TEDxAmsterdam
Rogier van der Heide: Why light needs darkness
Rogier van der Heide: Dlaczego światło potrzebuje cienia
Filmed:
Readability: 3.5
631,115 views
Architekt światła Rogier van der Heide przedstawia nam nowy, wspaniały sposób patrzenia na świat - poświęcanie uwagi światłu (oraz ciemności). Przykłady klasycznych budynków obrazują głęboko przemyślaną grę światła.
Rogier van der Heide - Lighting designer
Rogier van der Heide creates architectural spaces with light. Full bio
Rogier van der Heide creates architectural spaces with light. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
There's a beautiful statement on the screen
0
0
3000
Na ekranie widzimy piękną myśl:
00:18
that says, "Light creates ambiance,
1
3000
3000
"Światło stwarza atmosferę,
00:21
light makes the feel of a space,
2
6000
3000
światło pozwala nam czuć przestrzeń,
00:24
and light is also the expression of structure."
3
9000
4000
światło jest wyrazem struktury."
00:28
Well that was not by me.
4
13000
2000
To nie są moje słowa.
00:30
That was, of course, by Le Corbusier,
5
15000
2000
Powiedział to Le Corbusier,
00:32
the famous architect.
6
17000
2000
sławny architekt.
00:34
And here you can see what he meant
7
19000
2000
Tu możecie zobaczyć co miał na myśli
00:36
in one of his beautiful buildings --
8
21000
3000
na przykładzie jego pięknej budowli --
00:39
the chapel Notre Dame du Haut, Ronchamp --
9
24000
4000
kaplicy Notre Dame du Haut w Ronchamp --
00:43
where he creates this light
10
28000
2000
gdzie stworzył oświetlenie,
00:45
that he could only make because there's also dark.
11
30000
3000
które mogło powstać tylko dzięki istnieniu mroku.
00:48
And I think that is the quintessence
12
33000
3000
Uważam, że to jest kwintesencja
00:51
of this 18-minute talk --
13
36000
3000
mojej 18-minutowej wypowiedzi -
00:54
that there is no good lighting
14
39000
3000
nie ma dobrego światła,
00:57
that is healthy and for our well-being
15
42000
3000
zdrowego i mającego na nas pozytywny wpływ
01:00
without proper darkness.
16
45000
2000
bez odpowiedniej dawki ciemności.
01:04
So this is how we normally would light our offices.
17
49000
3000
Tak zwykle oświetlamy nasze biura.
01:07
We have codes and standards
18
52000
2000
Mamy zasady i standardy,
01:09
that tell us that the lights should be so much lux
19
54000
3000
które mówią nam że światło powinno
01:12
and of great uniformity.
20
57000
2000
być tak jasne i równomierne.
01:14
This is how we create uniform lighting
21
59000
3000
Tak tworzymy jednorodne oświetlenie
01:17
from one wall to the other
22
62000
2000
z jednej ściany do drugiej
01:19
in a regular grid of lamps.
23
64000
3000
regularnymi siatkami lamp.
01:22
And that is quite different
24
67000
2000
To jest zupełnie inne
01:24
from what I just showed you
25
69000
2000
niż to co wam pokazałem
01:26
from Le Corbusier.
26
71000
2000
u Le Corbusier'a.
01:28
If we would apply these codes and standards
27
73000
2000
Jeśli zastosowalibyśmy te standardy
01:30
to the Pantheon in Rome,
28
75000
2000
do Panteonu w Rzymie
01:32
it would never have looked like this,
29
77000
2000
nigdy nie wyglądałby tak jak wygląda,
01:34
because this beautiful light feature
30
79000
2000
ponieważ te piękne cechy światła,
01:36
that goes around there all by itself
31
81000
3000
które wszędzie widzimy
01:39
can only appear
32
84000
2000
mogą się pojawiać
01:41
because there is also darkness in that same building.
33
86000
3000
dzięki temu, że jest tam również ciemność.
01:45
And the same is more or less what Santiago Calatrava said
34
90000
3000
Mniej więcej to samo powiedział Santiago Calatrava:
01:48
when he said, "Light: I make it in my buildings
35
93000
3000
"Światło, wykorzystuję je w moich budynkach
01:51
for comfort."
36
96000
2000
dla komfortu."
01:53
And he didn't mean the comfort of a five-course dinner
37
98000
3000
Nie mówił tu o komforcie w stylu 5-daniowego obiadu
01:56
as opposed to a one-course meal,
38
101000
2000
w porównaniu do jednodaniowego posiłku,
01:58
but he really meant the comfort
39
103000
2000
lecz miał na myśli komfort
02:00
of the quality of the building for the people.
40
105000
3000
znaczenia/jakości budynku dla ludzi.
02:03
He meant that you can see the sky
41
108000
2000
Mówił, że możecie zobaczyć niebo
02:05
and that you can experience the sun.
42
110000
3000
i doświadczyć słońca.
02:08
And he created these gorgeous buildings
43
113000
3000
Stworzył te wspaniałe budynki
02:11
where you can see the sky,
44
116000
2000
gdzie możecie zobaczyć niebo
02:13
and where you can experience the sun,
45
118000
2000
i doświadczyć słońca,
02:15
that give us a better life in the built environment,
46
120000
3000
co stwarza lepsze warunki życia
02:18
just because of the relevance of light
47
123000
3000
ze względu na znaczenie słońca
02:21
in its brightness and also in its shadows.
