TEDxCaltech
Colin Camerer: When you're making a deal, what's going on in your brain?
Neuroshkence, teoria e lojës, majmunët
Filmed:
Readability: 3.9
1,516,785 views
Kur dy njerëz janë duke u përpjekur për të bërë një marrëveshje - qofte kur janë duke konkurruar apo duke bashkëpunuar - çfarë po ndodh në të vërtetë brenda trurit te tyre? Ekonomisti i sjelljes Colin Camerer tregon një hulumtim që tregon se sa pak jemi në gjendje të parashikojnë se çfarë të tjerët janë duke menduar. Dhe paraqet një studim të papritur që tregon se shimpanzetë mund të jenë me te mirë në të se sa jemi ne. (Filmuar në TEDxCalTech.)
Colin Camerer - Behavioral economist
Colin Camerer is a leading behavioral economist who studies the psychological and neural bases of choice and strategic decision-making. Full bio
Colin Camerer is a leading behavioral economist who studies the psychological and neural bases of choice and strategic decision-making. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I'm going to talk about the strategizing brain.
0
562
2253
Do të flas për organizimin e trurit.
00:14
We're going to use an unusual combination of tools
1
2815
2238
Do të përdorim një kombinim jo të zakonshem të mjeteve
00:17
from game theory and neuroscience
2
5053
2013
që nga teoria e lojës dhe neuroshkenca
00:19
to understand how people interact socially when value is on the line.
3
7066
2967
për të kuptuar se si njerëzit bashkëveprojnë në marrëdhënie shoqërore kur janë në pyetje vlerat.
00:22
So game theory is a branch of, originally, applied mathematics,
4
10033
3971
Pra, teoria e lojës është një degë, fillimisht, e matematikës së aplikuar,
00:26
used mostly in economics and political science, a little bit in biology,
5
14004
2986
më së shumti e përdorur në ekonomi dhe shkenca politike, e pak edhe në biologji
00:28
that gives us a mathematical taxonomy of social life
6
16990
3289
e cila na jep një taksonomi matematikore për jetën sociale
00:32
and it predicts what people are likely to do
7
20279
2131
dhe parashikon se si ka gjasa të sillen njerëzit
00:34
and believe others will do
8
22410
1194
dhe të besojnë se si te tjerët do të bëjnë
00:35
in cases where everyone's actions affect everyone else.
9
23604
3390
në rast se veprimet e gjithkujt do të ndikonin në gjithkënd tjetër.
00:38
That's a lot of things: competition, cooperation, bargaining,
10
26994
3478
Kjo do te thote shumë gjëra: gara, bashkëpunimi, tregtia
00:42
games like hide-and-seek, and poker.
11
30472
3291
lojëra si hapa-dollapa, dhe poker.
00:45
Here's a simple game to get us started.
12
33763
2239
Ja një lojë e thjesht sa për të filluar.
00:48
Everyone chooses a number from zero to 100,
13
36002
2162
Secili duhet të zgjedhe një numër nga zero tek 100,
00:50
we're going to compute the average of those numbers,
14
38164
2446
do të llogarisim mesataren e atyre numrave,
00:52
and whoever's closest to two-thirds of the average wins a fixed prize.
15
40610
4194
dhe kushdo që i afrohet dy të tretave të mesatares fiton një çmim të caktuar.
00:56
So you want to be a little bit below the average number,
16
44804
2269
Pra ju doni të jeni pak nën mesataren
00:59
but not too far below, and everyone else wants to be
17
47073
2236
por jo edhe shumë poshtë, dhe, edhe gjithë të tjerët duan të jenë
01:01
a little bit below the average number as well.
18
49309
1945
pak nën numrin mesatar po ashtu.
01:03
Think about what you might pick.
19
51254
2579
Mendoni se çfarë do të zgjidhnit.
01:05
As you're thinking, this is a toy model of something like
20
53833
3271
Siç mund ta mendoni, kjo është një lojë model i diçkaje
01:09
selling in the stock market during a rising market. Right?
21
57104
2812
që po shitet në treg gjatë ngritjes së çmimeve, Apo jo ?
01:11
You don't want to sell too early, because you miss out on profits,
22
59916
2225
Nuk do të donit të shisnit shumë herët sepse mund të humbisnit fitimin
01:14
but you don't want to wait too late
23
62141
2180
por edhe nuk doni të prisni shumë vonë
01:16
to when everyone else sells, triggering a crash.
24
64321
2401
deri kur të gjithë të tjerët shesin, duke shkaktuar përplasje.
01:18
You want to be a little bit ahead of the competition, but not too far ahead.
25
66722
2879
Doni të jeni pak përpara konkurrencës, por jo edhe shumë përpara.
01:21
Okay, here's two theories about how people might think about this,
26
69601
3613
Dakord, ja dy teori se si njerëzit mund të mendojnë për këtë,
01:25
and then we'll see some data.
27
73214
1396
dhe pastaj do të shohim disa të dhëna.
01:26
Some of these will sound familiar because you probably are
28
74610
2191
Disa nga to do të tingëllojnë të njohura sepse me siguri ju jeni
01:28
thinking that way. I'm using my brain theory to see.
29
76801
3799
duke menduar ashtu. Do të përdor teorinë time të trurit për të parë këtë.
01:32
A lot of people say, "I really don't know what people are going to pick,
30
80600
3110
Shumë njerëz thonë : "Unë vërtet nuk dijë çfarë njerëzit do të zgjedhin,
01:35
so I think the average will be 50."
31
83710
1673
prandaj mendoj që mesatarja do të jetë 50."
01:37
They're not being really strategic at all.
32
85383
1911
Ata nuk janë duke qenë strategjik aspak.
01:39
"And I'll pick two-thirds of 50. That's 33." That's a start.
33
87294
3352
"Dhe unë do të zgjedh dy të tretat e 50.Që është 33." Ky është njëfarë fillimi.
