ABOUT THE SPEAKER
Tara Djokic - Astrobiologist
Tara Djokic discovered direct evidence that indicates some of Earth's oldest life once thrived in hot springs on land.

Why you should listen

Tara Djokic observes the world through the lens of geology and astrobiology. During her studies as a geology graduate student, she discovered direct evidence that indicates some of Earth's oldest life once thrived in hot springs on land -- pushing back the record of land-based hot springs on Earth by approximately three billion years and supporting Darwin's theory that life may have started in some "warm little pond." Djokic's discoveries have also been used to help guide the search for life elsewhere in our solar system. She was involved in the third and fourth "Site Selection Workshops" for the NASA Mars2020 Rover, which is due to launch in July-August, 2020.

Djokic's scientific passions are equal to her passion for sharing knowledge. During her graduate studies, she designed and developed an immersive virtual field trip (VFT) that has been used to teach astrobiology at UNSW Sydney since 2016. Her geological research also led to her involvement in the IMAX documentary The Story of Earth, which (as its title suggests) illustrates Earth's approximately 4.6-billion-year history. She is a seeker of knowledge and believes all people should be encouraged to be curious about our world.

More profile about the speaker
Tara Djokic | Speaker | TED.com
TEDxSydney

Tara Djokic: This ancient rock is changing our theory on the origin of life

Tara Djokic: Hòn đá thay đổi lý thuyết về nguồn gốc sự sống.

