TED2007
Murray Gell-Mann: Beauty, truth and ... physics?
Μουρέι Γκελ-Μανν: Ομορφιά, αλήθεια και... φυσική;
Filmed:
Readability: 4
1,420,558 views
Εξοπλισμένος με χιούμορ και εκλαϊκευμένες έννοιες, ο βραβευμένος με Νόμπελ Μουρέι Γκελ-Μανν σκορπίζει λίγη γνώση στους ακροατές του TED σχετικά με τη σωματιδιακή φυσική, κάνοντας ερωτήσεις όπως, Είναι οι κομψές εξισώσεις πιο πιθανό να είναι σωστές από τις άκομψες;
Murray Gell-Mann - Physicist
Murray Gell-Mann brings visibility to a crucial aspect of our existence that we can't actually see: elemental particles. He won the Nobel Prize in Physics for introducing quarks, one of two fundamental ingredients for all matter in the universe. Full bio
Murray Gell-Mann brings visibility to a crucial aspect of our existence that we can't actually see: elemental particles. He won the Nobel Prize in Physics for introducing quarks, one of two fundamental ingredients for all matter in the universe. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Thank you for putting up these pictures of my colleagues over here.
0
0
4000
Σας ευχαριστώ που βάλατε αυτές
τις φωτογραφίες των συναδέλφων μου εδώ.
τις φωτογραφίες των συναδέλφων μου εδώ.
00:16
(Laughter) We'll be talking about them.
1
4000
5000
(Γέλια)
Θα μιλήσουμε για αυτούς.
00:21
Now, I'm going try an experiment. I don't do experiments, normally. I'm a theorist.
2
9000
5000
Θα προσπαθήσω να κάνω ένα πείραμα.
Κανονικά δεν κάνω πειράματα.
Είμαι θεωρητικός.
Είμαι θεωρητικός.
Αλλά θέλω να δω τι θα συμβεί
αν πατήσω αυτό το κουμπί.
αν πατήσω αυτό το κουμπί.
00:26
But I'm going see what happens if I press this button.
3
14000
4000
00:30
Sure enough. OK. I used to work in this field of elementary particles.
4
18000
5000
Σίγουρα. Εντάξει.
Κάποτε δούλευα σε αυτό το πεδίο
της σωματιδιακής φυσικής.
της σωματιδιακής φυσικής.
Τι συμβαίνει στην ύλη
αν την κόψετε πολύ ψιλά;
αν την κόψετε πολύ ψιλά;
00:35
What happens to matter if you chop it up very fine?
5
23000
4000
Από τι αποτελείται;
00:39
What is it made of?
6
27000
2000
Και οι νόμοι αυτών των σωματιδίων
ισχύουν σε όλο το Σύμπαν,
ισχύουν σε όλο το Σύμπαν,
00:41
And the laws of these particles are valid throughout the universe,
7
29000
5000
και είναι έντονα συνδεδεμένοι
με την ιστορία του Σύμπαντος.
με την ιστορία του Σύμπαντος.
00:46
and they're very much connected with the history of the universe.
8
34000
3000
Γνωρίζουμε πολλά για τέσσερις δυνάμεις.
00:49
We know a lot about four forces. There must be a lot more,
9
37000
3000
Πρέπει να υπάρχουν πολλές παραπάνω,
00:52
but those are at very, very small distances,
10
40000
2000
αλλά είναι σε πολύ,
πολύ μικρές αποστάσεις,
πολύ μικρές αποστάσεις,
00:54
and we haven't really interacted with them very much yet.
11
42000
3000
και δεν έχουμε αλληλεπιδράσει
με αυτές πολύ ακόμα.
με αυτές πολύ ακόμα.
00:57
The main thing I want to talk about is this:
12
45000
4000
Το κυρίως θέμα για το οποίο
θέλω να μιλήσω είναι αυτό:
θέλω να μιλήσω είναι αυτό:
01:01
that we have this remarkable experience in this field of fundamental physics
13
49000
4000
ότι έχουμε αυτήν την αξιοσημείωτη εμπειρία
στον κλάδο της θεμελιώδους φυσικής,
στον κλάδο της θεμελιώδους φυσικής,
01:05
that beauty is a very successful criterion for choosing the right theory.
14
53000
7000
πως η ομορφιά αποτελεί
ένα πολύ επιτυχές κριτήριο
ένα πολύ επιτυχές κριτήριο
για την επιλογή της σωστής θεωρίας.
Και γιατί, στο καλό, να είναι έτσι;
01:12
And why on earth could that be so?
15
60000
5000
Λοιπόν, ορίστε ένα παράδειγμα
από τη δική μου εμπειρία.
από τη δική μου εμπειρία.
01:17
Well, here's an example from my own experience.
16
65000
3000
01:20
It's fairly dramatic, actually, to have this happen.
17
68000
5000
Είναι πολύ δραματικό
που όντως συνέβη αυτό.
που όντως συνέβη αυτό.
01:25
Three or four of us, in 1957,
18
73000
3000
Τρεις ή τέσσερις από μας, το 1957,
διατυπώσαμε μια μερικώς πλήρη θεωρία
διατυπώσαμε μια μερικώς πλήρη θεωρία
01:28
put forward a partially complete theory of one of these forces, this weak force.
19
76000
5000
για μια από αυτές τις δυνάμεις,
την ασθενή [πυρηνική] δύναμη.
την ασθενή [πυρηνική] δύναμη.
01:33
And it was in disagreement with seven -- seven, count them, seven experiments.
20
81000
6000
Και ερχόταν σε αντίθεση με εφτά
-εφτά, μετρήστε τα, εφτά- πειράματα.
-εφτά, μετρήστε τα, εφτά- πειράματα.
01:39
Experiments were all wrong.
21
87000
3000
Τα πειράματα ήταν εντελώς λάθος.
01:42
And we published before knowing that,
22
90000
2000
Και δημοσιεύσαμε χωρίς να το γνωρίζουμε,
01:44
because we figured it was so beautiful, it's gotta be right!
23
92000
3000
γιατί υποθέσαμε, αφού είναι τόσο όμορφη,
πρέπει να είναι σωστή!
πρέπει να είναι σωστή!
01:47
The experiments had to be wrong, and they were.
24
95000
3000
Τα πειράματα έπρεπε να είναι λάθος,
και ήταν.
και ήταν.
01:50
Now our friend over there, Albert Einstein,
25
98000
3000
Ο φίλος εδώ, ο Άλμπερτ Αϊνστάιν,
01:53
used to pay very little attention when people said,
26
101000
4000
έδινε πολύ λίγη σημασία όταν του έλεγαν,
01:57
"You know, there's a man with an experiment that seems to disagree with special relativity.
