TEDGlobal 2010
Ethan Zuckerman: Listening to global voices
Ethan Zuckerman: Aŭskulti tutmondajn voĉojn
Filmed:
Readability: 4.3
814,118 views
Kompreneble la reto kunligas la terglobon, sed plej multaj inter ni fine aŭdas preskaŭ nur homojn, kiaj ni mem. Blogisto kaj teknologiisto Ethan Zuckerman volas helpi kundividi historiojn el la tuta mondo. Li parolas pri taŭgaj strategioj por plivastigi vian Twitter-mondon kaj legi novaĵojn en lingvoj, kiujn vi eĉ ne scipovas.
Ethan Zuckerman - Blogger, digital visionary
Ethan Zuckerman studies how the world -- the whole world -- uses new media to share information and moods across cultures, languages and platforms. Full bio
Ethan Zuckerman studies how the world -- the whole world -- uses new media to share information and moods across cultures, languages and platforms. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I'm an American, which means, generally,
0
0
3000
Mi estas usonano; tio ĝenerale signifas, ke
00:18
I ignore football unless it involves
1
3000
2000
mi scias nenion pri futbalo, krom tio,
00:20
guys my size or Bruno's size
2
5000
2000
ke ĝi rilatas al uloj de mia grandeco aŭ tiu de Bruno
00:22
running into each other at extremely high speeds.
3
7000
3000
kurantaj unu kontraŭ la alia je grandega rapido.
00:25
That said, it's been really hard
4
10000
2000
Cetere, vere malfacilegas
00:27
to ignore football
5
12000
2000
ignori piedpilkon
00:29
for the last couple of weeks.
6
14000
2000
dum la lastaj semajnoj.
00:31
I go onto Twitter, there are all these strange words that I've never heard before:
7
16000
3000
Mi iras al Twitter, kie estas amaso da strangaj vortoj, kiujn mi neniam antaŭe aŭdis:
00:34
FIFA, vuvuzela,
8
19000
2000
FIFA, vuvuzelo,
00:36
weird jokes about octopi.
9
21000
2000
strangaj ŝercoj pri polpoj.
00:38
But the one that's really been sort of stressing me out,
10
23000
2000
Sed tio, kio vere agacetis min,
00:40
that I haven't been able to figure out,
11
25000
2000
kies signifon mi ne sukcesis malkovri,
00:42
is this phrase "Cala a boca, Galvao."
12
27000
2000
estas la frazo "Cala a boca, Galvao".
00:44
If you've gone onto Twitter in the last couple of weeks,
13
29000
2000
Se vi vizitis Twitter-on en la lastaj semajnoj,
00:46
you've probably seen this.
14
31000
2000
vi probable vidis ĝin.
00:48
It's been a major trending topic.
15
33000
2000
Ĝi estis plej populara temo.
00:50
Being a monolingual American, I obviously don't know what the phrase means.
16
35000
3000
Kiel unulingva usonano, mi evidente ne scias, kion signifas tiu frazo.
00:53
So I went onto Twitter,
17
38000
2000
Mi do iris al Twitter
00:55
and I asked some people if they could explain to me "Cala a boca, Galvao."
18
40000
3000
kaj mi demandis al iuj, ĉu ili povas klarigi al mi "Cala a boca, Galvao".
00:58
And fortunately, my Brazilian friends
19
43000
2000
Kaj bonŝance miaj brazilaj amikoj
01:00
were more than ready to help.
20
45000
2000
estis tute pretaj helpi.
01:02
They explained that the Galvao bird
21
47000
3000
Ili klarigis, ke la birdo Galvao
01:05
is a rare and endangered parrot
22
50000
2000
estas malofta kaj endanĝera papago,
01:07
that's in terrible, terrible danger.
23
52000
2000
ĝi estas en terure granda danĝero.
01:09
In fact, I'll let them tell you a bit more about it.
24
54000
2000
Fakte, mi lasos ilin rakonti al vi iom pli pri ĝi.
01:11
Narrator: A word about Galvao, a very rare kind of bird
25
56000
3000
Rakontanto: Iom pri Galvao, maloftega birdospecio
01:14
native to Brazil.
26
59000
2000
origina el Brazilo.
01:16
Every year, more than 300,000 Galvao birds
27
61000
3000
Ĉiujare pli ol 300 mil Galvao-birdoj
01:19
are killed during Carnival parades.
28
64000
2000
estas mortigataj dum karnavalparadoj.
01:21
Ethan Zuckerman: Obviously, this is a tragic situation,
29
66000
2000
Ethan Zuckerman: Kompreneble tio estas tragedia situacio,
01:23
and it actually gets worse.
30
68000
2000
kaj ĝi efektive plimalboniĝas.
01:25
It turns out that, not only is the Galvao parrot
31
70000
2000
Montriĝas, ke ne nur la papago Galvao estas
01:27
very attractive, useful for headdresses,
32
72000
3000
tre alloga, uzata por kapornamaĵoj,
01:30
it evidently has certain hallucinogenic properties,
33
75000
3000
ĝi montriĝas havi kelkajn halucinajn ecojn.
01:33
which means that there's a terrible problem
34
78000
2000
Tio signifas, ke ekzistas terura problemo
01:35
with Galvao abuse.
35
80000
2000
pri trouzado de Galvao.
01:37
Some sick and twisted people have found themselves snorting Galvao.
36
82000
3000
Kelkaj malsanaj kaj konfuzaj homoj eĉ snufis Galvaon.
01:40
And it's terribly endangered.
37
85000
2000
Kaj ĝi estas terure endanĝerigita.
01:42
The good news about this is that the global community --
38
87000
2000
La bona novaĵo estas tio, ke la tutmonda komunumo --
01:44
again, my Brazilian friends tell me --
39
89000
2000
denove, miaj brazilaj amikoj rakontas al mi --
01:46
is pitching in to help out.
40
91000
2000
engaĝiĝas por helpi.
01:48
It turns out that Lady Gaga
41
93000
2000
Montriĝas, ke Lady Gaga
01:50
has released a new single --
42
95000
2000
lanĉis novan unuopaĵon --
01:52
actually five or six new singles, as near as I can tell --
43
97000
3000
fakte kvin aŭ ses novajn unuopaĵojn, laŭ mia memoro --
01:55
titled "Cala a boca, Galvao."
44
100000
2000
sub la titolo "Cala a boca, Galvao".
01:57
And my Brazilian friends tell me that
45
102000
2000
Kaj miaj brazilaj amikoj rakontas al mi, ke,
01:59
if I just tweet the phrase "Cala a boca, Galvao,"
46
104000
2000
se mi simple en Twitter dissendos la frazon "Cala a boca, Galvao"
02:01
10 cents will be given
47
106000
2000
10 cendoj estos donacataj
02:03
to a global campaign
48
108000
2000
al tutmonda kampanjo
02:05
to save this rare and beautiful bird.
49
110000
3000
por savo de tiu malofta, bela birdo.
02:08
Now, most of you have figured out that this was a prank,
50
113000
2000
Nu, plejmultaj inter vi jam malkovris, ke tio estis petolo,
02:10
and actually a very, very good one.
51
115000
2000
kaj fakte bonega petolo.
02:12
"Cala a boca, Galvao" actually means something very different.
52
117000
2000
"Cala a boca, Galvao" fakte signifas ion tute alian.
02:14
In Portugese, it means "Shut your mouth, Galvao."
53
119000
3000
En la portugala ĝi signifas "Fermu vian buŝon, Galvao".
02:17
And it specifically refers to this guy, Galvao Bueno,
54
122000
3000
Kaj ĝi specife rilatas al tiu ulo, Galvao Bueno,
02:20
who's the lead soccer commentator
55
125000
2000
la ĉefa futbalkomentisto
02:22
for Rede Globo.
