TED2016
Alice Rawsthorn: Pirates, nurses and other rebel designers
Alice Rawsthorn: Piratoj, flegistinoj, kaj aliaj ribelaj dezajnistoj
Filmed:
Readability: 5.9
1,019,957 views
En tiu homaĝo al dezajno-disidentoj, Alice Rawsthorn emfazas la laboron de neverŝajnaj herooj, de Nigrabarbo ĝis Florence Nightingale. Kunligante tiujn aŭdacajn pensulojn kun iuj fruaj modernaj viziuloj kiel Buckminster Fuller, Rawsthorn montras kiel la plej gravaj dezajnistoj estas ofte la plej ribelemaj.
Alice Rawsthorn - Design critic
Columnist and author Alice Rawsthorn illuminates the mesh of design woven into every aspect of our everyday lives and communities. Full bio
Columnist and author Alice Rawsthorn illuminates the mesh of design woven into every aspect of our everyday lives and communities. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Design is a slippery
and elusive phenomenon,
and elusive phenomenon,
0
875
3022
Dezajno estas malfacile
komprenebla fenomeno,
komprenebla fenomeno,
00:15
which has meant different
things at different times.
things at different times.
1
3921
3261
kies signifo ŝanĝis
tra la tempo.
tra la tempo.
00:19
But all truly inspiring design projects
have one thing in common:
have one thing in common:
2
7206
4268
Sed ĉiuj vere inspirantaj
dezajnprojektoj havas ion komunan:
dezajnprojektoj havas ion komunan:
00:23
they began with a dream.
3
11498
1826
ili komencis per revo.
Kaj ju pli aŭdaca la revo,
00:25
And the bolder the dream,
4
13679
1438
00:27
the greater the design feat
that will be required to achieve it.
that will be required to achieve it.
5
15141
3641
des pli granda la mirindaĵo
postulita por realigi ĝin.
postulita por realigi ĝin.
00:30
And this is why the greatest
designers are almost always
designers are almost always
6
18806
3894
Jen kial la plej gravaj
dezajnistoj preskaŭ ĉiam estas
dezajnistoj preskaŭ ĉiam estas
00:34
the biggest dreamers
and rebels and renegades.
and rebels and renegades.
7
22724
3688
grandaj revuloj, ribeluloj,
kaj disidentoj.
kaj disidentoj.
00:38
This has been the case throughout history,
8
26787
2783
Tio vidiĝas tra historio,
00:41
all the way back to the year 300 BC,
9
29594
3921
jam de la jaro 300 a.K.,
00:45
when a 13-year-old became the king
10
33539
3119
kiam 13-jaraĝulo fariĝis reĝo
00:48
of a remote, very poor
and very small Asian country.
and very small Asian country.
11
36682
4443
de fora, malriĉa, kaj malgranda
azia lando.
azia lando.
00:53
He dreamt of acquiring land,
riches and power
riches and power
12
41475
3485
Li revis akiri teritorion,
riĉecon kaj potencon
riĉecon kaj potencon
00:56
through military conquest.
13
44984
1667
per milita konkero.
00:58
And his design skills --
14
46675
1383
Kaj lia dezajnkompetenteco -
01:00
improbable though it sounds --
15
48082
1823
kiel neverŝajna ĝi povas ŝajni -
01:01
would be essential
in enabling him to do so.
in enabling him to do so.
16
49929
3045
ludis esencan rolon tiurilate.
01:05
At the time,
17
53605
1150
Tiutempe,
01:06
all weapons were made by hand
to different specifications.
to different specifications.
18
54779
3410
ĉiuj armiloj estis faritaj
permane laŭ individuaj specifoj.
permane laŭ individuaj specifoj.
01:10
So if an archer ran out
of arrows during a battle,
of arrows during a battle,
19
58213
3306
Do se arkpafisto eluzis
sagojn dum batalo,
sagojn dum batalo,
01:13
they wouldn't necessarily be able
to fire another archer's arrows
to fire another archer's arrows
20
61543
3923
li nepre ne povis
pafi sagojn de aliulo
pafi sagojn de aliulo
per sia pafarko.
01:17
from their bow.
21
65490
1848
01:19
This of course meant that they would
be less effective in combat
be less effective in combat
22
67362
3561
Tio kompreneble signifis,
ke li estis malpli efika en batalo
ke li estis malpli efika en batalo
01:22
and very vulnerable, too.
23
70947
1904
kaj ankaŭ tre endanĝerigita.