27
105000
5000
«Ξέρεις, υπάρχει κάποιος με ένα πείραμα
που διαφωνεί με την ειδική σχετικότητα,
που διαφωνεί με την ειδική σχετικότητα,
02:02
DC Miller. What about that?" And he would say, "Aw, that'll go away." (Laughter)
28
110000
9000
ο Μίλλερ. Τι λες για αυτό;»
Και αυτός έλεγε, «Α, αυτό θα περάσει».
(Γέλια)
02:11
Now, why does stuff like that work? That's the question.
29
119000
3000
Τώρα, πώς δουλεύει κάτι τέτοιο;
Αυτή είναι η ερώτηση.
Αυτή είναι η ερώτηση.
02:14
Now, yeah, what do we mean by beautiful? That's one thing.
30
122000
5000
Τι εννοούμε όταν μιλάμε για ομορφιά;
Αυτό είναι το ένα.
02:19
I'll try to make that clear -- partially clear.
31
127000
3000
Θα προσπαθήσω να το κάνω σαφές - μερικώς.
02:22
Why should it work, and is this something to do with human beings?
32
130000
5000
Γιατί να δουλεύει, και έχει κάποια
σχέση με τους ανθρώπους;
σχέση με τους ανθρώπους;
Θα σας δώσω την απάντηση
για το τελευταίο που έθεσα,
για το τελευταίο που έθεσα,
02:27
I'll let you in on the answer to the last one that I offer,
33
135000
3000
και αυτή είναι, δεν έχει καμία σχέση
με τους ανθρώπους.
με τους ανθρώπους.
02:30
and that is, it has nothing to do with human beings.
34
138000
2000
02:32
Somewhere in some other planet, orbiting some very distant star,
35
140000
5000
Κάπου σε κάποιον άλλο πλανήτη,
που περιφέρεται γύρω
από κάποιο πολύ μακρινό αστέρι
από κάποιο πολύ μακρινό αστέρι
02:37
maybe in a another galaxy,
36
145000
2000
ίσως σε κάποιον άλλο γαλαξία,
02:39
there could well be entities that are at least as intelligent as we are,
37
147000
4000
θα μπορούσαν να υπάρχουν οντότητες
τουλάχιστον όσο ευφυείς όσο εμείς,
τουλάχιστον όσο ευφυείς όσο εμείς,
02:43
and are interested in science. It's not impossible; I think there probably are lots.
38
151000
5000
και να ενδιαφέρονται για την επιστήμη.
Δεν είναι αδύνατο·
πιστεύω ότι μάλλον υπάρχουν πολλές.
πιστεύω ότι μάλλον υπάρχουν πολλές.
02:48
Very likely, none is close enough to interact with us.
39
156000
3000
Πολύ πιθανόν, καμία δεν είναι αρκετά κοντά
για να αλληλεπιδράσει μαζί μας.
για να αλληλεπιδράσει μαζί μας.
02:51
But they could be out there, very easily.
40
159000
5000
Αλλά θα μπορούσαν
να είναι εκεί έξω, άνετα.
να είναι εκεί έξω, άνετα.
02:56
And suppose they have, you know, very different sensory apparatus, and so on.
41
164000
6000
Και υποθέστε ότι έχουν πολύ διαφορετικό
σύστημα αισθητήρων, και τα λοιπά.
σύστημα αισθητήρων, και τα λοιπά.
Έχουν 7 πλοκάμια,
και 14 μικρά, σύνθετα μάτια,
και 14 μικρά, σύνθετα μάτια,
03:02
They have seven tentacles, and they have 14 little funny-looking compound eyes,
42
170000
5000
03:07
and a brain shaped like a pretzel.
43
175000
4000
και εγκέφαλο σε σχήμα σαν κουλουράκι.
03:11
Would they really have different laws?
44
179000
3000
Θα είχαν πράγματι διαφορετικούς νόμους;
03:14
There are lots of people who believe that, and I think it is utter baloney.
45
182000
4000
Υπάρχουν πολλοί που το πιστεύουν,
και νομίζω ότι είναι απόλυτη ανοησία.
και νομίζω ότι είναι απόλυτη ανοησία.
03:18
I think there are laws out there,
46
186000
2000
Πιστεύω ότι υπάρχουν νόμοι εκεί έξω,
03:20
and we of course don't understand them at any given time very well
47
188000
6000
και τους οποίους δεν τους καταλαβαίνουμε
πολύ καλά - αλλά προσπαθούμε.
πολύ καλά - αλλά προσπαθούμε.
03:26
-- but we try. And we try to get closer and closer.
48
194000
3000
Και προσπαθούμε να φτάσουμε
όλο και πιο κοντά.
όλο και πιο κοντά.
03:29
And someday, we may actually figure out the fundamental unified theory
49
197000
4000
Και κάποια μέρα,
ίσως να μπορέσουμε να βρούμε
ίσως να μπορέσουμε να βρούμε
τη θεμελιώδη ενοποιημένη θεωρία
των σωματιδίων και των δυνάμεων,
των σωματιδίων και των δυνάμεων,
03:33
of the particles and forces, what I call the "fundamental law."
50
201000
5000
αυτό που εγώ αποκαλώ τον «θεμελιώδη νόμο».
Ίσως να μην είμαστε
και τόσο μακριά από αυτό.
και τόσο μακριά από αυτό.
03:38
We may not even be terribly far from it.
51
206000
2000
03:40
But even if we don't run across it in our lifetimes,
52
208000
3000
Αλλά ακόμα και εάν δεν το συναντήσουμε
κατά τη διάρκεια της ζωής μας,
κατά τη διάρκεια της ζωής μας,
03:43
we can still think there is one out there,
53
211000
3000
μπορούμε να συνεχίσουμε
να πιστεύουμε ότι υπάρχει εκεί έξω,
να πιστεύουμε ότι υπάρχει εκεί έξω,
03:46
and we're just trying to get closer and closer to it.
54
214000
2000
και απλώς προσπαθούμε να πάμε
όλο και πιο κοντά σε αυτό.
όλο και πιο κοντά σε αυτό.
03:48
I think that's the main point to be made.
55
216000
3000
Πιστεύω αυτό είναι το βασικό σημείο.
03:51
We express these things mathematically.
56
219000
3000
Εκφράζουμε αυτά τα πράγματα μαθηματικώς.