56
127000
2000
de Rede Globo.
02:24
And what I understand from my Brazilian friends
57
129000
2000
Kaj laŭ tio, kion mi komprenis de miaj brazilaj amikoj
02:26
is that this guy is just a cliche machine.
58
131000
3000
ke temas pri tio, ke li estas kliŝanto.
02:29
He can ruin the most interesting match
59
134000
3000
Li povas ruinigi la plej interesan partion
02:32
by just spouting cliche again and again and again.
60
137000
2000
simple eligante kliŝaĵojn senĉese.
02:34
So Brazilians went to that first match
61
139000
2000
Do brazilanoj iris al la unua partio
02:36
against North Korea,
62
141000
2000
kontraŭ Nordkoreio
02:38
put up this banner, started a Twitter campaign
63
143000
2000
starigis tiun rubandon, komencis kampanjon ĉe Twitter
02:40
and tried to convince the rest of us
64
145000
2000
kaj provis konvinki nin ĉiujn
02:42
to tweet the phrase: "Cala a boca, Galvao."
65
147000
2000
plusendi la frazon "Cala a boca, Galvao".
02:44
And in fact, were so successful at this
66
149000
3000
Kaj fakte ili estis tiel sukcesaj pri tio,
02:47
that it topped Twitter for two weeks.
67
152000
2000
ke ĝi pintis en Twitter dum du semajnoj.
02:49
Now there's a couple --
68
154000
2000
Nun jen kelkaj --
02:51
there's a couple of lessons that you can take from this.
69
156000
3000
kelkaj lecionoj, kiujn vi povas tiri el tio.
02:54
And the first lesson, which I think is a worthwhile one,
70
159000
3000
Kaj la unua leciono, kiun mi kredas valora,
02:57
is that you cannot go wrong
71
162000
2000
estas tio, ke vi ne eraras
02:59
asking people to be active online,
72
164000
2000
peti homojn esti rete aktivaj,
03:01
so long as activism just means retweeting a phrase.
73
166000
3000
se aktiveco nur signifas plusendi frazon.
03:04
So as long as activism is that simple,
74
169000
2000
Dum aktiveco estas tiel simpla,
03:06
it's pretty easy to get away with.
75
171000
2000
estas tre facile liberiĝi.
03:08
The other thing you can take from this, by the way,
76
173000
2000
La alia afero, kiun oni lernas el tio, cetere,
03:10
is that there are a lot of Brazilians on Twitter.
77
175000
3000
estas la granda kvanto de brazilanoj ĉe Twitter.
03:13
There's more than five million of them.
78
178000
2000
Estas tie pli ol kvin milionoj.
03:15
As far as national representation,
79
180000
2000
Laŭ landa reprezentado,
03:17
11 percent of Brazilian internet users are on Twitter.
80
182000
3000
11 elcentoj de la brazilaj interret-uzantoj estas ĉe Twitter.
03:20
That's a much higher number than in the U.S. or U.K.
81
185000
3000
Tio estas multe pli granda nombro ol en Usono aŭ Britio.
03:23
Next to Japan,
82
188000
2000
Post Japanio
03:25
it's the second most represented by population.
83
190000
3000
ĝi estas la dua plej reprezentata laŭ loĝantaro.
03:28
Now if you're using Twitter or other social networks,
84
193000
2000
Se vi uzas Twitter-on aŭ aliajn sociajn retojn
03:30
and you didn't realize
85
195000
2000
kaj vi ne rimarkis, ke
03:32
this was a space with a lot of Brazilians in it,
86
197000
2000
ĝi estas spaco kun amaso da brazilanoj en ĝi,
03:34
you're like most of us.
87
199000
2000
vi estas kiel la plej multaj inter ni.
03:36
Because what happens on a social network
88
201000
2000
Ĉar kio okazas en socia reto, estas tio,
03:38
is you interact with the people
89
203000
2000
ke vi interagadas kun la homoj,
03:40
that you have chosen to interact with.
90
205000
2000
kiujn vi elektis por interagado.
03:42
And if you are like me, a big, geeky, white, American guy,
91
207000
3000
Kaj se vi estas kiel mi, granda, teknologiema, blanka usonano,
03:45
you tend to interact with a lot of other geeky, white, American guys.
92
210000
3000
vi emas interagadi kun amaso da aliaj teknologiemaj, blankaj usonanoj.
03:48
And you don't necessarily have the sense
93
213000
2000
Kaj vi ne nepre havas la impreson, ke
03:50
that Twitter is in fact a very heavily Brazilian space.
94
215000
2000
Twitter fakte estas dense brazila spaco.
03:52
It's also extremely surprising to many Americans,
95
217000
3000
Ankaŭ ege surprizas multajn usonanojn,
03:55
a heavily African-American space.
96
220000
3000
ke ĝi estas dense afrikdevena spaco.
03:58
Twitter recently did some research.
97
223000
2000
Twitter antaŭnelonge faris enketon.
04:00
They looked at their local population.
98
225000
2000
Ili esploris ĝian lokan loĝantaron.
04:02
They believe that 24 percent
99
227000
2000
Ili kredas, ke 24 elcentoj inter
04:04
of American Twitter users are African-American.
100
229000
2000
la usonaj Twitter-uzantoj estas afrikdevenaj.
04:06
That's about twice as high as African-Americans
101
231000
2000
Tio estas proksimume la duoblo de la proporcio
04:08
are represented in the population.
102
233000
2000
de afrikdevenuloj en la usona loĝantaro.
04:10
And again, that was very shocking to many Twitter users,
103
235000
2000
Kaj denove, tio estis tre ŝoka por multaj Twitter-uzantoj,
04:12
but it shouldn't be.
104
237000
2000
sed ĝi ne devus esti.
04:14
And the reason it shouldn't be is that on any day
105
239000
2000
Kaj la kialo estas tio, ke iam ajn oni
04:16
you can go into Trending Topics.
106
241000
2000
povas iri al la Pintaj Temoj.
04:18
And you tend to find topics
107
243000
2000
Kaj oni povas trovi temojn,
04:20
that are almost entirely African-American conversations.
108
245000
3000
kiuj estas preskaŭ entute afrikdevenulaj babiladoj.
04:24
This was a visualization done by Fernando Viegas
109
249000
2000
Jen vidigo farita de Fernando VIegas
04:26
and Martin Wattenberg,
110
251000
2000
kaj Martin Wattenberg,
04:28
two amazing visualization designers,
111
253000
2000
du imponaj vidigo-desegnistoj,
04:30
who looked at
112
255000
2000
kiuj rigardis al
04:32
a weekend's worth of Twitter traffic
113
257000
2000
semajnfina trafiko de Twitter
04:34
and essentially found that a lot of these trending topics
114
259000
2000
kaj esence trovis, ke amaso de tiuj pintaj temoj
04:36
were basically segregated conversations --
115
261000
3000
estas apartaj babiladoj --
04:39
and in ways that you wouldn't expect.
116
264000
2000
kaj laŭ manieroj, kiujn vi ne atendus.
04:41
It turns out that oil spill is a mostly white conversation,
117
266000
3000
Montriĝas, ke naftmalŝparo estas ĉefe blankula babilado,
04:44
that cookout
118
269000
2000
ke eksterdoma rostado "ĉurasko"
04:46
is a mostly black conversation.
119
271000
2000
estas ĉefe nigrula babilado.
04:48
And what's crazy about this is that
120
273000
2000
Kaj la frenezo en tio estas la fakto, ke
04:50
if you wanted to mix up who you were seeing on Twitter,
121
275000
3000
se vi volas varii, kion vi legas ĉe Twitter,
04:53
it's literally a quick click away.