48
126000
4000
zarówno w jego świetle jak i cieniu.
02:25
What it all boils down to is, of course, the sun.
49
130000
3000
To wszystko sprowadza się do słońca.
02:28
And this image of the sun may suggest
50
133000
3000
Ten obraz słońca może sugerować,
02:31
that the sun is something evil and aggressive,
51
136000
3000
że słońce jest czymś złym i agresywnym.
02:34
but we should not forget that all energy on this planet
52
139000
3000
Nie zapominajmy jednak, że ze Słońca
02:37
actually comes from the sun,
53
142000
2000
pochodzi cała energia na tej planecie.
02:39
and light is only a manifestation
54
144000
3000
Światło jest jedynie przejawem
02:42
of that energy.
55
147000
2000
tej energii.
02:44
The sun is for dynamics, for color changes.
56
149000
3000
Słońce odpowiada za dynamikę, za zmiany kolorów.
02:47
The sun is for beauty in our environment,
57
152000
3000
Słońce to piękno wokół nas,
02:50
like in this building --
58
155000
2000
tak jak w tym budynku -
02:52
the High Museum in Atlanta,
59
157000
2000
High Museum [of Art] w Atlancie -
02:54
which has been created by Renzo Piano from Italy,
60
159000
2000
stworzonym przez Renzo Piano z Włoch,
02:56
together with Arup Lighting,
61
161000
3000
wraz z Arup Lighting,
02:59
a brilliant team of lighting designers,
62
164000
2000
błyskotliwym zespołem projektantów oświetlenia.
03:01
who created
63
166000
2000
Razem stworzyli
03:03
a very subtle modulation of light
64
168000
3000
bardzo subtelną modulację światła
03:06
across the space,
65
171000
2000
w tej przestrzeni,
03:08
responding to what the sun does outside,
66
173000
2000
odpowiadającą słońcu na zewnątrz
03:10
just because of all these beautiful openings in the roof.
67
175000
3000
dzięki tym pięknym otworom w dachu.
03:13
So in an indirect way,
68
178000
2000
Tak więc w pewnym sensie
03:15
you can see the sun.
69
180000
2000
można zobaczyć słońce.
03:17
And what they did
70
182000
2000
Zaprojektowali
03:19
is they created an integral building element
71
184000
2000
integralną część budynku tak
03:21
to improve the quality of the space
72
186000
3000
by poprawić jakość przestrzeni
03:24
that surrounds the visitors of the museum.
73
189000
2000
otaczającej odwiedzających muzeum.
03:26
They created this shade
74
191000
2000
Stworzyli ten cień,
03:28
that you can see here,
75
193000
2000
który tutaj widać,
03:30
which actually covers the sun,
76
195000
3000
przesłaniający słońce,
03:33
but opens up to the good light from the sky.
77
198000
3000
lecz otwierający się na dobre światło.
03:36
And here you can see
78
201000
2000
Tutaj możecie zobaczyć
03:38
how they really crafted a beautiful design process
79
203000
2000
ich piękny proces projektowy
03:40
with physical models,
80
205000
2000
z fizycznymi modelami
03:42
with quantitative, as well as qualitative, methods
81
207000
3000
za pomocą metod ilościowych i jakościowych
03:45
to come to a final solution
82
210000
3000
by uzyskać efekt finalny:
03:48
that is truly integrated and completely holistic
83
213000
2000
w pełni zintegrowany,
03:50
with the architecture.
84
215000
2000
spójny z architekturą.
03:52
They allowed themselves a few mistakes along the way.
85
217000
2000
Pozwolili sobię na pare błędów.
03:54
As you can see here, there's some direct light on the floor,
86
219000
2000
W paru miejscach widać bezpośrednie światło,
03:56
but they could easily figure out where that comes from.
87
221000
3000
łatwo było jednak wykryć, skąd ono pochodzi.
03:59
And they allow people in that building
88
224000
4000
Ludzie wchodzą do tego budynku
04:03
to really enjoy the sun,
89
228000
2000
by cieszyć się słońcem,
04:05
the good part of the sun.
90
230000
2000
tą dobrą stroną słońca.
04:07
And enjoying the sun
91
232000
2000
Cieszyć się słońcem
04:09
can be in many different ways, of course.
92
234000
3000
można na wiele sposobów.
04:12
It can be just like this,
93
237000
2000
Tak, jak tutaj,
04:14
or maybe like this, which is rather peculiar,
94
239000
3000
lub w sposób bardziej osobliwy - jak tu --
04:17
but this is in 1963 --
95
242000
2000
to rok 1963
04:19
the viewing of a sun eclipse
96
244000
2000
i obserwacja zaćmienia słońca
04:21
in the United States.
97
246000
2000
w Stanach Zjednoczonych.
04:23
And it's just a bit bright up there,
98
248000
3000
Jest tam dość jasno,
04:26
so these people have found a very intriguing solution.
99
251000
3000
więc ci ludzie znaleźli intrygujące rozwiązanie.
