TEDxManhattan
Stephen Ritz: A teacher growing green in the South Bronx
Filmed:
Readability: 3.6
1,355,024 views
A whirlwind of energy and ideas, Stephen Ritz is a teacher in New York's tough South Bronx, where he and his kids grow lush gardens for food, greenery -- and jobs. Just try to keep up with this New York treasure as he spins through the many, many ways there are to grow hope in a neighborhood many have written off, or in your own.
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
Good afternoon.
0
426
1321
xin chào
00:17
I am not a farmer.
1
1747
2943
tôi không phải là một người nông dân.
00:20
(Laughter)
2
4690
935
(tiếng cười)
00:21
I'm not. I'm a parent, I'm a resident and I'm a teacher.
3
5625
3552
Tôi không phải. Tôi là một bậc cha mẹ. Tôi là một công dân và tôi là một nhà giáo
00:25
And this is my world.
4
9177
1562
Và đây là thế giới của tôi.
00:26
And along the way I've started noticing --
5
10739
1613
Trên con đường đó,tôi bắt đầu nhận ra--
00:28
I'm on my third generation of kids --
6
12352
1469
tôi đang chứng kiến thế hệ trẻ thứ 3--
00:29
that they're getting bigger.
7
13821
1253
chúng đang trở nên to lớn hơn
00:30
They're getting sicker.
8
15074
1159
chúng đang trở nên yếu ớt hơn.
00:32
In addition to these complexities,
9
16233
1984
Thêm vào cho trạng thái này,
00:34
I just learned that 70 percent of the kids that I see
10
18217
1913
tôi biết thêm rằng 70% trẻ em mà tôi thấy
00:36
who are labeled learning disabled would not have been
11
20130
2010
bị đánh giá là không có khả năng học tập đã không được
00:38
had they had proper prenatal nutrition.
12
22140
2357
cung cấp lượng dinh dưỡng đúng trước khi sinh.
00:40
The realities of my community are simple. They look like this.
13
24497
3676
Thực trạng của cộng đồng tôi đơn giản thôi. Nó trông như thế này
00:44
Kids should not have to grow up and look at things like this.
14
28173
2734
Trẻ em không nên lớn lên và nhìn mọi thứ như thế này
00:46
And as jobs continue to leave my community,
15
30907
2142
Và khi công việc cứ rời khỏi cộng đồng tôi
00:48
and energy continues to come in, be exported in,
16
33049
2943
năng lượng cứ tiếp tục tràn vào, được xuất khẩu tới,
00:51
it's no wonder that really some people refer to the South Bronx as a desert.
17
35992
5335
bởi thế mà thực sự có người coi South Bronx như một sa mạc
00:57
But I'm the oldest sixth grader you'll ever meet,
18
41327
2600
Tôi là học sinh lớp sáu lớn tuổi nhất mà các bạn từng gặp
00:59
so I get up every day with this tremendous amount of enthusiasm
19
43927
2633
và mỗi ngày tôi thực dậy với một niềm hứng khởi vô cùng
01:02
that I'm hoping to share with you all today.
20
46560
2336
mà tôi mong sẽ được hy vọng với các bạn hôm nay.
01:04
And with that note, I come to you with this belief
21
48896
3477
Và với điều đó, tôi đến với các bạn với niềm tin rằng
01:08
that kids should not have to leave their communities
22
52373
2474
trẻ con không nên rời khỏi cộng đồng của chúng
01:10
to live, learn and earn in a better one.
23
54847
1381
để sống ,học và kiểm sống trong một cộng đồng tốt hơn.
01:12
So I'm here to tell you a story about me
24
56228
1638
tôi đến đây để kể cho các bạn nghe một câu chuyện về mình
01:13
and this wall that I met outside, which I'm now bringing inside.
25
57866
3521
và bức tường này tôi thấy ở ngoài kia, và giờ tôi mang nó vào trong.
01:17
And it starts with three people.
26
61387
1743
câu chuyện bắt đầu với 3 người.
01:19
The crazy teacher -- that's me on the left,
27
63130
2078
một nhà giáo điên -- đó là tôi phía bên trái.
01:21
I dress up pretty, thank you, my wife, I love you for getting a good suit --
28
65208
3378
tôi ăn mặc đẹp , nhờ vợ tôi. tôi yêu em vì đã kiếm cho tôi bộ vét đẹp--
01:24
my passionate borough president
29
68586
1664
và ngài thị trưởng nồng nhiệt của tôi
01:26
and a guy named George Irwin from Green Living Technologies
30
70250
2545
và George Irwin của Green Living Technologies
01:28
who helped me with my class
31
72795
1264
người giúp tôi với lớp học của mình
01:29
and helped me get involved with this patented technology.
32
74059
2487
và giúp tôi tham gia vào công nghệ đã lấy bản quyền này
01:32
But it all starts with seeds in classrooms,
33
76546
2864
Nhưng tất cả đều bắt đầu từ những hạt mần ở những lớp học
01:35
in my place, which looks like this.
34
79410
2656
ở chỗ tôi, nó trông như thế này.
01:37
And I'm here today hoping that my reach will exceed my grasp.
35
82066
5653
và tôi đến đây hôm nay hy vọng khả năng tôi sẽ vượt lên trên tầm tay của chính mình
01:43
And that's really what this is all about.
36
87719
1699
và đó là tất cả .
01:45
And it starts with incredible kids like this,
37
89418
1736
câu chuyện bắt đầu với những đứa trẻ phi thường
01:47
who come early and stay late.
38
91154
1721
đến sớm và về muộn
01:48
All of my kids are either IEP or ELL learners,
39
92875
2968
tất cả những đứa trẻ của tôi đều là những học sinh IEP hoặc ELL
01:51
most come with a lot of handicaps,
40
95843
1759
đều có rất nhiều khuyết tật
01:53
most are homeless and many are in foster care.
41
97602
2553
hầu hết đều không nhà và nhiều đứa trẻ là con nuôi.
01:56
Almost all of my kids live below poverty.
