွားမှာပါ။

04:10

It will mediate with our surroundings,

88

238593

2769

၎င်းဟာ ပတ်ဝန်းကျင် အခြေအနေကို
လေ့လာ ထည့်တွက်ရမယ်၊

04:13

and it will say something like,

89

241386

1477

"အားလုံးကို စစ်ကြည့်ပြီးပြီ။

04:14

"So, I checked.

90

242887

1384

အခု TEDx ဟောပြောခန်းမှာ-- "

04:16

We are at this TEDx conference -- "

91

244295

2660

ဆိုပြီး အခြေအနေကို လေ့လာတတ်တယ်။

04:18

(Laughter)

92

246979

2930

(ရယ်သံများ)

04:23

(Applause)

93

251083

1542

(လက်ခုပ်သံများ)

04:25

Gaseous?

94

253378

1150

အခုဟာက လေလား?

04:26

Maybe, if you're sitting on the sides,

95

254552

2236

ကိုယ်က ဘေးတိုက်ထိုင်နေတယ်ဆိုရင်၊

04:28

and you know you can pull it off silently.

96

256812

3389

ကိုက်က အဲဒါကို တိတ်တိတ်လေးနဲ့
ထွက်သွားစေနိုင်တာကို သိတယ်ဆိုပါစို့။

04:32

(Laughter)

97

260225

1840

(ရယ်သံများ)

04:34

But solid --

98

262089

1159

အစိုင်အခဲဆိုရင်တော့-

04:35

maybe later.

99

263272

1201

နောက်မှသာ ဖြစ်နိုင်ပါမယ်။

04:36

(Laughter)

100

264497

1443

(ရယ်သံများ)

04:37

Since our outer sphincter and the brain
is connected with nervous cells,

101

265964

5430

အပြင်ပိုင်း ကြွက်သားစုဟာ ဦးနှောက်နဲ့
အာရုံကြောဆဲလ်တွေဖြင့် ဆက်ထားတယ်ဆိုတော့၊

04:43

they coordinate, cooperate,

102

271418

2018

သူတို့ဟာ ညှိနှိုင်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လျက်

04:45

and they put it back in a waiting line --

103

273460

2321

အဲဒါကို စောင့်ရမယ့်
လိုင်းထဲ ထားလိုက်ကြပါမယ်--

04:47

(Laughter)

104

275805

2225

(ရယ်သံများ)

04:50

for other times,

105

278054

1178

အခြား အချိန်အထိပေါ့လေ။

04:51

like, for example, when we're at home
sitting on the couch,

106

279256

2880

ဥပမာ၊ ကိုယ်ဟာ ကိုယ့်အိမ်မှာ
ကွပ်ပျစ်ပေါ်မှာ ထိုင်နေတယ်ဆိုရင်၊

04:54

we have nothing better to do,

107

282160

1559

အကောင်းဆုံး လုပ်နိုင်တာက၊

04:55

we are free to go.

108

283743

1277

လွတ်လပ်စွာ သွားလိုက်ဖို့ပါ။

04:57

(Laughter)

109

285044

1862

(ရယ်သံများ)

05:01

Us humans are actually one
of the very few animals that do this

110

289954

4091

ကျွန်မတို့ လူသားတွေဟာ အဲဒီလို
အဆင့်မြင့်စွာနဲ့ သန့်ရှင်းစွာ လုပ်တတ်တဲ့

05:06

in such an advanced and clean way.

111

294069

2747

သတ္တဝါများ အကြားမှာ အတော်ကလေး ရှားတဲ့
သတ္တဝါပါ။

05:08

To be honest, I had some newfound respect

112

296840

2585

ရိုးသားစွာ ပြောရရင်၊
အတွင်းပိုင်း ကြွက်သားစုများအား

05:11

for that nice, inner sphincter dude --

113

299449

2531

လေးစားထိုက်တဲ့ အချက်အလက် အသစ်တွေကို
ရှာတွေ့ခဲ့ပါတယ်။

05:14

not connected to nerves

114

302004

1874

၎င်းဟာ ပြင်ပကမ္ဘာ (သို့) အချိန်အကြောင်း

05:15

that care too much about
the outer world or the time --

115

303902

3217

သိပ်ကို ဂရုစိုက်တတ်ကြတဲ့
အာရုံကြောတွေနဲ့ ဆက်စပ်မနေပဲ--

05:19

just caring about me for once.

116

307143

2167

ကျွန်မတစ်ဦးတည်းကိုသာ ဂရုစိုက်သူပါ။

05:21

I thought that was nice.

117

309776

1998

အဲဒါ ကောင်းလိုက်တာလို့ စဉ်းစားမိတယ်။

05:23

And I used to not be a great fan
of public restrooms,

118

311798

3584

ကျွန်မဟာ အများသုံးအိမ်သာတွေ သုံးရတာကို
သိပ်သဘောမကျခဲ့သူပါ၊

05:27

but now I can go anywhere,

119

315406

1808

အခုတော့ ဘယ်နေရာမှာမဆို သွားနိုင်ပါပြီ၊

05:29

because I consider it more

120

317238

1280

အတွင်းပိုင်း ကြွက်သားစုမှ အကြံပေးလာရင်

05:30

when that inner muscle puts a suggestion
on my daily agenda.

