TED2012
Julie Burstein: 4 lessons in creativity
Julie Burstein: Cztery lekcje kreatywności
Filmed:
Readability: 3.8
2,034,797 views
Prezenterka radiowa Julie Burstein rozmawia z kreatywnymi ludźmi na co dzień i dzieli się teraz czterema wskazówkami, jak tworzyć w obliczu wyzwania, utraty wiary w siebie czy poniesienia straty. Posłuchajcie spostrzeżeń ludzi takich jak filmowiec Mira Nair, pisarz Richard Ford, rzeźbiarz Richard Serra i fotograf Joel Meyerowitz.
Julie Burstein - Writer and radio producer
As a producer, Julie Burstein builds places to talk (brilliantly) about creative work. Her book "Spark: How Creativity Works" shares what she has learned. Full bio
As a producer, Julie Burstein builds places to talk (brilliantly) about creative work. Her book "Spark: How Creativity Works" shares what she has learned. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
On my desk in my office, I keep a small clay pot
0
1018
4304
Na biurku trzymam
małe gliniane naczynie,
małe gliniane naczynie,
00:21
that I made in college. It's raku, which is a kind of pottery
1
5322
4463
zrobione na studiach. To jest raku,
rodzaj wyrobu ceramicznego,
rodzaj wyrobu ceramicznego,
00:25
that began in Japan centuries ago as a way of
2
9785
4507
który powstał w Japonii jako technika
00:30
making bowls for the Japanese tea ceremony.
3
14292
4047
wyrobu miseczek
do ceremonii parzenia herbaty.
do ceremonii parzenia herbaty.
00:34
This one is more than 400 years old.
4
18339
3265
To naczynie ma ponad 400 lat.
00:37
Each one was pinched or carved out of a ball of clay,
5
21604
4464
Każde z nich zostało wyrzeźbione z gliny,
00:41
and it was the imperfections that people cherished.
6
26068
4296
a najbardziej ceniono w nich
niedoskonałości.
niedoskonałości.
00:46
Everyday pots like this cup take eight to 10 hours to fire.
7
30364
8072
Naczynia codziennego użytku
wypala się 10 godzin.
wypala się 10 godzin.
00:54
I just took this out of the kiln last week, and the kiln itself
8
38436
3109
Ten wyjęłam z pieca
w zeszłym tygodniu.
w zeszłym tygodniu.
00:57
takes another day or two to cool down, but raku
9
41545
4484
Piec stygnie kolejny dzień lub dwa.
01:01
is really fast. You do it outside, and you take the kiln
10
46029
4803
Wypalanie raku trwa krótko.
Stojący na dworze piec
Stojący na dworze piec
01:06
up to temperature. In 15 minutes, it goes to 1,500 degrees,
11
50832
4555
rozgrzewa się do 1500 stopni
w 15 minut,
w 15 minut,
01:11
and as soon as you see that the glaze has melted inside,
12
55387
3658
a gdy szkliwo stopi się w piecu,
01:14
you can see that faint sheen, you turn the kiln off,
13
59045
2818
widać słaby połysk
i można wyłączyć piec.
i można wyłączyć piec.
01:17
and you reach in with these long metal tongs,
14
61863
2587
Długimi metalowymi szczypcami
wyciągamy naczynie.
wyciągamy naczynie.
01:20
you grab the pot, and in Japan, this red-hot pot
15
64450
4485
W Japonii garnuszek
rozgrzany do czerwoności
rozgrzany do czerwoności
01:24
would be immediately immersed in a solution of green tea,
16
68935
4914
zostałby od razu włożony
do wywaru zielonej herbaty.
do wywaru zielonej herbaty.
01:29
and you can imagine what that steam would smell like.
17
73849
3232
Możecie sobie wyobrazić zapach pary.
01:32
But here in the United States, we ramp up the drama
18
77081
3165
W USA robimy to bardziej dramatycznie
01:36
a little bit, and we drop our pots into sawdust,
19
80246
3665
i wrzucamy garnek w trociny,
które zajmują się ogniem.
które zajmują się ogniem.
01:39
which catches on fire, and you take a garbage pail,
20
83911
3024
Wtedy przykrywamy je
kubłem na śmieci,
kubłem na śmieci,
01:42
and you put it on top, and smoke starts pouring out.
21
86935
4912
spod którego zaczyna
sączyć się się dym.
sączyć się się dym.
01:47
I would come home with my clothes reeking of woodsmoke.
22
91847
4880
Od moich ubrań jechało dymem.
01:52
I love raku because it allows me to play with the elements.
23
96727
5098
Kocham raku, bo pozwala mi
bawić się żywiołami.
bawić się żywiołami.
01:57
I can shape a pot out of clay and choose a glaze,
24
101825
4496
Mogę ukształtować garnek z gliny
i wybrać glazurę,
i wybrać glazurę,
02:02
but then I have to let it go to the fire and the smoke,
25
106321
4304
ale potem muszę wypuścić go
w ogień i dym.
w ogień i dym.