03:54
And when the mathematics is very simple --
57
222000
2000
Και όταν τα μαθηματικά είναι πολύ απλά
03:56
when in terms of some mathematical notation,
58
224000
4000
-όταν με βάση κάποιο
μαθηματικό συμβολισμό
μαθηματικό συμβολισμό
μπορείτε να γράψετε μια θεωρία
σε έναν πολύ μικρό χώρο,
σε έναν πολύ μικρό χώρο,
04:00
you can write the theory in a very brief space, without a lot of complication --
59
228000
6000
χωρίς να είναι περίπλοκη-
αυτό ουσιαστικά εννοούμε
όταν μιλάμε για ομορφιά ή κομψότητα.
όταν μιλάμε για ομορφιά ή κομψότητα.
04:06
that's essentially what we mean by beauty or elegance.
60
234000
4000
04:10
Here's what I was saying about the laws. They're really there.
61
238000
6000
Να τι έλεγα για τους νόμους.
Υπάρχουν όντως.
Υπάρχουν όντως.
Σίγουρα το πίστευε ο Νεύτωνας.
04:16
Newton certainly believed that.
62
244000
2000
04:18
And he said, here, "It is the business of natural philosophy to find out those laws."
63
246000
10000
Και είπε,
«Είναι δουλειά της φυσικής φιλοσοφίας
να ανακαλύψει αυτούς τους νόμους».
να ανακαλύψει αυτούς τους νόμους».
04:28
The basic law, let's say -- here's an assumption.
64
256000
3000
Ορίστε μια υπόθεση:
04:31
The assumption is that the basic law really takes the form
65
259000
3000
η υπόθεση είναι ότι ο βασικός νόμος
παίρνει στην πραγματικότητα
παίρνει στην πραγματικότητα
04:34
of a unified theory of all the particles.
66
262000
3000
τη μορφή μιας ενοποιημένης θεωρίας
όλων των σωματιδίων.
όλων των σωματιδίων.
Τώρα, κάποιοι την αποκαλούν
τη «θεωρία των πάντων».
τη «θεωρία των πάντων».
04:37
Now, some people call that a theory of everything.
67
265000
3000
Αυτό είναι λάθος,
04:40
That's wrong because the theory is quantum mechanical.
68
268000
5000
γιατί η θεωρία
είναι κβαντομηχανική.
είναι κβαντομηχανική.
04:45
And I won't go into a lot of stuff about quantum mechanics and what it's like, and so on.
69
273000
4000
Και δε θα μπω σε πολλές λεπτομέρειες
για την κβαντομηχανική, και τα λοιπά.
για την κβαντομηχανική, και τα λοιπά.
04:49
You've heard a lot of wrong things about it anyway. (Laughter)
70
277000
5000
Έχετε ακούσει πολλά λάθος πράγματα
για αυτήν ούτως ή άλλως.
για αυτήν ούτως ή άλλως.
(Γέλια)
Υπάρχουν ακόμα και ταινίες
για αυτή με πολλά λάθη.
για αυτή με πολλά λάθη.
04:54
There are even movies about it with a lot of wrong stuff.
71
282000
3000
04:57
But the main thing here is that it predicts probabilities.
72
285000
5000
Αλλά το βασικό εδώ είναι
ότι προβλέπει πιθανότητες.
ότι προβλέπει πιθανότητες.
05:02
Now, sometimes those probabilities are near certainties.
73
290000
3000
Καμιά φορά αυτές οι πιθανότητες
είναι σχεδόν βεβαιότητες.
είναι σχεδόν βεβαιότητες.
05:05
And in a lot of familiar cases, they of course are.
74
293000
3000
Και σε πολλές γνωστές περιπτώσεις,
φυσικά και είναι.
φυσικά και είναι.
05:08
But other times they're not, and you have only probabilities for different outcomes.
75
296000
6000
Αλλά άλλες φορές δεν είναι,
και έχετε μόνο πιθανότητες
για διαφορετικά αποτελέσματα.
για διαφορετικά αποτελέσματα.
05:14
So what that means is that the history of the universe is not determined just by the fundamental law.
76
302000
6000
Και αυτό σημαίνει, λοιπόν,
πως η ιστορία του Σύμπαντος
πως η ιστορία του Σύμπαντος
δεν είναι προκαθορισμένη
απλώς από τον θεμελιώδη νόμο.
απλώς από τον θεμελιώδη νόμο.
05:20
It's the fundamental law and this incredibly long series of accidents,
77
308000
5000
Είναι αυτός ο θεμελιώδης νόμος και αυτή
η απίστευτα μεγάλη σειρά ατυχημάτων,
η απίστευτα μεγάλη σειρά ατυχημάτων,
05:25
or chance outcomes, that are there in addition.
78
313000
5000
ή τυχαίων εκβάσεων,
που υπάρχουν επιπροσθέτως.
που υπάρχουν επιπροσθέτως.
05:30
And the fundamental theory doesn't include those chance outcomes; they are in addition.
79
318000
6000
Και η θεμελιώδης θεωρία δεν περιλαμβάνει
αυτά τα τυχαία αποτελέσματα·
αυτά τα τυχαία αποτελέσματα·
είναι επιπρόσθετα.
Άρα δεν είναι η θεωρία των πάντων.
05:36
So it's not a theory of everything. And in fact, a huge amount of the information
80
324000
4000
Και στην πραγματικότητα,
τεράστιο μέρος της πληροφορίας
τεράστιο μέρος της πληροφορίας
05:40
in the universe around us comes from those accidents,
81
328000
4000
στο Σύμπαν γύρω μας προέρχεται
από αυτά τα ατυχήματα,
από αυτά τα ατυχήματα,
και όχι απλώς από τους θεμελιώδεις νόμους.
05:44
and not just from the fundamental laws.
82
332000
3000
05:47
Now, it's often said that getting closer and closer
83
335000
8000
Συχνά λέγεται πως το να πλησιάζουμε
όλο και πιο κοντά στους θεμελιώδεις νόμους
όλο και πιο κοντά στους θεμελιώδεις νόμους
05:55
to the fundamental laws by examining phenomena at low energies, and then higher energies,
84
343000
5000
με την μελέτη των φαινομένων
σε χαμηλές ενέργειες,
και μετά σε υψηλότερες ενέργειες,
και μετά σε υψηλότερες ενέργειες,
ή μικρότερες αποστάσεις,
και μετά σε μικρότερες αποστάσεις,
και μετά σε μικρότερες αποστάσεις,
06:00
and then higher energies, or short distances, and then shorter distances,
85
348000
3000
και μετά ακόμα μικρότερες αποστάσεις,
και πάει λέγοντας,
και πάει λέγοντας,
06:03
and then still shorter distances, and so on, is like peeling the skin of an onion.
86
351000
4000
είναι σαν να ξεφλουδίζουμε ένα κρεμμύδι.
