TED2012
Brian Greene: Is our universe the only universe?
Μπράιαν Γκριν: Είναι το Σύμπαν μας μοναδικό;
Filmed:
Readability: 4.8
6,486,379 views
Στην καρδιά της σύγχρονης κοσμολογίας υπάρχει ένα μυστήριο: Γιατί το σύμπαν μας φαίνεται τόσο εξαιρετικά συντονισμένο ώστε να δημιουργήσει τις απαραίτητες συνθήκες για τη ζωή; Σε αυτήν την απίστευτη περιοδεία μερικών από τις μεγαλύτερες νέες ανακαλύψεις της επιστήμης, ο Μπράιαν Γκριν μας δείχνει πώς η ασύλληπτη ιδέα ενός πολυσύμπαντος μπορεί να έχει την απάντηση αυτού του γρίφου.
Brian Greene - Physicist
Brian Greene is perhaps the best-known proponent of superstring theory, the idea that minuscule strands of energy vibrating in a higher dimensional space-time create every particle and force in the universe. Full bio
Brian Greene is perhaps the best-known proponent of superstring theory, the idea that minuscule strands of energy vibrating in a higher dimensional space-time create every particle and force in the universe. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
A few months ago
0
0
2000
Πριν από μερικούς μήνες
00:17
the Nobel Prize in physics
1
2000
2000
το βραβείο Νόμπελ Φυσικής
00:19
was awarded to two teams of astronomers
2
4000
2000
απονεμήθηκε σε δύο ομάδες αστρονόμων
00:21
for a discovery that has been hailed
3
6000
3000
για μια ανακάλυψη που χαιρετήθηκε
00:24
as one of the most important
4
9000
2000
ως μία από τις πιο σημαντικές
00:26
astronomical observations ever.
5
11000
2000
αστρονομικές παρατηρήσεις όλων των εποχών.
00:28
And today, after briefly describing what they found,
6
13000
2000
Σήμερα, αφού σας παρουσιάσω συνοπτικά τι ανακάλυψαν,
00:30
I'm going to tell you about a highly controversial framework
7
15000
3000
θα σας μιλήσω για ένα ιδιαίτερα αμφισβητούμενο πλαίσιο
00:33
for explaining their discovery,
8
18000
3000
για να εξηγήσω την ανακάλυψή τους,
00:36
namely the possibility
9
21000
2000
και συγκεκριμένα το ενδεχόμενο
00:38
that way beyond the Earth,
10
23000
2000
πως πολύ πιο μακριά από τη Γη,
00:40
the Milky Way and other distant galaxies,
11
25000
3000
το Γαλαξία μας και όλους τους άλλους μακρινούς γαλαξίες,
00:43
we may find that our universe
12
28000
2000
μπορεί να ανακαλύψουμε ότι το Σύμπαν μας
00:45
is not the only universe,
13
30000
2000
δεν είναι το μόνο Σύμπαν,
00:47
but is instead
14
32000
2000
αλλά αντίθετα
00:49
part of a vast complex of universes
15
34000
2000
είναι μέρος ενός τεράστιου συμπλέγματος από σύμπαντα
00:51
that we call the multiverse.
16
36000
2000
που τα αποκαλούμε πολυσύμπαν.
00:53
Now the idea of a multiverse is a strange one.
17
38000
3000
Τώρα, η ιδέα ενός πολυσύμπαντος είναι παράξενη.
00:56
I mean, most of us were raised to believe
18
41000
2000
Εννοώ πως οι περισσότεροι από εμάς μεγάλωσαν πιστεύοντας
00:58
that the word "universe" means everything.
19
43000
3000
πως η λέξη "Σύμπαν" περικλείει τα πάντα.
01:01
And I say most of us with forethought,
20
46000
3000
Και λέω με σύνεση οι περισσότεροι,
01:04
as my four-year-old daughter has heard me speak of these ideas since she was born.
21
49000
3000
καθόσον η τεσσάρων ετών κόρη μου, με έχει ακούσει να μιλάω για αυτές τις ιδέες από τότε που γεννήθηκε.
01:07
And last year I was holding her
22
52000
2000
Πέρυσι, την κρατούσα αγκαλιά
01:09
and I said, "Sophia,
23
54000
2000
και της είπα: "Σοφία,
01:11
I love you more than anything in the universe."
24
56000
3000
σε αγαπώ περισσότερο από οτιδήποτε στο Σύμπαν".
01:14
And she turned to me and said, "Daddy,
25
59000
2000
Και γύρισε και μου είπε: "Μπαμπά,
01:16
universe or multiverse?"
26
61000
2000
στο Σύμπαν ή στο πολυσύμπαν;"
01:18
(Laughter)
27
63000
3000
(Γέλια)
01:21
But barring such an anomalous upbringing,
28
66000
3000
Αλλά εκτός από μια τέτοια ανώμαλη ανατροφή,
01:24
it is strange to imagine
29
69000
2000
είναι πολύ παράξενο να φανταστούμε
01:26
other realms separate from ours,
30
71000
2000
άλλες ξεχωριστές σφαίρες από τη δική μας,
01:28
most with fundamentally different features,
31
73000
2000
οι περισσότερες με διαφορετικά ουσιώδη χαρακτηριστικά,
01:30
that would rightly be called universes of their own.
32
75000
3000
που δικαιωματικά θα ονομάζονταν σύμπαντα από μόνες τους.
01:33
And yet,
33
78000
2000
Και όμως,
01:35
speculative though the idea surely is,
34
80000
2000
όσο θεωρητική και αν είναι αυτή η ιδέα,
01:37
I aim to convince you
35
82000
2000
σκοπός μου είναι να σας πείσω
01:39
that there's reason for taking it seriously,
36
84000
2000
πως υπάρχει λόγος να τη λάβουμε σοβαρά υπόψη,
01:41
as it just might be right.
37
86000
2000
γιατί είναι πιθανόν να είναι σωστή.
01:43
I'm going to tell the story of the multiverse in three parts.
38
88000
3000
Θα σας πω την ιστορία του πολυσύμπαντος σε τρία μέρη.
01:46
In part one,
39
91000
2000
Στο πρώτο μέρος,
01:48
I'm going to describe those Nobel Prize-winning results
40
93000
2000
θα σας περιγράψω τα βραβευμένα με Νόμπελ αποτελέσματα
01:50
and to highlight a profound mystery
41
95000
2000
και θα επισημάνω ένα βαθύτερο μυστήριο
01:52
which those results revealed.
42
97000
2000
που αποκαλύπτεται από αυτά.
01:54
In part two,
43
99000
2000
Στο δεύτερο μέρος,
01:56
I'll offer a solution to that mystery.
44
101000
2000
θα σας δώσω μια λύση σε αυτό το μυστήριο.
01:58
It's based on an approach called string theory,
45
103000
2000
Βασίζεται στην προσέγγιση που ονομάζεται Θεωρία Χορδών,
02:00
and that's where the idea of the multiverse
46
105000
2000
και από αυτή θα προκύψει η ιδέα του πολυσύμπαντος
02:02
will come into the story.
47
107000
2000
στην ιστορία μας.
02:04
Finally, in part three,
48
109000
2000
Τέλος, στο τρίτο μέρος,
02:06
I'm going to describe a cosmological theory
49
111000
2000
θα σας περιγράψω μια κοσμολογική θεωρία
02:08
called inflation,
50
113000
2000
που ονομάζεται πληθωριστική,
02:10
which will pull all the pieces of the story together.
51
115000
3000
και θα ενώσει όλα τα κομμάτια της ιστορίας μαζί.
02:13
Okay, part one starts back in 1929
52
118000
4000
Λοιπόν, το πρώτο μέρος ξεκινάει το 1929
02:17
when the great astronomer Edwin Hubble
53
122000
2000
όταν ο μεγάλος αστρονόμος Έντγουιν Χάμπλ
02:19
realized that the distant galaxies
54
124000
3000
συνειδητοποίησε ότι οι μακρινοί γαλαξίες
02:22
were all rushing away from us,
55
127000
2000
απομακρύνονταν από εμάς,
02:24
establishing that space itself is stretching,
56
129000
2000
θεσπίζοντας ότι ο ίδιος ο χώρος διαστέλλεται,
02:26
it's expanding.
57
131000
2000
επεκτείνεται.
02:28
Now this was revolutionary.
58
133000
3000
Αυτό ήταν επαναστατικό.
