TED2007
Bernie Dunlap: The life-long learner
O Ben Dunlap μιλάει για μια ζωή γεμάτη πάθος
Filmed:
Readability: 4.6
2,132,985 views
Ο Ben Dunlap, πρόεδρος του κολλεγίου Wofford, διηγείται την ιστορία του Sandor Teszler, ενός Ούγγρου που επέζησε του Ολοκαυτώματος και που τον δίδαξε τι είναι να ζεις με πάθος και να μαθαίνεις σ' όλη σου τη ζωή.
Bernie Dunlap - College president
Bernie Dunlap is a true polymath, whose talents span poetry, opera, ballet, literature and administration. He is the president of South Carolina’s Wofford College. Full bio
Bernie Dunlap is a true polymath, whose talents span poetry, opera, ballet, literature and administration. He is the president of South Carolina’s Wofford College. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:18
"Yo napot, pacak!" Which, as somebody here must surely know,
0
0
6000
"Yo napot, pacak!" Που όλο και κάποιος εδώ μέσα θα ξέρει,
00:24
means "What's up, guys?" in Magyar,
1
6000
3000
πως σημαίνει "Πώς πάει, παιδιά;" στα Μαγυάρικα,
00:27
that peculiar non-Indo-European language spoken by Hungarians
2
9000
3000
σ' αυτή την ιδιόμορφη μη- Ινδο-Ευρωπαϊκή γλώσσα που μιλάνε οι Ούγγροι-
00:30
for which, given the fact that cognitive diversity is
3
12000
3000
για την οποία, δεδομένου του ότι η ποικιλομορφία στο γνωστικό επίπεδο
00:33
at least as threatened as biodiversity on this planet,
4
15000
3000
απειλείται τουλάχιστον εξίσου με τη βιοποικιλότητα στον πλανήτη μας,
00:36
few would have imagined much of a future even a century or two ago.
5
18000
4000
ελάχιστοι θα φαντάζονταν ακόμα και πριν κάνα δυο αιώνες οτι θα είχε μέλλον.
00:40
But there it is: "Yo napot, pacak!"
6
22000
2000
Κι όμως νάτη: "Yo napot, pacak!"
00:42
I said somebody here must surely know, because
7
24000
4000
Κι είπα πως όλο και κάποιος εδώ μέσα θα ξέρει, επειδή
00:46
despite the fact that there aren't that many Hungarians to begin with,
8
28000
3000
παρόλο που, κατά πρώτον, δεν υπάρχουν και πολλοί Ούγγροι,
00:49
and the further fact that, so far as I know, there's not a drop
9
31000
3000
και επιπλέον, απ' όσο ξέρω, δεν κυλάει ούτε σταγόνα
00:52
of Hungarian blood in my veins, at every critical juncture of my life
10
34000
4000
Ουγγρικού αίματος στις φλέβες μου, σε κάθε κρίσιμο σταυροδρόμι στη ζωή μου
00:56
there has been a Hungarian friend or mentor there beside me.
11
38000
4000
πάντα βρίσκεται ένας Ούγγρος φίλος ή μέντορας στο πλευρό μου.
01:00
I even have dreams that take place in landscapes
12
42000
2000
Μέχρι και κάποια όνειρά μου εκτυλίσσονται σε μέρη,
01:02
I recognize as the landscapes of Hungarian films,
13
44000
4000
που τα αναγνωρίζω σε τοπία Ουγγρικών ταινιών,
01:06
especially the early movies of Miklos Jancso.
14
48000
3000
ιδιαίτερα στις πρώτες ταινίες του Μίκλος Γιάντσο.
01:09
So, how do I explain this mysterious affinity?
15
51000
4000
Τι εξήγηση δίνω, λοιπόν, σε αυτή τη μυστηριώδη συγγένεια;
01:13
Maybe it's because my native state of South Carolina,
16
55000
5000
Αυτό ίσως οφείλεται στο ότι η γενέτειρά μου, η πολιτεία της Νότιας Καρολίνας
01:18
which is not much smaller than present-day Hungary,
17
60000
3000
που δεν είναι πολύ μικρότερη από τη σημερινή Ουγγαρία,
01:21
once imagined a future for itself as an independent country.
18
63000
3000
κάποτε φανταζόταν το μέλλον της ως ανεξάρτητο κράτος.
01:24
And as a consequence of that presumption,
19
66000
2000
Και συνέπεια αυτής της αποκοτιάς ήταν
01:26
my hometown was burned to the ground by an invading army,
20
68000
4000
να γίνει ο τόπος μου στάχτη από στρατό εισβολής -
01:30
an experience that has befallen many a Hungarian town and village
21
72000
4000
μια εμπειρία που την γεύτηκαν πολλές πόλεις και χωριά της Ουγγαρίας
01:34
throughout its long and troubled history.
22
76000
3000
στη διάρκεια της μακράς και ταραγμένης ιστορίας της.
01:37
Or maybe it's because when I was a teenager back in the '50s,
23
79000
3000
Ή μπορεί να οφείλεται στο οτι όταν ήμουν έφηβος στη δεκαετία του '50
01:40
my uncle Henry -- having denounced the Ku Klux Klan
24
82000
3000
ο θείος μου ο Χένρι, έχοντας καταγγείλει την Κου Κλουξ Κλαν -
01:43
and been bombed for his trouble and had crosses burned in his yard,
25
85000
4000
όντας στόχος βομβιστών και με σταυρούς να καίγονται στην αυλή του μιας και μπλέχτηκε-
01:47
living under death threat -- took his wife and children to Massachusetts for safety
26
89000
4000
απειλούμενος με θάνατο, πήγε τη γυναίκα του και τα παιδιά του στη Μασσαχουσέτη για ασφάλεια
01:51
and went back to South Carolina to face down the Klan alone.
27
93000
3000
κι ο ίδιος γύρισε στη Νότια Καρολίνα για ν' αντιμετωπίσει μόνος του την Κλαν.
01:54
That was a very Hungarian thing to do,
28
96000
3000
Αυτό ήταν αντιπροσωπευτικό δείγμα Ουγγρικής αντίδρασης
01:57
as anyone will attest who remembers 1956.
29
99000
4000
κάτι που μπορεί να το επιβεβαιώσει όποιος θυμάται τα γεγονότα του 1956.
02:01
And of course, from time to time Hungarians
30
103000
3000
Και φυσικά, κατά καιρούς οι Ούγγροι
02:04
have invented their own equivalent of the Klan.
31
106000
2000
έχουν επινοήσει τις δικές τους αντίστοιχες Κλαν.
02:06
Well, it seems to me that this Hungarian presence in my life
32
108000
7000
Λοιπόν, μου φαίνεται πώς αυτή η Ουγγρική παρουσία στη ζωή μου
02:13
is difficult to account for, but ultimately I ascribe it to an admiration
33
115000
6000
δεν εξηγείται εύκολα, αλλά τελικά την αποδίδω στο θαυμασμό μου
02:19
for people with a complex moral awareness,
34
121000
3000
για τους ανθρώπους με πολυσύνθετη ηθική εγρήγορση-
02:22
with a heritage of guilt and defeat matched by defiance and bravado.
35
124000
5000
με μια κληρονομιά ενοχής και ήττας μαζί με παράτολμο θάρρος και παλικαριά.
02:27
It's not a typical mindset for most Americans,
36
129000
3000
Αυτός δεν είναι ο τρόπος σκέψης των περισσότερων Αμερικανών.