01:25
Ying solved this problem
24
73339
1602
Ying solvis tiun problemon,
01:26
by insisting that all bows and arrows
were designed identically,
were designed identically,
25
74965
4091
insistante, por ke ĉiuj pafarkoj
kaj sagoj estu identaj
kaj sagoj estu identaj
01:31
so they were interchangeable.
26
79080
1731
kaj interŝanĝeblaj.
01:32
And he did the same for daggers,
axes, spears, shields
axes, spears, shields
27
80835
4002
Kaj li faris same por ponardoj,
hakiloj, lancoj, ŝildoj,
hakiloj, lancoj, ŝildoj,
01:36
and every other form of weaponry.
28
84861
2485
kaj ĉiu alia formo de armilaro.
01:40
His formidably equipped army
won batter after battle,
won batter after battle,
29
88002
3906
Lia imponege ekipita armeo
venkis batalon post batalo,
venkis batalon post batalo,
01:43
and within 15 years,
30
91932
1790
kaj post 15 jaroj,
01:45
his tiny kingdom had
succeeded in conquering
succeeded in conquering
31
93746
3158
lia eta regno sukcesis konkeri
01:48
all its larger, richer,
more powerful neighbors,
more powerful neighbors,
32
96928
2825
ĉiujn pli grandajn, pli riĉajn,
pli potencajn najbarojn,
pli potencajn najbarojn,
01:51
to found the mighty Chinese Empire.
33
99777
2523
kaj iĝis la fortan Ĉinan Imperion.
01:55
Now, no one, of course,
34
103041
1529
Neniu, kompreneble,
01:56
would have thought of describing
Ying Zheng as a designer at the time --
Ying Zheng as a designer at the time --
35
104594
3778
pensis nomi al Ying Zheng
dezajnisto, tiam -
dezajnisto, tiam -
02:00
why would they?
36
108396
1208
kial oni faru tion?
02:01
And yet he used design
unknowingly and instinctively
unknowingly and instinctively
37
109628
3803
Tamen, li uzis dezajnon
senkonscie kaj instinkte,
senkonscie kaj instinkte,
02:05
but with tremendous ingenuity
38
113455
1960
kun ega inĝenieco
02:07
to achieve his ends.
39
115439
2168
por atingi siajn celojn.
02:09
And so did another equally
improbable, accidental designer,
improbable, accidental designer,
40
117631
4540
Tute samkiel egale neprobabla,
akcidenca dezajnisto,
akcidenca dezajnisto,
02:14
who was also not above using
violence to get what he wanted.
violence to get what he wanted.
41
122195
3755
kiu ankaŭ ne hezitis uzi perforton
por atingi tion, kion li volis.
por atingi tion, kion li volis.
02:18
This was Edward Teach, better known
as the British pirate, Blackbeard.
as the British pirate, Blackbeard.
42
126376
5260
Tiu estis Edward Teach, pli bone konata
kiel la brita pirato Nigrabarbo.
kiel la brita pirato Nigrabarbo.
02:24
This was the golden age of piracy,
43
132012
2265
Dum la ora epoko de piratado,
02:26
where pirates like Teach
were terrorizing the high seas.
were terrorizing the high seas.
44
134301
3673
piratoj kiel Teach teroris
la altajn marojn.
la altajn marojn.
02:29
Colonial trade was flourishing,
45
137998
1969
Kolonia komerco viglis,
02:31
and piracy was highly profitable.
46
139991
2261
kaj piratado estis tre profitodona.
02:34
And the smarter pirates like him
realized that to maximize their spoils,
realized that to maximize their spoils,
47
142276
4839
Piratoj kiel li sciis, ke por
plejgrandigi siajn rabaĵojn,
plejgrandigi siajn rabaĵojn,
02:39
they needed to attack
their enemies so brutally
their enemies so brutally
48
147139
4627
ili devis ataki la malamikojn
sufiĉe brutale,
sufiĉe brutale,
por ke ili tuj kapitulacu.
02:43
that they would surrender on sight.
49
151790
1793
02:45
So in other words,
50
153607
1151
Alivorte,
02:46
they could take the ships
without wasting ammunition,
without wasting ammunition,
51
154782
2546
ili volis kapti ŝipojn
sen malŝpari municion
sen malŝpari municion
02:49
or incurring casualties.
52
157352
2041
aŭ suferi perdojn.
02:51
So Edward Teach redesigned
himself as Blackbeard
himself as Blackbeard
53
159417
3665
Tial, Edward Teach redezajnis sin
en Nigrabarbon
en Nigrabarbon
02:55
by playing the part of a merciless brute.
54
163106
2252
ludante la rolon de senkompata kruelulo.
02:57
He wore heavy jackets and big hats
to accentuate his height.
to accentuate his height.
