TEDWomen 2010
Madeleine Albright: On being a woman and a diplomat
Madeleine Albright: Rreth të qenit grua dhe diplomate
Filmed:
Readability: 3.4
828,183 views
Ish sekretarja e shtetit të SHBA Madeleine Albright flet troç për politikën dhe diplomacinë, duke promovuar idenë se çështjet e femrave meritojnë një vend në qendër të politikës së jashtme. Larg nga të qenit një çështje "e butë", ajo thotë se çështjet e femrave janë shpesh-herë më të vështirat duke qenë se kanë të bëjnë direkt me jetën dhe vdekjen. Një intervistë e sinqertë dhe e këndshme me Pat Mitchell nga Paley Center.
Madeleine Albright - Former US Secretary of State
Since leaving office as US Secretary of State in 2001, Madeleine Albright has continued her distinguished career in foreign affairs as a businesswoman, political adviser and professor. Full bio
Since leaving office as US Secretary of State in 2001, Madeleine Albright has continued her distinguished career in foreign affairs as a businesswoman, political adviser and professor. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
Pat Mitchell: What is the story of this pin?
0
0
2000
Pat Mitchell: Cila është historia e kësaj karfice?
00:17
Madeleine Albright: This is "Breaking the Glass Ceiling."
1
2000
2000
Madeleine Albright: Kjo është thyerja e barrierës së qelqtë.
00:19
PM: Oh.
2
4000
2000
PM: Oh.
00:22
That was well chosen, I would say, for TEDWomen.
3
7000
3000
Kjo ishte e zgjedhur mirë, do të thosha, për TEDWomen.
00:25
MA: Most of the time I spend when I get up in the morning
4
10000
2000
MA: Kur zgjohem në mëngjes, shumicën e kohës e shpenzoj
00:27
is trying to figure out what is going to happen.
5
12000
2000
duke u përpjekur të kuptoj se çfarë do të ndodhë.
00:29
And none of this pin stuff would have happened
6
14000
2000
Historia e karficave nuk do të kishte ndodhur
00:31
if it hadn't been for Saddam Hussein.
7
16000
2000
po të mos kishte qenë shkak, Sadam Husein.
00:33
I'll tell you what happened.
8
18000
2000
Do t'jua tregoj se çka ka ndodhur.
00:35
I went to the United Nations as an ambassador,
9
20000
3000
Unë shkova në Kombet e Bashkuara si ambasadore.
00:38
and it was after the Gulf War,
10
23000
2000
Kjo ndodhi pas Luftës së Gjirit.
00:40
and I was an instructed ambassador.
11
25000
2000
Dhe unë isha ambasadore e udhëzuar.
00:42
And the cease-fire had been translated
12
27000
2000
Armë pushimi ishte përkthyer
00:44
into a series of sanctions resolutions,
13
29000
3000
në një seri rezolutash sanksionuese,
00:47
and my instructions
14
32000
2000
dhe udhëzimet e mia
00:49
were to say perfectly terrible things about Saddam Hussein constantly,
15
34000
3000
ishin pikërisht, që të thoja gjëra të tmerrshme për Saddam Hussein-in,
00:52
which he deserved -- he had invaded another country.
16
37000
3000
gjë që ai e meritonte -- sepse kishte pushtuar një tjetër shtet.
00:55
And so all of a sudden, a poem appeared in the papers in Baghdad
17
40000
3000
Dhe krejt papritur, një poemë u shfaq nëpër gazetat e Baghdad-it
00:58
comparing me to many things,
18
43000
2000
që më krahasonte mua me shumë gjëra,
01:00
but among them an "unparalleled serpent."
19
45000
3000
por në mes tyre me një gjarpër të pashembullt.
01:03
And so I happened to have a snake pin.
20
48000
2000
Dhe rastësisht, unë kisha një karficë me gjarpër.
01:05
So I wore it when we talked about Iraq.
21
50000
2000
Kështu që e vendosa kur biseduam për Irakun.
01:07
(Laughter)
22
52000
2000
(Të qeshura)
01:09
And when I went out to meet the press,
23
54000
2000
Dhe kur dola jashtë të takohem me gazetarët,
01:11
they zeroed in, said, "Why are you wearing that snake pin?"
24
56000
2000
ata më ngacmuan dhe thanë; "Pse e keni vendosur atë karficë me gjarpër?"
01:13
I said, "Because Saddam Hussein compared me to an unparalleled serpent."
25
58000
3000
e unë ua ktheva: "Sepse Saddam Hussein-i më krahasoi me një gjarpër të pashembullt."
01:16
And then I thought, well this is fun.
26
61000
2000
Me vete mendova, kjo ka filluar të bëhet argëtuese.