122
278000
3000
tio troviĝas laŭvorte je unu klako.
04:56
You click on that cookout tag, there an entirely different conversation
123
281000
2000
Oni alklakas tiun markilon "ĉurasko", jen tute malsama babilado
04:58
with different people participating in it.
124
283000
3000
kun malsamaj partoprenantoj.
05:01
But generally speaking, most of us don't.
125
286000
2000
Sed ĝenerale la plej multaj inter ni ne faras tion.
05:03
We end up within these filter bubbles, as my friend Eli Pariser calls them,
126
288000
3000
Ni fine restas kun tiuj filtro-vezikoj, kiel mia amiko Eli Pariser nomas ilin,
05:06
where we see the people we already know
127
291000
2000
kie ni vidas la homojn, kiujn ni jam konas
05:08
and the people who are similar to the people we already know.
128
293000
3000
kaj la homoj, kiuj estas similaj al tiuj, kiujn ni konas.
05:11
And we tend not to see that wider picture.
129
296000
3000
Kaj ni ne emas vidi tiun pli vastan bildon.
05:14
Now for me, I'm surprised by this,
130
299000
3000
Nu, min tio surprizas, ĉar
05:17
because this wasn't how the internet was supposed to be.
131
302000
3000
tio ne estas kiel interreto supozeble devus esti.
05:20
If you go back into the early days of the internet,
132
305000
2000
Se oni retroiras al la unuaj tagoj de interreto,
05:22
when cyber-utopians like Nick Negroponte
133
307000
3000
kiam ciber-utopiuloj, kia Nick Negroponte
05:25
were writing big books like "Being Digital,"
134
310000
2000
verkis grandajn librojn kiel "Being Digital",
05:27
the prediction was that the internet
135
312000
2000
la antaŭdiro estis tio, ke interreto
05:29
was going to be an incredibly powerful force
136
314000
2000
fariĝos nekredeble potenca forto
05:31
to smooth out cultural differences,
137
316000
3000
por mildigi kulturajn diferencojn
05:34
to put us all on a common field of one fashion or another.
138
319000
3000
kaj meti nin ĉiujn sur komuna kampo iamoda.
05:37
Negroponte started his book with a story
139
322000
3000
Negroponte komencis sian libron per rakonto
05:40
about how hard it is to build connections
140
325000
2000
kiel malfacile estas starigi ligojn
05:42
in the world of atoms.
141
327000
2000
en la mondo de atomoj.
05:44
He's at a technology conference in Florida.
142
329000
2000
Li estas en teknologia konferenco en Florido.
05:46
And he's looking at something really, truly absurd,
143
331000
3000
Kaj li rigardas al io vere absurda,
05:49
which is bottles of Evian water on the table.
144
334000
3000
kio estas boteloj de akvo Evian sur la tablo.
05:52
And Negroponte says this is crazy.
145
337000
2000
Kaj Negroponte diras, ke tio estas frenezaĵo.
05:54
This is the old economy.
146
339000
2000
Tio estas la malnova ekonomio.
05:56
It's the economy of moving these
147
341000
2000
Estas la ekonomio movi tiujn
05:58
heavy, slow atoms over long distances that's very difficult to do.
148
343000
3000
pezajn, malrapidajn atomojn tra longaj distancoj, tio estas malfacilega.
06:01
We're heading to the future of bits,
149
346000
2000
Ni direktiĝas al la bita estonteco,
06:03
where everything is speedy, it's weightless.
150
348000
2000
en kiu ĉio estas rapida, senpeza.
06:05
It can be anywhere in the world at any time.
151
350000
2000
Povas esti kie ajn en la mondo, kiam ajn.
06:07
And it's going to change the world as we know it.
152
352000
3000
Kaj ĝi ŝanĝos la mondon, kiun ni konas.
06:10
Now, Negroponte has been right about a lot of things.
153
355000
2000
Nu, Negroponte pravis pri amaso da aferoj.
06:12
He's totally wrong about this one.
154
357000
2000
Li tute eraras pri tiu ĉi.
06:14
It turns out that in many cases
155
359000
2000
Montriĝas, ke en pluraj kazoj
06:16
atoms are much more mobile than bits.
156
361000
3000
atomoj estas pli moveblaj ol bitoj.
06:19
If I walk into a store in the United States,
157
364000
2000
Se mi eniras en vendejon en Usono,
06:21
it's very, very easy for me to buy water
158
366000
3000
estas facilege por mi aĉeti akvon
06:24
that's bottled in Fiji,
159
369000
2000
enboteligitan en Fiĝio,
06:26
shipped at great expense to the United States.
160
371000
2000
forsenditan tre koste al Usono.
06:28
It's actually surprisingly hard
161
373000
3000
Estas fakte surprize malfacile
06:31
for me to see a Fijian feature film.
162
376000
2000
por mi vidi fiĝian filmon.
06:33
It's really difficult for me to listen to Fijian music.
163
378000
3000
Vere malfacilas por mi aŭskulti fiĝian muzikon.
06:36
It's extremely difficult for me to get Fijian news,
164
381000
3000
Ege malfacilegas por mi ekhavi fiĝiajn novaĵojn,
06:39
which is strange, because actually there's an enormous amount going on in Fiji.
165
384000
3000
kio estas stranga, ĉar fakte multego okazas nun en Fiĝio.
06:42
There's a coup government. There's a military government.
166
387000
2000
Estas puĉa registaro. Estas militista registaro.
06:44
There's crackdowns on the press.
167
389000
2000
Estas limigoj al la gazetaro.
06:46
It's actually a place that we probably should
168
391000
2000
Ĝi ja estas loko, kiun ni probable devus
06:48
be paying attention to at the moment.
169
393000
2000
atenti ĉi-momente.
06:50
Here's what I think is going on.
170
395000
2000
Jen kio okazas laŭ mi.
06:52
I think that we tend to look a lot
171
397000
2000
Mi pensas, ke ni emas multe rigardi
06:54
at the infrastructure
172
399000
2000
al la infrastrukturo
06:56
of globalization.
173
401000
2000
de tutmondigo.
06:58
We look at the framework that makes it possible
174
403000
2000
Ni rigardas al la kadro, kiu ebligas al ni
07:00
to live in this connected world.
175
405000
2000
vivi en tiu ĉi interligita mondo.
07:02
And that's a framework that includes things like airline routes.
176
407000
3000
Kaj ĝi estas kadro, kiu inkluzivas aĵojn, kiaj aerlinioj.
07:05
It includes things like the Internet cables.
177
410000
2000
Kaj aĵoj, kia interret-kablo.
07:07
We look at a map like this one,
178
412000
2000
Ni rigardas mapon, kia tiu ĉi
07:09
and it looks like the entire world is flat
179
414000
3000
kaj ŝajnas, ke la tuta mondo estas ebena
07:12
because everything is a hop or two away.
180
417000
2000
ĉar ĉio estas je unu aŭ du flugoj.
07:14
You can get on a flight in London,
181
419000
2000
Oni povas eniri aviadilon en Londono
07:16
you can end up in Bangalore later today.
182
421000
2000
kaj fini la tagon en Bangalore.
07:18
Two hops, you're in Suva, the capitol of Fiji.
183
423000
2000
Du flugoj, vi estas en Suvo, la ĉefurbo de Fiĝio.
07:20
It's all right there.
184
425000
2000
Estas ĉio tie.
07:22
When you start looking at what actually
185
427000
2000
Kiam oni rigardas al tio, kio vere
07:24
flows on top of these networks,
186
429000
2000
fluas sur tiuj retoj,
07:26
you get a very different picture.
187
431000
2000
oni ekhavas tre malsaman bildon.