121

318542

3812

ကျွန်မက နေ့စဉ်ကိစ္စတွေကို အသေအချာ
ထည့်တွက် စဉ်းစားလာတ်လို့ပါ။

05:34

(Laughter)

122

322378

1719

(ရယ်သံများ)

05:36

And also I learned
something else, which was:

123

324121

2727

ပြီးတော့ ဒါကိုလုပ်ကိုင်ရင်း
ကျွန်မ နောက်တစ်ခု နားလည်မိတာက-

05:38

looking closely at something
I might have shied away from --

124

326872

4235

အရင်တုန်းက ကြည့်ရဲခဲ့မှာ မဟုတ်တဲ့
အရာတစ်ခုကို၊ ကျွန်မကိုယ်ထဲက

05:43

maybe the weirdest part of myself --

125

331131

3017

ရွံစရာအကောင်းဆုံး အရာကို--
နီးကပ်စွာ လေ့လာခဲ့မှုက

05:46

left me feeling more fearless,

126

334172

2224

ကျွန်မကို ကြောက်စိတ်တွေ
လျော့နည်းလာစေခဲ့ပါတယ်၊

05:48

and also appreciating myself more.

127

336420

2224

ပြီးတော့ ကိုယ့်ကိုကိုယ်
ပိုတန်ဖိုးထားလာစေတယ်။

ကျွန်မ အူမကို ကြည့်ရှုတဲ့
အကြိမ်တော်တော်များများမှာ

05:51

And I think this happens a lot of times

128

339166

2017

05:53

when you look at the gut, actually.

129

341207

2014

အဲဒီလို ဝမ်းရုတ်သံကို ခံစားမိခဲ့တာပါ။

05:55

Like those funny rumbling
noises that happen

130

343245

2747

ကိုယ့်သူငယ်ချင်းတွေနဲ့ ဒါမှမဟုတ်
ရုံးထဲက ဆွေးနွေးပွဲတွေမှာ

05:58

when you're in a group of friends

131

346016

1633

ကြုံရတဲ့ ရယ်စရာ ဒါမှမဟုတ်
စိတ်ညစ်စရာ အသံမျိုး

05:59

or at the office conference table,

132

347673

1726

ကြားရတတ်တဲ့ အခါမျိုးတွေမှာလေ။

06:01

going, like, "Merrr, merrr..."

133

349423

2038

အထဲတစ်နေရာရာမှာ "လေကစားသံ ... "တွေလေ။

06:04

This is not because we're hungry.

134

352815

2006

အဲဒါက ကျွန်မတို့ ဗိုက်ဆာနေလို့ မဟုတ်ပါဘူး။

06:06

This is because our small intestine
is actually a huge neat freak,

135

354845

3927

အဲဒီလို ဖြစ်ရတာက ကျွန်မတို့ရဲ့ အူဟာ
သန့်ရှင်းမှုကို သိပ်ကြိုက်လို့ပါ၊

06:10

and it takes the time in between digestion
to clean everything up,

136

358796

4245

အစားအစာကို ခြေဖျက်နေတဲ့ အကြားမှာကို
၎င်းဟာ အရာရာတိုင်းကို သန့်ရှင်းရပါတယ်၊

06:15

resulting in those eight meters
of gut -- really, seven of them --

137

363065

3741

အဲဒါကြောင့်မု့ိလို့ ရှစ်မီတာရှည်တဲ့ အူမှာ
လက်တွေ့တွင် ၎င်းထဲက ခုနစ်မီတာထဲမှာ--

06:18

being very clean
and hardly smelling like anything.

138

366830

3088

အလွန့်အလွန်ကို သန့်ရှင်းလှလို့
ဘာအနံံ့တစ်ခုကိုမှ မရနိုင်ပါ။

06:22

It will, to achieve this,
create a strong muscular wave

139

370494

3827

အဲဒီလို ရလဒ်မျိုးကိုရရှိနိုင်ဖို့ ကြွက်သား
လှိုင်းကို အားကောင်းစွာ ဖန်တီးရပြီး

06:26

that moves everything forward
that's been leftover after digestion.

140

374345

4088

အစာခြေမှုနောက် ကျန်ရစ်ခဲ့တာ အားလုံးကို
ရှေ့ကို တွန်းထုတ်ပစ်ပါတယ်။

06:30

This can sometimes create a sound,

141

378457

1800

အဲဒါကြောင့် တစ်ခါတစ်ရံ အသံတွေကို
ဖန်တီးနိုင်ပါတယ်၊

06:32

but doesn't necessarily have to always.

142

380281

2512

အမြဲတမ်း ဟုတ်ချင်မှဟုတ်မှာပါ။

ဒါကြောင့်မို့လို့ ကျွန်မတို့ စိတ်ညစ်ရတဲ့
အကြောင်းရင်းက လက်တွေ့မှာ

06:35

So what we're embarrassed of
is really a sign

143

383372

2642

06:38

of something keeping
our insides fine and tidy.

144

386038

3171

ကျွန်မတို့ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းပိုင်း
သန့်ရှင်းသပ်ရပ်ရေး လုပ်ကိုင်မှုကြောင့်ပါ။

ဒါမှမဟုတ် စိတ်ညစ်စရာ၊ ပုံပန်းမလှတဲ့
အစာအိမ်ရဲ့ ပုံသဏ္ဍာန်ဆိုပါစို့--

06:41

Or this weird, crooked shape
of our stomach --

145

389877

2926

06:44

a bit Quasimodo-ish.