01:18
So I went out and I bought a lot of pins
27
63000
3000
Kështuqë dola e bleva një mori karficash
01:21
that would, in fact, reflect
28
66000
2000
që në fakt, do të reflektonin
01:23
what I thought we were going to do on any given day.
29
68000
2000
atë që unë mendoja se do të bënim në ditët në vijim.
01:25
So that's how it all started.
30
70000
2000
Dhe ja...kështu filloi e tëra.
01:27
PM: So how large is the collection?
31
72000
2000
PM: E sa është i madh koleksioni juaj?
01:29
MA: Pretty big.
32
74000
2000
MA: Mjaft i madh.
01:31
It's now traveling.
33
76000
2000
Tani është duke udhëtuar.
01:33
At the moment it's in Indianapolis,
34
78000
2000
Për momentin është në Indianapolis,
01:35
but it was at the Smithsonian.
35
80000
2000
por më herët ishte në Smithsonian.
01:37
And it goes with a book that says, "Read My Pins."
36
82000
3000
Dhe udhëton bashkë me një libër që titullohet; "Lexoji karficat e mia."
01:40
(Laughter)
37
85000
2000
(Të qeshura)
01:42
PM: So is this a good idea.
38
87000
3000
PM: Pra, kjo është një ide e mirë.
01:45
I remember when you were the first woman
39
90000
2000
Më kujtohet kur ju ishit gruaja e parë
01:47
as Secretary of State,
40
92000
2000
si Sekretare Shteti,
01:49
and there was a lot of conversation always
41
94000
2000
dhe gjithmonë kishte shumë diskutime
01:51
about what you were wearing,
42
96000
2000
rreth asaj se çka ju vishnit,
01:53
how you looked --
43
98000
2000
si dukeshit --
01:55
the thing that happens to a lot of women,
44
100000
2000
diçka kjo që ju ndodh shumë femrave,
01:57
especially if they're the first in a position.
45
102000
3000
posaçërisht nëse ato janë të parat në një pozicion.
02:00
So how do you feel about that -- the whole --
46
105000
3000
Prandaj si ndiheni ju rreth kësaj --të gjithës --
02:03
MA: Well, it's pretty irritating actually
47
108000
2000
MA: Ehh, është vërtetë irrituese, realisht
02:05
because nobody ever describes what a man is wearing.
48
110000
3000
sepse askush nuk përshkruan atë që një mashkull vesh.
02:08
But people did pay attention to what clothes I had.
49
113000
3000
Por njerëzit i kushtonin rëndësi rrobave që unë vishja.
02:11
What was interesting was that,
50
116000
2000
Ajo që ishte interesante, ishte se
02:13
before I went up to New York as U.N. ambassador,
51
118000
2000
para se të shkoja në New York si ambasadore e U.N.
02:15
I talked to Jeane Kirkpatrick, who'd been ambassador before me,
52
120000
3000
bisedova me Jeane Kirkpatrick që kishte qenë ambasadore përpara meje,
02:18
and she said, "You've got to get rid of your professor clothes.
53
123000
3000
dhe ajo më tha: "Duhet t'i heqësh qafe rrobat e tua si profesoreshë.
02:21
Go out and look like a diplomat."
54
126000
2000
Dil atje dhe duku si diplomate."
02:23
So that did give me a lot of opportunities to go shopping.
55
128000
3000
Kështu që kjo më dha më shumë mundësi që të bëja pazar.
02:26
But still, there were all kinds of questions
56
131000
3000
Por ende, kishte lloj-lloj pyetjesh
02:29
about -- "did you wear a hat?" "How short was your skirt?"
57
134000
3000
si psh., A keni vënë kapelë? Sa i shkurtër ishte fundi juaj?
02:32
And one of the things --
58
137000
2000
Dhe njëra nga gjërat --
02:34
if you remember Condoleezza Rice was at some event and she wore boots,
59
139000
3000
nëse ju kujtohet Condoleezza Rice, ishte se ajo kishte veshur çizme në një eveniment,
02:37
and she got criticized over that.
60
142000
2000
dhe ajo u kritikua rreth kësaj.
02:39
And no guy ever gets criticized. But that's the least of it.
61
144000
3000
E asnjë mashkull asnjëherë nuk kritikohet. Por kjo është më e pakta.
02:42
PM: It is, for all of us, men and women,
62
147000
3000
PM: Për të gjithë ne, meshkuj dhe femra,
02:45
finding our ways of defining our roles,
63
150000
3000
duhet të gjejmë mënyrat tona për të përcaktuar rolet tona,
02:48
and doing them in ways that make a difference in the world
64
153000
3000
dhe përmbushur ato në mënyrë të tillë që të bëjnë një ndryshim në botë
02:51
and shape the future.
65
156000
2000
dhe t'i japin formë të ardhmes.