42
100155
2251
hầu hết bọn trẻ của tôi sống dưới cả mức nghèo đói
01:58
But with those seeds, from day one, we are growing in my classroom,
43
102406
3421
những với những mầm mà chúng tôi trồng trong lớp hôm đó
02:01
and this is what it looks like in my classroom.
44
105827
2191
và đây là lớp học của tôi trông giống như thế này
02:03
And you see how attentive these kids are to these seeds.
45
108018
2601
các bạn có thể thất những đứa trẻ chú ý như thế nào vào những mầm đó
02:06
And then you notice that those seeds become farms across the Bronx that look like this.
46
110619
4439
và khi bạn để ý thấy những hạt mầm đó trở thành nông trại khắp Bronx trông như thế này
02:10
But again, I am not a farmer. I'm a teacher.
47
115058
4217
nhưng một lần nữa tôi không phải là nhà nông,tôi là một nhà giáo
02:15
And I don't like weeding, and I don't like back-breaking labor.
48
119275
2656
và tôi không thích nhổ cỏ ,tôi không thích lao động làm đau lưng
02:17
So I wanted to figure out how I could get this kind of success
49
121931
2128
vì thế tôi muốn tìm hiểu làm thế nào để có thể đem thành công như thế này
02:19
into something small, like this,
50
124059
2368
vào một thứ nhỏ như thế này,
02:22
and bring it into my classroom so that handicapped kids could do it,
51
126427
2792
mang vào lớp học của tôi để những đứa trẻ khuyết tật có thể làm điều đó.
02:25
kids who didn't want to be outside could do it,
52
129219
1722
những đứa trẻ không muốn ra ngoài có thể làm điều đó
02:26
and everyone could have access.
53
130941
1300
và tất cả mọi người đều có thể thành công.
02:28
So I called George Irwin, and what do you know?
54
132241
2133
vì thế tôi gọi George Irwin và các bạn biết điều gì không?
02:30
He came to my class and we built an indoor edible wall.
55
134374
3661
Ông ấy đến lớp của tôi và xây một bức tường trong nhà có thể ăn được
02:33
And what we do is we partner it with authentic learning experiences,
56
138035
3348
và cái mà chúng tôi làm là kết hợp nó với trải nghiệm học đích thực
02:37
private-based learning.
57
141383
1707
học hỏi dựa trên tính độc lập
02:38
And lo and behold, we gave birth to
58
143090
2624
Và nhìn đây, chúng tôi đã tạo ra
02:41
the first edible wall in New York City.
59
145714
2248
bức tường ăn được đầu tiên ở New York
02:43
So if you're hungry, get up and eat.
60
147962
1160
Vậy nên nếu bạn đang đói, hãy đứng dậy và ăn.
02:45
You can do it right now. My kids play cow all the time.
61
149122
1824
Bạn có thể làm điều đó ngay bây giờ. Bọn trẻ của tôi giả làm bò suốt
02:46
Okay? But we were just getting started,
62
150946
3352
Được chứ? Nhưng chúng ta chỉ mới bắt đầu,
02:50
the kids loved the technology,
63
154298
1369
Bọn trẻ yêu thích công nghệ,
02:51
so we called up George and we said, "We gotta learn more!"
64
155667
2345
Cho nên chúng tôi gọi George và chúng tôi nói, "Chúng ta cần phải học nhiều hơn!"
02:53
Now, Mayor Bloomberg, thank you very much, we no longer need work permits,
65
158012
2855
Bây giờ, Thị trưởng Bloomberg, cảm ơn ngài rất nhiều, chúng tôi không còn cần giấy phép lao động nữa,
02:56
which comes with slices and bonded contractors -- we're available for you --
66
160867
2777
điều này dẫn đến những miếng nhỏ của các hợp đồng liên hợp -- chúng tôi có mặt vì bạn --
02:59
We decided to go to Boston.
67
163644
2006
Chúng tôi quyết định đi đến Boston.
03:01
And my kids, from the poorest congressional district in America,
68
165650
2426
Và bọn trẻ, từ những hạt bầu cử nghèo nhất ở Mỹ
03:03
became the first to install a green wall,
69
168076
3265
trở thành những người đầu tiên lắp đặt một bức tường xanh,
03:07
designed by a computer, with real-live learning tools,
70
171341
2285
được thiết kế bởi một chiếc máy tính, với những công cụ học tập thiết thực,
03:09
21 stories up -- if you're going to go visit it,
71
173626
1549
với 21 tầng, các vị sẽ có thể thăm nó,
03:11
it's on top of the John Hancock building.
72
175175
2059
Nó nằm trên đỉnh của tòa nhà Hancock.
03:13
But closer to home, we started installing these walls in schools
73
177234
2792
Nhưng gần hơn với nhà, chúng tôi bắt đàu lắp đặt những bức tường này ở các trường học
03:15
that look like this with lighting like that,
74
180026
1920
trông giống như thế này với ánh sáng như thế kia
03:17
real LED stuff, 21st-century technology.
75
181946
3089
là những chiếc đèn LED, công nghệ của thế kỉ XXI
03:20
And what do you know? We made 21st century money,
76
185035
2319
Và bạn biết gì không? Chúng tôi tạo ra tiền của thế lỉ XXI,
03:23
and that was groundbreaking. Wow!
77
187354
2819
và điều đó thật là phi thường. Wow!
03:26
This is my harvest, people.
78
190173
2812
Đây là thành quả của tôi, mọi người.
03:28
And what do you do with this food? You cook it!
79
192985
2757
Và bạn sẽ làm gì với chỗ thức ăn này? Bạn nấu nó!
03:31
And those are my heirloom students making heirloom sauce,
80
195742
2904
Và đó là những học sinh của tôi làm ra loại sốt từ những loại cây không còn phổ biến
03:34
with plastic forks, and we get it into the cafeteria,
81
198646
2462
Với những chiếc nĩa nhựa, và chúng tôi mang nó vào căn-tin
03:37
and we grow stuff and we feed our teachers.
82
201108
2200
và chúng tôi trồng các thứ và chúng tôi cho các thầy cô giáo ăn
03:39
And that is the youngest nationally certified
83
203308
2211
Và đó là lực lượng lao động quốc gia trẻ nhất
03:41
workforce in America with our Bronx Borough President.