07:28
You start looking at how
188
433000
2000
Oni komence rigardas, kiel
07:30
the global plane flights move,
189
435000
2000
la tutmondaj flugoj moviĝas
07:32
and you suddenly discover that the world isn't even close to flat.
190
437000
2000
kaj subite oni malkovras, ke la mondo estas absolute ne ebena.
07:34
It's extremely lumpy.
191
439000
2000
Ĝi estas ege koncentrita.
07:36
There are parts of the world that are very, very well connected.
192
441000
2000
Estas partoj de la mondo, kiuj estas tre, tre bone konektitaj.
07:38
There's basically a giant pathway in the sky
193
443000
2000
Estas giganta vojo en la ĉielo
07:40
between London and New York.
194
445000
2000
inter Londono kaj Novjorko.
07:42
but look at this map, and you can watch this
195
447000
2000
Sed rigardu tiun ĉi mapon kaj vi povas spekti tion
07:44
for, you know, two or three minutes.
196
449000
2000
por, ni diru, du aŭ tri minutoj.
07:46
You won't see very many planes
197
451000
2000
Vi ne vidos tre multajn aviadilojn
07:48
go from South America to Africa.
198
453000
2000
inter Sudameriko kaj Afriko.
07:50
And you'll discover that there are parts of the globe
199
455000
2000
Kaj vi malkovros, ke estas partoj de la globo
07:52
that are systematically cut off.
200
457000
2000
kiuj estas sisteme fortranĉitaj.
07:54
When we stop looking at the infrastructure that makes connection possible,
201
459000
3000
Kiam ni ĉesas rigardi la infrastrukturon, kiu ebligas la konekton
07:57
and we look at what actually happens,
202
462000
3000
kaj rigardas tion, kio vere okazas,
08:00
we start realizing that the world doesn't work quite the same way
203
465000
2000
ni ekrimarkas, ke la mondo ne funkcias precize tiel,
08:02
that we think it does.
204
467000
2000
kiel ni pensas, ke ĝi funkcias.
08:04
So here's the problem that I've been interested in
205
469000
2000
Do jen la problemo, pri kiu mi interesiĝis
08:06
in the last decade or so.
206
471000
3000
proksimume dum la lasta jardeko.
08:09
The world is, in fact, getting more global.
207
474000
2000
La mondo vere fariĝas pli tutmonda.
08:11
It's getting more connected.
208
476000
2000
Ĝi fariĝas pli interplektita.
08:13
More of problems are global in scale.
209
478000
2000
Pli da problemoj estas mondoskalaj.
08:15
More of our economics is global in scale.
210
480000
2000
Pli de nia ekonomio estas tutgloba laŭ skalo.
08:17
And our media is less global by the day.
211
482000
3000
Kaj niaj amaskomunikiloj iĝas ĉiutage malpli tutglobaj.
08:20
If you watched a television broadcast in the United States in the 1970s,
212
485000
3000
Se oni spektis televidelsendon en Usono en la 1970-aj,
08:23
35 to 40 percent of it would have been international news
213
488000
3000
35 aŭ 40 elcentoj de ĝi estis internaciaj novaĵoj
08:26
on a nightly new broadcast.
214
491000
2000
en vespera novaĵ-elsendo.
08:28
That's down to about 12 to 15 percent.
215
493000
3000
Tio reduktiĝis al 12 ĝis 15 elcentoj.
08:31
And this tends to give us a very distorted view of the world.
216
496000
3000
Kaj tio donas al ni pli kaj pli tre mistorditan vidon al la mondo.
08:34
Here's a slide that Alisa Miller showed at a previous TED Talk.
217
499000
3000
Jen bildo, kiun Alisa Miller montris en antaŭa TED-prezentado.
08:37
Alisa's the president of Public Radio International.
218
502000
3000
Alisa estas la prezidanto de Publika Radio Internacia.
08:40
And she made a cartogram, which is basically a distorted map
219
505000
3000
Kaj ŝi faris kartogramon, mistorditan mapon
08:43
based on what American
220
508000
2000
bazitan sur tio, kion usonaj
08:45
television news casts
221
510000
2000
televidaj novaĵoj elsendas,
08:47
looked at for a month.
222
512000
2000
dum unu monato.
08:49
And you see that when you distort a map based on attention,
223
514000
3000
Kaj vi vidas, ke kiam oni vidas mistorditan mapon bazitan laŭ atento,
08:52
the world within American television news
224
517000
2000
la mondo en la usona novaĵtelevido
08:54
is basically reduced to
225
519000
2000
estas baze reduktita al
08:56
this giant bloated U.S.
226
521000
2000
tiu giganta ŝvelaĵo Usono
08:58
and a couple of other countries which we've invaded.
227
523000
2000
kaj kelkaj landoj, kiujn ni invadis.
09:00
And that's basically what our media is about.
228
525000
3000
Kaj esence tio estas la temo de niaj amaskomunikiloj.
09:03
And before you conclude that this is just a function of American TV news --
229
528000
3000
Kaj antaŭ ol vi konkludos, ke tio estas nur funkcio de la usona novaĵtelevido --
09:06
which is dreadful, and I agree that it's dreadful --
230
531000
3000
kio estas terura kaj mi konsentas, ke ĝi estas terura --
09:09
I've been mapping elite media like the New York Times,
231
534000
2000
mi analizis elitajn komunikilojn, kia New York Times,
09:11
and I get the same thing.
232
536000
2000
kaj mi havis la saman rezulton.
09:13
When you look at the New York Times, you look at other elite media,
233
538000
2000
Kiam oni rigardas New York Times, oni rigardas aliajn elitajn komunikilojn,
09:15
what you largely get are pictures of very wealthy nations
234
540000
3000
oni ekhavas bildojn de tre riĉaj landoj
09:18
and the nations we've invaded.
235
543000
2000
kaj la landoj, kiujn ni invadis.
09:20
It turns out that new media
236
545000
2000
Montriĝas, ke novaj medioj
09:22
isn't necessarily helping us all that much.
237
547000
2000
ne nepre helpas nin tiel multe.
09:24
Here's a map made by Mark Graham
238
549000
2000
Jen mapo farita de Mark Graham
09:26
who's down the street at the Oxford Internet Institute.
239
551000
2000
de Oxford Internet Institute.
09:28
A this is a map of articles in Wikipedia
240
553000
2000
Jen mapo de artikoloj en Wikipedia,
09:30
that have been geo-coded.
241
555000
2000
kiuj estis geografie lokalizitaj.
09:32
And you'll notice that there's a very heavy bias
242
557000
2000
Vi rimarkos, ke estas tre intensa inklino
09:34
towards North America and Western Europe.
243
559000
3000
al Nordameriko kaj Okcidenta Eŭropo.
09:37
Even within Wikipedias,
244
562000
2000
Eĉ en Vikipedioj,
09:39
where we're creating their own content online,
245
564000
2000
kie ni kreas la propran enhavon,
09:41
there's a heavy bias towards the place where
246
566000
2000
estas peza inklino favore al la loko, kie
09:43
a lot of the Wikipedia authors are based,
247
568000
2000
amaso da Vikipediaj aŭtoroj troviĝas,
09:45
rather than to the rest of the world.
248
570000
2000
kompare al la resto de la mondo.
09:47
In the U.K., you can get up,
249
572000
2000
En Britio, vi povas ekstari
09:49
you can pick up your computer when you get out of this session,
250
574000
2000
preni vian komputilon, kiam vi eliras el tiu ĉi seanco,
09:51
you could read a newspaper from India or from Australia,
251
576000
2000
vi povas legi ĵurnalon el Barato aŭ Aŭstralio,
09:53
from Canada, God forbid from the U.S.
252
578000
3000
el Kanado - Dio mia! - el Usono.
09:56
You probably won't.
253
581000
2000
Vi probable ne faros tion.