02:31
The prevailing wisdom was that on the largest of scales
59
136000
3000
Η επικρατούσα άποψη ήταν πως σε μεγάλες κλίμακες
02:34
the universe was static.
60
139000
2000
το Σύμπαν ήταν στατικό.
02:36
But even so,
61
141000
2000
Αλλά, ακόμα κι έτσι,
02:38
there was one thing that everyone was certain of:
62
143000
3000
υπήρχε ένα πράγμα για το οποίο όλοι ήταν σίγουροι:
02:41
The expansion must be slowing down.
63
146000
3000
Η επέκταση πρέπει να επιβραδύνεται.
02:44
That, much as the gravitational pull of the Earth
64
149000
3000
Αυτό, όπως η βαρυτική έλξη της Γης
02:47
slows the ascent of an apple tossed upward,
65
152000
3000
επιβραδύνει την άνοδο ενός μήλου που πετιέται προς τα πάνω,
02:50
the gravitational pull
66
155000
2000
η βαρυτική έλξη
02:52
of each galaxy on every other
67
157000
2000
κάθε γαλαξία σε κάθε άλλον
02:54
must be slowing
68
159000
2000
πρέπει να μειώνει
02:56
the expansion of space.
69
161000
2000
την επέκταση του χώρου.
02:58
Now let's fast-forward to the 1990s
70
163000
3000
Πάμε τώρα γρήγορα στη δεκαετία του '90
03:01
when those two teams of astronomers
71
166000
2000
όπου αυτές οι δύο ομάδες των αστρονόμων
03:03
I mentioned at the outset
72
168000
2000
που ανέφερα στην αρχή
03:05
were inspired by this reasoning
73
170000
2000
εμπνεύστηκαν από αυτό το σκεπτικό
03:07
to measure the rate
74
172000
2000
για να μετρήσουν το ρυθμό
03:09
at which the expansion has been slowing.
75
174000
2000
με τον οποίο επιβράδυνε αυτή η επέκταση.
03:11
And they did this
76
176000
2000
Και το κατάφεραν
03:13
by painstaking observations
77
178000
2000
με επίμονες παρατηρήσεις
03:15
of numerous distant galaxies,
78
180000
2000
πολλών μακρινών γαλαξιών,
03:17
allowing them to chart
79
182000
2000
που τους επέτρεψε να καταγράψουν
03:19
how the expansion rate has changed over time.
80
184000
3000
πώς έχει αλλάξει ο ρυθμός επέκτασης με την πάροδο του χρόνου.
03:22
Here's the surprise:
81
187000
3000
Και εδώ είναι η έκπληξη:
03:25
They found that the expansion is not slowing down.
82
190000
3000
Ανακάλυψαν πως η επέκταση δεν επιβραδύνεται.
03:28
Instead they found that it's speeding up,
83
193000
2000
Αντιθέτως, ανακάλυψαν ότι επιταχύνεται,
03:30
going faster and faster.
84
195000
2000
πηγαίνει όλο και γρηγορότερα.
03:32
That's like tossing an apple upward
85
197000
2000
Είναι σαν να πετάξουμε ένα μήλο προς τα πάνω
03:34
and it goes up faster and faster.
86
199000
2000
και να πηγαίνει όλο και πιο γρήγορα.
03:36
Now if you saw an apple do that,
87
201000
2000
Εάν βλέπατε ένα μήλο να συμπεριφέρεται έτσι,
03:38
you'd want to know why.
88
203000
2000
θα θέλατε να γνωρίζατε το γιατί.
03:40
What's pushing on it?
89
205000
2000
Τι είναι αυτό που το ωθεί;
03:42
Similarly, the astronomers' results
90
207000
2000
Παρομοίως, τα αποτελέσματα των αστρονόμων
03:44
are surely well-deserving of the Nobel Prize,
91
209000
3000
είναι σίγουρα άξια του βραβείου Νόμπελ,
03:47
but they raised an analogous question.
92
212000
4000
αλλά έγειραν ένα ανάλογο ερώτημα.
03:51
What force is driving all galaxies
93
216000
2000
Ποια δύναμη ασκείται σε όλους τους γαλαξίες
03:53
to rush away from every other
94
218000
3000
ώστε να απομακρύνονται από κάθε άλλον
03:56
at an ever-quickening speed?
95
221000
3000
με μία συνεχώς επιταχυνόμενη ταχύτητα;
03:59
Well the most promising answer
96
224000
2000
Λοιπόν, η πιο ελπιδοφόρα απάντηση
04:01
comes from an old idea of Einstein's.
97
226000
3000
προέρχεται από μια παλιά ιδέα του Αϊνστάιν.
04:04
You see, we are all used to gravity
98
229000
2000
Βλέπετε, όλοι μας έχουμε συνηθίσει τη βαρύτητα
04:06
being a force that does one thing,
99
231000
3000
ως μια δύναμη που κάνει μόνο ένα πράγμα:
04:09
pulls objects together.
100
234000
2000
προσελκύει αντικείμενα μεταξύ τους.
04:11
But in Einstein's theory of gravity,
101
236000
2000
Αλλά, στη Βαρυτική Θεωρία του Αϊνστάιν,
04:13
his general theory of relativity,
102
238000
2000
στη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας,
04:15
gravity can also push things apart.
103
240000
3000
η βαρύτητα μπορεί επίσης να απωθεί αντικείμενα μεταξύ τους.
04:18
How? Well according to Einstein's math,
104
243000
3000
Πώς;
Σύμφωνα, λοιπόν, με μαθηματικές εξισώσεις του Αϊνστάιν,
Σύμφωνα, λοιπόν, με μαθηματικές εξισώσεις του Αϊνστάιν,
04:21
if space is uniformly filled
105
246000
2000
εάν ο χώρος είναι ομοιόμορφα γεμάτος
04:23
with an invisible energy,
106
248000
2000
με μια αόρατη ενέργεια,
04:25
sort of like a uniform, invisible mist,
107
250000
3000
όπως ένα είδος ομοιόμορφης, αόρατης ομίχλης,
04:28
then the gravity generated by that mist
108
253000
3000
τότε η βαρύτητα που ασκείται από αυτό το νέφος
04:31
would be repulsive,
109
256000
2000
θα ήταν απωστική,
04:33
repulsive gravity,
110
258000
2000
απωστική βαρύτητα,
04:35
which is just what we need to explain the observations.
111
260000
3000
ό,τι ακριβώς χρειαζόμαστε για να εξηγήσουμε τις παρατηρήσεις.
04:38
Because the repulsive gravity
112
263000
2000
Λόγω του ότι η απωστική βαρύτητα
04:40
of an invisible energy in space --
113
265000
2000
μιας αόρατης ενέργειας στο χώρο
04:42
we now call it dark energy,
114
267000
2000
-- τώρα την αποκαλούμε σκοτεινή ενέργεια,
04:44
but I've made it smokey white here so you can see it --
115
269000
3000
αλλά εδώ την παρουσιάζω ως λευκό καπνό για να τη δείτε --
04:47
its repulsive gravity
116
272000
2000
η απωστική της βαρύτητα
04:49
would cause each galaxy to push against every other,
117
274000
2000
θα προκαλούσε κάθε γαλαξία να σπρώξει κάθε άλλον,
04:51
driving expansion to speed up,
118
276000
2000
αναγκάζοντας την επέκταση να επιταχύνει,
04:53
not slow down.
119
278000
2000
αντί να επιβραδύνει.
04:55
And this explanation
120
280000
2000
Και αυτή η εξήγηση
04:57
represents great progress.
121
282000
2000
αποτελεί μεγάλη πρόοδο.
04:59
But I promised you a mystery
122
284000
3000
Αλλά, σας υποσχέθηκα ένα μυστήριο
05:02
here in part one.
123
287000
2000
εδώ, στο πρώτο μέρος.
05:04
Here it is.
124
289000
2000
Ας το δούμε.
05:06
When the astronomers worked out
125
291000
2000
Όταν οι επιστήμονες υπολόγισαν
05:08
how much of this dark energy
126
293000
3000
πόση από αυτή την σκοτεινή ενέργεια
05:11
must be infusing space
127
296000
2000
πρέπει να εγχύνεται στο χώρο
05:13
to account for the cosmic speed up,
128
298000
2000
ώστε να είναι υπαίτια για την κοσμική επιτάχυνση,
05:15
look at what they found.
129
300000
2000
δείτε τι ανακάλυψαν.
05:24
This number is small.