02:30
but it is perforce typical of virtually all Hungarians.
37
132000
4000
Αλλά είναι εν δυνάμει ο τρόπος που σκέφτονται όλοι σχεδόν οι Ούγγροι.
02:34
So, "Yo napot, pacak!"
38
136000
2000
Επομένως, "Yo napot, pacak!"
02:36
I went back to South Carolina after some 15 years amid the alien corn
39
138000
5000
Γύρισα στη Νότια Καρολίνα μετά από 15 περίπου χρόνια ξένος ανάμεσα σε ξένους,
02:41
at the tail end of the 1960s,
40
143000
3000
στα τέλη της δεκαετίας του 1960,
02:44
with the reckless condescension of that era
41
146000
3000
κουβαλώντας το δονκιχωτισμό της εποχής,
02:47
thinking I would save my people.
42
149000
2000
και πιστεύοντας πως θα έσωζα το λαό μου.
02:49
Never mind the fact that they were slow to acknowledge they needed saving.
43
151000
4000
Το ότι αργούσαν να καταλάβουν ότι χρειάζονταν βοήθεια λίγο με πείραζε.
02:53
I labored in that vineyard for a quarter century before
44
155000
3000
Για 25 χρόνια υπηρέτησα με ζήλο τις ιδέες μου και μετά
02:56
making my way to a little kingdom of the just in upstate South Carolina,
45
158000
4000
τράβηξα για ένα μικρό βασίλειο του Δικαίου στα βόρεια της Νότιας Καρολίνας,
03:00
a Methodist-affiliated institution of higher learning called Wofford College.
46
162000
4000
ένα ανώτερο εκπαιδευτικό ίδρυμα προσκείμενο στους Μεθοδιστές, το Κολλέγιο Woffrord.
03:04
I knew nothing about Wofford
47
166000
2000
Δεν ήξερα τίποτα για το Wofford,
03:06
and even less about Methodism,
48
168000
2000
πόσο μάλλον για το Μεθοδισμό,
03:08
but I was reassured on the first day that I taught at Wofford College
49
170000
4000
αλλά με καθησύχασε την πρώτη μέρα διδασκαλίας μου στο Κολλέγιο Wofford
03:12
to find, among the auditors in my classroom,
50
174000
2000
το ότι βρήκα. ανάμεσα στο ακροατήριο της τάξης μου,
03:14
a 90-year-old Hungarian, surrounded by a bevy of middle-aged European women
51
176000
7000
έναν 90χρονο Ούγγρο, περιστοιχισμένο από ένα πλήθος μεσήλικων Ευρωπαίων γυναικών
03:21
who seemed to function as an entourage of Rhinemaidens.
52
183000
2000
που φαίνονταν να λειτουργούν σαν ακολουθία από παρθένες του Ρήνου.
03:23
His name was Sandor Teszler.
53
185000
3000
Το όνομά του ήταν Sandor Teszler.
03:26
He was a puckish widower whose wife and children were dead
54
188000
4000
Ήταν ένας ζωηρούλης χήρος του οποίου η σύζυγος και τα παιδιά είχαν πεθάνει
03:30
and whose grandchildren lived far away.
55
192000
3000
και τα εγγόνια του ζούσαν πολύ μακριά.
03:33
In appearance, he resembled Mahatma Gandhi,
56
195000
3000
Στην εμφάνιση έμοιαζε με το Μαχάτμα Γκάντι
03:36
minus the loincloth, plus orthopedic boots.
57
198000
3000
αν αφαιρέσει κανείς το περίζωμα και προσθέσει ορθοπαιδικά παπούτσια.
03:39
He had been born in 1903 in the provinces
58
201000
4000
Είχε γεννηθεί στα 1903 στα μέρη
03:43
of the old Austro-Hungarian Empire,
59
205000
2000
της παλιάς Αυστρο-Ουγγρικής Αυτοκρατορίας,
03:45
in what later would become Yugoslavia.
60
207000
3000
που αργότερα αποτέλεσαν τη Γιουγκοσλαβία.
03:48
He was ostracized as a child, not because he was a Jew --
61
210000
3000
Δεν τον έκαναν παρέα σαν παιδί, όχι γιατί ήταν Εβραίος -
03:51
his parents weren't very religious anyhow --
62
213000
1000
οι γονείς του δεν ήταν θρήσκοι σε καμιά περίπτωση -
03:52
but because he had been born with two club feet,
63
214000
3000
αλλά επειδή εκ γενετής είχε και τα δυο του πόδια παραμορφωμένα,
03:55
a condition which, in those days, required institutionalization
64
217000
5000
πράγμα που, εκείνο τον καιρό, απαιτούσε συστηματική ιατρική παρακολούθηση
04:00
and a succession of painful operations between the ages of one and 11.
65
222000
4000
κι αλλεπάλληλες εγχειρήσεις από τότε που ήταν ενός και μέχρι να γίνει 11 ετών.
04:04
He went to the commercial business high school as a young man
66
226000
3000
Νεαρός παρακολούθησε το εμπορικό γυμνάσιο
04:07
in Budapest, and there he was as smart as he was modest
67
229000
5000
στη Βουδαπέστη. Συνδύαζε την εξυπνάδα με τη σεμνότητα,
04:12
and he enjoyed a considerable success. And after graduation
68
234000
3000
κι είχε πολλές επιτυχίες. Μετά την αποφοίτησή του,
04:15
when he went into textile engineering, the success continued.
69
237000
3000
όταν ασχολήθησε με την υφαντουργία, η επιτυχία του συνεχίστηκε.
04:18
He built one plant after another.
70
240000
2000
Έχτιζε το ένα εργοστάσιο μετά το άλλο.
04:20
He married and had two sons. He had friends in high places who
71
242000
3000
Παντρεύτηκε κι έκανε δυο γιούς. Είχε υψηλά ιστάμενους φίλους που
04:23
assured him that he was of great value to the economy.
72
245000
3000
τον διαβεβαίωναν πως η συμβολή του στην οικονομία ήταν σημαντική.
04:26
Once, as he had left instructions to have done,
73
248000
5000
Κάποτε, βάσει των οδηγιών που ο ίδιος είχε δώσει,
04:31
he was summoned in the middle of the night by the night watchman at one of his plants.
74
253000
3000
τον κάλεσε ο νυχτοφύλακας άγρια μεσάνυχτα σε ένα από τα εργοστάσιά του.
04:34
The night watchman had caught an employee who was stealing socks --
75
256000
5000
Ο νυχτοφύλακας είχε τσακώσει έναν εργαζόμενο να κλέβει κάλτσες -
04:39
it was a hosiery mill, and he simply backed a truck up to the loading dock
76
261000
3000
ήταν καλτσοβιομηχανία, κι αυτός είχε παρκάρει το φορτηγό με την όπισθεν στο χώρο φόρτωσης
04:42
and was shoveling in mountains of socks.
77
264000
1000
και φτυάριζε βουνά από κάλτσες.
04:43
Mr. Teszler went down to the plant and confronted the thief and said,
78
265000
4000
Ο κ. Τέζλερ κατέβηκε στο εργοστάσιο κι κοιτώντας τον κλέφτη κατάματα του είπε,
04:47
"But why do you steal from me? If you need money you have only to ask."