Filmed:
1,892,611 views

Trái Đất chính xác được hình thành từ đầu và từ baoh giờ? Các nhà khoa học đã từng nghĩ rằng nó được sinh ra 3 tỉ năm trước bởi đại dương -- cho đến khi nhà sinh vật học vũ trụ Tara Djokic và đồng đội khám phá ra những thứ không hề lường trước ở miền Tây Australia. Cùng khám phá làm thế nào một hòn đá cổ đại, được tìm thấy gần miệng núi lửa, lại có thể thay đổi cái nhìn của chúng ta về nguồn gốc sự sống.
- Astrobiologist
Tara Djokic discovered direct evidence that indicates some of Earth's oldest life once thrived in hot springs on land. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
The EarthTrái đất is 4.6 billiontỷ yearsnăm old,
0
1123
4749
Trái đất đã 4,6 tỷ năm tuổi
00:17
but a humanNhân loại lifetimecả đời oftenthường xuyên lastskéo dài
for lessít hơn than 100 yearsnăm.
1
5896
4701
nhưng đời người thường chỉ
kéo dài dưới 100 năm.
00:23
So why carequan tâm about
the historylịch sử of our planethành tinh
2
11191
3317
Vậy sao lại phải quan tâm đến
lịch sử hành tinh này
00:26
when the distantxa xôi pastquá khứ seemsdường như
so inconsequentialkhông quan trọng to everydaymỗi ngày life?
3
14532
5857
khi quá khứ xa vời có vẻ không
quan trọng gì tới đời sống nhật tại?
00:32
You see, as farxa as we can tell,
4
20849
2118
Thì theo như những gì chúng ta biết,
00:34
EarthTrái đất is the only planethành tinh
in our solarhệ mặt trời systemhệ thống
5
22991
3235
Trái đất là hành tinh duy nhất
trong hệ mặt trời
00:38
knownnổi tiếng to have sparkedbốc cháy life,
6
26250
2509
được biết đến là hành tinh
đã khơi mào sự sống,
00:40
and the only systemhệ thống ablecó thể to providecung cấp
life supportủng hộ for humanNhân loại beingschúng sanh.
7
28783
5399
và là hệ thống duy nhất có thể cung cấp
hỗ trợ sự sống cho con người.
00:46
So why EarthTrái đất?
8
34763
1253
Vậy tại sao là Trái Đất?
00:48
We know EarthTrái đất is uniqueđộc nhất
for havingđang có plateđĩa tectonicskiến tạo,
9
36731
3378
Chúng ta biết Trái đất là duy nhất
vì nó có kiến tạo mảng,
00:52
liquidchất lỏng waterNước on its surfacebề mặt
10
40133
1553
có nước lỏng trên bề mặt
00:53
and an oxygen-richoxy giàu atmospherekhông khí.
11
41710
2277
và có khí quyển giàu ôxy.
00:56
But this has not always been the casetrường hợp,
12
44457
2318
Nhưng điều này không phải
lúc nào cũng đúng,
00:58
and we know this because ancientxưa rocksđá
have recordedghi lại the pivotalchủ chốt momentskhoảnh khắc
13
46799
4841
ta biết được là nhờ những cổ thạch
đã lưu lại các thời khắc then chốt
01:03
in Earth'sTrái đất planetaryhành tinh evolutionsự phát triển.
14
51664
2810
trong quá trình tiến hóa hành tinh
của Trái đất.
01:07
And one of the besttốt placesnơi
to observequan sát those ancientxưa rocksđá
15
55653
2983
Và một trong những nơi tốt nhất
để quan sát những cổ thạch đó
01:10
is in the PilbaraPilbara of WesternTây AustraliaÚc.
16
58660
3473
là vùng Pilbara thuộc Tây Úc.
01:15
The rocksđá here are 3.5 billiontỷ yearsnăm old,
17
63494
4500
Đá nơi đây có niên đại là 3,5 tỷ năm
01:20
and they containchứa some of the oldestcũ nhất
evidencechứng cớ for life on the planethành tinh.
18
68018
4606
và chúng chứa những bằng chứng
cổ nhất về sự sống trên hành tinh này.
01:25
Now, oftenthường xuyên when we think of earlysớm life,
19
73298
2415
Thường khi nghĩ tới thời tiền sử
01:27
we mightcó thể imaginetưởng tượng a stegosaurusStegosaurus
20
75737
3218
chúng ta có thể tưởng tượng ra
một con khủng long phiến sừng
01:30
or maybe a fish crawlingthu thập dữ liệu ontotrên landđất đai.
21
78979
3429
hoặc có thể là một con cá
đang bò trên cạn.
01:35
But the earlysớm life that I'm talkingđang nói about
22
83012
2228
Nhưng thời tiền sử mà tôi đang nói đến
01:37
is simpleđơn giản microscopickính hiển vi life, like bacteriavi khuẩn.
23
85264
3925
là sự sống vi mô đơn giản, như vi khuẩn.