130
309000
2000
Αυτός ο αριθμός είναι μικρός.
05:26
Expressed in the relevant unit,
131
311000
2000
Εκφρασμένος στη σχετική μονάδα,
05:28
it is spectacularly small.
132
313000
2000
είναι θεαματικά μικρός.
05:30
And the mystery is to explain this peculiar number.
133
315000
3000
Και το μυστήριο είναι το να εξηγηθεί αυτός ο ιδιόρρυθμος αριθμός.
05:33
We want this number
134
318000
2000
Θέλουμε αυτός ο αριθμός
05:35
to emerge from the laws of physics,
135
320000
2000
να προκύπτει από τους νόμους της Φυσικής,
05:37
but so far no one has found a way to do that.
136
322000
3000
αλλά μέχρι στιγμής κανένας δεν το έχει καταφέρει αυτό.
05:40
Now you might wonder,
137
325000
3000
Μπορεί να αναρωτιέστε:
05:43
should you care?
138
328000
2000
"Πρέπει να μας ενδιαφέρει;"
05:45
Maybe explaining this number
139
330000
2000
Ίσως, η εξήγηση αυτού του αριθμού
05:47
is just a technical issue,
140
332000
2000
να είναι ένα τεχνικό ζήτημα,
05:49
a technical detail of interest to experts,
141
334000
3000
μια τεχνική λεπτομέρεια που ενδιαφέρει τους ειδικούς,
05:52
but of no relevance to anybody else.
142
337000
2000
και δεν έχει σημασία για κανέναν άλλον.
05:54
Well it surely is a technical detail,
143
339000
3000
Σίγουρα είναι μία τεχνική λεπτομέρεια,
05:57
but some details really matter.
144
342000
2000
αλλά ορισμένες λεπτομέρειες πραγματικά έχουν σημασία.
05:59
Some details provide
145
344000
2000
Μερικές λεπτομέρειες παρέχουν
06:01
windows into uncharted realms of reality,
146
346000
2000
πρόσβαση σε αχαρτογράφητες σφαίρες της πραγματικότητας,
06:03
and this peculiar number may be doing just that,
147
348000
3000
και αυτός ο ιδιόρρυθμος αριθμός μπορεί να κάνει ακριβώς αυτό,
06:06
as the only approach that's so far made headway to explain it
148
351000
3000
καθώς η μοναδική προσέγγιση που έχει σημειώσει πρόοδο στο να τον εξηγήσει
06:09
invokes the possibility of other universes --
149
354000
3000
επικαλείται τη δυνατότητα άλλων συμπάντων
06:12
an idea that naturally emerges from string theory,
150
357000
3000
-- μια ιδέα που απορρέει από τη Θεωρία Χορδών, --
06:15
which takes me to part two: string theory.
151
360000
3000
που με πηγαίνει στο δεύτερο μέρος: στη Θεωρία Χορδών.
06:18
So hold the mystery of the dark energy
152
363000
4000
Κρατήστε, λοιπόν, το μυστήριο της σκοτεινής ενέργειας
06:22
in the back of your mind
153
367000
2000
στο πίσω μέρος του μυαλού σας,
06:24
as I now go on to tell you
154
369000
2000
καθώς θα συνεχίσω για να σας πω
06:26
three key things about string theory.
155
371000
3000
τρία σημαντικά σημεία για τη Θεωρία Χορδών.
06:29
First off, what is it?
156
374000
2000
Πρώτα απ' όλα, τι είναι;
06:31
Well it's an approach to realize Einstein's dream
157
376000
3000
Λοιπόν, είναι μια προσέγγιση που εκπληρώνει το όνειρο του Αϊνστάιν
06:34
of a unified theory of physics,
158
379000
3000
για μία Ενοποιημένη Θεωρία της Φυσικής,
06:37
a single overarching framework
159
382000
2000
ένα ενιαίο ευρύτερο πλαίσιο
06:39
that would be able to describe
160
384000
2000
που θα μπορεί να περιγράψει
06:41
all the forces at work in the universe.
161
386000
2000
όλες τις δυνάμεις που ασκούνται στο Σύμπαν.
06:43
And the central idea of string theory
162
388000
2000
Και η κεντρική ιδέα της Θεωρίας Χορδών
06:45
is quite straightforward.
163
390000
2000
είναι αρκετά απλή.
06:47
It says that if you examine
164
392000
2000
Αυτή λέει πως εάν εξετάσετε
06:49
any piece of matter ever more finely,
165
394000
2000
οποιοδήποτε κομμάτι ύλης ολοένα και σε πιο χαμηλό επίπεδο,
06:51
at first you'll find molecules
166
396000
2000
αρχικά θα βρείτε τα μόρια
06:53
and then you'll find atoms and subatomic particles.
167
398000
3000
και μετά τα άτομα και υποατομικά σωματίδια.
06:56
But the theory says that if you could probe smaller,
168
401000
2000
Αλλά η θεωρία λέει πως εάν μπορούσαμε να εξερευνήσουμε μικροσκοπικά,
06:58
much smaller than we can with existing technology,
169
403000
3000
πολύ πιο μικροσκοπικά από ό,τι μπορούμε με την υπάρχουσα τεχνολογία,
07:01
you'd find something else inside these particles --
170
406000
3000
θα βρίσκαμε κάτι άλλο μέσα σε αυτά τα σωματίδια --
07:04
a little tiny vibrating filament of energy,
171
409000
3000
ένα πολύ μικρό δονούμενο νήμα ενέργειας,
07:07
a little tiny vibrating string.
172
412000
3000
μια πολύ μικρή παλλόμενη χορδή.
07:10
And just like the strings on a violin,
173
415000
2000
Και, όπως οι χορδές ενός βιολιού,
07:12
they can vibrate in different patterns
174
417000
2000
μπορούν να δονηθούν σε διαφορετικά μοτίβα
07:14
producing different musical notes.
175
419000
2000
και να παράγουν διαφορετικές μουσικές νότες.
07:16
These little fundamental strings,
176
421000
2000
Αυτές οι μικρές θεμελιώδεις χορδές,
07:18
when they vibrate in different patterns,
177
423000
2000
όταν δονούνται σε διαφορετικά μοτίβα,
07:20
they produce different kinds of particles --
178
425000
2000
παράγουν διαφορετικά είδη σωματιδίων
07:22
so electrons, quarks, neutrinos, photons,
179
427000
2000
-- όπως ηλεκτρόνια, κουάρκ, νετρίνα, φωτόνια,
07:24
all other particles
180
429000
2000
όλα τα άλλα σωματίδια
07:26
would be united into a single framework,
181
431000
2000
θα ενώνονταν σε ένα ενιαίο πλαίσιο,
07:28
as they would all arise from vibrating strings.
182
433000
3000
καθώς θα προέκυπταν από τις παλλόμενες χορδές.
07:31
It's a compelling picture,
183
436000
3000
Είναι μια συναρπαστική εικόνα,
07:34
a kind of cosmic symphony,
184
439000
2000
ένα είδος κοσμικής συμφωνίας,
07:36
where all the richness
185
441000
2000
όπου όλος ο πλούτος
07:38
that we see in the world around us
186
443000
2000
που βλέπουμε τριγύρω στον κόσμο μας
07:40
emerges from the music
187
445000
2000
προκύπτει από τη μουσική
07:42
that these little, tiny strings can play.
188
447000
3000
που μπορούν να παίξουν αυτές οι μικρές, μικροσκοπικές χορδές.
07:45
But there's a cost
189
450000
2000
Αλλά, υπάρχει ένα κόστος
07:47
to this elegant unification,
190
452000
2000
σε αυτή την κομψή ενοποίηση,
07:49
because years of research
191
454000
2000
διότι χρόνιες έρευνες
07:51
have shown that the math of string theory doesn't quite work.
192
456000
3000
έδειξαν ότι τα μαθηματικά της Θεωρίας Χορδών δεν την αποδείκνυαν.
07:54
It has internal inconsistencies,
193
459000
2000
Έχουν εσωτερικές αντιφάσεις,
07:56
unless we allow
194
461000
2000
εκτός και εάν επιτρέψουμε
07:58
for something wholly unfamiliar --
195
463000
3000
κάτι τελείως άγνωστο:
08:01
extra dimensions of space.
196
466000
3000
επιπλέον διαστάσεις στο χώρο.
08:04
That is, we all know about the usual three dimensions of space.