01:42
Other people who are a little more sophisticated,
34
90646
1892
Njerëz të tjerë, pak më të sofistikuar
01:44
using more working memory,
35
92538
1476
duke përdorur më shumë kujtesën afat shkurtër
01:46
say, "I think people will pick 33 because they're going to pick a response to 50,
36
94014
3904
thonë: " Mendoj që njerëzit do të zgjedhin 33-ën sepse ata do të zgjedhin përgjigjeje kundrejt 50,
01:49
and so I'll pick 22, which is two-thirds of 33."
37
97918
2968
kështu që, unë do të zgjedh 22, i cili është dy e treta e 33."
01:52
They're doing one extra step of thinking, two steps.
38
100886
2479
Ata janë duke bërë një hap shtesë kundrejt të menduarit , .. dy hapa.
01:55
That's better. And of course, in principle,
39
103365
2617
Kjo është më mirë. Dhe sigurisht, në princip,
01:57
you could do three, four or more,
40
105982
1827
ju mund të bëni tre, katër apo më shumë,
01:59
but it starts to get very difficult.
41
107809
1869
por fillon të bëhet shumë e vështirë.
02:01
Just like in language and other domains, we know that it's hard for people to parse
42
109678
2592
Sikurse në gjuhë dhe ne fusha te tjera, siç e dimë, është e vështirë për njerëzit të bëjnë analizë gramatikore
02:04
very complex sentences with a kind of recursive structure.
43
112270
3634
të fjalive shumë komplekse me njëfarë strukture përsëritëse.
02:07
This is called a cognitive hierarchy theory, by the way.
44
115904
1734
Meqë ra fjala, kjo quhet teoria e hierarkisë njohese.
02:09
It's something that I've worked on and a few other people,
45
117638
2556
Ka diçka në të cilën unë dhe disa njerëz të tjerë kemi punuar
02:12
and it indicates a kind of hierarchy along with
46
120194
2220
dhe tregon njëlloj hierarkie, së bashku me
02:14
some assumptions about how many people stop at different steps
47
122414
2254
disa supozime në lidhje me atë se si njerëzit ndalojnë në hapa të ndryshëm
02:16
and how the steps of thinking are affected
48
124668
1884
dhe si hapat e të menduarit ndikohen
02:18
by lots of interesting variables and variant people, as we'll see in a minute.
49
126552
3696
nga shumë variacone interesante dhe njerëz të ndryshëm, siç do ta shohim brenda një minute.
02:22
A very different theory, a much more popular one, and an older one,
50
130248
3386
Një teori krejt tjetër, shumë më e njohur, por edhe e vjetër,
02:25
due largely to John Nash of "A Beautiful Mind" fame,
51
133634
3540
më së shumti për shkak të famës së John Nash nga "A Beautiful Mind",
02:29
is what's called equilibrium analysis.
52
137174
2240
është ajo e quajtur analiza e ekuilibrit.
02:31
So if you've ever taken a game theory course at any level,
53
139414
2454
Pra, nëse ndonjëherë keni frekuentuar një kurs të teorisë së lojës, të çfarëdo niveli,
02:33
you will have learned a little bit about this.
54
141868
1713
ju duhet të keni mësuar pak për këtë (teori).
02:35
An equilibrium is a mathematical state in which everybody
55
143581
2855
Ekuilibri (balancimi) është një gjendje matematikore në të cilën çdokush
02:38
has figured out exactly what everyone else will do.
56
146436
2449
ka kuptuar saktësisht si çdokush tjetër do të veprojë.
02:40
It is a very useful concept, but behaviorally,
57
148885
2007
Është një koncept shumë i dobishëm, por persa i përket sjelljes,
02:42
it may not exactly explain what people do
58
150892
2003
mund të mos përshkruaj saktësisht si njerëzit do të veprojnë
02:44
the first time they play these types of economic games
59
152895
2735
herën e parë që ata luajnë këto lloj lojërash ekonomike
02:47
or in situations in the outside world.
60
155630
2333
apo në situatat e përditshmërisë.
02:49
In this case, the equilibrium makes a very bold prediction,
61
157963
2338
Në këtë rast, ekuilibri bënë një parashikim shumë të guximshëm,
02:52
which is everyone wants to be below everyone else,
62
160301
2860
i cili është: të gjithë duan të jenë më poshtë se gjithë tjerët,
02:55
therefore they'll play zero.
63
163161
2291
prandaj, ata të gjithë do të luajnë zero.
02:57
Let's see what happens. This experiment's been done many, many times.
64
165452
3009
Të shohim se çfarë ndodh. Ky eksperiment është bërë shumë e shumë herë.
03:00
Some of the earliest ones were done in the '90s
65
168461
1883
Disa nga eksperimentet më të hershme janë bërë në vitet 90-te
03:02
by me and Rosemarie Nagel and others.
66
170344
2645
nga Unë dhe Rosemarie Nagel dhe të tjerë.
03:04
This is a beautiful data set of 9,000 people who wrote in
67
172989
2985
Ky është një grumbull i bukur të dhënash të 9,000 njerëzve që u shkruan
03:07
to three newspapers and magazines that had a contest.
68
175974
2880
tri gazetave dhe revistave të cilat kishin një garë.
03:10
The contest said, send in your numbers
69
178854
1814
Gara thoshte: dërgoni numrat tuaj
03:12
and whoever is close to two-thirds of the average will win a big prize.
70
180668
3155
dhe kushdo që do të jetë afër dy të tretave të mesatares do të fitojë një çmim të madh.
03:15
And as you can see, there's so much data here, you can see the spikes very visibly.
71
183823
3088
Dhe, siç mund të shihni, ka aq shumë të dhëna këtu. Mund të shihni majat shumë qartë.
03:18
There's a spike at 33. Those are people doing one step.
72
186911
3381
Ka një majë tek 33. Ata janë njerëzit që bënë një hap.
03:22
There is another spike visible at 22.
73
190292
2497
Ka një tjetër majë që duket tek 22.
03:24
And notice, by the way, that most people pick numbers right around there.
74
192789
2292
Vëreni, meqë ra fjala, që shumica e njerëzve kanë zgjedhur numrat pikërisht këtu përreth.