06:07
And we keep doing that,
87
355000
2000
Και συνεχίζουμε να το κάνουμε,
και κατασκευάζουμε
ακόμα πιο ισχυρά μηχανήματα,
ακόμα πιο ισχυρά μηχανήματα,
06:09
and build more powerful machines, accelerators for particles.
88
357000
4000
επιταχυντές για σωματίδια.
06:13
We look deeper and deeper into the structure of particles,
89
361000
5000
Κοιτάμε όλο και πιο βαθιά
στη δομή των σωματιδίων,
στη δομή των σωματιδίων,
06:18
and in that way we get probably closer and closer to this fundamental law.
90
366000
7000
και με αυτόν τον τρόπο
πλησιάζουμε όλο και πιο κοντά
σε αυτόν τον θεμελιώδη νόμο.
σε αυτόν τον θεμελιώδη νόμο.
Αυτό που συμβαίνει είναι
πως όσο εμείς το κάνουμε αυτό,
πως όσο εμείς το κάνουμε αυτό,
06:25
Now, what happens is that as we do that, as we peel these skins of the onion,
91
373000
6000
όσο αφαιρούμε τα στρώματα του κρεμμυδιού,
06:31
and we get closer and closer to the underlying law,
92
379000
3000
και πλησιάζουμε όλο και πιο κοντά
στον νόμο που βρίσκεται από κάτω,
στον νόμο που βρίσκεται από κάτω,
06:34
we see that each skin has something in common with the previous one,
93
382000
5000
βλέπουμε πως κάθε στρώμα
έχει κάτι κοινό με το προηγούμενο,
έχει κάτι κοινό με το προηγούμενο,
και με το επόμενο.
06:39
and with the next one. We write them out mathematically,
94
387000
4000
Τα καταγράφουμε μαθηματικώς,
06:43
and we see they use very similar mathematics.
95
391000
3000
και βλέπουμε πως χρησιμοποιούν
πολύ παρόμοια μαθηματικά.
πολύ παρόμοια μαθηματικά.
Απαιτούν πολύ παρόμοια μαθηματικά.
06:46
They require very similar mathematics.
96
394000
3000
06:49
That is absolutely remarkable, and that is a central feature
97
397000
4000
Αυτό είναι πραγματικά εντυπωσιακό,
και είναι ένα βασικό χαρακτηριστικό
και είναι ένα βασικό χαρακτηριστικό
06:53
of what I'm trying to say today.
98
401000
5000
αυτού που προσπαθώ να πω σήμερα.
Ο Νεύτωνας το ονόμασε
06:58
Newton called it -- that's Newton, by the way -- that one.
99
406000
3000
-αυτός είναι ο Νεύτωνας,
παρεμπιπτόντως- αυτός εκεί.
παρεμπιπτόντως- αυτός εκεί.
07:01
This one is Albert Einstein. Hi, Al! And anyway,
100
409000
7000
Αυτός εδώ είναι ο Άλμπερτ Αϊνστάιν.
Γεια σου, Αλ!
Γεια σου, Αλ!
Και τέλος πάντων, είπε,
07:08
he said, "nature conformable to herself" -- personifying nature as a female.
101
416000
7000
«Η φύση σε συμφωνία με τον εαυτό της»,
προσωποποιώντας τη φύση ως θηλυκή.
07:15
And so what happens is that the new phenomena,
102
423000
5000
Αυτό που συμβαίνει, λοιπόν,
είναι πως τα νέα φαινόμενα,
τα νέα στρώματα,
τα νέα στρώματα,
07:20
the new skins, the inner skins of the slightly smaller skins of the onion
103
428000
6000
τα εσωτερικά και λεπτότερα στρώματα
του κρεμμυδιού, στα οποία φτάνουμε,
του κρεμμυδιού, στα οποία φτάνουμε,
07:26
that we get to, resemble the slightly larger ones.
104
434000
4000
μοιάζουν με τα ελαφρώς μεγαλύτερα.
07:30
And the kind of mathematics that we had for the previous skin
105
438000
6000
Και τα μαθηματικά που είχαμε
για τo προηγούμενo στρώμα
για τo προηγούμενo στρώμα
07:36
is almost the same as what we need for the next skin.
106
444000
4000
είναι σχεδόν τα ίδια με αυτά
που χρειαζόμαστε για το επόμενο στρώμα.
που χρειαζόμαστε για το επόμενο στρώμα.
Και γι' αυτό οι εξισώσεις
φαίνονται τόσο απλές.
φαίνονται τόσο απλές.
07:40
And that's why the equations look so simple.
107
448000
4000
Διότι χρησιμοποιούν μαθηματικά
που ήδη έχουμε.
που ήδη έχουμε.
07:44
Because they use mathematics we already have.
108
452000
3000
Ένα απλό παράδειγμα είναι αυτό:
ο Νεύτωνας βρήκε τον νόμο της βαρύτητας,
ο Νεύτωνας βρήκε τον νόμο της βαρύτητας,
07:47
A trivial example is this: Newton found the law of gravity,
109
455000
5000
07:52
which goes like one over the square of the distance between the things gravitated.
110
460000
5000
ο οποίος λέει:
η δύναμη της βαρύτητας είναι αντιστρόφως
ανάλογη του τετραγώνου της απόστασης.
ανάλογη του τετραγώνου της απόστασης.
07:57
Coulomb, in France, found the same law for electric charges.
111
465000
5000
Ο Κουλόμπ, στη Γαλλία, βρήκε
τον ίδιο νόμο για τα ηλεκτρικά φορτία.
τον ίδιο νόμο για τα ηλεκτρικά φορτία.
08:02
Here's an example of this similarity.
112
470000
2000
Ορίστε ένα παράδειγμα της ομοιότητας.
08:04
You look at gravity, you see a certain law.
113
472000
3000
Κοιτάτε τη βαρύτητα,
βλέπετε έναν συγκεκριμένο νόμο.
βλέπετε έναν συγκεκριμένο νόμο.
08:07
Then you look at electricity. Sure enough. The same rule.
114
475000
3000
Και μετά κοιτάτε τον ηλεκτρισμό.
Βέβαια. Ο ίδιος κανόνας.
08:10
It's a very simple example.
115
478000
2000
Είναι ένα πολύ απλό παράδειγμα.
08:12
There are lots of more sophisticated examples.
116
480000
4000
Υπάρχουν πολλά
πιο εξειδικευμένα παραδείγματα.
πιο εξειδικευμένα παραδείγματα.
Η συμμετρία είναι πολύ σημαντική
σε αυτή τη συζήτηση.
σε αυτή τη συζήτηση.
08:16
Symmetry is very important in this discussion.