79
269000
5000
Μα γιατί με κλέβεις; Αν χρειάζεσαι χρήματα, απλώς ζήτησέ τα."
04:52
The night watchman, seeing how things were going and waxing indignant,
80
274000
4000
Ο νυχτοφύλακας, βλέποντας πού πήγαινε η κατάσταση και νιώθοντας όλο και πιο αγανακτισμένος
04:56
said, "Well, we're going to call the police, aren't we?"
81
278000
2000
είπε, " Λοιπόν, δεν ειδοποιούμε την αστυνομία;"
04:58
But Mr. Teszler answered, "No, that will not be necessary.
82
280000
3000
Αλλά ο κ. Τέζλερ απάντησε, "Μπα, δε χρειάζεται.
05:01
He will not steal from us again."
83
283000
2000
Δε θα μας ξανακλέψει."
05:03
Well, maybe he was too trusting, because he stayed where he was
84
285000
5000
Λοιπόν, ίσως να παραήταν εύπιστος, επειδή δεν έφυγε
05:08
long after the Nazi Anschluss in Austria
85
290000
2000
για καιρό αφότου έγινε το ναζιστικό Άνσλους (ένωση με τη Γερμανία) στην Αυστρία,
05:10
and even after the arrests and deportations began in Budapest.
86
292000
5000
κι ακόμη αφού ξεκίνησαν οι συλλήψεις κι οι απελάσεις στη Βουδαπέστη.
05:15
He took the simple precaution of having cyanide capsules placed in lockets
87
297000
4000
Η μοναδική του προφύλαξη ήταν να βάλει κάψουλες με κυάνιο σε μενταγιόν
05:19
that could be worn about the necks of himself and his family.
88
301000
3000
που είχαν στο λαιμό τους ο ίδιος κι η οικογένειά του.
05:22
And then one day, it happened: he and his family were arrested
89
304000
4000
Και να που μια μέρα έγινε κι αυτό. Τον πιάσανε μαζί με την οικογένειά του,
05:26
and they were taken to a death house on the Danube.
90
308000
3000
και τους πήγαν για εκτέλεση κάπου στο Δούναβη.
05:29
In those early days of the Final Solution, it was handcrafted brutality;
91
311000
4000
Εκείνο τον καιρό που εξολοθρεύονταν οι Εβραίοι στην Ευρώπη, η κτηνωδία γινόταν με τα χέρια-
05:33
people were beaten to death and their bodies tossed into the river.
92
315000
4000
δέρναν τους ανθρώπους έως θανάτου και πέταγαν τα πτώματα στο ποτάμι-
05:37
But none who entered that death house had ever come out alive.
93
319000
4000
αλλά κανείς από όσους έμπαιναν στο σπίτι του θανάτου δεν είχε βγει ποτέ ζωντανός.
05:41
And in a twist you would not believe in a Steven Spielberg film --
94
323000
4000
Και πώς γυρνάνε τα πράματα, που ούτε σε ταινία του Στίβεν Σπίλμπεργκ δε συμβαίνει, και
05:45
the Gauleiter who was overseeing this brutal beating was the very same thief
95
327000
5000
ο Γκαουλάιτερ που έκανε κουμάντο στο βάρβαρο ξυλοδαρμό ήταν αυτός ο ίδιος ο κλέφτης
05:50
who had stolen socks from Mr. Teszler's hosiery mill.
96
332000
4000
που είχε κλέψει τις κάλτσες από την καλτσοβιομηχανία του κ. Τέζλερ.
05:54
It was a brutal beating. And midway through that brutality,
97
336000
5000
Ο ξυλοδαρμός ήταν κτηνώδης. Και κάπου μέσα σ' αυτήν την κτηνωδία,
05:59
one of Mr. Teszler's sons, Andrew, looked up and said,
98
341000
3000
ένας από τους γιους του κ. Τέζλερ, ο Αντρέα, σήκωσε το βλέμμα του κι είπε,
06:02
"Is it time to take the capsule now, Papa?"
99
344000
3000
" Μπαμπά, μήπως είναι η ώρα να πάρουμε την κάψουλα τώρα;"
06:05
And the Gauleiter, who afterwards vanishes from this story,
100
347000
4000
Κι ο Γκαουλάιτερ, που αργότερα χάνεται από την ιστορία αυτή,
06:09
leaned down and whispered into Mr. Teszler's ear,
101
351000
3000
έσκυψε και ψιθύρισε στο αυτί του κ. Τέζλερ,
06:12
"No, do not take the capsule. Help is on the way."
102
354000
3000
"Όχι, μη την πάρετε την κάψουλα. Έρχεται βοήθεια."
06:15
And then resumed the beating.
103
357000
2000
Και κατόπιν συνέχισε το ξυλοφόρτωμα.
06:17
But help was on the way, and shortly afterwards
104
359000
2000
Αλλά η βοήθεια - που ήταν καθ' οδόν, και λίγο αργότερα
06:19
a car arrived from the Swiss Embassy.
105
361000
3000
ένα αυτοκίνητο έφτασε από την Ελβετική πρεσβεία.
06:22
They were spirited to safety. They were reclassified as Yugoslav citizens
106
364000
4000
Ξαναβρήκαν τη ζωή τους σε ασφαλές μέρος. Φτιάξανε καινούρια χαρτιά σαν Γιουγκοσλάβοι πολίτες
06:26
and they managed to stay one step ahead of their pursuers
107
368000
3000
και κατάφεραν να γλυτώνουν την τελευταία στιγμή από τους διώκτες τους
06:29
for the duration of the War, surviving burnings and bombings
108
371000
4000
σε όλη τη διάρκεια του πολέμου, επιβιώνοντας από πυρκαγιές και βομβαρδισμούς,
06:33
and, at the end of the War, arrest by the Soviets.
109
375000
2000
κι όταν τέλειωσε ο πόλεμος, κι από τη σύλληψη από τους Σοβιετικούς.
06:35
Probably, Mr. Teszler had gotten some money into Swiss bank accounts
110
377000
4000
Πιθανόν ο κ. Τέζλερ να είχε κάποια χρήματα σε Ελβετικές τράπεζες,
06:39
because he managed to take his family first to Great Britain,
111
381000
4000
γιατί κατάφερε και πήγε την οικογένειά του πρώτα στη Μ. Βρετανία,
06:43
then to Long Island and then to the center of the textile industry in the American South.
112
385000
4000
μετά στο Λονγκ Άιλαντ, και κατόπιν στην καρδιά της υφαντουργίας στον Αμερικάνικο Νότο,
06:47
Which, as chance would have it, was Spartanburg, South Carolina,
113
389000
4000
που, η τύχη τα έφερε, να είναι το Σπάρταμπεργκ, στη Νότια Καρολίνα:
06:51
the location of Wofford College.
114
393000
2000
το μέρος οπου βρίσκεται το Κολλέγιο Wofford.
06:53
And there, Mr. Teszler began all over again and once again achieved immense success,
115
395000
6000
Κι εκεί ο κ. Τέζλερ ξεκίνησε πάλι από το μηδέν, και γι άλλη μια φορά διέπρεψε,
06:59
especially after he invented the process
116
401000
2000
ιδίως όταν εφεύρε μια τεχνική
07:01
for manufacturing a new fabric called double-knit.
117
403000
3000
για την κατασκευή ενός νέου υφάσματος που λεγόταν διπλή ύφανση.
