TED2007
Lawrence Lessig: Laws that choke creativity
Լարի Լեսիգն ասում է, որ օրենքը սահմանափակում է ստեղծարարությունը
Filmed:
Readability: 4.4
2,341,393 views
Ինտերնետի ամենահայտնի իրավաբան Լարի Լեսիգը մեջբերում է Ջոն Ֆիլիպ Սուսային, երկնային հեղինակային իրավունքները և ASCAP (երգահանների, հեղինակների և հրատարակիչների ամերիկյան ասոցիացիայի) կարտելը որպես փաստարկ մեր ստեղծարար մշակույթը վերածնելու համար:
Lawrence Lessig - Legal activist
Lawrence Lessig has already transformed intellectual-property law with his Creative Commons innovation. Now he's focused on an even bigger problem: The US' broken political system. Full bio
Lawrence Lessig has already transformed intellectual-property law with his Creative Commons innovation. Now he's focused on an even bigger problem: The US' broken political system. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:24
(Applause)
0
0
1000
(Ծափահարություններ)
00:25
I want to talk to you a little bit about user-generated content.
1
1000
4000
Ես ցանկանում եմ մի քիչ խոսել օգտագործողների կողմից ստեղծված պարունակության մասին:
00:29
I'm going to tell you three stories on the way to one argument
2
5000
4000
Ես կպատմեմ երեք պատմություն, որոնք կհանգեցնեն մեկ փաստարկի
00:33
that's going to tell you a little bit
3
9000
2000
որը մի փոքր կպատմի այն մասին,
00:35
about how we open user-generated content up for business.
4
11000
4000
թե ինչպես ենք մենք հասանելի դարձնում օգտագործողների կողմից ստեղծված պարունակությունը բիզնեսի համար:
00:39
So, here's the first story.
5
15000
1000
Ահա առաջին պատմությունը:
00:40
1906. This man, John Philip Sousa, traveled to this place,
6
16000
6000
1906 թ.: Այս մարդը` Ջոն Ֆիլիպ Սուսան ճամփորդել է այս վայր`
00:46
the United States Capitol, to talk about this technology,
7
22000
4000
Միացյալ Նահանգների Կապիտոլիում, որպեսզի խոսի մի տեխնոլոգիայի մասին,
00:50
what he called the, quote, "talking machines."
8
26000
3000
որը նա անվանել էր, մեջբերում` «խոսող մեքենաներ»:
00:54
Sousa was not a fan of the talking machines.
9
30000
4000
Սուսան խոսող մեքենաների երկրպագու չէր:
00:58
This is what he had to say.
10
34000
1000
Ահա թե ինչ էր նա ասել.
00:59
"These talking machines are going to ruin artistic development
11
35000
4000
«Այս խոսող մեքենաները փչացնելու են այս երկրում
01:03
of music in this country.
12
39000
1000
երաժշտության գեղարվեստական զարգացումը:
01:04
When I was a boy, in front of every house in the summer evenings,
13
40000
5000
Երբ ես երեխա էի, ամռան երեկոներին յուրաքանչյուր տան առաջ
01:09
you would find young people together
14
45000
2000
հավաքվում էին երիտասարդներ
01:11
singing the songs of the day, or the old songs.
15
47000
4000
և երգում այդ ժամանակվա կամ հին երգերը:
01:15
Today, you hear these infernal machines going night and day.
16
51000
6000
Այսօր կարելի է լսել այս դժոխային մեքենաները օր ու գիշեր աշխատելիս:
01:21
We will not have a vocal chord left," Sousa said.
17
57000
3000
Մեզ այլևս ոչ մի ձայնային ակորդ չի մնա», ասել էի Սուսան:
01:24
"The vocal chords will be eliminated by a process of evolution
18
60000
4000
Ձայնային ակորդները կվերանան զարգացման գործընթացի արդյունքում,
01:28
as was the tail of man when he came from the ape."
19
64000
4000
ինչպես և մարդու պոչը, երբ նա կապիկից փոխակերպվեց բանական մարդու:
01:32
Now, this is the picture I want you to focus on.
20
68000
5000
Այժմ ես ցանկանում եմ կենտրոնանալ այս նկարի վրա:
01:37
This is a picture of culture.
21
73000
2000
Սա մշակույթի պատկեր է:
01:39
We could describe it using modern computer terminology
22
75000
4000
Օգտագործելով ժամանակակից համակարգչային տերմինալոգիան, մենք կարող ենք այն նկարագրել
01:43
as a kind of read-write culture.
23
79000
3000
որպես կարդալ-գրելու մշակույթի մի տեսակ:
01:46
It's a culture where people participate in the creation
24
82000
3000
Սա մի մշակույթ է, որտեղ մարդիկ մասնակցում են իրենց մշակույթի
01:49
and the re-creation of their culture. In that sense, it's read-write.
25
85000
5000
ստեղծման և վերաստեղծման պրոցեսին: Այդ առումով է այն կարդալ-գրելու մշակույթ:
01:54
Sousa's fear was that we would lose that capacity
26
90000
5000
Սուսան վախենում էր, որ մենք կարող ենք կորցնել այդ ունակությունը
01:59
because of these, quote, "infernal machines." They would take it away.
27
95000
5000
այդ, մեջբերում «դժոխային մեքենաների» պատճառով: Դրանք կխլեին այն:
02:04
And in its place, we'd have the opposite of read-write culture,
28
100000
4000
Եւ իր տեղում մենք կունենայինք կարդալ-գրելու մշակույթի հակառակը,
02:08
what we could call read-only culture.
