TEDxYYC
Kirk Sorensen: Thorium, an alternative nuclear fuel
Filmed:
Readability: 4.9
602,095 views
Kirk Sorensen shows us the liquid fuel thorium reactor -- a way to produce energy that is safer, cleaner and more efficient than current nuclear power.
(Filmed at TEDxYYC.)
Kirk Sorensen - Engineer, nuclear technologist
Kirk Sorensen stumbled across thorium while doing research on how to power a lunar community. Thorium is a cleaner, safer, and more abundant nuclear fuel -- one that Kirk believes will revolutionize how we produce our energy. Full bio
Kirk Sorensen stumbled across thorium while doing research on how to power a lunar community. Thorium is a cleaner, safer, and more abundant nuclear fuel -- one that Kirk believes will revolutionize how we produce our energy. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:06
Nearly everyone in the world
is part of some community,
is part of some community,
0
396
2889
Neredeyse dünyadaki herkes,
küçük veya büyük
küçük veya büyük
00:09
whether large or small.
1
3309
1643
bir topluluğun üyesidir
00:11
And all of these communities
have similar needs.
have similar needs.
2
4976
3022
ve bütün toplulukların
benzer ihtiyaçları vardır.
benzer ihtiyaçları vardır.
00:14
They need light,
3
8022
1180
Aydınlatma,
00:15
they need heat
4
9226
1164
ısınma,
00:16
they need air-conditioning.
5
10414
1346
ve klimaya ihtiyaç duyarlar.
00:18
People can't function very well
when it's too hot or too cold.
when it's too hot or too cold.
6
11784
3195
İnsanlar çok sıcak ve çok soğuk
olduğunda iyi çalışamazlar.
olduğunda iyi çalışamazlar.
00:21
They need food to be grown or provided,
distributed and stored safely.
distributed and stored safely.
7
15003
4446
Gıdaların üretimi, temini ve güvenle
depolanmasına ihtiyaç duyarlar.
depolanmasına ihtiyaç duyarlar.
00:25
They need waste products to be collected,
removed and processed.
removed and processed.
8
19473
4080
Atık ürünlerin toplanması, yok edilmesi
ve işlenmesine ihtiyaç duyarlar.
ve işlenmesine ihtiyaç duyarlar.
00:30
People in the community need to be able
to get from one place to another
to get from one place to another
9
23577
3427
Ayrıca topluluk üyelerinin
bir yerden bir yere olabildiğince
bir yerden bir yere olabildiğince
00:33
as quickly as possible.
10
27028
1174
hızlı gitmeleri gerekir
00:34
And a supply of energy is the basis
for all of these activities.
for all of these activities.
11
28226
3322
ve enerji tedariki bütün bu
faaliyetlerin temelidir.
faaliyetlerin temelidir.
00:38
Energy in the form of electricity
provides light and air-conditioning.
provides light and air-conditioning.
12
31572
3330
Elektrik halindeki enerji
ışık ve soğutma sağlar.
ışık ve soğutma sağlar.
00:41
Energy in the form of heat keeps us warm.
13
34926
1974
Isı halindeki enerji bizi sıcak tutar.
00:43
And energy in chemical
form provides fertilizer;
form provides fertilizer;
14
36924
3046
Kimyasal enerji ise gübreleme sağlar;
00:46
it drives farm machinery
and transportation energy.
and transportation energy.
15
39994
2805
enerji tarım makinelerini çalıştırır
taşımayı sağlar.
taşımayı sağlar.
00:49
Now, I spent 10 years working at NASA.
16
42823
1970
NASA'da 10 yıl çalıştım.
00:51
In the beginning of my time there in 2000,
17
44817
2711
2000'de ilk başladığım zamanlarda
00:54
I was very interested in communities.
18
47552
2000
topluluklar konusuyla çok ilgileniyordum.
00:56
But this is the kind of community
I was thinking of --
I was thinking of --
19
49576
2635
Ancak üzerinde kafa yorduğum
topluluk bu türdendi--
topluluk bu türdendi--
00:58
a lunar community
20
52235
1241
bir ay topluluğu.