03:27
They don't necessarily pick exactly 33 and 22.
75
195081
2510
Ata, jo domosdo zgjedhin pikërisht 33 apo 22.
03:29
There's something a little bit noisy around it.
76
197591
2056
Ka diçka që zhurmon pak përreth kësaj,
03:31
But you can see those spikes, and they're there.
77
199647
1478
por ju mund të shihni majat, dhe ato janë atje.
03:33
There's another group of people who seem to have
78
201125
1710
Ka një grup tjetër njerëzish që duket të jenë
03:34
a firm grip on equilibrium analysis,
79
202835
2075
mbërthyer vendosmërisht në analizën e ekuilibrimit,
03:36
because they're picking zero or one.
80
204910
2395
sepse ata kanë zgjedhur zero ose një.
03:39
But they lose, right?
81
207305
2089
Por ata humbasin, apo jo?
03:41
Because picking a number that low is actually a bad choice
82
209394
3192
Sepse zgjedhja e një numri aq të ulët është zgjedhje e keqe
03:44
if other people aren't doing equilibrium analysis as well.
83
212586
2820
nëse edhe njerëzit e tjerë s'janë duke bërë analizë ekuilibrimi.
03:47
So they're smart, but poor.
84
215406
2112
Pra, ata janë të mençur, por të varfër.
03:49
(Laughter)
85
217518
2088
(Te Qeshura)
03:51
Where are these things happening in the brain?
86
219606
1969
Ku janë duke ndodhur këto gjëra në tru?
03:53
One study by Coricelli and Nagel gives a really sharp, interesting answer.
87
221575
3875
Një studim i Coricelli dhe Nagel jep një përgjigje shumë të mprehtë dhe interesante.
03:57
So they had people play this game
88
225450
1508
Pra, ata i bënë njerëzit që të luajnë këtë lojë
03:58
while they were being scanned in an fMRI,
89
226958
2217
përderisa po bënin skanimin në një fMRI,
04:01
and two conditions: in some trials,
90
229175
2271
dhe në të dy gjendjet: në disa prova,
04:03
they're told you're playing another person
91
231446
1515
atyre ju ishte thënë se janë duke luajtur kundrejt një personi tjetër
04:04
who's playing right now and we're going to match up
92
232961
1588
i cili është duke luajtur tani dhe ne do të krahasojmë
04:06
your behavior at the end and pay you if you win.
93
234549
2204
sjelljen tuaj në fund dhe të ju paguajmë,nëse fitoni.
04:08
In the other trials, they're told, you're playing a computer.
94
236753
1978
Në provën tjetër,atyre ju ishte thënë që janë duke luajtur kundrejt një kompjuteri,
04:10
They're just choosing randomly.
95
238731
1634
që zgjedhjet e tyre janë të rëndomta.
04:12
So what you see here is a subtraction
96
240365
2077
Ajo çfarë shihni këtu është një zbritje
04:14
of areas in which there's more brain activity
97
242442
2750
e zonave në të cilat ka më shumë aktivitete truri
04:17
when you're playing people compared to playing the computer.
98
245192
2976
kur ata luajnë kundrejt njerëzve krahasuar me atë me kompjuter.
04:20
And you see activity in some regions we've seen today,
99
248168
1991
Mund të shihni aktivitete në disa pjesë, të cilat i pamë sot;
04:22
medial prefrontal cortex, dorsomedial, however, up here,
100
250159
3237
medial prefrontal korteks,dorsomedial, kurse këtu lartë,
04:25
ventromedial prefrontal cortex,
101
253396
1851
ventromedial prefrontal korteksi,
04:27
anterior cingulate, an area that's involved
102
255247
1354
anterior cingulate, një zonë që është e përfshirë
04:28
in lots of types of conflict resolution, like if you're playing "Simon Says,"
103
256601
3637
në shumë lloje të zgjedhjes së konflikteve,sikur po të ishin duke luajtur "Simoni thotë,"
04:32
and also the right and left temporoparietal junction.
104
260238
3814
dhe po ashtu, kryqëzimi i djathtë dhe i majtë temporoparital.
04:36
And these are all areas which are fairly reliably known
105
264052
2466
Dhe këto të gjitha janë zona mjaft sigurt të njohura
04:38
to be part of what's called a "theory of mind" circuit,
106
266518
2321
të jenë pjesë e të ashtu quajturës rrethi i "teorisë së mendjes",
04:40
or "mentalizing circuit."
107
268839
1901
apo " rrethi i mentalizimit."
04:42
That is, it's a circuit that's used to imagine what other people might do.
108
270740
3378
Kjo është ajo,një qark i përdorur për të imagjinuar si njerëzit mund të veprojnë.
04:46
So these were some of the first studies to see this
109
274118
2240
Këto ishin studimet e para për të parë
04:48
tied in to game theory.
110
276358
2033
atë të lidhur në teorinë e lojës.
04:50
What happens with these one- and two-step types?
111
278391
2240
Çfarë ndodhë me këto lloj një-dy hapash?
04:52
So we classify people by what they picked,
112
280631
2071
Pra ne klasifikojmë njerëzit në bazë të zgjedhjeve të tyre,
04:54
and then we look at the difference between
113
282702
1667
dhe pastaj shohim diferencën midis
04:56
playing humans versus playing computers,
114
284369
1975
lojës me njerëz kundrejt lojës me kompjuter,
04:58
which brain areas are differentially active.
115
286344
1891
cilat zona të trurit janë aktivizuar ndryshe.
05:00
On the top you see the one-step players.
116
288235
1752
Në krye mund të shihni lojtarët e një-hapëshit.
05:01
There's almost no difference.
117
289987
1520
Pothuajse nuk ka diferencë.
05:03
The reason is, they're treating other people like a computer, and the brain is too.
118
291507
2940
Arsyeja është: ata janë duke trajtuar njerëzit e tjerë sikur një kompjuter, dhe truri është duke bërë të njëjtën po ashtu.
05:06
The bottom players, you see all the activity in dorsomedial PFC.
