TED2013
David Lang: My underwater robot
David Lang: ကျွန်တော်ရဲ့ ရေအောက်စက်ရုပ်
Filmed:
Readability: 4.3
1,320,203 views
David Lang ဟာ မိမိကိုယ်တိုင်သင်ယူလေ့လာပြီးဖြစ်လာတဲ့ အပျော်တမ်း အဏ္ဏဝါဗေဒပညာရှင်တစ်ယောက်ပါ။ ဒါမှမဟုတ် သူဟာ က်ရုပ်တစ်ရုပ်ကို သူ့အတွက် အဏ္ဏဝါဗေဒပညာရှင် တစ်ယောက်ဖြစ်အောင် သင်ကြားပေးခဲ့သူပါ။ ဒီနှစ်လို့ဖွယ်ရာကောင်းတဲ့ ဟောပြောချက်မှာ TED ရဲ့ဝိုင်းတော်သား David Lang က သူနဲ့ အဏ္ဏဝါချစ်သူတွေ ကွန်ယက် အဖွဲ့လက်တွဲပြီး ဘယ်လို အားလုံးဖွင့်ပေးထားတဲ့ အရင်းအမြစ်၊တန်ဖိုးနည်းရေအောက် စူးစမ်းရှာဖွေရေးသမားများ တည်ဆောက်ပုံတွေကို တင်ပြထားပါတယ်။
David Lang - Maker
David Lang is a maker and the co-founder of OpenROV, a community of ocean lovers who build underwater robots. Full bio
David Lang is a maker and the co-founder of OpenROV, a community of ocean lovers who build underwater robots. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
(ရေအောက်က အသံများ)
00:13
(Aquatic noises)
0
1344
4913
00:20
So this video was taken
1
8811
1903
ကဲ ဒါကတော့ ရေအောက်စမ်းသပ်ခန်း
00:22
at Aquarius undersea laboratory
2
10714
2432
အာကွာရီးယပ်စ်(Aquarius) မှာ
ရိုက်ထားတဲ့ ဗီဒီယိုလေးပါ။
ရိုက်ထားတဲ့ ဗီဒီယိုလေးပါ။
00:25
four miles off the coast of Key Largo,
3
13146
1853
ကီးလာဂို (Key Largo )ကမ်းခြေနဲ့
(၄)မိုင်အကွာမှာရှိပြီးတော့
(၄)မိုင်အကွာမှာရှိပြီးတော့
00:26
about 60 feet below the surface.
4
14999
2578
ရေမျက်နှာပြင်အောက် ပေ(၆၀)မှာပါ။
00:29
NASA uses this extreme environment
5
17577
1724
နာဆာ (NASA) ဌာနကြီးက
ဒီလွန်ကဲပြင်းထန်တဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ကို
ဒီလွန်ကဲပြင်းထန်တဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ကို
00:31
to train astronauts and aquanauts,
6
19301
2424
အာကာသယဉ်မှုးတွေ၊ ရေငုပ်သမားတွေကို လေ့ကျင့်
သင်ကြားပေးဖို့အတွက် အသုံးပြု ပါတယ်။
သင်ကြားပေးဖို့အတွက် အသုံးပြု ပါတယ်။
00:33
and last year, they invited us along for the ride.
7
21725
3362
ဒါနဲ့ မနှစ်ကတော့ ကျွန်တော့ကို သူတို့နဲ့
လိုက်ပါစီးနင်းဖို့ ဖိတ်ကြားခဲ့ပါတယ်။
လိုက်ပါစီးနင်းဖို့ ဖိတ်ကြားခဲ့ပါတယ်။
00:37
All the footage was taken from our open ROV,
8
25087
2884
ဒီရိုက်ကူးမှု အားလုံးက ကျွန်တော်တို့ရဲ့
open ROV လို့ခေါ်တဲ့
open ROV လို့ခေါ်တဲ့
00:39
which is a robot that we built in our garage.