197
469000
3000
Όλοι γνωρίζουμε τις τρεις γνωστές διαστάσεις του χώρου.
08:07
And you can think about those
198
472000
2000
Και μπορείτε να τις σκεφτείτε
08:09
as height, width and depth.
199
474000
3000
ως ύψος, πλάτος και βάθος.
08:12
But string theory says that, on fantastically small scales,
200
477000
3000
Αλλά η Θεωρία Χορδών λέει ότι, σε απίθανα μικρές κλίμακες,
08:15
there are additional dimensions
201
480000
2000
υπάρχουν επιπλέον διαστάσεις
08:17
crumpled to a tiny size so small
202
482000
2000
κουβαριασμένες σε ένα τόσο μικρό μέγεθος
08:19
that we have not detected them.
203
484000
2000
που δεν τις έχουμε εντοπίσει.
08:21
But even though the dimensions are hidden,
204
486000
2000
Παρόλο που οι διαστάσεις είναι κρυμμένες,
08:23
they would have an impact on things that we can observe
205
488000
3000
έχουν αντίκτυπο στα αντικείμενα που μπορούμε να παρατηρήσουμε,
08:26
because the shape of the extra dimensions
206
491000
3000
επειδή το σχήμα των επιπλέον διαστάσεων
08:29
constrains how the strings can vibrate.
207
494000
3000
περιορίζει το πώς πάλλονται οι χορδές.
08:32
And in string theory,
208
497000
2000
Στη Θεωρία Χορδών,
08:34
vibration determines everything.
209
499000
3000
η δόνηση καθορίζει τα πάντα.
08:37
So particle masses, the strengths of forces,
210
502000
2000
Έτσι, οι μάζες των σωματιδίων, η ενάσκηση των δυνάμεων,
08:39
and most importantly, the amount of dark energy
211
504000
3000
και κυρίως, η ποσότητα της σκοτεινής ύλης
08:42
would be determined
212
507000
2000
θα καθορίζονταν
08:44
by the shape of the extra dimensions.
213
509000
2000
από το σχήμα των επιπλέον διαστάσεων.
08:46
So if we knew the shape of the extra dimensions,
214
511000
3000
Εάν, λοιπόν, γνωρίζαμε τη μορφή των επιπλέον διαστάσεων,
08:49
we should be able to calculate these features,
215
514000
3000
θα μπορούσαμε να υπολογίσουμε αυτά τα χαρακτηριστικά,
08:52
calculate the amount of dark energy.
216
517000
3000
να υπολογίσουμε το μέγεθος της σκοτεινής ύλης.
08:55
The challenge
217
520000
2000
Η πρόκληση
08:57
is we don't know
218
522000
2000
είναι πως δε γνωρίζουμε
08:59
the shape of the extra dimensions.
219
524000
3000
τη μορφή των επιπλέον διαστάσεων.
09:02
All we have
220
527000
2000
Το μόνο που έχουμε
09:04
is a list of candidate shapes
221
529000
2000
είναι μια λίστα με υποψήφιες μορφές
09:06
allowed by the math.
222
531000
3000
που επιτρέπονται από τα μαθηματικά.
09:09
Now when these ideas were first developed,
223
534000
2000
Όταν αυτές οι ιδέες αναπτύχθηκαν για πρώτη φορά,
09:11
there were only about five different candidate shapes,
224
536000
2000
υπήρχαν μόνο πέντε διαφορετικές υποψήφιες μορφές,
09:13
so you can imagine
225
538000
2000
οπότε μπορείτε να φανταστείτε
09:15
analyzing them one-by-one
226
540000
2000
πως η ανάλυσή τους μία προς μία
09:17
to determine if any yield
227
542000
2000
θα καθόριζε την απόδοση
09:19
the physical features we observe.
228
544000
2000
των φυσικών χαρακτηριστικών που παρατηρούμε.
09:21
But over time the list grew
229
546000
2000
Αλλά, με τα χρόνια η λίστα μεγάλωσε
09:23
as researchers found other candidate shapes.
230
548000
2000
καθώς οι ερευνητές έβρισκαν και άλλες υποψήφιες μορφές.
09:25
From five, the number grew into the hundreds and then the thousands --
231
550000
3000
Από πέντε, ο αριθμός έφτασε τις εκατοντάδες και μετά τις χιλιάδες.
09:28
A large, but still manageable, collection to analyze,
232
553000
3000
Μία μεγάλη, αλλά ακόμα διαχειρίσιμη, συλλογή προς ανάλυση,
09:31
since after all,
233
556000
2000
αφού άλλωστε,
09:33
graduate students need something to do.
234
558000
3000
οι απόφοιτοι φοιτητές χρειάζονται υλικό.
09:36
But then the list continued to grow
235
561000
2000
Αλλά η λίστα συνέχιζε να μεγαλώνει
09:38
into the millions and the billions, until today.
236
563000
3000
σε εκατομμύρια και δισεκατομμύρια, μέχρι σήμερα.
09:41
The list of candidate shapes
237
566000
2000
Η λίστα των υποψήφιων μορφών
09:43
has soared to about 10 to the 500.
238
568000
5000
έχει φτάσει περίπου στο 10 εις την 500.
09:48
So, what to do?
239
573000
3000
Τι κάνουμε, λοιπόν;
09:51
Well some researchers lost heart,
240
576000
3000
Μερικοί ερευνητές απογοητεύτηκαν,
09:54
concluding that was so many candidate shapes for the extra dimensions,
241
579000
3000
συμπεραίνοντας πως ήταν τόσες πολλές οι υποψήφιες μορφές των επιπλέον διαστάσεων,
09:57
each giving rise to different physical features,
242
582000
3000
που καθεμία έδινε διαφορετικά φυσικά χαρακτηριστικά,
10:00
string theory would never make
243
585000
2000
ώστε η Θεωρία Χορδών δε θα έδινε ποτέ
10:02
definitive, testable predictions.
244
587000
2000
οριστικές, ελέγξιμες προβλέψεις.
10:04
But others turned this issue on its head,
245
589000
4000
Αλλά άλλοι αναθεώρησαν το ζήτημα,
10:08
taking us to the possibility of a multiverse.
246
593000
2000
πηγαίνοντάς μας στην πιθανότητα του πολυσύμπαντος.
10:10
Here's the idea.
247
595000
2000
Ακούστε την ιδέα.
10:12
Maybe each of these shapes is on an equal footing with every other.
248
597000
3000
Ίσως κάθε ένα από αυτά τα σχήματα είναι ισότιμο με τα υπόλοιπα.
10:15
Each is as real as every other,
249
600000
2000
Καθένα είναι τόσο αληθινό όσο και τα υπόλοιπα,
10:17
in the sense
250
602000
2000
υπό την έννοια
10:19
that there are many universes,
251
604000
2000
ότι υπάρχουν πολλά σύμπαντα,
10:21
each with a different shape, for the extra dimensions.
252
606000
3000
καθένα με διαφορετική μορφή, για τις επιπλέον διαστάσεις.
10:24
And this radical proposal
253
609000
2000
Αυτή η ριζοσπαστική πρόταση
10:26
has a profound impact on this mystery:
254
611000
3000
έχει μια βαθιά επίδραση στο παρόν μυστήριο:
10:29
the amount of dark energy revealed by the Nobel Prize-winning results.
255
614000
3000
στην ποσότητα της σκοτεινής ενέργειας που αποκάλυψαν τα βραβευμένα με Νόμπελ αποτελέσματα.
10:32
Because you see,
256
617000
2000
Βλέπετε,
10:34
if there are other universes,
257
619000
3000
εάν υπάρχουν άλλα σύμπαντα,
10:37
and if those universes
258
622000
2000
και εάν αυτά τα σύμπαντα
10:39
each have, say, a different shape for the extra dimensions,
259
624000
4000
έχουν, ας πούμε, το καθένα ένα διαφορετικό σχήμα για τις επιπλέον διαστάσεις,
10:43
then the physical features of each universe will be different,
260
628000
2000
τότε τα φυσικά χαρακτηριστικά κάθε σύμπαντος θα είναι διαφορετικά,
10:45
and in particular,
261
630000
2000
και συγκεκριμένα,
10:47
the amount of dark energy in each universe
262
632000
2000
η ποσότητα της σκοτεινής ενέργειας σε κάθε σύμπαν
10:49
will be different.
263
634000
2000
θα είναι διαφορετική.