02:06
and what's wonderful is the surprises that happen,
26
110625
2465
Najwspanialsze w tym są takie niespodzianki,
02:08
like this crackle pattern, because it's really stressful
27
113090
3273
jak spękana powierzchnia,
bo garnki poddawane są
bo garnki poddawane są
02:12
on these pots. They go from 1,500 degrees
28
116363
2611
dużym naprężeniom.
Z temperatury 1500 stopni
Z temperatury 1500 stopni
02:14
to room temperature in the space of just a minute.
29
118974
4079
stygną do temperatury pokojowej
w ciągu minuty.
w ciągu minuty.
02:18
Raku is a wonderful metaphor for the process of creativity.
30
123053
5951
Raku to cudowna metafora kreatywności.
02:24
I find in so many things that tension between
31
129004
3765
W wielu rzeczach
istnieje napięcie pomiędzy tym,
istnieje napięcie pomiędzy tym,
02:28
what I can control and what I have to let go
32
132769
3435
co mogę kontrolować
i tym, co muszę odpuścić.
i tym, co muszę odpuścić.
02:32
happens all the time, whether I'm creating a new radio show
33
136204
3794
bez względu na to,
czy tworzę nowy program radiowy,
czy tworzę nowy program radiowy,
02:35
or just at home negotiating with my teenage sons.
34
139998
5085
czy negocjuję z nastoletnimi synami.
02:40
When I sat down to write a book about creativity,
35
145083
3974
Pisząc książkę o kreatywności
02:44
I realized that the steps were reversed.
36
149057
2484
zdałam sobie sprawę,
że proces trzeba odwrócić.
że proces trzeba odwrócić.
02:47
I had to let go at the very beginning, and I had to
37
151541
3649
Na samym początku musiałam odpuścić
02:51
immerse myself in the stories of hundreds of artists
38
155190
4604
i zanurzyć się w historiach setek artystów,
02:55
and writers and musicians and filmmakers, and as I listened
39
159794
4475
pisarzy, muzyków i filmowców.
03:00
to these stories, I realized that creativity
40
164269
5312
Zrozumiałam, że kreatywność
03:05
grows out of everyday experiences
41
169581
3328
wyrasta z codziennych doświadczeń,
03:08
more often than you might think, including
42
172909
3704
częściej niż nam się zdaje,
03:12
letting go.
43
176613
2920
włączając w to odpuszczanie.
03:15
It was supposed to break, but that's okay. (Laughter) (Laughs)
44
179533
3790
Miało się rozbić, ale tak też jest dobrze. (Śmiech)
03:19
That's part of the letting go, is sometimes it happens
45
183323
2949
To część odpuszczania: czasem się zdarza,
03:22
and sometimes it doesn't, because creativity also grows
46
186272
3405
a czasem nie, bo kreatywność
03:25
from the broken places.
47
189677
2777
wyrasta także z potłuczonych kawałków.
03:28
The best way to learn about anything
48
192454
2647
Najlepszym sposobem
na naukę czegokolwiek
na naukę czegokolwiek
03:31
is through stories, and so I want to tell you a story
49
195101
4034
są opowiadania. Chcę opowiedzieć historię
03:35
about work and play and about four aspects of life
50
199135
5182
o pracy, zabawie i o czterech aspektach życia,
03:40
that we need to embrace
51
204317
2396
które musimy przyswoić,
03:42
in order for our own creativity to flourish.
52
206713
4068
aby nasza kreatywność kwitła.
03:46
The first embrace is something that we think,
53
210781
2016
Pierwszy aspekt z początku
wydaje się bardzo łatwy,
wydaje się bardzo łatwy,
03:48
"Oh, this is very easy," but it's actually getting harder,
54
212797
4206
ale z czasem staje cię coraz trudniejszy.
03:52
and that's paying attention to the world around us.
55
217003
3995
Chodzi o poświęcanie uwagi temu,
co nas otacza.
co nas otacza.
03:56
So many artists speak about needing to be open,
56
220998
4455
Wielu artystów mówi o potrzebie otwartości,
04:01
to embrace experience, and that's hard to do when
57
225453
3440
przyjmowaniu doświadczeń. To niełatwe,
04:04
you have a lighted rectangle in your pocket that
58
228893
3618
kiedy świecący prostokąt w kieszeni
04:08
takes all of your focus.
59
232511
3587
zajmuje ci całą uwagę.
04:11
The filmmaker Mira Nair speaks about growing up
60
236098
4140
Filmowiec Mira Nair mówi o dorastaniu
04:16
in a small town in India. Its name is Bhubaneswar,
61
240238
4605
w Bhubaneswar, małym miasteczku w Indiach.
04:20
and here's a picture of one of the temples in her town.
62
244843
3693
Oto zdjęcie jednej ze świątyń w mieście.
04:24
Mira Nair: In this little town, there were like 2,000 temples.
63
248536
2872
Mira Nair: W miasteczku było ze 2000 świątyń.
04:27
We played cricket all the time. We kind of grew up
64
251408
2856
Graliśmy w krykieta. Dorastaliśmy w gruzie.