117
484000
2000
08:18
You know what it means. A circle, for example,
118
486000
3000
Ξέρετε τι σημαίνει.
Ένας κύκλος, για παράδειγμα,
08:21
is symmetric under rotations about the center of the circle.
119
489000
4000
είναι συμμετρικός σε περιστροφές
γύρω από το κέντρο του.
γύρω από το κέντρο του.
08:25
You rotate around the center of the circle, the circle remains unchanged.
120
493000
5000
Τον περιστρέφετε γύρω
από το κέντρο του κύκλου,
από το κέντρο του κύκλου,
κι ο κύκλος παραμένει αναλλοίωτος.
Παίρνετε μια σφαίρα, σε τρεις διαστάσεις,
την περιστρέφετε γύρω από το κέντρο της,
την περιστρέφετε γύρω από το κέντρο της,
08:30
You take a sphere, in three dimensions, you rotate around the center of the sphere,
121
498000
3000
08:33
and all those rotations leave the sphere alone.
122
501000
4000
και όλες αυτές οι περιστροφές
αφήνουν τη σφαίρα ίδια.
αφήνουν τη σφαίρα ίδια.
Αυτές είναι συμμετρίες της σφαίρας.
08:37
They are symmetries of the sphere.
123
505000
1000
08:38
So we say, in general, that there's a symmetry
124
506000
4000
Λέμε γενικά πως υπάρχει μια συμμετρία
08:42
under certain operations if those operations leave the phenomenon,
125
510000
4000
κάτω από συγκεκριμένες δράσεις,
εάν αυτές οι δράσεις αφήνουν το φαινόμενο,
εάν αυτές οι δράσεις αφήνουν το φαινόμενο,
08:46
or its description, unchanged.
126
514000
3000
ή την περιγραφή του, αμετάβλητο.
Οι εξισώσεις του Μάξγουελ
είναι βεβαίως συμμετρικές
είναι βεβαίως συμμετρικές
08:49
Maxwell's equations are of course symmetrical
127
517000
3000
κάτω από περιστροφές σε όλο τον χώρο.
08:52
under rotations of all of space.
128
520000
2000
08:54
Doesn't matter if we turn the whole of space around by some angle,
129
522000
4000
Δεν έχει σημασία εάν περιστρέψουμε
όλο τον χώρο κατά κάποια γωνία,
όλο τον χώρο κατά κάποια γωνία,
08:58
it doesn't leave the -- doesn't change the phenomenon of electricity or magnetism.
130
526000
4000
δεν αλλάζει το φαινόμενο
του ηλεκτρισμού ή του μαγνητισμού.
του ηλεκτρισμού ή του μαγνητισμού.
09:02
There's a new notation in the 19th century that expressed this,
131
530000
4000
Υπάρχει ένας νέος συμβολισμός
τον 19ο αιώνα που το εκφράζει αυτό,
τον 19ο αιώνα που το εκφράζει αυτό,
09:06
and if you use that notation, the equations get a lot simpler.
132
534000
4000
και αν χρησιμοποιήσετε
αυτόν τον συμβολισμό,
αυτόν τον συμβολισμό,
οι εξισώσεις γίνονται πολύ πιο απλές.
09:10
Then Einstein, with his special theory of relativity,
133
538000
3000
Τότε ο Αινστάϊν, με την ειδική
θεωρία της σχετικότητας,
θεωρία της σχετικότητας,
09:13
looked at a whole set of symmetries of Maxwell's equations,
134
541000
3000
κοίταξε ένα ολόκληρο σύνολο συμμετριών
στις εξισώσεις του Μάξγουελ,
στις εξισώσεις του Μάξγουελ,
09:16
which are called special relativity.
135
544000
3000
οι οποίες ονομάζονται ειδική σχετικότητα.
Και αυτές οι συμμετρίες, τότε,
09:19
And those symmetries, then, make the equations even shorter, and even prettier, therefore.
136
547000
5000
κάνουν τις εξισώσεις ακόμα πιο μικρές,
και συνεπώς, πιο όμορφες.
και συνεπώς, πιο όμορφες.
Ας το δούμε.
09:24
Let's look. You don't have to know what these things mean, doesn't make any difference.
137
552000
3000
Δε χρειάζεται να γνωρίζετε
τι σημαίνουν αυτά,
τι σημαίνουν αυτά,
δεν κάνει κάποια διαφορά.
09:27
But you can just look at the form. (Laughter) You can look at the form.
138
555000
4000
Αλλά μπορείτε απλά να κοιτάξετε τον τύπο.
(Γέλια)
09:31
You see above, at the top, a long list
139
559000
2000
Βλέπετε εκεί πάνω,
μια μεγάλη λίστα από εξισώσεις
μια μεγάλη λίστα από εξισώσεις
09:33
of equations with three components for the three directions of space: x, y and z.
140
561000
6000
με τρεις συνιστώσες
για τις τρεις διαστάσεις του χώρου:
για τις τρεις διαστάσεις του χώρου:
χ, ψ, και ζ.
Κατόπιν, χρησιμοποιώντας
διανυσματική ανάλυση,
διανυσματική ανάλυση,
09:39
Then, using vector analysis, you use rotational symmetry, and you get this next set.
141
567000
6000
χρησιμοποιείτε συμμετρία περιστροφής,
και παίρνετε αυτό το επόμενο σύνολο.
και παίρνετε αυτό το επόμενο σύνολο.
Μετά χρησιμοποιείτε τη συμμετρία
της ειδικής σχετικότητας
της ειδικής σχετικότητας
09:45
Then you use the symmetry of special relativity and you get an even simpler set
142
573000
4000
και παίρνετε ένα ακόμα πιο απλό σύνολο,
09:49
down here, showing that symmetry exhibits better and better.
143
577000
4000
εδώ κάτω, που δείχνει
τη συμμετρία όλο και καλύτερα.
τη συμμετρία όλο και καλύτερα.
Όσο περισσότερη συμμετρία έχετε,
09:53
The more and more symmetry you have, the better you exhibit the simplicity and elegance of the theory.
144
581000
6000
τόσο καλύτερα δείχνετε τη λιτότητα
και την κομψότητα της θεωρίας.
και την κομψότητα της θεωρίας.
Στις τελευταίες δύο, η πρώτη εξίσωση
λέει ότι τα ηλεκτρικά φορτία και ρεύματα
λέει ότι τα ηλεκτρικά φορτία και ρεύματα
09:59
The last two, the first equation says that electric charges and currents
145
587000
4000
δημιουργούν όλα τα ηλεκτρικά
και μαγνητικά πεδία.
και μαγνητικά πεδία.
10:03
give rise to all the electric and magnetic fields.