07:04
And then in the late 1950s, in the aftermath of Brown v. Board of Education,
118
406000
7000
Και τότε - στα τέλη της δεκατίας του '50, στον απόηχο της κατάργησης των φυλετικών διακρίσεων στα σχολεία
07:11
when the Klan was resurgent all over the South,
119
413000
3000
όταν ξαναφούντωνε η Κλαν σ' όλο το Νότο,
07:14
Mr. Teszler said, "I have heard this talk before."
120
416000
4000
ο κ. Τέζλερ είπε, " Αυτά μας τα ξανάπαν."
07:18
And he called his top assistant to him and asked,
121
420000
5000
Και φώναξε τον υπάλληλο που είχε δεξί του χέρι και τον ρώτησε,
07:23
"Where would you say, in this region, racism is most virulent?"
122
425000
3000
"Πού νομίζεις, στα μέρη αυτά, είναι η φωλιά του ρατσισμού;"
07:26
"Well, I don't rightly know, Mr. Teszler. I reckon that would be Kings Mountain."
123
428000
5000
"Δεν είμαι εντελώς βέβαιος, κ. Τέζλερ. Φαντάζομαι ότι ίσως βρίσκεται στο Κινκς Μάουντεν."
07:31
"Good. Buy us some land in Kings Mountain
124
433000
4000
"Ωραία. Αγόρασε για την εταιρία μια έκταση στο Κινκς Μάουντεν,
07:35
and announce we are going to build a major plant there."
125
437000
2000
και μετά να ανακοινώσεις πως θα στήσουμε ένα σπουδαίο εργοστάσιο εκεί."
07:37
The man did as he was told, and shortly afterwards,
126
439000
3000
Ο υπάλληλος έκανε ό,τι του είπαν, και λίγο αργότερα
07:40
Mr. Teszler received a visit from the white mayor of Kings Mountain.
127
442000
4000
ο κ. Τέζλερ δέχτηκε την επίσκεψη του λευκού δημάρχου του Κινκς Μάουντεν.
07:44
Now, you should know that at that time,
128
446000
3000
Τώρα, καλό είναι να ξέρετε πως εκείνο τον καιρό
07:47
the textile industry in the South was notoriously segregated.
129
449000
3000
στην υφαντουργία στο Νότο οι φυλετικές διακρίσεις ήταν στο φόρτε τους.
07:50
The white mayor visited Mr. Teszler and said,
130
452000
4000
Ο λευκός δήμαρχος επισκέφτηκε τον κ. Τέζλερ και του είπε,
07:54
"Mr. Teszler, I trust you’re going to be hiring a lot of white workers."
131
456000
3000
"Κύριε Τέζλερ, πιστεύω πως θα προσλάβετε πολλούς λευκούς εργάτες."
07:57
Mr. Teszler told him, "You bring me the best workers that you can find,
132
459000
4000
Ο κ. Τέζλερ του είπε, " Φέρε μου τους καλύτερους εργάτες που θα βρεις,
08:01
and if they are good enough, I will hire them."
133
463000
2000
κι αν αξίζουν, θα τους προσλάβω."
08:03
He also received a visit from the leader of the black community,
134
465000
5000
Δέχτηκε επίσης επίσκεψη από τον ηγέτη της μαύρης κοινότητας,
08:08
a minister, who said, "Mr. Teszler, I sure hope you're going to
135
470000
2000
ένα πάστορα, που του είπε, "Κύριε Τέζλερ, θέλω να ελπίζω πως πρόκειται
08:10
hire some black workers for this new plant of yours."
136
472000
2000
να προσλάβετε κάποιους μαύρους εργάτες σ' αυτό σας το εργοστάσιο."
08:12
He got the same answer: "You bring the best workers that you can find,
137
474000
4000
Πήρε κι αυτός την ίδια απάντηση: "Φέρε μου τους καλύτερους εργάτες που θα βρεις,
08:16
and if they are good enough, I will hire them."
138
478000
3000
κι αν αξίζουν, θα τους προσλάβω."
08:19
As it happens, the black minister did his job better than the white mayor,
139
481000
3000
Και πως έγινε και ο μαύρος πάστορας δούλεψε καλύτερα από το λευκό δήμαρχο,
08:22
but that's neither here or there.
140
484000
1000
αλλά αυτό μικρή σημασία έχει.
08:23
Mr. Teszler hired 16 men: eight white, eight black.
141
485000
4000
Ο κ. Τέζλερ προσέλαβε 16 άνδρες, οκτώ λευκούς κι οκτώ μαύρους.
08:27
They were to be his seed group, his future foremen.
142
489000
3000
Αυτοί θα ήταν το φυτώριό του, οι αυριανοί του επιστάτες.
08:30
He had installed the heavy equipment for his new process
143
492000
3000
Είχε εγκαταστήσει το βαρύ εξοπλισμό για τη νέα του τεχνική
08:33
in an abandoned store in the vicinity of Kings Mountain,
144
495000
3000
σε μια παρατημένη αποθήκη κοντά στο Κινκς Μάουντεν,
08:36
and for two months these 16 men would live and work together,
145
498000
3000
και για δυο μήνες αυτοί οι 16 άντρες θα ζούσαν και θα δούλευαν μαζί,
08:39
mastering the new process.
146
501000
1000
ενώ θα μάθαιναν την καινούρια τεχνική.
08:40
He gathered them together after an initial tour of that facility
147
502000
4000
Τους μάζεψε όλους αφού τους έκανε ένα γύρο στις εγκαταστάσεις
08:44
and he asked if there were any questions.
148
506000
2000
και τους ρώτησε αν είχαν να κάνουν τίποτα ερωτήσεις.
08:46
There was hemming and hawing and shuffling of feet,
149
508000
2000
Επικράτησε κάποια διστακτικότητα κι ακούστηκαν αοριστολογίες,
08:48
and then one of the white workers stepped forward and said,
150
510000
3000
κι έπειτα ένας λευκός εργάτης βγήκε μπροστά και είπε,
08:53
"Well, yeah. We’ve looked at this place and there's only one place to sleep,
151
515000
3000
"Ε, λοιπόν. Ρίξαμε μια ματιά στο χώρο - κι έχει ένα μόνο μέρος για ύπνο,
08:56
there's only one place to eat, there's only one bathroom,
152
518000
3000
ένα μόνο μέρος για φαγητό, υπάρχει μόνο μια τουαλέτα,
08:59
there's only one water fountain. Is this plant going to be integrated or what?"
153
521000
4000
υπάρχει μια μονάχα βρύση. Τελικά δε θα υπάρχουν διακρίσεις στο εργοστάσιο;"
09:05
Mr. Teszler said, "You are being paid twice the wages of any other textile workers in this region
154
527000
5000
Ο κ. Τέζλερ είπε, "Παίρνετε διπλάσιο μεροκάματο από οποιονδήποτε άλλο εργάτη υφαντουργίας στα μέρη μας,
09:10
and this is how we do business. Do you have any other questions?"
155
532000
4000
κι αυτός είναι ο τρόπος που δουλεύουμε εμείς. Υπάρχει άλλη ερώτηση;"
09:14
"No, I reckon I don't."
156
536000
1000
"Όχι, νομίζω πως όχι."