146

392827

1609

နည်းနည်းလေး Quasimodo ဆန်မှု ဆိုပါစို့။

06:46

This actually makes us be able
to put pressure on our belly

147

394865

3308

အဲဒါဟာ တကယ်တော့ အော့အန်ြခင်းမရှိဘဲ
ကျွန်မတို့ ဝမ်းကို

06:50

without vomiting,

148

398197

1171

ဖိအားပေးလာစေနိုင်တယ်၊

06:51

like when we're laughing

149

399392

1278

ကျွန်မတို့ ရယ်မောကြစဉ်၊

06:52

and when we're doing sports,

150

400694

1349

အားကစား လိုက်စားနေချိန်မျိုးမှာပါ။

06:54

because the pressure will go up
and not so much sideways.

151

402067

3316

နို့မဟုတ်ရင် ဖိအားဟာ အပေါ်ကို တက်လာလျက်
ဘေးပန်းကို ထွက်သွားနိုင်တယ်။

06:57

This also creates this air bubble

152

405407

1885

အဲဒါ လေပူပေါင်းတွေကို ဖန်တီးနိုင်ပါတယ်၊

06:59

that's usually always very visible
in X-rays, for example,

153

407316

4195

အဲဒါကို ဓာတ်မှန်ထဲမှာ ကောင်းကောင်း
မြင်ရနိုင်ပါတယ်၊

07:03

and can sometimes, with some people,

154

411535

1793

တချို့လူတွေမှာဆိုရင်၊ တစ်ခါတစ်ရံတွင်၊

07:05

when it gets too big,

155

413352

1841

အဲဒါ သိပ်ကို ကြီးမားလာမယ်ဆိုရင်၊

07:07

create discomfort
or even some sensations of pain.

156

415217

3228

မအီမသာ ဖြစ်လေမယ် ဒါမှမဟုတ်
နာကျင်လာစေနိုင်ပါတယ်။

07:10

But for most of the people,
is just results

157

418469

2150

အဲဒါရဲ့ ရလဒ်အဖြစ်
လူတော်တော်များအတွက်ဆိုရင်

07:12

that it's far easier to burp
when you're laying on your left side

158

420643

3263

ကိုယ်က ညာဘက်မှာ မဟုတ်ဘဲ ဘယ်ဘက်တွင်
လှဲနေရင် အီးပေါက်ရတာ

07:15

instead of your right.

159

423930

1520

များစွာမှ ပိုလွယ်တတ်ပါတယ်။

မကြာမီမှာ ကျွန်မဟာ
နည်းနည်းလေး ရှေ့တိုးလိုက်ကာ

07:18

And soon I moved a bit further

160

426312

1922

07:20

and started to look at the whole picture
of our body and health.

161

428258

3334

ကျွန်မတို့ ခန္ဓာကိုယ် တစ်ခုလုံးနဲ့
ကျန်းမာရေးကို လေ့လာကြည့်လာတယ်။

07:23

This was actually after I had heard

162

431616

2390

အဲဒီလို ဖြစ်လာခဲ့တာက ကျွန်မ သိခဲ့တဲ့
လူတစ်ယောက်ဟာ

07:26

that someone I knew a little bit
had killed himself.

163

434030

3435

ကိုယ့်ကိုယ်ကို အဆုံးစီရင်လိုက်ကြောင်း
ကြားလိုက်ရတဲ့ နောက်မှာပါ။

07:29

It happened that I had been sitting
next to that person the day before,

164

437489

4709

တိုက်ဆိုင်ချင်တော့ ကျွန်မဟာ အဲဒီမတိုင်ခင်
တစ်ရက်တွင် အဲဒီလူနဲ့ ကပ်လျက်ထိုင်နေခဲ့တယ်၊

07:34

and I smelled that he had very bad breath.

165

442222

3623

သူရှူထုတ်လိုက်တဲ့ အသက်ဟာ
ဆိုးဝါးတဲ့ အနံ့ရှိခဲ့တာ သတိထားမိတယ်။

နောက်တစ်နေ့တွင်
လုပ်ကြံသေသွားကြောင်းကို သိလိုက်ရတော့၊

07:37

And when I learned
of the suicide the next day,

166

445869

2245

07:40

I thought: Could the gut have
something to do with it?

167

448138

2915

အဲဒါဟာ အူမနဲ့ တနည်းနည်းနဲ့
ဆက်စပ်မှု ရှိသလား- ကျွန်မ တွေးမိတယ်။

07:43

And I frantically started searching
if there were scientific papers

168

451077

3216

အဲဒါနဲ့ ကျွန်မဟာ အူနဲ့ဦးနှောက်တို့
အကြားက ဆက်စပ်မှုဆိုင်ရာ

07:46

on the connection of gut and brain.

169

454317

2563

သိပ္ပံစာရွက်စာတမ်းကို ရှာလာခဲ့တယ်။

07:48

And to my surprise, I found many.

170

456904

2358

အံ့ဩစရာ ကောင်းတာကို
အများကြီးကို တွေ့ခဲ့တယ်။

07:51

It turns out it's maybe not as simple
as we sometimes think.

171

459809

3314

သိလာရတဲ့ဟာက ကျွန်မတို့ တွေးခေါ်နေကျလို့
ရိုးရှင်းမနေခဲ့ပါ။

07:55

We tend to think our brain
makes these commands

172

463147

2347

ဦးနှောက်ဟာ
လိုအပ်တဲ့ ညွှန်ကြားချက်တွေကို

အင်္ဂါတွေဆီကို ပို့ပေးတယ်၊
၎င်းတို့ နာခံကြရမယ်

07:57

and then sends them down
to the other organs,

173

465518

2159

07:59

and they all have to listen.