9
27971
4487
စက်ရုပ်ကနေ ရိုက်ထားတာပါ။
ကားဂိုဒေါင်ထဲမှာ ဆောက်ထားတာလေ။
ကားဂိုဒေါင်ထဲမှာ ဆောက်ထားတာလေ။
00:44
So ROV stands for Remote Operated Vehicle,
10
32458
3568
ROV ဆိုတာက အဝေးမှ ထိန်းချုပ်ရတဲ့ ယာဉ်
(Remote Operated Vehicle) ကို ဆိုလိုတာပါ။
(Remote Operated Vehicle) ကို ဆိုလိုတာပါ။
00:48
which in our case means our little robot
11
36026
1527
အဲဒီ ကျွန်တော်တိုရဲ့ စက်ရုပ် သေးသေးလေးက
00:49
sends live video
12
37553
2264
အလွန်သေးမျှင်တဲ့ ကြိုးမျှင်ကလေးမှတဆင့်
00:51
across that ultra-thin tether
13
39817
1918
အချိန်နှင့်တပြေးညီ ဗွီဒီယိုတွေကို အပေါ်မှာရှိတဲ့
00:53
back to the computer topside.
14
41735
2428
ကွန်ပြူတာဆီကို ပို့လွတ်ပေးနေတာပါ။
00:56
It's open source, meaning we publish
15
44163
1978
ဒါက အားလုံးဖွင့်ပေးထားတဲ့ အရင်းအမြစ်တစ်ခုပါ။
00:58
and share all of our design files
16
46141
2045
ဆိုလိုတာက ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဒီဇိုင်း ဖိုင်တွေ၊
01:00
and all of our code online,
17
48186
1508
ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ကုဒ်တွေ အားလုံးကို အွန်လိုင်းမှ
ထုတ်ပြန်ကြေညာပြီး မျှဝေထားပါတယ်။
ထုတ်ပြန်ကြေညာပြီး မျှဝေထားပါတယ်။
01:01
allowing anyone to modify
18
49694
2034
လူတိုင်း ဘယ်သူမဆို ကျွန်တော်တို့ ဒီဇိုင်းတွေကို
01:03
or improve or change the design.
19
51728
2349
မွန်းမံ၊ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှာကို ခွင့်ပြုပေးထားတာပါ။
01:06
It's built with mostly off-the-shelf parts
20
54077
2303
အလွယ်တကူ ဝယ် ရနိုင်တဲ့ သာမန်
အစိတ်အပိုင်းတွေနှင့် တည်ဆောင်ထားရာ
အစိတ်အပိုင်းတွေနှင့် တည်ဆောင်ထားရာ
01:08
and costs about 1,000 times cheaper
21
56380
1835
ကုန်ကျစရိတ်က ဂျိမ်းစ် ကင်မရွန်းရဲ့
01:10
than the ROVs James Cameron used
22
58215
1879
တိုင်တန်းနစ် သင်္ဘောကို
စူးစမ်းရှာဖွေဖို့ အသုံး ပြုခဲ့တဲ့
စူးစမ်းရှာဖွေဖို့ အသုံး ပြုခဲ့တဲ့
01:12
to explore the Titanic.
23
60094
3605
ROV နဲ့စာရင် အဆတစ်ထောင်လောက်
ဈေးသက်သာပါတယ်။
ဈေးသက်သာပါတယ်။
01:15
So ROVs aren't new.
24
63699
2210
ဒါကြောင့် ROV ဆိုတာ အသစ်အဆန်းတော့ မဟုတ်ပါဘူး။
01:17
They've been around for decades.
25
65909
1708
သူတို့ပေါ်လာတာ ဆယ်စုနှစ်တွေနဲ့ ချီနေပါပြီ။
01:19
Scientists use ROVs to explore the oceans.
26
67617
3036
သိပ္ပံပညာရှင်တွေဟာ ROV ကို အသုံးပြု ပြီး
သမုဒ္ဒရာတွေကိုစူးစမ်းတယ်။
သမုဒ္ဒရာတွေကိုစူးစမ်းတယ်။
01:22
Oil and gas companies use them for exploration
27
70653
2819
ရေနံ နဲ့ သဘာဝဓါတ်ငွေ့
ကုမ္ပဏီတွေကတော့ စူးစမ်းလေ့လာရေး နဲ့
ကုမ္ပဏီတွေကတော့ စူးစမ်းလေ့လာရေး နဲ့
01:25
and construction.
