TED2013
Denise Herzing: Could we speak the language of dolphins?
Denise Herzing: Czy moglibyśmy posługiwać się językiem delfinów?
Filmed:
Readability: 4.2
1,536,620 views
W ciągu 28 lat Denise Herzing poświęcała 5 mięsięcy każdego lata żyjąc ze stadem atlantyckich delfinów plamistych, śledząc losy 3 pokoleń rodzinnych relacji i zachowań. Jest jasne, że delfiny komunikują się ze sobą, ale czy jest to język? Czy ludzie mogą się go nauczyć? Herzing dzieli się z nami fascynującymi doświadczeniami aby spróbować na to odpowiedzieć.
Denise Herzing - Dolphin researcher
Denise Herzing has spent almost three decades researching and communicating with wild dolphins in their natural setting and on their own terms. The book "Dolphin Diaries" tells her remarkable story. Full bio
Denise Herzing has spent almost three decades researching and communicating with wild dolphins in their natural setting and on their own terms. The book "Dolphin Diaries" tells her remarkable story. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Well, now we're going to the Bahamas to meet
0
567
2277
Zatem wybieramy się na Bahamy aby spotkać
00:14
a remarkable group of dolphins that I've been working with
1
2844
2243
niewykłą grupę delfinów, z którą pracuję
00:17
in the wild for the last 28 years.
2
5087
3467
w terenie już od 28 lat.
00:20
Now I'm interested in dolphins because of their large brains
3
8554
3195
Delfiny są dla mnie interesujące z powodu ich dużych mózgów
00:23
and what they might be doing with all that brainpower
4
11749
2114
i tego co dzięki nim mogą zdziałać
00:25
in the wild.
5
13863
1475
w naturalnym środowisku.
00:27
And we know they use some of that brainpower
6
15338
2272
Wiemy, że używają pewnych zdolności umysłu
00:29
for just living complicated lives,
7
17610
2164
aby prowadzić skomplikowane życie,
00:31
but what do we really know about dolphin intelligence?
8
19774
2860
ale co tak naprawdę wiemy o inteligencji delfinów?
00:34
Well, we know a few things.
9
22634
1704
Cóż, wiemy kilka rzeczy.
00:36
We know that their brain-to-body ratio,
10
24338
2189
Na przykład to, że proporcje ich mózgu w stosunku do ciała,
00:38
which is a physical measure of intelligence,
11
26527
1970
co stanowi fizyczną miarę inteligencji,
00:40
is second only to humans.
12
28497
2496
ustępuje tylko ludziom.
00:42
Cognitively, they can understand
13
30993
1558
W sensie poznawczym, są w stanie zrozumieć
00:44
artificially-created languages.
14
32551
2429
sztucznie stworzone języki.
00:46
And they pass self-awareness tests in mirrors.
15
34980
3141
Zdają także test samoświadomości w lustrach.
00:50
And in some parts of the world, they use tools,
16
38121
2104
A w niektórych częściach świata, używają narzędzi,
00:52
like sponges to hunt fish.
17
40225
2315
takich jak gąbki, aby polować na ryby.
00:54
But there's one big question left:
18
42540
2651
Pozostaje jednak jedno istotne pytanie:
00:57
do they have a language, and if so,
19
45191
1867
czy posiadają własny język, a jeśli tak,
00:59
what are they talking about?
20
47058
2404
to o czym rozmawiają?
01:01
So decades ago, not years ago,
21
49462
3443
Dekady temu, nie lata temu,
01:04
I set out to find a place in the world
22
52905
2163
wyruszyłam, aby znaleźć miejsce na świecie,
01:07
where I could observe dolphins underwater
23
55068
1798
gdzie mogłabym obserwować delfiny pod wodą,
01:08
to try to crack the code of their communication system.
24
56866
3243
aby spróbować złamać kod ich systemu komunikacji.
01:12
Now in most parts of the world, the water's pretty murky,
25
60109
2614
W większości części świata woda jest dosyć mętna,
01:14
so it's very hard to observe animals underwater,
26
62723
3239
więc trudno jest obserwować zwierzęta pod wodą,
01:17
but I found a community of dolphins that live
27
65962
1759
jednak znalazłam społeczność delfinów, która żyje
01:19
in these beautiful, clear, shallow sandbanks of the Bahamas
28
67721
3026
w pięknych, przejrzystych i płytkich piaszczystych brzegach Bahamów,
01:22
which are just east of Florida.
29
70747
2242
które znajdują się na wschód od Florydy.
01:24
And they spend their daytime resting and socializing
30
72989
2411
Spędzają dzień odpoczywając i prowadząc życie towarzyskie
01:27
in the safety of the shallows, but at night,
31
75400
1870
w bezpiecznych płyciznach, lecz w nocy
01:29
they go off the edge and hunt in deep water.
32
77270
3799
opuszczają brzeg i polują na głębokiej wodzie.
01:33
Now, it's not a bad place to be a researcher, either.
33
81069
3824
To też nie najgorsze miejsce dla badań.
01:36
So we go out for about five months every summer
34
84893
2176
Więc wyruszamy na 5 miesięcy każdego lata
01:39
in a 20-meter catamaran, and we live, sleep and work
35
87069
4202
w 20-metrowym katamaranie i mieszkamy, śpimy i pracujemy
01:43
at sea for weeks at a time.
