Marc Bamuthi Joseph: "You Have the Rite"
Marc Bamuthi Joseph: မင်းမှာ ရိုးရာထုံးတမ်းရှိတယ်။"
TED Fellow Marc Bamuthi Joseph is a curator of words, ideas and protagonists. His bold, poetically-driven work investigates social issues and cultural identity. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
တစ်ခုတည်းစီးကြတယ်၊
Air Jordan 4s for Christmas.
Air Jordan 4s တစ်ရန်လိုချင်တာတဲ့၊
ကျုပ် ခိုးယူလိုက်တယ်၊
episode of "Black-ish."
ဇာတ်ကောင် ကလိမ်ကကျစ် Grinch လိုပေါ့။
အထင်ကရတွေပဲ။
on my Black man feet.
ပြဒါးလိုမျိုး ကျုပ်စီးတယ်။
freedom days back fast enough.
အတာ်မြန်မြန်ကြီးတော့ ကျုပ် မရနိုင်ဘူး။
၁၆ နှစ်ကပါ၊
on the Upper East Side.
တစ်ပန်းသာခဲ့တယ်၊
ကျုပ်ကို မိသွားတယ်။
boys are the stupidest.
ကောင်လေးတွေက အမိုက်မဲဆုံးပဲ။
barely getting away
အစဉ်အတန်းပဲလေ၊
ဘယ်တော့မှ အမှန်မပြောဘူး။
is stewarding this tradition well.
ကောင်းကောင် ထိန်းသိမ်းနေတာလို့ယူဆတယ်။
and Marvin Gaye on repeat.
နဲ့ Marvin Gaye ကို ထပ်ကျော့တာပါ။
and older than Emmett Till.
ပိုငယ်ပြီး Emmett Till.ထက် ပိုကြီးတယ်။
enter his prime suspect years:
သံသယရှိသူနှစ်တွေ တရားဝင် ဝင်ဖို့ တန်းစီတယ်
the threat of communities from below.
တွေရဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှုတွေကိုအချက်ပြနေတယ်။
humans have no natural predator,
လူသားတွေမှာ သဘာဝ သားရဲ မရှိပေမဲ့
genetically embedded and instinctual
စားချင်စိတ်ထဲမှာ ဗီဇအရ စွဲခိုင်နေပြီး
and then walks around them,
ပစ်ချပြီး ဒါတွေပတ်လည်မှာ လမ်းလျှောက်တယ်။
half-eaten gazelles,
သမင်တွေဘေးက နှုတ်နည်းတဲ့ ခြင်္သေ့တွေလို၊
on some Nat Geo shit.
Nat Geo ချီးပုံပေါ်မှာ"
စမ်းသပ်မောင်းနှင်တာ သူအောင်တယ်။
broken "Fortnite" thing
ပျက်နေတဲ့ Fortnite ဂီမ်း
under the eye of my filming iPhone,
မြင်ရတာက ပျော်ရွှင် အေးဆေးလို့လေ။
who has just salvaged a draw.
ကယ်တင်လိုက်သူတစ်ဦးရဲ့အောင်ပွဲအကပါ။
၁၆ နှစ်ပဲလေ။
လွတ်လပ်ခွင် လုံးဝ ပေးလို့မရဘူးလေ
လက်ထိပ်တန်းလန်းနဲ့
ကားရပ်ခဲ့တယ်။
considering the odds that I'm going to die
သေတော့မလားလို့ ကြောင်တောင်တောင်တွေးရင်း
who expects that in 18 minutes,
မူကြိုကျောင်းက သူ့ကို ၁၈ မိနစ်အတွင်း
မျှော်နေသူပေါ့။
to capture this moment, so.
အိပ်ကပ်အရွယ် ကင်မရာတွေမရှိလေတော့။
when I was 16 getting ready for the SAT,
စကားလုံးကြီးတွေ သင်ယူခဲ့ပေမံ့
that really speaks is my skin.
တစ်ခုတည်သေးအရာက ကျုပ်ရဲ့အရေပြားပါ။
on 12th and Broadway,
ဘတ်စ်ကားဇုန်မှာ ကျုပ် ကားရပ်ခဲ့တယ်၊
a police car pulls up behind me,
ကျုပ်နောက်မှာ လာရပ်တယ်။
that earnest Black man face.
လူမည်းမျက်နှာလုပ်လိုက်တယ်
and then hits the siren,
သူစောင့်ပြီး ဥသြကို နှိပ်လိုက်တယ်၊
ကျွန်တော့ လိုင်စင်ကိုယူတယ်၊
another patrol car now, four cops now,
လှည့်ကင်းကားနောက်တစ်စီး၊ ရဲလေးယောက်
hands behind my back, shackled.
လက်တွေနောက်ကျောမှာ လက်ထိပ်ခတ်လျက်၊
only until I'm scared and then sad.
နောက်တော့ ကြောက်ပြီး ဝမ်းနည်းတဲ့ထိပါ။
before my own death.
နောက်ဆုံးပင့်သက်လိုမျိုး အနံ့ရတယ်။
before he realizes
ကောင်လေး ဘယ်လောက်ကြာကြာ
formed memory of me
သူ့ရဲ့နောက်ဆုံး အမှတ်ရမှုဟာ
I never came for him.
လာမကြိုခဲ့ပုံ ဇာတ်လမ်းဖြစ်မယ်ထင်တယ်။
နှုတ်ဆက်ဖို့ ကြိုးစားတယ်။
ငြိမ်းချမ်းမှု ယူမလာပါ
ခက်စေလုပ်တယ်
in the moss at the base of my thoughts,
ရေညှိမှာ မှိုလိုပေါက်လာတဲ့ ဒေါသရှိတယ်၊
of my freedom attempts.