04:30
in the rubble. The major thing that inspired me,
65
254264
3256
Moją główną inspiracją,
04:33
that led me on this path, that made me a filmmaker eventually,
66
257520
3648
dzięki której jestem dziś filmowcem,
04:37
was traveling folk theater that would come through the town
67
261168
3552
był podróżny teatr ludowy. Przyjeżdżali do miasta,
04:40
and I would go off and see these great battles
68
264720
3312
a ja oglądałam zmagania dobra ze złem,
04:43
of good and evil by two people in a school field
69
268032
3416
przedstawiane przez dwie osoby
na boisku szkolnym,
na boisku szkolnym,
04:47
with no props but with a lot of, you know,
70
271448
2536
bez rekwizytów, ale z ogromną pasją
04:49
passion, and hashish as well, and it was amazing.
71
273984
3695
i haszyszem. To było cudowne.
04:53
You know, the folk tales of Mahabharata and Ramayana,
72
277679
2794
Opowieści ludowe z dwóch świętych ksiąg
04:56
the two holy books, the epics that everything comes out of
73
280473
3495
Mahabharaty i Ramajany,
z których ponoć wszystko się w Indiach wywodzi.
z których ponoć wszystko się w Indiach wywodzi.
04:59
in India, they say. After seeing that Jatra, the folk theater,
74
283968
3530
Po zobaczeniu Jatry, tego teatru ludowego,
05:03
I knew I wanted to get on, you know, and perform.
75
287498
4990
wiedziałam, że muszę iść i występować.
05:08
Julie Burstein: Isn't that a wonderful story?
76
292488
1907
Julie Burstein: Czy nie jest to wspaniała historia?
05:10
You can see the sort of break in the everyday.
77
294395
2420
Widać rodzaj odskoczni od codzienności.
05:12
There they are in the school fields, but it's good and evil,
78
296815
2719
Na szkolnym boisku znalazło się dobro i zło,
05:15
and passion and hashish. And Mira Nair was a young girl
79
299534
5533
pasja i haszysz. Mira Nair była młodą dziewczyną,
05:20
with thousands of other people watching this performance,
80
305067
3598
wśród tysięcy innych widzów,
05:24
but she was ready. She was ready to open up
81
308665
2950
ale ona była gotowa. Była otwarta na iskrę,
05:27
to what it sparked in her, and it led her,
82
311615
3129
która, jak sama powiedziała,
05:30
as she said, down this path to become
83
314744
2615
poprowadziła ją ku karierze
05:33
an award-winning filmmaker.
84
317359
2803
nagradzanego filmowca.
05:36
So being open for that experience that might change you
85
320162
2821
Otwartość na doświadczenie,
które może nas zmienić,
które może nas zmienić,
05:38
is the first thing we need to embrace.
86
322983
2933
jest pierwszą rzeczą, którą musimy pojąć.
05:41
Artists also speak about how some of their most powerful work
87
325916
5779
Artyści mówią także o tym,
jak ich największe dzieła
jak ich największe dzieła
05:47
comes out of the parts of life that are most difficult.
88
331695
4872
rodzą się z najtrudniejszych elementów życia.
05:52
The novelist Richard Ford speaks about
89
336567
3654
Pisarz Richard Ford mówi o wyzwaniu z dzieciństwa,
05:56
a childhood challenge that continues to be something
90
340221
4042
z którym zmaga się do dziś.
06:00
he wrestles with today. He's severely dyslexic.
91
344263
4760
Ma poważny problem z dysleksją.
06:04
Richard Ford: I was slow to learn to read, went all the way
92
349023
2907
Richard Ford: Nauka czytania szła mi bardzo wolno,
06:07
through school not really reading more than the minimum,
93
351930
3832
kończąc szkołę czytałem
na minimalnym poziomie
na minimalnym poziomie
06:11
and still to this day can't read silently
94
355762
2528
i dotąd ciche czytanie
nie idzie mi wiele szybciej,
nie idzie mi wiele szybciej,
06:14
much faster than I can read aloud,
95
358290
2848
niż czytanie na głos,
06:17
but there were a lot of benefits to being dyslexic for me
96
361138
3776
ale dysleksja miała dla mnie wiele plusów.
06:20
because when I finally did reconcile myself to how slow
97
364914
3145
Kiedy pogodziłem się z tym,
że muszę czytać powoli,
że muszę czytać powoli,
06:23
I was going to have to do it, then I think I came very slowly
98
368059
4495
zacząłem chyba z wolna doceniać
06:28
into an appreciation of all of those qualities of language
99
372554
3532
wszystkie zalety języka i zdań,
06:31
and of sentences that are not just the cognitive
100
376086
2812
nie tylko poznawcze aspekty języka,
06:34
aspects of language: the syncopations, the sounds of words,
101
378898
3113
jak synkopy, dźwięk słów,
06:37
what words look like, where paragraphs break,
102
382011
1843
wygląd słów, umiejscowienie akapitów,
06:39
where lines break. I mean, I wasn't so badly dyslexic that
103
383854
3027
łamanie linijek. Nie miałem aż takiej dysleksji,
06:42
I was disabled from reading. I just had to do it
104
386881
2938
żeby nie móc w ogóle czytać.