01:41
And theirhọ fossilshóa thạch are oftenthường xuyên preservedbảo quản
as layeredlớp rockđá structurescấu trúc,
24
89745
3985
và hoá thạch của chúng thường được
lưu giữ trên các cấu trúc đá chia lớp,
01:45
calledgọi là stromatoliteschất stromatolit.
25
93754
2134
có tên là đá Stromatolite.
01:48
This simpleđơn giản formhình thức of life
is almosthầu hết all we see in the fossilhóa thạch recordghi lại
26
96515
4967
Dạng sống đơn giản này gần như là toàn bộ
những gì ta thấy trong di tích hóa thạch
01:53
for the first threesố ba billiontỷ yearsnăm
of life on EarthTrái đất.
27
101506
4131
trong ba tỷ năm đầu tiên
của sự sống trên Trái đất.
01:58
Our speciesloài can only be tracedtruy tìm
back in the fossilhóa thạch recordghi lại
28
106256
3455
Dấu tích loài người chúng ta phát hiện
trong di tích hóa thạch
02:01
to a fewvài hundredhàng trăm thousandnghìn yearsnăm agotrước.
29
109735
2508
chỉ cách đây vài trăm nghìn năm trước.
02:04
We know from the fossilhóa thạch recordghi lại,
30
112267
1965
Từ di tích hóa thạch chúng ta biết
02:06
bacteriavi khuẩn life had grabbednắm lấy
a strongmạnh footholdchỗ đứng
31
114256
4050
sự sống của vi khuẩn đã chiếm
một chỗ đứng vững chắc
02:10
by about 3.5 to fourbốn billiontỷ yearsnăm agotrước.
32
118330
3376
khoảng 3,5 đến 4 tỷ năm trước.
02:14
The rocksđá olderlớn hơn than this
have been eitherhoặc destroyedphá hủy
33
122316
3639
Đá có trước thời gian này
đều đã bị phá hủy
02:17
or highlycao deformedbiến dạng
throughxuyên qua plateđĩa tectonicskiến tạo.
34
125979
3131
hoặc bị biến dạng rất nhiều
do kiến tạo mảng.
02:21
So what remainsvẫn còn a missingmất tích
piececái of the puzzlecâu đố
35
129550
2437
Vậy mảnh vẫn còn thiếu của bài toán
02:24
is exactlychính xác when and how
life on EarthTrái đất beganbắt đầu.
36
132011
4964
là sự sống trên Trái đất đã bắt đầu
chính xác khi nào và bằng cách nào.
02:31
Here again is that ancientxưa
volcanicnúi lửa landscapephong cảnh in the PilbaraPilbara.
37
139086
3576
Đây vẫn là phong cảnh
núi lửa cổ xưa ở Pilbara.
02:35
Little did I know that our researchnghiên cứu here
would providecung cấp anotherkhác cluemanh mối
38
143075
4827
Tôi không ngờ nghiên cứu tại đây
của chúng tôi lại cung cấp manh mối khác
02:39
to that origin-of-lifenguồn gốc của cuộc sống puzzlecâu đố.
39
147926
2365
cho câu hỏi về nguồn gốc của sự sống đó.
02:42
It was on my first fieldcánh đồng tripchuyến đi here,
40
150871
2110
Trong chuyến đi thực địa đầu tiên tại đây
02:45
towardđối với the endkết thúc of a fullđầy,
long weektuần mappinglập bản đồ projectdự án,
41
153005
4145
để hoàn thành dự án vẽ bản đồ kéo dài
nguyên cả tuần,
02:49
that I cameđã đến acrossbăng qua something
ratherhơn specialđặc biệt.
42
157174
2987
tôi đã tình cờ bắt gặp
một thứ khá đặc biệt.
02:53
Now, what probablycó lẽ looksnhìn like
a bunch of wrinklyđầy vết nhăn old rocksđá
43
161026
3607
Giờ đây, những gì nhìn có vẻ
chỉ là một đống đá cổ nhăn nheo
02:56
are actuallythực ra stromatoliteschất stromatolit.
44
164657
2013
lại chính là Stromatolite.
02:58
And at the centerTrung tâm of this moundđồn
was a smallnhỏ bé, peculiarkỳ dị rockđá
45
166694
4127
Và ở giữa đống đá này
là một hòn đá nhỏ kỳ lạ
03:02
about the sizekích thước of a child'scủa trẻ em handtay.
46
170845
2678
to cỡ bàn tay của một đứa trẻ.
03:06
It tooklấy sixsáu monthstháng before we inspectedkiểm tra
this rockđá underDưới a microscopekính hiển vi,
47
174144
4898
Phải sáu tháng sau đó chúng tôi mới
nghiên cứu hòn đá này dưới kính hiển vi,
03:11
when one of my mentorscố vấn
at the time, MalcolmMalcolm WalterWalter,
48
179066
2616
nhờ cố vấn lúc đó của tôi là Malcom Walter
03:13
suggestedgợi ý the rockđá resembledgiống như geyseritemạch nước geyserite.
49
181706
3860
đã gợi ý rằng hòn đá này
giông giống đá Geyserite.
03:18