119
294447
4141
Lojtarët e fundit, mund të shihni aktivitetin në "dorsomedial PFC".
05:10
So we know that those two-step players are doing something differently.
120
298588
2051
Pra ne e dimë se lojtarët dy-hapësh janë duke bërë diçka më ndryshe.
05:12
Now if you were to step back and say, "What can we do with this information?"
121
300639
3096
Tani nëse bëni një hap prapa dhe pyesni:" Çfarë mund të bëjmë me gjithë këto të dhëna?"
05:15
you might be able to look at brain activity and say,
122
303735
1821
ju mund të shikoni aktivitetet e trurit dhe të thoni:
05:17
"This person's going to be a good poker player,"
123
305556
1499
"Ky person do të jetë një lojtar i mirë pokeri,"
05:19
or, "This person's socially naive,"
124
307055
1929
apo, "Ky person është naiv në marrëdhënie shoqërore,"
05:20
and we might also be able to study things
125
308984
1278
dhe po ashtu do të ishim në gjendje të studiojmë gjëra
05:22
like development of adolescent brains
126
310262
1598
si zhvillimi i trurit të adoleshentëve,
05:23
once we have an idea of where this circuitry exists.
127
311860
3354
sapo të kemi një ide se ku ekziston ky qark.
05:27
Okay. Get ready.
128
315214
2612
Dakord. Bëhuni gati.
05:29
I'm saving you some brain activity,
129
317826
2123
Po ju kursej pak aktivitet truri
05:31
because you don't need to use your hair detector cells.
130
319949
2810
sepse nuk keni nevojë të përdorni qelizat e detektimit të qimeve.
05:34
You should use those cells to think carefully about this game.
131
322759
2888
Ato qeliza duhet t'i përdorni për të menduar me kujdes për këtë lojë.
05:37
This is a bargaining game.
132
325647
1935
Kjo është një lojë pazarllëku.
05:39
Two players who are being scanned using EEG electrodes
133
327582
2556
Dy lojtar të cilët skanohen me elektroda EEG
05:42
are going to bargain over one to six dollars.
134
330138
2877
do të bëjnë pazar rreth një deri në gjashte dollar.
05:45
If they can do it in 10 seconds, they're going to actually earn that money.
135
333015
2664
Nëse arrijnë ta bëjnë atë për 10 sekonda, ata do t'i fitojnë ato para.
05:47
If 10 seconds goes by and they haven't made a deal, they get nothing.
136
335679
3040
Nëse 10 sekonda kalojnë dhe ata nuk arrijnë marrëveshje, ata nuk fitojnë asgjë.
05:50
That's kind of a mistake together.
137
338719
1683
Kjo eshte disi gabim.
05:52
The twist is that one player, on the left,
138
340402
2817
Sekreti qendron se nje nga lojtaret, ai ne te majte,
05:55
is informed about how much on each trial there is.
139
343219
2688
eshte ne dijeni se sa ka ne cdo prove.
05:57
They play lots of trials with different amounts each time.
140
345907
2232
Ato bejne disa prova me shume te ndryshme ne cdo prove.
06:00
In this case, they know there's four dollars.
141
348139
2241
Ne kete rast, ata e dine qe ka kater dollare.
06:02
The uninformed player doesn't know,
142
350380
1877
Lojtari qe i painformuar nuk e ka kete informacion,
06:04
but they know that the informed player knows.
143
352257
2054
por e dine qe lojtari i informuar e ka informacionin.
06:06
So the uninformed player's challenge is to say,
144
354311
2059
Ndaj, sfida e lojtarit te painformuar eshte qe te thoje,
06:08
"Is this guy really being fair
145
356370
1470
"a po tregohet i drejte ky djali
06:09
or are they giving me a very low offer
146
357840
1854
apo jane duke me dhene nje oferte te ulet
06:11
in order to get me to think that there's only one or two dollars available to split?"
147
359694
3078
ne menyre qe te me bejne te mendoj se ka vetem nje ose dy dollare per tu ndare?"
06:14
in which case they might reject it and not come to a deal.
148
362772
3154
Ne kete rast ato mund ta refuzojne dhe mos arrijne ne nje marreveshje.
06:17
So there's some tension here between trying to get the most money
149
365926
2950
Pra, ka nje fare tensioni ketu ne perpjekjen per te marre sa me shume para
06:20
but trying to goad the other player into giving you more.
150
368876
2573
duke e yshtur lojtarin tjeter qe te te jape me shume.
06:23
And the way they bargain is to point on a number line
151
371449
2330
Dhe menyra e vetme per te bere pazar eshte qe te pikasin ne nje renditje numrash
06:25
that goes from zero to six dollars,
152
373779
1806
qe nis nga zero dhe perfundon ne gjashte dollare,
06:27
and they're bargaining over how much the uninformed player gets,
153
375585
2978
dhe bejne pazar mbi shumen qe merr lojtari i painformuar,
06:30
and the informed player's going to get the rest.
154
378563
1585
nderkohe qe lojtari i informuar merr ate qe mbetet.
06:32
So this is like a management-labor negotiation
155
380148
2575
Pra, kjo eshte si nje negocim i manaxhimit te punes
06:34
in which the workers don't know how much profits
156
382723
2733
ku punetoret nuk e dine se sa fitim
06:37
the privately held company has, right,
157
385456
2667
ka kompania private,
06:40
and they want to maybe hold out for more money,
158
388123
2368
dhe ndoshta do te donin te kerkonin paga me te mira,
06:42
but the company might want to create the impression
159
390491
1836
por kompania ndoshta do te krijoje pershtypjen
06:44
that there's very little to split: "I'm giving you the most that I can."
160
392327
2932
qe ka shume pak leke ne mes: "Po ju paguaj maksimumin e asaj cka mundem."
06:47
First some behavior. So a bunch of the subject pairs, they play face to face.
161
395259
4231
Si fillim disa sjellje. Nje tufe ciftesh, luajne balle per balle.
06:51
We have some other data where they play across computers.