09:58
If you look at online media consumption --
254
583000
2000
Se oni rigardas al reta legado de amaskomunikiloj --
10:00
in this case, in the top 10 users of the internet --
255
585000
3000
en tiu kazo, al la 10 pintaj landoj laŭ uzado de interreto --
10:03
more than 95 percent of the news readership
256
588000
2000
pli ol 95 elcentoj de la novaĵlegantoj
10:05
is on domestic news sites.
257
590000
2000
estas pri enlandaj novaĵretejoj.
10:07
It's one of these rare cases where the U.S. is actually slightly better than [the U.K.],
258
592000
3000
Ĝi estas unu el la maloftaj kazoj en kiuj Usono iomete pli bonas ol Britio,
10:10
because we actually like reading your media,
259
595000
2000
ĉar ni vere ŝatas legi viajn komunikilojn
10:12
rather than vice versa.
260
597000
2000
anstataŭ la malo.
10:14
So all of this starts leading me
261
599000
2000
Do ĉio ĉi komencis pensigi min,
10:16
to think that we're in a state that I refer to
262
601000
2000
ke ni estas en situacio, kiun mi
10:18
as imaginary cosmopolitanism.
263
603000
2000
nomas imagita mondocivitaneco.
10:20
We look at the internet.
264
605000
2000
Ni rigardas la interreton.
10:22
We think we're getting this wide view of the globe.
265
607000
3000
Ni kredas, ke ni havas tiun vastan bildon de la terglobo.
10:25
We occasionally stumble onto a page in Chinese,
266
610000
2000
Ni eventuale stumblas en paĝo en la ĉina
10:27
and we decide that we do in fact have the greatest technology ever built
267
612000
3000
kaj ni decidas, ke ni ja havas la plej grandan teknologion iam ajn konstruitan
10:30
to connect us to the rest of the world.
268
615000
2000
por ligi nin al la cetera mondo.
10:32
And we forget that most of the time
269
617000
2000
Kaj ni forgesas, ke plej ofte
10:34
we're checking Boston Red Sox scores.
270
619000
3000
ni kontrolas la poentojn de basbalteamo Boston Red Sox.
10:37
So this is a real problem --
271
622000
2000
Do jen vera problemo --
10:39
not just because the Red Sox are having a bad year --
272
624000
3000
ne nur ĉar Red Sox havas malfavoran jaron --
10:42
but it's a real problem because,
273
627000
2000
sed vera problemo ĉar,
10:44
as we're discussing here at TED,
274
629000
2000
kiel ni jam diskutas tie ĉi ĉe TED,
10:46
the real problems in the world
275
631000
2000
la veraj problemoj en la mondo,
10:48
the interesting problems to solve
276
633000
2000
la interesaj problemoj solvendaj
10:50
are global in scale and scope,
277
635000
2000
estas tutmondaj laŭ skalo kaj koncerno,
10:52
they require global conversations
278
637000
2000
ili postulas tutmondaj interŝanĝoj
10:54
to get to global solutions.
279
639000
2000
por konduki al tutmondaj solvoj.
10:56
This is a problem we have to solve.
280
641000
2000
Tio estas problemo, kiun ni devas solvi.
10:58
So here's the good news.
281
643000
2000
Do jen la bona novaĵo.
11:00
For six years, I've been hanging out with these guys.
282
645000
2000
De la lastaj ses jaroj mi estas ligita al tiuj uloj.
11:02
This is a group called Global Voices.
283
647000
2000
Tio estas grupo nomata Global Voices [Terglobaj Voĉoj].
11:04
This is a team of bloggers from around the world.
284
649000
2000
Ĝi estas teamo de blogistoj el la tuta mondo.
11:06
Our mission was to fix the world's media.
285
651000
3000
Nia misio estas ripari la komunikilojn de la mondo.
11:09
We started in 2004.
286
654000
2000
Ni komencis en 2004.
11:11
You might have noticed, we haven't done all that well so far.
287
656000
2000
Vi eble jam rimarkis, ke ni ne agis tiel bone ĝis nun.
11:13
Nor do I think we are by ourselves,
288
658000
2000
Mi ankaŭ ne kredas, ke ni solaj
11:15
actually going to solve the problem.
289
660000
2000
estas solvontaj la problemon.
11:17
But the more that I think about it, the more that I think
290
662000
2000
Sed ju pli mi pensas pri ĝi, mi des pli pensas, ke
11:19
that a few things that we have learned along the way
291
664000
3000
kelkaj aferoj, kiujn ni lernis tra la vojo
11:22
are interesting lessons for how we would rewire
292
667000
3000
estas interesaj lecionoj pri kiel ni rekonektus
11:25
if we we wanted to use the web to have a wider world.
293
670000
3000
se ne ni volus uzi la reton por havi pli vastan mondon.
11:28
The first thing you have to consider
294
673000
2000
La unua konsiderenda afero
11:30
is that there are parts of the world
295
675000
2000
estas tio, ke ekzistas mondopartoj,
11:32
that are dark spots in terms of attention.
296
677000
2000
kiuj estas nigraj makuloj laŭ atento.
11:34
In this case -- the map of the world at night by NASA --
297
679000
3000
Ĉi-kaze -- la nokta mondomapo farita de NASA --
11:37
they're dark literally because of lack of electricity.
298
682000
3000
ili estas laŭvorte nigraj, ĉar mankas elektro.
11:40
And I used to think that a dark spot on this map
299
685000
2000
Kaj mi kutime pensis, ke nigra makulo sur tiu mapo
11:42
basically meant you're not going to get media from there
300
687000
2000
esence signifis, ke oni ne havos komunikilojn de tie
11:44
because there are more basic needs.
301
689000
2000
ĉar tie estas pli bazaj bezonoj.
11:46
What I'm starting to realize is that
302
691000
2000
Kion mi ekkomprenas estas tio, ke
11:48
you can get media, it's just an enormous amount of work,
303
693000
3000
oni povas havi komunikilojn, estas nur grandega kvanto da laboro
11:51
and you need an enormous amount of encouragement.
304
696000
2000
kaj oni bezonas grandegan kvanton da kuraĝigon.
11:53
One of those dark spots is Madagascar,
305
698000
2000
Unu el tiuj nigraj makuloj estas Madagaskaro,
11:55
a country which is generally better known for the Dreamworks film
306
700000
3000
lando, kiu ĝenerale estas plej konata pro la movbildo de Dreamworks
11:58
than it is actually known for
307
703000
2000
ol ĝi estas vere konata pro
12:00
the lovely people who live there.
308
705000
2000
la aminda popolo tie loĝanta.
12:02
And so the people who founded
309
707000
2000
Kaj tial la homoj, kiuj fondis
12:04
Foko Club in Madagascar
310
709000
2000
Foko-Klubon en Madagaskaro
12:06
weren't actually concerned with trying to change the image of their country.
311
711000
3000
ne estis fakte zorgantaj pri la ŝanĝo de la bildo de sia lando.
12:09
They were doing something much simpler.
312
714000
2000
Ili faris ion multe pli simplan.
12:11
It was a club to learn English
313
716000
2000
Ĝi estis klubo por lerni la anglan
12:13
and to learn computers and the internet.
314
718000
2000
kaj lerni pri komputiloj kaj interreto.
12:15
but what happened was that Madagascar
315
720000
3000
Sed okazis, ke Madagaskaro estis
12:18
went through a violent coup.
316
723000
2000
meze de perforta puĉo.
12:20
Most independent media was shut down.
317
725000
2000
Plej multaj sendependaj komunikiloj estis fermitaj.