28
73472
1547
ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းတွေမှာ သုံးကြပါတယ်။
01:27
What we've built isn't unique.
29
75019
2762
ကျွန်တေ်တို့ တည်ဆောက်ထားတာက
ဘာမှ အထူးတထွေ မရှိလှပါဘူး။
ဘာမှ အထူးတထွေ မရှိလှပါဘူး။
01:29
It's how we've built it that's really unique.
30
77781
2874
တကယ်တန်း ထူးခြားတာက
ကျွန်တော်တို့ ဆောက်လုပ်ခဲ့ပုံပါပဲ။
ကျွန်တော်တို့ ဆောက်လုပ်ခဲ့ပုံပါပဲ။
01:32
So I want to give you a quick story
of how it got started.
of how it got started.
31
80655
2981
ဒါကြောင့် ကျွန်တော်တို့ ဘယ်လို စဖြစ်ခဲ့ကြတယ်
ဆိုတာကို အကျဉ်းချုပ် ပြောပြချင်ပါတယ်။
ဆိုတာကို အကျဉ်းချုပ် ပြောပြချင်ပါတယ်။
01:35
So a few years ago, my friend Eric and I
32
83636
2271
ဒီလိုနဲ့ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်အနည်းငယ်ကပေါ့။
ကျွန်တော်နဲ့ ကျွန်တော့သူငယ်ချင်း အဲရစ်တို့
ကျွန်တော်နဲ့ ကျွန်တော့သူငယ်ချင်း အဲရစ်တို့
01:37
decided we wanted to explore this underwater cave
33
85907
2200
ဆုံးဖြတ်လိုက်ကြတာက
ဆီရဲရာ တောင်တန်းတွေရဲ့ တောင်ပူစာတွေမှာရှိတဲ့
ဆီရဲရာ တောင်တန်းတွေရဲ့ တောင်ပူစာတွေမှာရှိတဲ့
01:40
in the foothills of the Sierras.
34
88107
1858
ဒီရေအောက် ဥမင်ကို
လေ့လာစူးစမ်းချင်တယ် ဆိုတာပါပဲ။
လေ့လာစူးစမ်းချင်တယ် ဆိုတာပါပဲ။
01:41
We had heard this story about lost gold
35
89965
1903
ရွှေကို အလုအယက် ရှာခဲ့ကြတဲ့ ခေတ်ကာလတုန်းက
အခိုးခံခဲ့ရပြီး နောက် ပျောက်သွားတဲ့ ရွှေအကြောင်း
အခိုးခံခဲ့ရပြီး နောက် ပျောက်သွားတဲ့ ရွှေအကြောင်း
01:43
from a Gold Rush-era robbery,
and we wanted to go up there.
and we wanted to go up there.
36
91868
2518
ဇာတ်လမ်းကို ကြားဖူးတော့
ကျွန်တော်တို့ အဲဒီကို သွားချင်ကြတယ်ပေါ့။
ကျွန်တော်တို့ အဲဒီကို သွားချင်ကြတယ်ပေါ့။
01:46
Unfortunately, we didn't have any money
37
94386
1658
ကံဆိုးတာကတော့ ကျွန်တော်တို့မှာက
ပိုက်ဆံ လုံးဝမရှိဘူး။
ပိုက်ဆံ လုံးဝမရှိဘူး။
01:48
and we didn't have any tools to do it.