162
399490
1836
Kemi disa te dhena te tjera kur ato luajne nepermjet kompjuterave.
06:53
That's an interesting difference, as you might imagine.
163
401326
1738
Kjo eshte nje diference shume e madhe sikunder dhe mund ta imagjinoni.
06:55
But a bunch of the face-to-face pairs
164
403064
2202
Por nje grup i cifteve qe luajne balle per balle
06:57
agree to divide the money evenly every single time.
165
405266
3693
bien dakort per te ndare parat ne menyre te barabarte cdo here.
07:00
Boring. It's just not interesting neurally.
166
408959
2906
E merzitshme. Nuk eshte aspak interesante.
07:03
It's good for them. They make a lot of money.
167
411865
2514
Eshte mire per to. Ato bejne goxha para.
07:06
But we're interested in, can we say something about
168
414379
2672
Por ne jemi te interesuar ne ate, mund ta quajme
07:09
when disagreements occur versus don't occur?
169
417051
2536
kur ka mosmarreveshje ne vend te mos paturit?
07:11
So this is the other group of subjects who often disagree.
170
419587
2357
Pra, keto jane nje tjeter grup te cilet kane mosmarreveshje te shpeshta.
07:13
So they have a chance of -- they bicker and disagree
171
421944
2768
Pra, ata kanë një shans për të - ata grindem dhe nuk bien dakort
07:16
and end up with less money.
172
424712
1307
dhe perfundojne me me pak para.
07:18
They might be eligible to be on "Real Housewives," the TV show.
173
426019
3917
Ata mund të jenë perfekt për të qenë në emisionin televiziv "Real Housewives".
07:21
You see on the left,
174
429936
1936
Shikoni në të majtë,
07:23
when the amount to divide is one, two or three dollars,
175
431872
2664
kur shuma për të ndarë është një, dy ose tre dollarë,
07:26
they disagree about half the time,
176
434536
1648
ata nuk bien dakort rreth gjysmën e kohës,
07:28
and when the amount is four, five, six, they agree quite often.
177
436184
2192
dhe kur shuma është katër, pesë, gjashtë, ata bien me shpesh dakort.
07:30
This turns out to be something that's predicted
178
438376
1874
Kjo rezulton të jetë diçka që është parashikuar
07:32
by a very complicated type of game theory
179
440250
2204
nga një lloj shumë e komplikuar teorie së lojës
07:34
you should come to graduate school at CalTech and learn about.
180
442454
2809
ju duhet të vini për studime pas universitare në Caltech qe të mësoni rreth saj.
07:37
It's a little too complicated to explain right now,
181
445263
2172
Kjo është pak më e komplikuar për tu shpjeguar tani,
07:39
but the theory tells you that this shape kind of should occur.
182
447435
3416
por teoria ju tregon se kjo lloj forme duhet të ndodhë.
07:42
Your intuition might tell you that too.
183
450851
2216
Intuita mund t'ju thotë të njejten gje.
07:45
Now I'm going to show you the results from the EEG recording.
184
453067
2240
Tani do ju tregojë rezultatet nga regjistrimi EEG.
07:47
Very complicated. The right brain schematic
185
455307
2353
Shumë e komplikuar. Skematiket e pjeses së djathtë te trurit
07:49
is the uninformed person, and the left is the informed.
186
457660
2863
eshte lojtari i painformuar, dhe majtas eshte ai i informuari.
Mos harroni se ne kemi skanuar trurin e të dy lojtareve në të njëjtën kohë,
07:52
Remember that we scanned both brains at the same time,
187
460523
2800
07:55
so we can ask about time-synced activity
188
463323
2392
kështu që mund të kërkojme për aktivitet ore-sinkronueshem
07:57
in similar or different areas simultaneously,
189
465715
3224
në fusha të ngjashme ose të ndryshme në të njëjtën kohë,
08:00
just like if you wanted to study a conversation
190
468939
2264
ashtu si kur kërkoni të studioni një bisedë
08:03
and you were scanning two people talking to each other
191
471203
1936
dhe jeni duke skanuar dy njerëz që bisedojnë me njëri-tjetrin
08:05
and you'd expect common activity in language regions
192
473139
2360
dhe prisni aktivitet të përbashkët në rajonet gjuhësore
08:07
when they're actually kind of listening and communicating.
193
475499
2385
kur ata janë në fakt nje lloj të dëgjuari dhe të komunikuari.
08:09
So the arrows connect regions that are active at the same time,
194
477884
3927
Pra, shigjetat lidhin rajonet që janë aktive në të njëjtën kohë,
08:13
and the direction of the arrows flows
195
481811
2040
dhe drejtimi i shigjetave shkon
08:15
from the region that's active first in time,
196
483851
2480
nga rajoni që është aktiv i pari,
08:18
and the arrowhead goes to the region that's active later.
197
486331
3568
dhe koka e shigjetes shkon te rajonit qe eshte aktiv më pas.
08:21
So in this case, if you look carefully,
198
489899
2216
Në këtë rast, në qoftë se shikoni me kujdes,
08:24
most of the arrows flow from right to left.
199
492115
1857
shumica e shigjetave shkon nga e djathta në të majtë.
08:25
That is, it looks as if the uninformed brain activity
200
493972
3280
Duket sikur aktiviteti i painformuar i trurit
08:29
is happening first,
201
497252
1959
ndodh i pari,
08:31
and then it's followed by activity in the informed brain.
202
499211
3515
dhe pastaj ndiqet nga aktiviteti në trurin e informuar.
08:34
And by the way, these were trials where their deals were made.
203
502726
3692
Dhe me qe ra fjala, këto jane prova ku gjykimet e tyre janë bërë.
08:38
This is from the first two seconds.
204
506418
1780
Kjo eshte nga dy sekondat e para.