84
205519
2823
được công nhận với chủ tịch Bronx Borough của chúng tôi
03:44
And what'd we do then? Well, I met nice people like you,
85
208342
2904
Và chúng tôi làm gì sau đó? À, chúng tôi gặp những người tốt như các bạn đây,
03:47
and they invited us to the Hamptons.
86
211246
1737
và bọn họ mời chúng tôi đến Hamptons.
03:48
So I call this "from South Bronx to Southampton."
87
212983
2271
Thế là tôi gọi điều này là "Từ South Bronx đến Southampton."
03:51
And we started putting in roofs that look like this,
88
215254
2505
Và chúng tôi bắt đâu làm thêm những cái mái trông như thế này
03:53
and we came in from destitute neighborhoods
89
217759
2288
và chúng tôi đến từ những vùng cơ cực thiếu thốn
03:55
to start building landscape like this, wow! People noticed.
90
220047
3568
để bắt đầu xây dựng cảnh quan như thế này, wow! Mọi người nhận ra.
03:59
And so we got invited back this past summer,
91
223615
1994
Và thế là chúng tôi được mời trở lại vào hè năm ngoái
04:01
and we actually moved into the Hamptons,
92
225609
1759
và chúng tôi đã thực sự chuyển đến Hamptons,
04:03
payed 3,500 dollars a week for a house, and we learned how to surf.
93
227368
2823
trả 3,500 đô la một tuần cho một căn nhà, và chúng tôi học cách lướt sóng.
04:06
And when you can do stuff like this --
94
230191
2776
Và khi bạn có thể làm những điều như vậy
04:08
These are my kids putting in this technology,
95
232967
3216
Đây là bọn trẻ của tôi chuyển công nghệ này vào,
04:12
and when you can build a roof that looks like that
96
236183
2537
và khi bạn có thể xây một cái mái nhà trông như thế kia
04:14
on a house that looks like that
97
238720
2414
trên một cái nhà trông như thế kia
04:17
with sedum that looks like this,
98
241134
2810
với những loại thực vật trông như thế này
04:19
this is the new green graffiti.
99
243944
2742
đây là một loại nghệ thuật đường phố mới
04:22
So, you may wonder what does a wall like this
100
246686
3505
Nên, bạn có thể tự hỏi một bức tường như thế này
04:26
really do for kids, besides changing landscapes and mindsets?
101
250191
2560
có thể làm được gì cho bọn trẻ, ngoài thay đổi cảnh quan và tư duy
04:28
Okay, I'm going to tell you what it does.
102
252751
1896
Được rồi, tôi sẽ nói với bạn nó có thể làm gì
04:30
It gets me to meet incredible contractors like this,
103
254647
2320
Nó đưa tôi đến với những nhà thầu phi thường như người này,
04:32
Jim Ellenberger from Ellenberger Services.
104
256967
2152
Jim Ellenberger từ Ellenberger Services.
04:35
And this is where it becomes true triple bottom line.
105
259119
2733
Và đây là nơi nó thực sự trở thành ba chủ yếu cơ bản (bao gồm sự phát triển về kinh tế, con người và tự nhiên)
04:37
Because Jim realized that these kids, my future farmers,
106
261852
3489
Bởi vì Jim nhận ra rằng những đưa trẻ này, những nhà nông tương lai của tôi,
04:41
really had the skills he needed to build affordable housing
107
265341
2884
thực sự có những kĩ năng anh ấy cần để xây những căn nhà giá rẻ
04:44
for New Yorkers, right in their own neighborhood.
108
268225
2198
cho người dân New York, ngay ở khu hàng xóm của họ
04:46
And this is what my kids are doing, making living wage.
109
270423
2344
Và đây là điều bọn trẻ của tôi đang làm, kiếm tiền để nuôi sống bản thân.
04:48
Now, if you're like me, you live in a building, there are seven guys
110
272767
2840
Bây giờ, nếu bạn giống tôi, bạn sống trong một tòa nhà có bảy người
04:51
out of work looking to manage a million dollars.
111
275607
2015
tìm cách kiếm được một tỷ đô từ công việc của họ.
04:53
I don't have it. But if you need a toilet fixed
112
277622
2409
Tôi không có nó. Nhưng nếu bạn cần được sửa chữa nhà vệ sinh
04:55
or, you know, some shelving, I gotta wait six months
113
280031
2011
hoặc, bạn biết đấy, một vài cái kệ, tôi sẽ đợi sáu tháng
04:57
for an appointment with someone who drives a much nicer car than me.
114
282042
2453
cho một cuộc hẹn với một người lái chiếc xe tốt hơn của tôi nhiều.
05:00
That's the beauty of this economy.
115
284495
1779
Đó chính là vẻ đẹp của nền kinh tế này.
05:02
But my kids are now licensed and bonded in trade.
116
286274
3334
Nhưng bọn trẻ của tôi bây giờ đã có bằng lái và có những cuộc trao đổi.
05:05
And that's my first student to open up, the first in his family to have a bank account.
117
289608
2976
Và đó là học sinh đầu tiên của tôi, người đầu tiên trong gia đình em ấy có tài khoản ngân hàng.
05:08
This immigrant student is the first one in his family to use an ATM.
118
292584
3409
Học sinh nhập cư này là người đầu tiên trong gia đình em ấy đã sử dụng máy ATM.
05:11
And this is the true triple bottom line,
119
295993
2382
Và đây đúng là ba chủ yếu cơ bản,
05:14
because we can take neighborhoods that were abandoned and destitute
120
298375
2255
vì chúng ta có thể đưa những người hàng xóm bị bỏ rơi và nghèo túng
05:16
and turn them into something like this with interiors like this.
121
300630
2921
trở thành những người như thế này với nội thất trong nhà như thế này.
05:19
Wow! People noticed. And notice they did.
122
303551
2079
Wow! Mọi người nhận ra. Và nhận ra họ đã làm thế.
05:21
So CNN called, and we were delighted to have them come to our farmer's market.