29
104000
3000
կարելի է այն կոչել «միայն կարդալու» մշակույթ:
02:11
Culture where creativity was consumed
30
107000
3000
Մշակույթ, որտեղ ստեղծարարությունը օգտագործվում էր,
02:14
but the consumer is not a creator.
31
110000
3000
սակայն օգտագործողը ստեղծող չէ:
02:17
A culture which is top-down, owned,
32
113000
3000
Մշակույթ, որը վերից վար հիերարխիա ունի
02:20
where the vocal chords of the millions have been lost.
33
116000
4000
որտեղ միլիոնների ձայնային ակորդները կորել են:
02:24
Now, as you look back at the twentieth century,
34
120000
4000
Այժմ, եթե հետ նայեք դեպի 20-րդ դար,
02:28
at least in what we think of as the, quote, "developed world" --
35
124000
5000
առնվազն այն, ինչը մենք կոչում ենք, մեջբերում. «զարգացած աշխարհ»,
02:33
hard not to conclude that Sousa was right.
36
129000
3000
դժվար է չհանգել այն եզրակացության, որ Սուսան ճշմարտացի էր:
02:36
Never before in the history of human culture
37
132000
3000
Մարդկության մշակույթի պատմության մեջ անցյալում երբեք
02:39
had it been as professionalized, never before as concentrated.
38
135000
4000
այն այդքան մասնագիտացված և այդքան կենտրոնացված չէր եղել:
02:43
Never before has creativity of the millions
39
139000
3000
Անցյալում երբեք միլիոնների ստեղծարարությունը
02:46
been as effectively displaced,
40
142000
2000
այդքան արդյունավետորեն չէր տեղահանվել
02:48
and displaced because of these, quote, "infernal machines."
41
144000
4000
և տեղահանվել այդ, մեջբերում, «դժոխային մեքենաների» պատճառով:
02:52
The twentieth century was that century
42
148000
2000
20-րդ դարն այն դարն էր,
02:54
where, at least for those places we know the best,
43
150000
3000
երբ, մեր լավագույն իմացած տեղերում,
02:57
culture moved from this read-write to read-only existence.
44
153000
7000
մշակույթը տեղափոխվել էր կարդալ-գրելու տեսակից դեպի «միայն կարդալու» տիպի գոյությունը:
03:05
So, second. Land is a kind of property --
45
161000
3000
Եւ երկրորդ: Հողը սեփականության տեսակ է
03:08
it is property. It's protected by law.
46
164000
4000
այն սեփականություն է, որ պաշտպանված է օրենքով:
03:12
As Lord Blackstone described it, land is protected by trespass law,
47
168000
5000
Ինչպես Լորդ Բլեքսթոնը նկարագրել է` հողատարածքը պաշտպանված է ոտնձգության օրենքով,
03:17
for most of the history of trespass law,
48
173000
3000
ոտնձգության օրենքի պատմության մեծ մասի ընթացքում,
03:20
by presuming it protects the land all the way down below
49
176000
5000
ենթադրաբար այն պաշտպանում է հողը ամբողջ իր գետնատակի մասով
03:25
and to an indefinite extent upward.
50
181000
4000
և մինչև վեր դեպի երկինք` անսահման չափով:
03:29
Now, that was a pretty good system
51
185000
2000
Դա բավականին լավ համակարգ էր
03:31
for most of the history of the regulation of land,
52
187000
2000
հողերի կարգավորման պատմության դեպքերի մեծամասնությունում
03:33
until this technology came along, and people began to wonder,
53
189000
6000
մինչ առաջ եկավ տեխնոլոգիան և մարդիկ սկսեցին մտածել,
03:39
were these instruments trespassers
54
195000
3000
թե արդյո՞ք այս գործիքները տարածքի սահմանախախտ են
03:42
as they flew over land without clearing the rights
55
198000
3000
քանի որ թռչում են հողատարածքի վրայով, առանց պարզաբանելու
03:45
of the farms below as they traveled across the country?
56
201000
4000
ներքևում գտնվող ագարակների իրավունքները, երբ դրանք ճանապարհորդում են երկրով:
03:49
Well, in 1945, Supreme Court got a chance to address that question.
57
205000
5000
Այսպես, 1945-ին Գերագույն դատարանը հնարավորություն ստացավ այս հարցը հասցեագրելու:
03:54
Two farmers, Thomas Lee and Tinie Causby, who raised chickens,
58
210000
6000
Երկու ագարակատերեր` Թոմաս Լին և Թինի Քոսբին, ովքեր հավի ճտեր էին աճեցնում
04:00
had a significant complaint because of these technologies.
59
216000
4000
բավականին բողոքներ ունեին այս տեխնոլոգիաների պատճառով:
04:04
The complaint was that their
60
220000
2000
Բողոքը նրանում էր, որ նրանց
04:06
chickens followed the pattern of the airplanes
61
222000
3000
ճտերը հետևում էին օդանավերի ուղղությանը
04:09
and flew themselves into the walls of the barn
62
225000
4000
և թռչելով բախվում էին իրենց ամբարի պատերին
04:13
when the airplanes flew over the land.
63
229000
2000
երբ օդանավերն անցնում էին տարածքով:
04:15
And so they appealed to Lord Blackstone
64
231000
2000
Այսպես, նրանք բողոքարկեցին Լորդ Բլեքսթոնին
04:17
to say these airplanes were trespassing.
65
233000
3000
ասելով, որ այս օդանավերը խախտում էին սահմանը:
04:21
Since time immemorial, the law had said,
66
237000
3000
Անհիշելի ժամանակներից օրենքն ասում էր,
04:24
you can't fly over the land without permission of the landowner,
67
240000
4000
որ չի կարելի թռչել երկրի վրայով առանց հողի սեփականատիրոջ թույլտվության,
04:28
so this flight must stop.