04:30
This is, I think, a very illustrative image of what I try to say --
100
255000
2000
Jest to wymowna ilustracja tego o czym mówię --
04:32
that the beautiful dynamics of sun,
101
257000
3000
że piękna dynamika słońca,
04:35
bringing these into the building,
102
260000
2000
wprowadzenie jej do budynku,
04:37
creates a quality of our built environment
103
262000
3000
tworzy jakość zabudowanego środowiska,
04:40
that truly enhances our lives.
104
265000
2000
która wzbogaca nasze życia.
04:42
And this is all about darkness
105
267000
2000
To wszystko zależy od ciemności
04:44
as much as it is about lightness, of course,
106
269000
2000
tak samo jak od światła,
04:46
because otherwise you don't see these dynamics.
107
271000
3000
inaczej nie widać tej dynamiki.
04:49
As opposed to the first office that I showed you
108
274000
3000
W kontraście do biura,
04:52
in the beginning of the talk,
109
277000
2000
które pokazałem na początku
04:54
this is a well-known office, which is the White Group.
110
279000
3000
mamy tu bardzo znane biuro, White Group.
04:57
They are in green energy consulting, or something like that.
111
282000
3000
Są specjalistami do spraw energetyki odnawialnej.
05:00
And they really practice what they preach
112
285000
2000
Naprawdę praktykują to, co głoszą --
05:02
because this office doesn't have any electric lighting at all.
113
287000
3000
to biuro nie posiada elektrycznego oświetlenia.
05:05
It has only on one side
114
290000
2000
Po jednej stronie
05:07
this big, big glass window
115
292000
2000
jest olbrzymie szklane okno,
05:09
that helps to let the sunlight enter
116
294000
2000
które pomaga światłu dostać się do środka
05:11
deep into the space
117
296000
2000
głęboko w przestrzeń
05:13
and create a beautiful quality there and a great dynamic range.
118
298000
3000
i stworzyć przepiękną jakość i wielki zakres dynamiki.
05:16
So it can be very dim over there, and you do your work,
119
301000
3000
Może być dość ciemno, a ty robisz swoją robotę,
05:19
and it can be very bright over there, and you do your work.
120
304000
3000
ale też może być bardzo jasno, a ty robisz swoją robotę.
05:22
But actually the human eye
121
307000
2000
Ludzkie oko
05:24
turns out to be remarkably adaptable
122
309000
2000
posiada niesamowitą zdolność adaptacji
05:26
to all these different light conditions
123
311000
2000
do różnych warunków oświetleniowych,
05:28
that together create an environment
124
313000
2000
które razem tworzą miejsce,
05:30
that is never boring and that is never dull,
125
315000
2000
które nigdy nie jest nudne ani przytępiające
05:32
and therefore helps us to enhance our lives.
126
317000
3000
i przez to pomaga nam wzbogacić nasze życie.
05:36
I really owe a short introduction of this man to you.
127
321000
3000
Przedstawię wam pokrótce tego człowieka.
05:39
This is Richard Kelly
128
324000
2000
To Richard Kelly,
05:41
who was born 100 years ago,
129
326000
2000
urodzony 100 lat temu.
05:43
which is the reason I bring him up now,
130
328000
2000
Mówię o nim ponieważ
05:45
because it's kind of an anniversary year.
131
330000
2000
jest to rocznica tych narodzin.
05:47
In the 1930s, Richard Kelly was the first person
132
332000
3000
W latach 30. XX wieku, Richard Kelly był pierwszą osobą,
05:50
to really describe
133
335000
2000
która opisała nowoczesną
05:52
a methodology of modern lighting design.
134
337000
2000
metodologię projektowania oświetlenia.
05:54
And he coined three terms,
135
339000
2000
Stworzył trzy terminy:
05:56
which are "focal glow,"
136
341000
2000
blask ogniskowej,
05:58
"ambient luminescence"
137
343000
2000
luminescencja otoczenia
06:00
and "play of the brilliants" --
138
345000
2000
gra połysku.
06:02
three very distinctly different
139
347000
2000
Pomimo tego, że są różne
06:04
ideas about light in architecture
140
349000
2000
poglądy na temat światła w architekturze,
06:06
that all together
141
351000
2000
wszystkie te pojęcia razem
06:08
make up this beautiful experience.
142
353000
2000
tworzą to przepiękne doświadczenie.
06:10
So you begin with focal glow.
143
355000
2000
Zaczynając od blasku ogniskowej.
06:12
He meant something like this --
144
357000
2000
Miał na myśli coś takiego --
06:14
where the light gives direction to the space
145
359000
2000
gdzie światło nadaje kierunek w przestrzeni
06:16
and helps you to get around.
146
361000
2000
i pomaga się poruszać.
06:18
Or something like this, which is the lighting design he did
147
363000
2000
Lub coś takiego - to jego projekt
06:20
for General Motors, for the car showroom.
148
365000
2000
dla General Motors, dla salonu samochodowego.
06:22
And you enter that space,
149
367000
2000
Wkraczacie w tą przestrzeń
06:24
and you feel like, "Wow! This is so impressive,"
150
369000
3000
i czujecie, "Wow! To jest imponujące",
06:27
just because of this focal point,
151
372000
2000
tylko ze względu na ten punkt,
06:29
this huge light source in the middle.
152
374000
2000
to ogromne źródło światła w środku.
06:31
To me it is something from theatre,
153
376000
2000
Dla mnie jest to coś teatralnego,
06:33
and I will get back to that a little bit later.