10:51
Which means that the mystery
264
636000
2000
Αυτό σημαίνει ότι το μυστήριο
10:53
of explaining the amount of dark energy we've now measured
265
638000
2000
να εξηγηθεί η ποσότητα της σκοτεινής ενέργειας που τώρα έχουμε μετρήσει
10:55
would take on a wholly different character.
266
640000
3000
θα έπαιρνε έναν εντελώς διαφορετικό χαρακτήρα.
10:58
In this context,
267
643000
2000
Σε αυτό το πλαίσιο,
11:00
the laws of physics can't explain one number for the dark energy
268
645000
3000
οι νόμοι της φυσικής δε μπορούν να καθορίσουν μια τιμή για την σκοτεινή ενέργεια,
11:03
because there isn't just one number,
269
648000
3000
γιατί δεν υπάρχει μόνο μια τιμή,
11:06
there are many numbers.
270
651000
2000
υπάρχουν πολλές τιμές.
11:08
Which means
271
653000
2000
Που σημαίνει
11:10
we have been asking the wrong question.
272
655000
3000
ότι κάναμε λάθος στο ερώτημα.
11:13
It's that the right question to ask is,
273
658000
2000
Η σωστή ερώτηση που πρέπει να κάνουμε είναι
11:15
why do we humans find ourselves in a universe
274
660000
3000
γιατί εμείς οι άνθρωποι βρισκόμαστε σε ένα σύμπαν
11:18
with a particular amount of dark energy we've measured
275
663000
3000
με μια συγκεκριμένη ποσότητα σκοτεινής ενέργειας που έχουμε μετρήσει
11:21
instead of any of the other possibilities
276
666000
3000
αντί οποιασδήποτε από τις άλλες δυνατότητες
11:24
that are out there?
277
669000
2000
που υπάρχουν εκεί έξω;
11:26
And that's a question on which we can make headway.
278
671000
3000
Και αυτό είναι ένα ζήτημα επί του οποίου μπορούμε να σημειώσουμε πρόοδο.
11:29
Because those universes
279
674000
2000
Διότι αυτά τα σύμπαντα
11:31
that have much more dark energy than ours,
280
676000
2000
που έχουν πολύ περισσότερη σκοτεινή ενέργεια από τη δική μας,
11:33
whenever matter tries to clump into galaxies,
281
678000
3000
όποτε η ύλη προσπαθεί να σχηματίσει γαλαξίες,
11:36
the repulsive push of the dark energy is so strong
282
681000
3000
η απωστική ώθηση της σκοτεινής ενέργειας είναι τόσο δυνατή
11:39
that it blows the clump apart
283
684000
2000
που διαλύει τη συστάδα τελείως
11:41
and galaxies don't form.
284
686000
2000
και δε δημιουργούνται γαλαξίες.
11:43
And in those universes that have much less dark energy,
285
688000
3000
Και σε αυτά τα σύμπαντα που έχουν πολύ λιγότερη σκοτεινή ενέργεια,
11:46
well they collapse back on themselves so quickly
286
691000
2000
καταρρέουν στον εαυτό τους τόσο γρήγορα
11:48
that, again, galaxies don't form.
287
693000
3000
όπου, ξανά, δε σχηματίζονται γαλαξίες.
11:51
And without galaxies, there are no stars, no planets
288
696000
3000
Και χωρίς γαλαξίες, δεν υπάρχουν άστρα, ούτε πλανήτες
11:54
and no chance
289
699000
2000
και καμία περίπτωση
11:56
for our form of life
290
701000
2000
για τη ζωή της δικής μας μορφής
11:58
to exist in those other universes.
291
703000
2000
να υπάρξει σε αυτά τα σύμπαντα.
12:00
So we find ourselves in a universe
292
705000
2000
Βρισκόμαστε σε ένα σύμπαν
12:02
with the particular amount of dark energy we've measured
293
707000
3000
με τη συγκεκριμένη ποσότητα σκοτεινής ενέργειας που έχει μετρηθεί
12:05
simply because our universe has conditions
294
710000
3000
απλά επειδή το Σύμπαν μας έχει τις συνθήκες
12:08
hospitable to our form of life.
295
713000
4000
να φιλοξενήσει ζωή της δικής μας μορφής.
12:12
And that would be that.
296
717000
2000
Αυτό είναι όλο.
12:14
Mystery solved,
297
719000
2000
Το μυστήριο λύθηκε,
12:16
multiverse found.
298
721000
2000
βρέθηκε το πολυσύμπαν.
12:18
Now some find this explanation unsatisfying.
299
723000
5000
Κάποιοι βρίσκουν αυτή την εξήγηση μη ικανοποιητική.
12:23
We're used to physics
300
728000
2000
Έχουμε συνηθίσει στη Φυσική
12:25
giving us definitive explanations for the features we observe.
301
730000
3000
να μας δίνονται οριστικές εξηγήσεις για τα χαρακτηριστικά που παρατηρούμε.
12:28
But the point is,
302
733000
2000
Το θέμα όμως είναι,
12:30
if the feature you're observing
303
735000
3000
εάν το χαρακτηριστικό που παρατηρούμε
12:33
can and does take on
304
738000
2000
μπορεί να πάρει
12:35
a wide variety of different values
305
740000
2000
μια πληθώρα διαφορετικών τιμών
12:37
across the wider landscape of reality,
306
742000
3000
σε όλο το ευρύτερο τοπίο της πραγματικότητας,
12:40
then thinking one explanation
307
745000
2000
τότε σκεπτόμενοι μια εξήγηση
12:42
for a particular value
308
747000
2000
για μια συγκεκριμένη τιμή
12:44
is simply misguided.
309
749000
3000
είναι απλά λάθος.
12:47
An early example
310
752000
2000
Ένα πρώιμο παράδειγμα
12:49
comes from the great astronomer Johannes Kepler
311
754000
3000
προέρχεται από τον μεγάλο αστρονόμο Γιοχάνες Κέπλερ
12:52
who was obsessed with understanding
312
757000
2000
που είχε εμμονή με την κατανόηση
12:54
a different number --
313
759000
2000
μιας διαφορετικής τιμής:
12:56
why the Sun is 93 million miles away from the Earth.
314
761000
4000
Γιατί ο Ήλιος είναι 150 εκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά από τη Γη.
13:00
And he worked for decades trying to explain this number,
315
765000
3000
Και εργάστηκε για δεκαετίες προσπαθώντας να εξηγήσει αυτή την τιμή,
13:03
but he never succeeded, and we know why.
316
768000
3000
αλλά δεν το κατάφερε ποτέ, και γνωρίζουμε το γιατί.
13:06
Kepler was asking
317
771000
2000
Ο Κέπλερ έκανε
13:08
the wrong question.
318
773000
2000
την λάθος ερώτηση.
13:10
We now know that there are many planets
319
775000
3000
Σήμερα γνωρίζουμε ότι υπάρχουν πολλοί πλανήτες
13:13
at a wide variety of different distances from their host stars.
320
778000
3000
σε μια πληθώρα διαφορετικών αποστάσεων από το κεντρικό άστρο τους.
13:16
So hoping that the laws of physics
321
781000
3000
Η ελπίδα πως οι νόμοι της Φυσικής
13:19
will explain one particular number, 93 million miles,
322
784000
3000
θα εξηγούσαν τη συγκεκριμένη τιμή των 150 εκατομμυρίων χιλιομέτρων,
13:22
well that is simply wrongheaded.
323
787000
3000
είναι απλά λανθασμένη.
13:25
Instead the right question to ask is,
324
790000
2000
Αντιθέτως, η σωστή ερώτηση είναι
13:27
why do we humans find ourselves on a planet
325
792000
3000
γιατί εμείς οι άνθρωποι βρισκόμαστε σε έναν πλανήτη
13:30
at this particular distance,
326
795000
2000
με αυτή την συγκεκριμένη απόσταση,
13:32
instead of any of the other possibilities?
327
797000
3000
αντί οποιασδήποτε άλλης από τόσες πιθανότητες;
13:35
And again, that's a question we can answer.
328
800000
3000
Και πάλι, αυτή είναι μια ερώτηση που μπορούμε να απαντήσουμε.
13:38
Those planets which are much closer to a star like the Sun
329
803000
3000
Αυτοί οι πλανήτες που είναι πολύ κοντύτερα σε ένα άστρο όπως ο Ήλιος
13:41
would be so hot
330
806000
2000
θα ήταν τόσο θερμοί
13:43
that our form of life wouldn't exist.