GeyseriteMạch nước geyserite is a rockđá typekiểu that only formscác hình thức
50
186034
3508
Geyserite là một loại đá chỉ hình thành
03:21
in and around the edgescạnh
of hotnóng bức springmùa xuân poolsHồ bơi.
51
189566
4128
bên trong và quanh rìa
các hồ suối nước nóng.
03:26
Now, in ordergọi món for you to understandhiểu không
the significancetầm quan trọng of geyseritemạch nước geyserite,
52
194165
3482
Để bạn hiểu về tầm quan trọng
của geyserite,
03:29
I need to take you back
a couplevợ chồng of centuriesthế kỉ.
53
197671
4151
tôi sẽ đưa bạn về vài thế kỉ trước.
03:35
In 1871, in a letterlá thư
to his friendngười bạn JosephJoseph HookerHooker,
54
203464
4052
Năm 1871, trong một lá thư gửi
bạn mình là Joseph Hooker,
03:39
CharlesCharles DarwinDarwin suggestedgợi ý:
55
207540
1806
Charles Darwin có đề cập:
03:42
"What if life startedbắt đầu
in some warmấm áp little pondao
56
210183
3721
"Sẽ thế nào nếu sự sống bắt đầu
trong một cái ao nhỏ ấm áp
03:45
with all sortsắp xếp of chemicalshóa chất
57
213928
2119
với đủ loại hóa chất
03:48
still readysẳn sàng to undergotrải qua
more complexphức tạp changesthay đổi?"
58
216071
4272
vẫn sẵn sàng để trải qua
những thay đổi phức tạp hơn?"
03:52
Well, we know of warmấm áp little pondsAo.
We call them "hotnóng bức springslò xo."
59
220883
3083
Chúng ta biết ao nhỏ ấm áp là gì.
Đó chính là "suối nước nóng".
03:55
In these environmentsmôi trường, you have hotnóng bức waterNước
60
223990
2330
Trong môi trường này, bạn có nước nóng
03:58
dissolvinghòa tan mineralskhoáng chất
from the underlyingcơ bản rocksđá.
61
226344
3015
hòa tan khoáng chất
từ đá bên dưới.
04:02
This solutiondung dịch mixeshỗn hợp with organichữu cơ compoundshợp chất
62
230295
5059
Dung dịch này hòa với hợp chất hữu cơ
04:07
and resultscác kết quả in a kindloại of chemicalhóa chất factorynhà máy,
63
235378
2631
và tạo ra một loại nhà máy hóa chất
04:10
which researchersCác nhà nghiên cứu have shownđược hiển thị
can manufacturesản xuất simpleđơn giản cellulardi động structurescấu trúc
64
238033
5990
mà theo các nhà nghiên cứu, có thể
sản xuất ra những cấu trúc tế bào đơn giản
04:16
that are the first stepscác bước towardđối với life.
65
244047
3292
vốn là những bước đầu tiên đến sự sống.
04:19
But 100 yearsnăm after Darwin'sDarwin letterlá thư,
66
247363
2258
Nhưng 100 năm sau bức thư của Darwin,
04:21
deep-seabiển sâu hydrothermalthủy nhiệt ventslỗ thông hơi, or hotnóng bức ventslỗ thông hơi,
were discoveredphát hiện ra in the oceanđại dương.
67
249645
4175
người ta đã phát hiện mạch thuỷ nhiệt hay
mạch phun nước nóng trong đại dương sâu.
04:25
And these are alsocũng thế chemicalhóa chất factoriesnhà máy.
68
253844
2309
Và chúng cũng là các nhà máy hóa học.
04:28
This one is locatednằm alongdọc theo
the TongaTonga volcanicnúi lửa archồ quang,
69
256177
3550
Cái này nằm dọc theo vòng cung
núi lửa Tonga,
04:31
1,100 metersmét belowphía dưới seabiển levelcấp độ
in the PacificThái Bình Dương OceanĐại dương.
70
259751
4501
sâu 1.100m dưới mực nước biển
ở Thái Bình Dương.
04:37
The blackđen smokehút thuốc lá that you see billowingbillowing
out of these chimneylikechimneygiống như structurescấu trúc
71
265560
3698
Khói đen mà bạn nhìn thấy bốc ra
từ các cấu trúc giống như ống khói này
04:41
is alsocũng thế mineral-richgiàu khoáng sản fluidchất lỏng,
72
269282
1817
cũng là chất lỏng giàu khoáng chất,
04:43
which is beingđang fedđã nuôi off by bacteriavi khuẩn.
73
271123
2892
vốn dùng để nuôi sống vi khuẩn.
04:46
And sincekể từ the discoverykhám phá
of these deep-seabiển sâu ventslỗ thông hơi,
74
274967
2268
Và kể từ khi phát hiện ra
những mạch phun này,
04:49
the favoredưa chuộng scenariokịch bản for an origingốc of life
has been in the oceanđại dương.
75
277259
4257
kịch bản ưa thích về nguồn gốc của sự sống
là trong đại dương.