174

467701

1692

ဆိုပြီးတွေးထင်လေ့ ရှိခဲ့ကြပါတယ်။

08:01

But really, it's more that 10 percent
of the nerves that connect brain and gut

175

469417

5194

ဒါပေမဲ့ လက်တွေ့မှာကျတော့ ဦးနှောက်နဲ့အူကို
ချိတ်ဆက်လျက် ဦးနှောက်ထံမှအူထံသို့

အချက်အလက်တွေကို ပို့ပေးကြတဲ့
အာရုံကြောတွေ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ပါတယ်။

08:06

deliver information
from the brain to the gut.

176

474635

3215

08:09

We know this, for example,
in stressful situations,

177

477874

3131

ကျွန်မတို့ သိလာရတာက၊
ဥပမာ၊ စိတ်ဖိစီးမှုအခြေအနေများတွင်၊

08:13

when there are transmitters from the brain
that are being sensed by our gut,

178

481029

4019

ဦးနှောက်ထံမှ ထုတ်လွှတ်ပေးတဲ့ အချက်ပေးမှု
တွေကို ကျွန်မတို့ရဲ့ အူက အာရုံခံလျက်

08:17

so the gut will try to lower all the work,

179

485072

3570

အူရဲ့ လုပ်ငန်းတွေအားလုံးကို လျှော့ချပစ်ရန်

08:20

and not be working
and taking away blood and energy

180

488666

4518

ပြဿနာကို ဖြေရှင်းရန် လိုအပ်လှတဲ့
သွေးနဲ့ စွမ်းအင်တွေကို ချွေတာပေးရန်

08:25

to save energy for problem-solving.

181

493208

2287

မိမိရဲ့ ပုံမှန်အလုပ်တွေကို ရပ်စဲပစ်ဖို့ပါ။

08:27

This can go as far as nervous vomiting
or nervous diarrhea

182

495519

3497

စိတ်ချောက်ချားလို့ အန်တာမျိုး ဒါမှမဟုတ်
ဝမ်းလျှောတာမျိုး ကြုံရတတ်လို့

08:31

to get rid of food that it then
doesn't want to digest.

183

499040

3115

အစာခြေရန် မလိုအပ်တဲ့ အစားအစာကို
စွန့်ထုတ်ပစ်ရတဲ့ ကိစ္စမျိုးပါ။

ဒီမှာ ပိုစိတ်ဝင်စားစရာ ကောင်းနေတာက၊

08:34

Maybe more interestingly,

184

502869

1260

အူနှင့်ဦးနှောက်ကို ချိတ်ဆက်ပေးကြတဲ့
အာရုံကြော အမျှင်၏ ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းတို့ဟာ

08:36

90 percent of the nervous fibers
that connect gut and brain

185

504153

3258

08:39

deliver information
from our gut to our brain.

186

507435

3226

ကျွန်မတို့ရဲ့ အူထံမှ ဦးနှောက်ဆီ
အချက်အလက်တွေ ပို့ပေးကြခြင်းပါပဲ။

08:43

And when you think about it a little bit,

187

511296

1954

အဲဒီအချက်ကို နည်းနည်းလေး စဉ်းစားကြည့်ရင်၊

08:45

it does make sense,
because our brain is very isolated.

188

513274

3219

ကျွန်မတို့ရဲ့ ဦးနှောက်က
သီးခြားရှိနေတယ်ဆိုတော့ အဓိပ္ပါယ်ရှိပါတယ်။

08:48

It's in this bony skull
surrounded by a thick skin,

189

516902

4345

၎င်းဟာ အရိုးခွံထဲတွင်
အရေပြား အထူရဲ့ အောက်မှာ ရှိနေလျက်၊

"ငါ့ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ အခြေအနေက ဘယ်လိုပါလိမ့်"
ဆိုတာကို

08:53

and it needs information
to put together a feeling

190

521271

2987

08:56

of "How am I, as a whole body, doing?"

191

524282

3137

သိရှိနားလည်ရန် အချက်အလက်တွေ လိုအပ်ပါတယ်။

ဒီနေရာမှာ အူမဟာ ဦးနှောက်အတွက်
အရေးကြီးဆုံး အကြံပေး ဖြစ်ပုံရတယ်၊

08:59

And the gut, actually, is possibly
the most important advisor for the brain

192

527893

4426

အဲဒါဟာ ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ အကြီးမားဆုံး
အာရုံခံနိုင်တဲ့ အင်္ဂါဖြစ်င်္ပြီး

09:04

because it's our largest sensory organ,

193

532343

2707

09:07

collecting information not only
on the quality of our nutrients,

194

535074

3772

ကျွန်မတို့ရဲ့ အာဟာရတွေရဲ့ အရည်အသွေး
အကြောင်းသာမက၊

09:10

but really also on how are so many
of our immune cells doing,

195

538870

4092

သွေးထဲမှာ ၎င်းက အာရံခံနိုင်တဲ့ ကိုယ်ခံအား
ဆဲလ်တွေနဲ့ ဟောမုန်းတွေ

09:14

or things like the hormones
in our blood that it can sense.

196

542986

2898

လုပ်ကိုင်ခံစားမှုကိုပါ စုစည်းလျက်
အချက်အလက်တွေ ပို့ပေးပါတယ်။

09:17

And it can package this information,
and send it up to the brain.