68
244000
4000
և թռիչքները պետք է դադարեցվեն:
04:32
Well, the Supreme Court considered this 100-years tradition
69
248000
5000
Այսպես, Գերագույն դատարանը հաշվի առնելով այս 100-ամյա ավանդությունը,
04:37
and said, in an opinion written by Justice Douglas,
70
253000
4000
ասաց, որ դատավոր Դուգլասի գրած կարծիքով,
04:41
that the Causbys must lose.
71
257000
2000
Քոսբիները պետք է պարտվեն:
04:43
The Supreme Court said the doctrine protecting land
72
259000
4000
Գերագույն դատարանը ասաց, որ հողի մինչև երկինքն ամբողջ տարածքը պաշտպանող ուսմունքը
04:47
all the way to the sky has no place in the modern world,
73
263000
4000
տեղ չունի ժամանակակից աշխարհում,
04:51
otherwise every transcontinental flight would
74
267000
3000
հակառակ դեպքում ամեն մի միջմայրցամաքային թռիչք առիթ կհանդիսանար
04:55
subject the operator to countless trespass suits.
75
271000
3000
անհամար թվով տարածքի ոտնձգության դատավարությունների:
04:58
Common sense, a rare idea in the law, but here it was. Common sense --
76
274000
5000
Առողջ դատողությունն օրենքում հազվադեպ երևույթ է, սակայն այս պարագայում այն ներկա էր:
05:03
(Laughter) --
77
279000
1000
(Ծիծաղ)
05:04
Revolts at the idea. Common sense.
78
280000
4000
Խռովություններ սրա շուրջ` առողջ դատողություն:
05:08
Finally. Before the Internet, the last great terror
79
284000
8000
Վերջապես, մինչև ինտերնետը, վերջին մեծ տեռորը,
05:16
to rain down on the content industry
80
292000
3000
որն ընկավ պարունակության ինդուստրայի գլխին
05:19
was a terror created by this technology. Broadcasting:
81
295000
6000
հեռառձակում կոչվող տեխնոլոգիայի կողմից ստեղծված սարսափն էր:
05:25
a new way to spread content,
82
301000
3000
Պարունակության տարածման նոր ուղի,
05:28
and therefore a new battle over the control
83
304000
4000
և հետևաբար նաև նոր պայքար այնպիսի բիզնեսների վերահսկման համար,
05:32
of the businesses that would spread content.
84
308000
4000
որոնք կարող էին տարածել պարունակություն:
05:36
Now, at that time, the entity,
85
312000
2000
Հիմա, այդ ժամանակ մարմինը,
05:38
the legal cartel, that controlled the performance rights
86
314000
4000
իրավական կարտելը, որը վերահսկում էր հեռարձակվող երաժշտության
05:42
for most of the music that would be broadcast
87
318000
4000
հիմնական մասի կատարման իրավունքները
05:46
using these technologies was ASCAP.
88
322000
2000
օգտագործելով այս տեխնոլոգիաները ASCAP-ն էր:
05:48
They had an exclusive license on the most popular content,
89
324000
4000
Նրանք բացառիկ արտոնագիր ունեին ամենատարածված պարունակության համար
05:52
and they exercised it in a way that tried to demonstrate
90
328000
4000
և նրանք այն կիրառում էին այնպես, որպեսզի ցուցադրեն
05:56
to the broadcasters who really was in charge.
91
332000
3000
հեռարձակողներին, թե ով էր նրանցից գլխավորը:
05:59
So, between 1931 and 1939, they raised rates by some 448 percent,
92
335000
7000
Այսպես, 1931-ից 1939-ի ընթացքում նրանք դրույքաչափերը ավելացրեցին 448%-ով
06:06
until the broadcasters finally got together
93
342000
3000
մինչև հեռարձակողները վերջապես միավորվեցին
06:09
and said, okay, enough of this.
94
345000
2000
և ասացին, լավ, արդեն հերիք է:
06:11
And in 1939, a lawyer, Sydney Kaye, started something
95
347000
3000
1939 թվականին Սիդնի Քեյ անունով իրավաբանը սկսեց մի բան,
06:14
called Broadcast Music Inc. We know it as BMI.
96
350000
4000
որ կոչվեց Broadcast Music Incorporated. Մենք գիտենք այն որպես BMI.
06:18
And BMI was much more democratic in the art
97
354000
3000
Իսկ BMI-ը շատ ավելի դեմոկրատական էր
06:21
that it would include within its repertoire,
98
357000
3000
իր ռեպերտուարում ընդգրկվող արվեստի ընտրության մեջ,
06:24
including African American music for the first time in the repertoire.
99
360000
4000
առաջին անգամ ներառելով աֆրիկյան ամերիկյան երաժշտություն:
06:28
But most important was that BMI took public domain works
100
364000
5000
Սակայն ամենակարևորն այն էր, որ BMI-ն վերցրեց հանրային տիրույթի գործերը
06:33
and made arrangements of them, which they gave away for free
101
369000
4000
և դրանց վերամշակումներ կատարեց բաժանելով դրանք անվճար
06:37
to their subscribers. So that in 1940,
102
373000
4000
իրենց բաժանորդներին: Այսպես, 1940-ին
06:41
when ASCAP threatened to double their rates,
103
377000
4000
երբ ASCAP-ը սպառնաց կրկնապատկել իրենց դրույքաչափերը
06:45
the majority of broadcasters switched to BMI.
104
381000
3000
հեռարձակողների մեծամասնությունը անցավ BMI-ին:
06:48
Now, ASCAP said they didn't care.