12:22
And the high school students
318
727000
2000
Kaj la mezlernejanoj, kiuj
12:24
who were learning to blog through Foko Club
319
729000
2000
lernis blogi ĉe la Foko-Klubo
12:26
suddenly found themselves talking to an international audience
320
731000
2000
subite troviĝis parolantaj al internacia aŭdantaro
12:28
about the demonstrations, the violence,
321
733000
2000
pri la manifestacioj, la perforto,
12:30
everything that was going on within this country.
322
735000
3000
pri ĉio, kio okazis en sia lando.
12:33
So a very, very small program
323
738000
2000
Do tre, tre malgranda programo
12:35
designed to get people in front of computers,
324
740000
3000
elpensita por meti homojn antaŭ komputilojn
12:38
publishing their own thoughts, publishing independent media,
325
743000
3000
kaj publikigi siajn proprajn pensojn, publikigi sendependajn komunikojn,
12:41
ended up having a huge impact
326
746000
2000
fine havis grandegan influon
12:43
on what we know about this country.
327
748000
2000
pri tio, kion ni scias pri tiu lando.
12:45
Now the trick with this is that I'm guessing
328
750000
2000
Nu, la problemo en tio supozeble estas, ke
12:47
most people here don't speak Malagasy.
329
752000
3000
plej multaj homoj tie ĉi ne parolas la malagasan lingvon.
12:50
I'm also guessing that most of you don't even speak Chinese --
330
755000
2000
Mi supozas, ke plej multaj inter vi ankaŭ ne parolas la ĉinan --
12:52
which is sort of sad if you think about it,
331
757000
2000
kio estas iel bedaŭrinde, se oni konsideras, ke
12:54
as it's now the most represented language on the internet.
332
759000
2000
ĝi estas nun la plej vaste reprezentata lingvo en interreto.
12:56
Fortunately people are trying to figure out how to fix this.
333
761000
3000
Bonŝance estas homoj, kiuj provas ripari tion.
12:59
If you're using Google Chrome and you go to a Chinese language site,
334
764000
3000
Se vi uzas Google Chrome (la retkrozilon) kaj vizitas ĉinlingvan retejon,
13:02
you notice this really cute box at the top,
335
767000
3000
vi rimarkos tiun vere belan ujon supre,
13:05
which automatically detects that the page is in Chinese
336
770000
3000
kiu aŭtomate komprenas, ke tiu paĝo estas en la ĉina
13:08
and very quickly at a mouse click
337
773000
2000
kaj tre rapide je musklako
13:10
will give you a translation of the page.
338
775000
2000
donos al vi tradukaĵon de la paĝo.
13:12
Unfortunately, it's a machine translation of the page.
339
777000
3000
Bedaŭrinde temas pri maŝintraduko de la paĝo.
13:15
And while Google is very, very good with some languages,
340
780000
2000
Kaj dum Google estas treege bona pri kelkaj lingvoj,
13:17
it's actually pretty dreadful with Chinese.
341
782000
2000
ĝi estas vere katastrofa pri la ĉina.
13:19
And the results can be pretty funny.
342
784000
2000
Kaj la rezultoj povas esti ege amuzaj.
13:21
What you really want -- what I really want,
343
786000
3000
Kion vi vere volas -- kion mi vere volas,
13:24
is eventually the ability to push a button
344
789000
2000
estas fine la ebleco premi butonon kaj
13:26
and have this queued
345
791000
2000
havi tion sur vico
13:28
so a human being can translate this.
346
793000
2000
tiel ke homo povas traduki tion.
13:30
And if you think this is absurd, it's not.
347
795000
2000
Kaj se vi pensas, ke tio estas absurda, ĝi ne estas.
13:32
There's a group right now in China called Yeeyan.
348
797000
3000
Ekzistas grupo en Ĉinio nomata Yeeyan.
13:35
And Yeeyan is a group
349
800000
2000
Ĝi estas grupo
13:37
of 150,000 volunteers
350
802000
2000
de 150 mil volontuloj
13:39
who get online every day.
351
804000
2000
kiuj konektiĝas al la reto ĉiutage.
13:41
They look for the most interesting content in the English language.
352
806000
3000
Ili rigardas al la plej interesa enhavo en la angla lingvo.
13:44
They translate roughly 100 articles a day
353
809000
3000
Ili tradukas ĉirkaŭ 100 artikolojn ĉiutage
13:47
from major newspapers, major websites.
354
812000
2000
el la ĉefaj gazetoj, ĉefaj retejoj.
13:49
They put it online for free.
355
814000
2000
Ili enretigas tion senpage.
13:51
It's the project of a guy named Zhang Lei,
356
816000
2000
Ĝi estas la projekto de ulo nomata Zhang Lei,
13:53
who was living in the United States during the Lhasa riots
357
818000
3000
kiu vivis en Usono dum la ribeloj en Laso
13:56
and who couldn't believe how biased
358
821000
2000
kaj li ne povis kredi kiel tendenca
13:58
American media coverage was.
359
823000
2000
la usona amaskomunikilaro estas.
14:00
And he said, "If there's one thing I can do, I can start translating,
360
825000
3000
Kaj li diris, "Se estas io, kion mi povas fari, mi povas komenci
14:03
so that people between these countries
361
828000
2000
traduki, tiel ke la homoj inter tiuj landoj ekkomprenu
14:05
start understanding each other a little bit better."
362
830000
2000
sin iomete pli bone".
14:07
And my question to you is:
363
832000
2000
Jenj mia demando al vi:
14:09
if Yeeyan can line up 150,000 people
364
834000
2000
ĉe Yeeyan povas sin prezenti 150 mil homoj
14:11
to translate the English internet into Chinese,
365
836000
2000
por traduki la anglan interreton en la ĉinan,
14:13
where's the English language Yeeyan?
366
838000
3000
kie estas la anglalingva Yeeyan?
14:16
Who's going after Chinese,
367
841000
2000
Kiu sekvas la ĉinan,
14:18
which now has 400 million internet users out there?
368
843000
3000
kiu nun havas 400 milinojn da interretaj uzantoj?
14:21
My guess is at least one of them has something interesting to say.
369
846000
3000
Mi imagas, ke almenaŭ unu inter ili havas ion interesan por diri.
14:24
So even if we can find a way to translate from Chinese,
370
849000
3000
Se ni do povus trovi manieron traduki el la ĉina
14:27
there's no guarantee that we're going to find it.
371
852000
2000
ne estas garantio, ke ni trovos.
14:29
When we look for information online,
372
854000
2000
Kiam ni serĉas informojn per la reto,
14:31
we basically have two strategies.
373
856000
3000
ni havas ĝenerale du strategiojn.
14:34
We use a lot of search.
374
859000
2000
Ni uzas amason da serĉado.
14:36
And search is terrific if you know what you're looking for.
375
861000
3000
Kaj serĉadi estas bonege, se oni scias kion oni serĉas.
14:39
But if what you're looking for is serendipity,
376
864000
2000
Sed se la serĉado estas hazardludo,
14:41
if you want to stumble onto something
377
866000
2000
se oni volas stumbli en ion,
14:43
that you didn't know you needed,
378
868000
2000
pri kio vi ne sciis, ke vi bezonas ĝin,
14:45
our main philosophy is to look to our social networks,
379
870000
2000
nia ĉefa filozofio estas rigardi al la sociaj retoj,
14:47
to look for our friends.
380
872000
2000
al niaj geamikoj.
14:49
What are they looking at? Maybe we should be looking at it.
381
874000
3000
Kion ili rigardas? Eble ni devus rigardi al ĝi.
14:52
The problem with this is that essentially
382
877000
2000
La problemo estas tio, ke esence tio
14:54
what you end up getting after a while is the wisdom of the flock.
383
879000
2000
kion oni fine gajnas, estas la saĝeco de la grego.