197

545908

3082

၎င်းဟာ အဲဒီအချက်အလက်တွေကို
ထုပ်ပိုးလျက် ဦးနှောက်ထံ ပို့ပေးတယ်။

09:21

It can, there, not reach areas
like visual cortex or word formations --

198

549014

4745

အဲဒီလို လုပ်ကိုင်ရာတွင် ၎င်းဟာ အမြင်အာရုံ
cortex (သို့) စကားလုံး ဖွဲ့စည်းမှုနေရာကို

09:25

otherwise, when we digest,

199

553783

1795

မရောက်နိုင်ပါ၊ အဲဒီလိုသာ မဟုတ်ခဲ့ရင်

09:27

we would see funny colors
or we would make funny noises -- no.

200

555602

4497

ကျွန်မတို့ဟာ ရယ်စရာ အရောင်တွေ
သို့မဟုတ် အသံတွေကို ကြားခဲ့ရမှာပါ။

ဒါပေမဲ့ ၎င်းဟာ ကျင့်စဉ်ဆိုင်ရာ၊ ကြောက်စိတ်

09:32

But it can reach areas
for things like morality,

201

560123

2867

(သို့) စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ
စီမံဆောင်ရွက်မှု နေရာ

09:35

fear or emotional processing

202

563014

1859

09:36

or areas for self-awareness.

203

564897

1939

(သို့) အသိတရားဆိုင်ရာ
နေရာတွေကို ရောက်နိုင်တယ်။

ခန္ဓာကိုယ်နဲ့ ဦးနှောက်က
အဲဒီလို ခံစားချက်တွေကို

09:39

So it does make sense

204

567377

1447

09:40

that when our body and our brain
are putting together this feeling

205

568848

3648

တနည်း၊ "ခန္ဓာကိုယ် တစ်ခုလုံးအနေနဲ့
လုပ်ကိုင်နေပုံ"ကို ဆန်းစစ်ရာတွင်

09:44

of, "How am I, as a whole body, doing?"

206

572520

2429

ဒီလို ခံစားမှုတွေကို အတူတကွ ထည့်တွက်တာဟာ
အဓိပ္ပါယ်ရှိပါတယ်။

09:46

that the gut has something
to contribute to this process.

207

574973

5106

အဲဒီ ဖြစ်စဉ်ကို အူမကလည်း
တနည်းနည်းနဲ့ ပံ့ပိုးပေးနိုင်ပါတယ်။

09:52

And it also makes sense

208

580103

1219

အဲဒါ သဘာဝကျပါတယ်၊

09:53

that people who have conditions
like irritable bowel syndrome

209

581346

3266

ဒုက္ခပေးတတ်တဲ့ အူမ ပြဿနာမျိုး
ဒါမှမဟုတ် အူမရောင်တဲ့ ရောဂါမျိုး

09:56

or inflammatory bowel disease

210

584636

1836

ရှိတတ်သူ တစ်ဦးဦးဆီမှာ

စိုးရိမ်စိတ် သို့မဟုတ် စိတ်ဓါတ်ကျရောဂါ
ရှိနိုင်တဲ့ အလားအလာ မြင့်မားနိုင်တယ်။

09:58

have a higher risk of having
anxiety or depression.

211

586496

3352

10:01

I think this is good information to share,

212

589872

2506

ဒါဟာ ဝေမျှဖို့ကောင်းတဲ့ သတင်းလို့ထင်ပါတယ်၊

10:04

because many people will think,

213

592402

1514

လူတော်တော်များများတို့က

10:05

"I have this gut thing, and maybe
I also have this mental health thing."

214

593940

3385

"ငါ့ဆီမှာ အူမ ပြဿနာရှိတယ်၊ စိတ်ပိုင်း
ပြဿနာကလည်း ရှိနေတယ်"လို့ ထင်ကြတယ်။

10:09

And maybe -- because science is not
clear on that right now --

215

597349

3293

ဖြစ်နိုင်တာက၊ သိပ္ပံဟာ အဲဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီး
ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မရှိသေးတော့--

10:12

it's really just that the brain
is feeling sympathy with their gut.

216

600666

3312

ဦးနှောက်ဟာ အူမအပေါ်
စာနာမှု ရှိပုံရတယ်နဲ့တူပါတယ်။

10:17

This has yet to grow in evidence
until it can come to practice.

217

605117

4458

အဲဒါကို လက်တွေ့ကျင့်သုံးဖြစ်ရန်
ပိုထင်ရှားတဲ့ အထောက်အထား လိုအပ်ပါမယ်။

10:21

But just knowing about
these kinds of research

218

609599

2591

ဒါပေမဲ့ လောလောဆယ်တွင်
ရှိနေတဲ့ အဲဒီလို သုတေသနတွေကို

10:24

that's out there at the moment

219

612214

2046

သိရှိထားခြင်းကိုက ကျွန်မကို

10:26

helps me in my daily life.

220

614284

2215

နေ့စဉ်ဘဝထဲတွင် ကူညီပေးနေပါတယ်။

အဲဒါက ကျွန်မရဲ့စိတ်နေစိတ်ထား
အကြောင်းကို တစ်မျိုး ထင်လာစေလျက်

10:28

And it makes me think
differently of my moods

221

616523

2320

10:30

and not externalize so much all the time.