02:53
How did you handle that balance
66
158000
3000
Si arritët ta mbani ekuilibrin
02:56
between being the tough diplomatic
67
161000
3000
mes të qenit diplomate e forte
02:59
and strong voice of this country
68
164000
3000
dhe zë i fuqishëm i këtij vendi
03:02
to the rest of the world
69
167000
2000
për pjesën tjetër të botës
03:04
and also how you felt about yourself
70
169000
2000
dhe gjithashtu si e keni ndjerë veten
03:06
as a mother, a grandmother, nurturing ...
71
171000
3000
si nënë, gjyshe, duke edukuar.
03:09
and so how did you handle that?
72
174000
2000
Si e keni përballuar këtë?
03:11
MA: Well the interesting part was I was asked
73
176000
2000
MA: Pjesa më interesante ishte kur më pyetën
03:13
what it was like to be the first woman Secretary of State
74
178000
2000
se çfarë ndjenje ishte, të qënurit femra e parë Sekretare e Shtetit,
03:15
a few minutes after I'd been named.
75
180000
2000
disa minuta pasi isha emëruar.
03:17
And I said, "Well I've been a woman for 60 years,
76
182000
2000
Dhe unë thashë: "Kam qenë femër për 60 vite,
03:19
but I've only been Secretary of State for a few minutes."
77
184000
3000
dhe jam Sekretare e Shtetit vetëm prej disa minutash."
03:22
So it evolved.
78
187000
2000
Pra, paskam evoluar.
03:24
(Laughter)
79
189000
2000
(Të qeshura)
03:26
But basically I love being a woman.
80
191000
2000
Por në thelb, unë e dashuroj të qënit grua.
03:28
And so what happened --
81
193000
2000
Dhe çfarë ndodhi -
03:30
and I think there will probably be some people in the audience
82
195000
2000
unë mendoj se ndoshta disa njerëz në publik
03:32
that will identify with this --
83
197000
2000
më identifikojnë me këtë -
03:34
I went to my first meeting, first at the U.N.,
84
199000
3000
unë shkova në takimin tim të parë, së pari në OKB.
03:37
and that's when this all started,
85
202000
2000
Dhe kështu nisi gjithshka,
03:39
because that is a very male organization.
86
204000
3000
sepse ajo ishte një organizatë shumë mashkullore.
03:42
And I'm sitting there -- there are 15 members of the Security Council --
87
207000
3000
Dhe unë u ula atje – Këshilli i Sigurimit ka 15 anëtarë -
03:45
so 14 men sat there staring at me,
88
210000
4000
kështu që 14 meshkuj të ulur atje m’i kishin ngulur sytë mua,
03:49
and I thought -- well you know how we all are.
89
214000
2000
dhe mendova – ehh, ju e dini si jemi ne të gjitha.
03:51
You want to get the feeling of the room,
90
216000
2000
Ti do të ndjesh ngrohtësinë e dhomës,
03:53
and "do people like me?"
91
218000
2000
po kështu bëjnë dhe njerëz si unë,
03:55
and "will I really say something intelligent?"
92
220000
2000
dhe a do të them diçka me të vërtetë inteligjente?
03:57
And all of a sudden I thought, "Well, wait a minute.
93
222000
3000
Dhe befas mendova, prit një minutë.
04:00
I am sitting behind a sign that says 'The United States,'
94
225000
3000
Unë jam ulur prapa një shenje që shkruan "Shtetet e Bashkuara."
04:03
and if I don't speak today
95
228000
2000
Dhe në qoftë se nuk flas sot,
04:05
then the voice of the United States will not be heard,"
96
230000
3000
atëherë zëri i Shteteve të Bashkuara nuk do të dëgjohet.
04:08
and it was the first time that I had that feeling
97
233000
2000
Dhe kjo ishte hera e parë që pata ndjesinë,
04:10
that I had to step out of myself
98
235000
2000
që unë duhet të dilja nga vetvetja,
04:12
in my normal, reluctant female mode
99
237000
4000
nga ajo femra normale dhe ngurruese
04:16
and decide that I had to speak on behalf of our country.
100
241000
3000
dhe vendosa që duhet të flisja në emër të vendit tim.
04:19
And so that happened more at various times,
101
244000
3000
Dhe kjo ka ndodhur edhe shumë herë të tjera,
04:22
but I really think that there was a great advantage in many ways
102
247000
4000
por unë me të vërtetë mendoj se ka pasur një avantazh të madh, në shumë mënyra.
04:26
to being a woman.
103
251000
2000
të qënit grua
04:28
I think we are a lot better
104
253000
2000
Unë mendoj se ne jemi shumë herë më mirë
04:30
at personal relationships,
105
255000
2000
në marrëdhëniet personale,
04:32
and then have the capability obviously
106
257000
2000
dhe mesa duket kemi aftësi të qarta
04:34
of telling it like it is when it's necessary.