105
384000
2000
Այսպես, ASCAP-ն ասաց, որ իրենց միևնույն է:
06:50
The people will revolt, they predicted, because the very best music
106
386000
4000
Նրանք կանխատեսում էին, որ մարդիկ կապստամբեն, քանի որ լավագույն երաժշտությունը
06:54
was no longer available, because they had shifted
107
390000
3000
այլևս հասանելի չէր, քանի որ նրանք տեղափոխվել են
06:57
to the second best public domain provided by BMI.
108
393000
6000
BMI-ի տրամադրած երկրորդ լավագույն հանրային տիրույթին:
07:03
Well, they didn't revolt, and in 1941, ASCAP cracked.
109
399000
6000
Դե, նրանք չապստամբեցին և 1941-ին ASCAP-ը ճեղք տվեց:
07:09
And the important point to recognize
110
405000
3000
Եւ կարևոր է գիտակցել, որ
07:12
is that even though these broadcasters
111
408000
5000
նույնիսկ երբ այս հեռարձակողները անցան
07:17
were broadcasting something you would call second best,
112
413000
2000
մի բանի, որը կարելի էր անվանել երկրորդ լավագույնը,
07:19
that competition was enough to break, at that time,
113
415000
5000
այդ ժամանակ մրցակցությունը բավարար էր, որպեսզի
07:24
this legal cartel over access to music.
114
420000
4000
սկսվի երաժշտության համար այս իրավական կարտելը:
07:28
Okay. Three stories. Here's the argument.
115
424000
2000
Լավ: Երեք պատմություն: Ահա փաստարկը:
07:32
In my view, the most significant thing to recognize
116
428000
2000
Իմ կարծիքով, որպեսզի հասկանալ այն ամենանշանակալից բանը,
07:34
about what this Internet is doing
117
430000
2000
որ ինտերնետն այժմ անում է
07:36
is its opportunity to revive the read-write culture
118
432000
4000
դա այն հնարավորությունն է, որ թույլ է տալիս վերականգնել այս «կարդալ-գրելու» մշակույթը
07:40
that Sousa romanticized.
119
436000
3000
որը Սուսան ռոմանտիզացրել էր:
07:44
Digital technology is the opportunity
120
440000
2000
Թվային տեխնոլոգիան տալիս է հնարավորություն,
07:46
for the revival of these vocal chords
121
442000
2000
որպեսզի վերածնունդ ապրեն այն ձայնային ակորդները,
07:48
that he spoke so passionately to Congress about.
122
444000
4000
որոնց մասին նա այդքան մեծ կրքով պատմում էր Կոնգրեսին:
07:52
User-generated content, spreading in businesses
123
448000
4000
Օգտագործողների կողմից ստեղծված պարունակությունը, որը տարածվում է բիզնեսներում
07:56
in extraordinarily valuable ways like these,
124
452000
3000
բացառիկ արժեքավոր այսպիսի եղանակներով,
07:59
celebrating amateur culture.
125
455000
2000
փառաբանելով սիրողական մշակույթը:
08:02
By which I don't mean amateurish culture,
126
458000
3000
Սրանով ես նկատի չունեմ սիրողական մակարդակի մշակույթ,
08:05
I mean culture where people produce
127
461000
3000
ես նկատի ունեմ մշակույթ, որտեղ մարդիկ ստեղծում են
08:08
for the love of what they're doing and not for the money.
128
464000
3000
քանի որ սիրում են այն ինչ անում են և ոչ փողի համար:
08:12
I mean the culture that your kids are producing all the time.
129
468000
5000
Նկատի ունեմ այն մշակույթը, որը ձեր երեխաներն են ստեղծում ողջ ժամանակ:
08:17
For when you think of what Sousa romanticized
130
473000
3000
Եւ մտածելով այն մասին, թե ինչպես էր Սուսան ռոմանտիզացնում
08:20
in the young people together, singing the songs of the day,
131
476000
3000
երիտասարդների՝ ժամանակակից կամ հին երգերը միասին երգելը,
08:23
of the old songs, you should recognize
132
479000
2000
կարելի է ճանաչել այն նույն բանը,
08:25
what your kids are doing right now.
133
481000
2000
որը ձեր երեխաները հիմա անում են:
08:28
Taking the songs of the day and the old songs
134
484000
2000
Վերցնելով ժամանակակից և հին երգերը
08:30
and remixing them to make them something different.
135
486000
4000
և միքսելով դրանք մի նոր բան ստանալով:
08:34
It's how they understand access to this culture.
136
490000
3000
Ահա թե ինչպես են նրանք հասկանում այդ մշակույթին պատկանելը:
08:37
So, let's have some very few examples
137
493000
3000
Եկեք մի քանի օրինակ դիտենք,
08:40
to get a sense of what I'm talking about here.
138
496000
1000
որպեսզի պատկերացնեք թե ինչի մասին եմ ես այստեղ խոսում:
08:42
Here's something called Anime Music Video, first example,
139
498000
2000
Ահա Անիմե Երաժշտական Տեսահոլովակ կոչվող մի բան, որը ստացվում է
08:44
taking anime captured from television
140
500000
4000
օրինակ, վերցնելով հեռուստացույցից ձայնագրված անիմեն
08:48
re-edited to music tracks.
141
504000
2000
և վերախմբագրելով երաժշտությունը:
08:50
(Music)
142
506000
40000
(Երաժշտություն)
09:30
This one you should be -- confidence. Jesus survives. Don't worry.
143
546000
5000
Այս մեկը պետք է որ լինի... վստահություն. Հիսուսը փրկվում է: Մի անհանգստացեք:
09:35
(Music)
144
551000
45000
(Երաժշտությունը` Gloria Gaynor-ի "I Will Survive")
10:20
(Laughter)
145
596000
8000
(Ծիծաղ)
10:28
And this is the best.
