ABOUT THE SPEAKER
Adong Judith - Playwright, filmmaker
Adong Judith uses art as a vehicle to drive social change and trains aspiring makers to create art that dares to ask serious questions.

Why you should listen

Founder and artistic director of Silent Voices Uganda, a nonprofit performing arts company, Adong Judith creates art that provokes meaningful conversation on issues often considered taboo.

Notable among her training programs is the annual Summer Theater Directors Apprenticeship, a two-tier program that combines production and training of ten aspiring theater directors. Originally only for Ugandans, Judith has opened the 2018 and future apprenticeships to aspiring theater directors across the African continent, who she believes share the same challenges in practicum gaps.

In 2018, Judith will be in residence at Illinois State University, where she will direct her 2016 social media buzz-stirring play, Ga-AD!, which explores spirituality and the place of women in Pentecostal churches. Her first social change play, Silent Voices, which she wrote after accidentally encountering the inescapable stories of war crime victims in her hometown of Gulu, developed at Sundance Institute’s Theater Lab, received its world premiere in 2012 at the National Theater of Uganda and was described by the Ugandan media as "the spiritual rebirth of theater since its decline due to political persecution of artists by the Idi Amin regime."

Adong’s plays are taught at Ivy League Universities including Dartmouth College and Princeton University, and she recently signed a contract with Methuen Publishers UK to publish Silent Voices in an anthology of Contemporary African Women Playwrights.