154
378000
2000
ale wrócę do tego później.
06:35
It's the spotlight on the artist
155
380000
2000
Jest to światło reflektora na artyście,
06:37
that helps you to focus.
156
382000
2000
które pozwala wam się skupić.
06:39
It could also be the sunlight that breaks through the clouds
157
384000
3000
Mogłoby to być światło przedzierające się przez chmury,
06:42
and lights up a patch of the land,
158
387000
3000
oświetlające skrawek ziemi,
06:45
highlighting it
159
390000
2000
podkreślające go,
06:47
compared to the dim environment.
160
392000
3000
kontrastując z mrocznym otoczeniem.
06:50
Or it can be in today's retail, in the shopping environment --
161
395000
3000
Lub w dzisiejszych galeriach handlowych:
06:53
lighting the merchandise
162
398000
2000
mogłoby być podświetleniem towaru,
06:55
and creating accents that help you to get around.
163
400000
3000
tworząc akcenty nadające kierunek.
06:58
Ambient luminescence is something very different.
164
403000
3000
Luminescencja otoczenia to coś zupełnie innego.
07:01
Richard Kelly saw it as something infinite,
165
406000
3000
Richard Kelly widział to jako coś nieskończonego,
07:04
something without any focus,
166
409000
2000
coś bez wyraźnego centrum,
07:06
something where all details
167
411000
2000
gdzie wszystkie detale
07:08
actually dissolve in infinity.
168
413000
3000
rozpływają się w nieskończoności.
07:11
And I see it as a very comfortable kind of light
169
416000
3000
Dla mnie to bardzo komfortowy rodzaj światła,
07:14
that really helps us to relax
170
419000
2000
pozwalający się zrelaksować
07:16
and to contemplate.
171
421000
2000
i rozmyślać.
07:18
It could also be something like this:
172
423000
2000
To mogłoby być coś takiego:
07:20
the National Museum of Science in London,
173
425000
3000
Narodowe Muzeum Nauki w Londynie,
07:23
where this blue
174
428000
2000
gdzie ten niebieski
07:25
is embracing all the exhibitions and galleries
175
430000
2000
obejmuje wszystkie wystawy i galerie
07:27
in one large gesture.
176
432000
3000
jednym gestem.
07:30
And then finally, Kelly's play of brilliants attitude,
177
435000
3000
I ostatecznie, Kelly'ego podejście do gry połysku.
07:33
that really some play of the skyline of Hong Kong,
178
438000
4000
Ta gra w nocnym niebie Hong Kongu,
07:37
or perhaps the chandelier in the opera house,
179
442000
2000
lub może żyrandol w operze,
07:39
or in the theater here,
180
444000
2000
lub jak ten w teatrze,
07:41
which is a decoration,
181
446000
2000
który jest ozdobą,
07:43
the icing on the cake, something playful,
182
448000
2000
wisienką na torcie, coś figlarnego,
07:45
something that is just an addition
183
450000
2000
zaledwie dodatek
07:47
to the architectural environment, I would say.
184
452000
3000
do środowiska architektury.
07:50
These three distinct elements,
185
455000
2000
Te 3 różne elementy,
07:52
together, make a lighting environment
186
457000
2000
tworzą razem środowisko,
07:54
that helps us to feel better.
187
459000
2000
które pomaga nam czuć się lepiej.
07:56
And we can only create these out of darkness.
188
461000
2000
Możemy je stworzyć jedynie z ciemności.
07:58
And I will explain that further.
189
463000
2000
Wytłumaczę to później.
08:00
And I guess that is something that Richard Kelly, here on the left,
190
465000
3000
I wydaje mi się, że jest to coś, co Richard Kelly, tu po lewej,
08:03
was explaining to Ludwig Mies Van der Rohe.
191
468000
3000
tłumaczył Ludwigowi Mies Van der Rohe.
08:06
And behind them, you see that Seagram Building
192
471000
2000
Za nimi, budynek Seagram,
08:08
that later turned into
193
473000
2000
który później stał się
08:10
an icon of modern lighting design.
194
475000
3000
ikoną nowoczesnego projektowania oświetlenia.
08:14
Those times, there were some early attempts
195
479000
2000
W tamtych czasach, były wczesne próby
08:16
also for light therapy already.
196
481000
2000
terapi światłem.
08:18
You can see here a photo from the United States Library of Medicine,
197
483000
3000
Widać tutaj zdjęcie przedstawiające Bibliotekę Medycyny,
08:21
where people are put in the sun to get better.
198
486000
3000
gdzie ludzie są wystawiani na słońce by wyzdrowieli.
08:24
It's a little bit of a different story,
199
489000
2000
To trochę inna historia,
08:26
this health aspect of light,
200
491000
2000
zdrowotny aspekt światła,
08:28
than what I'm telling you today.
201
493000
2000
od tego o czym dzisiaj mówię.
08:30
In today's modern medicine,
202
495000
2000
W dzisiejszej medycynie,
08:32
there is a real understanding of light
203
497000
3000
istnieje zrozumienie światła,
08:35
in an almost biochemical way.
204
500000
3000
w prawie biochemiczny sposów.