331
808000
2000
που ζωή της δικής μας μορφής δε θα υπήρχε.
13:45
And those planets that are much farther away from the star,
332
810000
3000
Και αυτοί οι πλανήτες που είναι πολύ μακρύτερα από το άστρο
13:48
well they're so cold
333
813000
2000
θα ήταν τόσο ψυχροί
13:50
that, again, our form of life would not take hold.
334
815000
2000
που, ξανά, ζωή της δικής μας μορφής δε θα υπήρχε.
13:52
So we find ourselves
335
817000
2000
Βρισκόμαστε
13:54
on a planet at this particular distance
336
819000
2000
σε έναν πλανήτη σε αυτή την συγκεκριμένη απόσταση
13:56
simply because it yields conditions
337
821000
2000
απλώς και μόνο επειδή αποφέρει προϋποθέσεις
13:58
vital to our form of life.
338
823000
3000
ζωτικής σημασίας για τη ζωή της δικής μας μορφής.
14:01
And when it comes to planets and their distances,
339
826000
3000
Και όσον αφορά τους πλανήτες και τις αποστάσεις τους,
14:04
this clearly is the right kind of reasoning.
340
829000
4000
αυτός είναι σαφώς ο σωστός τρόπος συλλογισμού.
14:08
The point is,
341
833000
2000
Το θέμα είναι
14:10
when it comes to universes and the dark energy that they contain,
342
835000
3000
όσον αφορά τα σύμπαντα και τη σκοτεινή ενέργεια που περιέχουν,
14:13
it may also be the right kind of reasoning.
343
838000
4000
ίσως επίσης είναι ο σωστός τρόπος συλλογισμού.
14:17
One key difference, of course,
344
842000
3000
Μία θεμελιώδης διαφορά, φυσικά, είναι
14:20
is we know that there are other planets out there,
345
845000
2000
πως γνωρίζουμε ότι υπάρχουν άλλοι πλανήτες εκεί έξω,
14:22
but so far I've only speculated on the possibility
346
847000
3000
αλλά μέχρι στιγμής μόνο εικάζουμε στην πιθανότητα
14:25
that there might be other universes.
347
850000
2000
να υπάρχουν άλλα σύμπαντα.
14:27
So to pull it all together,
348
852000
2000
Για να τα συνδυάσουμε όλα αυτά μαζί,
14:29
we need a mechanism
349
854000
2000
χρειαζόμαστε έναν μηχανισμό
14:31
that can actually generate other universes.
350
856000
3000
που να μπορεί να δημιουργήσει άλλα σύμπαντα.
14:34
And that takes me to my final part, part three.
351
859000
3000
Και έτσι φτάνουμε στο τελευταίο, τρίτο μέρος.
14:37
Because such a mechanism has been found
352
862000
3000
Γιατί αυτός ο μηχανισμός έχει βρεθεί
14:40
by cosmologists trying to understand the Big Bang.
353
865000
3000
από κοσμολόγους που προσπαθούν να κατανοήσουν την Μεγάλη Έκρηξη.
14:43
You see, when we speak of the Big Bang,
354
868000
2000
Βλέπετε, όταν αναφερόμαστε στη Μεγάλη Έκρηξη,
14:45
we often have an image
355
870000
2000
συχνά έχουμε μια εικόνα
14:47
of a kind of cosmic explosion
356
872000
2000
κάποιου είδους κοσμικής έκρηξης
14:49
that created our universe
357
874000
2000
που δημιούργησε το Σύμπαν μας
14:51
and set space rushing outward.
358
876000
3000
και ώθησε το χώρο προς τα έξω.
14:54
But there's a little secret.
359
879000
2000
Αλλά υπάρχει ένα μικρό μυστικό.
14:56
The Big Bang leaves out something pretty important,
360
881000
3000
Η Μεγάλη Έκρηξη αφήνει απ' έξω κάτι πολύ σημαντικό,
14:59
the Bang.
361
884000
2000
την Έκρηξη.
15:01
It tells us how the universe evolved after the Bang,
362
886000
3000
Μας εξηγεί πώς εξελίχθηκε το σύμπαν μετά την Έκρηξη,
15:04
but gives us no insight
363
889000
2000
αλλά δε μας δίνει πληροφορίες
15:06
into what would have powered the Bang itself.
364
891000
4000
του πώς τροφοδοτήθηκε η ίδια η Έκρηξη.
15:10
And this gap was finally filled
365
895000
2000
Και αυτό το κενό γέμισε επιτέλους
15:12
by an enhanced version of the Big Bang theory.
366
897000
2000
από μια βελτιωμένη έκδοση της θεωρίας της Μεγάλης Έκρηξης.
15:14
It's called inflationary cosmology,
367
899000
3000
Ονομάζεται πληθωριστική κοσμολογία,
15:17
which identified a particular kind of fuel
368
902000
4000
που εντόπισε ένα συγκεκριμένο είδος κινητήριας δύναμης
15:21
that would naturally generate
369
906000
2000
που παρήγαγε φυσικά
15:23
an outward rush of space.
370
908000
2000
μια εξωτερική ορμή στον χώρο.
15:25
The fuel is based on something called a quantum field,
371
910000
3000
Η κινητήρια δύναμη βασίζεται σε αυτό που ονομάζεται κβαντικό πεδίο,
15:28
but the only detail that matters for us
372
913000
3000
αλλά η μόνη λεπτομέρεια που ενδιαφέρει εμάς
15:31
is that this fuel proves to be so efficient
373
916000
3000
είναι ότι αυτή η κινητήρια δύναμη αποδεικνύεται τόσο αποτελεσματική
15:34
that it's virtually impossible
374
919000
2000
που είναι σχεδόν αδύνατο
15:36
to use it all up,
375
921000
2000
να χρησιμοποιηθεί ολόκληρη,
15:38
which means in the inflationary theory,
376
923000
2000
που στην πληθωριστική θεωρία σημαίνει
15:40
the Big Bang giving rise to our universe
377
925000
3000
ότι η Μεγάλη Έκρηξη που δημιούργησε το σύμπαν μας
15:43
is likely not a one-time event.
378
928000
3000
δεν ήταν ένα μοναδικό γεγονός.
15:46
Instead the fuel not only generated our Big Bang,
379
931000
3000
Αντιθέτως, η κινητήρια δύναμη όχι μόνο δημιούργησε τη δική μας Μεγάλη Έκρηξη,
15:49
but it would also generate countless other Big Bangs,
380
934000
6000
αλλά δημιούργησε επίσης αμέτρητες άλλες Μεγάλες Εκρήξεις,
15:55
each giving rise to its own separate universe
381
940000
3000
όπου κάθε μία οδήγησε στο δικό της ξεχωριστό σύμπαν
15:58
with our universe becoming but one bubble
382
943000
2000
με το σύμπαν μας να είναι τίποτα άλλο από μια σφαίρα
16:00
in a grand cosmic bubble bath of universes.
383
945000
3000
σε ένα μεγάλο "κοσμικό αφρόλουτρο" από σύμπαντα.
16:03
And now, when we meld this with string theory,
384
948000
2000
Τώρα, εάν το συγχωνεύσουμε αυτό με τη θεωρία χορδών,
16:05
here's the picture we're led to.
385
950000
2000
οδηγούμαστε σε αυτή την εικόνα.
16:07
Each of these universes has extra dimensions.
386
952000
2000
Καθένα από αυτά τα σύμπαντα έχει επιπλέον διαστάσεις.
16:09
The extra dimensions take on a wide variety of different shapes.
387
954000
3000
Οι επιπλέον διαστάσεις λαμβάνουν μια μεγάλη ποικιλία διαφορετικών σχημάτων.
16:12
The different shapes yield different physical features.
388
957000
3000
Τα διαφορετικά σχήματα αποφέρουν διαφορετικά φυσικά χαρακτηριστικά.
16:15
And we find ourselves in one universe instead of another
389
960000
3000
Και βρισκόμαστε σε ένα σύμπαν αντί κάποιου άλλου
16:18
simply because it's only in our universe
390
963000
3000
επειδή απλά μόνο στο Σύμπαν μας
16:21
that the physical features, like the amount of dark energy,
391
966000
3000
φυσικά χαρακτηριστικά, όπως η ποσότητα της σκοτεινής ενέργειας,
16:24
are right for our form of life to take hold.
392
969000
4000
είναι τα σωστά για την ύπαρξη ζωής με τη δικής μας μορφή.