09:15
And two months later when the main plant opened
157
537000
4000
Και δυο μήνες αργότερα, όταν άνοιξε το κεντρικό εργοστάσιο
09:19
and hundreds of new workers, white and black,
158
541000
2000
κι εκατοντάδες νέοι εργάτες, λευκοί και μαύροι,
09:21
poured in to see the facility for the first time,
159
543000
2000
συνέρρεαν για να δουν τις εγκαταστάσεις για πρώτη φορά,
09:23
they were met by the 16 foremen, white and black, standing shoulder to shoulder.
160
545000
6000
συναντούσαν τους 16 επιστάτες, λευκούς και μαύρους, να στέκονται ο ένας πλάι στον άλλο.
09:29
They toured the facility and were asked if there were any questions, and
161
551000
4000
Τους έκαναν ξενάγηση στους χώρους και τους ρωτούσαν αν είχαν απορίες. Και
09:33
inevitably the same question arose:
162
555000
1000
αναπόφευκτα, προέκυψτε το ίδιο ερώτημα:
09:34
"Is this plant integrated or what?"
163
556000
2000
"Τελικά, σε αυτό το εργοστάσιο δεν υπάρχουν διακρίσεις;"
09:36
And one of the white foremen stepped forward and said,
164
558000
3000
Ένας από τους λευκούς επιστάτες βγήκε μπροστά και είπε,
09:39
"You are being paid twice the wages of any other workers
165
561000
4000
"Παίρνετε διπλάσιο μεροκάματο από οποιονδήποτε άλλο εργάτη
09:43
in this industry in this region and this is how we do business.
166
565000
4000
με την ίδια απασχόληση στα μέρη μας κι εμείς εδώ έτσι δουλεύουμε.
09:47
Do you have any other questions?"
167
569000
2000
Υπάρχει άλλη ερώτηση;"
09:49
And there were none. In one fell swoop,
168
571000
4000
Και δεν ξαναρώτησε κανείς. Με μια γρήγορη κίνηση,
09:53
Mr. Teszler had integrated the textile industry in that part of the South.
169
575000
4000
ο κ. Τέζλερ κατάργησε τις διακρίσεις στην υφαντουργία στα μέρη αυτά του Νότου.
09:57
It was an achievement worthy of Mahatma Gandhi,
170
579000
3000
Ήταν ένα επίτευγμα εφάμιλλο του Μαχάτμα Γκάντι,
10:00
conducted with the shrewdness of a lawyer and the idealism of a saint.
171
582000
4000
που έγινε με τη σπιρτάδα ενός δικηγόρου και τον ιδεαλισμό ενός αγίου.
10:04
In his eighties, Mr. Teszler, having retired from the textile industry,
172
586000
6000
Στα ογδόντα του, ο κ. Τέζλερ, έχοντας αποσυρθεί από την υφαντουργία,
10:10
adopted Wofford College,
173
592000
2000
υιοθέτησε το Κολλέγιο Wofford-
10:12
auditing courses every semester,
174
594000
2000
παρακολουθώντας τα μαθήματα κάθε εξαμήνου.
10:14
and because he had a tendency to kiss anything that moved,
175
596000
4000
Και, μιας και είχε την τάση να φιλάει οτιδήποτε έβλεπε να κινείται,
10:18
becoming affectionately known as "Opi" -- which is Magyar for grandfather --
176
600000
4000
κι έτσι τον φώναζαν με το χαϊδευτικό προσωνύμιο Όπι- που θα πει παππούς στα Μαγυάρικα-
10:22
by all and sundry. Before I got there, the library of the college
177
604000
4000
όλοι αδιακρίτως. Ήδη προτού πάω εγώ εκεί, η βιβλιοθήκη του κολλεγίου
10:26
had been named for Mr. Teszler, and after I arrived in 1993,
178
608000
5000
είχε πάρει το όνομα του κ. Τέζλερ, κι αφού έφτασα στα 1993,
10:31
the faculty decided to honor itself by naming Mr. Teszler Professor of the College --
179
613000
5000
η σχολή αποφάσισε να τιμήσει τον ευατό της αναγορεύοντας τον κ. Τέζλερ Καθηγητή του Κολλεγίου.
10:36
partly because at that point he had already taken
180
618000
3000
Εν μέρει επειδή σε εκείνο το σημείο είχε ήδη παρακολουθήσει
10:39
all of the courses in the catalog, but mainly because
181
621000
3000
όλα τα μαθήματα που είχε η λίστα, αλλά κυρίως επειδή
10:42
he was so conspicuously wiser than any one of us.
182
624000
5000
ξεχώριζε ολοφάνερα για τη σοφία του από όλους μας.
10:47
To me, it was immensely reassuring that the presiding spirit
183
629000
4000
Για μένα, ήταν άκρως ανακουφιστικό που το πνεύμα που προέδρευε
10:51
of this little Methodist college in upstate South Carolina
184
633000
4000
σ' αυτό το μικρό κολλέγιο των Μεθοδιστών στα βόρεια της Νότιας Καρολίνας
10:55
was a Holocaust survivor from Central Europe.
185
637000
4000
ανήκε σε έναν επιζώντα του Ολοκαυτώματος από την Κεντρική Εύρώπη.
10:59
Wise he was, indeed, but he also had a wonderful sense of humor.
186
641000
4000
Κι ήταν πράγματι σοφός, αλλά επίσης διέθετε μια θαυμάσια αίσθηση του χιούμορ.
11:03
And once for an interdisciplinary class,
187
645000
3000
Κάποτε, σε μια διαθεματική διδασκαλία,
11:06
I was screening the opening segment of Ingmar Bergman's "The Seventh Seal."
188
648000
4000
έκανα ανάλυση της εισαγωγής του έργου του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν " Η Έβδομη Σφραγίδα."
11:10
As the medieval knight Antonius Block returns from the wild goose chase
189
652000
4000
Στο σημείο που ο ιππότης του μεσαίωνα Αντώνιους Μπλοκ επέστρεφε από το μάταιο αγώνα
11:14
of the Crusades and arrives on the rocky shore of Sweden,
190
656000
3000
των Σταυροφοριών κι έφτασε στη βραχώδη ακτή της Σουηδίας,
11:17
only to find the specter of death waiting for him,
191
659000
3000
για να βρει τελικά το φάσμα του θανάτου να τον περιμένει,
11:20
Mr. Teszler sat in the dark with his fellow students. And
192
662000
4000
ο κ. Τέζλερ καθόταν στα σκοτεινά με τους συμφοιτητές του. Και
11:24
as death opened his cloak to embrace the knight
193
666000
4000
καθώς ο θάνατος άνοιγε το μανδύα του για να αγκαλιάσει τον ιππότη
11:28
in a ghastly embrace, I heard Mr. Teszler's tremulous voice:
194
670000
4000
με ένα θανατερό εναγκαλισμό, άκουσα την τρεμάμενη φωνή του κ. Τέζλερ:
11:32
"Uh oh," he said, "This doesn't look so good." (Laughter)
195
674000
4000
"Ωχ αμάν," είπε, "Αυτό δε μου φαίνεται πως είναι για καλό."
11:36
But it was music that was his greatest passion, especially opera.
196
678000
7000
Αλλά το μεγαλύτερο πάθος του ήταν η μουσική, ιδίως η όπερα,
11:43
And on the first occasion that I visited his house, he gave me
197
685000
3000
και την πρώτη φορά που επικέφτηκα το σπίτι του, μου έκανε
11:46
honor of deciding what piece of music we would listen to.