04:54
And this is for good reasonlý do:
76
282091
1583
Và nó có căn cứ chính đáng:
04:57
deep-seabiển sâu ventslỗ thông hơi are well-knownnổi tiếng
in the ancientxưa rockđá recordghi lại,
77
285118
3309
mạch biển sâu được biết đến nhiều
trong di tích cổ thạch,
05:00
and it's thought that the earlysớm EarthTrái đất
had a globaltoàn cầu oceanđại dương
78
288451
3065
và người ta cho rằng Trái đất sơ khai
có một đại dương toàn cầu
05:03
and very little landđất đai surfacebề mặt.
79
291540
2752
và có rất ít bề mặt đất liền.
05:06
So the probabilityxác suất that deep-seabiển sâu ventslỗ thông hơi
were abundantdồi dào on the very earlysớm EarthTrái đất
80
294316
4705
Nên khả năng cho rằng có rất nhiều
mạch biển sâu trên Trái đất sơ khai
05:11
fitsphù hợp well with an origingốc of life
81
299045
2479
rất phù hợp với nguồn gốc sự sống
05:13
in the oceanđại dương.
82
301548
1280
trong đại dương.
05:16
HoweverTuy nhiên ...
83
304233
1150
Tuy nhiên...
05:18
our researchnghiên cứu in the PilbaraPilbara
providescung cấp and supportshỗ trợ
84
306503
4154
nghiên cứu của chúng tôi ở Pilbara
lại đưa ra và chứng minh
05:22
an alternativethay thế perspectivequan điểm.
85
310681
2262
một quan điểm khác.
05:25
After threesố ba yearsnăm, finallycuối cùng, we were
ablecó thể to showchỉ that, in factthực tế,
86
313590
5899
Sau 3 năm, cuối cùng chúng tôi đã có thể
khẳng định được, thực ra,
05:31
our little rockđá was geyseritemạch nước geyserite.
87
319513
3378
hòn đá nhỏ của chúng tôi là geyserite.
05:34
So this conclusionphần kết luận suggestedgợi ý
not only did hotnóng bức springslò xo existhiện hữu
88
322915
4069
Kết luận này không những cho thấy
mạch nước nóng đã tồn tại
05:39
in our 3.5 billion-year-oldtỷ năm tuổi
volcanonúi lửa in the PilbaraPilbara,
89
327008
4056
trong ngọn núi lửa 3,5 tỉ năm tuổi
ở Pilbara của chúng tôi,
05:43
but it pushedđẩy back evidencechứng cớ for life
livingsống on landđất đai in hotnóng bức springslò xo
90
331088
6358
mà nó còn đẩy lùi bằng chứng cho sự sống
trên đất liền trong suối nước nóng
05:49
in the geologicalĐịa chất học recordghi lại of EarthTrái đất
91
337470
2239
trong di tích địa chất của Trái đất
05:51
by threesố ba billiontỷ yearsnăm.
92
339733
3908
về ba tỷ năm.
05:56
And so, from a geologicalĐịa chất học perspectivequan điểm,
93
344818
3424
Và như vậy, từ góc độ địa chất,
06:00
Darwin'sDarwin warmấm áp little pondao
is a reasonablehợp lý origin-of-lifenguồn gốc của cuộc sống candidateứng cử viên.
94
348266
6850
ao nhỏ ấm áp của Darwin là một ứng cử viên
hợp lý cho câu đố về nguồn gốc sự sống.
06:09
Of coursekhóa học, it's still debatabletranh luận
how life beganbắt đầu on EarthTrái đất,
95
357174
3567
Tất nhiên, vẫn còn nhiều tranh cãi về
nguồn gốc của sự sống trên Trái đất,
06:12
and it probablycó lẽ always will be.
96
360765
2458
và nó sẽ luôn như vậy.
06:15
But it is cleartrong sáng that it's flourishedhưng thịnh;
97
363247
2556
Nhưng rõ ràng nó đã phát triển mạnh mẽ;
06:17
it has diversifiedđa dạng,
98
365827
1360
đã được đa dạng hóa,
06:19
and it has becometrở nên ever more complexphức tạp.
99
367211
2526
và trở nên phức tạp hơn bao giờ hết.
06:21
EventuallyCuối cùng, it reachedđạt được
the agetuổi tác of the humanNhân loại,
100
369761
3322
Cuối cùng, nó đến thời kỳ
của con người,
06:25
a speciesloài that has begunbắt đầu
to questioncâu hỏi its ownsở hữu existencesự tồn tại
101
373107
3626
một loài đã bắt đầu đặt câu hỏi
về sự tồn tại của chính nó
06:28
and the existencesự tồn tại of life elsewhereở nơi khác:
102
376757
2862
và sự tồn tại của sự sống nơi khác:
06:32
Is there a cosmicvũ trụ communitycộng đồng
waitingđang chờ đợi to connectkết nối with us,
103
380595
3137
Liệu có một cộng đồng vũ trụ nào
đang chờ kết nối với chúng ta
06:35
or are we all there is?
104
383756
2403