36
91271
2078
na morzu tygodniami w ciagu jednej wyprawy.
01:45
My main tool is an underwater video with a hydrophone,
37
93349
2640
Moje główne narzędzie to podwodna kamera
01:47
which is an underwater microphone, and this is so
38
95989
1950
i hydrofon (podwodny mikrofon), a wszystko w celu
01:49
I can correlate sound and behavior.
39
97939
2094
dostrzeżenia zależności pomiędzy odgłosami i zachowaniem.
01:52
And most of our work's pretty non-invasive.
40
100033
1646
Większość naszej pracy jest raczej mało inwazyjna.
01:53
We try to follow dolphin etiquette while we're in the water,
41
101679
2822
Staramy się przestrzegać delfiniej etykiety, kiedy jesteśmy w wodzie,
01:56
since we're actually observing them physically in the water.
42
104501
3128
w końcu przecież obserwujemy je fizycznie w wodzie.
01:59
Now, Atlantic spotted dolphins are a really nice species
43
107629
3140
Delfin uzdeczkowy to bardzo wdzięczny gatunek
02:02
to work with for a couple of reasons.
44
110769
1964
do prowadzenia pracy badawczej z kilku powodów.
02:04
They're born without spots, and they get spots with age,
45
112733
2931
Rodzą się bez łatek, które pojawiają się z wiekiem,
02:07
and they go through pretty distinct developmental phases,
46
115664
3034
i przechodzą przez dosyć wyraźne fazy rozwojowe,
02:10
so that's fun to track their behavior.
47
118698
1942
więc fajnie jest śledzić ich zachowanie.
02:12
And by about the age of 15, they're fully spotted black and white.
48
120640
3453
W wieku około 15 lat, są już zupełnie w czarne i białe plamki.
02:16
Now the mother you see here is Mugsy.
49
124093
2423
Matka, którą tu widzicie to Mugsy.
02:18
She's 35 years old in this shot,
50
126516
1985
Na tym zdjęciu ma 35 lat,
02:20
but dolphins can actually live into their early 50s.
51
128501
3190
chociaż delfiny mogą przekroczyć nawet pięcdziesiątkę.
02:23
And like all the dolphins in our community,
52
131691
3303
Podobnie jak wszystkie delfiny w naszej społeczności,
02:26
we photographed Mugsy and tracked her little spots
53
134994
2771
fotografowaliśmy Mugsy i śledziliśmy wszystkie jej plamki
02:29
and nicks in her dorsal fin,
54
137765
1742
i zadraśnięcia na płetwie grzbietowej,
02:31
and also the unique spot patterns
55
139507
2203
jak i niepowtarzalne wzory plamek
02:33
as she matured over time.
56
141710
2343
podczas jej dojrzewania z upływem czasu.
02:36
Now, young dolphins learn a lot as they're growing up,
57
144053
2659
Dorastając, młode delfiny wiele się dowiadują
02:38
and they use their teenage years to practice social skills,
58
146712
3075
i wykorzystują okres dojrzewania, aby nabrać umiejętności społecznych,
02:41
and at about the age of nine, the females
59
149787
2353
a w wieku 9 lat, samice
02:44
become sexually mature, so they can get pregnant,
60
152140
2670
stają się dojrzałe płciowo i mogą już zajść w ciązę.
02:46
and the males mature quite a bit later,
61
154810
1971
Natomiast samce osiągają dojrzałość nieco później,
02:48
at around 15 years of age.
62
156781
2115
w wieku około 15 lat.
02:50
And dolphins are very promiscuous,
63
158896
1740
Delfiny są strasznie rozwiązłe,
02:52
and so we have to determine who the fathers are,
64
160636
2862
zatem musimy określić rodzicielstwo samców,
02:55
so we do paternity tests by collecting fecal material
65
163498
2454
wykonujemy więc testy, zbierając materiał fekalny
02:57
out of the water and extracting DNA.
66
165952
2864
z wody i uzyskując stąd DNA.
03:00
So what that means is, after 28 years,
67
168816
2464
A zatem w ten sposób, po 28 latach,
03:03
we are tracking three generations,
68
171280
2408
śledzimy 3 pokolenia,
03:05
including grandmothers and grandfathers.
69
173688
2344
łącznie z prababkami i pradziadkami.
03:08
Now, dolphins are natural acousticians.
70
176032
2616
Delfiny są naturalnymi akustykami.
03:10
They make sounds 10 times as high
71
178648
2284
Wydają i odbierają dźwięki 10 razy wyższe
03:12
and hear sounds 10 times as high as we do.
72
180932
2188
niż my.
03:15
But they have other communication signals they use.
73
183120
2595
Komunikują się innymi sygnałami niż my.
03:17
They have good vision, so they use body postures to communicate.
74
185715
3341
Mają dobry wzrok, więc korzystają z mowy ciała, aby się porozumieć.
03:21
They have taste, not smell.
75
189056
2200
Posiadają zmysł smaku, lecz są pozbawione węchu.
03:23
And they have touch.