198
688000
4000
την τιμή να διαλέξω εγώ το κομμάτι που θα ακούγαμε.
11:50
And I delighted him by rejecting "Cavalleria Rusticana"
199
692000
4000
Και του έδωσα μεγάλη χαρά απορρίπτοντας την "Καβαλερία Ρουστικάνα"
11:54
in favor of Bela Bartok's "Bluebeard's Castle."
200
696000
3000
κι επιλέγοντας το ¨Κάστρο του Κυανοπώγωνα" του Μπέλα Μπάρτοκ."
11:57
I love Bartok's music, as did Mr. Teszler,
201
699000
3000
Είμαι λάτρης της μουσικής του Μπάρτοκ, το ίδιο κι ο κ. Τέζλερ,
12:00
and he had virtually every recording of Bartok's music ever issued.
202
702000
4000
και είχε όλες σχεδόν τις ηχογραφήσεις της μουσικής του Μπάρτοκ που είχαν κυκλοφορήσει.
12:04
And it was at his house that I heard for the first time
203
706000
2000
'Hταν στο σπίτι του που άκουσα για πρώτη φορά
12:06
Bartok's Third Piano Concerto and learned from
204
708000
3000
το τρίτο κονσέρτο για πιάνο, κι έμαθα από τον
12:09
Mr. Teszler that it had been composed in nearby Asheville, North Carolina
205
711000
5000
κ. Τέζλερ ότι η σύνθεση είχε γίνει εκεί κοντά στο Άσβιλ, στη Νότια Καρολίνα,
12:14
in the last year of the composer's life.
206
716000
2000
τον τελευταίο χρόνο της ζωής του συνθέτη.
12:16
He was dying of leukemia and he knew it,
207
718000
3000
Πέθαινε από λευχαιμία και το γνώριζε,
12:19
and he dedicated this concerto to his wife,
208
721000
3000
κι αφιέρωσε αυτό το κονσέρτο στη γυναίκα του,
12:22
Dita, who was herself a concert pianist.
209
724000
3000
τη Ντίτα, που κι η ίδια ήταν πιανίστας σε κοντσέρτα.
12:25
And into the slow, second movement, marked "adagio religioso,"
210
727000
4000
Στο αργό, δεύτερο μέρος, σε "αντάτζιο ρελιτζιόσο,"
12:29
he incorporated the sounds of birdsong that he heard
211
731000
4000
ενσωμάτωσε το κελάδημα των πουλιών που άκουγε
12:33
outside his window in what he knew would be his last spring;
212
735000
3000
έξω από το παράθυρό του , κι ήξερε πως εκείνη η άνοιξη θα ήταν η τελευταία του.
12:36
he was imagining a future for her in which he would play no part.
213
738000
6000
Φανταζόταν ένα μέλλον γι αυτή όπου αυτός δεν θα έπαιζε κανένα ρόλο.
12:42
And clearly this composition is his final statement to her --
214
744000
6000
Κι είναι φανερό, ολοφάνερο πως αυτή η σύθεση είναι και η τελευταία του δήλωση προς αυτήν -
12:48
it was first performed after his death --
215
750000
2000
παρουσιάστηκε για πρώτη φορά μετά το θάνατό του -
12:50
and through her to the world.
216
752000
2000
και μέσω αυτής στον κόσμο.
12:52
And just as clearly, it is saying, "It's okay. It was all so beautiful.
217
754000
7000
Κι απλά λέει, "Εντάξει. Ήταν όλα τόσο όμορφα.
12:59
Whenever you hear this, I will be there."
218
761000
4000
Όποτε το ακούς, θα είμαι κι εγώ εκεί."
13:03
It was only after Mr. Teszler's death that I learned
219
765000
5000
Και μονάχα μετά το θάνατο του κ. Τέζλερ έμαθα
13:08
that the marker on the grave of Bela Bartok in Hartsdale, New York
220
770000
4000
ότι την επιτύμβια στήλη στο μνήμα του Μπέλα Μπάρτοκ στο Χάρτσντεϊλ, στη Νέα Υόρκη
13:12
was paid for by Sandor Teszler. "Yo napot, Bela!"
221
774000
5000
την πλήρωσε ο Σάντορ Τέζλερ. "Yo napot,Bela!"
13:17
Not long before Mr. Teszler’s own death at the age of 97,
222
779000
5000
Λίγο καιρό πριν το θάνατο του ίδιου του κ. Τέζλερ στην ηλικία των 97,
13:22
he heard me hold forth on human iniquity.
223
784000
4000
με άκουσε να μιλάω εκτενώς για την ανθρώπινη διαφθορά.
13:26
I delivered a lecture in which I described history
224
788000
2000
Έκανα μια διάλεξη όπου περιέγραψα την ιστορία
13:28
as, on the whole, a tidal wave of human suffering and brutality,
225
790000
4000
σε γενικές γραμμές σαν ένα παλλοιριακό κύμα ανθρώπινου πόνου και κτηνωδίας,
13:32
and Mr. Teszler came up to me afterwards with gentle reproach and said,
226
794000
5000
κι ο κ. Τέζλερ με πλησίασε κατόπιν κι επιτιμώντας με ευγενικά μου είπε,
13:37
"You know, Doctor, human beings are fundamentally good."
227
799000
6000
"Ξέρετε, Δόκτορα, οι άνθρωποι κατά βάση είναι καλοί."
13:43
And I made a vow to myself, then and there,
228
805000
4000
Κι έδωσα όρκο στον εαυτό μου, επιτόπου,
13:47
that if this man who had such cause to think otherwise
229
809000
4000
πως αν αυτός ο άνθρωπος που είχε κάθε λόγο να σκέφτεται διαφορετικά
13:51
had reached that conclusion,
230
813000
1000
είχε καταλήξει σ αυτό το συμπέρασμα,
13:53
I would not presume to differ until he released me from my vow.
231
815000
4000
δε θα τολμούσα να έχω διαφορετική άποψη μέχρι ο ίδιος να με απαλλάξει από τον όρκο μου.
13:57
And now he's dead, so I'm stuck with my vow.
232
819000
4000
Τώρα είναι νεκρός, επομένως εξακολουθώ να είμαι δεμένος με τον όρκο μου.
14:01
"Yo napot, Sandor!"
233
823000
2000
"Yo napot, Sandor!"
14:03
I thought my skein of Hungarian mentors had come to an end,
234
825000
4000
Νόμιζα πως η αλυσσίδα με τους Ούγγρους μεντορές μου είχε φτάσει στο τέλος της,
14:07
but almost immediately I met Francis Robicsek, a Hungarian doctor --
235
829000
7000
αλλά σχεδόν αμέσως συνάντησα τον Φράνσις Ρόμπιτσεκ, έναν Ούγγρο γιατρό -
14:14
actually a heart surgeon in Charlotte, North Carolina, then in his late seventies --
236
836000
4000
ένα καρδιοχειρουργό στο Τσάρλοτ της Νότιας Καρολίνας, που κόντευε τα ογδόντα -
14:18
who had been a pioneer in open-heart surgery,
237
840000
2000
κι ήταν πρωτοπόρος στις επεμβάσεις ανοιχτής καρδιάς,
14:20
and, tinkering away in his garage behind his house,
238
842000
4000
και, καθώς μαστόρευε στο γκαράζ πίσω από το σπίτι του,
14:24
had invented many of the devices that are standard parts of those procedures.