hay chúng ta chỉ có một mình?
06:38
A cluemanh mối to this puzzlecâu đố again
comesđến from the ancientxưa rockđá recordghi lại.
105
386876
4488
Một manh mối cho câu đố này một lần nữa
đến từ hồ sơ đá cổ.
06:44
At about 2.5 billiontỷ yearsnăm agotrước,
106
392316
2260
Vào khoảng 2,5 tỷ năm trước,
06:46
there is evidencechứng cớ that bacteriavi khuẩn
had begunbắt đầu to producesản xuất oxygenôxy,
107
394600
4847
có bằng chứng cho thấy vi khuẩn
đã bắt đầu sản sinh ôxy,
06:51
kindloại of like plantscây do todayhôm nay.
108
399471
2269
hơi giống thực vật ngày nay.
06:53
GeologistsNhà địa chất refertham khảo to
the periodgiai đoạn that followedtheo sau
109
401764
2471
Các nhà địa chất gọi giai đoạn tiếp theo
06:56
as the Great OxidationOxy hóa EventTổ chức sự kiện.
110
404259
2662
là Sự kiện Ôxy hóa Lớn.
06:59
It is impliedbao hàm from rocksđá
calledgọi là bandeddải ironbàn là formationsđội hình,
111
407436
4658
Nó được hiểu ngầm từ đá
được gọi là cấu tạo sắt dải,
07:04
manynhiều of which can be observedquan sát as
hundreds-of-meter-thickhàng trăm mét-dày packagesgói of rockđá
112
412118
5140
nhiều trong số đó tồn tại dưới
dạng những khối đá dày hàng trăm mét
07:09
which are exposedlộ ra in gorgeshẻm núi
113
417282
2161
có thể thấy được trong các hẻm núi
07:11
that carvekhắc chạm theirhọ way throughxuyên qua
the KarijiniKarijini NationalQuốc gia ParkCông viên
114
419467
3370
xẻ dọc Công viên Quốc gia Karijini
07:14
in WesternTây AustraliaÚc.
115
422861
1759
ở Tây Úc.
07:17
The arrivalsự đến of freemiễn phí oxygenôxy allowedđược cho phép
two majorchính changesthay đổi to occurxảy ra on our planethành tinh.
116
425160
4367
Sự xuất hiện ôxy tự do cho phép 2 thay đổi
lớn xảy ra trên hành tinh chúng ta.
07:21
First, it allowedđược cho phép complexphức tạp life to evolvephát triển.
117
429551
3490
Thứ nhất, nó cho phép sự sống
phức tạp tiến hoá.
07:25
You see, life needsnhu cầu oxygenôxy
to get biglớn and complexphức tạp.
118
433065
3950
Như bạn thấy, sự sống cần ôxy
để lớn và phức tạp hóa.
07:29
And it producedsản xuất the ozoneOzone layerlớp,
which protectsbảo vệ modernhiện đại life
119
437730
3014
Và nó đã tạo ra tầng ô-zôn
đang bảo vệ sự sống hiện nay
07:32
from the harmfulcó hại effectshiệu ứng
of the sun'smặt trời UVBUVB radiationsự bức xạ.
120
440768
3569
khỏi tác hại của bức xạ
tia cực tím mặt trời.
07:36
So in an ironicmỉa mai twisttwist, microbialvi khuẩn life
madethực hiện way for complexphức tạp life,
121
444837
4961
Và thật bất ngờ, sự sống vi sinh vật
lại mở đường cho sự sống phức tạp
07:41
and in essenceBản chất, relinquishedtừ bỏ
its three-billion-year3.000.000.000-năm reignTriều đại
122
449822
3633
và về cơ bản, đã từ bỏ triều đại
ba tỷ năm của nó
07:45
over the planethành tinh.
123
453479
1174
trên hành tinh này.
07:47
TodayHôm nay, we humanscon người digđào up
fossilizedhóa thạch complexphức tạp life
124
455161
3594
Ngày nay, loài người chúng ta đào bới
sự sống phức tạp đã hóa thạch
07:50
and burnđốt cháy it for fuelnhiên liệu.
125
458779
1462
và đốt chúng làm nhiên liệu.
07:53
This practicethực hành pumpsmáy bơm vastrộng lớn amountslượng
of carboncarbon dioxidedioxide into the atmospherekhông khí,
126
461154
4389
Hành động này đang bơm một lượng lớn
cacbon điôxit vào khí quyển,
07:57
and like our microbialvi khuẩn predecessorsngười tiền nhiệm,
127
465567
2451
và giống như các tiền bối
vi sinh vật của mình,
08:00
we have begunbắt đầu to make
substantialđáng kể changesthay đổi to our planethành tinh.
128
468042
3442
chúng ta đã bắt đầu tạo nên những
biến đổi quan trọng cho hành tinh mình.
08:04
And the effectshiệu ứng of those
are encompassedbao gồm by globaltoàn cầu warmingsự nóng lên.
129
472889
3669
Và ảnh hưởng của các biến đổi đó đang
được bao trùm bởi sự nóng lên toàn cầu.
08:10