76
191256
2040
Dysponują również dotykiem.
03:25
And sound can actually be felt in the water,
77
193296
2196
A dzwięk może być odczuwany w wodzie,
03:27
because the acoustic impedance of tissue and water's about the same.
78
195492
3031
ponieważ akustyczna impedancja tkanki i wody jest zbliżona.
03:30
So dolphins can buzz and tickle each other at a distance.
79
198523
3630
Zatem delfiny mogą brzęczęć i łaskotać się nawzajem na odległość.
03:34
Now, we do know some things about how sounds are used
80
202153
2540
Wiemy, jak stosowane są niektóre dźwięki
03:36
with certain behaviors.
81
204693
1409
w powiązaniu z niektórymi zachowaniami.
03:38
Now, the signature whistle is a whistle
82
206102
2099
Zindywidualizowany gwizd, to taki,
03:40
that's specific to an individual dolphin, and it's like a name. (Dolphin whistling noises)
83
208201
4699
który jest właściwy konkretnemu delfinowi i pełni rolę imienia. (Delfin gwiżdże dźwięki)
03:44
And this is the best-studied sound,
84
212900
2176
I jest to najlepiej zbadany dźwięk,
03:47
because it's easy to measure, really,
85
215076
1629
ponieważ jest naprawdę łatwy do zmierzenia.
03:48
and you'd find this whistle when mothers and calves
86
216705
1957
Usłyszycie ten dźwięk, kiedy matki i ich młode
03:50
are reuniting, for example.
87
218662
2137
np. się spotykają.
03:52
Another well studied sound are echolocation clicks.
88
220799
3058
Kolejnym dobrze zbadanym dźwiękiem jest klik echolokacyjny.
03:55
This is the dolphin's sonar. (Dolphin echolocation noises)
89
223857
3246
To jest sonar delfina (Odgłos echolokacyjny).
03:59
And they use these clicks to hunt and feed.
90
227103
3317
Używają tych dźwięków podczas polowań i żerowania.
04:02
But they can also tightly pack these clicks together
91
230420
2388
Potrafią także zbić te kliki razem
04:04
into buzzes and use them socially.
92
232808
2135
w brzęczenie i używają ich towarzysko.
04:06
For example, males will stimulate a female
93
234943
1978
Np. Samce będą pobudzać samice
04:08
during a courtship chase.
94
236921
2504
podczas zalotnej pogoni.
04:11
You know, I've been buzzed in the water.
95
239425
2327
Tak między nami, zostałam "wybrzęczona" w wodzie.
04:13
(Laughter)
96
241752
1932
(Śmiech)
04:15
Don't tell anyone. It's a secret.
97
243684
2381
Ale to tajemnica.
04:18
And you can really feel the sound. That was my point with that.
98
246065
2296
Da się poczuć dziwęk. O to mi chodziło z tym.
04:20
(Laughter)
99
248361
3732
(Śmiech)
04:24
So dolphins are also political animals,
100
252093
2525
Delfiny interesują się też polityką,
04:26
so they have to resolve conflicts.
101
254618
2311
więc muszą rozwiązywać konflikty.
04:28
(Dolphin noises)
102
256929
1643
(Delfinie dźwięki)
04:30
And they use these burst-pulsed sounds as well as
103
258572
2373
Używają pulsująco-wybuchających dźwięków, jak również
04:32
their head-to-head behaviors when they're fighting.
104
260945
2408
zachowań głowa-głowa podczas walki.
04:35
And these are very unstudied sounds
105
263353
2072
Są to bardzo mało zbadane dźwięki
04:37
because they're hard to measure.
106
265425
2138
ponieważ ciężko je zmierzyć.
04:39
Now this is some video of a typical dolphin fight.
107
267563
2719
To jest video typowej walki delfinów.
04:42
(Dolphin noises)
108
270282
2021
(Odgłosy delfinów)
04:44
So you're going to see two groups,
109
272303
2090
Zobaczycie 2 grupy,
04:46
and you're going to see the head-to-head posturing,
110
274393
2208
postawę głowa-głowa,
04:48
some open mouths,
111
276601
3344
trochę otwartych otwartych buź,
04:51
lots of squawking.
112
279945
2156
i mnóstwo skrzeczenia.
04:54
There's a bubble.
113
282101
3585
Jest i bulgotanie.
04:57
And basically, one of these groups will kind of back off
114
285686
2583
W zasadzie jedna z tych grup wycofa się
05:00
and everything will resolve fine,
115
288269
1654
i wszystko skończy się dobrze,
05:01
and it doesn't really escalate into violence too much.
116
289923
3660
i nie rozwinie się to zbytnio w przemoc.
05:05
Now, in the Bahamas, we also have resident bottlenose
117
293583
2304
Na Bahamach mam także butlonosy,
05:07
that interact socially with the spotted dolphins.
118
295887
2944
które integrują się z delfinami plamistymi.
05:10
For example, they babysit each other's calves.
119
298831
2711
Np. opiekują się nawzajem swoimi młodymi.
05:13
The males have dominance displays that they use
120
301542
2177
Samce robią pokazy dominacji,
05:15
when they're chasing each other's females.
121
303719
2400
kiedy uganiają się za innymi samicami.