107
259000
3000
për të thënë atë që është, kur është e nevojshme.
04:37
But I have to tell you, I have my youngest granddaughter,
108
262000
2000
Por duhet t'ju them, unë kam mbesën time të vogël,
04:39
when she turned seven last year,
109
264000
2000
kur ajo mbushi shtatë vjeç vitin e kaluar,
04:41
said to her mother, my daughter,
110
266000
2000
i tha nënës së saj, vajzës sime,
04:43
"So what's the big deal about Grandma Maddie being Secretary of State?
111
268000
3000
- " Eh çfarë, punë e madhe për gjyshe Maddi-n që është Sekretare Shteti?
04:46
Only girls are Secretary of State."
112
271000
2000
Vetëm vajzat janë Sekretare Shteti ".
04:48
(Laughter)
113
273000
2000
(Të qeshura)
04:50
(Applause)
114
275000
9000
(Duartrokitje)
04:59
PM: Because in her lifetime -- MA: That would be so.
115
284000
3000
PM: Shkaku është mosha e saj – (MA: Kështu duhet të jetë.)
05:03
PM: What a change that is.
116
288000
2000
PM: Çfarë ndryshimi !
05:05
As you travel now all over the world,
117
290000
3000
Kur udhëtoni tani në mbarë botën,
05:08
which you do frequently,
118
293000
2000
gjë të cilën e bëni shpesh,
05:10
how do you assess
119
295000
2000
si i vlerësoni
05:12
this global narrative around the story of women and girls?
120
297000
3000
faktet globale rreth historive të grave dhe vajzave?
05:15
Where are we?
121
300000
2000
Ku jemi ne?
05:17
MA: I think we're slowly changing,
122
302000
2000
MA: Unë mendoj se ne po ndryshojmë ngadalë,
05:19
but obviously there are whole pockets
123
304000
2000
por me sa duket ka shumë xhepa
05:21
in countries where nothing is different.
124
306000
2000
në shtete ku asgjë nuk është ndryshe.
05:23
And therefore it means that we have to remember
125
308000
3000
Kjo do të thotë se ne duhet të kujtojmë se,
05:26
that, while many of us have had huge opportunities --
126
311000
3000
ndërkohë që shumë prej nesh kanë pasur mundësi të mëdha -
05:29
and Pat, you have been a real leader in your field --
127
314000
3000
dhe Pat, ju keni qenë një udhëheqëse e vërtetë në fushën tuaj -
05:32
is that there are a lot of women
128
317000
2000
ka shumë gra
05:34
that are not capable
129
319000
2000
të cilat nuk janë në gjendje
05:36
of worrying and taking care of themselves
130
321000
2000
të nevrikosen dhe të kujdesen për veten e tyre
05:38
and understanding that women have to help other women.
131
323000
3000
dhe të kuptojnë se gratë duhet të ndihmojnë gra të tjera.
05:41
And so what I have felt --
132
326000
2000
Dhe kështu ajo që unë kam ndjerë -
05:43
and I have looked at this
133
328000
2000
dhe e kam parë këtë
05:45
from a national security issue --
134
330000
2000
nga një çështje e sigurimit kombëtar -
05:47
when I was Secretary of State, I decided
135
332000
3000
kur kam qenë Sekretare Shtetit, vendosa
05:50
that women's issues had to be central to American foreign policy,
136
335000
3000
që çështjet e grave të ishin në qendër të politikës së jashtme amerikane,
05:53
not just because I'm a feminist,
137
338000
2000
jo vetëm sepse unë jam feministe,
05:55
but because I believe that societies are better off
138
340000
4000
por sepse unë besoj se shoqëritë janë më të mira
05:59
when women are politically and economically empowered,
139
344000
3000
kur gratë janë politikisht dhe ekonomikisht të fuqizuara,
06:02
that values are passed down,
140
347000
2000
kur vlerat trashëgohen,
06:04
the health situation is better,
141
349000
3000
kur gjendja shëndetësore është më e mirë,
06:07
education is better,
142
352000
2000
arsimi është më i mirë,
06:09
there is greater economic prosperity.
143
354000
2000
ka prosperitet më të madh ekonomik.
06:11
So I think that it behooves us --
144
356000
3000
Kështu që unë mendoj se na takon ne -
06:14
those of us that live in various countries
145
359000
3000
atyre prej nesh që jetojnë në vende të ndryshme
06:17
where we do have economic and political voice --
146
362000
3000
ku kemi zë ekonomik dhe politik -
06:20
that we need to help other women.
147
365000
2000
që duhet të ndihmojmë gratë e tjera.