Musiałem tylko robić to
Musiałem tylko robić to
06:45
really slowly, and as I did, lingering on those sentences
105
389819
4543
bardzo powoli. Czołgając się przez zdania
06:50
as I had to linger, I fell heir to language's other qualities,
106
394362
4360
odziedziczyłem inne wartości języka,
06:54
which I think has helped me write sentences.
107
398722
3264
co pomogło mi pisać zdania.
06:57
JB: It's so powerful. Richard Ford, who's won the Pulitzer Prize,
108
401986
4080
JB: To takie przejmujące. Richard Ford,
laureat Nagrody Pulitzera,
laureat Nagrody Pulitzera,
07:01
says that dyslexia helped him write sentences.
109
406066
5152
mówi, że dysleksja
pomogła mu pisać zdania.
pomogła mu pisać zdania.
07:07
He had to embrace this challenge, and I use that word
110
411218
2771
Musiał przyjąć to wyzwanie
i używam tego słowa celowo.
i używam tego słowa celowo.
07:09
intentionally. He didn't have to overcome dyslexia.
111
413989
4113
Jego zadaniem nie było pokonanie dysleksji.
07:14
He had to learn from it. He had to learn to hear the music
112
418102
3508
Musiał się od niej uczyć.
Musiał nauczyć się słyszeć
Musiał nauczyć się słyszeć
07:17
in language.
113
421610
3064
melodię języka.
07:20
Artists also speak about how pushing up against
114
424674
4570
Artyści mówią także o tym,
jak przekraczanie własnych ograniczeń,
jak przekraczanie własnych ograniczeń,
07:25
the limits of what they can do, sometimes pushing
115
429244
3394
a czasem dotarcie do granic możliwości,
07:28
into what they can't do, helps them focus
116
432638
3348
pomaga im skupić się
07:31
on finding their own voice.
117
435986
3239
na odnalezieniu własnego głosu.
07:35
The sculptor Richard Serra talks about how,
118
439225
4145
Rzeźbiarz Richard Serra opowiada,
07:39
as a young artist, he thought he was a painter,
119
443370
2920
że jako młody artysta
uważał się za malarza
uważał się za malarza
07:42
and he lived in Florence after graduate school.
120
446290
4279
i po skończeniu szkoły
mieszkał we Florencji.
mieszkał we Florencji.
07:46
While he was there, he traveled to Madrid,
121
450569
2569
W tym czasie wybrał się do Madrytu,
07:49
where he went to the Prado to see this picture
122
453138
2714
gdzie poszedł do Muzeum Prado,
07:51
by the Spanish painter Diego Velázquez.
123
455852
3760
zobaczyć obraz Diego Velazqueza
07:55
It's from 1656, and it's called "Las Meninas,"
124
459612
5104
z 1656 r. pod tytułem "Las Meninas",
08:00
and it's the picture of a little princess
125
464716
2209
który przedstawia małą księżniczkę
08:02
and her ladies-in-waiting, and if you look over
126
466925
3687
oraz jej damy dworu.
08:06
that little blonde princess's shoulder, you'll see a mirror,
127
470612
3376
Za jasnowłosą księżniczką widać lustro.
08:09
and reflected in it are her parents, the King and Queen
128
473988
3297
Lustro odbija jej rodziców,
króla i królową Hiszpanii,
króla i królową Hiszpanii,
08:13
of Spain, who would be standing where you might stand
129
477285
3405
którzy staliby tam, gdzie dzisiaj
08:16
to look at the picture.
130
480690
1775
stoicie wy, patrząc na obraz.
08:18
As he often did, Velázquez put himself in this painting too.
131
482465
5067
Velazquez swoim zwyczajem
umieścił na obrazie również siebie.
umieścił na obrazie również siebie.
08:23
He's standing on the left with his paintbrush in one hand
132
487532
4693
Stoi po lewej stronie, z pędzlem w jednej ręce
08:28
and his palette in the other.
133
492225
2404
i z paletą w drugiej.
08:30
Richard Serra: I was standing there looking at it,
134
494629
2028
Richard Serra: Stałem tam, patrząc na niego,
08:32
and I realized that Velázquez was looking at me,
135
496657
2610
i zrozumiałem, że Velazquez patrzy na mnie.
08:35
and I thought, "Oh. I'm the subject of the painting."
136
499267
3995
Pomyślałem: "Ja jestem tematem tego obrazu.
08:39
And I thought, "I'm not going to be able to do that painting."
137
503262
2252
Nie dam rady tak malować".
08:41
I was to the point where I was using a stopwatch
138
505514
3201
W tamtym okresie używałem nawet stopera
08:44
and painting squares out of randomness,
139
508715
4438
i malowałem przypadkowe kwadraty,
08:49
and I wasn't getting anywhere. So I went back and dumped
140
513153
2018
zmierzałem donikąd. Wyrzuciłem wszystkie obrazy
08:51
all my paintings in the Arno, and I thought, I'm going to just start playing around.
141
515171
3230
do rzeki. Postanowiłem zacząć się bawić.