05:18
And the two species actually form temporary alliances
122
306119
2422
Dwa gatunki nawiązują tymczasowe przymierze,
05:20
when they're chasing sharks away.
123
308541
2378
kiedy odganiają rekiny.
05:22
And one of the mechanisms they use to communicate
124
310919
2911
Jednym z mechanizmów używanych przez nie do utrzymania
05:25
their coordination is synchrony.
125
313830
2000
koordynacji jest synchronizacja.
05:27
They synchronize their sounds and their body postures
126
315830
3111
Synchronizują swoje dźwięki i postawy
05:30
to look bigger and sound stronger.
127
318941
2134
aby wyglądać na większe i silniejsze.
05:33
(Dolphins noises)
128
321075
1476
(Odgłosy delfinów)
05:34
Now, these are bottlenose dolphins,
129
322551
2592
To są delfiny butlonose.
05:37
and you'll see them starting to synchronize
130
325143
1771
Zobaczycie jak synchronizują
05:38
their behavior and their sounds.
131
326914
1901
swoje zachowanie jak i dźwięki.
05:40
(Dolphin noises)
132
328815
4368
(Dźwięki delfinów)
05:45
You see, they're synchronizing with their partner
133
333183
2246
Synchronizują się ze swoimi partnerami,
05:47
as well as the other dyad.
134
335429
3972
jak i z innymi parami.
05:51
I wish I was that coordinated.
135
339401
2514
Chciałabym być tak skoordynowana
05:56
Now, it's important to remember that you're only hearing
136
344731
3074
Waże aby pamiętać, że słyszmy tylko
05:59
the human-audible parts of dolphin sounds,
137
347805
1895
dźwięki słyszalne dla ucha ludzkiego,
06:01
and dolphins make ultrasonic sounds,
138
349700
2163
a delfiny wydają także ultradźwięki.
06:03
and we use special equipment in the water
139
351863
1558
Używamy w wodzie specjalnego wyposażenia
06:05
to collect these sounds.
140
353421
1737
aby pobrać te dźwięki.
06:07
Now, researchers have actually measured whistle complexity
141
355158
2565
Badacze dokonali pomiaru złożoności tych dźwięków
06:09
using information theory,
142
357723
2063
przy pomocy teorii informacji,
06:11
and whistles rate very high relative to even human languages.
143
359786
3891
i okazało się, że są blisko spokrewnione z ludzkimi językami.
06:15
But burst-pulsed sounds is a bit of a mystery.
144
363677
3852
Jednak pulsująco-wybuchające dzwięki pozostają dla nas tajemnicą.
06:19
Now, these are three spectragrams.
145
367529
3087
To są trzy spektrogramy.
06:22
Two are human words, and one is a dolphin vocalizing.
146
370616
2675
Dwa to ludzkie słowa, a jeden to delfinia wokalizacja.
06:25
So just take a guess in your mind which one is the dolphin.
147
373291
3872
Zgadnijcie, który spektrogram należy do delfina.
06:31
Now, it turns out burst-pulsed sounds actually look
148
379150
2593
Okazuje się, że pulsująco-wybuchające dźwięki wyglądają
06:33
a bit like human phonemes.
149
381743
2504
trochę jak ludzkie fonemy.
06:36
Now, one way to crack the code
150
384247
1266
Jednym ze sposobów by złamać kod
06:37
is to interpret these signals and figure out what they mean,
151
385513
2545
jest interpretacja tych sygnałów i domyślanie się co oznaczają,
06:40
but it's a difficult job, and we actually don't have a Rosetta Stone yet.
152
388058
3998
jednak jest to trudne zadanie, a nie posiadamy jeszcze Kamienia z Rosetty.
06:44
But a second way to crack the code
153
392056
2122
Innym sposobem złamania kodu
06:46
is to develop some technology,
154
394178
1965
jest opracowanie techniki,
06:48
an interface to do two-way communication,
155
396143
2180
interfejsu do dwustronnej komunikacji.
06:50
and that's what we've been trying to do in the Bahamas
156
398323
2364
Właśnie to staraliśmy się dokonać na Bahamach
06:52
and in real time.
157
400687
2440
w czasie rzeczywistym
06:55
Now, scientists have used keyboard interfaces
158
403127
2656
Naukowcy używali dotąd interfejsów klawiaturowych
06:57
to try to bridge the gap with species
159
405783
2064
aby porozumieć się międzygatunkowo,
06:59
including chimpanzees and dolphins.
160
407847
2088
włączając w to szympansy i delfiny.
07:01
This underwater keyboard in Orlando, Florida,
161
409935
3025
Ta podwodna klawiatura i Orlando na Florydzie
07:04
at the Epcot Center, was actually
162
412960
1742
w Epcot Center właściwie była
07:06
the most sophisticated ever two-way interface designed
163
414702
2817
najbardziej skomplikowanym dwustronnym interfejsem
07:09
for humans and dolphins to work together under the water
164
417519
2864
skonstruowanym dla ludzi i delfinów do pracy pod wodą
07:12
and exchange information.
165
420383
1927
oraz wymieniania informacji.