239
846000
5000
είχε επινοήσει όλα αυτά τα σύνεργα που χρειάζονται σ' αυτή τη δουλειά.
14:29
He's also a prodigious art collector, beginning as an intern in Budapest
240
851000
5000
Ήταν επίσης μανιώδης συλλέκτης έργων τέχνης, ξεκινώντας σαν ασκούμενος στη Βουδαπέστη
14:34
by collecting 16th- and 17th-century Dutch art and Hungarian painting,
241
856000
4000
συλλέγοντας Δανέζικα έργα τέχνης κι Ουγγρικούς πίνακες του 16ου και 17ου αιώνα,
14:38
and when he came to this country moving on to Spanish colonial art,
242
860000
5000
κι όταν ήρθε σ' αυτή τη χώρα, στράφηκε σε έργα τέχνης της Ισπανικής αποικιοκρατίας,
14:43
Russian icons and finally Mayan ceramics.
243
865000
3000
Ρώσικες εικόνες και τελικά, κεραμικά των Μάγια.
14:46
He's the author of seven books, six of them on Mayan ceramics.
244
868000
3000
Είναι συγγραφέας επτά βιβλίων, τα έξι απ αυτά πάνω στα κεραμικά των Μάγια,
14:49
It was he who broke the Mayan codex, enabling scholars to relate
245
871000
4000
Ήταν αυτός που έσπασε τον κώδικα των Μάγια, διευκολύνοντας τους επιστήμονες να συσχετίσουν
14:53
the pictographs on Mayan ceramics to the hieroglyphs of the Mayan script.
246
875000
4000
τα εικονογράμματα στα κεραμικά των Μάγια με τα ιερογλυφικά της γραφής τους.
14:57
On the occasion of my first visit, we toured his house
247
879000
3000
Με την ευκαιρία της πρώτης μου επίσκεψης, με ξενάγησε στο σπίτι του
15:00
and we saw hundreds of works of museum quality,
248
882000
3000
κι είδαμε εκατοντάδες έργα, ποιοτικώς εφάμιλλα μουσειακών εκθεμάτων,
15:03
and then we paused in front of a closed door and Dr. Robicsek said,
249
885000
5000
κι έπειτα σταθήκαμε για λίγο μπροστά σε μια κλειστή πόρτα κι ο Δόκτωρ Ρόμπιτσεκ είπε,
15:08
with obvious pride, "Now for the piece de resistance."
250
890000
3000
με φανερό καμάρι, "Περνάμε τώρα στο κυρίως πιάτο."
15:11
And he opened the door and we walked into a
251
893000
3000
Κι άνοιξε την πόρτα, και μπήκαμε σε ένα
15:14
windowless 20-by-20-foot room with shelves from floor to ceiling, and
252
896000
6000
δωμάτιο 20 επί 20 πόδια χωρίς παράθυρα με ράφια από το πάτωμα ως το ταβάνι και,
15:20
crammed on every shelf his collection of Mayan ceramics.
253
902000
2000
στριμωγμένα σε κάθε ράφι , κεραμικά των Μάγια που αποτελούσαν τη συλλογή του.
15:22
Now, I know absolutely nothing about Mayan ceramics,
254
904000
2000
Βασικά, εγώ δεν έχω ιδέα από την κεραμική τέχνη των Μάγια,
15:24
but I wanted to be as ingratiating as possible so I said,
255
906000
3000
αλλά ήθελα να φανώ όσο το δυνατόν πιο συνεπαρμένος. Του είπα λοιπόν,
15:27
"But Dr. Robicsek, this is absolutely dazzling."
256
909000
4000
Μα δόκτωρ Ρόμπιτσεκ, αυτό είναι εντελώς καταπληκτικό."
15:31
"Yes," he said. "That is what the Louvre said.
257
913000
3000
"Ναι," μου είπε. "Αυτό μου είπαν κι απ' το Λούβρο.
15:34
They would not leave me alone until I let them have a piece,
258
916000
4000
Δε με άφηναν στην ησυχία μου μέχρι που τους χάρισα ένα κομμάτι,
15:38
but it was not a good one." (Laughter)
259
920000
2000
αλλά δεν άξιζε και πολλά."
15:40
Well, it occurred to me that I should invite Dr. Robicsek
260
922000
4000
Λοιπόν, μου ήρθε η ιδέα να καλέσω τον δόκτωρα Ρόμπιτσεκ
15:44
to lecture at Wofford College on -- what else?
261
926000
3000
να κάνει μια διάλεξη στο Κολλέγιο Wofford με θέμα - τι άλλο;
15:47
-- Leonardo da Vinci. And further, I should invite him to meet
262
929000
4000
- το Λεονάρντο ντα Βίντσι. Και κατόπιν θα τον καλούσα να γνωρίσει
15:51
my oldest trustee, who had majored in French history at Yale
263
933000
4000
τον πιο παλιό μου συνεργάτη, που είχε ειδικευτεί στη Γαλλική ιστορία στο Γέιλ
15:55
some 70-odd years before and, at 89, still ruled the world's
264
937000
5000
κάπου 70 κρόνια πριν, και στα 89 του ακόμα διοικούσε την, σε παγκόσμια κλίμακα,
16:00
largest privately owned textile empire with an iron hand.
265
942000
5000
μεγαλύτερη ιδιωτική υφαντουργία με σιδερένια πυγμή.
16:05
His name is Roger Milliken. And Mr. Milliken agreed,
266
947000
4000
Τον λέγαν Ρότζερ Μίλικεν. Κι ο κ. Μίλλικεν συμφώνησε,
16:09
and Dr. Robicsek agreed. And Dr. Robicsek visited
267
951000
3000
το ίδιο κι ο δόκτωρ Ρόμπιτσεκ. Κι ήρθε ο δόκτωρ Ρόμπιτσεκ
16:12
and delivered the lecture and it was a dazzling success.
268
954000
3000
κι έκανε τη διάλεξη με φοβερή επιτυχία.
16:15
And afterwards we convened at the President's House with Dr. Robicsek
269
957000
4000
Και μετά βρεθήκαμε στη δεξίωση στην Προεδρική Κατοικία με τον δόκτωρα Ρόμπιτσεκ
16:19
on one hand, Mr. Milliken on the other.
270
961000
1000
δεξιά μου και τον κ. Μίλλικεν αριστερά μου.
16:20
And it was only at that moment, as we were sitting down to dinner,
271
962000
3000
Και μόνο εκείνη τη στιγμή, καθώς καθόμασταν να γευματίσουμε,
16:24
that I recognized the enormity of the risk I had created,
272
966000
2000
αντιλήφθηκα τον τεράστιο κίνδυνο που είχα ο ίδιος δημιουργήσει.
16:26
because to bring these two titans, these two masters of the universe
273
968000
4000
Επειδή το να σμίξεις αυτούς τους δυο τιτάνες, αυτούς τους κυρίαρχους της υφηλίου
16:30
together -- it was like introducing Mothra to Godzilla over the skyline of Tokyo.
274
972000
5000
ήταν σα να συστήνεις τη Μόθρα στο Γοντζίλα πάνω από τους ουρανοξύστες του Τόκυο.
16:35
If they didn't like each other, we could all get trampled to death.
275
977000
3000
Αν δεν συμπαθούσαν ο ένας τον άλλον, θα μας ποδοπατούσαν σα μηρμύγκια.
16:38
But they did, they did like each other.