123
305630
3496
Vì thế CNN đến, và chúng tôi rất vui vì họ đến thăm chợ nông sản của chúng tôi.
05:25
And then when Rockefeller Center said, NBC,
124
309126
2568
Và khi trung tâm Rockfeller nói, NBC,
05:27
could you put this thing up on the walls? We were delighted.
125
311694
1904
bạn có thể treo những thứ này lên tường không? Chúng tôi đã rất vui.
05:29
But this, I show you, when kids from the poorest congressional district in America
126
313598
3992
Nhưng điều này, tôi sẽ chỉ cho bạn, khi những đứa trẻ đến từ hạt bầu cử nghèo nhất ở Mỹ
05:33
can build a 30-foot by 15-foot wall,
127
317590
2720
có thể xây được bức tường 30 tấc đến 15 tấc,
05:36
design it, plant it and install it in the heart of New York City,
128
320310
3165
thiết kế nó, trồng cây trên đó và lắp đặt nó ở giữa thành phố New York,
05:39
that's a true "sí se puede" moment.
129
323475
2019
đó là khoảnh khắc "Vâng, tôi có thể" thật sự.
05:41
Really scholastic, if you ask me.
130
325494
2385
Rất là mô phạm, nếu bạn hỏi tôi.
05:43
But this is not a Getty image.
131
327879
2271
Nhưng đây không phải là một bức ảnh trên trang Getty Image.
05:46
That's a picture I took of my Bronx Borough President,
132
330150
2576
Đó là một bức ảnh tôi chụp chủ tịch Bronx Borough của tôi,
05:48
addressing my kids in his house, not the jailhouse,
133
332726
3215
đang nói chuyện với bọn trẻ của tôi trong nhà ông ấy, không phải trong tù,
05:51
making them feel a part of it.
134
335941
1547
làm cho bọn trẻ cảm nhận một phần của điều đó.
05:53
That's our State Senator Gustavo Rivera and Bob Bieder,
135
337488
2354
Đó là thượng nghị sĩ bang của chúng tôi và Bob Bieder,
05:55
coming to my classroom to make my kids feel important.
136
339842
2600
đến lớp học của tôi để khiến bọn trẻ cảm thấy mình quan trọng.
05:58
And when the Bronx Borough President shows up
137
342442
1718
Và khi chủ tịch Bronx Borough đến nơi
06:00
and the State Senator comes to our class,
138
344160
2182
và thượng nghị sĩ bang đến lớp chúng tôi,
06:02
believe you me, the Bronx can change attitudes now.
139
346342
3744
Hãy tin tôi, ông chủ tịch có thể thay đổi thái độ bây giờ.
06:05
We are poised, ready, willing and able
140
350086
1522
Và chúng tôi đã sẵn sàng, chuẩn bị và có thể
06:07
to export our talent and diversity in ways we've never even imagined.
141
351608
3200
thể hiện tài năng và sự đa dạng của mình theo những cách mà chúng tôi chưa bao giờ tưởng tượng đến.
06:10
And when the local senator gets on the scale in public
142
354808
2066
Và khi thượng nghị sĩ đứng lên cái cân trước công chúng
06:12
and says he's got to lose weight, so do I!
143
356874
3213
và nói rằng ông ấy phải giảm cân, hãy làm thế!
06:15
And I tell you what, I'm doing it and so are the kids.
144
360087
2865
Và tôi nói cho bạn nghe, tôi sẽ làm điều đó và bọn trẻ cũng vậy.
06:18
Okay? And then celebrities started.
145
362952
2078
Được chứ? Và sau đó những người nổi tiếng bắt đầu.
06:20
Produce Pete can't believe what we grow.
146
365030
2016
Produce Pete không thể tin được chúng tôi đã trồng những gì.
06:22
Lorna Sass came and donated books.
147
367046
2216
Lorna Sass đến và quyên góp sách.
06:25
Okay? We're feeding seniors.
148
369262
2232
Được chứ? Chúng tôi đang cho người già ăn.
06:27
And when we realized that we were growing for food justice in the South Bronx,
149
371494
3561
Và khi chúng tôi nhận ra rằng chúng tôi đã tạo nên sự công bằng trong việc ăn uống ở vùng South Bronx,
06:30
so did the international community.
150
375055
1885
cộng đồng quốc tế cũng thế.
06:32
And my kids in the South Bronx were repped in
151
376940
1570
Và bọn trẻ của tôi ở South Bronx đã trở thành đại diện cho
06:34
the first international green roof conference.
152
378510
2176
hội nghị quốc tế mái nhà xanh đầu tiên.
06:36
And that's just great.
153
380686
1432
Và điều đó thật tuyệt.
06:38
Except what about locally?
154
382118
1611
Trừ việc còn vấn đề ở địa phương?
06:39
Well, we met this woman, Avis Richards, with the Ground Up Campaign.
155
383729
3064
Ừ thì, chúng tôi gặp người phụ nữ này, Avis Richards, với chiến dịch Ground Up.
06:42
Unbelievable! Through her, my kids,
156
386793
2360
Không thể tin nổi! Nhờ cô ấy, bọn trẻ của tôi,
06:45
the most disenfranchised and marginalized,
157
389153
2128
những đứa bị mất quyền bầu cử và bị cách ly ra khỏi xã hội,
06:47
were able to roll out 100 gardens to New York City public schools.
158
391281
3769
đã có thể làm ra 100 khu vườn cho những trường công lập ở New York.
06:50
That's triple bottom line! Okay?
159
395050
2857
Đó là sự phát triển của ba chủ yếu cơ bản! Được chứ?
06:53
A year ago today, I was invited to the New York Academy of Medicine.
160
397907
2935
Một năm về trước, tôi được mời đến học viện Dược New York.
06:56
I thought this concept of designing a strong and healthy New York
161
400842
3464
I đã nghĩ rằng khái niệm về việc thiết kế nên một New York khỏe mạnh
07:00
made sense, especially when the resources were free.
162
404306
2711
là rất có lý, nhất là khi tài nguyên thì miễn phí.
07:02
So thank you all and I love them.