38
96044
1823
အဲဒါကိုလုပ်ဖို့ ပစ္စည်းကိရိယာတွေလည်း
တစ်ခုမှ မရှိဘူးလေ။
တစ်ခုမှ မရှိဘူးလေ။
01:49
So Eric had an initial design idea for a robot,
39
97867
3200
ဒီလိုနဲ့ အဲရစ်ဆီမှာ စက်ရုပ် ဒီဇိုင်း
စိတ်ကူး တစ်ခုရှိနေခဲ့တယ်။
စိတ်ကူး တစ်ခုရှိနေခဲ့တယ်။
01:53
but we didn't have all the parts figured out,
40
101067
2773
ဒါပေမယ့် တပ်ဆင်သုံးရမယ့်
အစိတ်အပိုင်းတွေ အားလုံးကို မခန့်မှန်းနိုင်ခဲ့ကြဘူး။
အစိတ်အပိုင်းတွေ အားလုံးကို မခန့်မှန်းနိုင်ခဲ့ကြဘူး။
01:55
so we did what anybody would do in our situation:
41
103840
2212
ဒါနဲ့ပဲ ကျွန်တော်တို့ လိုအခြေအနေမျိုးမှာ
အခြားသူတွေ လုပ်ကြသလိုပဲ လုပ်ဖြစ်ခဲ့ကြတယ်။
အခြားသူတွေ လုပ်ကြသလိုပဲ လုပ်ဖြစ်ခဲ့ကြတယ်။
01:58
we asked the Internet for help.
42
106052
2038
အင်တာနက်မှာ အကူအညီ တောင်းတော့တာပေါ့။
02:00
More specifically, we created this website,
43
108090
2532
ပိုပြီးတိတိကျကျပြောရမယ် ဆိုရင်တော့ ကျွန်တော်တို့
ဒီအင်တာနက် စာမျက်နှာ openROV.com ကို ဖန်တီးလိုက်တာပေါ့။
ဒီအင်တာနက် စာမျက်နှာ openROV.com ကို ဖန်တီးလိုက်တာပေါ့။
02:02
openROV.com, and shared
our intentions and our plans
our intentions and our plans
44
110622
2895
နောက်ပြီး ကျွန်တေ်တို့ရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့
အစီအစဉ်ကို မျှဝေလိုက်ပါတယ်။
အစီအစဉ်ကို မျှဝေလိုက်ပါတယ်။
02:05
For the first few months, it was just Eric and I
45
113517
2390
ပထမ လအနည်းငယ်မှာတော့
ဒီဆွေးနွေးပွဲနဲ့ ပတ်သက်ပြီး
ဒီဆွေးနွေးပွဲနဲ့ ပတ်သက်ပြီး
02:07
talking back to each other on the forums,
46
115907
2530
အပြန်အလှန် ပြောဆိုတာဆိုလို့
အဲရစ် နဲ့ ကျွန်တော်ပဲရှိတာပေါ့။
အဲရစ် နဲ့ ကျွန်တော်ပဲရှိတာပေါ့။
02:10
but pretty soon, we started to get feedback
47
118437
2088
'ဒါပေမယ့် ဘာမှ မကြာခင်ပဲ
ကျွှန်တော်တို့ဟာ ထုတ်လုပ်သူတွေ၊
ကျွှန်တော်တို့ဟာ ထုတ်လုပ်သူတွေ၊
02:12
from makers and hobbyists,
48
120525
1843
ဝါသနာရှင်တွေ ဆီကနေ
တုံ့ပြန်မှုတွေ စတင်ရလာပါတယ်။
တုံ့ပြန်မှုတွေ စတင်ရလာပါတယ်။
02:14
and then actually professional ocean engineers
49
122368
1994
အဲဒီနောက်မှာ တကယ့် အတတ်ပညာရှင်တွေ၊
ရေကြောင်းဆိုင်ရာ အင်ဂျင်နီယာတွေ ဆီကနေ
ရေကြောင်းဆိုင်ရာ အင်ဂျင်နီယာတွေ ဆီကနေ
02:16
who had some suggestions for what we should do.
50
124362
3532
ကျွှန်တော်တို့ ဘာလုပ်သင့် သလဲ ဆိုတာတွေနဲ့
ပတ်သက်ပြီး အကြံဥာဏ်တွေ ရလာပါတယ်။
ပတ်သက်ပြီး အကြံဥာဏ်တွေ ရလာပါတယ်။
02:19
We kept working on it. We learned a lot.