146
591000
4000
Η δεύτερη εξίσωση λέει πως δεν υπάρχει
μαγνητισμός πέρα από αυτόν.
μαγνητισμός πέρα από αυτόν.
10:07
The next -- second -- equation says that there is no magnetism other than that.
147
595000
5000
Ο μόνος μαγνητισμός προέρχεται
από ηλεκτρικά φορτία και ρεύματα.
από ηλεκτρικά φορτία και ρεύματα.
10:12
The only magnetism comes from electric charges and currents.
148
600000
3000
10:15
Someday we may find some slight hole in that argument.
149
603000
5000
Ίσως κάποια μέρα βρούμε
μια μικρή τρύπα σε αυτό το επιχείρημα,
μια μικρή τρύπα σε αυτό το επιχείρημα,
αλλά για την ώρα, έτσι έχει η κατάσταση.
10:20
But for the moment, that's the case.
150
608000
4000
10:24
Now, here is a very exciting development that many people have not heard of.
151
612000
4000
Ορίστε μια πολύ ενδιαφέρουσα εξέλιξη
την οποία πολλοί δεν έχουν ακούσει.
την οποία πολλοί δεν έχουν ακούσει.
10:28
They should have heard of it, but it's a little tricky to explain in technical detail,
152
616000
5000
Θα έπρεπε να την έχουν ακούσει,
αλλά είναι λίγο περίπλοκη να εξηγηθεί
με τεχνικές λεπτομέρειες,
με τεχνικές λεπτομέρειες,
οπότε δε θα το κάνω.
Απλώς θα την αναφέρω.
Απλώς θα την αναφέρω.
10:33
so I won't do it. I'll just mention it. (Laughter)
153
621000
3000
(Γέλια)
10:36
But Chen Ning Yang, called by us "Frank" Yang -- (Laughter)
154
624000
10000
Αλλά ο Γιάνγκ Τσεν Νινγκ,
τον οποίο φωνάζουμε «Φρανκ» Γιάνγκ,
τον οποίο φωνάζουμε «Φρανκ» Γιάνγκ,
(Γέλια)
και ο Μπομπ Μιλς διατύπωσαν,
πριν από 50 χρόνια,
πριν από 50 χρόνια,
10:46
-- and Bob Mills put forward, 50 years ago,
155
634000
4000
10:50
this generalization of Maxwell's equations, with a new symmetry.
156
638000
4000
αυτή τη γενίκευση των εξισώσεων
του Μάξγουελ, με μια νέα συμμετρία.
του Μάξγουελ, με μια νέα συμμετρία.
Μια εντελώς καινούρια συμμετρία.
10:54
A whole new symmetry.
157
642000
2000
Τα μαθηματικά ήταν παρόμοια, αλλά υπήρχε
μια εντελώς καινούρια συμμετρία.
μια εντελώς καινούρια συμμετρία.
10:56
Mathematics very similar, but there was a whole new symmetry.
158
644000
3000
10:59
They hoped that this would contribute somehow to particle physics
159
647000
5000
Ήλπιζαν πως αυτή θα συνεισέφερε
κάπως στη σωματιδιακή φυσική.
κάπως στη σωματιδιακή φυσική.
11:04
-- didn't. It didn't, by itself, contribute to particle physics.
160
652000
4000
Αλλά δεν συνεισέφερε από μόνη της
στη σωματιδιακή φυσική.
στη σωματιδιακή φυσική.
11:08
But then some of us generalized it further. And then it did!
161
656000
5000
Αλλά μετά κάποιοι από μας
το γενίκευσαν περαιτέρω.
το γενίκευσαν περαιτέρω.
Και τότε έγινε!
11:13
And it gave a very beautiful description of the strong force and of the weak force.
162
661000
5000
Και έδωσε μια πολύ όμορφη περιγραφή
της ισχυρής και της ασθενούς δύναμης.
της ισχυρής και της ασθενούς δύναμης.
11:18
So here we say, again, what we said before:
163
666000
3000
Και τώρα λέμε πάλι αυτό που είπαμε πριν:
11:21
that each skin of the onion shows a similarity to the adjoining skins.
164
669000
4000
πως κάθε στρώμα του κρεμμυδιού παρουσιάζει
μια ομοιότητα με τα γειτονικά στρώματα.
μια ομοιότητα με τα γειτονικά στρώματα.
Τα μαθηματικά, λοιπόν,
των γειτονικών στρωμάτων
των γειτονικών στρωμάτων
11:25
So the mathematics for the adjoining skins is very similar to what we need for the new one.
165
673000
5000
μοιάζουν πολύ με αυτά που χρειαζόμαστε
για το καινούριο στρώμα.
για το καινούριο στρώμα.
11:30
And therefore it looks beautiful
166
678000
2000
Και συνεπώς είναι πανέμορφο,
11:32
because we already know how to write it in a lovely, concise way.
167
680000
4000
διότι ήδη ξέρουμε πώς να το γράψουμε
με έναν όμορφο, περιεκτικό τρόπο.
με έναν όμορφο, περιεκτικό τρόπο.
11:36
So here are the themes. We believe there is a unified theory underlying all the regularities.
168
684000
9000
Αυτά, λοιπόν, είναι τα κεντρικά θέματα.
Πιστεύουμε πως υπάρχει μια ενοποιημένη
θεωρία κάτω από όλες τις κανονικότητες.
θεωρία κάτω από όλες τις κανονικότητες.
Βήματα προς την ενοποίηση
δείχνουν την απλότητα.
δείχνουν την απλότητα.
11:45
Steps toward unification exhibit the simplicity.
169
693000
4000
Η συμμετρία παρουσιάζει την απλότητα.
11:49
Symmetry exhibits the simplicity.
170
697000
2000
11:51
And then there is self-similarity across the scales -- in other words,
171
699000
4000
Και υπάρχει και η ομοιότητα
ανάμεσα στις κλίμακες -
ανάμεσα στις κλίμακες -
με άλλα λόγια, ανάμεσα
στα στρώματα του κρεμμυδιού.
στα στρώματα του κρεμμυδιού.
11:55
from one skin of the onion to another one.
172
703000
2000
11:57
Proximate self-similarity. And that accounts for this phenomenon.
173
705000
5000
Κοντινή ομοιότητα.
Και σε αυτό οφείλεται αυτό το φαινόμενο.
Γι' αυτό η ομορφιά
12:02
That will account for why beauty is a successful criterion for selecting the right theory.
174
710000
7000
είναι ένα επιτυχημένο κριτήριο
για την επιλογή της κατάλληλης θεωρίας.
για την επιλογή της κατάλληλης θεωρίας.