163
407017
1776
Vì vậy, cảm ơn tất cả các bạn và tôi yêu chúng.
07:04
They introduced me to the New York City Strategic Alliance for Health,
164
408793
3018
Họ giới thiệu tôi đến Liên minh chiến lược Sức khỏe của thành phố New York,
07:07
again, free resources, don't waste them.
165
411811
2964
một lần nữa, tài nguyên miễn phí, đừng lãng phí chúng.
07:10
And what do you know? Six months later,
166
414775
2146
Và bạn biết gì không? Sáu tháng sau,
07:12
my school and my kids were awarded the first ever
167
416921
3099
trường tôi và bọn trẻ của tôi được trao giải thưởng trung học xuất sắc
07:15
high school award of excellence for creating a healthy school environment.
168
420020
3687
đầu tiên vì đã tạo ra một môi trường học tập khỏe mạnh.
07:19
The greenest class in New York City.
169
423707
2126
Lớp học xanh nhất ở thành phố New York.
07:21
But more importantly is my kids learned to get,
170
425833
2442
Nhưng quan trọng hơn hết là bọn trẻ đã học được cách lấy,
07:24
they learned to give.
171
428275
1633
và cho đi.
07:25
And we took the money that we made from our farmer's market,
172
429908
2469
Và chúng tôi lấy tiền từ chợ nông sản của mình,
07:28
and started buying gifts for the homeless
173
432377
1448
và bắt đầu mua quà cho những người vô gia cư
07:29
and for needy around the world.
174
433825
1440
và cho những người thiếu thốn khắp nơi trên thế giới.
07:31
So we started giving back.
175
435265
1410
Cho nên chúng tôi bắt đầu báo đáp.
07:32
And that's when I realized that the greening of America
176
436675
2499
Và đó là khi tôi nhận ra việc phủ xanh cho nước Mỹ
07:35
starts first with the pockets, then with the heart
177
439174
3235
bắt đầu bằng những chiếc túi, tiếp đến là với trái tim
07:38
and then with the mind.
178
442409
1218
và cuối cùng là với trí óc.
07:39
So we were onto something, and we're still onto something.
179
443627
2331
Vì vậy chúng tôi đã lên kế hoạch cho một việc, và chúng tôi vẫn làm thế.
07:41
And thank God Trinity Wall Street noticed,
180
445958
1834
Và cảm ơn Chúa, Trinity Wall Street đã nhận ra,
07:43
because they gave us the birth of Green Bronx Machine.
181
447792
3233
vì họ đã cho chúng tôi sự ra đời của Máy Bronx Xanh.
07:46
We're 3,000 strong right now.
182
451025
1807
với sức mạnh của 3000 người hiện tại.
07:48
And what does it really do?
183
452832
1321
Và nó thực sự có tác dụng gì?
07:50
It teaches kids to re-vision their communities,
184
454153
2034
Nó dạy bọn trẻ cách nhìn nhận lại cộng đồng của mình,
07:52
so when they grow up in places like this, they can imagine it like this.
185
456187
3046
vì thế khi chúng lớn lên ở những nơi như thế này, chúng có thể tưởng tượng nó thành như thế này.
07:55
And my kids, trained and certified --
186
459233
2143
Và bọn trẻ của tôi, được huấn luyện và được chứng nhận--
07:57
Ma, you get the tax abatement. Thank you, Mayor Bloomberg --
187
461376
1992
Ma, bạn đã làm giảm thuế. Cảm ơn ông, Thị trưởng Bloomberg --
07:59
can take communities that look like this and convert them into things that look like that,
188
463368
3707
có thể lấy những cộng đồng trông như thế này và biến nó trở thành như thế kia,
08:02
and that to me, people, is another true "sí se puede" moment.
189
467075
3389
và điều đó đối với tôi, là một khoảnh khắc "Tôi có thể" khác.
08:06
Now, how does it start? It starts in schools.
190
470464
2080
Bây giờ, nó bắt đầu như thế nào? Nó bắt đầu ở các trường học.
08:08
No more little Knicks and little Nets.
191
472544
1720
Không còn Knicks và Nets bé nhỏ nữa.
08:10
Group by broccoli, group by your favorite vegetable,
192
474264
3410
Chia nhóm theo bông cải xanh, theo loại rau củ bạn thích nhất,
08:13
something you can aspire to.
193
477674
1631
một điều gì đó mà bạn khao khát.
08:15
Okay? And these are my future farmers of America,
194
479305
2047
Được chứ? Và đây là những nhà nông tương lai của nước Mỹ,
08:17
growing up in Brook Park on 141st Street,
195
481352
2473
lớn lên ở Brook Park trên đường 141st;
08:19
the most migrant community in America.
196
483825
1727
cộng đồng di cư nhiều nhất ở Mỹ.
08:21
When tenacious little ones learn how to garden like this,
197
485552
2088
Khi những đứa nhỉ ngoan cố nhất học cách làm vườn như thế này,
08:23
it's no wonder we get fruit like that.
198
487640
2361
không ngạc nhiên khi chúng tôi có được trái cây như thế kia.
08:25
And I love it! And so do they.
199
490001
1991
Và tôi yêu nó! Và họ cũng vậy.
08:27
And we're building teepees in neighborhoods that were burning down.
200
491992
2915
Và chúng tôi đang xây những cái lều ở khu hàng xóm đã bị đốt cháy.
08:30
And that's a true "sí se puede" moment.
201
494907
2373
Và đó là một khoảnh khắc "Tôi làm được" thực sự.
08:33
And again, Brook Park feeds hundreds of people
202
497280
3377
Và một lần nữa, Brook Park cho hàng trăm người có cái ăn
08:36
without a food stamp or a fingerprint.
203
500657
2418
mà không cần tem trên thức ăn hay dấu vân tay.
08:38
The poorest congressional district in America,
204
503075
2053
Hạt bầu cử nghèo nhất ở Mỹ,
08:41
the most migratory community in America, we can do this.
205
505128
3184
cộng đồng di cư lớn nhất ở Mỹ, và chúng tôi có thể làm điều này.