55
165794
4025
Li portis pezajn jakojn kaj grandajn
ĉapelojn por akcenti sian altecon.
ĉapelojn por akcenti sian altecon.
03:01
He grew the bushy black beard
that obscured his face.
that obscured his face.
56
169843
3495
Li kreskigis tufan nigran barbon,
kiu malheligis lian vizaĝon.
kiu malheligis lian vizaĝon.
03:05
He slung braces of pistols
on either shoulder.
on either shoulder.
57
173362
3547
Li portis pistolingojn
sur ambaŭ ŝultro.
sur ambaŭ ŝultro.
03:08
He even attached matches to the brim
of his hat and set them alight,
of his hat and set them alight,
58
176933
3898
Li eĉ alkroĉis alumetojn al la rando de
sia ĉapelo kaj ekbruligis ilin,
sia ĉapelo kaj ekbruligis ilin,
03:12
so they sizzled menacingly
whenever his ship was poised to attack.
whenever his ship was poised to attack.
59
180855
4130
por ke ili zumu minace kiam lia ŝipo
estis preta por ataki.
estis preta por ataki.
03:17
And like many pirates of that era,
60
185009
2572
Kiel multaj piratoj de tiu epoko,
03:19
he flew a flag that bore
the macabre symbols
the macabre symbols
61
187605
2889
li hisis flagon, kiu portis la
timigajn simbolojn
timigajn simbolojn
03:22
of a human skull
and a pair of crossed bones,
and a pair of crossed bones,
62
190518
3460
de homa kranio kaj paro da
krucigitaj ostoj,
krucigitaj ostoj,
03:26
because those motifs had signified death
in so many cultures for centuries,
in so many cultures for centuries,
63
194002
5691
ĉar tiuj de jarcentoj signifas
morton en multaj kulturoj,
morton en multaj kulturoj,
03:31
that their meaning
was instantly recognizable,
was instantly recognizable,
64
199717
2862
kaj ilia signifo estis tuj rekonebla,
03:34
even in the lawless, illiterate
world of the high seas:
world of the high seas:
65
202603
3540
eĉ en la senleĝa, analfabeteca
mondo de la alta maro:
mondo de la alta maro:
03:38
surrender or you'll suffer.
66
206167
2476
kapitulacu, se ne vi suferos.
03:40
So of course, all his sensible
victims surrendered on sight.
victims surrendered on sight.
67
208667
3255
Kompreneble, ĉiuj saĝaj
viktimoj rezignis je vido.
viktimoj rezignis je vido.
03:44
Put like that,
68
212646
1330
Tiel,
03:46
it's easy to see why Edward Teach
and his fellow pirates
and his fellow pirates
69
214000
4675
estas facile vidi kial
Edward Teach kaj siajn kolegojn
Edward Teach kaj siajn kolegojn
03:50
could be seen as pioneers
of modern communications design,
of modern communications design,
70
218699
4475
oni vidis kiel pionirojn de
moderna komunikado-dezajno,
moderna komunikado-dezajno,
03:55
and why their deadly symbol --
71
223198
1924
kaj kial sia minaca simbolo -
03:57
(Laughter)
72
225146
1062
(Ridoj)
03:58
there's more --
73
226232
1151
- estas pli -
03:59
why their deadly symbol
of the skull and crossbones
of the skull and crossbones
74
227407
2985
kial sia minaca simbolo
de kranio kaj ostokruco
de kranio kaj ostokruco
04:02
was a precursor of today's logos,
75
230416
2290
antaŭis la hodiaŭajn emblemojn,
04:04
rather like the big red letters
standing behind me,
standing behind me,
76
232730
3347
iel, kiel la grandaj
ruĝaj literoj malantaŭ mi,
ruĝaj literoj malantaŭ mi,
04:08
but of course with a different message.
77
236101
2179
sed kompreneble kun malsama mesaĝo.
04:10
(Laughter)
78
238304
1004
(Ridoj)
04:11
Yet design was also used to nobler ends
79
239332
3010
Tamen dezajno ankaŭ estis uzita
por pli nobla celo
por pli nobla celo
04:14
by an equally brilliant and equally
improbable designer,
improbable designer,
80
242366
4214
de same genia kaj same
neprobabla dezajnisto,
neprobabla dezajnisto,
04:18
the 19th-century British nurse,
Florence Nightingale.
Florence Nightingale.
81
246604
3836
la 19-a jarcenta brita flegistino
Florence Nightingale.
Florence Nightingale.
04:22
Her mission was to provide
decent healthcare for everyone.
decent healthcare for everyone.