146
604000
2000
Այս մեկը լավագույնն է:
10:30
(Music)
147
606000
3000
(Երաժշտություն` "Endless Love" Lionel Ritchie and Diana Ross)
10:37
My love ...
148
613000
2000
♪ Իմ սեր... ♪
10:41
There's only you in my life ...
149
617000
4000
♪ Իմ կյանքում միայն դու ես... ♪
10:46
The only thing that's bright ...
150
622000
4000
♪ Միակ պայծառ բանը... ♪
10:52
My first love ...
151
628000
3000
♪ Իմ առաջին սերը... ♪
10:57
You're every breath that I take ...
152
633000
4000
♪ Դու իմ յուրաքանչյուր շունչն ես... ♪
11:01
You're every step I make ...
153
637000
4000
♪ Իմ կատարած յուրաքանչյուր քայլն ես... ♪
11:07
And I ....
154
643000
4000
♪ Եւ ես... ♪
11:11
I want to share all my love with you ...
155
647000
10000
♪ Ես ցանկանում եմ իմ ողջ սերը կիսել քեզ հետ... ♪
11:22
No one else will do ...
156
658000
5000
♪ Ուրիշ ոչ ոք չի անի դա... ♪
11:27
And your eyes ...
157
663000
4000
♪ Եւ քո աչքերը... ♪
11:31
They tell me how much you care ...
158
667000
6000
♪ Նրանք ինձ ասում են, թե որքան ես դու հոգում... ♪
11:37
(Music)
159
673000
3000
(Երաժշտություն)
11:42
So, this is remix, right?
160
678000
2000
Այսպիսով, սա ռեմիքս է:
11:44
(Applause)
161
680000
5000
(Ծափահարություններ)
11:50
And it's important to emphasize that what this is not
162
686000
2000
Եւ կարևոր է շեշտել, որ սա չի հանդիսանում
11:52
is not what we call, quote, "piracy."
163
688000
3000
սա մեր ասած, մեջբերում, «ծովահենությունը» չէ:
11:55
I'm not talking about nor justifying
164
691000
3000
Ես չեմ խոսում և չեմ արդարացնում
11:58
people taking other people's content in wholesale
165
694000
3000
մարդկանց, որ ուրիշների պարունակությունը մեծամասնորեն
12:01
and distributing it without the permission of the copyright owner.
166
697000
3000
վերցնում և տարածում են առանց հեղինակային իրավունքի սեփականատիրոջ թույլտվության:
12:04
I'm talking about people taking and recreating
167
700000
3000
Ես խոսում եմ այն մասին, որ մարդիկ խոսում և ստեղծագործում են
12:07
using other people's content, using digital technologies
168
703000
3000
օգտագործելով այլ մարդկանց պարունակությունը, օգտագործելով թվային տեխնոլոգիաներ,
12:11
to say things differently.
169
707000
2000
որպեսզի այլ կերպ արտահայտվեն:
12:13
Now, the importance of this
170
709000
1000
Այժմ, սրա կարևորությունը այն
12:14
is not the technique that you've seen here.
171
710000
3000
տեխնիկան չէ, որը դուք այստեղ տեսաք:
12:18
Because, of course, every technique that you've seen here
172
714000
2000
Քանի որ անշուշտ, այստեղ ցուցադրված ցանկացած հնարք
12:20
is something that television and film producers
173
716000
2000
օգտագործվում է հեռուստատեսությունում և ֆիլմերի արտադրողների կողմից
12:22
have been able to do for the last 50 years.
174
718000
2000
վերջին 50 տարիների ընթացքում:
12:24
The importance is that that technique has been democratized.
175
720000
4000
Կարևորությունը կայանում է նրանում, որ այս հնարքը դեմոկրատացվել է:
12:29
It is now anybody with access to a $1,500 computer
176
725000
4000
Հիմա յուրաքանչյուրը, ում հասանելի է 1,500 դոլարանոց համակարգիչ,
12:34
who can take sounds and images from the culture around us
177
730000
2000
ով կարող է մեզ շրջապատող մշակույթից ձայներ և պատկերներ վերցնել
12:36
and use it to say things differently.
178
732000
2000
և օգտագործել դրանք, որպեսզի այլ կերպ ինքնարտահայտվի:
12:38
These tools of creativity have become tools of speech.
179
734000
5000
Ստեղծարարության գործիքները վերածվել են խոսքի գործիքների:
12:43
It is a literacy for this generation. This is how our kids speak.
180
739000
6000
Սա այս սերնդի գրագիտությունն է: Այսպես են մեր երեխաները խոսում:
12:50
It is how our kids think. It is what your kids are
181
746000
5000
Այսպես են մեր երեխաները մտածում: Սա այն է, ինչ մեր երեխաները դարձել են
12:55
as they increasingly understand digital technologies
182
751000
4000
ավելի ու ավելի խորը հասկանալով թվային տեխնոլոգիաները
12:59
and their relationship to themselves.
183
755000
2000
և դրանց կապը իրենց հետ:
13:02
Now, in response to this new use of culture using digital technologies,
184
758000
6000
Այժմ, ի պատախան թվային տեխնոլոգիաների միջոցով այս նոր մշակույթի կիրառման
13:09
the law has not greeted this Sousa revival
185
765000
3000
օրենքը չի ողջունել Սուսայի այս վերածնունդը
13:13
with very much common sense.
186
769000
1000
բավականաչափ առողջ դատողությամբ:
13:15
Instead, the architecture of copyright law
187
771000
3000
Փոխարենը, հեղինակային իրավունքի օրենքի ճարտարապետությունը
13:18
and the architecture of digital technologies,
188
774000
2000
և թվային տեխնոլոգիաների ճարտարապետությունները,
13:20
as they interact, have produced the presumption
189
776000
3000
իրենց փոխազդեցության ժամանակ մի կանխավարկած են ստեղծել,
13:23
that these activities are illegal.