08:54
JB: Richard Serra says that so nonchalantly, you might
142
518401
2832
JB: Serra mówi to tak nonszalancko,
że można tego nie uchwycić.
że można tego nie uchwycić.
08:57
have missed it. He went and saw this painting by a guy
143
521233
3608
Zobaczył obraz gościa,
09:00
who'd been dead for 300 years, and realized,
144
524841
3768
który nie żyje od 300 lat, i zrozumiał,
09:04
"I can't do that," and so Richard Serra went back
145
528609
3872
że sam tak nie potrafi. Wrócił do studia
09:08
to his studio in Florence, picked up all of his work
146
532481
2831
we Florencji, wziął wszystkie swoje prace
09:11
up to that point, and threw it in a river.
147
535312
3803
i wrzucił je do rzeki.
09:15
Richard Serra let go of painting at that moment,
148
539115
3936
Richard Serra odpuścił sobie malarstwo,
09:18
but he didn't let go of art. He moved to New York City,
149
543051
3526
ale nie sztukę.
Przeprowadził się do Nowego Jorku,
Przeprowadził się do Nowego Jorku,
09:22
and he put together a list of verbs
150
546577
2914
i spisał ponad 100 czasowników:
09:25
— to roll, to crease, to fold —
151
549491
3288
"zwijać, zgnieść, złożyć",
09:28
more than a hundred of them, and as he said,
152
552779
2696
i zgodnie z obietnicą zaczął się bawić.
09:31
he just started playing around. He did these things
153
555475
2037
Oddawał słowa w różnych materiałach.
09:33
to all kinds of material. He would take a huge sheet of lead
154
557512
3317
Brał ogromny arkusz blachy ołowianej,
09:36
and roll it up and unroll it. He would do the same thing
155
560829
3798
zwijał go i rozwijał.
Robił to samo z gumą,
Robił to samo z gumą,
09:40
to rubber, and when he got to the direction "to lift,"
156
564627
5176
Przy słowie "podnosić" stworzył to,
09:45
he created this, which is in the Museum of Modern Art.
157
569803
5098
co stoi teraz w Muzeum Sztuki Nowoczesnej.
09:50
Richard Serra had to let go of painting
158
574901
2960
Richard Serra musiał porzucić malarstwo,
09:53
in order to embark on this playful exploration
159
577861
3440
aby wyruszyć na swoje radosne poszukiwania,
09:57
that led him to the work that he's known for today:
160
581301
3270
które zaowocowały dziełami,
z których dziś słynie:
z których dziś słynie:
10:00
huge curves of steel that require our time and motion
161
584571
5578
ogromne stalowe łuki, których doświadczenie
10:06
to experience. In sculpture,
162
590149
3737
wymaga od widza czasu i ruchu. W rzeźbie,
10:09
Richard Serra is able to do what he couldn't do in painting.
163
593886
3271
Richard Serra umie zrobić to,
czego nie mógł w malarstwie.
czego nie mógł w malarstwie.
10:13
He makes us the subject of his art.
164
597157
4496
To my stajemy się
przedmiotem jego sztuki.
przedmiotem jego sztuki.
10:17
So experience and challenge
165
601653
3936
Doświadczenia, wyzwania i ograniczenia
10:21
and limitations are all things we need to embrace
166
605589
3660
trzeba najpierw zaakceptować,
10:25
for creativity to flourish.
167
609249
2596
by kreatywność mogła kwitnąć.
10:27
There's a fourth embrace, and it's the hardest.
168
611845
3560
Jest też czwarte pojęcie, najtrudniejsze.
10:31
It's the embrace of loss,
169
615405
2360
Jest to pogodzenie się ze stratą,
10:33
the oldest and most constant of human experiences.
170
617765
4290
najstarszym i najtrwalszym
ludzkim doświadczeniem.
ludzkim doświadczeniem.
10:37
In order to create, we have to stand in that space
171
622055
2823
Aby tworzyć, musimy stanąć pomiędzy tym,
10:40
between what we see in the world and what we hope for,
172
624878
3800
co widzimy na świecie,
a własnymi nadziejami,
a własnymi nadziejami,
10:44
looking squarely at rejection, at heartbreak,
173
628678
4807
patrząc bez emocji
na odrzucenie, zawód miłosny,
na odrzucenie, zawód miłosny,
10:49
at war, at death.
174
633485
2574
wojnę, śmierć.
10:51
That's a tough space to stand in.
175
636059
2390
Bardzo ciężko stoi się w tym miejscu.
10:54
The educator Parker Palmer calls it "the tragic gap,"
176
638449
5389
Wychowawca Parker Palmer
nazywa to "tragiczną luką",
nazywa to "tragiczną luką",
10:59
tragic not because it's sad but because it's inevitable,
177
643838
3967
nie dlatego, że budzi smutek,
ale dlatego, że jest nieunikniona.
ale dlatego, że jest nieunikniona.
11:03
and my friend Dick Nodel likes to say,
178
647805
3040
Mój przyjaciel Dick Nodel powtarza:
11:06
"You can hold that tension like a violin string
179
650845
2944
"Można trwać w napięciu,
jak struna w skrzypcach,
jak struna w skrzypcach,
11:09
and make something beautiful."