222

618867

2812

တချိန်လုံး ပြင်ပကိစ္စတွေနဲ့
ဦးနှောက်ခြောက်မနေရန် ကူပေးပါတယ်။

10:33

I feel oftentimes during the day
we are a brain and a screen,

223

621703

4269

မကြာခဏဆိုသလို ကျွန်မတို့ဟာ
ဦးနှောက်နဲ့ စခရင်ဖြစ်တယ် ခံစားမိပါတယ်။

ကျွန်မတို့ဟာ အဖြေတွေကို
အဲဒီမှာကို ရှာကြည့်လိုကြပါတယ်။

10:37

and we will tend to look
for answers right there

224

625996

2827

ကိုယ့်အလုပ်က ချာနေတာလား
အိမ်နီးချင်းကြောင့်လား စသဖြင့်ပေါ့လေ။

10:40

and maybe the work is stupid
or our neighbor --

225

628847

2275

တကယ်တမ်းတွင်
အဲဒီလိုစိတ်က အတွင်းမှလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။

10:43

but really, moods can also
come from within.

226

631146

2338

10:45

And just knowing this helped me,

227

633508

1837

အဲဒီလို သိထားခြင်းကိုက
ကျွန်မကို ကူပေးပါတယ်၊

10:47

for example, when I sometimes
wake up too early,

228

635369

3230

ဥပမာ၊ ကျွန်မ သိပ်စောပြီး
နိုးတတ်တဲ့ အခါမျိုးမှာ၊

10:50

and I start to worry and wander
around with my thoughts.

229

638623

2711

ကျွန်မရဲ့ အတွေးအခေါ်တွေ အကြောင်းကို
စိုးရိမ်စဉ်းစားနေတယ်။

10:53

Then I think, "Stop.
What did I eat yesterday?

230

641358

3031

အဲဒီနောက်မှာ၊ "ရပ်လိုက်စမ်း။
မနေ့က ငါစားခဲ့တာက ဘာလဲ။

ကိုယ့်ကိုကိုယ်
စိတ်ဖိစီးအောင် လုပ်ခဲ့မိသလား။

10:56

Did I stress myself out too much?

231

644413

1701

10:58

Did I eat too late or something?"

232

646138

2036

ထမင်းစားတာ နောက်ကျနေခဲ့လား၊
ဒီ့ပြင် အကြောင်းရှိလား။"

11:00

And then maybe get up
and make myself a tea,

233

648198

2239

အဲဒီနောက်မှာ ထလျက်
လက်ဖက်ရည်ကို ဖျော်တတ်တယ်

11:02

something light to digest.

234

650461

1526

အစာကြေလွယ်တာ တစ်ခုခုကို စဉ်းစားတယ်။

11:04

And as simple as that sounds,

235

652011

2075

ဒါတွေ ရိုးလှပါကလားလို့ ထင်ရပေမဲ့၊

11:06

I think it's been
surprisingly good for me.

236

654110

3060

အဲဒါဟာ ကျွန်မအတွက် အံ့အားသင့်လောက်အောင်ကို
ကောင်းခဲ့ပါတယ်။

11:10

Step three took me further
away from our body,

237

658469

4874

အဆင့်သုံးက ကျွန်မကို ခန္ဓာကိုယ်မှ
ပိုဝေးရာကို ခေါ်သွားပါတယ်။

11:15

and to really understanding
bacteria differently.

238

663367

3101

ဘက်တီးရီးယားတွေကို
ခြားနားစွာ နားလည်ရေးဆီကိုပါ။

11:18

The research we have today
is creating a new definition

239

666985

3248

ကျွန်မတို့ ဒီနေ့ လုပ်နေကြတဲ့
သုတေသနက သန့်ရှင်းမှုဆိုင်ရာ

11:22

of what real cleanliness is.

240

670257

2223

လုံးဝအသစ်ဖြစ်တဲ့ အဓိပ္ပါယ်
ဖွင့်ဆိုရေးဆီ ခေါ်ဆောင်နေပါတယ်။

11:25

And it's not the hygiene hypothesis --

241

673366

3533

အဲဒါက ကိုယ့်လက်သန့်ရှင်းရေးဆိုင်ရာ
အယူအဆမဟုတ်ပါဘူး--

တော်တော်များများက အဲဒါသိကြတယ် ထင်တယ်။

11:28

I think many maybe know this.

242

676923

1381

11:30

So it states that when you have
too little microbes in your environment

243

678328

3542

ကိုယ့်ပတ်ဝန်းကျင်မှာ ပိုးမွှားတွေ
သိပ်နည်းနေနေရင်၊

ကိုယ်က တချိန်လုံး၎င်းတို့ကို ဆေးကြောနေရင်၊

11:33

because you clean all the time,

244

681894

1601

သိပ်ကောင်းတဲ့ အချက် မဟုတ်မှန်း သိလာရပါတယ်။

11:35

that's not really a good thing,

245

683519

1602

11:37

because people get more allergies
or autoimmune diseases then.

246

685145

3674

အဲဒီလိုလူတွေဟာ ဓာတ်မတည့်မှုလို ကိုယ့်ခံအား
ဆိုင်ရာ ပြဿနာတွေ ပိုပြီး ပေါ်လာတတ်တယ်။

11:40

So I knew this hypothesis,

247

688843

2218

ကျွန်မက အဲဒီယူဆချက်ကို သိခဲ့တော့၊

အူမရဲ့ သန့်ရှင်းမှုအကြောင်း
လေ့လာမှုမှနေပြီး သိလာရမယ့်

11:43

and I thought I wouldn't learn so much

248

691085

1853

11:44

from looking at cleanliness in the gut.