06:22
And I really dedicated myself to that,
148
367000
2000
Dhe unë, me të vërtetë iu përkushtova kësaj,.
06:24
both at the U.N. and then as Secretary of State.
149
369000
3000
si në OKB-së ashtu dhe më pas si Sekretare e Shtetit
06:27
PM: And did you get pushback
150
372000
2000
PM: A keni patur kundërshtime
06:29
from making that a central tenant of foreign policy?
151
374000
3000
meqë e bëtë pjesë qëndrore të politikës së jashtme?
06:32
MA: From some people.
152
377000
2000
MA: Nga disa njerëz.
06:34
I think that they thought that it was a soft issue.
153
379000
3000
Unë mendoj se ata kujtuan se kjo ishte një çështje e lehtë.
06:37
The bottom line that I decided
154
382000
2000
Përfundimisht unë kam përcaktuar
06:39
was actually women's issues are the hardest issues,
155
384000
3000
që çështjet e grave janë çështjet më të vështira,
06:42
because they are the ones that have to do with life and death
156
387000
3000
sepse janë ato që kanë të bëjnë me jetën dhe vdekjen
06:45
in so many aspects,
157
390000
2000
në shumë aspekte -
06:47
and because, as I said,
158
392000
2000
dhe për shkak se, siç thashë,
06:49
it is really central to the way that we think about things.
159
394000
3000
kjo është me të vërtetë mënyra kryesore se si i mendojmë gjërat.
06:52
Now for instance,
160
397000
2000
Për shembull,
06:54
some of the wars that took place
161
399000
2000
në disa nga luftërat që u zhvilluan
06:56
when I was in office,
162
401000
2000
kur unë isha në detyrë,
06:58
a lot of them, the women were the main victims of it.
163
403000
3000
në shumë prej tyre, gratë ishin viktimat kryesore të saj.
07:01
For instance, when I started,
164
406000
2000
Për shembull, kur kam filluar punë,
07:03
there were wars in the Balkans.
165
408000
3000
në Ballkan kishte luftëra.
07:06
The women in Bosnia were being raped.
166
411000
3000
Gratë në Bosnje po përdhunoheshin.
07:09
We then managed to set up a war crimes tribunal
167
414000
3000
Ne arritëm të ngrinim një gjykatë për krimet e luftës
07:12
to deal specifically with those kinds of issues.
168
417000
3000
që të merrej në mënyrë specifike me ato lloj çështjesh.
07:15
And by the way, one of the things that I did at that stage
169
420000
3000
Dhe meqë ra fjala, kjo ishte një nga gjërat që kam bërë në atë fazë,
07:18
was, I had just arrived at the U.N.,
170
423000
3000
ndërkohë unë sapo kisha shkuar në Kombet e Bashkuara,
07:21
and when I was there, there were 183 countries in the U.N.
171
426000
3000
dhe kur isha atje, në OKB ishin 183 shtete.
07:24
Now there are 192.
172
429000
2000
Tani janë 192.
07:26
But it was one of the first times that I didn't have to cook lunch myself.
173
431000
3000
Por ishte një nga të parat herë ku unë nuk duhej të gatuaja drekën për veten time.
07:29
So I said to my assistant,
174
434000
2000
Kështu që, i thashë ndihmësit tim,
07:31
"Invite the other women permanent representatives."
175
436000
3000
"Fto gratë e tjera, përfaqësuese të përhershme."
07:34
And I thought when I'd get to my apartment
176
439000
2000
Dhe mendova, kur unë të shkoja në apartamentin tim,
07:36
that there'd be a lot of women there.
177
441000
2000
do të gjeja shumë gra atje.
07:38
I get there, and there are six other women, out of 183.
178
443000
3000
Shkoj atje, dhe kishte gjashtë gra, nga 183.
07:41
So the countries that had women representatives
179
446000
3000
Pra vendet që kishin gra përfaqësuese
07:44
were Canada, Kazakhstan, Philippines,
180
449000
2000
ishin Kanadaja, Kazakistani, Filipinet,
07:46
Trinidad Tobago, Jamaica,
181
451000
2000
Trinidad Tobago, Xhamajka,
07:48
Lichtenstein and me.
182
453000
3000
Lihtensheini dhe unë.
07:51
So being an American, I decided to set up a caucus.
183
456000
3000
Dhe duke qenë një amerikane, vendosa të ngre një komitet drejtues.
07:54
(Laughter)
184
459000
2000
(Të qeshura)
07:56
And so we set it up,
185
461000
2000
Dhe kështu, e ngritëm
07:58
and we called ourselves the G7.
186
463000
2000
dhe e quajtëm veten G7.
08:00
(Laughter)
187
465000
2000
(Të qeshura)
08:02
PM: Is that "Girl 7?" MA: Girl 7.