More profile about the speaker
Adong Judith | Speaker | TED.com
TEDGlobal 2017

Adong Judith: How I use art to bridge misunderstanding

Adong Judith: Yanlış anlaşılmaları gidermek için sanatı nasıl kullanıyorum

Filmed:
1,006,269 views

Yönetmen ve oyun yazarı Adong Judith, LGBTQ haklarından savaş suçlarına kadar yayılan bir yelpazede diyaloglar başlatan kışkırtıcı bir sanat yaratıyor. Bu kısa ama güçlü konuşmada Joseph Kony'nin isyancı grubuna karşı olan Kuzey Uganda Savaşı kurbanları ile politik, dini ve kültürel liderleri dönüşümcü konuşmalar için bir araya getiren oyunu "Silent Voices" da dâhil olmak üzere çalışmaları TED Konuşmacısı tarafından detaylandırılıyor. Judith, "Birbirimizi dinlemek öylece sorunları çözmeyecek" diyor. "Ama bize insanlığın birçok sorununu çözmek için birlikte çalışmaya başlayabileceğimiz zeminler hazırlama şansı verecek."
- Playwright, filmmaker
Adong Judith uses art as a vehicle to drive social change and trains aspiring makers to create art that dares to ask serious questions. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
I'm a writer-directorYazar-Yönetmen
who tellsanlatır social-changesosyal değişim storieshikayeleri,
0
793
3920
Ben bir yazar-yönetmenim ve
sosyal değişim hikâyeleri anlatıyorum.
00:16
because I believe storieshikayeleri
touchdokunma and movehareket us.
1
4737
3246
Çünkü hikâyelerin içimize
işlediğine inanıyorum.
00:20
StoriesHikayeler humanizeinsanileştirmek
and teachöğretmek us to empathizeempati.
2
8007
3581
Hikâyeler bizleri insanlaştırır
ve bize empati kurmayı öğretir.
00:23
StoriesHikayeler changedeğişiklik us.
3
11612
2058
Hikâyeler bizi değiştirir.
00:26
When I writeyazmak and directdirekt playsoyunlar,
4
14144
2022
Oyunlarımı yazıp yönetirken
00:28
I'm amplifyingyükseltecek voicessesleri
of disadvantageddezavantajlı groupsgruplar,
5
16190
3549
dezavantajlı grupların seslerini
duyuruyor ve
00:31
I'm fightingkavga the self-censorshipÖz-sansür
6
19763
1861
Uganda eski devlet başkanı Idi Amin
00:33
that has kepttuttu manyçok UgandanUganda artistssanatçılar
away from socialsosyal, politicalsiyasi theatertiyatro
7
21648
4913
dönemindeki eziyet nedeniyle
sanatçıların kendi kendilerinini
00:38
sincedan beri the persecutionzulüm of artistssanatçılar
by formereski UgandanUganda presidentDevlet Başkanı, IdiIdi AminAmin.
8
26585
5821
sansürleyip siyasi ve sosyal arenadan
uzaklaşması ile mücadele ediyorum.
00:44
And mostçoğu importantlyönemlisi,
I am breakingkırma the silenceSessizlik
9
32430
4056
Ve en önemlisi sessizliği
bozuyorum ve
00:48
and provokingtahrik meaningfulanlamlı
conversationskonuşmaları on tabootabu issuessorunlar,
10
36510
3694
sükûtun altın sayıldığı birçok
yasaklanmış konuda
00:52
where oftensık sık "SilenceSessizlik is goldenaltın"
is the rulekural of thumbbaşparmak.
11
40228
4572
yararlı konuşmaların
doğmasını sağlıyorum.
00:57
ConversationsKonuşmaları are importantönemli
12
45275
2404
Konuşmalar önemlidir,
00:59
because they informbilgi vermek
and challengemeydan okuma our mindszihinler to think,
13
47703
3874
çünkü bizi bilgilendirip
düşünmemiz için bize meydan okur.
01:03
and changedeğişiklik startsbaşlar with thinkingdüşünme.
14
51601
2428
Değişim, düşünmekle başlar.
01:06
One of my strugglesmücadeleler with activismaktivizm
is its oftensık sık one-sidedtek taraflı naturedoğa
15
54974
4676
Aktivizm ile uyuşamadığım nokta,
çoğu zaman tek taraflı olan doğasının
01:11
that blindskör bahisler us to alternativealternatif viewgörünüm,
16
59674
2363
bizi diğer görüşe karşı köreltip,
01:14
that numbsuyuşturur our empathyempati,
17
62061
2142
empati gücümüzü azaltıp,
01:16
that makesmarkaları us viewgörünüm those
who see issuessorunlar differentlyfarklı olarak
18
64227
3469
görüşleri farklı olanları cahil, kendinden
nefret eden, beyni yıkanmış,
01:19
as ignorantcahil, self-hatingkendi kendine nefret, brainwashedyıkanmış,
selloutSatıcı or plainsade stupidaptal.
19
67720
6956
yozlaşmış ya da aptal olarak
değerlendirmemize neden olmasıdır.
01:26
I believe no one is ignorantcahil.
20
74994
2523
Ben kimsenin cahil olduğuna
inanmıyorum.
01:29
We are all expertsuzmanlar,
only in differentfarklı fieldsalanlar.
21
77883
3690
Her birimizin uzmanlığı var
ama uzman olduğumuz alanlar farklı.
01:34
And this is why, for me, the sayingsöz
"staykalmak in your truthhakikat" is misleadingyanıltıcı.
22
82117
5612
Bu nedenle "dediğim dedik, öttürdüğüm
düdük" demeyi yanıltıcı buluyorum.
01:40
Because if you're stayingkalma in your truthhakikat,
23
88204
2333
Çünkü eğer sen bildiğini okuyorsan,
01:42
isn't it logicalmantıksal that the personkişi
you believe is wrongyanlış
24
90561
2968
yanlış olduğunu düşündüğün kişinin de
bildiğini okuması
01:45
is alsoAyrıca stayingkalma in theironların truthhakikat?
25
93553
1921
mantıklı olmaz mı?
01:48
So, what you have is two extremes
26
96117
2984
Sonuç olarak elimizde birbiriyle
tüm iletişim ihtimalini
01:51
that shutkapamak out all possiblemümkün
avenuescaddeleri of conversationskonuşmaları.
27
99125
4548
ortadan kaldıran iki uç görüş var.
01:56
I createyaratmak provocativekışkırtıcı theatertiyatro and filmfilm
to touchdokunma, humanizeinsanileştirmek
28
104061
5627
Ön yargıları aşmak için; etkileyen,
insanlaştıran
02:01
and movehareket disagreeingbelirtmiş partiespartiler
to the conversationkonuşma tabletablo
29
109712
4286
ve karşıt tarafları
anlaşma masasına çekmeyi amaçlayan
02:06
to bridgeköprü misunderstandingsyanlış anlamalara.
30
114022
2819
kışkırtıcı oyun ve filmler yaratıyorum.
02:09
I know that listeningdinleme to one anotherbir diğeri
will not magicallysihirle solveçözmek all problemssorunlar.
31
117826
5348
Birbirimizi dinlemenin bir anda tüm
sıkıntıları çözmeyeceğini biliyorum.
02:15
But it will give a chanceşans
to createyaratmak avenuescaddeleri
32
123198
2351
Ancak insanlığın birçok sorununu
çözmek için
02:17
to startbaşlama to work togetherbirlikte to solveçözmek
manyçok of humanity'sinsanlığın problemssorunlar.
33
125573
4709