Να τι είπε ο ίδιος ο Νεύτωνας:
12:09
Here's what Newton himself said:
175
717000
1000
12:10
"Nature is very consonant and conformable to her self."
176
718000
4000
«Η φύση σε συντονισμό
και συμφωνία με τον εαυτό της».
και συμφωνία με τον εαυτό της».
Ένα πράγμα που σκεφτόταν
ήταν κάτι που οι περισσότεροι από μας
ήταν κάτι που οι περισσότεροι από μας
12:14
One thing he was thinking of is something that most of us take for granted today,
177
722000
4000
θεωρούν δεδομένο σήμερα,
αλλά στον καιρό του δεν ήταν δεδομένο.
αλλά στον καιρό του δεν ήταν δεδομένο.
12:18
but in his day it wasn't taken for granted.
178
726000
3000
Υπάρχει μια ιστορία,
που ίσως να μην είναι απολύτως σωστή,
που ίσως να μην είναι απολύτως σωστή,
12:21
There's the story, which is not absolutely certain to be right, but a lot of people told it.
179
729000
6000
αλλά πολλοί την έχουν πει.
Τέσσερις πηγές την είπαν.
12:27
Four sources told it. That when they had the plague in Cambridge,
180
735000
4000
Πως όταν είχαν την πανούκλα στο Κέιμπριτζ,
και αυτός πήγε στη φάρμα της μητέρας του
-επειδή το πανεπιστήμιο ήταν κλειστό-
-επειδή το πανεπιστήμιο ήταν κλειστό-
12:31
and he went down to his mother's farm -- because the university was closed --
181
739000
4000
είδε ένα μήλο να πέφτει από ένα δέντρο,
ή στο κεφάλι του, ή κάτι τέτοιο.
ή στο κεφάλι του, ή κάτι τέτοιο.
12:35
he saw an apple fall from a tree, or on his head or something.
182
743000
4000
Και ξαφνικά συνειδητοποίησε ότι η δύναμη
που τράβηξε το μήλο κάτω στη γη
που τράβηξε το μήλο κάτω στη γη
12:39
And he realized suddenly that the force that drew the apple down to the earth
183
747000
4000
12:43
could be the same as the force regulating the motions of the planets and the moon.
184
751000
6000
θα μπορούσε να είναι η ίδια
με τη δύναμη που καθορίζει τις κινήσεις
των πλανητών και του φεγγαριού.
των πλανητών και του φεγγαριού.
Αυτό ήταν μια μεγάλη ενοποίηση
για εκείνες τις μέρες,
για εκείνες τις μέρες,
12:49
That was a big unification for those days, although today we take it for granted.
185
757000
5000
αν και σήμερα το θεωρούμε δεδομένο.
Είναι η ίδια θεωρία της βαρύτητας.
12:54
It's the same theory of gravity.
186
762000
4000
Και διατύπωσε αυτήν την αρχή
της φύσης, τον συντονισμό:
της φύσης, τον συντονισμό:
12:58
So he said that this principle of nature, consonance:
187
766000
5000
13:03
"This principle of nature being very remote from the conceptions of philosophers,
188
771000
5000
«Αυτήν την αρχή της φύσης,
να είναι πολύ απόμακρη
από τις αντιλήψεις των φιλοσόφων,
από τις αντιλήψεις των φιλοσόφων,
13:08
I forbore to describe it in that book,
189
776000
3000
αποφεύγω να την περιγράψω
σε εκείνο το βιβλίο,
σε εκείνο το βιβλίο,
μήπως και θεωρηθώ
ένα υπερβολικό φρικιό...»
ένα υπερβολικό φρικιό...»
13:11
lest I should be accounted an extravagant freak ... "
190
779000
4000
-αυτό είναι που πρέπει
όλοι μας να προσέχουμε,
όλοι μας να προσέχουμε,
13:15
That's what we all have to watch out for, (Laughter) especially at this meeting.
191
783000
5000
(Γέλια)
ειδικά σε αυτή τη συνάντηση-
«...κι έτσι, να προκαταλάβω
τους αναγνώστες μου
τους αναγνώστες μου
13:20
" ... and so prejudice my readers against all those things which were the main design of the book."
192
788000
5000
κατά όλων εκείνων που ήταν
το κεντρικό θέμα αυτού του βιβλίου».
το κεντρικό θέμα αυτού του βιβλίου».
13:25
Now, who today would claim that as a mere conceit of the human mind?
193
793000
4000
Ποιος θα το ισχυριζόταν σήμερα
ότι αυτό είναι μια απλή σύλληψη
του ανθρώπινου μυαλού;
του ανθρώπινου μυαλού;
13:29
That the force that causes the apple to fall to the ground
194
797000
4000
Πως η δύναμη που προκαλεί
το μήλο να πέσει στο έδαφος
το μήλο να πέσει στο έδαφος
είναι η ίδια δύναμη που προκαλεί
τους πλανήτες και το φεγγάρι να κινούνται;
τους πλανήτες και το φεγγάρι να κινούνται;
13:33
is the same force that causes the planets and the moon to move around,
195
801000
3000
13:36
and so on? Everybody knows that. It's a property of gravitation.
196
804000
5000
Όλοι το ξέρουν αυτό.
Είναι ιδιότητα της βαρύτητας.
Δεν είναι κάτι μέσα στο ανθρώπινο μυαλό.
13:41
It's not something in the human mind. The human mind can, of course, appreciate it
197
809000
4000
Το ανθρώπινο μυαλό μπορεί, βεβαίως,
να το εκτιμήσει και να το χαρεί,
να το χρησιμοποιήσει,
να το χρησιμοποιήσει,
13:45
and enjoy it, use it, but it's not -- it doesn't stem from the human mind.
198
813000
5000
αλλά δεν προέρχεται
από το ανθρώπινο μυαλό.
από το ανθρώπινο μυαλό.
Προέρχεται από τον χαρακτήρα
της βαρύτητας.
της βαρύτητας.
13:50
It stems from the character of gravity.
199
818000
2000
Και αυτό ισχύει για όλα
τα πράγματα για τα οποία μιλάμε.
τα πράγματα για τα οποία μιλάμε.
13:52
And that's true of all the things we're talking about.
200
820000
2000
Είναι ιδιότητες του θεμελιώδους νόμου.
13:54
They are properties of the fundamental law.
201
822000
2000
13:56
The fundamental law is such that the different skins of the onion resemble one another,
202
824000
6000
Ο θεμελιώδης νόμος είναι τέτοιος
που τα διαφορετικά στρώματα
του κρεμμυδιού μοιάζουν μεταξύ τους,
του κρεμμυδιού μοιάζουν μεταξύ τους,
και συνεπώς τα μαθηματικά
για το ένα στρώμα σας επιτρέπουν
για το ένα στρώμα σας επιτρέπουν
14:02
and therefore the math for one skin allows you to express beautifully and simply
203
830000
4000
να εκφράσετε όμορφα και απλά
το φαινόμενο του επόμενου στρώματος.