08:44
Bissel Gardens is cranking out food in epic proportions,
206
508312
3704
Bissel Garden đang sản xuất hàng loạt thực phẩm với số lượng lớn chủa từng thấy,
08:47
moving kids into an economy they never imagined.
207
512016
2304
chuyển bọn trẻ đến một nền kinh tế chúng chưa bao giờ tưởng tượng được.
08:50
Now, somewhere over the rainbow, my friends,
208
514320
2464
Bây giờ, đâu đó nơi cuối cầu vồng, bạn tôi,
08:52
is the South Bronx of America. And we're doing it.
209
516784
3728
là vùng South Bronx của nước Mỹ. Và chúng tôi đang làm điều đó.
08:56
How does it start? Well, look at Jose's attention to detail.
210
520512
2855
Nó bắt đầu như thế nào? Ừ thì, hãy nhìn sự chú tâm của Jose đến chi tiết.
08:59
Thank God Omar knows that carrots come from the ground,
211
523367
2641
Cảm ơn Chúa Omar biết rằng cà rốt mọc từ dưới đất,
09:01
and not aisle 9 at the supermarket
212
526008
1576
chứ không phải dãy 9 của siêu thị
09:03
or through a bullet-proof window or through a piece of styrofoam.
213
527584
2791
hay qua ô cửa kính chống đạn hoặc một qua một miếng pô-li-xti-ren.
09:06
And when Henry knows that green is good, so do I.
214
530375
2700
Và khi Henry biết rằng xanh là tốt, tôi cũng thế.
09:08
And when you expand their palates, you expand their vocabulary.
215
533075
3054
Và khi bạn mở rộng vòm họng của chúng, bạn mở rộng vốn từ của chúng.
09:12
And most importantly, when you put big kids together with little kids,
216
536129
3633
Và quan trọng nhất là, khi bạn đặt những đứa trẻ lớn chung với những đứa nhỏ,
09:15
you get the big fat white guy out of the middle, which is cool,
217
539762
2347
bạn được một anh bạn da trắng to mập ở giữa, một điều thật tuyệt,
09:18
and you create this kind of accountability amongst peers, which is incredible.
218
542109
3432
và khi bạn tạo ra loại trách nhiệm này giữa những đứa trẻ cùng tuổi, điều này thật phi thường.
09:21
God, I'm going to run out of time, so I've gotta keep it moving.
219
545541
2589
Chúa ơi, tôi sẽ hết thời gian mất, nên tôi sẽ tiếp tục với điều này.
09:24
But this is my weekly paycheck for kids; that's our green graffiti.
220
548130
3200
Nhưng đây là phần thường hàng tuần của tôi cho bọn trẻ; đó là nghệ thuật đường phố xanh của chúng tôi.
09:27
This is what we're doing.
221
551330
1665
Đây là điều chúng tôi đang làm.
09:28
And behold the glory and bounty that is Bronx County.
222
552995
4479
Và hãy chiêm ngưỡng sự huy hoàng và phóng khoáng, hạt Bronx.
09:33
Nothing thrills me more than to see kids pollinating plants instead of each other.
223
557474
3343
Không gì làm tôi vui vẻ hơn là được nhìn thấy bọn trẻ thụ phấn cho cây thay vì cho nhau.
09:36
I gotta tell you, I'm a protective parent.
224
560817
2160
Tôi phải nói với bạn, tôi là một bậc phụ huynh hay lo láng.
09:38
But those kids are the kids who are now putting
225
562977
1541
Nhưng bọn trẻ kia là những đứa trẻ hiện đang đặt
09:40
pumpkin patches on top of trains.
226
564518
1876
những cánh đòng bí ngô lên nóc của những đoàn tàu.
09:42
We're also designing coin ponds for the rich and affluent.
227
566394
2841
Chúng tôi còn đang thiết kế những cái ao tiền xu cho những người giàu có.
09:45
We're also becoming children of the corn,
228
569235
1706
Chúng tôi còn đang trở thành những đứa trẻ của bắp ngô,
09:46
creating farms in the middle of Fordham Road for awareness
229
570941
2604
tạo nên những trang trại ở giữa đường Fordham để tuyên truyền ý thức
09:49
and window bottles out of garbage.
230
573545
1553
và lấy chai lọ ra khỏi bãi rác.
09:50
Now I don't expect every kid to be a farmer,
231
575098
1799
Bây giờ, tôi không trông đợi tất cả trẻ con trở thành một nhà nông,
09:52
but I expect you to read about it, write about it, blog about it, offer outstanding customer service.
232
576897
3361
nhưng tôi mong bạn sẽ đọc về điều đó, viết về nó, viết blog về nó, đưa ra dịch vụ khách hàng xuất sắc.
09:56
I expect them to be engaged, and man, are they!
233
580258
2487
I mong chúng có thể tham gia, và bạn à, chúng là như thế!
09:58
So that's my incredible classroom, that's the food.
234
582745
2384
Nên đó là lớp học tuyệt vời của tôi, đó là thức ăn.
10:01
Where does it go? Zero miles to plate, right down into the cafeteria.
235
585129
3800
Chúng đi tới đâu? 0 dặm đến đĩa, ngay dưới căn-tin.
10:04
Or more importantly, to local shelters,
236
588929
2079
Hay quan trọng hơn, đến những trại tị nạn địa phương,
10:06
where most of our kids are getting one to two meals a day.
237
591008
2353
nơi mà phần lớn bọn trẻ của chúng tôi đang được ăn một hoặc hai bữa một ngày.
10:09
And we're stepping it up.
238
593361
1688
Và chúng tôi đang cải thiện điều đó.
10:10
No Air Jordans were ever ruined on my farm.
239
595049
2562
Không đôi giày Air Jordans nào từng bị phá hỏng trong trang trại của tôi.
10:13
And in his day, a million dollar gardens and incredible installations.
240
597611
3279
Và ở thời của ông ấy, những khu vườn triệu đô và những sự lắp đặt phi thường.
10:16
Let me tell you something, people.
241
600890
1640
Để tôi nói với các bạn điều này.
10:18
This is a beautiful moment.