188
467000
2000
PM: A është kjo “Shtatë Vajzat” ? (MA: “Shtatë Vajzat” )
08:04
And we lobbied
189
469000
2000
MA: Dhe ne lobuam
08:06
on behalf of women's issues.
190
471000
2000
në emër të çështjes së grave.
08:08
So we managed to get two women judges
191
473000
3000
Pra, ne kemi arritur të kemi dy gra gjyqëtare
08:11
on this war crimes tribunal.
192
476000
2000
në gjykatën e krimeve të luftës.
08:13
And then what happened
193
478000
2000
Dhe pastaj, ndodhi,
08:15
was that they were able to declare that rape was a weapon of war,
194
480000
3000
që ato ishin në gjendje të deklarojnë se përdhunimi ishte një armë lufte,
08:18
that it was against humanity.
195
483000
2000
ishte kundër njerëzimit.
08:20
(Applause)
196
485000
5000
(Duartrokitje)♪
08:25
PM: So when you look around the world
197
490000
2000
PM: Pra, kur ju shikoni rreth botës,
08:27
and you see that, in many cases --
198
492000
2000
ju shihni se, në shumë raste -
08:29
certainly in the Western world --
199
494000
2000
sigurisht në botën perëndimore -
08:31
women are evolving into more leadership positions,
200
496000
3000
gratë janë përfshirë në shumë poste udhëheqëse,
08:34
and even other places
201
499000
2000
dhe madje edhe në vende të tjera
08:36
some barriers are being brought down,
202
501000
3000
disa barriera janë rrëzuar,
08:39
but there's still so much violence,
203
504000
3000
por ka ende aq shumë dhunë,
08:42
still so many problems,
204
507000
2000
aq shumë probleme,
08:44
and yet we hear there are more women
205
509000
2000
dhe ende ne dëgjojmë që ka shumë gra
08:46
at the negotiating tables.
206
511000
2000
në tryezat negociuese.
08:48
Now you were at those negotiating tables
207
513000
2000
Pra, ju keni qenë në ato tryezat negociuese,
08:50
when they weren't, when there was maybe you --
208
515000
3000
kur nuk ka pasur, keni qenë ndoshta ju -
08:53
one voice, maybe one or two others.
209
518000
2000
një zë, ndoshta një ose dy të tjera.
08:55
Do you believe, and can you tell us why,
210
520000
3000
A besoni ju, dhe mund të na thoni përse,
08:58
there is going to be a significant shift
211
523000
3000
duhet të ketë një ndryshim të rëndësishëm
09:01
in things like violence
212
526000
2000
në gjëra të tilla si dhuna,
09:03
and peace and conflict and resolution
213
528000
3000
konflikti dhe zgjidhja
09:06
on a sustainable basis?
214
531000
2000
mbi një bazë të qëndrueshme?
09:08
MA: Well I do think, when there are more women,
215
533000
3000
MA: E pra, unë mendoj se, kur ka më shumë gra,
09:11
that the tone of the conversation changes,
216
536000
4000
toni i bisedës ndryshon,
09:15
and also the goals of the conversation change.
217
540000
3000
gjithashtu edhe qëllimet e bisedës ndryshojnë.
09:18
But it doesn't mean that the whole world
218
543000
2000
Por kjo nuk do të thotë se e gjithë bota
09:20
would be a lot better
219
545000
2000
do të ishte shumë më mirë
09:22
if it were totally run by women.
220
547000
2000
në qoftë se ajo do të ishte drejtuar tërësisht nga gratë.
09:24
If you think that, you've forgotten high school.
221
549000
3000
Në qoftë mendoni kështu, atëherë ju paskeni harruar shkollën e mesme.
09:27
(Laughter)
222
552000
3000
(Të qeshura)
09:30
But the bottom line
223
555000
2000
Por kryesorja
09:32
is that there is a way,
224
557000
2000
është se ekziston një mënyrë
09:34
when there are more women at the table,
225
559000
3000
që kur ka më shumë gra në tryezë,
09:37
that there's an attempt
226
562000
2000
ka një përpjekje
09:39
to develop some understanding.
227
564000
2000
për të zhvilluar arsyetimin.
09:41
So for instance, what I did when I went to Burundi,
228
566000
3000
Kështu për shembull, çfarë bëra kur shkova në Burundi.
09:44
we'd got Tutsi and Hutu women together
229
569000
3000
Mblodhëm të gjitha gratë Tutsi dhe Hutu, bashkë
09:47
to talk about some of the problems
230
572000
2000
për të folur për disa nga problemet
09:49
that had taken place in Rwanda.
231
574000
2000
që kishin ndodhur në Ruandë.