08:38
And there is the idea
205
503000
2000
Uważa się
08:40
that, when we look at things,
206
505000
2000
że kiedy patrzymy,
08:42
it is the yellow light that helps us the most,
207
507000
3000
to żółte światło najbardziej nam pomaga,
08:45
that we are the most sensitive for.
208
510000
2000
na nie jesteśmy wyczuleni najbardziej.
08:47
But our circadian rhythms,
209
512000
2000
Lecz nasz rytm dobowy,
08:49
which are the rhythms that help us to wake and sleep
210
514000
2000
ten, który pomaga nam wstać i zasnąć,
08:51
and be alert and relaxed and so forth and so on,
211
516000
3000
być czujnym i zrelaksowanym, i tak dalej,
08:54
they are much more triggered by blue light.
212
519000
3000
jest kontrolowany przez niebieskie światło.
08:57
And by modulating the amount of blue
213
522000
2000
I poprzez modulację ilości niebieskiego
08:59
in our environment,
214
524000
2000
w naszym otoczeniu,
09:01
we can help people to relax, or to be alert,
215
526000
3000
możemy pomóc ludziom być zrelaksowanym, czujnym,
09:04
to fall asleep, or to stay awake.
216
529000
3000
zasnąć lub nie.
09:07
And that is how,
217
532000
2000
Dzięki temu
09:09
maybe in the near future,
218
534000
2000
może w bliskiej przyszłości,
09:11
light can help hospitals
219
536000
2000
światło pomoże szpitalom
09:13
to make people better sooner,
220
538000
3000
leczyć ludzi szybciej,
09:16
recover them quicker.
221
541000
2000
szybciej odzyskać zdrowie.
09:18
Maybe in the airplane,
222
543000
2000
Może w samolotach
09:20
we can overcome jet lag like that.
223
545000
2000
moglibyśmy przezwyciężyć jet lag.
09:22
Perhaps in school, we can help children to learn better
224
547000
3000
Może w szkołach, moglibyśmy pomóc dzieciom uczyć się lepiej,
09:25
because they concentrate more on their work.
225
550000
3000
ponieważ mogłyby bardziej koncentrować się na pracy.
09:28
And you can imagine a lot more applications.
226
553000
2000
Można wyobrazić sobie wiele zastosowań.
09:30
But I would like to talk further
227
555000
2000
Ale chciałbym mówić dalej
09:32
about the combination
228
557000
2000
o kombinacji
09:34
of light and darkness
229
559000
3000
światła i ciemności
09:37
as a quality in our life.
230
562000
3000
jako jakości w naszym życiu.
09:41
So light is, of course, for social interaction also --
231
566000
3000
Korzystamy ze światła także na potrzeby interakcji społecznych -
09:44
to create relationships
232
569000
2000
by tworzyć związki
09:46
with all the features around us.
233
571000
2000
z wszystkimi tymi cechami dookoła nas.
09:48
It is the place where we gather around
234
573000
3000
To miejsce gdzie się gromadzimy,
09:51
when we have to say something to each other.
235
576000
2000
gdy mamy sobie coś do powiedzenia.
09:53
And it is all about this planet.
236
578000
2000
To wszystko dotyczy tej planety.
09:55
But when you look at this planet at night, it looks like this.
237
580000
3000
Ale kiedy patrzysz na nią w nocy, wygląda tak.
09:58
And I think this is the most shocking image
238
583000
2000
I wydaje mi się, że jest to najbardziej szokujący obraz,
10:00
in my talk today.
239
585000
2000
jaki pokażę dzisiaj.
10:02
Because all this light here
240
587000
2000
Ponieważ całe to światło
10:04
goes up to the sky.
241
589000
2000
idzie w niebo.
10:06
It never reaches the ground
242
591000
2000
Nigdy nie dociera do ziemi,
10:08
where it was meant for.
243
593000
2000
dla której było przeznaczone.
10:10
It never is to the benefit of people.
244
595000
2000
Nigdy nie posłuży ludziom.
10:12
It only spoils the darkness.
245
597000
2000
Jedynie niszczy ciemność.
10:14
So at a global scale, it looks like this.
246
599000
3000
W skali światowej, wygląda to tak.
10:17
And, I mean, that is quite amazing, what you see here --
247
602000
3000
Jest to niesamowite, to co widzicie -
10:20
how much light goes up into the sky
248
605000
3000
jak dużo światła idzie w niebo
10:23
and never reaches the ground.
249
608000
2000
i nigdy nie dociera do ziemi.
10:25
Because if we look at the Earth the way it should be,
250
610000
3000
Ponieważ, gdy patrzymy na Ziemię
10:28
it would be something like this very inspiring image
251
613000
3000
byłby to inspirujący obraz,
10:31
where darkness is for our imagination
252
616000
2000
gdzie mrok jest dla naszej wyobraźni
10:33
and for contemplation
253
618000
2000
i rozmyślań
10:35
and to help us to relate to everything.
254
620000
3000
i pomaga nam odnieść się do wszystkiego.
10:38
The world is changing though,
255
623000
2000
Świat się zmienia,
10:40
and urbanization is a big driver of everything.
256
625000
2000
urbanizacja jest motorem postępowym wszystkiego.
10:42
I took this photo two weeks ago in Guangzhou,
257
627000
3000
Zrobiłem to zdjęcie dwa tygodnie temu w Guangzhou
10:45
and I realized that 10 years ago,
258
630000
2000
i zdałem sobię sprawę, że 10 lat temu
10:47
there was nothing like this, of these buildings.