51
127894
1764
ဒါကို ကျွန်တော်တို့ ဆက်လက် လုပ်ကိုင်ခဲ့ကြပါတယ်။
ကျွန်တော်တို့ အများကြီးကို သင်ယူနိုင်ခဲ့တာပေါ့။
ကျွန်တော်တို့ အများကြီးကို သင်ယူနိုင်ခဲ့တာပေါ့။
ပုံစံတူတွေကို ဆက်တည်ဆောက်နေခဲ့ကြရာ
နောက်ဆုံးမှာတော့
နောက်ဆုံးမှာတော့
02:21
We kept prototyping, and eventually,
52
129658
2025
02:23
we decided we wanted to go
to the cave. We were ready.
to the cave. We were ready.
53
131683
2719
ကျွန်တော်တို့ ဥမင်ဆီကိုသွားဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်ကြတယ်။
ကျွန်တော်တို့ အဆင်သင့်ဖြစ်နေပါပြီ။
ကျွန်တော်တို့ အဆင်သင့်ဖြစ်နေပါပြီ။
02:26
So about that time, our little expedition
became quite a story,
became quite a story,
54
134402
3440
အဲဒီအချိန်မှာ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ စူးစမ်းလေ့လာရေးအဖွဲ့ကလေးဟာ
တော်တော်လေး ရေပန်းစားနေလို့
တော်တော်လေး ရေပန်းစားနေလို့
02:29
and it got picked up in The New York Times.
55
137842
2021
New York Times သတင်းစာကြီးမှာတောင်
ရွေးချယ်ဖေါ်ပြခြင်း ခံခဲ့ရသေးတာပေါ့။
ရွေးချယ်ဖေါ်ပြခြင်း ခံခဲ့ရသေးတာပေါ့။
02:31
And we were pretty much just overwhelmed
56
139863
1812
လူတွေရဲ့ အဲဒီလို စိတ်ဝင်စားမှုက ကျွန်တော်တို့ကို
တော်တော်ကြီးကို လွှမ်းမိုးသွားတယ်။
တော်တော်ကြီးကို လွှမ်းမိုးသွားတယ်။
02:33
with interest from people who wanted a kit
57
141675
1783
သူတို့က ဒီ open ROV ဆိုတဲ့ စက်ရုပ်ကို
02:35
that they could build this open ROV themselves.
58
143458
2521
သူတို့ကိုယ်တိုင် ဆင်နိုင်မယ့်
ကိရိယာတစ်စုံ လိုချင်နေသူတွေပါ။
ကိရိယာတစ်စုံ လိုချင်နေသူတွေပါ။
02:37
So we decided to put the project on Kickstarter,
59
145979
3289
ဒါကြောင့် ကျွန်တော်တို့ရဲ့ စီမံချက်ကို
Kickstarter မှာတင်ဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်ကြတယ်။
Kickstarter မှာတင်ဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်ကြတယ်။
02:41
and when we did,
60
149268
1232
အဲဒီလို တကယ်လည်း လုပ်လိုက်ကြတယ်။
02:42
we raised our funding goal in about two hours,
61
150500
2075
ကျွန်တော်တို့ဟာ ကျွန်တော်တို့ ရည်မှန်းခဲ့ကြတဲ့
ငွေကြေး ပန်းတိုင်ကို နှစ်နာရီအကြာမှာကို ရလိုက်ကြတယ်၊
ငွေကြေး ပန်းတိုင်ကို နှစ်နာရီအကြာမှာကို ရလိုက်ကြတယ်၊
02:44
and all of a sudden,
had this money to make these kits.
had this money to make these kits.
62
152575
3205
ချက်ချင်းကြီးဆိုသလိုပါပဲ အဲဒီ ပစ္စည်းကိရိယာတွေ
လုပ်ဖို့ ပိုက်ဆံရှိလာပါတယ်။
လုပ်ဖို့ ပိုက်ဆံရှိလာပါတယ်။
02:47
But then we had to learn how to make them.