01:00
It had all of the same needs
as a community on Earth would have,
as a community on Earth would have,
21
53500
3302
İhtiyaçları Dünya'daki
bir toplulukla aynı olacaktı
bir toplulukla aynı olacaktı
01:03
but it had some very unique constraints.
22
56826
2552
ancak çok benzersiz
bazı kısıtlar da vardı.
bazı kısıtlar da vardı.
01:05
And we had to think about
how we would provide energy
how we would provide energy
23
59402
2531
Bu özel topluluğa nasıl
enerji sağlayacağımızı
enerji sağlayacağımızı
01:08
for this very unique community.
24
61957
1518
düşünmemiz gerekiyordu.
01:09
There’s no coal on the Moon.
25
63499
1472
Ay'da kömür yok.
01:11
There's no petroleum.
26
64995
1338
Petrol yok.
01:12
There’s no natural gas.
27
66357
1677
Doğal gaz yok.
01:14
There's no atmosphere.
28
68058
1183
Atmosfer yok.
01:15
There’s no wind, either.
29
69265
1261
Rüzgâr da yok.
01:17
And solar power had a real problem:
30
70550
2054
Güneş enerjisinin de bir sorunu vardı:
01:19
the Moon orbits the Earth once a month.
31
72628
2487
Ay, Dünya etrafındaki yörüngesini
bir ayda tamamlar.
bir ayda tamamlar.
01:21
For two weeks, the sun goes down,
32
75139
2001
İki hafta boyunca güneş çıkmaz
01:23
and your solar panels
don't make any energy.
don't make any energy.
33
77164
2214
ve güneş panelleriniz hiç enerji üretmez.
01:25
If you want to try to store
enough energy in batteries for two weeks,
enough energy in batteries for two weeks,
34
79402
3268
İki hafta yetecek enerjiyi
akülerde depolamak ise
akülerde depolamak ise
01:29
it just simply isn't practical.
35
82694
1493
uygulanabilir bir şey değil.
01:30
So nuclear energy
was really the only choice.
was really the only choice.
36
84211
2124
Bu yüzden tek seçenek nükleer enerjiydi.
01:32
Now, back in 2000, I didn't really know
too much about nuclear power,
too much about nuclear power,
37
86359
3383
2000 yıllarında nükleer enerji
hakkında fazla bilgim yoktu,
hakkında fazla bilgim yoktu,
01:36
so I started trying to learn.
38
89766
1390
o nedenle öğrenmeye çalıştım.
01:37
Almost all of the nuclear power
we use on Earth today uses water
we use on Earth today uses water
39
91180
3356
Dünyadaki nükleer santrallerin
neredeyse tamamı
neredeyse tamamı
temel soğutucu olarak su kullanır.
01:41
as a basic coolant.
40
94560
1286
01:42
This has some advantages,
but it has a lot of disadvantages.
but it has a lot of disadvantages.
41
95870
3050
Bunun bazı avantajları olsa da
pek çok dezavantajı da vardır.
pek çok dezavantajı da vardır.
01:45
If you want to generate electricity,
you have to get the water a lot hotter
you have to get the water a lot hotter
42
98944
3598
Elektrik üretmek için
suyu normalde yapabileceğinizden
suyu normalde yapabileceğinizden
çok daha fazla ısıtmanız gerekir.
01:49
than you normally can.
43
102566
1166
01:50
At normal pressures, water will boil
at 100 degrees Celsius.
at 100 degrees Celsius.
44
103756
3499
Normal basınç altında su
100 derecede kaynar.
100 derecede kaynar.
01:53
This isn't nearly hot enough
to generate electricity effectively.
to generate electricity effectively.
45
107279
3726
Bu sıcaklık verimli bir şekilde elektrik
üretmek için yeterli değildir.
üretmek için yeterli değildir.
01:57
So water-cooled reactors have to run
at much higher pressures
at much higher pressures
46
111029
3291
Bu nedenle su-soğutmalı reaktörler
atmosferik basınçtan
atmosferik basınçtan
çok daha yüksek
basınçlarda çalışmalıdır.
basınçlarda çalışmalıdır.