259
632000
4000
nie było takich budynków.
10:51
It was just a much smaller city,
260
636000
2000
Było to o wiele mniejsze miasto,
10:53
and the pace of urbanization
261
638000
2000
a tempo urbanizacji
10:55
is incredible and enormous.
262
640000
2000
jest niesamowite i ogromne.
10:57
And we have to understand these main questions:
263
642000
3000
Musimy zrozumieć te podstawowe pytania:
11:00
How do people move through these new urban spaces?
264
645000
3000
Jak ludzie przemieszczają się tych nowych miejskich przestrzeniach?
11:03
How do they share their culture?
265
648000
2000
Jak dzielą się swoją kulturą?
11:05
How do we tackle things like mobility?
266
650000
2000
Jak radzą sobie ze zjawiskami takimi jak mobilność?
11:07
And how can light help there?
267
652000
2000
Jak możemy sprawić, by światło się tam dostało?
11:09
Because the new technologies,
268
654000
2000
Nowe technologie
11:11
they seem to be in a really interesting position
269
656000
3000
są dzisiaj w stanie
11:14
to contribute to the solutions of urbanization
270
659000
3000
przyczynić się do nowych rozwiązań
11:17
and to provide us with better environments.
271
662000
3000
które poprawią nasze otoczenie.
11:20
It's not that long ago
272
665000
2000
Nie tak dawno temu
11:22
that our lighting was just done
273
667000
2000
nasze światło było produkowane
11:24
with these kinds of lamps.
274
669000
2000
za pomocą takich lamp.
11:26
And of course, we had the metal halide lamps and fluorescent lamps
275
671000
2000
Oczywiście mieliśmy lampy halogenowe i świetlówki
11:28
and things like that.
276
673000
2000
i podobne.
11:30
Now we have LED,
277
675000
2000
Teraz mamy LED,
11:32
but here you see the latest one,
278
677000
2000
tutaj jest najnowsza.
11:34
and you see how incredibly small it is.
279
679000
2000
Możecie zobaczyć jak niesamowicie mała jest.
11:36
And this is exactly what offers us a unique opportunity
280
681000
3000
Właśnie to daje nam unikalne możliwości.
11:39
because this tiny, tiny size
281
684000
3000
Dzięki małym rozmiarom
11:42
allows us to put the light wherever we really need it.
282
687000
3000
pozwala nam umieścić światło gdziekolwiek go potrzebujemy.
11:45
And we can actually leave it out where it's not needed at all
283
690000
2000
I możemy je wyłączyć, gdy nie jest potrzebne
11:47
and where we can preserve darkness.
284
692000
2000
zachowując ciemność.
11:49
So that is a really interesting proposition, I think,
285
694000
3000
Jest to, moim zdaniem, bardzo interesująca propozycja
11:52
and a new way of lighting the architectural environment
286
697000
3000
i nowy sposób oświetlania otoczenia
11:55
with our well-being in mind.
287
700000
3000
uwzględniający nasze dobre samopoczucie.
11:58
The problem is though that I wanted to explain to you how this really works --
288
703000
3000
Chciałbym wam pokazać jak to działa,
12:01
but I can have four of these on my finger,
289
706000
3000
ale cztery takie mieszczą się na moim palcu,
12:04
so you would not to be able to really see them.
290
709000
3000
więc niewiele byście zobaczyli.
12:07
So I asked our laboratory to do something about it,
291
712000
2000
Poprosiłem więc nasze laboratorium o zrobienie z tym czegoś
12:09
and they said, "Well, we can do something."
292
714000
2000
i powiedzieli, "Dobrze, możemy coś zrobić."
12:11
They created for me the biggest LED in the world
293
716000
3000
Stworzyli dla mnie największą LED na świecie
12:14
especially for TEDx in Amsterdam.
294
719000
2000
specjalnie na potrzeby TEDx w Amsterdamie.
12:16
So here it is.
295
721000
2000
Oto ona.
12:18
It's the same thing as you can see over there -- just 200 times bigger.
296
723000
3000
Taka sama, jaką widzieliście, tylko 200 razy większa.
12:21
And I will very quickly show you how it works.
297
726000
3000
Szybko pokażę wam jak to działa.
12:24
So just to explain.
298
729000
3000
Gwoli wyjaśnień.
12:28
Now, every LED that is made these days
299
733000
4000
Każda LED robiona dzisiaj
12:32
gives blue light.
300
737000
2000
daje niebieskie światło.
12:34
Now this is not very pleasant and comfortable.
301
739000
3000
Nie jest to ani przyjemne, ani wygodne.
12:37
And for that reason,
302
742000
2000
I z tego względu
12:39
we cover the LED
303
744000
3000
przykrywamy LED
12:42
with a phosphor cap.
304
747000
2000
fosfotrową nakładką.
12:44
And the phosphor is excited by the blue
305
749000
3000
Fosfor jest wtedy pobudzany przez niebieskie światło
12:47
and makes the light white and warm and pleasant.
306
752000
3000
i daje białe, przyjemne i ciepłe.