249

692962

2464

အချက်တွေ သိပ်မများနိုင်တာကို
နားလည်ခဲ့တယ်။

11:47

But I was wrong.

250

695450

1327

ကျွန်မ မှားခဲ့မှန်း သိရတယ်။

11:49

It turns out,

251

697385

1949

သိလာရတာက

11:51

real cleanliness is not about
killing off bacteria right away.

252

699358

3965

သန့်ရှင်းမှု စင်စစ်ဆိုတာ ဘက်တီးရီးယားတွေ
လုံးဝသတ်ပစ် မဟုတ်ပါဘူး။

11:55

Real cleanliness is a bit different.

253

703347

2609

သန့်ရှင်းမှု စင်စစ်ဆိုတာ
နည်းနည်းလေး အတူပါဘူး။

11:57

When we look at the facts,

254

705980

1528

အချက်အလက်တွေကို လေ့လာကြည့်ရင်၊

11:59

95 percent of all bacteria on this planet
don't harm us -- they can't,

255

707532

4840

ဒီဂြိုဟ်ပေါ်က ဘက်တီးရီးယားတွေရဲ့ ၉၅% က
ကျွန်မတို့ကို အန္တရာယ် မပြုနိုင်ပါ၊

12:04

they don't have the genes to do so.

256

712396

1785

သူတို့ဆီမှာ အဲဒီလိုဗီဇမျိုး မရှိဘူး။

12:06

Many, actually, help us a lot,

257

714896

2041

အတော်များများက အများကြီး ကူပေးကြတယ်။

12:08

and scientists at the moment
are looking into things like:

258

716961

3237

အဲဒါနှင့် သိပ္ပံပညာရှင်တွေဟာ အခုတော့
ဒီလို ချဥိးကပ်လာကြတယ်-

12:12

Do some bacteria help us clean the gut?

259

720222

2621

ဘက်တီးရီးယား တချို့က
အူမကို သန့်စင်အောင် ကူပေးလား။

အစာခြေမှုကို ၎င်းတို့ ကူပေးသလား။

12:14

Do they help us digest?

260

722867

1374

12:16

Do they make us put on weight
or have a lean figure

261

724265

2469

ကျွန်မတို့က အများကြီး စားနေတာတောင်
၎င်းတို့က အလေးချိန် တိုးလာစေတာလား၊

12:18

although we're eating lots?

262

726758

1915

ပိန်လျက် ရှိစေရန် ကူပေးတာလား။

12:20

Are others making us feel more courageous
or even more resilient to stress?

263

728697

4677

ဒါမှမဟုတ် တချို့တို့က ဖိစီးမှုတွေကို
ကျော်လွှားနိုင်အောင် ကူပေးကြတာများလား။

12:25

So you see, there are more questions
when it comes to cleanliness.

264

733398

3995

ဒီတော့ သန့်ရှင်းမှုကိစ္စထဲတွင်
မေးခွန်းတွေ အများကြီး ရှိနေတာ ရှင်းပါတယ်။

လက်တွေ့တွင် ကျန်းမာရေးနှင့် ကိုက်ညီတဲ့
ချိန်ခွင်လျှာမျှတမှု လိုအပ်ပါတယ်။

12:30

And, actually, the thing is,
it's about a healthy balance, I think.

265

738171

3274

ကျွန်မတို့ဟာ မကောင်းတာကို
တချိန်လုံး ရှောင်ရှားမရနိုင်ပါ။

12:33

You can't avoid the bad all the time.

266

741469

2413

12:35

This is simply not possible;

267

743906

1733

အဲဒါ လုံးဝမဖြစ်နိုင်ပါ။

12:37

there's always something bad around.

268

745663

1969

ဆိုးတဲ့ အရာတွေ ပတ်ဝန်းကျင်ထဲ
အမြဲရှိတတ်ပါတယ်။

12:40

So what really the whole deal is
when you look at a clean gut,

269

748094

4675

ဒီတော့ အူမသန့်ရှင်းရေးကို ပြောရာတွင်
ခြုံပြောရရင် အရေးကြီးဆုံးက

12:44

it's about having good bacteria,
enough of them,

270

752793

3822

ဘက်တီးရီးယား အကောင်းတွေ
လုံလောက်စွာ ရှိရန်လိုတယ်၊

12:48

and then some bad.

271

756639

1235

မကောင်းတဲ့ဟာ တချို့လည်း လိုတယ်။

ကျွန်မတို့ရဲ့ ကိုယ်ခံစွမ်းအားစနစ်
အတွက် ဆိုးတာတွေလည်း လိုတယ်။

12:50

Our immune system needs the bad, too,

272

758444

1888

12:52

so it knows what it's looking out for.

273

760356

2538

အဲဒါမှ ဘာကိုရှာရမှန်း သိမှာပါ။

ကျွန်မဟာ သန့်ရှင်းမှုဆိုင်ရာ အဲဒီလို
ထင်မြင်ချက် အမျိုးမျိုးနဲ့ စတင်ခဲ့ရာမှ

12:54

So I started having this different
perspective on cleanliness

274

762918

3435

12:58

and a few weeks later,

275

766377

1386

ရက်သတ္တပတ် အနည်းငယ်အကြာတွင်

ကျွန်မ တက္ကသိုလ်မှာ
ဟောပြော ပို့ချခဲ့ပါတယ်။

12:59

I held a talk at my university,

276

767787

2132

အဲဒီမှာ ၁၀၀၀ အထိ
မှားတာ တစ်ခုကိုပြောမိခဲ့တယ်။

13:01

and I made a mistake by 1,000.