63
155780
2195
ဒါပေမယ့် အဲဒီနောက်မှာတော့ အဲဒီကိရိယာတွေကို
ဘယ်လိုလုပ်ရမလဲဆိုတာ သင်ယူဖို့ လိုနေခဲ့ပါတယ်။
ဘယ်လိုလုပ်ရမလဲဆိုတာ သင်ယူဖို့ လိုနေခဲ့ပါတယ်။
02:49
I mean, we had to learn small batch manufacturing.
64
157975
2165
ဆိုလိုတာက အသေးစား အသုတ်ဖြင့် ဘယ်လို ထုတ်လုပ်ရမယ်
ဆိုတာကို သင်ယူရတာကိုပါ။
ဆိုတာကို သင်ယူရတာကိုပါ။
02:52
So we quickly learned that our garage
65
160140
3260
ဒါနဲ့ပဲ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ကြီးထွားလာတဲ့
လုပ်ငန်းအတွက် ကားဂိုဒေါင်ဟာ
လုပ်ငန်းအတွက် ကားဂိုဒေါင်ဟာ
02:55
was not big enough to hold our growing operation.
66
163400
2679
မလုံလောက်တော့ဘူး ဆိုတာကို
ချက်ချင်း သဘောပေါက် မိသွားတယ်။
ချက်ချင်း သဘောပေါက် မိသွားတယ်။
02:58
But we were able to do it, we got all the kits made,
67
166079
2156
ဒါပေမယ့် ကျွန်တော်တို့ အဲဒါကို လုပ်နိုင်ခဲ့ကြပါတယ်။
ကိရိယာတွေအားလုံးကို ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။
ကိရိယာတွေအားလုံးကို ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။
03:00
thanks a lot to TechShop,
which was a big help to us,
which was a big help to us,
68
168235
2707
ကျွန်တော်တို့ကို အများကြီးအကူအညီးပေးခဲ့တဲ့
TechShop ကိုအများကြီး ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
TechShop ကိုအများကြီး ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
03:02
and we shipped these kits all over the world
69
170942
2985
ခရစ်စမတ် မတိုင်မီ ကာလကလေး တင်မှာပဲ
03:05
just before Christmas of last year,
70
173927
1829
ဒီကိရိယာတွေ အားလုံးကို
ကမ္ဘာတစ်လွားကို တင်ပို့နိုင်ခဲ့တယ်။
ကမ္ဘာတစ်လွားကို တင်ပို့နိုင်ခဲ့တယ်။
03:07
so it was just a few months ago.
71
175756
1782
ဒီတော့ လွန်ခဲ့တဲ့ လအနည်းငယ်ကလို့ ဆိုရမှာပေါ့။
03:09
But we're already starting to get video
72
177538
1908
ဒါပေမယ့် တစ်ကမ္ဘာလုံးကနေပြီး
ဗွီဒီယိုတွေ၊ ဓါတ်ပုံတွေ
ဗွီဒီယိုတွေ၊ ဓါတ်ပုံတွေ
03:11
and photos back from all over the world,
73
179446
1598
ကျွန်တော်တို့ စတင် လက်ခံရရှိနေပါပြီ။
03:13
including this shot from under the ice in Antarctica.
74
181044
3030
အန်တာတိကတိုက်က ရေခဲပြင်အောက်မှာ
ရိုက်ထားတဲ့ ဒီဓါတ်ပုံလေးလဲ အပါအဝင်ပေါ့။
ရိုက်ထားတဲ့ ဒီဓါတ်ပုံလေးလဲ အပါအဝင်ပေါ့။
03:16
We've also learned the penguins love robots.
75
184074
3400
ပင်ဂွင်းငှက်တွေက စက်ရုပ်တွေကို ကြိုက်ကြတယ်
ဆိုတာလည်း ကျွန်တော်တို့ သိလိုက်ရသေးတယ်။
ဆိုတာလည်း ကျွန်တော်တို့ သိလိုက်ရသေးတယ်။
03:19
(Laughter)
76
187474
2013
(ရယ်သံများ)
03:21
So we're still publishing all the designs online,
77
189487
3168
ဒီတော့ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဒီဇိုင်းပုစံတွေကို ဆက်လက်ပြီး
အင်တာနက်ပေါ်မှာ ဖြန့်ဝေနေတုန်းပါ။
အင်တာနက်ပေါ်မှာ ဖြန့်ဝေနေတုန်းပါ။
03:24
encouraging anyone to build these themselves.