02:00
than atmospheric pressure.
47
114344
1492
02:02
Some water-cooled reactors run
at over 70 atmospheres of pressure,
at over 70 atmospheres of pressure,
48
115860
4095
Bazı su soğutmalı reaktörler
70 atmosfer basınçta,
70 atmosfer basınçta,
02:06
and others have to run at as much as
150 atmospheres of pressure.
150 atmospheres of pressure.
49
119979
3635
bazıları ise 150 atmosfere varan
basınç altında çalışır.
basınç altında çalışır.
02:10
There's no getting around this;
50
123638
1493
Bunun işin kolayı yok,
02:11
it's simply what you have to do
if you want to generate electricity
if you want to generate electricity
51
125155
3208
su soğutmalı bir reaktörle
elektrik üretmek istiyorsanız
elektrik üretmek istiyorsanız
02:14
using a water-cooled reactor.
52
128387
1408
böyle yapmak zorundasınız.
02:16
This means you have to build
a water-cooled reactor
a water-cooled reactor
53
129820
2488
Bunun anlamı, su soğutmalı reaktörleri
02:18
as a pressure vessel,
54
132332
1159
20 cm kalınlığında çelik duvarlı
02:20
with steel walls
over 20 centimeters thick.
over 20 centimeters thick.
55
133515
2374
basınçlı bir kap gibi
inşa etmek gerekiyor.
inşa etmek gerekiyor.
02:22
If that sounds heavy,
that's because it is.
that's because it is.
56
135913
2262
Bu ağır mı görünüyor,
çünkü öyle.
çünkü öyle.
02:24
Things get a lot worse
if you have an accident
if you have an accident
57
138199
2188
İşler, basınç kaybına neden olan
02:26
where you lose pressure
inside the reactor.
inside the reactor.
58
140411
2073
bir kaza olursa daha da sarpa sarar.
02:29
If you have liquid water
at 300 degrees Celsius
at 300 degrees Celsius
59
142508
2838
Eğer 300 derecedeki sıvı suyun
02:31
and suddenly you depressurize it,
60
145370
1673
aniden basıncı azalırsa,
02:33
it doesn't stay liquid for very long;
61
147067
1790
uzun süre sıvı halde kalmaz,
02:35
it flashes into steam.
62
148881
1202
bir anda buhara dönüşür.
02:36
So water-cooled reactors are built
inside of big, thick concrete buildings
inside of big, thick concrete buildings
63
150107
3970
Yani su soğutmalı reaktörler,
basınç kaybına neden olacak
basınç kaybına neden olacak
bir kaza sonucu
rektörden çıkacak buharı
rektörden çıkacak buharı
02:40
called containment buildings,
64
154101
1428
02:42
which are meant to hold all of the steam
that would come out of the reactor
that would come out of the reactor
65
155553
3550
içeride tutacak, koruma binası denen
büyük, kalın duvarlı binaların
içine inşa edilirler
içine inşa edilirler
02:45
if you had an accident
where you lost pressure.
where you lost pressure.
66
159127
2221
02:47
Steam takes up about 1,000 times
more volume than liquid water,
more volume than liquid water,
67
161372
3725
Buhar, sudan 1000 kat
fazla hacme sahiptir
fazla hacme sahiptir
02:51
so the containment building
ends up being very large,
ends up being very large,
68
165121
2490
bu nedenle muhafaza binalarının boyutları
02:54
relative to the size of the reactor.
69
167635
1726
rektöre göre çok daha büyüktür.
02:55
Another bad thing happens
if you lose pressure
if you lose pressure
70
169385
2176
Basınç kaybı sonucu
suyun aniden buhara dönmesi
suyun aniden buhara dönmesi
02:58
and your water flashes to steam.
71
171585
1534
başka kötü olaylara da yol açar.
02:59
If you don't get emergency coolant
to the fuel in the reactor,
to the fuel in the reactor,
72
173143
2955
Reaktördeki yakıta acil soğutma sıvısını
ulaştıramazsanız
ulaştıramazsanız
reaktör aşırı ısınıp eriyebilir.