190
779000
2000
թե այս գործողություններն ապօրինի են:
13:26
Because if copyright law at its core regulates something called copies,
191
782000
3000
Քանզի եթե հեղինակային իրավունքի օրենքի հիմքում ընկած է կրկնօրինակում կոչվածի կարգավորումը,
13:29
then in the digital world the one fact we can't escape
192
785000
3000
ապա թվային աշխարհում այն փաստը, որից չենք կարող խուսափել
13:32
is that every single use of culture produces a copy.
193
788000
5000
այն է, որ մշակույթի ցանկացած կիրառություն ստեղծում է կրկնօրինակ:
13:37
Every single use therefore requires permission;
194
793000
3000
Հետևաբար յուրաքանչյուր օգտագործում պահանջում է թույլտվություն,
13:40
without permission, you are a trespasser.
195
796000
3000
առանց որի դուք օրինախախտ եք:
13:43
You're a trespasser with about as much sense
196
799000
2000
Դուք նույնքան օրինախախտ եք, որքան
13:45
as these people were trespassers.
197
801000
4000
այս մարդիկ են օրինախախտ:
13:50
Common sense here, though, has not yet revolted
198
806000
4000
Առողջ դատողությունն այստեղ թերևս դեռ չի ապստմբել ի պատասխան
13:54
in response to this response that the law has offered
199
810000
3000
այն արձագանքի, որ այս օրենքն առաջարկել է
13:57
to these forms of creativity.
200
813000
3000
ստեղծարարության այս տեսակների համար:
14:00
Instead, what we've seen
201
816000
1000
Փոխարենը մենք տեսանք մի բան,
14:01
is something much worse than a revolt.
202
817000
3000
որը շատ ավելի վատ է քան ապստամբությունը:
14:05
There's a growing extremism that comes from both sides
203
821000
4000
Երկու կողմերից էլ ավելանում է ծայրահեղականությունը
14:09
in this debate, in response to this conflict
204
825000
3000
այս դեբատում, այս կոնֆլիկտին ի պատասխան
14:12
between the law and the use of these technologies.
205
828000
3000
օրենքի և այս տեխնոլոգիաների կիրառման միջև:
14:15
One side builds new technologies, such as one recently announced
206
831000
4000
Մի կողմը ստեղծում է այսպիսի նոր տեխնոլոգիաներ ինչպես այս մեկը, որ վերջերս հայտարարվեց,
14:19
that will enable them
207
835000
3000
որը թույլ կտա նրանց
14:22
to automatically take down from sites like YouTube
208
838000
2000
ավտոմատ կերպով կասեցնել YouTube-ի նման կայքերից
14:25
any content that has any copyrighted content in it,
209
841000
2000
ցանկացած տեսահոլովակ, որը ներառում է հեղինակային իրավունքով պաշտպանված պարունակություն:
14:27
whether or not there's a judgment of fair use
210
843000
2000
անկախ նրանից թե արդյոք այնտեղ կա արդար օգտագործման դատողություն,
14:30
that might be applied to the use of that content.
211
846000
2000
որը կարելի է կիրառել այդ պարունակության օգտագործման վրա:
14:32
And on the other side, among our kids,
212
848000
3000
Մյուս կողմից, մեր երեխաների մեջ
14:35
there's a growing copyright abolitionism,
213
851000
3000
հեղինակային իրավունքի աճող աբոլիցիոնիզմ է,
14:39
a generation that rejects the very notion
214
855000
3000
մի սերունդ, որը մերժում է հեղինակային իրավունքին վերաբերող
14:42
of what copyright is supposed to do, rejects copyright
215
858000
3000
ցանկացած գաղափար, մերժում է հեղինակային իրավունքը
14:45
and believes that the law is nothing more than an ass
216
861000
3000
և հավատում է, որ այս օրենքը ընդամենը մի վատ բան է,
14:48
to be ignored and to be fought at every opportunity possible.
217
864000
7000
որը պետք է անտեսվի և որի դեմ պետք է պայքարել ցանկացած կերպ:
14:55
The extremism on one side begets extremism on the other,
218
871000
4000
Մի կողմի ծայրահեղությունը ծնում է մյուս կողմի ծայրահեղությունը,
14:59
a fact we should have learned many, many times over,
219
875000
4000
մի փաստ, որը պետք է սովորած լինեինք արդեն շատ վաղուց,
15:03
and both extremes in this debate are just wrong.
220
879000
3000
և այս դեբատի երկու ծայրահեղություններն ուղղակի սխալ են:
15:07
Now, the balance that I try to fight for,
221
883000
3000
Այժմ, այն հավասարակշռությունը, որի համար ես փորձում եմ պայքարել...
15:11
I, as any good liberal, try to fight for first
222
887000
2000
ես, որպես ցանկացած լիբերալ առաջին հերթին փորձում եմ պայքարել
15:13
by looking to the government. Total mistake, right?
223
889000
4000
կառավարության դեմ: Բացարձակ սխալ, այնպես չէ՞:
15:17
(Laughter)
224
893000
1000
(Ծիծաղ)
15:18
Looked first to the courts and the legislatures to try to get them
225
894000
3000
Առաջին հերթին տեսեք այն դատարանները և օրենսդրականները, որ փորձում են
15:21
to do something to make the system make more sense.