UnfortunatelyThật không may, the ironicmỉa mai twisttwist here
could see the demisecái chết của of humanitynhân loại.
130
478793
5174
Không may là, bất ngờ lần này
có thể là ngày tàn của nhân loại.
08:16
And so maybe the reasonlý do
we aren'tkhông phải connectingkết nối with life elsewhereở nơi khác,
131
484420
3959
Và vì thế có thể, lý do mà chúng ta
chưa liên lạc được với sự sống nơi khác,
08:20
intelligentthông minh life elsewhereở nơi khác,
132
488403
2033
sự sống thông minh nơi khác,
08:22
is that onceMột lần it evolvesphát triển,
133
490460
2083
là vì khi sự sống tiến hóa,
08:24
it extinguishestừ itselfchinh no quicklyMau.
134
492567
2747
nó sẽ tự hủy diệt nó nhanh chóng.
08:28
If the rocksđá could talk,
135
496153
1901
Nếu những hòn đá biết nói,
08:30
I suspectnghi ngờ they mightcó thể say this:
136
498078
3022
tôi ngờ rằng chúng sẽ nói thế này:
08:34
life on EarthTrái đất is preciousquí.
137
502345
2844
Sự sống trên Trái đất rất quý giá.
08:38
It is the productsản phẩm of
fourbốn or so billiontỷ yearsnăm
138
506697
4387
Nó là sản phẩm khoảng bốn tỷ năm
08:43
of a delicatetinh tế and complexphức tạp co-evolutionđồng tiến hóa
139
511108
4704
của sự đồng tiến hóa tinh vi và phức tạp
08:47
betweengiữa life and EarthTrái đất,
140
515836
2513
giữa sự sống và Trái Đất,
08:50
of which humanscon người only representđại diện
the very last speckhạt of time.
141
518373
5284
trong đó con người chỉ đại diện cho
mẩu chút xíu cuối cùng của thời gian.
08:57
You can use this informationthông tin
as a guidehướng dẫn or a forecastdự báo --
142
525473
4268
Bạn có thể sử dụng thông tin này làm
hướng dẫn hoặc dự đoán
09:01
or an explanationgiải trình as to why it seemsdường như
so lonelycô đơn in this partphần of the galaxyThiên hà.
143
529765
5199
hoặc giải thích lý do tại sao chúng ta
có vẻ cô đơn trong phần thiên hà này.
09:08
But use it to gainthu được some perspectivequan điểm
144
536629
3689
Nhưng hãy dùng nó để đạt được
một số quan điểm
09:13
about the legacydi sản that you
want to leaverời khỏi behindphía sau
145
541166
4752
về di sản mà bạn muốn để lại
09:17
on the planethành tinh that you call home.
146
545942
4649
trên hành tinh bạn gọi là nhà này.
09:24
Thank you.
147
552083
1249
Xin cảm ơn.
09:25
(ApplauseVỗ tay)
148
553356
3540
(Vỗ tay)
Translated by Hung Nguyen
Reviewed by Dan Nguyen

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Tara Djokic - Astrobiologist
Tara Djokic discovered direct evidence that indicates some of Earth's oldest life once thrived in hot springs on land.

Why you should listen

Tara Djokic observes the world through the lens of geology and astrobiology. During her studies as a geology graduate student, she discovered direct evidence that indicates some of Earth's oldest life once thrived in hot springs on land -- pushing back the record of land-based hot springs on Earth by approximately three billion years and supporting Darwin's theory that life may have started in some "warm little pond." Djokic's discoveries have also been used to help guide the search for life elsewhere in our solar system. She was involved in the third and fourth "Site Selection Workshops" for the NASA Mars2020 Rover, which is due to launch in July-August, 2020.

Djokic's scientific passions are equal to her passion for sharing knowledge. During her graduate studies, she designed and developed an immersive virtual field trip (VFT) that has been used to teach astrobiology at UNSW Sydney since 2016. Her geological research also led to her involvement in the IMAX documentary The Story of Earth, which (as its title suggests) illustrates Earth's approximately 4.6-billion-year history. She is a seeker of knowledge and believes all people should be encouraged to be curious about our world.

More profile about the speaker
Tara Djokic | Speaker | TED.com