78
192655
2118
ဘယ်သူ့ကိုမဆို ဒါတွေကို
တပ်ဆင်တည်ဆေက်ဖို့ အားပေးနေတုန်းပါ။
တပ်ဆင်တည်ဆေက်ဖို့ အားပေးနေတုန်းပါ။
03:26
That's the only way that we could have done this.
79
194773
2403
အဲဒါက ကျွန်တေ်တို့ အနေနဲ့ လုပ်လို့ရနိုင်ခဲ့တဲ့
တစ်ခုတည်းသော နည်းလမ်းပါ။
တစ်ခုတည်းသော နည်းလမ်းပါ။
03:29
By being open source, we've created
80
197176
1659
အခမဲ့ အားလုံးကို ဖွင့်ပေးထားတဲ့
အရင်းအမြစ်တစ်ခု ဖြစ်ခဲ့တာကြောင့်
အရင်းအမြစ်တစ်ခု ဖြစ်ခဲ့တာကြောင့်
03:30
this distributed R&D network,
81
198835
2264
ကျွန်တော်တို့က ဒီ ဖြန့်ဖြူးရေး R&D ကွန်ယက်ကို
ဖန်တီးနိုင်ခဲ့တာပါ၊
ဖန်တီးနိုင်ခဲ့တာပါ၊
03:33
and we're moving faster than
any venture-backed counterpart.
any venture-backed counterpart.
82
201099
3796
ကျွန်တော်တို့ဟာ အမျိုးတူစွန့်စားမတည်ထားတဲ့
ဘယ်ကုမ္ပဏီတွေထက်မဆို ပိုပြီးမြန်ဆန်စွာ ပြေးနိုင်ကြပါတယ်။
ဘယ်ကုမ္ပဏီတွေထက်မဆို ပိုပြီးမြန်ဆန်စွာ ပြေးနိုင်ကြပါတယ်။
03:36
But the actual robot is really only half the story.
83
204895
3205
ဒါပေမယ့် တကယ့် စက်ရုပ်ဆိုတာ ကတော့ ဇာတ်လမ်းရဲ့
တစ်ဝက်ပဲ ရှိသေးတာပါ။
တစ်ဝက်ပဲ ရှိသေးတာပါ။
03:40
The real potential, the long term potential,
84
208100
2496
တကယ်ဖြစ်နိူင်ချေ၊ ရေရှည်အလားအလာ ကတော့
03:42
is with this community of DIY ocean explorers
85
210596
2677
ကမ္ဘာ တစ်ဝှမ်းလုံးမှာ ဖွဲ့စည်းထားတဲ့
03:45
that are forming all over the globe.
86
213273
2396
ဒီပင်လယ်ပြင် စူးစမ်းရှာဖွေသူတို့ရဲ့
DIY ကိုယ်တိုင်လုပ် အသိုက်အဝန်းပါ။
DIY ကိုယ်တိုင်လုပ် အသိုက်အဝန်းပါ။
03:47
What can we discover
87
215669
1534
ပင်လယ်ပြင်တွေထဲမှာ ထောင်နဲ့ချီပြီး
ရှိနေကြတဲ့ ဒီလိုကိရိယာတွေ
ရှိနေကြတဲ့ ဒီလိုကိရိယာတွေ
03:49
when there's thousands of these devices
88
217203
1904
လှည့်လည် ကျက်စားသွားလာကြမယ့်
အချိန်မျိုး ရောက်လာရင်
အချိန်မျိုး ရောက်လာရင်
03:51
roaming the seas?
89
219107
2046
ကျွန်တော်တို့ ဘာတွေများ ရှာဖွေတွေရှိကြမှာပါလိမ့်။
03:53
So you're probably all wondering: the cave.