07:14
So we wanted to develop an interface like this
166
422310
2620
Chcieliśmy opracować taki interfejs
07:16
in the Bahamas, but in a more natural setting.
167
424930
2370
na Bahamach, ale w bardziej naturalnej scenerii.
07:19
And one of the reasons we thought we could do this
168
427300
2167
Jedynym z powodów który pozwolił nam w to uwierzyć
07:21
is because the dolphins were starting to show us
169
429467
2022
było to, że delfiny zaczęły okazywać nam
07:23
a lot of mutual curiosity.
170
431489
1604
mnóstwo wzajemnego zainteresowania.
07:25
They were spontaneously mimicking our vocalizations
171
433093
2911
Zaczęły spontanicznie naśladować nasze wokalizacje
07:28
and our postures, and they were also inviting us
172
436004
2320
i postury, jak i zapraszać nas
07:30
into dolphin games.
173
438324
2633
do swoich zabaw.
07:32
Now, dolphins are social mammals, so they love to play,
174
440957
2647
Delfiny to ssaki społeczne, więc uwielbiają się bawić,
07:35
and one of their favorite games is to drag seaweed,
175
443604
3320
i jedną z ich ulubionych zabaw jest ciąganie wodorostów
07:38
or sargassum in this case, around.
176
446924
3112
w koło. W tym przypadku gronorostu.
07:42
And they're very adept. They like to drag it
177
450036
2136
A robią to po mistrzowsku. Lubią to ciągać
07:44
and drop it from appendage to appendage.
178
452172
4320
i opuszczać z kończyny na kończynę.
07:48
Now in this footage, the adult is Caroh.
179
456492
2696
Tutaj mam dorosłą samicę Caroh.
07:51
She's 25 years old here, and this is her newborn, Cobalt,
180
459188
3872
Ma tutaj 25 lat, a to jest nowonoradzony - Cobalt,
07:55
and he's just learning how to play this game.
181
463060
2684
i właśnie uczy się jak się w to bawić.
07:57
(Dolphin noises)
182
465744
1726
(Delfinie dźwięki)
07:59
She's kind of teasing him and taunting him.
183
467470
4470
Ona trochę się z nim droczy i naigrywa się,
08:03
He really wants that sargassum.
184
471940
4429
a on naprawdę próbuje zdobyć ten gronorost.
08:08
Now, when dolphins solicit humans for this game,
185
476369
2911
Kiedy delfiny próbują namówić ludzi do tej zabawy,
08:11
they'll often sink vertically in the water,
186
479280
3051
często opadają pionowo w wodzie,
08:14
and they'll have a little sargassum on their flipper,
187
482331
2429
mając trochę gronorostu na płetwie.
08:16
and they'll sort of nudge it and drop it sometimes
188
484760
2619
Raz po raz trącają i opuszczają je
08:19
on the bottom and let us go get it,
189
487379
1534
na dno i pozwalają je nam wziąć
08:20
and then we'll have a little seaweed keep away game.
190
488913
2216
po czym mamy trochę zabawy w głupiego jasia.
08:23
But when we don't dive down and get it,
191
491129
1836
Jeśli nie zanurkujemy po to,
08:24
they'll bring it to the surface
192
492965
1973
sprowadzają je na powierzchnię,
08:26
and they'll sort of wave it in front of us on their tail
193
494938
3174
machając nimi przed nami na ogonie
08:30
and drop it for us like they do their calves,
194
498112
2086
i upuszczając je nam jak swoim młodym.
08:32
and then we'll pick it up and have a game.
195
500198
2202
Wtedy my je podnosimy, no i gramy.
08:34
And so we started thinking, well, wouldn't it be neat
196
502400
2350
Zaczęliśmy sobie myśleć - byłoby nieźle,
08:36
to build some technology that would allow the dolphins
197
504750
2818
gdyby opracować technologię, która pozwoliłaby delfinom
08:39
to request these things in real time, their favorite toys?
198
507568
3275
prosić o te rzeczy w czasie rzeczywistym - ich ulubione zabawki?
08:42
So the original vision was to have a keyboard
199
510843
2370
Pierwotną wersją pomysłu była klawiatura,
08:45
hanging from the boat attached to a computer,
200
513213
2173
podłączona do komputera i zwisająca z łódki.
08:47
and the divers and dolphins would activate the keys
201
515386
2515
Nurkowie i delfiny aktywowałby przyciski
08:49
on the keypad and happily exchange information
202
517901
2890
na klawiaturze pomocniczej i wesoło wymieniały się informacjami,
08:52
and request toys from each other.
203
520791
2158
prosząc się wzajemnie o zabawki.
08:54
But we quickly found out that dolphins simply
204
522949
1794
Okazało się jednak, że delfiny nie mają zamiaru
08:56
were not going to hang around the boat using a keyboard.
205
524743
3126
zabawiać się z łódką z klawiaturą.
08:59
They've got better things to do in the wild.
206
527869
2136
Mają ciekawsze rzeczy do roboty w naturalnym środowisku.
09:02
They might do it in captivity, but in the wild --
207
530005
2264
Mogłby to robić w niewoli, jednak u siebie...