14:56
You end up flocking with a lot of people
384
881000
2000
Oni gregiĝas kun amaso da homoj
14:58
who are probably similar to you,
385
883000
2000
probable similaj al si,
15:00
who have similar interests.
386
885000
2000
kun similaj interesoj.
15:02
And it's very, very hard to get information
387
887000
2000
Kaj estas malfacilege havi informojn
15:04
from the other flocks, from the other parts of the world
388
889000
3000
pri aliaj gregoj, el aliaj mondopartoj,
15:07
where people getting together and talking about their own interests.
389
892000
3000
kie homoj kuniĝas kaj parolas pri siaj propraj interesoj.
15:10
To do this, at a certain point,
390
895000
2000
Por fari tion, en iu momento,
15:12
you need someone to bump you out of your flock and into another flock.
391
897000
3000
oni bezonas iun por puŝi onin ekster la gregon kaj en alian gregon.
15:15
You need a guide.
392
900000
2000
Oni bezonas gvidiston.
15:17
So this is Amira Al Hussaini. She is the Middle East editor for Global Voices.
393
902000
3000
Jen Amira Al Hussaini. Ŝi estas la mezorienta eldonisto de Global Voices.
15:20
She has one of the hardest jobs in the world.
394
905000
2000
Ŝi havas unu el la plej malfacilaj laboroj en la mondo.
15:22
Not only does she have to keep our Israeli and Palestinian contributors
395
907000
2000
Ŝi ne nur devas eviti ke niaj israelaj kaj palestinaj kontribuantoj
15:24
from killing each other,
396
909000
2000
mortigu unuj la aliajn,
15:26
she has to figure out
397
911000
2000
ŝi devas eltrovi tion,
15:28
what is going to interest you
398
913000
2000
kio interesos vin pri
15:30
about the Middle East.
399
915000
2000
la Mezoriento.
15:32
And in that sense of trying to get you
400
917000
2000
Kaj provante allogi vin
15:34
out of your normal orbit,
401
919000
2000
ekster via normala orbito
15:36
and to try to get you to pay attention
402
921000
2000
kaj provi havi vian atenton por
15:38
to a story about someone who's
403
923000
2000
historio pri iu, kiu
15:40
given up smoking for the month of Ramadan,
404
925000
2000
ĉesis fumadi en la monato de Ramadano,
15:42
she has to know something about a global audience.
405
927000
3000
ŝi devas scii ion pri tutmonda aŭskultantaro.
15:45
She has to know something about what stories are available.
406
930000
2000
Ŝi devas scii ion pri kiuj historioj estas disponeblaj.
15:47
Basically, she's a deejay.
407
932000
2000
Esence ŝi estas diskĵokeo.
15:49
She's a skilled human curator
408
934000
2000
Ŝi estas lerta homa kuratoro
15:51
who knows what material is available to her,
409
936000
2000
kiu scias pri la disponebla materialo
15:53
who's able to listen to the audience,
410
938000
2000
ebla por aŭskultigi al la spektantaro
15:55
and who's able to make a selection
411
940000
2000
kaj kiu kapablas fari elektojn
15:57
and push people forward in one fashion or another.
412
942000
2000
kaj iamaniere antaŭenpuŝi homojn.
15:59
I don't think this is necessarily an algorithmic process.
413
944000
3000
Mi ne pensas, ke tio estas nepre algoritma procezo.
16:02
I think what's great about the internet
414
947000
2000
Mi pensas, ke kio estas grandioza pri interreto
16:04
is that it actually makes it much easier
415
949000
2000
estas, ke ĝi faciligas multe al
16:06
for deejays to reach a wider audience.
416
951000
2000
diskĵokeoj atingi vastan aŭskultantaron.
16:08
I know Amira.
417
953000
2000
Mi konas Amira-n.
16:10
I can ask her what to read.
418
955000
2000
Mi povas demandi al ŝi kion legi.
16:12
But with the internet, she's in a position where she can
419
957000
2000
Sed per interreto, ŝi estas en pozicio, kie ŝi povas
16:14
tell a lot of people what to read.
420
959000
2000
indiki al amaso da homoj kion legi.
16:16
And you can listen to her as well,
421
961000
2000
Kaj ankaŭ vi povas aŭskulti al ŝi,
16:18
if this is a way that you're interested in having your web widened.
422
963000
3000
se tio estas maniero, per kiu vi volas plivastigi vian reton.
16:21
So once you start widening like this,
423
966000
2000
Do kiam vi komencas plivastigi tiel,
16:23
once you start lighting up voices in the dark spots,
424
968000
2000
kiam vi komencas prilumi voĉojn en la nigraj makuloj,
16:25
once you start translating, once you start curating,
425
970000
3000
kiam vi komencas traduki, kuratori,
16:28
you end up in some really weird places.
426
973000
3000
vi fine venos en iuj vere strangaj lokoj.
16:31
This is an image from pretty much my favorite blog,
427
976000
2000
Jen bildo de mia plej ŝatata blogo,
16:33
which is AfriGadget.
428
978000
2000
AfriGadget.
16:35
And AfriGadget is a blog that looks
429
980000
2000
Kaj AfriGadget estas blogo kiu rigardas
16:37
at technology in an Africa context.
430
982000
2000
teknologion en afrika kunteksto.
16:39
And specifically, it's looking at a blacksmith
431
984000
3000
Kaj specife ĝi rigardas al forĝisto
16:42
in Kibera in Nairobi,
432
987000
2000
en Kibera, Najrobio (Kenjo)
16:44
who is turning the shaft of a Landrover
433
989000
2000
kiu transformas la ŝafton de Landrover-ĵipo
16:46
into a cold chisel.
434
991000
2000
en ĉizelilon.
16:48
And when you look at this image, you might find yourself going,
435
993000
2000
Kaj kiam oni rigardas tiun bildon, oni eble demandos al si
16:50
"Why would I conceivably care about this?"
436
995000
3000
"Kial damne mi devas interesiĝi pri tio?"
16:53
And the truth is, this guy can probably explain this to you.
437
998000
2000
Kaj vere tiu ulo probable povas klarigi tion al vi.
16:55
This is Erik Hersman. You guys may have seen him around the conference.
438
1000000
3000
Li estas Erik Hersman. Vi eble vidis lin en la konferencejo.
16:58
He goes by the moniker White African.
439
1003000
2000
Li estas konata laŭ la kromnomo Blanka Afrikano.
17:00
He's both a very well known American geek,
440
1005000
3000
Li estas kaj tre konata usona teknologiulo
17:03
but he's also Kenyan; he was born in Sudan, grew up in Kenya.
441
1008000
3000
kaj ankaŭ kenjano; li naskiĝis en Sudano kaj kreskis en Kenjo.
17:06
He is a bridge figure.
442
1011000
3000
Li estas ponta figuro.
17:09
He is someone who literally has feet in both worlds --
443
1014000
2000
Li estas iu kun piedoj en ambaŭ mondoj, laŭvorte --
17:11
one in the world of the African technology community,
444
1016000
3000
unu en la mondo de la afrika teknologia komunumo,
17:14
one in the world of the American technology community.
445
1019000
2000
alia en la mondo de la usona teknologia komunumo.
17:16
And so he's able to tell a story
446
1021000
3000
Kaj tial li povas rakonti pri
17:19
about this blacksmith in Kibera
447
1024000
2000
tiu forĝisto en Kibera
17:21
and turn it into a story about repurposing technology,
448
1026000
3000
kaj fari el ĝi rakonton pri readaptado de teknologio,
17:24
about innovating from constraint,
449
1029000
2000
pri novigo el limoj,
17:26
about looking for inspiration based on reusing materials.
450
1031000
3000
pri serĉado de inspiro bazita en la reutiligado de materialoj.