180
653789
3436
i zrobić coś pięknego".
11:13
That tension resonates in the work of the photographer
181
657225
3138
To napięcie rezonuje
w pracach Joela Meyerowitza,
w pracach Joela Meyerowitza,
11:16
Joel Meyerowitz, who at the beginning of his career was
182
660363
3210
fotografa, który na początku kariery słynął
11:19
known for his street photography, for capturing a moment
183
663573
3240
z fotografii ulicznej,
11:22
on the street, and also for his beautiful photographs
184
666813
3682
a także z pięknych pejzaży Toskanii,
11:26
of landscapes -- of Tuscany, of Cape Cod,
185
670495
3684
czy Cape Cod,
11:30
of light.
186
674179
2682
czy światła.
11:32
Joel is a New Yorker, and his studio for many years
187
676861
3269
Joel pochodzi z Nowego Jorku i przez wiele lat
11:36
was in Chelsea, with a straight view downtown
188
680130
3998
miał studio w Chelsea, z widokiem na centrum,
11:40
to the World Trade Center, and he photographed
189
684128
2915
na World Trade Centre.
11:42
those buildings in every sort of light.
190
687043
4333
Fotografował te budynki w każdym świetle.
11:47
You know where this story goes.
191
691376
3650
Domyślacie się, dokąd zmierza ta historia.
11:50
On 9/11, Joel wasn't in New York. He was out of town,
192
695026
2488
9 września nie było go w Nowym Jorku,
11:53
but he raced back to the city, and raced down to the site
193
697514
4599
ale natychmiast wrócił i popędził
11:58
of the destruction.
194
702113
2125
na miejsce zniszczenia.
12:00
Joel Meyerowitz: And like all the other passersby,
195
704238
2179
Joel Meyerowitz: Tak jak inni przechodnie
12:02
I stood outside the chain link fence on Chambers
196
706417
2900
stałem pod siatką
przy skrzyżowaniu Chambers
przy skrzyżowaniu Chambers
12:05
and Greenwich, and all I could see was the smoke
197
709317
2198
i Greenwich. Widziałem tylko dym
12:07
and a little bit of rubble, and I raised my camera
198
711515
3670
i trochę gruzu.
Podniosłem aparat, żeby spojrzeć,
Podniosłem aparat, żeby spojrzeć,
12:11
to take a peek, just to see if there was something to see,
199
715185
3000
sprawdzić tylko, czy coś widać,
12:14
and some cop, a lady cop, hit me on my shoulder,
200
718185
4344
a policjantka szturchnęła mnie w ramię
12:18
and said, "Hey, no pictures!"
201
722529
2440
i powiedziała: "Hej, żadnych zdjęć!".
12:20
And it was such a blow that it woke me up,
202
724969
3224
Ten cios mnie obudził,
12:24
in the way that it was meant to be, I guess.
203
728193
4056
w taki sposób, jak to chyba miało zadziałać.
12:28
And when I asked her why no pictures, she said,
204
732249
2043
Na pytanie, czemu nie wolno
robić zdjęć, odparła:
robić zdjęć, odparła:
12:30
"It's a crime scene. No photographs allowed."
205
734292
3091
"To miejsce zbrodni.
Fotografowanie wzbronione".
Fotografowanie wzbronione".
12:33
And I asked her, "What would happen if I was a member
206
737383
1469
Zapytałem: "A gdybym był z prasy?"
12:34
of the press?" And she told me,
207
738852
2204
Odpowiedziała:
12:36
"Oh, look back there," and back a block was the press corps
208
741056
4094
"Patrz tam". Przecznicę dalej stali dziennikarze,
12:41
tied up in a little penned-in area,
209
745150
3810
stłoczeni na małym ogrodzonym terenie.
12:44
and I said, "Well, when do they go in?"
210
748960
1521
Zapytałem, kiedy będą mogli wejść.
12:46
and she said, "Probably never."
211
750481
2482
Odpowiedziała: "Prawdopodobnie nigdy".
12:48
And as I walked away from that, I had this crystallization,
212
752963
4491
Odchodząc stamtąd doznałem olśnienia,
12:53
probably from the blow, because it was an insult in a way.
213
757454
2794
pewnie od kuksańca,
który był rodzajem obelgi.
który był rodzajem obelgi.
12:56
I thought, "Oh, if there's no pictures,
214
760248
2175
Pomyślałem: "Jeżeli nie ma zdjęć,
12:58
then there'll be no record. We need a record."
215
762423
3506
nie będzie żadnego zapisu.
Musimy mieć relację."
Musimy mieć relację."
13:01
And I thought, "I'm gonna make that record.
216
765929
1870
I pomyślałem, że zrobię tę relację.
13:03
I'll find a way to get in, because I don't want to
217
767799
2287
Znajdę sposób, żeby się tam zostać,
bo nie chcę,
bo nie chcę,
13:05
see this history disappear."
218
770086
1868
żeby ta historia zniknęła.