09:04
So we built a portable keyboard that we could push through the water,
208
532269
2725
Zbudowaliśmy więc przenośną klawiaturę, którą możemy brać ze sobą pod wodę,
09:06
and we labeled four objects they like to play with,
209
534994
2740
i oznaczyliśmy cztery przedmioty którymi lubią się bawić,
09:09
the scarf, rope, sargassum, and also had a bow ride,
210
537734
2941
chustkę, linę, gronorost jak i pływanie na grzbietach fal,
09:12
which is a fun activity for a dolphin. (Whistle)
211
540675
2111
co jest przyjemnością dla delfinów. (Gwizd)
09:14
And that's the scarf whistle,
212
542786
1843
To jest gwizd proszący o chustęczkę,
09:16
which is also associated with a visual symbol.
213
544629
2918
który jest powiązany też z symbolem graficznym.
09:19
And these are artificially created whistles.
214
547547
2294
Są to sztucznie sporządzone dźwięki (gwizdy).
09:21
They're outside the dolphin's normal repertoire,
215
549841
2628
Są z poza zwyczajnego defliniego repertuaru,
09:24
but they're easily mimicked by the dolphins.
216
552469
2420
ale są łatwo naśladowane przez nie.
09:26
And I spent four years with my colleagues Adam Pack and Fabienne Delfour,
217
554889
4179
Wraz z Adamem Packem i Fabienne Delfour spędziłam 4 lata
09:31
working out in the field with this keyboard
218
559068
2221
pracując z tą klawiaturą w terenie.
09:33
using it with each other to do requests for toys
219
561289
2644
Używaliśmy jej aby prosić się o zabawki,
09:35
while the dolphins were watching.
220
563933
1659
podczas gdy delfiny obserwowały to.
09:37
And the dolphins could get in on the game.
221
565592
1367
Mogły też dołączyć do zabawy.
09:38
They could point at the visual object,
222
566959
1935
Wskazywały symbol przedmiotu,
09:40
or they could mimic the whistle.
223
568894
2474
lub naśladowały gwizd.
09:43
Now this is video of a session.
224
571368
3368
Tutaj mamy nagranie sesji.
09:46
The diver here has a rope toy,
225
574736
2201
Nurek ma linę-zabawkę,
09:48
and I'm on the keyboard on the left,
226
576937
2248
ja jestem przy klawiaturze po lewej,
09:51
and I've just played the rope key,
227
579185
2648
i właśnie włączyłam przycisk liny,
09:53
and that's the request for the toy from the human.
228
581833
3211
co jest prośbą o zabawkę od drugiej osoby.
09:57
So I've got the rope, I'm diving down,
229
585044
3203
Mam linę, nurkuję w dół,
10:00
and I'm basically trying to get the dolphin's attention,
230
588247
2634
ponieważ delfiny są trochę jak małe dzieci,
10:02
because they're kind of like little kids.
231
590881
1068
próbuję zdobyć
10:03
You have to keep their attention.
232
591949
2557
i utrzymać ich uwagę.
10:06
I'm going to drop the rope, see if they come over.
233
594506
4687
Opuszczam linę i patrzę czy podpłyną.
10:11
Here they come,
234
599193
2504
Podpływają,
10:13
and then they're going to pick up the rope
235
601697
1309
biorą linę
10:15
and drag it around as a toy.
236
603006
1606
i ciągną jako zabawkę.
10:16
Now, I'm at the keyboard on the left,
237
604612
1785
Jestem przy klawiaturze po lewej,
10:18
and this is actually the first time that we tried this.
238
606397
2310
a to właściwie pierwszy raz kiedy to próbujemy.
10:20
I'm going to try to request this toy, the rope toy,
239
608707
2866
Spróbuję poprosić delfiny o linę-zabawkę,
10:23
from the dolphins using the rope sound.
240
611573
2568
korzystając z dźwięku.
10:26
Let's see if they might actually understand what that means.
241
614141
4311
Sprawdźmy czy zrozumieją.
10:31
(Whistle)
242
619752
1226
(Gwizd)
10:32
That's the rope whistle.
243
620978
2700
To jest gwizd proszący o linę.
10:35
Up come the dolphins,
244
623678
1297
Delfiny podpływają,
10:36
and drop off the rope, yay. Wow.
245
624975
3605
i opuszczają linę, hura. Nieźle!
10:40
(Applause)
246
628580
2984
(Oklaski)
10:43
So this is only once.
247
631564
1760
To pierwsza próba.
10:45
We don't know for sure if they really understand the function of the whistles.
248
633324
2808
Nie wiemy czy naprawdę rozumieją znaczenie gwizdów.
10:48
Okay, so here's a second toy in the water.
249
636132
2468
W porządku, mamy drugą zabawkę w wodzie.
10:50
This is a scarf toy, and I'm trying to lead the dolphin
250
638600
1789
To chustka-zabawka. Próbuję poprowadzić delfina
10:52
over to the keyboard to show her
251
640389
2337
do klawiatury, aby pokazać
10:54
the visual and the acoustic signal.
252
642726
3190
symbol obrazkowy jak i sygnał dźwiękowy.