242
602530
3906
Đây là một khoảnh khắc tuyệt đẹp.
10:22
Black field, brown field, toxic waste field, battlefield --
243
606436
3185
Cánh đồng đen, cánh đồng nâu, cánh đồng chất thải đôc hại, chiến trường --
10:25
we're proving in the Bronx that you can grow anywhere, on cement.
244
609621
2855
chúng tôi đang ở Bronx nơi mà bạn có thể trồng cây ở khắp mọi nơi, trên xi-măng.
10:28
And we take orders for flowers. I'm putting the bake sale to shame.
245
612476
3921
Và chúng tôi đang nhận nhiệm vụ cho những bông hoa. Tôi đang khiến bán bánh từ thiện trở nên xấu hổ.
10:32
We take orders now. I'm booking for the spring.
246
616397
2032
Chúng tôi đang nhận nhiệm vụ ngay bây giờ. Tôi đang chờ đến mùa xuân.
10:34
And these were all grown from seeds. We're learning everything.
247
618429
3368
Và những bức tường này đều được trồng từ những hạt giống. Chúng tôi đang học tất cả.
10:37
And again, when you can take kids from backgrounds as diverse
248
621797
2896
Và một lần nữa, khi bạn có thể đưa những đứa trẻ có hoàn cảnh khác nhau
10:40
as this to do something as special as this,
249
624693
2057
như thế này để làm một điều đặc biệt như thế này,
10:42
we're really creating a moment.
250
626750
1724
chúng tôi đang thực sự tạo ra một khoảnh khắc.
10:44
Now, you may ask about these kids.
251
628474
2716
Bây giờ, bạn có thể hỏi về những đứa trẻ này.
10:47
Forty percent attendance to 93 percent attendance.
252
631190
3181
Bốn mươi phần trăm người tham gia đến 93 phần trăm người tham gia.
10:50
All start overage and under-credit.
253
634371
2889
Tất cả đều quá tuổi và thiếu tiền.
10:53
They are now, my first cohort is all in college, earning a living wage.
254
637260
3936
Bọn họ giờ đang là, nhóm người đầu tiên của tôi ở đại học, kiếm tiền lương để sống.
10:57
The rest are scheduled to graduate this June.
255
641196
2281
Những người còn lại được sắp xếp để tốt nghiệp vào tháng sáu này.
10:59
Happy kids, happy families, happy colleagues.
256
643477
2952
Những đứa trẻ hạnh phúc, những gia đình hạnh phúc, những đồng nghiệp hạnh phúc.
11:02
Amazed people. The glory and bounty that is Bronx County.
257
646429
4136
Những người đã kinh ngạc. Hạt Bronx huy hoàng và phóng khoáng.
11:06
Let's talk about mint. Where is my mint?
258
650565
2263
Hãy nói về bạc hà. Bạc hà của tôi đâu?
11:08
I grow seven kinds of mint in my class.
259
652828
2188
Tôi trồng bảy loại bạc hà trong lớp học của mình.
11:10
Mojitos, anybody? I'll be at Telepan later.
260
655016
2151
Có ai muốn một cốc Mojitos không?
11:13
But, understand this is my intellectual Viagra.
261
657167
3195
Nhưng, hiểu được điều này cũng như là Viagra cho trí thông minh của tôi.
11:16
Ladies and gentlemen, I gotta move quick, but understand this:
262
660362
3200
Thưa quý ông quý bà, tôi sẽ nói nhanh thôi, nhưng hãy hiểu điều này:
11:19
The borough that gave us baggy pants and funky fresh beats
263
663562
2736
Thành phố mà mang lại cho chúng ta quần thụng và những nhịp điệu tươi trẻ
11:22
is becoming home to the organic ones.
264
666298
2152
đang trở thành ngôi nhà cho những vật chất hữu cơ.
11:24
My green [unclear] 25,000 pounds of vegetables,
265
668450
2936
25,000 loại rau củ quả xanh tươi của tôi,
11:27
I'm growing organic citizens, engaged kids.
266
671386
3312
Tôi đang trồng những công dân hữu cơ, khiến bọn trẻ tham gia.
11:30
So help us go from this to this.
267
674698
2710
Cho nên hãy giúp chúng tôi đi từ đây đến đây.
11:33
Self-sustaining entities, 18 months return on investment,
268
677408
3290
Những thực thể tự cung tự cấp, 18 tháng trở về sau khi đầu tư,
11:36
plus we're paying people living wage and health benefits,
269
680698
2192
cộng với việc chúng tôi đang trả lương và trợ cấp sức khỏe cho mọi người,
11:38
while feeding people for pennies on the dollar.
270
682890
1856
trong khi cho họ ăn chỉ nhờ vài xu trên tờ đô-la.
11:40
Martin Luther King said that people need to be uplifted with dignity.
271
684746
3616
Martin Luther King nói rằng người ta cần phải được nâng cao bởi phẩm giá.
11:44
So here in New York, I urge you, my fellow Americans,
272
688362
3265
Cho nên ở đây tại New York, tôi thúc giục bạn, những người bạn Mỹ của tôi,
11:47
to help us make America great again.
273
691627
2647
để giúp chúng tôi khiến cho nước Mỹ trở nên tươi đẹp một lần nữa.
11:50
It's simple. Share your passion.
274
694274
1944
Điều đó rất đơn giản. Hãy chia sẻ niềm đam mê của bạn.
11:52
It's real easy. Go see these two videos, please.
275
696218
2425
Điều đó rât dễ. Làm ơn hãy xem hai đoạn phim này.
11:54
One got us invited to the White House, one's a recent incarnation.
276
698643
2899
Một trong số chúng tôi được mời đến Nhà Trắng, một người đặc biệt gần đây.
11:57
And most importantly, get the biggest bully out of schools.
277
701542
2634
Và quan trọng nhất là, bị bắt nạt nhiều nhất ở trường.
12:00
This has got to go tomorrow.
278
704176
2105
Điều này phải ra đi vào ngày mai.
12:02
People, you can all do that.
279
706281
2061
Mọi người ạ, tất cả các bạn có thể làm được điều đó.