16:28
And this is the compelling but highly controversial picture
393
973000
3000
Αυτή είναι η συναρπαστική, αλλά εξαιρετικά αμφιλεγόμενη εικόνα
16:31
of the wider cosmos
394
976000
2000
του ευρύτερου κόσμου
16:33
that cutting-edge observation and theory
395
978000
2000
που η προηγμένη παρατήρηση και θεωρία
16:35
have now led us to seriously consider.
396
980000
4000
μας έχουν οδηγήσει να λάβουμε σοβαρά υπόψη.
16:39
One big remaining question, of course, is,
397
984000
4000
Ένα μεγάλο αναπάντητο ερώτημα, φυσικά, είναι
16:43
could we ever confirm
398
988000
3000
θα μπορέσουμε ποτέ να επιβεβαιώσουμε
16:46
the existence of other universes?
399
991000
3000
την ύπαρξη άλλων συμπάντων;
16:49
Well let me describe
400
994000
2000
Επιτρέψτε μου να περιγράψω
16:51
one way that might one day happen.
401
996000
3000
έναν τρόπο που μπορεί μια μέρα να συμβεί.
16:54
The inflationary theory
402
999000
2000
Η πληθωριστική θεωρία
16:56
already has strong observational support.
403
1001000
2000
έχει ήδη την ισχυρή υποστήριξη της παρατήρησης.
16:58
Because the theory predicts
404
1003000
2000
Επειδή η θεωρία προβλέπει
17:00
that the Big Bang would have been so intense
405
1005000
2000
ότι η Μεγάλη Έκρηξη θα ήταν τόσο έντονη
17:02
that as space rapidly expanded,
406
1007000
3000
καθώς ο χώρος επεκτάθηκε γρήγορα,
17:05
tiny quantum jitters from the micro world
407
1010000
2000
μικροσκοπικές κβαντικές δονήσεις από τον μικρόκοσμο
17:07
would have been stretched out to the macro world,
408
1012000
3000
θα έχουν απλωθεί στον μακρόκοσμο,
17:10
yielding a distinctive fingerprint,
409
1015000
3000
αποδίδοντας ένα διακριτικό δακτυλικό αποτύπωμα,
17:13
a pattern of slightly hotter spots and slightly colder spots,
410
1018000
2000
ένα μοτίβο από ελαφρώς θερμότερα σημεία και ελαφρώς ψυχρά σημεία,
17:15
across space,
411
1020000
2000
σε όλο το χώρο,
17:17
which powerful telescopes have now observed.
412
1022000
3000
που πανίσχυρα τηλεσκόπια τα έχουν ήδη παρατηρήσει.
17:20
Going further, if there are other universes,
413
1025000
3000
Πηγαίνοντας παραπέρα, εάν υπάρχουν άλλα σύμπαντα,
17:23
the theory predicts that every so often
414
1028000
2000
η θεωρία προβλέπει ότι κάθε τόσο
17:25
those universes can collide.
415
1030000
2000
αυτά τα σύμπαντα μπορεί να συγκρουστούν.
17:27
And if our universe got hit by another,
416
1032000
2000
Και εάν το Σύμπαν χτυπούσε με ένα άλλο,
17:29
that collision
417
1034000
2000
αυτή η σύγκρουση
17:31
would generate an additional subtle pattern
418
1036000
2000
θα δημιουργούσε ένα πρόσθετο λεπτό μοτίβο
17:33
of temperature variations across space
419
1038000
2000
από θερμοκρασιακές μεταβολές στο χώρο
17:35
that we might one day
420
1040000
2000
που ίσως μια ημέρα
17:37
be able to detect.
421
1042000
2000
να μπορέσουμε να εντοπίσουμε.
17:39
And so exotic as this picture is,
422
1044000
3000
Όσο εξωτική και αν είναι αυτή η εικόνα,
17:42
it may one day be grounded
423
1047000
2000
μπορεί μια μέρα να αποδειχθεί
17:44
in observations,
424
1049000
2000
από τις παρατηρήσεις,
17:46
establishing the existence of other universes.
425
1051000
3000
εδραιώνοντας την ύπαρξη άλλων συμπάντων.
17:49
I'll conclude
426
1054000
2000
Θα ολοκληρώσω
17:51
with a striking implication
427
1056000
3000
με μια εντυπωσιακή επίπτωση
17:54
of all these ideas
428
1059000
2000
όλων αυτών των ιδεών
17:56
for the very far future.
429
1061000
2000
για το πολύ μακρινό μέλλον.
17:58
You see, we learned
430
1063000
2000
Βλέπετε, μάθαμε
18:00
that our universe is not static,
431
1065000
2000
ότι το Σύμπαν μας δεν είναι στατικό,
18:02
that space is expanding,
432
1067000
2000
ότι ο χώρος διαστέλλεται,
18:04
that that expansion is speeding up
433
1069000
2000
ότι η διαστολή επιταχύνεται
18:06
and that there might be other universes
434
1071000
2000
και ότι μπορεί να υπάρχουν άλλα σύμπαντα,
18:08
all by carefully examining
435
1073000
2000
όλα αυτά από την προσεκτική εξέταση
18:10
faint pinpoints of starlight
436
1075000
2000
αμυδρών εντοπισμών του αστρικού φωτός
18:12
coming to us from distant galaxies.
437
1077000
3000
που μας έρχεται από μακρινούς γαλαξίες.
18:15
But because the expansion is speeding up,
438
1080000
3000
Αλλά, επειδή η διαστολή επιταχύνεται,
18:18
in the very far future,
439
1083000
2000
στο πολύ μακρινό μέλλον,
18:20
those galaxies will rush away so far and so fast
440
1085000
3000
αυτοί οι γαλαξίες θα απομακρύνονται τόσο πολύ και τόσο γρήγορα
18:23
that we won't be able to see them --
441
1088000
3000
που δε θα μπορούμε να τους δούμε --
18:26
not because of technological limitations,
442
1091000
2000
όχι λόγω τεχνολογικών περιορισμών,
18:28
but because of the laws of physics.
443
1093000
2000
αλλά λόγω των νόμων της Φυσικής.
18:30
The light those galaxies emit,
444
1095000
2000
Το φως που θα εκπέμπουν αυτοί οι γαλαξίες,
18:32
even traveling at the fastest speed, the speed of light,
445
1097000
3000
ακόμα και αν ταξιδέψει με την γρηγορότερη ταχύτητα, την ταχύτητα του φωτός,
18:35
will not be able to overcome
446
1100000
2000
δε θα μπορέσει να υπερβεί
18:37
the ever-widening gulf between us.
447
1102000
3000
το διαρκώς διευρυνόμενο χάσμα μεταξύ μας.
18:40
So astronomers in the far future
448
1105000
2000
Έτσι, οι αστρονόμοι του μακρινού μέλλοντος
18:42
looking out into deep space
449
1107000
2000
παρατηρώντας το απέραντο διάστημα
18:44
will see nothing but an endless stretch
450
1109000
3000
δε θα βλέπουν τίποτα παρά μία ατελείωτη έκταση
18:47
of static, inky, black stillness.
451
1112000
4000
από στατική, μαύρη ακινησία.
18:51
And they will conclude
452
1116000
2000
Και θα συμπεράνουν
18:53
that the universe is static and unchanging
453
1118000
2000
ότι το Σύμπαν είναι στατικό και αμετάβλητο
18:55
and populated by a single central oasis of matter
454
1120000
3000
και αποτελείται από μία και μόνο κεντρική όαση ύλης
18:58
that they inhabit --
455
1123000
2000
την οποία κατοικούν
19:00
a picture of the cosmos
456
1125000
2000
-- μια εικόνα του κόσμου
19:02
that we definitively know to be wrong.
457
1127000
3000
που σίγουρα γνωρίζουμε πως είναι λανθασμένη.
19:05
Now maybe those future astronomers will have records
458
1130000
3000
Ίσως οι μελλοντικοί αστρονόμοι να έχουν αρχεία
19:08
handed down from an earlier era,
459
1133000
2000
μιας προηγούμενης εποχής,
19:10
like ours,
460
1135000
2000
σαν τη δική μας,
19:12
attesting to an expanding cosmos
461
1137000
2000
που να βεβαιώνουν ένα επεκτεινόμενο σύμπαν
19:14
teeming with galaxies.
462
1139000
2000
που ομαδοποιείται σε γαλαξίες.