beraber çalışmaya başlayabileceğimiz
bir meydan yaratma şansı verecek.
02:22
With my first playoyun, "SilentSessiz VoicesSesler,"
34
130661
2584
Joseph Kony'nin Tanrı'nın Direniş
Ordusu ve hukûmet
02:25
basedmerkezli on interviewsgörüşmeler with victimskurbanlar
of the NorthernKuzey UgandaUganda warsavaş
35
133269
3610
arasındaki Kuzey Uganda Savaşı'nın
kurbanları ile yapılan röportajlardan
02:28
betweenarasında the governmenthükümet
and JosephJoseph Kony'sKony'nın LRALRA rebelasi groupgrup,
36
136903
3951
esinlenilmiş olan ilk oyunum
"Silent Voices" ile kurbanları,
02:32
I broughtgetirdi togetherbirlikte victimskurbanlar,
politicalsiyasi leadersliderler, religiousdini leadersliderler,
37
140878
4762
siyasi, dini ve kültürel liderleri,
02:37
culturalkültürel leadersliderler, the AmnestyAf Örgütü CommissionKomisyon
and transitionalgeçiş justiceadalet leadershipliderlik
38
145664
4842
Genel Af Komisyonu'nu
ve muvakkat adalet öncülüğünü
02:42
for criticalkritik conversationskonuşmaları on issuessorunlar
of justiceadalet for warsavaş crimesuç victimskurbanlar --
39
150530
5773
savaş suçu kurbanlarının sorunlarıyla
ilgili önemli konuşmalar için
02:48
the first of its kindtür
in the historytarih of UgandaUganda.
40
156327
3453
bir araya getirdim-- Uganda tarihinde
türünün tek örneği.
02:51
And so manyçok powerfulgüçlü things happenedolmuş,
41
159804
3064
Ve her birinden şimdi
bahsedemeyeceğim
02:54
that I can't even
coverkapak them all right now.
42
162892
2521
birçok çarpıcı olay yaşandı.
02:57
VictimsKurban were givenverilmiş the opportunityfırsat
to sitoturmak at the tabletablo
43
165872
3706
Mağdurlara Af Komisyonu Liderleriyle olan
toplantılara katılma fırsatı verildi
03:01
with AmnestyAf Örgütü CommissionKomisyon leadershipliderlik,
44
169602
2267
ve mağdurlar, komisyonun onları
görmezden gelip
03:03
and they expressedifade
the bigbüyük injusticeadaletsizlik they sufferedacı
45
171893
3597
savaş suçlularının yeniden yerleşimini
kolaylaştırması nedeniyle
03:07
when the CommissionKomisyon ignoredihmal them
46
175514
1978
yaşadıkları büyük haksızlığı
03:09
and insteadyerine facilitatedkolaylaştırılmış the resettlementyeniden yerleşim
of the warsavaş perpetratorsfailleri.
47
177516
4912
ifade etme şansı elde ettiler.
03:15
And the AmnestyAf Örgütü CommissionKomisyon
acknowledgedkabul etti the victims'kurbanlar painAğrı
48
183822
3676
Bunun üzerine Af Komisyonu mağdurların
acılarını teyit ederek
03:19
and explainedaçıkladı the thinkingdüşünme
behindarkasında theironların flawedkusurlu approachesyaklaşımlar.
49
187522
4706
hatalı yaklaşımlarının ardındaki
niyeti açıkladı.
03:24
But one of the things
that has stayedkaldı with me
50
192252
2516
Ancak benimle kalan anılardan biri
03:26
is when, duringsırasında my NorthernKuzey UgandaUganda
tourtur of the playoyun,
51
194792
3372
oyunumun Kuzey Uganda turunda
03:30
a man approachedyaklaştı me and introducedtanıtılan himselfkendisi
52
198188
2818
bir adamın bana ulaşıp
03:33
as a formereski rebelasi solderlehim of JosephJoseph KonyKony.
53
201030
3488
kendini Joseph Kony'nin eski
askerlerinden biri olarak tanıtmasıydı.
03:37
He told me that he didn't want me to leaveayrılmak
feelingduygu disappointedhayal kırıklığına uğramış,
54
205006
4151
Bana uygunsuz gülüşmeler nedeniyle
hayal kırıklığına uğramış
03:41
duenedeniyle to some of what I considereddüşünülen
inappropriateuygunsuz laughterkahkaha.
55
209181
3555
hissetmememi istediğini söyledi.
03:45
He explainedaçıkladı that his
was a laughterkahkaha of embarrassmentsıkıntı
56
213133
4293
Kendi gülüşünün utançtan
03:50
and a recognitiontanıma
of his ownkendi embarrassmentsıkıntı.
57
218149
3420
ve utancının farkındalığından
kaynaklandığını açıkladı.
03:53
He saw himselfkendisi in the actorsaktörler onstagesahnede
58
221593
3762
Kendini sahnedeki oyuncularda
görüp
03:57
and saw the meaninglessnessanlamsızlık
of his pastgeçmiş actionseylemler.
59
225379
4093
geçmiş hareketlerinin anlamsızlığını
fark etmişti.
04:02
So I say: sharepay your truthsgerçekler.
60
230307
3270
İşte bu yüzden kendi doğrularınızı
paylaşın diyorum.
04:05
Listen to one another'sbaşka birinin truthsgerçekler.
61
233601
2596
Birbirinizin doğrularına kulak verin.
04:08
You will discoverkeşfetmek
a more powerfullygüçlü bir şekilde unitingbirleştirici truthhakikat
62
236221
3653
Orta noktaya ulaştığınızda
daha güçlü bir birleştiriciliği olan
04:11
in the middleorta groundzemin.
63
239898
1420
yeni doğruyu keşfedeceksiniz.
04:14
When I livedyaşamış in the USAABD,
64
242212
1833
ABD'de yaşadığım zamanda
04:16
manyçok of my AmericanAmerikan friendsarkadaşlar
would be shockedşok at my ignorancecehalet
65
244069
3794
birçok Amerikalı arkadaşım lazanya
gibi batılı yemekler
04:19
at fancyfantezi WesternWestern dishesbulaşıklar
like lasagnaLazanya, for instanceörnek.
66
247887
3833
konusundaki cehaletime şaşırırdı.
04:23
(LaughterKahkaha)
67
251744
1198
(Kahkaha)
04:24
And my questionsoru to them would be,
68
252966
2056
Benim ise onlara sorum
04:27
"Well, do you know malakwangmalakwang?"
69
255046
2081
"Peki sen malakwangı biliyor musun?"
olurdu.
04:29
And then I would tell them
about malakwangmalakwang,
70
257673
3031
Ardından onlara
benim kültürümden bir sebze yemeği olan
04:32
a fancyfantezi vegetablesebze dishtabak from my culturekültür.
71
260728
3651
malakwangdan bahsederdim.
04:36
And they would tell me about lasagnaLazanya.
72
264403
2349
Onlar da bana lazanyadan bahsederdi.
04:38
And we would leaveayrılmak
richerzengin and fullerdolgun individualsbireyler.
73
266776
3849
Ve bu sayede iki taraf da konuşmanın
sonunda daha bilgili olurdu.
04:43
ThereforeBu nedenle, sharepay your recipeyemek tarifi truthhakikat.
74
271109
3772
Bu nedenle kendi
doğrularınızı paylaşın ki
04:47
It makesmarkaları for a better mealyemek.
75
275188
1945
ortaya daha lezzetli bir yemek çıksın.
04:49
Thank you.
76
277157
1150
Teşekkürler.
04:50
(ApplauseAlkış)
77
278331
6367
(Alkış)
Translated by Zeren Su Konuksay
Reviewed by Figen Ergürbüz