82
250464
4319
Ŝia misio estis doni
al ĉiuj taŭgan sanservon.
al ĉiuj taŭgan sanservon.
04:27
Nightingale was born into a rather
grand, very wealthy British family,
grand, very wealthy British family,
83
255367
4416
Nightingale naskiĝis en sufiĉe
grava, tre riĉa brita familio,
grava, tre riĉa brita familio,
04:31
who were horrified when she volunteered
to work in military hospitals
to work in military hospitals
84
259807
4041
kiu estis ŝokita, kiam ŝi volontulis
por labori en militaj hospitaloj
por labori en militaj hospitaloj
04:35
during the Crimean War.
85
263872
1634
dum la Krimea Milito.
04:37
Once there, she swiftly realized
86
265963
2329
Tie, ŝi rapide eksciis,
04:40
that more patients were dying
of infections that they caught there,
of infections that they caught there,
87
268316
3613
ke pli da pacientoj mortas
pro infektoj
pro infektoj
04:43
in the filthy, fetid wards,
88
271953
1968
kaŭzitaj de la malpuregaj,
fetoraj ĉambroj,
fetoraj ĉambroj,
04:45
than they were of battle wounds.
89
273945
1753
ol pro batalvundoj.
04:47
So she campaigned
for cleaner, lighter, airier clinics
for cleaner, lighter, airier clinics
90
275722
4286
Tial ŝi postulis, ke pli puraj,
helaj, kaj aerumitaj klinikoj
helaj, kaj aerumitaj klinikoj
04:52
to be designed and built.
91
280032
1756
estu dezajnitaj kaj konstruitaj.
04:54
Back in Britain,
92
282389
1185
Revene al Britio,
04:55
she mounted another campaign,
93
283598
1490
ŝi starigis alian kampanjon,
04:57
this time for civilian hospitals,
94
285112
2058
ĉi-tempe por civilaj hospitaloj,
04:59
and insisted that the same design
principles were applied to them.
principles were applied to them.
95
287194
3873
kaj insistis apliki la samajn
dezajnprincipojn.
dezajnprincipojn.
05:03
The Nightingale ward, as it is called,
96
291496
2752
La Nightingale-flegejo,
kiel oni nomas ĝin,
kiel oni nomas ĝin,
05:06
dominated hospital design
for decades to come,
for decades to come,
97
294272
3680
regis hospitalan dezajnon dum jardekoj,
05:09
and elements of it are still used today.
98
297976
3042
kaj elementoj de ĝi estas
ankoraŭ uzataj hodiaŭ.
ankoraŭ uzataj hodiaŭ.
05:13
But by then,
99
301834
1255
Sed tiutempe,
05:15
design was seen as a tool
of the Industrial Age.
of the Industrial Age.
100
303113
3028
dezajno jam estis vidata kiel
ilo de la Industria Epoko.
ilo de la Industria Epoko.
05:18
It was formalized and professionalized,
101
306165
2726
Ĝi fariĝis laŭregula profesio,
05:20
but it was restricted to specific roles
102
308915
2493
sed limigita al specifaj roloj
05:23
and generally applied in pursuit
of commercial goals
of commercial goals
103
311432
3078
kaj ĝenerale aplikita al komercaj celoj
05:26
rather than being used intuitively,
104
314534
2275
anstataŭ esti uzata intuicie,
05:28
as Florence Nightingale, Blackbeard
and Ying Zheng had done.
and Ying Zheng had done.
105
316833
4226
kiel faris Florence Nightingale,
Nigrabarbo, kaj Ying Zheng.
Nigrabarbo, kaj Ying Zheng.
05:33
By the 20th century,
106
321412
1470
En la 20-a jarcento,
05:34
this commercial ethos was so powerful,
107
322906
3013
ĉi tiu komerca etoso estis tiel potenca,
05:37
that any designers who deviated from it
108
325943
2524
ke la dezajnistoj, kiuj deviis de ĝi
05:40
risked being seen as cranks
or subversives.
or subversives.
109
328491
3607
riskis esti rigarditaj
kiel stranguloj aŭ disidentoj.
kiel stranguloj aŭ disidentoj.
05:44
Now among them is one
of my great design heroes,
of my great design heroes,
110
332538
3816
Inter la disidentoj estas unu
el miaj gravaj dezajnherooj,
el miaj gravaj dezajnherooj,
05:48
the brilliant László Moholy-Nagy.
111
336378
2528
la genia Laszlo Moholy-Nagy.