03:02
it can overheat and melt.
73
176122
1438
03:04
The reactors we have today
use uranium oxide as a fuel.
use uranium oxide as a fuel.
74
177584
3804
Bugünkü reaktörler yakıt olarak
uranyum oksit kullanır.
uranyum oksit kullanır.
03:07
It's a ceramic material
similar in performance
similar in performance
75
181412
2364
Bu, seramik bir malzemedir,
porselen kahve fincanı,
porselen kahve fincanı,
03:10
to the ceramics we use to make
coffee cups or cookware
coffee cups or cookware
76
183800
2953
mutfak eşyası veya şömine tuğlası
yapımında kullandığımıza
yapımında kullandığımıza
03:13
or the bricks we use to line fireplaces.
77
186777
2116
benzer performansta bir malzemedir.
03:15
They're chemically stable,
78
188917
1261
Kimyasal olarak kararlı,
03:16
but they're not very good
at transferring heat.
at transferring heat.
79
190202
2206
ancak ısı transferinde iyi değildir.
03:18
If you lose pressure, you lose your water,
80
192432
2027
Basıncı kaybederseniz, suyu kaybedersiniz,
03:20
and soon your fuel will melt down
81
194483
1599
çok geçmeden yakıtınız erir
03:22
and release the radioactive
fission products within it.
fission products within it.
82
196106
2601
ve içindeki radyoaktif fizyon
ürünlerini dişarı salar.
ürünlerini dişarı salar.
03:25
Making solid nuclear fuel
is a complicated and expensive process.
is a complicated and expensive process.
83
198731
3105
Katı nükleer yakıt yapmak
karmaşık ve pahalı bir işlemdir.
karmaşık ve pahalı bir işlemdir.
03:28
And we extract less than one percent
of the energy for the nuclear fuel
of the energy for the nuclear fuel
84
201860
3532
Yakıttan, reaktörde kalabildiği
süre boyunca
süre boyunca
içerdiği enerjinin
sadece yüzde 1'ini özütleyebiliyoruz.
sadece yüzde 1'ini özütleyebiliyoruz.
03:31
before it can no longer
remain in the reactor.
remain in the reactor.
85
205416
2156
03:34
Water-cooled reactors have
another additional challenge:
another additional challenge:
86
207596
2736
Su soğutmalı reaktörlerin
başka zorlukları da var:
başka zorlukları da var:
03:36
they need to be near
large bodies of water,
large bodies of water,
87
210356
2305
Ürettikleri buharın soğutulup
yoğunlaştırılabilmesi için
yoğunlaştırılabilmesi için
03:39
where the steam they generate
can be cooled and condensed.
can be cooled and condensed.
88
212685
2789
büyük su kaynaklarına
yakın olmaları gerekiyor
yakın olmaları gerekiyor
03:41
Otherwise, they can't generate
electrical power.
electrical power.
89
215498
2262
yoksa elektrik üretemezler.
03:44
Now, there's no lakes
or rivers on the Moon,
or rivers on the Moon,
90
217784
2102
Ay üzerinde ne göl ne de ırmak var,
03:46
so if all of this makes it sound
like water-cooled reactors
like water-cooled reactors
91
219910
2809
yani su soğutmalı reaktörler
bir ay topluluğu için
bir ay topluluğu için
03:49
aren't such a good fit
for a lunar community,
for a lunar community,
92
222743
2103
uygun değil gibi, diyorsanız
03:51
I would tend to agree with you.
93
224870
1489
sizinle hemfikir olabilirim.
03:52
(Laughter)
94
226383
1051
(Gülüşmeler)
03:53
I had the good fortune to learn about
a different form of nuclear power
a different form of nuclear power
95
227458
3470
Bütün bu sorunlara sahip olmayan
farklı bir nükleer santral tipini
farklı bir nükleer santral tipini
03:57
that doesn't have all these problems,
96
230952
1775
öğrenme şansım oldu
03:59
for a very simple reason:
97
232751
1232
ve nedeni çok basitti:
04:00
it's not based on water-cooling,
and it doesn't use solid fuel.
and it doesn't use solid fuel.