277

769943

2096

13:04

And I went home and I realized
in that moment,

278

772063

2434

ကျွန်မ အိမ်ကို ပြန်ရောက်လို့
သိမိတာနဲ့ စဉ်းစားမိတာက၊

13:06

I was like, "Ah! I made
a mistake by 1,000.

279

774521

3015

ဖြစ်မှဖြစ်ရတယ်၊ ၁၀၀၀ အထိကို
ငါတော့ မှားမိသွားပြီ။

13:09

Oh God, that's so much,
and that's so embarrassing."

280

777560

3083

အံမလေ၊ များလိုက်တာ၊ စိတ်ပျက်စရာကြီးပါလား။

13:12

And I started to think about this,
I was like, "Ugh!"

281

780667

2767

အဲဒီအကြောင်းကို စစဉ်းမိတာနဲ့
ကျွန်မက "Ugh!"ပေါ့လေ။

13:15

And after a while I said,

282

783458

1191

ဒါနဲ့ နောက်မကြာမီမှာ

"ကောင်းပြီ၊ တစ်ခုတော့ ကိုယ်မှားလုပ်မိပြီ။

13:16

"OK, I made this one mistake,

283

784673

1830

13:18

but then I also told so many
good and right and helpful things,

284

786527

4084

တချိန်တည်းမှာ ကောင်းပြီး ကူညီနိုင်မယ့်
အရာတွေ အများကြီးကိုလည်း ငါပြောပြခဲ့သေးတယ်။

ဒီတော့ အခြေအနေ
ကောင်းတယ်လို့ ဆိုနိုင်တယ်ပေါ့။

13:22

so I think it's OK, you know?

285

790635

1471

13:24

It's a clean thing."

286

792130

1370

ရှင်းနေတဲ့ဟာပဲ။"

13:25

And then I was like, "Oh, wait.

287

793524

2428

အဲဒီနောက်မှာ၊ "ခဏလေး၊

13:27

Maybe I took my perspective
on cleanliness further."

288

795976

3166

သန့်ရှင်းမှုဆိုင်ရာ ကျွန်မရဲ့ ရှုထောင့်ကို
ရှေ့ဆက် ယူကြည့်ရင်ကော။"

13:31

And it's my theory at the moment
that maybe we all do.

289

799166

2682

ဒီတော့ ဒါဟာ လောလောဆယ်တွင်
ကျွန်မရဲ့ သီအိုရီပါ။

ကျွန်မတို့ရဲ့ အခန်းတွေကို သန့်ရှင်းရေး
လုပ်တာထက် တဆင့်ရှေ့တိုး လုပ်ကြပါ။

13:33

Take it a bit further than just
cleaning our living room,

290

801872

2770

13:36

where maybe we make it
to sort like a life hygiene.

291

804666

3106

ကျွန်မတို့ရဲ့ တကိုယ်ရေ သန့်ရှင်းမှု
ပုံစံမျိုးလိုပေါ့လေ။

13:39

Knowing that this is about
fostering the good

292

807796

3633

ကောင်းတာကို ပျိုးထောင်ပေးခြင်းဟာ
ကိုယ့်ကိုယ်ကို

13:43

just as much as trying to shelter
yourself from the bad

293

811453

3639

ဆိုးတဲ့အရာများမှ ကာကွယ်ပေးရသလိုပဲ
အရေးကြီးခြင်းဟာ

13:47

had a very calming effect on me.

294

815116

2064

ကျွန်မစိတ်ကို သိပ်ကို ငြိမ်သက်စေပါတယ်။

13:49

So in that sense,

295

817753

1456

ဒီတော့ ကျွန်မဆိုလိုချင်တာက

13:51

I hope today I told you
mostly good and helpful things,

296

819233

3690

ဒီနေ့တွင် ရှင်တို့အတွက် အသုံးတည့်ပြီး ကူညီ
နိုင်မယ့် အရာတွေကို ပြောပြဖို့ပါ။

13:54

and thank you for your time,

297

822947

1546

အခုလို အချိန်ပေးပြီး နားထောင်ခဲ့ကြတာကို

13:56

for listening to me.

298

824517

1411

ကျွန်မကျေးဇူးတင်လိုပါတယ်။

13:57

(Applause)

299

825952

2809

(လက်ခုပ်သံများ)

Translated by Myo Aung
Reviewed by sann tint

ABOUT THE SPEAKER

Giulia Enders - Doctor, author
Giulia Enders is working to reveal how our gut is at the core of who we are.

Why you should listen

Giulia Enders is a medical doctor and author from Germany. In 2012, her presentation "Darm mit Charme" ("Charming Bowles") won her first prize at the Science Slam in Berlin and went viral on YouTube. Shortly after that she was asked to write a book which turned out a great success in Germany and around the world. Her bestseller Gut: The Inside Story of Our Body's Most Underrated Organ has sold more than four million copies and has been published in over 40 countries. Today Enders is doing research for her medical doctorate at the Institute for Microbiology in Frankfurt and has continued to communicate science in TV and museum projects.

More profile about the speaker
Giulia Enders | Speaker | TED.com

THE ORIGINAL VIDEO ON TED.COM

Giulia Enders: ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ အူမဆိုင်ရာ အံ့အားသင့်ဖွယ်ရာ သိကောင်းစရာများ | TED Talk | TED.com