08:40
We haven't finished analyzing this data,
205
508198
1980
Nuk kemi mbaruar ende se analizuari këto të dhëna,
08:42
so we're still peeking in, but the hope is
206
510178
1900
kështu që ne jemi ende në pergjim, por shpresa është
08:44
that we can say something in the first couple of seconds
207
512078
2564
që te mund të themi diçka në të sekondat e para
08:46
about whether they'll make a deal or not,
208
514642
1723
rreth berjes së një marrëveshje apo jo,
08:48
which could be very useful in thinking about avoiding litigation
209
516365
2043
e cila mund të jetë shumë e dobishme tek mendon në lidhje me shmangien gjyqësore
08:50
and ugly divorces and things like that.
210
518408
1928
a me divorce e gjera te ketij lloji.
08:52
Those are all cases in which a lot of value is lost
211
520336
2883
Keto janë të gjitha rase në të cilat një shumë e vlerës është e humbur
08:55
by delay and strikes.
212
523219
2976
nga vonesat dhe humbjet.
08:58
Here's the case where the disagreements occur.
213
526195
2030
kështu që ne jemi ende në pergjim, por shpresa ështe
09:00
You can see it looks different than the one before.
214
528225
2173
që mund të themi diçka në sekondat e para
09:02
There's a lot more arrows.
215
530398
2249
nëse do të arrijnë një marrëveshje apo jo,
09:04
That means that the brains are synced up
216
532647
1511
Ata janë raste në të cilat një shumë e vlerës është e humbur
09:06
more closely in terms of simultaneous activity,
217
534158
2552
nga vonesa dhe greva.
09:08
and the arrows flow clearly from left to right.
218
536710
2010
Këtu është rasti ku ndodhin mosmarrëveshjet.
09:10
That is, the informed brain seems to be deciding,
219
538720
2242
Si mund ta shihni ajo duket e ndryshme nga e para.
09:12
"We're probably not going to make a deal here."
220
540962
2288
Ka shumë më tepër shigjeta.
09:15
And then later there's activity in the uninformed brain.
221
543250
3225
Kjo do të thotë se trute janë sinkronizuar me njeri-tjetrin,
09:18
Next I'm going to introduce you to some relatives.
222
546475
2503
më ngushtë në aspektin e aktivitetit të njëkohshem,
09:20
They're hairy, smelly, fast and strong.
223
548978
2261
dhe shigjetat shkojne në mënyrë të qartë nga e majta në të djathtë.
09:23
You might be thinking back to your last Thanksgiving.
224
551239
3190
Truri informuar duket të jetë duke vendosur,
09:26
Maybe if you had a chimpanzee with you.
225
554429
2693
"Ndoshta nuk do të bëjmë një marrëveshje këtu."
09:29
Charles Darwin and I and you broke off from the family tree
226
557122
3461
Dhe më vonë ka aktivitet në trurin e painformuar.
09:32
from chimpanzees about five million years ago.
227
560583
2259
Tani do ju prezantoj me disa të afërm.
09:34
They're still our closest genetic kin.
228
562842
1968
Ata janë leshtorë, me erë të keqe, të shpejtë dhe të fortë.
09:36
We share 98.8 percent of the genes.
229
564810
1737
Mund të jeni duke menduar për festen e fundit të Falenderimeve.
09:38
We share more genes with them than zebras do with horses.
230
566547
2800
Ndoshta, nëse keni pasur një shimpanze me vete.
09:41
And we're also their closest cousin.
231
569347
1717
Charles Darwin, unë dhe ju jemi ndërprere nga pema familjare
09:43
They have more genetic relation to us than to gorillas.
232
571064
3002
nga shimpanzetë rreth pesë milion vjet më parë.
09:46
So how humans and chimpanzees behave differently
233
574066
2528
Ata mbeten të afërmit tonë me te afërt gjenetik.
09:48
might tell us a lot about brain evolution.
234
576594
2455
Ne ndajmë 98.8 përqind te gjeneve.
09:51
So this is an amazing memory test
235
579049
2601
Ne ndajmë më shumë gjene me ta sesa zebrat ndajnë me kuajt.
09:53
from Nagoya, Japan, Primate Research Institute,
236
581650
2816
Ne jemi gjithashtu edhe kushëriri i tyre i afërt.
09:56
where they've done a lot of this research.
237
584466
1778
Ata kanë më shumë lidhje gjenetike me ne sesa me gorillat.
09:58
This goes back quite a ways. They're interested in working memory.
238
586244
2340
Pra, se si njerëzit dhe shimpanzete sillen ndryshe
10:00
The chimp is going to see, watch carefully,
239
588584
1772
mund të na tregojë shumë rreth evolucionit të trurit.
10:02
they're going to see 200 milliseconds' exposure
240
590356
2202
Pra, kjo është një provë e mahnitshme memorje
10:04
— that's fast, that's eight movie frames —
241
592558
1994
nga Instituti kerkimor i primateve ne Nagoya, Japoni,
10:06
of numbers one, two, three, four, five.
242
594552
1951
ku ata kanë bërë shumë prej këtij hulumtimi.
10:08
Then they disappear and they're replaced by squares,
243
596503
1998
Kjo shkon prapa ne mjaft mënyra. Ata janë të interesuar në kujtesën aktive.
10:10
and they have to press the squares
244
598501
1755
Shimpazete do të shohin, do shikojnë me kujdes,
10:12
that correspond to the numbers from low to high
245
600256
2321
ata do të shohin ekspozim prej 200 milisekondash
10:14
to get an apple reward.
246
602577
1339
- Që është i shpejtë, që është film me tetë korniza -
10:15
Let's see how they can do it.
247
603916
4771
e numrave një, dy, tre, katër, pesë.
Me pas ata zhduken dhe zëvendësohen nga katrore,
10:28
This is a young chimp. The young ones
248
616391
1493
dhe ato duhet te shtypin katroret
10:29
are better than the old ones, just like humans.
249
617884
2783
që korrespondojnë me numrat nga me të ulët ne me të lartë
10:32
And they're highly experienced, so they've done this
250
620667
1592
për të marrë një molle si shpërblim.
10:34
thousands and thousands of time.
251
622259
1432
Le të shohim se si mund ta bëjnë këtë.
10:35
Obviously there's a big training effect, as you can imagine.