09:51
And so I think the capability of women
232
576000
3000
Dhe kështu unë besoj në aftësinë e grave
09:54
to put themselves --
233
579000
2000
për të vendosur veten -
09:56
I think we're better about putting ourselves into the other guy's shoes
234
581000
3000
unë mendoj se ne arrijme te vendosim veten më mire në kepucet e të tjerëve
09:59
and having more empathy.
235
584000
2000
dhe kemi më shumë ndjeshmëri.
10:01
I think it helps in terms of the support
236
586000
3000
Unë mendoj se ajo ndihmon, në drejtimin e mbështetjes,
10:04
if there are other women in the room.
237
589000
2000
nëse ka gra të tjera në dhomë.
10:06
When I was Secretary of State,
238
591000
2000
Kur isha Sekretare Shteti,
10:08
there were only 13 other women foreign ministers.
239
593000
3000
ishin vetëm 13 gra të tjera Ministre të Jashtme.
10:11
And so it was nice when one of them would show up.
240
596000
3000
Dhe kështu që ishte bukur, kur njëra prej tyre shfaqej.
10:14
For instance, she is now the president of Finland,
241
599000
3000
Për shembull, tani ajo është presidente e Finlandës,
10:17
but Tarja Halonen was the foreign minister of Finland
242
602000
3000
Tarja Halonen, por ajo ka qenë Ministre e Jashtme e Finlandës
10:20
and, at a certain stage, head of the European Union.
243
605000
3000
dhe, në një fazë të caktuar, kreu i Bashkimit Evropian.
10:23
And it was really terrific.
244
608000
2000
Dhe kjo ishte me të vërtetë e frikshme.
10:25
Because one of the things I think you'll understand.
245
610000
2000
Për shkak të njërës prej gjërave të cilën unë mendoj se ju do të më kuptoni.
10:27
We went to a meeting,
246
612000
2000
Ne shkuam në një takim,
10:29
and the men in my delegation,
247
614000
2000
dhe burrat në delegacionin tim,
10:31
when I would say, "Well I feel we should do something about this,"
248
616000
3000
kur unë thashë, "Epo ndjej që ne duhet të bëjmë diçka për këtë",
10:34
and they'd say, "What do you mean, you feel?"
249
619000
3000
ata më thanë: "Çfarë do të thotë, ju ndjeni?"
10:37
And so then Tarja was sitting across the table from me.
250
622000
3000
Dhe kështu më vonë Tarja ishte ulur përballë meje në tryezë.
10:40
And all of a sudden we were talking about arms control,
251
625000
3000
Dhe të gjithë papritur ishim duke folur për kontrollin e armëve,
10:43
and she said, "Well I feel we should do this."
252
628000
2000
dhe ajo tha,"Pra, unë ndjej që duhet të bëjmë këtë."
10:45
And my male colleagues kind of got it all of a sudden.
253
630000
3000
Dhe kolegët të mi meshkuj, në një farë mënyre u habitën.
10:48
But I think it really does help
254
633000
2000
Por unë mendoj se me të vërtetë ndihmon
10:50
to have a critical mass of women
255
635000
3000
që të ketë një masë kritike të grave
10:53
in a series of foreign policy positions.
256
638000
3000
në një sërë pozicionesh në politikën e jashtme.
10:56
The other thing that I think is really important:
257
641000
3000
Gjëja tjetër që unë mendoj, është me të vërtetë e rëndësishme:
10:59
A lot of national security policy
258
644000
2000
Shumica e politikës kombëtare të sigurisë
11:01
isn't just about foreign policy,
259
646000
2000
nuk është vetëm për politikën e jashtme,
11:03
but it's about budgets, military budgets,
260
648000
3000
por është e lidhur me buxhetet, buxhetet ushtarake,
11:06
and how the debts of countries work out.
261
651000
3000
dhe se si menaxhohen borxhet e shteteve.
11:09
So if you have women
262
654000
2000
Pra, nëse ju keni gra
11:11
in a variety of foreign policy posts,
263
656000
3000
në një shumëllojshmëri postesh të politikës së jashtme,
11:14
they can support each other
264
659000
2000
ato mund të mbështesin njëra-tjetrën,
11:16
when there are budget decisions being made in their own countries.
265
661000
3000
kur bëhet fjalë për marrjen e vendimeve të buxhetit në shtetet e tyre.
11:19
PM: So how do we get
266
664000
2000
PM: Pra, si mund ta kemi
11:21
this balance we're looking for, then, in the world?
267
666000
3000
këtë barazi që kërkojmë, në botë?
11:24
More women's voices at the table?
268
669000
2000
Më shumë zëra të grave në tryezë?
11:26
More men who believe
269
671000
2000
Më shumë meshkuj të cilët besojnë
11:28
that the balance is best?
270
673000
2000
se barazia është më e mira?