10:57
Now this dolphin, we call her "the scarf thief,"
253
645916
3067
Tego delfina nazywamy złodziejem chustek,
11:00
because over the years she's absconded
254
648983
3493
ponieważ na przestrzeni lat umknęła nam
11:04
with about 12 scarves.
255
652476
2578
z około 12 chustkami.
11:07
In fact, we think she has a boutique somewhere in the Bahamas.
256
655054
3774
Domyślamy się, że ma butik gdzieś na Bahamach.
11:10
So I'm reaching over. She's got the scarf on her right side.
257
658828
3694
Sięgam po chustkę, którą ma po prawej stronie.
11:14
And we try to not touch the animals too much,
258
662522
1764
Staramy się nie dotykać za dużo delfinów,
11:16
we really don't want to over-habituate them.
259
664286
2136
ponieważ nie chcemy ich zbytnio oswajać.
11:18
And I'm trying to lead her back to the keyboard.
260
666422
2115
Staram się poprowadzić ją spowrotem do klawiatury.
11:20
And the diver there is going to activate the scarf sound
261
668537
3946
Nurek ma uruchomić dźwięk chustki,
11:24
to request the scarf.
262
672483
1811
aby o nią poprosić.
11:26
So I try to give her the scarf.
263
674294
2749
Próbuję dać jej chustkę i...
11:29
Whoop. Almost lost it.
264
677043
2975
ojć, prawie straciliśmy ją.
11:32
But this is the moment where everything becomes possible.
265
680018
2916
I to jest moment, kiedy zdarzyć może się wszystko.
11:34
The dolphin's at the keyboard.
266
682934
1745
Delfin jest przy klawiaturze.
11:36
You've got full attention.
267
684679
1558
Mamy pełną uwagę.
11:38
And this sometimes went on for hours.
268
686237
2256
To czasami trwało godzinami,
11:40
And I wanted to share this video with you
269
688493
1455
chciałam pokazać to nagranie nie po to
11:41
not to show you any big breakthroughs,
270
689948
1785
aby pokazać jakiś przełom,
11:43
because they haven't happened yet,
271
691733
1120
ponieważ on jeszcze nie nastąpił,
11:44
but to show you the level of intention and focus
272
692853
2626
ale pokazać stopień skupienia, chęci,
11:47
that these dolphins have, and interest in the system.
273
695479
2647
jak i zainteresowania tym delfinów.
11:50
And because of this, we really decided we needed
274
698126
2021
Z tego powodu, postanowiliśmy zdobyć
11:52
some more sophisticated technology.
275
700147
2094
bardziej skomplikowaną technologię.
11:54
So we joined forces with Georgia Tech,
276
702241
2200
Dlatego połączyliśmy siły z Georgia Tech,
11:56
with Thad Starner's wearable computing group,
277
704441
2676
z grupą speców od przenośnych komputerów Thada Starnera,
11:59
to build us an underwater wearable computer
278
707117
1962
aby skonstruowali nam przenośny podwodny komputer,
12:01
that we're calling CHAT. [CHAT: Cetacean Hearing And Telemetry]
279
709079
1866
który nazwaliśmy CHAT [Cetacean Hearing And Telemetry].
12:02
Now, instead of pushing a keyboard through the water,
280
710945
2036
Teraz zamiast męczyć się z klawiaturą,
12:04
the diver's wearing the complete system, and it's acoustic only,
281
712981
3618
nurek nosi kompletny zestaw, tym razem tylko dźwiękowy.
12:08
so basically the diver activates the sounds on a keypad
282
716599
3008
Uruchamia dźwięki przyciskami
12:11
on the forearm,
283
719607
1179
na przedramieniu,
12:12
the sounds go out through an underwater speaker,
284
720786
2188
dźwięki wydobywają się z podwodnego głośnika,
12:14
if a dolphin mimics the whistle
285
722974
1410
i jeśli delfin będzie naśladował gwizd,
12:16
or a human plays the whistle, the sounds come in
286
724384
2509
lub człowiek odtworzy gwizd, dźwięki się pojawią
12:18
and are localized by two hydrophones.
287
726893
2576
i zostaną zlokalizowane przez dwa hydrofony.
12:21
The computer can localize who requested the toy
288
729469
3347
Komputer może określić kto prosił o zabawkę,
12:24
if there's a word match.
289
732816
2037
jeżeli będzie sygnał będzie się zgadzał.
12:26
And the real power of the system is in the real-time
290
734853
2564
Prawdziwą mocą tego systemu jest rozpoznawanie dźwięków
12:29
sound recognition, so we can respond to the dolphins
291
737417
1917
w czasie rzeczywistym, co pozwala nam zareagować
na działania delfinów
na działania delfinów
12:31
quickly and accurately.
292
739334
2127
szybko i dokładnie.
12:33
And we're at prototype stage, but this is how we hope it will play out.
293
741461
4184
Jesteśmy w fazie prototypu, ale chcemy, żeby wyglądało to następująco.
12:37
So Diver A and Diver B both have a wearable computer
294
745645
3278
Nurek A i B mają przenośny komputer,
12:40
and the dolphin hears the whistle as a whistle,
295
748923
2594
delfin słyszy dany gwizd jako gwizd,
12:43
the diver hears the whistle as a whistle in the water,
296
751517
2480
nurek słyszy gwizd jako gwizd w wodzie,
12:45
but also as a word through bone conduction.