12:04
Keep kids out of stores that look like this.
280
708342
3236
Giữ những đứa trẻ xa khỏi những cửa hàng trông như thế này.
12:07
Make them a healthy plate,
281
711578
1697
Làm cho chúng một bữa ăn dinh dưỡng,
12:09
especially if you can pick it off the wall in your own classroom -- delicioso!
282
713275
2751
nhất là nếu bạn có thể hái nó từ bức tường trong chính phòng học của mình -- ngon tuyệt!
12:11
Model good behavior. Get them to a green cart.
283
716026
3336
Hãy làm tấm gương tốt. Đưa chùn đến những giỏ hàng xanh.
12:15
Big kids love strawberries and bananas.
284
719362
2216
Những đứa trẻ lớn yêu dâu tây và chuối.
12:17
Teach them entrepreneurship. Thank God for GrowNYC.
285
721578
3016
Hãy dạy chúng kĩ năng làm chủ doanh nghiệp. Cảm ơn Chúa vì GrowNYC.
12:20
Let them cook. Great lunch today, let them do culinary things.
286
724594
3232
Hãy để chúng nấu ăn. Bữa trưa tuyệt vời hôm nay, hãy để chúng làm công việc bếp núc.
12:23
But most importantly, just love them.
287
727826
1919
Nhưng quan trọng nhất là, hãy cứ yêu chúng.
12:25
Nothing works like unconditional love.
288
729745
2314
Không gì hoạt động tốt hơn tình yêu vô điều kiện.
12:27
So, my good friend Kermit said it's not easy being green.
289
732059
3207
Vậy nên, bạn tốt của tôi Kermit nói rằng không dễ dàng để trở nên xanh tốt.
12:31
It's not. I come from a place where kids can buy
290
735266
2684
Không hề. Tôi đến từ một nơi mà lũ trẻ có thể mua
12:33
35 flavors of blunt wrap at any day of the moment,
291
737950
3025
35 vị kẹo blunt wrap vào bất kì lúc nào,
12:36
where ice cream freezers are filled with slushy malt liquor.
292
740975
2651
nơi mà những tủ kem chứa đầy rượu mạch nha.
12:39
Okay? My dear friend Majora Carter once told me,
293
743626
4387
Được chứ? Bạn thân thiết của tôi Majora Carter từng nói với tôi,
12:43
we have everything to gain and nothing to lose.
294
748013
3263
chúng ta có tất cả mọi thứ để xây dựng và không có gì để mất.
12:47
So here, and at a time when we've gone from
295
751276
2252
Cho nên tại đây, và tại thời điểm chúng ta đã trải qua từ
12:49
the audacity to hope to hope for some audacity,
296
753528
2555
sự táo bạo đến niềm hi vọng cho đến niềm hi vọng cho một chút táo bạo,
12:51
I urge you to do something.
297
756083
1895
Tôi thúc giục bạn làm điều này.
12:53
I urge you to do something.
298
757978
1471
Tôi thúc giục bạn làm điều này.
12:55
Right now, we're all tadpoles,
299
759449
1744
Bây giờ, chúng ta đều là những con nòng nọc,
12:57
but I urge you to become a big frog and take that big, green leap.
300
761193
3294
nhưng tôi thúc giục bạn trở thành một con ếch to và thực hiện bước nhảy to và xanh đó.
13:00
I don't care if you're on the left, on the right, up the middle, wherever.
301
764487
3294
Tôi không quan tâm nếu bạn đang ở bên trái, hay phải, hay ở giữa, đâu cũng được.
13:03
Join me. Use -- I've got a lot of energy. Help me use it.
302
767781
3760
Hãy tham gia với tôi. Sử dụng -- Tôi có rất nhiều năng lượng. Hãy giúp tôi sử dụng nó.
13:07
We can do something here.
303
771541
2634
Chúng ta có thể làm điều gì đó tại đây.
13:10
And along the way, please take time to smell the flowers,
304
774175
2670
Và trên đường đi, hãy dành thời gian để ngửi những bông hoa,
13:12
especially if you and your students grew them.
305
776845
1537
nhất là khi bạn và học sinh của mình đã trồng chúng.
13:14
I'm Steve Ritz, this is Green Bronx Machine.
306
778382
2599
Tôi là Steven Ritz, đây là Cỗ Máy Green Bronx.
13:16
I've got to say thank you to my wife and family, for my kids,
307
780981
3369
Tôi phải gửi lời cảm ơn đến vợ và gia đình tôi, đến bọn trẻ của tôi,
13:20
thank you for coming every day, and for my colleagues,
308
784350
1758
cảm ơn đã đến hàng ngày, và cho đồng nghiệp của tôi,
13:22
believing and supporting me.
309
786108
1434
đã tin tưởng và ủng hộ tôi.
13:23
We are growing our way into a new economy.
310
787542
2133
Chúng tôi đang hướng lối đi của mình đến với một hệ thống kinh tế mới.
13:25
Thank you, God bless you and enjoy the day. I'm Steve Ritz.
311
789675
3201
Xin cảm ơn, cầu Chúa phù hộ cho các bạn và hãy có một ngày tốt lành. Tôi là Steve Ritz.
13:28
Sí se puede!
312
792876
2166
(Tiếng Tây Ban Nha) Vâng bạn có thể!
13:30
(Applause)
313
795042
5371
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Stephen Ritz - TeacherStephen Ritz teaches at-risk kids in the South Bronx.
Why you should listen
Stephen Ritz is a South Bronx teacher/administrator who believes that students shouldn't have to leave their community to live, learn and earn in a better one. Moving generations of students into spheres of personal and academic successes they have never imagined while reclaiming and rebuilding the Bronx, Stephen’s extended student and community family have grown over 25,000 pounds of vegetables in the Bronx while generating extraordinary academic performance.
His Bronx classroom features the first indoor edible wall in NYC DOE which routinely generates enough produce to feed 450 students healthy meals and trains the youngest nationally certified workforce in America. His students, traveling from Boston to Rockefeller Center to the Hamptons, earn living wage en route to graduation.
Stephen Ritz | Speaker | TED.com