12:50
And then when you add the lens to that,
307
755000
3000
I kiedy dodamy tę soczewkę
12:53
you can bundle the light and send it to wherever you need it
308
758000
3000
stworzymy wiązkę światła by wysłać ją gdziekolwiek zechcemy
12:56
without any need to spill any light
309
761000
2000
bez utraty światła
12:58
to the sky or anywhere else.
310
763000
2000
na niebo czy cokolwiek innego.
13:00
So you can preserve the darkness and make the light.
311
765000
3000
Tak więc można zachować mrok i stworzyć światło.
13:03
I just wanted to show that to you
312
768000
2000
Chciałem wam to tylko pokazać
13:05
so you understand how this works.
313
770000
3000
byście zrozumieli jak to działa.
13:09
Thank you.
314
774000
2000
Dziękuje.
13:11
We can go further.
315
776000
2000
Możemy przejść dalej.
13:13
So we have to rethink the way we light our cities.
316
778000
3000
Musimy przemyśleć sposób w jaki oświetlamy nasze miasta.
13:16
We have to think again
317
781000
2000
Musimy ponownie przemyśleć
13:18
about light as a default solution.
318
783000
2000
światło jako główne rozwiązanie.
13:20
Why are all these motorways permanently lit?
319
785000
2000
Dlaczego te autostrady są ciągle oświetlone?
13:22
Is it really needed?
320
787000
2000
Czy jest to rzeczywiście potrzebne?
13:24
Can we maybe be much more selective
321
789000
2000
Czy nie moglibyśmy być bardziej wybiórczy
13:26
and create better environments that also benefit from darkness?
322
791000
3000
i stworzyć lepsze środowisko, korzystające również z mroku?
13:29
Can we be more gentle with light?
323
794000
2000
czy możemy być bardziej delikatni ze światłem?
13:31
Like here -- this is a very low light level actually.
324
796000
3000
Tak jak tutaj - to jest niski stopień oświetlenia.
13:34
Can we engage people more
325
799000
2000
Czy możemy zaangażować ludzi bardziej
13:36
in the lighting projects that we create,
326
801000
2000
w projekty świetlne, które tworzymy,
13:38
so they really want to connect with it, like here?
327
803000
3000
tak by chcieli się z nimi połączyć, jak tutaj?
13:41
Or can we create simply sculptures
328
806000
2000
Czy możemy stworzyć proste rzeźby,
13:43
that are very inspiring to be in and to be around?
329
808000
2000
które są inspirujące zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz?
13:45
And can we preserve the darkness?
330
810000
2000
Czy możemy zachować ciemność?
13:47
Because to find a place like this today on Earth
331
812000
3000
Ponieważ znaleć dziś takie miejsce na Ziemi
13:50
is really very, very challenging.
332
815000
3000
jest bardzo, bardzo trudno.
13:53
And to find a starry sky like this is even more difficult.
333
818000
3000
A znaleźć tak gwieździste niebo jest nawet trudniej.
13:56
Even in the oceans, we are creating a lot of light
334
821000
3000
Nawet na oceanach tworzymy dużo światła,
13:59
that we could actually ban also for animal life
335
824000
3000
które moglibyśmy zakazać ze względu na zwierzęta,
14:02
to have a much greater well-being.
336
827000
2000
w trosce o ich dobro.
14:04
And it's known that migrating birds, for example,
337
829000
2000
Jest to znany fakt, że migrujące ptaki, dla przykładu
14:06
get very disoriented
338
831000
2000
stają się zdezorientowane
14:08
because of these offshore platforms.
339
833000
2000
ze względu na te platformy wiertnicze.
14:10
And we discovered that, when we make those lights green,
340
835000
2000
I odkryliśmy, że, gdy sprawimy, żeby te światła świeciły na zielono
14:12
the birds, they actually go the right way.
341
837000
2000
ptaki leciały w poprawnym kierunku.
14:14
They are not disturbed anymore.
342
839000
3000
Nie były już niespokojne.
14:17
And it turns out once again
343
842000
2000
Raz jeszcze okazuje się,
14:19
that spectral sensitivity
344
844000
2000
że czułość widmowa
14:21
is very important here.
345
846000
2000
ma wielkie znaczenie.
14:23
In all of these examples, I think,
346
848000
3000
We wszystkich tych przypadkach, jak sądze,
14:26
we should start making the light out of darkness,
347
851000
3000
powinniśmy zacząć robić światło z ciemności
14:29
and use the darkness as a canvas --
348
854000
2000
i używać ciemności jak płótna -
14:31
like the visual artists do,
349
856000
2000
tak jak to robią artyści wizualni
14:33
like Edward Hopper in this painting.
350
858000
2000
tak jak Edward Hopper w tym obrazie.
14:35
I think that there is a lot of suspense in this painting.
351
860000
3000
Myślę, że w tym obrazie jest sporo napięcia
14:38
I think, when I see it,
352
863000
2000
Kiedy go widzę
14:40
I start to think, who are those people?
353
865000
2000
zaczynam myśleć, kim są Ci ludzie?
14:42
Where have they come from? Where are they going?
354
867000
2000
Skąd pochodzą? Dokąd idą?
14:44
What just happened? What will be happening in the next five minutes?
355
869000
3000
Co się wydarzyło? Co się wydarzy w przeciągu pięciu minut?