276
980000
2000
Αλλά τα βρήκαν. Τα βρήκαν μια χαρά οι δυο τους.
16:40
They got along famously until the very end of the meal,
277
982000
3000
Κυλούσαν όλα ιδανικά- μέχρι να τελειώσει το φαγητό,
16:43
and then they got into a furious argument.
278
985000
2000
και τότε ξεκίνησαν ένα τρικούβερτο καβγά.
16:45
And what they were arguing about was this:
279
987000
2000
Και το σημείο διαφωνίας τους ήταν το εξής:
16:47
whether the second Harry Potter movie was as good as the first. (Laughter)
280
989000
5000
εάν η δεύτερη ταινία του Χάρυ Πότερ ήταν εξίσου καλή με την πρώτη.
16:52
Mr. Milliken said it was not. Dr. Robicsek disagreed.
281
994000
5000
Ο κ. Μίλλικεν είπε πως όχι. Ο δόκτωρ Ρόμπιτσεκ διαφώνησε.
16:57
I was still trying to take in the notion that these titans,
282
999000
4000
Εγώ πάλευα να καταλάβω το πώς αυτοί οι δυο τιτάνες,
17:01
these masters of the universe, in their spare time watch Harry Potter movies,
283
1003000
3000
αυτοί οι κυρίαρχοι της υφηλίου, έβλεπαν έργα με το Χάρυ Πότερ στον ελεύθερο χρόνο τους,
17:04
when Mr. Milliken thought he would win the argument by saying,
284
1006000
4000
όταν ο κ. Μίλλικεν νόμισε πως θα νικούσε στον καβγά λέγοντας,
17:08
"You just think it's so good because you didn't read the book."
285
1010000
3000
" Απλά νομίζεις πως ήταν καλό επειδή δεν διάβασες το βιβλίο."
17:11
And Dr. Robicsek reeled back in his chair, but quickly gathered his wits,
286
1013000
4000
Κι ο δόκτωρ Ρόμπιτσεκ έγειρε πίσω στην καρέκλα του, αλλά γρήγορα συνήλθε,
17:15
leaned forward and said, "Well, that is true, but I'll bet you went
287
1017000
3000
έσκυψε μπροστά και του είπε, "Λοιπόν, αυτό είναι αλήθεια, αλλά στοιχηματίζω πως πήγες
17:18
to the movie with a grandchild." "Well, yes, I did," conceded Mr. Milliken.
288
1020000
5000
στο έργο με το εγγόνι σου." "Ε ναι λοιπόν, έτσι έγινε," παραδέχτηκε ο κ. Μίλλικεν.
17:23
"Aha!" said Dr. Robicsek. "I went to the movie all by myself." (Laughter) (Applause)
289
1025000
5000
"Αχά!" είπε ο δόκτωρ Ρόμπιτσεκ. " Εγώ πήγα στο έργο εντελώς μόνος μου."
17:28
And I realized, in this moment of revelation,
290
1030000
5000
Και συνειδητοποίησα, εκείνη τη στιγμή της αποκάλυψης,
17:33
that what these two men were revealing was the secret
291
1035000
4000
πως αυτό που αποκάλυπταν οι δυο άντρες ήταν το μυστικό
17:37
of their extraordinary success, each in his own right.
292
1039000
3000
της ασυνήθιστης επιτυχίας τους, ο καθένας από τη δική του σκοπιά.
17:40
And it lay precisely in that insatiable curiosity,
293
1042000
4000
Κι αυτό βρισκόταν σε εκείνη την ακόρεστη περιέργεια,
17:44
that irrepressible desire to know, no matter what the subject,
294
1046000
4000
την ακατανίκητη επιθυμία να αποκτήσουν γνώση, ανεξαρτήτως αντικειμένου,
17:48
no matter what the cost,
295
1050000
2000
ανεξαρτήτως του κόστους,
17:50
even at a time when the keepers of the Doomsday Clock
296
1052000
3000
ακόμα και την ώρα που αυτοί που ρυθμίζουν τις τύχες μας
17:53
are willing to bet even money that the human race won't be around
297
1055000
3000
είναι έτοιμοι να ποντάρουν στο ότι οι άνθρωποι δεν θα υπάρχουν
17:56
to imagine anything in the year 2100, a scant 93 years from now.
298
1058000
5000
για να φαντάζονται οτιδήποτε το έτος 2100, λιγότερο από 93 χρόνια από τώρα.
18:01
"Live each day as if it is your last," said Mahatma Gandhi.
299
1063000
4000
"Ζήσε την κάθε σου μέρα ωσάν να είναι η τελευταία σου," έλεγε ο Μαχάτμα Γκάντι.
18:05
"Learn as if you'll live forever."
300
1067000
2000
"Μάθαινε ωσάν να πρόκειται να μην πεθάνεις ποτέ."
18:07
This is what I'm passionate about. It is precisely this.
301
1069000
5000
Αυτό είναι που με παθιάζει. Ακριβώς αυτό το πράγμα.
18:12
It is this inextinguishable, undaunted appetite for learning and experience,
302
1074000
9000
Είναι αυτή η δίψα για μάθηση κι εμπειρία που είναι ακόρεστη κι ακαταμάχητη,
18:21
no matter how risible, no matter how esoteric,
303
1083000
2000
όσο κωμική, όσο εσωτερική,
18:23
no matter how seditious it might seem.
304
1085000
3000
όσο ανατρεπτική κι αν φαίνεται.
18:26
This defines the imagined futures of our fellow Hungarians --
305
1088000
6000
Αυτή καθορίζει το φαντασιακό μέλλον των φίλων μας των Ούγγρων,
18:32
Robicsek, Teszler and Bartok -- as it does my own.
306
1094000
5000
του Ρόμπιτσεκ και του Τέζλερ και του Μπάρτοκ, καθώς και το δικό μου μέλλον.
18:37
As it does, I suspect, that of everybody here.
307
1099000
4000
Όπως συμβαίνει, φαντάζομαι, και με τον καθένα σας εδώ.
18:41
To which I need only add, "Ez a mi munkank; es nem is keves."
308
1103000
6000
Το μόνο που θα ήθελα να προσθέσω είναι, "Ez a mi munkank; es nem is keves."
18:47
This is our task; we know it will be hard.
309
1109000
5000
Αυτό είναι το έργο που αναλάβαμε. Το ξέρουμε πως θα είναι δύσκολο.
18:52
"Ez a mi munkank; es nem is keves. Yo napot, pacak!" (Applause)
310
1114000
6000
"Ez a mi munkankq es nem is keves." Yo napot, pacak!
ABOUT THE SPEAKER
Bernie Dunlap - College presidentBernie Dunlap is a true polymath, whose talents span poetry, opera, ballet, literature and administration. He is the president of South Carolina’s Wofford College.
Why you should listen
Bernie Dunlap was a dancer for four years with the Columbia City Ballet, kicking off a life of artistic and cultural exploration. A Rhodes Scholar, he did his PhD in English literature at Harvard, and is now the president of Wofford College, a small liberal arts school in South Carolina. He has taught classes on a wide variety of subjects, from Asian history to creative writing.
He's also a writer-producer for television, and his 19-part series The Renaissance has been adopted for use by more than 100 colleges. He has been a Senior Fulbright Lecturer in Thailand and a moderator at the Aspen Institute.
Bernie Dunlap | Speaker | TED.com