13:07
JB: He did. He pulled in every favor he could,
219
771954
4243
JB: Tak zrobił. Wykorzystał wszelkie kontakty
13:12
and got a pass into the World Trade Center site,
220
776197
2513
i dostał przepustkę
na teren World Trade Center,
na teren World Trade Center,
13:14
where he photographed for nine months almost every day.
221
778710
4232
gdzie robił zdjęcia
każdego dnia, przez 9 miesięcy.
każdego dnia, przez 9 miesięcy.
13:18
Looking at these photographs today brings back
222
782942
2944
Oglądanie ich dzisiaj
przywołuje zapach dymu,
przywołuje zapach dymu,
13:21
the smell of smoke that lingered on my clothes
223
785886
2905
którymi przesiąkło mi ubranie,
13:24
when I went home to my family at night.
224
788791
1997
kiedy wracałam wieczorami do domu.
13:26
My office was just a few blocks away.
225
790788
3418
Moje biuro było tylko kilka przecznic dalej.
13:30
But some of these photographs are beautiful,
226
794206
3616
Niektóre z tych zdjęć są piękne.
13:33
and we wondered, was it difficult for Joel Meyerowitz
227
797822
3115
Czy Joel Meyerowitz miał trudności,
13:36
to make such beauty out of such devastation?
228
800937
4342
żeby stworzyć piękno
z takiego spustoszenia?
z takiego spustoszenia?
13:41
JM: Well, you know, ugly, I mean, powerful
229
805279
3366
JM: Okropne, przejmujące,
13:44
and tragic and horrific and everything, but
230
808645
3371
tragiczne i przerażające,
13:47
it was also as, in nature, an enormous event
231
812016
4296
ale na swój sposób
było to także ogromne wydarzenie,
było to także ogromne wydarzenie,
13:52
that was transformed after the fact into this residue,
232
816312
5166
które później przekształciło się
w ten osad,
w ten osad,
13:57
and like many other ruins
233
821478
1816
i jak wiele innych ruin,
13:59
— you go to the ruins of the Colosseum or the ruins of a cathedral someplace —
234
823294
3849
jak ruiny Koloseum
albo ruiny jakiejś katedry,
albo ruiny jakiejś katedry,
14:03
and they take on a new meaning when you watch the weather.
235
827143
4637
nabrało nowego znaczenia
przy obserwacji pogody.
przy obserwacji pogody.
14:07
I mean, there were afternoons I was down there,
236
831780
1873
Czasem przychodziłem po południu
14:09
and the light goes pink and there's a mist in the air
237
833653
3650
i światło było różowe
a powietrze zamglone,
a powietrze zamglone,
14:13
and you're standing in the rubble, and I found myself
238
837303
4031
stałem wśród gruzu.
Zacząłem rozpoznawać
Zacząłem rozpoznawać
14:17
recognizing both the inherent beauty of nature
239
841334
3884
zarówno wrodzone piękno natury,
14:21
and the fact that nature, as time,
240
845218
2754
jak i fakt, że natura, podobnie jak czas,
14:23
is erasing this wound.
241
847972
3395
leczy tę ranę.
14:27
Time is unstoppable, and it transforms the event.
242
851367
3834
Niepowstrzymany czas odmienia wydarzenie.
14:31
It gets further and further away from the day,
243
855201
2329
Coraz bardziej oddala się od tamtego dnia,
14:33
and light and seasons temper it in some way,
244
857530
4355
a światło i pory roku jakoś to łagodzą.
14:37
and it's not that I'm a romantic. I'm really a realist.
245
861885
4144
Nie jestem romantykiem. Jestem realistą.
14:41
The reality is, there's the Woolworth Building
246
866029
3484
A realnie stoi tam
budynek Woolworth spowity dymem
budynek Woolworth spowity dymem
14:45
in a veil of smoke from the site, but it's now like a scrim
247
869513
5828
co teraz wygląda
jak rozproszone światło w teatrze
jak rozproszone światło w teatrze
14:51
across a theater, and it's turning pink,
248
875341
3944
i barwi się na różowo,
14:55
you know, and down below there are hoses spraying,
249
879285
3103
a tam poniżej woda tryska z węży,
14:58
and the lights have come on for the evening, and the water
250
882388
3009
zapalają się lampy,
woda robi się żrąco zielona
woda robi się żrąco zielona
15:01
is turning acid green because the sodium lamps are on,
251
885397
4028
bo włączono lampy sodowe.
15:05
and I'm thinking, "My God, who could dream this up?"
252
889425
2177
Kto mógłby sobie wyśnić coś takiego?
15:07
But the fact is, I'm there, it looks like that,
253
891602
4201
Ale jestem tu,
wszystko właśnie tak wygląda
wszystko właśnie tak wygląda
15:11
you have to take a picture.
254
895803
1894
i trzeba zrobić zdjęcie.
15:13
JB: You have to take a picture. That sense of urgency,
255
897697
3193
JB. Trzeba zrobić zdjęcie.
To poczucie konieczności, pracy
To poczucie konieczności, pracy
15:16
of the need to get to work, is so powerful in Joel's story.
256
900890
5800
jest tak silne w historii Joela.