14:47
And it only embodies all these stories and all this suspense
356
872000
3000
Ukazuje ono wszystkie te opowieści i to napięcie,
14:50
because of the darkness and the light.
357
875000
2000
tylko dzięki ciemności i światłu.
14:52
Edward Hopper was a real master
358
877000
2000
Edward Hopper był prawdziwym mistrzem
14:54
in creating the narration
359
879000
2000
w tworzeniu narracji
14:56
by working with light and dark.
360
881000
2000
poprzez grę światła i cienia.
14:58
And we can learn from that
361
883000
2000
Możemy wyciągnąć lekcje
15:00
and create more interesting and inspiring architectural environments.
362
885000
3000
i tworzyć bardziej interesującą i inspirującą architekturę.
15:03
We can do that in commercial spaces like this.
363
888000
3000
Możemy to zrobić w przestrzeniach hadlowych, jak tutaj.
15:06
And you can still also go outside
364
891000
2000
I wciąż możemy wyjść na zewnątrz
15:08
and enjoy the greatest show in the universe,
365
893000
5000
podziwiać najpiękniejszy pokaz w całym wszechświecie,
15:13
which is, of course, the universe itself.
366
898000
3000
którym jest oczywiście sam wszechświat.
15:17
So I give you this wonderful, informative
367
902000
3000
Daje wam więc ten przecudowny, pouczający
15:20
image of the sky,
368
905000
3000
obraz nieba
15:23
ranging from the inner city,
369
908000
2000
widziany tak z centrum miasta,
15:25
where you may see one or two stars and nothing else,
370
910000
3000
gdzie widać jedną gwiazdę lub dwie i nic więcej.
15:28
all the way to the rural environments,
371
913000
2000
oraz z obszarów wiejskich,
15:30
where you can enjoy
372
915000
2000
gdzie możemy rozkoszować się
15:32
this great and gorgeous and beautiful performance
373
917000
3000
tym wielkim, wspaniałym i pięknym przedstawieniem
15:35
of the constellations and the stars.
374
920000
2000
konselacji i gwiazd.
15:37
In architecture, it works just the same.
375
922000
3000
W architekturze działa to tak samo.
15:40
By appreciating the darkness when you design the light,
376
925000
3000
Doceniając mrok przy projektowaniu światła
15:43
you create much more interesting environments
377
928000
3000
tworzymy o wiele bardziej interesujące otoczenie,
15:46
that truly enhance our lives.
378
931000
3000
które prawdziwie wzbogaca nasze życia.
15:49
This is the most well-known example,
379
934000
2000
To jest najbardziej znany przykład.
15:51
Tadao Ando's Church of Light.
380
936000
2000
Kościół Światła Tadao Ando.
15:53
But I also think
381
938000
2000
Myślę jednak także
15:55
of Peter Zumthor's spa in Vals,
382
940000
4000
o spa w Vals projektu Peter'a Zumthor'a,
15:59
where light and dark, in very gentle combinations,
383
944000
3000
gdzie światło i mrok, w łagodnych połączeniach
16:02
alter each other to define the space.
384
947000
2000
współgrają by zdefiniować przestrzeń.
16:04
Or Richard McCormack's Southern tube station in London,
385
949000
3000
O stacji Southern w Londynie projektu Richard'a McCormack'a,
16:07
where you can really see the sky,
386
952000
2000
gdzie można zobaczyć niebo,
16:09
even though you are under the ground.
387
954000
3000
pomimo tego, że jest się pod ziemią.
16:12
And finally I want to point out
388
957000
2000
Na koniec chciałbym zaznaczyć,
16:14
that a lot of this inspiration comes from theater.
389
959000
2000
że wiele z tej inspiracji czerpałem z teatru.
16:16
And I think it's fantastic that we are today experiencing TEDx
390
961000
4000
I uważam, że to fantastycznie, że dzisiaj doświadczamy TEDx
16:20
in a theater for the first time
391
965000
3000
po raz pierwszy w teatrze,
16:23
because I think we really owe to the theater a big thanks.
392
968000
4000
ponieważ sądze, że wiele mu zawdzięczamy.
16:27
It wouldn't be such an inspiring scenography
393
972000
2000
Nie byłaby to tak inspirująca scenografia
16:29
without this theater.
394
974000
2000
bez teatru.
16:31
And I think the theater is a place
395
976000
3000
Sądze, że teatr jest miejscem,
16:34
where we truly enhance life with light.
396
979000
3000
gdzie można wzbogacić życie za pomocą światła.
16:37
Thank you very much.
397
982000
2000
Dziękuję.
16:39
(Applause)
398
984000
6000
(Oklaski)
ABOUT THE SPEAKER
Rogier van der Heide - Lighting designerRogier van der Heide creates architectural spaces with light.
Why you should listen
Lighting designer Rogier van der Heide creates (and oversees) engaging, inspiring, three-dimensional design that fuses light, image projection, architecture and product design to create a memorable, authentic experience. He's been internationally recognized as one of the leading architectural lighting design specialists. He's the Chief Design Officer for Philips Lighting; before that, he was Director at Arup and Global Business Leader Lighting Design of Arup Lighting.
Van der Heide is one of five international designers commissioned by Swarovski Crystal Palace to create an installation to be launched during the Milan Furniture Fair this year.
Rogier van der Heide | Speaker | TED.com