05:50
He was the Hungarian artist and designer
112
338930
2767
Li estis hungara artisto kaj dezajnisto,
05:53
whose experiments with the impact
of technology on daily life
of technology on daily life
113
341721
4256
kies eksperimentoj pri la efekto
de teknologio sur la ĉiutaga vivo
de teknologio sur la ĉiutaga vivo
05:58
were so powerful
114
346001
1166
estis tiel potenca,
05:59
that they still influence
the design of the digital images
the design of the digital images
115
347191
3300
ke ili ankoraŭ influas la dezajnon
de la ciferecaj bildoj,
de la ciferecaj bildoj,
06:02
we see on our phone and computer screens.
116
350515
2722
kiujn oni vidas sur telefonaj
kaj komputilaj ekranoj.
kaj komputilaj ekranoj.
06:05
He radicalized the Bauhaus Design
School in 1920s Germany,
School in 1920s Germany,
117
353658
4697
Li radikaligis la Bahaus-an dezajnon
de la 1920-aj jaroj en Germanio,
de la 1920-aj jaroj en Germanio,
06:10
and yet some of his former
colleagues shunned him
colleagues shunned him
118
358379
2747
tamen kelkaj el liaj iamaj
kolegoj evitadis lin
kolegoj evitadis lin
06:13
when he struggled to open a new
Bauhaus in Chicago years later.
Bauhaus in Chicago years later.
119
361150
4618
kiam li klopodis starigi novan
Bauhaus-movadon
en Ĉikago jarojn poste.
Bauhaus-movadon
en Ĉikago jarojn poste.
06:18
Moholy's ideas were as bold
and incisive as ever,
and incisive as ever,
120
366194
4214
La ideoj de Moholy estis
ĉiam aŭdacaj kaj novigaj,
ĉiam aŭdacaj kaj novigaj,
06:22
but his approach to design
was too experimental,
was too experimental,
121
370432
3727
sed lia aliro al dezajno estis
tro eksperimenta,
tro eksperimenta,
06:26
as was his insistence
on seeing it, as he put it,
on seeing it, as he put it,
122
374183
3484
samkiel estis lia insisto vidi ĝin
06:29
as an attitude, not a profession
to be in tune with the times.
to be in tune with the times.
123
377691
4299
kiel sintenon, anstataŭ profesio,
por konkordi kun la tempoj.
por konkordi kun la tempoj.
06:34
And sadly, the same applied
124
382782
1853
Malfeliĉe, la sama okazis
06:36
to another design maverick:
Richard Buckminster Fuller.
Richard Buckminster Fuller.
125
384659
4484
pri alia dezajno-nekonformulo:
Richard Buckminster Fuller.
Richard Buckminster Fuller.
06:41
He was yet another
brilliant design visionary
brilliant design visionary
126
389167
3690
Ankaŭ li estis
genia dezajnviziulo
genia dezajnviziulo
06:44
and design activist,
127
392881
1417
kaj dezajnaktivisto,
06:46
who was completely committed
to designing a sustainable society
to designing a sustainable society
128
394322
4564
kiu tute sindonis al dezajni
daŭrigeblan socion
daŭrigeblan socion
06:50
in such a forward-thinking way
129
398910
1880
tiel avangarde
06:52
that he started talking about
the importance of environmentalism
the importance of environmentalism
130
400814
3340
ke li komencis paroli pri la
gravecon de ekologiismo
gravecon de ekologiismo
06:56
in design in the 1920s.
131
404178
2753
en dezajno en la 1920-aj jaroj.
06:59
Now he, despite his efforts,
132
407632
2453
Malgraŭ lia strebado,
07:02
was routinely mocked as a crank
by many in the design establishment,
by many in the design establishment,
133
410109
4733
multaj en la dezajnrondo
oftege mokis tiun strangulon,
oftege mokis tiun strangulon,
07:06
and admittedly,
134
414866
1168
kaj fakte
07:08
some of his experiments failed,
135
416058
1793
kelkaj el liaj eksperimentoj
malsukcesis,
malsukcesis,
07:09
like the flying car
that never got off the ground.
that never got off the ground.
136
417875
2994
ekzemple la fluganta aŭto,
kiu neniam soriris.
kiu neniam soriris.