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Adong Judith - Playwright, filmmaker
Adong Judith uses art as a vehicle to drive social change and trains aspiring makers to create art that dares to ask serious questions.

Why you should listen

Founder and artistic director of Silent Voices Uganda, a nonprofit performing arts company, Adong Judith creates art that provokes meaningful conversation on issues often considered taboo.

Notable among her training programs is the annual Summer Theater Directors Apprenticeship, a two-tier program that combines production and training of ten aspiring theater directors. Originally only for Ugandans, Judith has opened the 2018 and future apprenticeships to aspiring theater directors across the African continent, who she believes share the same challenges in practicum gaps.

In 2018, Judith will be in residence at Illinois State University, where she will direct her 2016 social media buzz-stirring play, Ga-AD!, which explores spirituality and the place of women in Pentecostal churches. Her first social change play, Silent Voices, which she wrote after accidentally encountering the inescapable stories of war crime victims in her hometown of Gulu, developed at Sundance Institute’s Theater Lab, received its world premiere in 2012 at the National Theater of Uganda and was described by the Ugandan media as "the spiritual rebirth of theater since its decline due to political persecution of artists by the Idi Amin regime."

Adong’s plays are taught at Ivy League Universities including Dartmouth College and Princeton University, and she recently signed a contract with Methuen Publishers UK to publish Silent Voices in an anthology of Contemporary African Women Playwrights.

More profile about the speaker
Adong Judith | Speaker | TED.com