252
623691
2884
Kjo është një shimpaze i ri. Të rinjtë,
10:39
(Laughter)
253
627928
1344
ashtu si njerëzit, janë më të mire se ato të vjetrit.
10:41
You can see they're very blasé and kind of effortless.
254
629272
1935
Ata kanë shumë eksperience, kështu që ata e kanë bërë këtë
10:43
Not only can they do it very well, they do it in a sort of lazy way.
255
631207
3928
me mijëra e mijëra herë.
10:47
Right? Who thinks you could beat the chimps?
256
635135
3435
Natyrisht ka një efekt të madh trajnimi, sikunder mund ta imagjinoni.
10:50
Wrong. (Laughter)
257
638570
1596
(Te qeshura)
10:52
We can try. We'll try. Maybe we'll try.
258
640166
2438
Ju mund të shihni se atyre i vjen shumë natyrshem.
10:54
Okay, so the next part of this study
259
642604
2590
Jo vetëm qe mund ta bëjnë atë shumë mirë, ata e bëjnë atë në një mënyrë disi dembele.
10:57
I'm going to go quickly through
260
645194
1596
E drejte? Kush mendon se mund të mundë shimpazetë?
10:58
is based on an idea of Tetsuro Matsuzawa.
261
646790
2692
Gabim. (Te qeshura)
11:01
He had a bold idea that -- what he called the cognitive trade-off hypothesis.
262
649482
3029
Ne mund të përpiqemi. Ne do të përpiqemi. Ndoshta do të përpiqemi.
11:04
We know chimps are faster and stronger.
263
652511
1292
Mirë, kështu që pjesa tjetër e këtij studimi
11:05
They're also very obsessed with status.
264
653803
1680
tek e cila do te ndalem shkurtazi,
11:07
His thought was, maybe they've preserved brain activities
265
655483
2956
është bazuar në një ide të Tetsuro Matsuzawa.
11:10
and they practice them in development
266
658439
2168
Ai kishte një ide të guximshme- atë që ai e quajti hipoteza njohëse e tregetimit.
11:12
that are really, really important to them
267
660607
1851
Ne e dimë qe shimpazetë janë më të shpejtë dhe më të fortë.
11:14
to negotiate status and to win,
268
662458
2210
Ata janë gjithashtu shumë te obsesionuar me statusin.
11:16
which is something like strategic thinking during competition.
269
664668
2998
Mendimi i tij ishte, se ndoshta ata kanë ruajtur aktivitetet e trurit
11:19
So we're going to check that out
270
667666
1580
dhe i praktikojnë ato në zhvillim
11:21
by having the chimps actually play a game
271
669246
2430
që janë me të vërtetë, me të vërtetë e rëndësishme për ta
11:23
by touching two touch screens.
272
671676
2638
për të negociuar statusin dhe për të fituar,
11:26
The chimps are actually interacting with each other through the computers.
273
674314
2440
e cila është e ngjashme me të menduarit strategjik gjatë konkurrencës.
11:28
They're going to press left or right.
274
676754
1608
Pra, ne do ta kontrollojme kete
11:30
One chimp is called a matcher.
275
678362
2113
duke pasur shimpazetë që luajnë lojën
duke prekur dy ekranet e prekshme.
11:32
They win if they press left, left,
276
680475
1983
Shimpazetë, në të vërtetë janë duke ndërvepruar me njëri-tjetrin nëpërmjet kompjuterave.
11:34
like a seeker finding someone in hide-and-seek, or right, right.
277
682458
3169
Ata do shtypin majtas ose djathtas.
11:37
The mismatcher wants to mismatch.
278
685627
1228
Një shimpaze e kemi quajtur perkates.
11:38
They want to press the opposite screen of the chimp.
279
686855
3076
Ata fitojnë nëse shtypin majtas, majtas,
11:41
And the rewards are apple cube rewards.
280
689931
2544
si një kërkues qe gjen dike tek luajne hapa dollapa, ose djathtas, djathtas.
11:44
So here's how game theorists look at these data.
281
692475
2528
Ngatarrestari do te ngaterroj.
11:47
This is a graph of the percentage of times
282
695003
1614
Ata duan të shtypin ekranin e kundërt të shimpazeve.
11:48
the matcher picked right on the x-axis,
283
696617
2618
Dhe shpërblimet janë ne formen e kubikeve molle.
11:51
and the percentage of times they predicted right
284
699235
1516
Pra, ja se si teoricienë loje interpretojnë këto të dhëna.
11:52
by the mismatcher on the y-axis.
285
700751
2868
Ky është një grafik i përqindjes së kohës,
11:55
So a point here is the behavior by a pair of players,
286
703619
3200
ku kapet e djathta në boshtin x,
11:58
one trying to match, one trying to mismatch.
287
706819
2216
dhe përqindja e kohëve qe ata parashikuan te djathten
12:01
The NE square in the middle -- actually NE, CH and QRE --
288
709035
3280
nga ngatarrestari mbi boshtin-y.
12:04
those are three different theories of Nash equilibrium, and others,
289
712315
2456
Pra, një cështje këtu është sjellja nga një cift lojtarësh,
12:06
tells you what the theory predicts,
290
714771
2424
një qe përpiqet të perputhet, tjetri që të mospërputhjet.
12:09
which is that they should match 50-50,
291
717195
2272
Katrori i NE në mes - në fakt NE, CH dhe QRE -
12:11
because if you play left too much, for example,
292
719467
2168
janë tri teori të ndryshme të ekuilibrit Nash, dhe të tjerët,
12:13
I can exploit that if I'm the mismatcher by then playing right.
293
721635
2716
ju tregon se çfarë parashikon teoria,
12:16
And as you can see, the chimps, each chimp is one triangle,
294
724351
2764
sepse duhet të përputhen 50-50,
12:19
are circled around, hovering around that prediction.
295
727115
3847
sepse në qoftë se luani majtas shumë, për shembull,
12:22
Now we move the payoffs.