19:16
But would those future astronomers
463
1141000
2000
Θα μπορούσαν αυτοί οι μελλοντικοί αστρονόμοι
19:18
believe such ancient knowledge?
464
1143000
3000
να πιστέψουν αυτή την αρχαία γνώση;
19:21
Or would they believe
465
1146000
2000
Ή θα πιστεύουν
19:23
in the black, static empty universe
466
1148000
3000
στο μαύρο, άδειο στατικό Σύμπαν
19:26
that their own state-of-the-art observations reveal?
467
1151000
4000
αυτά που θα τους αποκαλύψουν οι προηγμένης τεχνολογίας παρατηρήσεις τους;
19:30
I suspect the latter.
468
1155000
2000
Υποψιάζομαι το τελευταίο.
19:32
Which means that we are living
469
1157000
2000
Που σημαίνει ότι ζούμε
19:34
through a remarkably privileged era
470
1159000
3000
σε μια εξαιρετικά προνομιακή εποχή
19:37
when certain deep truths about the cosmos
471
1162000
2000
όπου ορισμένες βαθύτερες αλήθειες για το σύμπαν
19:39
are still within reach
472
1164000
2000
είναι ακόμα προσιτές
19:41
of the human spirit of exploration.
473
1166000
2000
στο ανθρώπινο πνεύμα της εξερεύνησης.
19:43
It appears that it may not always be that way.
474
1168000
5000
Φαίνεται πως μπορεί να μην είναι πάντα έτσι.
19:48
Because today's astronomers,
475
1173000
2000
Γιατί οι σημερινοί αστρονόμοι,
19:50
by turning powerful telescopes to the sky,
476
1175000
3000
με τη χρήση πανίσχυρων τηλεσκοπίων στον ουρανό
19:53
have captured a handful of starkly informative photons --
477
1178000
3000
έχουν καταγράψει ένα σωρό από έντονης αντίθεσης πληροφοριακά φωτόνια,
19:56
a kind of cosmic telegram
478
1181000
3000
ένα είδος κοσμικού τηλεγραφήματος
19:59
billions of years in transit.
479
1184000
2000
που εκπέμπει εδώ και δισεκατομμύρια χρόνια.
20:01
and the message echoing across the ages is clear.
480
1186000
4000
Και το μήνυμα που ηχεί όλα αυτά τα χρόνια είναι σαφές.
20:05
Sometimes nature guards her secrets
481
1190000
3000
Μερικές φορές η φύση προστατεύει τα μυστικά της
20:08
with the unbreakable grip
482
1193000
2000
με την άρρηκτη λαβή
20:10
of physical law.
483
1195000
2000
των φυσικών νόμων.
20:12
Sometimes the true nature of reality beckons
484
1197000
4000
Μερικές φορές η αληθινή φύση της πραγματικότητας παραμονεύει
20:16
from just beyond the horizon.
485
1201000
3000
ακριβώς πέρα από τον ορίζοντα.
20:19
Thank you very much.
486
1204000
2000
Σας ευχαριστώ πολύ.
20:21
(Applause)
487
1206000
4000
(Χειροκρότημα)
20:25
Chris Anderson: Brian, thank you.
488
1210000
2000
Κρις Άντερσον: Μπράιαν, σε ευχαριστούμε.
20:27
The range of ideas you've just spoken about
489
1212000
2000
Το εύρος των ιδεών που μας παρουσίασες
20:29
are dizzying, exhilarating, incredible.
490
1214000
3000
είναι συγκλονιστικό, συναρπαστικό, απίστευτο.
20:32
How do you think
491
1217000
2000
Που πιστεύεις
20:34
of where cosmology is now,
492
1219000
2000
πως βρίσκεται η σημερινή κοσμολογία,
20:36
in a sort of historical side?
493
1221000
2000
σε σχέση με την ιστορική της πλευρά;
20:38
Are we in the middle of something unusual historically in your opinion?
494
1223000
3000
Κατά την άποψή σου, είμαστε στη μέση μιας ιστορικής ασυνήθειας;
20:41
BG: Well it's hard to say.
495
1226000
2000
Γκριν: Είναι δύσκολο να απαντήσω.
20:43
When we learn that astronomers of the far future
496
1228000
3000
Όταν μαθαίνουμε ότι οι αστρονόμοι του μακρινού μέλλοντος
20:46
may not have enough information to figure things out,
497
1231000
3000
μπορεί να μην έχουν αρκετές πληροφορίες για να κατανοήσουν ορισμένα θέματα,
20:49
the natural question is, maybe we're already in that position
498
1234000
3000
είναι φυσικό να αναρωτηθούμε εάν είμαστε ήδη στην ίδια θέση
20:52
and certain deep, critical features of the universe
499
1237000
3000
και μερικά βαθύτερα, κρίσιμα χαρακτηριστικά του Σύμπαντος
20:55
already have escaped our ability to understand
500
1240000
3000
έχουν ήδη ξεφύγει της ικανότητάς μας να καταλάβουμε,
20:58
because of how cosmology evolves.
501
1243000
2000
λόγω του τρόπου που εξελίσσεται η κοσμολογία.
21:00
So from that perspective,
502
1245000
2000
Από αυτή την προοπτική,
21:02
maybe we will always be asking questions
503
1247000
2000
ίσως να θέτουμε συνεχώς διαρκώς ερωτήματα
21:04
and never be able to fully answer them.
504
1249000
2000
στα οποία να μην μπορέσουμε ποτέ να δώσουμε απάντηση.
21:06
On the other hand, we now can understand
505
1251000
2000
Από την άλλη, τώρα μπορούμε να καταλάβουμε
21:08
how old the universe is.
506
1253000
2000
πόσων χρονών είναι το σύμπαν.
21:10
We can understand
507
1255000
2000
Μπορούμε να καταλάβουμε
21:12
how to understand the data from the microwave background radiation
508
1257000
3000
πώς να κατανοήσουμε τα δεδομένα από την μικροκυματική ακτινοβολία υποβάθρου
21:15
that was set down 13.72 billion years ago --
509
1260000
3000
που καθορίστηκαν 13,72 δισεκατομμύρια χρόνια πριν
21:18
and yet, we can do calculations today to predict how it will look
510
1263000
2000
και όμως, σήμερα μπορούμε να κάνουμε υπολογισμούς που προβλέπουν πώς θα είναι αυτά
21:20
and it matches.
511
1265000
2000
και επαληθευόμαστε.
21:22
Holy cow! That's just amazing.
512
1267000
2000
Απίστευτο! Αυτό είναι απλά καταπληκτικό.
21:24
So on the one hand, it's just incredible where we've gotten,
513
1269000
3000
Από τη μία πλευρά, είναι απλά απίστευτο πού έχουμε φτάσει,
21:27
but who knows what sort of blocks we may find in the future.
514
1272000
4000
αλλά ποιός ξέρει τι είδους εμπόδια μπορούμε να βρούμε στο μέλλον.
21:31
CA: You're going to be around for the next few days.
515
1276000
3000
Κρις: Θα παραμείνεις εδώ τις επόμενες ημέρες.
21:34
Maybe some of these conversations can continue.
516
1279000
2000
Ίσως κάποιες από αυτές τις συζητήσεις μπορούν να συνεχιστούν.
21:36
Thank you. Thank you, Brian. (BG: My pleasure.)
517
1281000
2000
Ευχαριστώ. Σε ευχαριστούμε Μπράιαν.
Γκριν: Ευχαρίστηση μου.
Γκριν: Ευχαρίστηση μου.
21:38
(Applause)
518
1283000
3000
(Χειροκρότημα)
ABOUT THE SPEAKER
Brian Greene - PhysicistBrian Greene is perhaps the best-known proponent of superstring theory, the idea that minuscule strands of energy vibrating in a higher dimensional space-time create every particle and force in the universe.
Why you should listen
Greene, a professor of physics and mathematics at Columbia University, has focused on unified theories for more than 25 years, and has written several best-selling and non-technical books on the subject including The Elegant Universe, a Pulitzer finalist, and The Fabric of the Cosmos — each of which has been adapted into a NOVA mini-series. His latest book, The Hidden Reality, explores the possibility that our universe is not the only universe.
Greene believes science must be brought to general audiences in new and compelling ways, such as his live stage odyssey, Icarus at the Edge of Time, with original orchestral score by Philip Glass, and the annual World Science Festival, which he co-founded in 2008 with journalist Tracy Day.
Brian Greene | Speaker | TED.com