17:29
He knows one world,
451
1034000
2000
Li konas unu mondon
17:31
and he's finding a way to communicate it to another world,
452
1036000
3000
kaj li serĉas manieron konig ĝin al alia mondo,
17:34
both of which he has deep connections to.
453
1039000
3000
kaj kun ambaŭ li havas profundajn ligojn.
17:37
These bridge figures, I'm pretty well convinced,
454
1042000
3000
Tiuj ponto-figuroj, mi estas konvinkita,
17:40
are the future of how we try to make the world wider
455
1045000
2000
estas la estonteco de la maniero, laŭ kiu ni volas vastigi
17:42
through using the web.
456
1047000
2000
la mondon uzante la reton.
17:44
But the trick with bridges is, ultimately,
457
1049000
2000
Sed la detalo pri pontoj estas, finfine,
17:46
you need someone to cross them.
458
1051000
2000
tio, ke oni bezonas iun por transiri ilin.
17:48
And that's where we start talking about xenophiles.
459
1053000
2000
Kaj tie ni ekparolas pri ksenofiloj.
17:50
So if I found myself in the NFL,
460
1055000
3000
Se mi apartenus al la Nordamerika Futbal-Ligo,
17:53
I suspect I would spend my off-season
461
1058000
2000
mi imagas, ke mi pasigus mian ekstersezonan periodon
17:55
nursing my wounds, enjoying my house, so on and so forth --
462
1060000
3000
flegante miajn vundojn, ĝuante mian domon kaj tiel plu --
17:58
possibly recording a hip-hop album.
463
1063000
2000
eble enregistrante hiphopan albumon.
18:00
Dhani Jones,
464
1065000
2000
Dhani Jones,
18:02
who is the middle linebacker for the Cincinnati Bengals,
465
1067000
3000
kiu estas la meza dualinia defendanto de Cincinnati Bengals,
18:05
has a slightly different approach to the off-season.
466
1070000
3000
havas iomete malsaman aliron al la ekstersezono.
18:08
Dhani has a television show.
467
1073000
2000
Dhani havas televidoprogamon.
18:10
It's called "Dhani Tackles the Globe."
468
1075000
2000
Ĝi nomiĝas "Dhani tenas la globon".
18:12
And every week on this television show,
469
1077000
2000
Kaj ĉiusemajne en tiu programo
18:14
Dhani travels to a different nation of the world.
470
1079000
3000
Dhani vojaĝas al alia lando en la mondo.
18:17
He finds a local sporting team.
471
1082000
2000
Li trovas lokan sportteamon.
18:19
He trains with them for a week, and he plays a match with them.
472
1084000
3000
Li trejnas ilin dum semajno kaj ludas partion kun ili.
18:22
And his reason for this
473
1087000
2000
Lia kialo por ĝi
18:24
is not just that he wants to master Muay Thai boxing.
474
1089000
3000
ne estas nur tio, ke li volas lerni Muay-Thai-boksadon.
18:27
It's because, for him,
475
1092000
2000
Estas pro tio, ke por li
18:29
sport is the language
476
1094000
2000
la sporto estas la lingvo,
18:31
that allows him to encounter
477
1096000
2000
kiu ebligas al li renkonti
18:33
the full width and wonder of the world.
478
1098000
3000
la tutan amplekson kaj mirindecon de la mondo.
18:36
For some of us it might be music. For some of us it might be food.
479
1101000
2000
Por iuj inter ni ĝi povas esti muziko. Por aliaj ĝi povas esti manĝaĵo.
18:38
For a lot of us it might be literature or writing.
480
1103000
3000
Por multaj inter ni ĝi povas esti literaturo aŭ verkado.
18:41
But there are all these different techniques
481
1106000
2000
Sed estas ĉiuj tiuj diversaj teknikoj, kiuj
18:43
that allow you to go out and look at the world
482
1108000
3000
ebligas al vi eliri kaj rigardi la mondon
18:46
and find your place within it.
483
1111000
2000
kaj trovi vian lokon en ĝi.
18:48
The goal of my Talk here
484
1113000
2000
La celo de mia parolado tie ĉi
18:50
is not to persuade the people in this room
485
1115000
2000
ne estas persvadi la homojn en tiu ĉi salono
18:52
to embrace your xenophilia.
486
1117000
2000
engaĝiĝi en ksenofilio.
18:54
My guess -- given that you're at a conference called TEDGlobal --
487
1119000
3000
Mi imagas -- pro tio, ke vi estas en konferenco nomata TEDGlobal --
18:57
is that most of you are xenophiles,
488
1122000
2000
ke plej multaj inter vi estas ksenofiloj,
18:59
whether or not you use that term.
489
1124000
3000
ĉu vi uzas la terminon aŭ ne.
19:02
My challenge instead is this.
490
1127000
2000
Mia defio anstataŭe estas tio.
19:04
It's not enough to make the personal decision
491
1129000
3000
Ne sufiĉas fari la personan decidon,
19:07
that you want a wider world.
492
1132000
2000
ke vi volas pli ampleksan mondon.
19:09
We have to figure out how to rewire
493
1134000
2000
Ni devas malkovri, kiel rekonekti
19:11
the systems that we have.
494
1136000
2000
la sistemojn, kiujn ni havas.
19:13
We have to fix our media.
495
1138000
2000
Ni devas ripari niajn amaskomunikilojn.
19:15
We have to fix the internet. We have to fix our education.
496
1140000
3000
Ni devas ripari la reton. Ni devas ripari nian edukadon.
19:18
We have to fix our immigration policy.
497
1143000
2000
Ni devas ripari nian enmigran politikon.
19:20
We need to look at ways
498
1145000
2000
Ni devas serĉi manierojn
19:22
of creating serendipity,
499
1147000
2000
krei hazardludon,
19:24
of making translation pervasive,
500
1149000
2000
penetrigi tradukadon
19:26
and we need to find ways to embrace
501
1151000
2000
kaj ni bezonas trovi manierojn adopti
19:28
and celebrate these bridge figures.
502
1153000
2000
kaj celebri tiujn ponto-figurojn.
19:30
And we need to figure out how to cultivate xenophiles.
503
1155000
2000
Kaj ni devas malkovri kiel kultivi ksenofilojn.
19:32
That's what I'm trying to do. I need your help.
504
1157000
3000
Tion mi provas fari. Mi bezonas vian helpon.
19:35
(Applause)
505
1160000
3000
(Aplaŭdoj)
ABOUT THE SPEAKER
Ethan Zuckerman - Blogger, digital visionaryEthan Zuckerman studies how the world -- the whole world -- uses new media to share information and moods across cultures, languages and platforms.
Why you should listen
Ethan Zuckerman is a senior researcher at the Berkman Center for Internet and Society at Harvard University. His research focuses on the distribution of attention in mainstream and new media, the use of technology for international development, and the use of new media technologies by activists. He and his team recently launched Media Cloud, an open-source platform for studying online media that enables quantitative analysis of media attention.
With Rebecca MacKinnon, Ethan co-founded international blogging community Global Voices, sharing news and opinions from citizen media in over 150 nations, translating content from over 30 languages, and publishing editions in 20 languages. With support from foundation funders and media partners, Global Voices supports dozens of smaller citizen media projects in developing nations, and is a leading voice for free speech online. In 2000, Zuckerman founded Geekcorps, a technology volunteer corps that sends IT specialists to work on projects in developing nations, with a focus on West Africa. Geekcorps sent over 100 volunteers to projects throughout the developing world, working on projects that ranged from bringing internet connectivity to Malian radio stations to digitizing databases to manage Rwanda's Gacaca trials. In an earlier life, Zuckerman was a founder of Tripod.com. He's a legendarily dedicated blogger at ... My heart's in Accra.
Ethan Zuckerman | Speaker | TED.com