226
897000
2000
ստիպել նրանց մի բան անել, որ համակարգն ավելի խելամիտ լինի:
15:23
It failed partly because the courts are too passive,
227
899000
4000
Դա ձախողվեց, մասամբ քանի որ դատարանները շատ պասիվ են,
15:27
partly because the legislatures are corrupted,
228
903000
2000
մասամբ, քանի որ օրենսդրականները կոռումպացված են
15:29
by which I don't mean that there's bribery
229
905000
2000
դրանով ես նկատի չունեմ որ կաշառքներ կան,
15:32
operating to stop real change,
230
908000
3000
որոնք գործում են իրական փոփոխությունները կանխելու համար,
15:35
but more the economy of influence that governs how Congress functions
231
911000
4000
սակայն որքանով ավելանում է ազդեցության տնտեսությունը, որը ղեկավարում է Կոնգրեսի գործունեությունը,
15:39
means that policymakers here will not understand this
232
915000
4000
նշանակում է, որ քաղաքական այրերը սա չեն հասկանա,
15:43
until it's too late to fix it.
233
919000
2000
մինչև այն ուղղելու համար արդեն շատ ուշ չի լինի:
15:45
So, we need something different, we need a different kind of solution.
234
921000
4000
Այսպիսով մեզ պետք է մեկ այլ բան, այլ տեսակի լուծում,
15:49
And the solution here, in my view, is a private solution,
235
925000
3000
և լուծումն այստեղ, իմ կարծիքով, մասնավոր լուծում է,
15:53
a solution that looks to legalize what it is to be young again,
236
929000
4000
մի լուծում, որը փորձում է օրինական դարձնել կրկին երիտասարդ լինելը
15:57
and to realize the economic potential of that,
237
933000
2000
և իրագործել դրա տնտեսական պոտենցիալը,
15:59
and that's where the story of BMI becomes relevant.
238
935000
4000
և ահա թե որտեղ է BMI-ի պատմությունը արդիական դառնում:
16:03
Because, as BMI demonstrated, competition here
239
939000
3000
Քանի որ, ինչպես BMI-ն ցույց տվեց, մրցակցությունն այստեղ
16:06
can achieve some form of balance. The same thing can happen now.
240
942000
5000
կարող է հավասարակշռության որոշակի տեսակ նվաճել: Նույն բանը կարող է հիմա տեղի ունենալ:
16:11
We don't have a public domain to draw upon now,
241
947000
3000
Մենք հիմա հանրային տիրույթ չունենք, որի վրա կարող ենք հիմնվել․
16:14
so instead what we need is two types of changes.
242
950000
3000
փոխարենը, մեզ պետք է փոփոխությունների երկու տեսակ:
16:17
First, that artists and creators embrace the idea,
243
953000
4000
Առաջինը, որ արվեստագետները և ստեղծողները ընդունեն գաղափարը,
16:21
choose that their work be made available more freely.
244
957000
4000
որոշեն, որ իրենց աշխատանքը ավելի ազատ կերպով հասանելի լինի:
16:25
So, for example, they can say their work is available freely
245
961000
3000
Այսպես, օրինակ, նրանք կարող են ասել, որ իրենց աշխատանքը կարելի է անվճար
16:28
for non-commercial, this amateur-type of use,
246
964000
2000
օգտագործել ոչ առևտրային, այսպիսի սիրողական տիպի բաների համար
16:30
but not freely for any commercial use.
247
966000
2000
բայց ոչ անվճար` ցանկացած առևտրային օգտագործման համար:
16:32
And second, we need the businesses
248
968000
3000
Երկրորդ, մեզ պետք են ընկերություններ
16:35
that are building out this read-write culture
249
971000
3000
որ ստեղծում են այս կարդալ-գրելու մշակույթը
16:38
to embrace this opportunity expressly, to enable it,
250
974000
5000
այս հնարավորությունը բացահայտ կերպով ընդունելու համար, կիրառելու այն
16:43
so that this ecology of free content, or freer content,
251
979000
5000
այնպես, որ ազատ կամ ավելի ազատ պարունակության այս էկոլոգիան
16:48
can grow on a neutral platform
252
984000
2000
կարող է աճել մի չեզոք հարթակի վրա
16:50
where they both exist simultaneously,
253
986000
3000
որտեղ նրանք երկուսն էլ կկարողանան համատեղ գոյություն ունենալ,
16:53
so that more-free can compete with less-free,
254
989000
5000
այնպես, որ ավելի ազատը կարողանա մրցել պակաս ազատի հետ,
16:58
and the opportunity to develop the creativity in that competition
255
994000
4000
և այդ մրցակցության մեջ ստեղծարարությունը զարգացնելու հնարավորությունը
17:02
can teach one the lessons of the other.
256
998000
3000
կարող է մեկին մյուսի դասերը սովորեցնել:
17:05
Now, I would talk about one particular such plan
257
1001000
4000
Այժմ, ես կխոսեի մեկ այդպիսի նախագծի մասին,
17:09
that I know something about,
258
1005000
1000
որի մասին տեղյակ եմ
17:10
but I don't want to violate TED's first commandment of selling,
259
1006000
3000
սակայն չեմ ցանկանում վաճառքի մասին TED-ի առաջին պատվիրանը խախտել,
17:13
so I'm not going to talk about this at all.
260
1009000
2000
և չեմ պատրաստվում սրա մասին ընդհանրապես խոսել:
17:15
I'm instead just going to remind you of the point that BMI teaches us.
261
1011000
6000
Փոխարենը ես պատրաստվում եմ հիշեցնել այն, ինչը BMI-ը մեզ սովորեցնում է:
17:22
That artist choice is the key for new technology
262
1018000
5000
Որ ստեղծողների ընտրությունը բանալի է հանդիսանում նոր տեխնոլոգիայի համար,
17:27
having an opportunity to be open for business,
263
1023000
3000
հնարավորություն ունենալով բաց լինել բիզնեսի համար,
17:30
and we need to build artist choice here
264
1026000
3000
և մենք այստեղ պետք է արվեստագետներին ընտրություն տանք․
17:33
if these new technologies are to have that opportunity.