90
221153
2276
ဒီလိုဆိုရင် ခင်ဗျားတို့အားလုံးက ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းများလားလို့
ထင်မိချင် ထင်မိကြမှာပါ။။
ထင်မိချင် ထင်မိကြမှာပါ။။
03:55
Did you find the gold?
91
223429
1826
"ခင်ဗျားတို့ ရွှေတွေကိုကော ရှာတွေ့ခဲ့လား"
ဆိုတာမျိုးပေါ့။
ဆိုတာမျိုးပေါ့။
03:57
Well, we didn't find any gold,
92
225255
1552
ကောင်းပါပြီ၊ ကျွန်တော်တို့ ဘာရွှေကိုမှ
ရှာမတွေ့ခဲ့ပါဘူး။
ရှာမတွေ့ခဲ့ပါဘူး။
03:58
but we decided that what we found
was much more valuable.
was much more valuable.
93
226807
3229
ဒါပေမယ့် ကျွန်တော်တို့ ရှာတွေ့ခဲ့တာက အများကြီးကို
ပိုပြီးတန်ဖိုးရှိတယ်လို့ ကျွန်တော်တို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်ကြတယ်။
ပိုပြီးတန်ဖိုးရှိတယ်လို့ ကျွန်တော်တို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်ကြတယ်။
04:02
It was the glimpse into a potential future
94
230036
2472
ဒါကတော့ ပင်လယ်ပြင် စူးစမ်းလေ့လာရေး အတွက်
04:04
for ocean exploration.
95
232508
1675
အနာဂတ် အလာအလာတစ်ခုကို
ရိပ်ကနဲ မြင်လိုက်ရခြင်းပါပဲ။
ရိပ်ကနဲ မြင်လိုက်ရခြင်းပါပဲ။
04:06
It's something that's not limited to
the James Camerons of the world,
the James Camerons of the world,
96
234183
2910
ဒါဟာဆိုရင် ကမ္ဘာကြီးရဲ့ ဂျိမ်းစ်ကင်မရွှန်းတွေ အတွက်ပဲ
ကန့်သတ်ထားတဲ့ အရာတစ်ခုမဟုတ်ပါဘူး။
ကန့်သတ်ထားတဲ့ အရာတစ်ခုမဟုတ်ပါဘူး။
04:09
but something that we're all participating in.
97
237093
2595
ဒါဟာ ကျွန်တော်တို့အားလုံး အတူတကွ
ပါဝင်ဆောင်ရွက်နေကြတဲ့ အရာတစ်ခုပါ။ ။
ပါဝင်ဆောင်ရွက်နေကြတဲ့ အရာတစ်ခုပါ။ ။
04:11
It's an underwater world
98
239688
1333
ဒါဟာ ကျွန်တော်တို့အားလုံး အတူတကွ
04:13
we're all exploring together.
99
241021
2511
ပူးပေါင်း စူးစမ်း ရှာဖွေနေကြတဲ့
ရေအောက်ကမ္ဘာကြီးပါ။
ရေအောက်ကမ္ဘာကြီးပါ။
04:15
Thank you.
100
243532
2175
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
04:17
(Applause)
101
245707
4000
(လက်ခုပ်သံများ)
ABOUT THE SPEAKER
David Lang - MakerDavid Lang is a maker and the co-founder of OpenROV, a community of ocean lovers who build underwater robots.
Why you should listen
David Lang is a maker whose craving for adventure turned him into an amateur ocean explorer. A few years ago Lang and NASA engineer Eric Stackpole went looking for lost gold (literally) in an underwater cave in the foothills of the Sierra Navada. But they weren't quite sure how to go about it. Without much expertise (or money), the two put initial designs for an underwater robot explorer online. Soon OpenROV was born: a community of citizen ocean explorers who build and constantly improve upon these small remote operated underwater robots.
Lang is also the author of Zero to Maker and a 2013 TED Fellow. He lives on a sailboat in the San Francisco Bay.
David Lang | Speaker | TED.com