297
753997
2432
ale także jako sygnał poprzez przewodnictwo kostne.
12:48
So Diver A plays the scarf whistle
298
756429
2249
Nurek A włącza dźwięk chustki
12:50
or Diver B plays the sargassum whistle
299
758678
1896
lub Nurek B odtwarza gwizd gronorosta,
12:52
to request a toy from whoever has it.
300
760574
2416
aby prosić o zabawkę, ktokolwiek ją ma.
12:54
What we hope will happen is that the dolphin mimics the whistle,
301
762990
3209
Liczymy na to, że delfin będzię naśladował dany gwizd
12:58
and if Diver A has the sargassum, if that's the sound
302
766199
3170
i jeśli nurek A ma gronorost i jeśli ten dźwięk
13:01
that was played and requested,
303
769369
2745
został odtworzony i poproszony,
13:04
then the diver will give the sargassum to the requesting dolphin
304
772114
3848
wtedy nurek da gronorost proszącego delfina,
13:07
and they'll swim away happily into the sunset
305
775962
1816
po czym odpłyną szczęśliwie w stronę zachodzącego słońca,
13:09
playing sargassum for forever.
306
777778
3117
grając gronorostem po wsze czasy.
13:12
Now, how far can this kind of communication go?
307
780895
3380
Jak daleko może zajść ten rodzaj komunikacji?
13:16
Well, CHAT is designed specifically to empower the dolphins
308
784275
3889
CHAT jest skonstuowany specjalnie dla delfinów,
13:20
to request things from us.
309
788164
1582
aby prosić rzeczy od nas.
13:21
It's designed to really be two-way.
310
789746
2393
Jest skonstruowany dwustronnie.
13:24
Now, will they learn to mimic the whistles functionally?
311
792139
3279
Czy nauczą się korzystać z nauczonych gwizdów?
13:27
We hope so and we think so.
312
795418
1881
Mamy nadzieję, że tak.
13:29
But as we decode their natural sounds,
313
797299
2144
Jednak wraz z rozszyfrowaniem ich naturalnych dźwięków,
13:31
we're also planning to put those back into the computerized system.
314
799443
3588
planujemy je wdrożyć w skomputeryzowany system.
13:35
For example, right now we can put their own signature whistles
315
803031
3500
Obecnie możemy na przykład wstawić
ich zindywidualizowane gwizdy
ich zindywidualizowane gwizdy
13:38
in the computer and request to interact with a specific dolphin.
316
806531
4095
w komputer i wezwać określonego delfina.
13:42
Likewise, we can create our own whistles,
317
810626
3730
Tak samo możemy stworzyć nasze własne gwizdy,
13:46
our own whistle names, and let the dolphins
318
814356
2319
własne gwizdy-imiona, i pozwolić delfinom
13:48
request specific divers to interact with.
319
816675
2768
aby wezwać określonego nurka.
13:51
Now it may be that all our mobile technology
320
819443
2921
Możliwe, że nasza technologia komórkowa
13:54
will actually be the same technology that helps us
321
822364
3136
pozwoli nam
13:57
communicate with another species down the road.
322
825500
3231
komunikować się w przyszłości z innymi gatunkami.
14:00
In the case of a dolphin, you know, it's a species that,
323
828731
3632
Delfiny to gatunek,
14:04
well, they're probably close to our intelligence in many ways
324
832363
3383
który pod względem inteligencji jest zbliżony na różne sposoby do nas.
14:07
and we might not be able to admit that right now,
325
835746
2543
Być może nie jesteśmy w stanie tego stwierdzić teraz
14:10
but they live in quite a different environment,
326
838289
1824
żyją one w odmiennym środowisku,
14:12
and you still have to bridge the gap with the sensory systems.
327
840113
4500
no i mamy jeszcze do pokonania różnicę w systemach sensorycznych.
14:16
I mean, imagine what it would be like
328
844613
1684
Jak wspaniale by było, gdybyśmy mogli
14:18
to really understand the mind
329
846297
1609
naprawdę zrozumieć umysły
14:19
of another intelligent species on the planet.
330
847906
3785
innych inteligentnych gatunków na Ziemi.
14:23
Thank you.
331
851691
1348
Dziękuję.
14:25
(Applause)
332
853039
4924
(Oklaski)
ABOUT THE SPEAKER
Denise Herzing - Dolphin researcherDenise Herzing has spent almost three decades researching and communicating with wild dolphins in their natural setting and on their own terms. The book "Dolphin Diaries" tells her remarkable story.
Why you should listen
What better way to study an animal than in its natural habitat? Since 1985, Denise Herzing has been doing just that, spending each summer observing a pod of Atlantic spotted dolphins that live in the Bahamas as part of the Wild Dolphin Project. The work allows Herzing to better understand the pod's social structure, behavior, communication and habitat outside the confines of an aquarium or research facility.
Perhaps most remarkable is Herzing’s collaborative effort to design, build and use an interactive device to let humans communicate with the free-ranging dolphins. The 2011 book Dolphin Diaries tells her remarkable story.
Denise Herzing | Speaker | TED.com