296
730962
1774
unë mund të shfrytëzojë, se në qoftë se jam ngatarrestari qe deri me atëherë kam luajtur djathtas.
12:24
We're actually going to make the left, left payoff for the matcher a little bit higher.
297
732736
3443
Dhe sikunder mund të shihni, shimpazetë, secili prej tyre ,
12:28
Now they get three apple cubes.
298
736179
1520
Dhe sikunder mund të shihni, shimpazetë, secili prej tyre
12:29
Game theoretically, that should actually make the mismatcher's behavior shift,
299
737699
2800
Tani lëvizim shperblimin.
12:32
because what happens is, the mismatcher will think,
300
740499
1590
Ne të vërtetë do të bëjmë qe e majta te kete nje fitim pak me te larte per lojtarin.
12:34
oh, this guy's going to go for the big reward,
301
742089
1810
Tani ata marrin tre kubike molle.
12:35
and so I'm going to go to the right, make sure he doesn't get it.
302
743899
3065
Loja teorikisht, duhet ta bëjë sjelljen e ngatarrestarit të zhvendoset,
12:38
And as you can see, their behavior moves up
303
746964
1665
sepse ajo që ndodh është, se ngatarrestari do të mendojë,
12:40
in the direction of this change in the Nash equilibrium.
304
748629
3448
oh, ky djalë mesa duket do të shkojë për shpërblimin e madh,
dhe kështu unë po shkoj në të djathtë, sigurohuni që ai nuk e merr atë.
Dhe sikunder mund të shihni, sjellja e tyre lëviz lart
12:44
Finally, we changed the payoffs one more time.
305
752077
2314
në drejtim të këtij ndryshimi në ekuilibrin Nash.
12:46
Now it's four apple cubes,
306
754391
1192
Së fundmi, kemi ndryshuar menyrat e pagesave edhe një herë.
12:47
and their behavior again moves towards the Nash equilibrium.
307
755583
2172
Tani jane katër kubike molle,
12:49
It's sprinkled around, but if you average the chimps out,
308
757755
2035
dhe sjellja e tyre përsëri lëviz drejt ekuilibrit Nash.
Është spërkatur rreth e rrotull, por në qoftë se merrni mesataren e shimpazeve,
12:51
they're really, really close, within .01.
309
759790
2190
ata janë me të vërtetë, me të vërtetë afër, brenda 0,01.
12:53
They're actually closer than any species we've observed.
310
761980
3199
Ata janë në fakt më afër se çdo specie qe kemi vërejtur.
12:57
What about humans? You think you're smarter than a chimpanzee?
311
765179
3193
Po njerëzit? Ju mendoni se jeni më të zgjuar se një shimpanze?
13:00
Here's two human groups in green and blue.
312
768372
3567
Këtu ka dy grupe njerezish në të gjelbër dhe blu.
13:03
They're closer to 50-50. They're not responding to payoffs as closely,
313
771939
3744
Ata janë më afër 50-50. Ata nuk i përgjigjen te paguarit kaq nga afër,
13:07
and also if you study their learning in the game,
314
775683
1450
dhe gjithashtu nqs ju studioni mësimin e tyre në lojë,
13:09
they aren't as sensitive to previous rewards.
315
777133
1985
ata nuk janë aq të ndjeshëm ndaj shpërblimeve të mëparshme.
13:11
The chimps are playing better than the humans,
316
779118
1364
Shimpazetë janë duke luajtur më mirë se njerëzit,
13:12
better in the sense of adhering to game theory.
317
780482
2423
më mirë në kuptimin e respektimi të teorisë së lojës.
13:14
And these are two different groups of humans
318
782905
1419
Këto janë dy grupe të ndryshme njerëzish
13:16
from Japan and Africa. They replicate quite nicely.
319
784324
3196
nga Japonia dhe Afrika. Ata replikohen mjaft mire.
13:19
None of them are close to where the chimps are.
320
787520
3235
Asnjë prej tyre nuk i afrove me atë ku janë Shimpazete.
13:22
So here are some things we learned today.
321
790755
1755
Pra, këto janë disa gjëra kemi mësuar sot.
13:24
People seem to do a limited amount of strategic thinking
322
792510
1938
Njerëzit duket se bëjnë një sasi të kufizuar të menduarit strategjik
13:26
using theory of mind.
323
794448
1811
duke perdorur teorine e mendjes.
13:28
We have some preliminary evidence from bargaining
324
796259
1917
Ne kemi disa prova paraprake nga negociatat
13:30
that early warning signs in the brain might be used to predict
325
798176
2492
se shenjat e hershme paralajmëruese në tru mund të përdoren për të parashikuar
13:32
whether there will be a bad disagreement that costs money,
326
800668
2226
nëse do të ketë një mosmarrëveshje te keqe që kushton para,
13:34
and chimps are better competitors than humans,
327
802894
1840
dhe shimpazete janë konkurrentë më të mirë se njerëzit,
13:36
as judged by game theory.
328
804734
2464
sikunder gjykuar nga teoria e lojës.
13:39
Thank you.
329
807198
1857
Faleminderit.
13:41
(Applause)
330
809055
3573
(Duartrokitje)
ABOUT THE SPEAKER
Colin Camerer - Behavioral economistColin Camerer is a leading behavioral economist who studies the psychological and neural bases of choice and strategic decision-making.
Why you should listen
Colin Camerer focuses on brain behavior during decision making, strategizing and market trading. He is the Robert Kirby Professor of Behavioral Finance and Economics at the California Institute of Technology. A child prodigy in his youth, Camerer received a B.A. in quantitative studies from Johns Hopkins when he was just 17 and a PhD in decision theory from the University of Chicago Graduate School of Business when he was 22. Camerer's research departs from previous theory in that it does not assume the mind to be a rational and perfect system, but rather focuses on the limitations of everyday people when they play actual games, and seeks to predict how they will behave in situations that involve strategy. His studies focus on neurological findings from economic experiments in the lab (on humans -- and monkeys!) Camerer is the author of Behavioral Game Theory.
Colin Camerer | Speaker | TED.com