11:30
MA: Well I think one of the things --
271
675000
2000
MA: E pra unë mendoj në një nga gjërat:
11:32
I'm chairman of the board of an organization
272
677000
2000
Unë jam kryetare e bordit të një organizate
11:34
called the National Democratic Institute
273
679000
2000
të quajtur Instituti Kombëtar Demokratik
11:36
that works to support women candidates.
274
681000
3000
që punon për mbështetjen e grave kandidate.
11:39
I think that we need
275
684000
2000
Unë mendoj se ne duhet
11:41
to help in other countries
276
686000
2000
të ndihmojme vendet e tjera
11:43
to train women
277
688000
2000
për të trajnuar gratë
11:45
to be in political office,
278
690000
2000
për të qenë në poste politike,
11:47
to figure out how they can in fact
279
692000
2000
të kuptojnë faktikisht, se si ato mund
11:49
develop political voices.
280
694000
2000
të zhvillojnë zërin politik.
11:51
I think we also need to be supportive
281
696000
3000
Unë mendoj se ne gjithashtu duhet të jemi mbështetëse
11:54
when businesses are being created
282
699000
3000
kur krijojmë biznese
11:57
and just make sure that women help each other.
283
702000
2000
dhe të sigurohemi që femrat të ndihmojnë njëri-tjetrin.
11:59
Now I have a saying
284
704000
2000
Unë kam një thënie
12:01
that I feel very strongly about,
285
706000
2000
për të cilën ndihem shumë e vendosur
12:03
because I am of a certain age
286
708000
2000
sepse unë jam në një moshe të caktuar,
12:05
where, when I started in my career,
287
710000
2000
dhe kur kam filluar karrierën time,
12:07
believe it or not, there were other women who criticized me:
288
712000
3000
besoni apo jo, ka pasur gra të tjera që më kanë kritikuar:
12:10
"Why aren't you in the carpool line?"
289
715000
3000
"Pse nuk bashkoheni në makinën e grupit? "
12:13
or "Aren't your children suffering
290
718000
2000
ose "A vuajnë fëmijët tuaj,
12:15
because you're not there all the time?"
291
720000
2000
për shkak se ju nuk jeni atje gjithë kohën?"
12:17
And I think we have a tendency to make each other feel guilty.
292
722000
3000
Dhe unë mendoj se ne kemi një tendencë për të bërë njëri-tjetrin të ndihet fajtor.
12:20
In fact, I think "guilt" is every woman's middle name.
293
725000
4000
Në fakt, unë mendoj se "faji" është emri i dytë çdo gruaje.
12:24
And so I think what needs to happen
294
729000
2000
Dhe kështu që unë mendoj se, ajo çfarë duhet të ndodhë
12:26
is we need to help each other.
295
731000
3000
është ndihma ndaj njëra-tjetrës.
12:29
And my motto is that there's a special place in hell
296
734000
2000
Dhe motoja ime është: Ka një vend të veçantë në ferr
12:31
for women who don't help each other.
297
736000
3000
për gratë që nuk ndihmojnë njëra-tjetrën.
12:34
(Applause)
298
739000
8000
(Duartrokitje)
12:42
PM: Well Secretary Albright, I guess you'll be going to heaven.
299
747000
3000
PM: Mirë, Sekretare Albright, I supozoj se ju do të shkojnë në parajsë.
12:46
Thank you for joining us today.
300
751000
2000
Faleminderit që u bashkuat me ne sot.
12:48
MA: Thank you all. Thanks Pat.
301
753000
3000
MA: Faleminderit të gjithëve. Faleminderit Pat.
12:51
(Applause)
302
756000
2000
(Duartrokitje)
ABOUT THE SPEAKER
Madeleine Albright - Former US Secretary of StateSince leaving office as US Secretary of State in 2001, Madeleine Albright has continued her distinguished career in foreign affairs as a businesswoman, political adviser and professor.
Why you should listen
Madeleine Albright is one of America’s leading authorities on foreign affairs. Unanimously confirmed as the first female Secretary of State in 1997, she became the highest-ranking woman in U.S. government history. During her four-year tenure, Albright reinforced U.S. alliances, advocated for democracy and human rights, and promoted American trade, business, labor and environmental standards abroad.
Since then, Albright has continued her distinguished career as a businesswoman, political adviser and professor. She is chair of Albright Stonebridge Group, a global strategy firm, and Albright Capital Management LLC, an investment advisory firm focused on emerging markets. Albright also chairs the National Democratic Institute for International Affairs and the Pew Global Attitudes Project and serves on the boards of the Council on Foreign Relations, the Aspen Institute and the Center for a New American Security. She also teaches diplomacy at Georgetown’s School of Foreign Service.
Madeleine Albright | Speaker | TED.com