07:12
And yet, the geodesic dome,
137
420893
2048
Tamen, la geodezia kupolo,
07:14
his design formula to build
an emergency shelter
an emergency shelter
138
422965
3324
lia dezajnformulo por konstrui
krizokazan loĝejon
krizokazan loĝejon
07:18
from scraps of wood, metal, plastic,
139
426313
2681
el pecoj de ligno, metalo, plasto,
07:21
bits of tree, old blankets,
plastic sheeting --
plastic sheeting --
140
429018
3246
partoj de arbo, malnovaj litkovriloj,
plastofolio
plastofolio
07:24
just about anything
that's available at the time --
that's available at the time --
141
432288
2747
- fakte, ĉia ajn havebla tiumomente -
07:27
is one of the greatest feats
of humanitarian design,
of humanitarian design,
142
435059
3571
estas unu el la plej grandaj atingoj
de humana dezajno,
de humana dezajno,
07:30
and has provided sorely needed refuge
143
438654
2663
kaj donis urĝe bezonatan rifuĝon
07:33
to many, many people
in desperate circumstances
in desperate circumstances
144
441341
3223
al multaj homoj en senesperaj
cirkonstancoj.
cirkonstancoj.
07:36
ever since.
145
444588
1231
ekde ĝia invento.
07:38
Now, it was the courage
and verve of radical designers
and verve of radical designers
146
446446
4038
La kuraĝo kaj vervo de radikalaj dezajnistoj
07:42
like Bucky and Moholy
147
450508
1852
kiel Bucky kaj Moholy
07:44
that drew me to design.
148
452384
2273
altiris min al dezajno.
07:46
I began my career as a news journalist
and foreign correspondent.
and foreign correspondent.
149
454681
4036
Komence, mi estis ĵurnalistino
kaj eksterlanda korespondantino.
kaj eksterlanda korespondantino.
07:50
I write about politics, economics
and corporate affairs,
and corporate affairs,
150
458741
3418
Mi raportis pri politiko, ekonomio,
kaj entreprenaj aferoj,
kaj entreprenaj aferoj,
07:54
and I could have chosen
to specialize in any of those fields.
to specialize in any of those fields.
151
462183
3826
kaj mi povus specialigi en
iu ajn el tiuj kampoj.
iu ajn el tiuj kampoj.
07:58
But I picked design,
152
466033
1744
Sed mi elektis dezajnon,
07:59
because I believe it's one of the most
powerful tools at our disposal
powerful tools at our disposal
153
467801
3708
ĉar mi kredas, ke ĝi estas unu
el la plej potencaj iloj
el la plej potencaj iloj
08:03
to improve our quality of life.
154
471533
2419
por plibonigi nian kvaliton de vivo.
08:07
Thank you, fellow TED design buffs.
155
475755
2578
Dankon, TED dezajno-geamikoj.
08:10
(Applause)
156
478357
1664
(Aplaŭdo)
08:12
And greatly as I admire the achievements
of professional designers,
of professional designers,
157
480045
4408
Kvankam mi multe admiras la atingojn
de profesiaj dezajnistoj,
de profesiaj dezajnistoj,
08:16
which have been extraordinary and immense,
158
484477
2595
kiuj estis eksterordinaraj kaj grandegaj,
08:19
I also believe
159
487096
1461
mi ankaŭ kredas,
08:20
that design benefits hugely
from the originality,
from the originality,
160
488581
3493
ke dezajno profitas multe
de la originaleco,
de la originaleco,
08:24
the lateral thinking
161
492098
1318
la nekutima pensado,
08:25
and the resourcefulness
of its rebels and renegades.
of its rebels and renegades.
162
493440
3715
kaj la inĝenieco de ĝiaj ribeluloj
kaj disidentoj.
kaj disidentoj.
08:29
And we're living at a remarkable
moment in design,
moment in design,
163
497683
3946
Ni vivas en rimarkinda
epoko de dezajno,
epoko de dezajno,
08:33
because this is a time when the two camps
are coming closer together.
are coming closer together.
164
501653
4804
ĉar hodiaŭ la du grupoj
proksimiĝas unu al la alia.
proksimiĝas unu al la alia.
08:38
Because even very basic advances
in digital technology
in digital technology
165
506481
4291
Ĉar eĉ tre bazaj antaŭeniroj en
cifereca teknologio
cifereca teknologio
08:42
have enabled them to operate
increasingly independently,
increasingly independently,
166
510796
4284
ebligis ilin labori pli sendepende,
08:47
in or out of a commercial context,
167
515104
2414
en aŭ ekster komerca kunteksto,
08:49
to pursue ever more ambitious
and eclectic objectives.
and eclectic objectives.
168
517542
5049
kaj strebi atingi pli ambiciajn
kaj eklektikajn celojn.
kaj eklektikajn celojn.