ကျောရိုးမှာ ပေါက်နေတဲ့မှို
ကျုပ်မှာ အားလုံးကင်းတယ်၊
in the time of civil unrest,
လက်နက်မဲ့ အရပ်သားတစ်ယောက်ရဲ့စိတ်ဓာတ်၊
arching like a broken-winged sparrow,
လို ခုံးနေတဲ့ Marvin Gaye အမြင့်သံတွေပါပဲ၊
had a warrant out on him,
သူ့ကို ဝရမ်းထုတ်ထားပြီး
dude doesn't hear "Marc Joseph,"
ငကြွားက "Marc Joseph" လို့ မကြားဘူး၊
on the corner now,
ရဲ ၁၈ ယောက်ကို ရေတွက်ကြည့်တယ်၊
I'm not fed to the beast today.
ကျုပ်ဟာ ဒီနေ့ မသေသေးဘူး။
makes sure to give me a ticket
ကျွန်တော့ကို လွှတ်မပေးခင်
in the hollow city,
အခေါင်းပွမြို့မှာ
in the age of autonomous vehicles.
ယာဉ်ကြောကို လမ်းညွှန်ပေးတယ်။
and my internet is broken,
အင်တာနက် ကျသွားတာလို၊
အမည်ကို မဖတ်တတ်တာမျိုး၊
that I don't love my son enough
ကျုပ် အလုံအလောက်မချစ်တဲ့နေ့လို
don't care about your rights, yo.
ကျုပ် ဂရုမစိုက်ဘူး၊
happening in my head
ကျုပ်ခေါင်းထဲမှာ ဖြစ်နေတာ
and Marvin Gaye comes on the radio.
Marvin Gaye ရေဒီယိုမှာ လာစဉ်ပါ။
that I almost never said,
ကျုပ် မပြောဖူးသလောက်ဖြစ်တဲ့ နှုတ်ဆက်စကား
in the friendly sky
မြေကြီးကနေ ကွာမသွားတဲ့
အခြေခံမျဉ်းတစ်ကြောင်း
against the fading baseline.
ချွေးသပ်ထားတဲ့ ဖိစီးမှုတစ်ခု၊
ဖြစ်ဖို့မဟုတ်ပေမဲ့
for the existential moment.
ဇာတ်ညွှန်းတစ်ခုကို အခိုင်အမာဆိုဖို့။
is its own genre of experience.
၎င်းရဲ့အတွေ့အကြုံရဲ့ ကိုယ်ပိုင်ဟန်၊
why you sing like an angel,
အကြောင်းပြချက်မဖြစ်လောက်ပေမဲ့
why heaven bends to your voice.
ကိုင်းညွှတ်လိုက်တာနဲ့တော့ ဆိုင်တယ်။
the cop in the rearview mirror
နောက်ကြည့်မှန်ထဲက ရဲဟာ
သင် "စကားပြော"ရင်
of the fraction that survives.
ဂိုဏ်းကွဲတစ်ခုလို့ သင်ဆုတောင်းပါ၊
of your telepathic goodbye,
ကြိမ်နှုန်းနဲ့ သူ့ကို ပုံသွင်းတယ်
in Marvin's upper register
အသံအစဉ်ထဲမှာ
of America at its worst.
ပေါက်ကွဲနေတဲ့ တွင်းနက်တစ်တွင်းပါ၊
အချစ်လို နတ်တစ်ပါး၊
of the restless dead,
ချီမမှုအတွက် ငှက်တောင်တွေ၊
mistakes and live through them,
အမှားတွေ လုပ်ခွင့်ရှိပြီး ဒါတွေနဲ့ ရှင်သန်
ကျုပ်ကို သက်ညှာပါ။
ABOUT THE SPEAKER
Marc Bamuthi Joseph - Arts activist, spoken word artistTED Fellow Marc Bamuthi Joseph is a curator of words, ideas and protagonists. His bold, poetically-driven work investigates social issues and cultural identity.
Why you should listen
Marc Bamuthi Joseph is a steadfast believer in empathy as the most valuable currency in building community, and he seeks to spark curiosity and dialogue about freedom, compassion and fearlessness through pioneering arts stewardship and education. A 2017 TEDGlobal Fellow, Bamuthi graced the cover of Smithsonian Magazine as one of America's Top Young Innovators in the Arts and Sciences; artistically directed HBO's "Russell Simmons presents Brave New Voices"; and is an inaugural recipient of the United States Artists Rockefeller Fellowship, which annually recognizes 50 of the country’s greatest living artists. Dance Magazine named him a Top Influencer in 2017.
Bamuthi's evening-length work, red black and GREEN: a blues, was nominated for a 2013 Bessie Award for "Outstanding Production (of a work stretching the boundaries of a traditional form)" and he has won numerous grants including from the National Endowment for the Arts and Creative Capital Foundation. His noted work /peh-LO-tah/ is inspired by soccer and Bamuthi's first generation American experience, intersecting global economics, cross-border fan culture and the politics of joy.
Bamuthi is the founding Program Director of the non-profit Youth Speaks, and he is a co-founder of Life is Living, a national series of one-day festivals which activate under-resourced parks and affirm peaceful urban life. His essays have been published in Harvard Education Press; he has lectured at more than 200 colleges, has carried adjunct professorships at Stanford and Lehigh, among others, and currently serves as Chief of Program and Pedagogy at Yerba Buena Center for the Arts in San Francisco.
Marc Bamuthi Joseph | Speaker | TED.com