το φαινόμενο του επόμενου στρώματος.
14:06
the phenomenon of the next skin.
204
834000
3000
14:09
I say here that Newton did a lot of things that year:
205
837000
3000
Λέω εδώ πως ο Νεύτωνας έκανε
πολλά πράγματα εκείνη τη χρονιά:
πολλά πράγματα εκείνη τη χρονιά:
η βαρύτητα, οι νόμοι της κίνησης,
η ανάλυση,
η ανάλυση,
14:12
gravity, the laws of motion, the calculus, white light composed of all the colors of the rainbow.
206
840000
6000
το λευκό χρώμα που αποτελείται
από όλα τα χρώματα του ουράνιου τόξου.
από όλα τα χρώματα του ουράνιου τόξου.
14:18
And he could have written quite an essay on "What I Did Over My Summer Vacation."
207
846000
6000
Θα ήταν μια τρομερή πραγματεία
αν έγραφε έκθεση με θέμα
«Τι έκανα στις καλοκαιρινές μου διακοπές».
«Τι έκανα στις καλοκαιρινές μου διακοπές».
(Γέλια)
14:24
(Laughter)
208
852000
4000
14:28
So we don't have to assume these principles as separate metaphysical postulates.
209
856000
10000
Γι' αυτό και δε χρειάζεται
να θεωρήσουμε αυτές τις αρχές
να θεωρήσουμε αυτές τις αρχές
ως ξεχωριστά μεταφυσικά αξιώματα.
14:38
They follow from the fundamental theory.
210
866000
6000
Έπονται της θεμελιώδους θεωρίας.
Είναι αυτό που αποκαλούμε
αναδυόμενες ιδιότητες.
αναδυόμενες ιδιότητες.
14:44
They are what we call emergent properties.
211
872000
2000
14:46
You don't need -- you don't need something more to get something more.
212
874000
7000
Δε χρειάζεστε κάτι παραπάνω
για να πάρετε κάτι παραπάνω.
για να πάρετε κάτι παραπάνω.
Αυτό σημαίνει ανάδυση.
14:53
That's what emergence means.
213
881000
2000
Η ζωή μπορεί να αναδυθεί
14:55
Life can emerge from physics and chemistry, plus a lot of accidents.
214
883000
9000
από τη φυσική και τη χημεία,
και πολλά ατυχήματα.
και πολλά ατυχήματα.
Το ανθρώπινο μυαλό μπορεί να προκύψει
15:04
The human mind can arise from neurobiology and a lot of accidents,
215
892000
5000
από τη νευροβιολογία
και από πολλά ατυχήματα,
και από πολλά ατυχήματα,
15:09
the way the chemical bond arises from physics and certain accidents.
216
897000
7000
όπως και ο χημικός δεσμός
προκύπτει από τη φυσική
και από συγκεκριμένα ατυχήματα.
και από συγκεκριμένα ατυχήματα.
15:16
It doesn't diminish the importance of these subjects
217
904000
4000
Δεν μειώνει τη σημαντικότητα
αυτών των θεμάτων
αυτών των θεμάτων
15:20
to know that they follow from more fundamental things, plus accidents.
218
908000
6000
το να γνωρίζουμε ότι ακολουθούν
από πιο θεμελιώδη πράγματα, συν ατυχήματα.
από πιο θεμελιώδη πράγματα, συν ατυχήματα.
Αυτός είναι ένας γενικός κανόνας,
15:26
That's a general rule, and it's critically important to realize that.
219
914000
5000
και είναι εξαιρετικά σημαντικό
να το συνειδητοποιήσουμε.
να το συνειδητοποιήσουμε.
15:31
You don't need something more in order to get something more.
220
919000
4000
Δε χρειάζεστε κάτι παραπάνω
έτσι ώστε να πάρετε κάτι παραπάνω.
έτσι ώστε να πάρετε κάτι παραπάνω.
Ο κόσμος συνέχεια το ρωτάει
όταν διαβάζει το βιβλίο μου,
όταν διαβάζει το βιβλίο μου,
15:35
People keep asking that when they read my book, "The Quark and the Jaguar,"
221
923000
4000
«Το κουάρκ και το τζάγκουαρ»,
15:39
and they say, "Isn't there something more beyond what you have there?"
222
927000
4000
και λέει, « Δεν υπάρχει κάτι παραπάνω
από αυτό που γράφεις εκεί;»
από αυτό που γράφεις εκεί;»
15:43
Presumably, they mean something supernatural.
223
931000
4000
Πιθανώς, εννοούν κάτι υπερφυσικό.
15:47
Anyway, there isn't. (Laughter)
224
935000
2000
Τέλος πάντων, δεν υπάρχει.
(Γέλια)
(Γέλια)
15:49
You don't need something more to explain something more.
225
937000
5000
Δεν χρειάζεστε κάτι παραπάνω
για να εξηγήσετε περισσότερα.
για να εξηγήσετε περισσότερα.
15:54
Thank you very much. (Applause)
226
942000
3000
Σας ευχαριστώ πολύ.
(Χειροκρότημα)
ABOUT THE SPEAKER
Murray Gell-Mann - PhysicistMurray Gell-Mann brings visibility to a crucial aspect of our existence that we can't actually see: elemental particles. He won the Nobel Prize in Physics for introducing quarks, one of two fundamental ingredients for all matter in the universe.
Why you should listen
He's been called "the man with five brains" -- and Murray Gell-Mann has the resume to prove it. In addition to being a Nobel laureate, he is an accomplished physicist who's earned numerous awards, medals and honorary degrees for his work with subatomic particles, including the groundbreaking theory that the nucleus of an atom comprises 100 or so fundamental building blocks called quarks.
Gell-Mann's influence extends well beyond his field: He's a member of the National Academy of Sciences, the American Academy of Arts and Sciences, and the Council on Foreign Relations. He also serves on the board of the Wildlife Conservation Society and is a director of Encyclopedia Britannica. Gell-Mann, a professor emeritus of Caltech, now heads the evolution of human languages program at the Santa Fe Institute, which he cofounded in 1984.
A prolific writer -- he's penned scores of academic papers and several books, including The Quark and the Jaguar -- Gell-Mann is also the subject of the popular science biography Strange Beauty: Murray Gell-Mann and the Revolution in 20th-Century Physics.
Murray Gell-Mann | Speaker | TED.com