08:54
So in theory,
169
522615
1646
En teorio,
bazaj ideoj kiel amasfinancado,
nubo-komputado, sociaj amasinformiloj
nubo-komputado, sociaj amasinformiloj
08:56
basic platforms like crowdfunding,
cloud computing, social media
cloud computing, social media
170
524285
5287
09:01
are giving greater freedom
to professional designers
to professional designers
171
529596
3444
donas pligrandan liberecon al
profesiaj dezajnistoj,
profesiaj dezajnistoj,
09:05
and giving more resources
for the improvisational ones,
for the improvisational ones,
172
533064
3485
kaj donas pli da rimedoj
por la improvizistoj,
por la improvizistoj,
09:08
and hopefully,
173
536573
1157
kaj espereble,
09:09
a more receptive response to their ideas.
174
537754
2505
pli akcepteman respondon por iliaj ideoj.
09:12
Now, some of my favorite
examples of this are in Africa,
examples of this are in Africa,
175
540671
4167
Iuj el miaj plejŝatataj ekzemploj
priaj troviĝas en Afriko,
priaj troviĝas en Afriko,
09:16
where a new generation of designers
176
544862
2127
kie nova generacio de dezajnistoj
09:19
are developing incredible
Internet of Things technologies
Internet of Things technologies
177
547013
3545
disvolvigas nekredeblajn teknologiojn
de la Interreto de Aĵoj
de la Interreto de Aĵoj
09:22
to fulfill Florence Nightingale's dream
of improving healthcare
of improving healthcare
178
550582
4604
por plenumi la revon de Florence
Nightingale pri plibonigo de sanzorgo
Nightingale pri plibonigo de sanzorgo
09:27
in countries where more people
now have access to cell phones
now have access to cell phones
179
555210
3548
en landoj kie pli da homoj nun
havas aliron al poŝtelefono
havas aliron al poŝtelefono
09:30
than to clean, running water.
180
558782
2185
ol al pura, trinkebla akvo.
09:32
And among them is Arthur Zang.
181
560991
2627
Inter ili estas Arturo Zang.
09:35
He's a young, Cameroonian design engineer
182
563642
2870
Li estas juna, kameruna dezajninĝeniero
09:38
who has a adapted a tablet
computer into the Cardiopad,
computer into the Cardiopad,
183
566536
4145
kiu prenis tabulkomputilon
por fari sian Cardiopad-on,
por fari sian Cardiopad-on,
09:42
a mobile heart-monitoring device.
184
570705
2423
movebla koro-kontrolaparato.
09:45
It can be used to monitor the hearts
of patients in remote, rural areas.
of patients in remote, rural areas.
185
573152
4341
Ĝi povas kontroli la korojn de pacientoj
en fora kamparo.
en fora kamparo.
09:49
The data is then sent
on a cellular network
on a cellular network
186
577517
2646
La datumoj estas senditaj tra ĉela reto
09:52
to well-equipped hospitals
hundreds of miles away
hundreds of miles away
187
580187
3030
al modernaj malsanulejoj
centojn da mejloj for
centojn da mejloj for
09:55
for analysis.
188
583241
1176
por analizo.
09:56
And if any problems are spotted
by the specialists there,
by the specialists there,
189
584441
3305
Se iuj problemoj malkovriĝas,
specialistoj tie
specialistoj tie
09:59
a suitable course of treatment
is recommended.
is recommended.
190
587770
3224
tuj rekomendos taŭgan traktadon.
10:03
And this of course saves many patients
191
591018
2311
Tio kompreneble sendevigas
multajn pacientojn
multajn pacientojn
10:05
from making long, arduous, expensive
and often pointless journeys
and often pointless journeys
192
593353
5205
fari longajn, penigajn, multekostajn
kaj ofte senutilajn vojaĝojn
kaj ofte senutilajn vojaĝojn
10:10
to those hospitals,
193
598582
1318
al malsanulejoj,
10:11
and makes it much, much likelier
194
599924
2279
dum iliaj koroj tamen
10:14
that their hearts
will actually be checked.
will actually be checked.
195
602227
2601
estos efektive kontrolataj.
10:17
Arthur Zang started working
on the Cardiopad eight years ago,
on the Cardiopad eight years ago,
196
605298
3322
Arturo Zang komencis labori pri la
Cardiopad-o antaŭ ok jaroj,
Cardiopad-o antaŭ ok jaroj,
10:20
in his final year at university.
197
608644
2723
en sia fina jaro ĉe universitato.
10:23
But he failed to persuade
any conventional sources
any conventional sources
198
611391
3415
Li malsukcesis persvadi
konvenciajn monfontojn
konvenciajn monfontojn
10:26
to give him investment to get
the project off the ground.
the project off the ground.
199
614830
3427
investi en sia projekto.