15:22
When I saw Joel Meyerowitz recently, I told him how much
257
906690
3353
Widząc go ostatnio powiedziałam,
15:25
I admired his passionate obstinacy, his determination
258
910043
3785
że podziwiam jego zapalczywy upór, determinację,
15:29
to push through all the bureaucratic red tape to get to work,
259
913828
4583
by przepchnąć się przez biurokrację, by pracować.
15:34
and he laughed, and he said, "I'm stubborn,
260
918411
2176
Uśmiechnął się i powiedział: "Jestem uparty,
15:36
but I think what's more important
261
920587
2404
ale ważniejszy jest chyba
15:38
is my passionate optimism."
262
922991
3461
mój zapalczywy optymizm".
15:42
The first time I told these stories, a man in the audience
263
926452
2803
Kiedy opowiadałam pierwszy raz, ktoś na widowni
15:45
raised his hand and said, "All these artists talk about
264
929255
3490
podniósł rękę i powiedział:
"Ci wszyscy artyści opowiadają
"Ci wszyscy artyści opowiadają
15:48
their work, not their art, which has got me thinking about
265
932745
4738
o swojej pracy, a nie sztuce,
więc pomyślałem sobie
więc pomyślałem sobie
15:53
my work and where the creativity is there,
266
937483
2668
o własnej pracy i gdzie w niej
jest miejsce na kreatywność,
jest miejsce na kreatywność,
15:56
and I'm not an artist." He's right. We all wrestle
267
940151
4628
a nie jestem artystą".
Ma rację. Wszyscy zmagamy się
Ma rację. Wszyscy zmagamy się
16:00
with experience and challenge, limits and loss.
268
944779
4616
z doświadczeniami i wyzwaniami,
ograniczeniami i stratami.
ograniczeniami i stratami.
16:05
Creativity is essential to all of us,
269
949395
2251
Kreatywność jest niezbędna nam wszystkim,
16:07
whether we're scientists or teachers,
270
951646
2653
czy jesteśmy naukowcami, czy nauczycielami,
16:10
parents or entrepreneurs.
271
954299
4359
rodzicami, czy przedsiębiorcami.
16:14
I want to leave you with another
272
958658
2177
Chciałabym zostawić was
z jeszcze jednym obrazem
z jeszcze jednym obrazem
16:16
image of a Japanese tea bowl. This one
273
960835
3094
japońskiego naczynia do herbaty.
16:19
is at the Freer Gallery in Washington, D.C.
274
963929
2970
Stoi we Freer Gallery w Waszyngtonie.
16:22
It's more than a hundred years old and you can still see
275
966899
2536
Ma ponad sto lat i wciąż można zobaczyć
16:25
the fingermarks where the potter pinched it.
276
969435
3643
ślady palców garncarza.
16:28
But as you can also see, this one did break
277
973078
2917
Jak także widać, to naczynie pękło
16:31
at some point in its hundred years.
278
975995
2720
w którymś momencie
swojej stuletniej historii.
swojej stuletniej historii.
16:34
But the person who put it back together,
279
978715
2760
Osoba, która je poskładała
16:37
instead of hiding the cracks,
280
981475
2564
zamiast ukryć pęknięcia,
16:39
decided to emphasize them, using gold lacquer to repair it.
281
984039
5716
postanowiła podkreślić je złotym lakierem.
16:45
This bowl is more beautiful now, having been broken,
282
989755
4444
Pęknięta miseczka
jest teraz jeszcze piękniejsza,
jest teraz jeszcze piękniejsza,
16:50
than it was when it was first made,
283
994199
3012
niż w pierwotnej postaci.
16:53
and we can look at those cracks, because
284
997211
2230
Możemy popatrzyć na te pęknięcia,
16:55
they tell the story that we all live,
285
999441
2365
bo opowiadają historię
życia każdego z nas,
życia każdego z nas,
16:57
of the cycle of creation and destruction,
286
1001806
3677
proces tworzenia i zniszczenia,
17:01
of control and letting go, of picking up the pieces
287
1005483
4927
kontrolowania i odpuszczania,
zbierania fragmentów
zbierania fragmentów
17:06
and making something new.
288
1010410
1999
i tworzenia czegoś nowego.
17:08
Thank you. (Applause)
289
1012409
4554
Dziękuję. (Oklaski)
ABOUT THE SPEAKER
Julie Burstein - Writer and radio producerAs a producer, Julie Burstein builds places to talk (brilliantly) about creative work. Her book "Spark: How Creativity Works" shares what she has learned.
Why you should listen
From where does creativity flow? In 2000, Julie Burstein created Public Radio International's show Studio 360 to explore pop culture and the arts. Hosted by novelist Kurt Andersen and produced at WNYC, the show is a guide to what's interesting now -- and asks deep questions about the drive behind creative work. Now, Burstein has written Spark: How Creativity Works, filled with stories about artists, writers and musicians (like Chuck Close, Isabel Allende, Patti Lupone). Burstein is the host of pursuitofspark.com full of conversations about creative approaches to the challenges, possibilities and pleasures of everyday life and work. She also "loves sitting in for Leonard Lopate."
Julie Burstein | Speaker | TED.com