265
1029000
3000
եթե դա այս նոր տեխնոլոգիաներն են որ պետք է ունենան այդ հնարավորությունը:
17:36
But let me end with something I think much more important --
266
1032000
3000
Սակայն թույլ տվեք ավարտել մեկ այլ շատ կարևոր բանով...
17:39
much more important than business.
267
1035000
1000
ավելի կարևոր քան մեր բիզնեսն է:
17:41
It's the point about how this connects to our kids.
268
1037000
2000
Սա վերաբերում է նրան, թե ինչպես է այն կապված մեր երեխաներին:
17:44
We have to recognize they're different from us. This is us, right?
269
1040000
5000
Մենք պետք է ընդունենք, որ նրանք մեզանից տարբերվում են: Մենք սա ենք, ճի՞շտ է:
17:49
(Laughter)
270
1045000
1000
(Ծիծաղ)
17:50
We made mixed tapes; they remix music.
271
1046000
2000
Մենք ձայներիզներ էինք ձայնագրում, նրանք երաժշտությունը ռեմիքս են անում:
17:52
We watched TV; they make TV.
272
1048000
3000
Մենք հեռուստացույցը դիտում էինք, նրանք այժմ ստեղծում են այն:
17:55
It is technology that has made them different,
273
1051000
3000
Տեխնոլոգիան է, որ նրանց տարբեր է դարձրել,
17:59
and as we see what this technology can do,
274
1055000
2000
և տեսնելով, թե ինչ է կարող այս տեխնոլոգիան անել,
18:01
we need to recognize you can't kill
275
1057000
2000
մենք պետք է գիտակցենք, որ չենք կարող սպանել
18:04
the instinct the technology produces. We can only criminalize it.
276
1060000
4000
այն բնազդը, որը տեխնոլոգիան ստեղծում է: Մենք այն կարող ենք քրեականացնել:
18:08
We can't stop our kids from using it.
277
1064000
2000
Մենք չենք կարող ստիպել մեր երեխաներին չօգտագործել այն,
18:10
We can only drive it underground.
278
1066000
2000
մենք այն միայն կարող ենք անդերգրաունդ դարձնել:
18:12
We can't make our kids passive again.
279
1068000
3000
Մենք չենք կարող մեր երեխաներին կրկին պասիվ դարձնել,
18:15
We can only make them, quote, "pirates." And is that good?
280
1071000
4000
մենք միայն կարող ենք նրանց «ծովահեն» դարձնել: Արդյո՞ք դա լավ է:
18:20
We live in this weird time. It's kind of age of prohibitions,
281
1076000
4000
Մենք ապրում ենք այս տարօրինակ ժամանակներում, կարծես արգելքների դար լինի,
18:24
where in many areas of our life,
282
1080000
2000
որտեղ մեր կյանքի շատ ոլորտներում
18:26
we live life constantly against the law.
283
1082000
3000
մենք մշտապես օրենքի դեմ ենք ապրում:
18:29
Ordinary people live life against the law,
284
1085000
2000
Հասարակ մարդիկ ապրում են օրենքի դեմ,
18:31
and that's what I -- we are doing to our kids.
285
1087000
3000
և ահա թե ես.. մենք ինչ ենք անում մեր երեխաների հանդեպ:
18:35
They live life knowing they live it against the law.
286
1091000
3000
Նրանք ապրում են իմանալով որ ապրում են օրենքի դեմ:
18:39
That realization is extraordinarily corrosive,
287
1095000
4000
Այս գիտակցումը չափազանց քայքայիչ է
18:43
extraordinarily corrupting.
288
1099000
2000
շատ վնասակար:
18:46
And in a democracy, we ought to be able to do better.
289
1102000
4000
Եւ դեմոկրատիայի պայմաններում մենք պիտի որ կարողանաինք ավելի ճիշտ վարվել:
18:50
Do better, at least for them, if not for opening for business.
290
1106000
6000
Ավելի լավ գործել, գոնե հանուն նրանց, եթե ոչ մեր բիզնեսների:
18:57
Thank you very much.
291
1113000
1000
Շատ շնորհակալություն:
18:58
(Applause)
292
1114000
6000
(Ծափահարություններ)
ABOUT THE SPEAKER
Lawrence Lessig - Legal activistLawrence Lessig has already transformed intellectual-property law with his Creative Commons innovation. Now he's focused on an even bigger problem: The US' broken political system.
Why you should listen
Lawyer and activist Lawrence Lessig spent a decade arguing for sensible intellectual property law, updated for the digital age. He was a founding board member of Creative Commons, an organization that builds better copyright practices through principles established first by the open-source software community.
In 2007, just after his last TED Talk, Lessig announced he was leaving the field of IP and Internet policy, and moving on to a more fundamental problem that blocks all types of sensible policy -- the corrupting influence of money in American politics.
In 2011, Lessig founded Rootstrikers, an organization dedicated to changing the influence of money in Congress. In his latest book, Republic, Lost, he shows just how far the U.S. has spun off course -- and how citizens can regain control. As The New York Times wrote about him, “Mr. Lessig’s vision is at once profoundly pessimistic -- the integrity of the nation is collapsing under the best of intentions --and deeply optimistic. Simple legislative surgery, he says, can put the nation back on the path to greatness.”
Read an excerpt of Lessig's new book, Lesterland >>
Lawrence Lessig | Speaker | TED.com