10:30
He posted the idea on Facebook,
200
618281
1873
Li publikigis la ideon ĉe Fejsbuko,
10:32
where a Cameroonian
government official saw it
government official saw it
201
620178
2656
kie kameruna registaroficisto vidis ĝin
10:34
and managed to secure
a government grant for him.
a government grant for him.
202
622858
2953
kaj sukcesis ekhavi registaran
stipendion al li.
stipendion al li.
10:38
He's now developing
not only the Cardiopad,
not only the Cardiopad,
203
626119
3036
Li nun evoluigas ne nur la Cardiopad-on,
10:41
but other mobile medical devices
to treat different conditions.
to treat different conditions.
204
629179
4628
sed ankaŭ aliajn moveblajn
aparatojn por diversajn malsanojn.
aparatojn por diversajn malsanojn.
10:45
And he isn't alone,
205
633831
1646
Kaj li ne estas sola,
10:47
because there are many other
inspiring and enterprising designers
inspiring and enterprising designers
206
635501
4923
ĉar ekzistas multaj aliaj
entreprenemaj dezajnistoj,
entreprenemaj dezajnistoj,
10:52
who are also pursuing
extraordinary projects of their own.
extraordinary projects of their own.
207
640448
3892
kiuj ankaŭ disvolvas siajn
proprajn elstarajn projektojn.
proprajn elstarajn projektojn.
10:56
And I'm going to finish
by looking at just a few of them.
by looking at just a few of them.
208
644364
3546
Mi tuj finos konsiderante nur
kelkajn el ili.
kelkajn el ili.
10:59
One is Peek Vision.
209
647934
2255
Unu estas Peek Vision.
11:02
This is a group of doctors
and designers in Kenya,
and designers in Kenya,
210
650213
3075
Temas pri grupo de kuracistoj kaj
dezajnistoj en Kenjo,
dezajnistoj en Kenjo,
11:05
who've developed an Internet of Things
technology of their own,
technology of their own,
211
653312
3209
kiu jam disvolvis sian propran
teknologion de Interreto de Aĵoj,
teknologion de Interreto de Aĵoj,
11:08
as a portable eye examination kit.
212
656545
2601
kiel porteblan ilaron por okulekzameno.
11:11
Then there's Gabriel Maher,
213
659639
1922
Ankaŭ estas Gabriel Maher,
11:13
who is developing a new design language
214
661585
2074
kiu disvolvas novan dezajno-lingvo
11:15
to enable us to articulate the subtleties
of our changing gender identities,
of our changing gender identities,
215
663683
5120
por esprimi la subtilecojn de nia
ŝanĝanta genra identeco,
ŝanĝanta genra identeco,
11:20
without recourse
to traditional stereotypes.
to traditional stereotypes.
216
668827
2885
sen uzi tradiciajn stereotipojn.
11:23
All of these designers and many more
are pursuing their dreams,
are pursuing their dreams,
217
671736
4267
Ĉiuj tiuj dezajnistoj kaj multaj aliaj
realigas siajn revojn,
realigas siajn revojn,
11:28
by the making the most
of their newfound freedom,
of their newfound freedom,
218
676027
2626
profitante sian
ĵus trovitan liberecon,
ĵus trovitan liberecon,
11:30
with the discipline
of professional designers
of professional designers
219
678677
2898
per la disciplino
de profesiaj dezajnistoj
de profesiaj dezajnistoj
11:33
and the resourcefulness
of rebels and renegades.
of rebels and renegades.
220
681599
2902
kaj la inĝenieco de ribeluloj
kaj disidentoj.
kaj disidentoj.
11:36
And we all stand to benefit.
221
684525
2062
Kaj ni ĉiuj gajnas de tio.
11:38
Thank you.
222
686611
1163
Dankon.
11:39
(Applause)
223
687798
3519
(Aplaŭdo)
ABOUT THE SPEAKER
Alice Rawsthorn - Design criticColumnist and author Alice Rawsthorn illuminates the mesh of design woven into every aspect of our everyday lives and communities.
Why you should listen
As a columnist for Frieze and a writer for the International New York Times, Alice Rawsthorn explores the world of design, seeking projects that fit their function "while also being responsible, ethically and environmentally, and desirable." In 2015, Rawsthorn launched a daily Instagram diary to demonstrate how social media could enrich the collective conversation on design.
In her acclaimed book Hello World: Where Design Meets Life, Rawsthorn demonstrates the influence and impact of design on our lives and culture. She is active with various arts organizations, including London's Chisenhale Gallery and Michael Clark's contemporary dance company (where she chairs the boards of trustees).
Alice Rawsthorn | Speaker | TED.com