98
234007
3057
Su soğutmalı değildi
ve katı yakıt kullanmıyordu.
ve katı yakıt kullanmıyordu.
04:03
Surprisingly, it's based on salt.
99
237088
2218
Şaşırtıcı biçimde tuz bazlıydı.
04:05
One day, I was at a friend's
office at work,
office at work,
100
239330
2086
Bir gün işte arkadaşın ofisindeyken
04:07
and I noticed this book on the shelf,
"Fluid Fuel Reactors."
"Fluid Fuel Reactors."
101
241440
2857
raftaki bir kitabı fark ettim:
"Sıvı Yakıtlı Reaktörler".
"Sıvı Yakıtlı Reaktörler".
04:10
I was interested
and asked him if I could borrow it.
and asked him if I could borrow it.
102
244321
2461
İlgimi çekti ve ödünç alabilir miyim
diye sordum.
diye sordum.
04:13
Inside that book, I learned
about research in the United States
about research in the United States
103
246806
2978
Kitaptan, 1950'li yıllarda Amerika'da
katı yakıt veya su soğutma ile
04:16
back in the 1950s,
104
249808
1167
çalışmayan reaktör türü üzerine
olan araştırma hakkında
olan araştırma hakkında
04:17
into a kind of reactor
that wasn't based on solid fuel
that wasn't based on solid fuel
105
250999
2557
04:20
or on water-cooling.
106
253580
1171
bilgi sahibi oldum.
04:21
It didn't have the problems
of the water-cooled reactor,
of the water-cooled reactor,
107
254775
2665
Su soğutmalı reaktörlerin
sorunlarına sahip değildi
sorunlarına sahip değildi
04:23
and the reason why was pretty neat.
108
257464
1749
ve nedeni ise oldukça açıktı;
04:25
It used a mixture of fluoride salts
as a nuclear fuel,
as a nuclear fuel,
109
259237
3211
nükleer yakıt olarak
florürlü tuz kullanıyordu
florürlü tuz kullanıyordu
04:28
specifically, the fluorides of lithium,
beryllium, uranium and thorium.
beryllium, uranium and thorium.
110
262472
3419
spesifik olmak gerekirse; lityum,
berilyum, uranyum ve toryum florür.
berilyum, uranyum ve toryum florür.
04:32
Fluoride salts are remarkably
chemically stable.
chemically stable.
111
265915
2391
Florürlü tuzlar
kimyasal olarak kararlıdır.
kimyasal olarak kararlıdır.
04:34
They do not react with air and water.
112
268330
2189
Hava ve su ile etkileşime girmezler.
04:37
You have to heat them up
to about 400 degrees Celsius
to about 400 degrees Celsius
113
270543
2849
Erimeleri için 400 dereceye
04:39
to get them to melt.
114
273416
1154
kadar ısıtmanız gerekir.
04:41
But that's actually perfect
for trying to generate power
for trying to generate power
115
274594
2643
Bu sıcaklık nükleer reaktörde enerji
üretmek için mükemmeldir.
04:43
in a nuclear reactor.
116
277261
1154
04:44
Here's the real magic:
117
278439
1161
Asıl büyüsü şurada:
04:46
they don't have to operate
at high pressure.
at high pressure.
118
279624
2279
Yüksek basınçta çalışmaları gerekmez.
04:48
And that makes the biggest
difference of all.
difference of all.
119
281927
2131
En büyük farkı yaratan da bu.
04:50
This means they don't have to be
in heavy, thick steel pressure vessels,
in heavy, thick steel pressure vessels,
120
284082
3468
Yani ağır, kalın çelikten basınç
tanklarına sahip olmaları gerekmiyor,
tanklarına sahip olmaları gerekmiyor,
04:54
they don't have to use water for coolant
121
287574
1928
soğutucu olarak su kullanmıyorlar
04:56
and there's nothing in the reactor
122
289526
1629
ve reaktörün içinde
su gibi ani yoğunluk
su gibi ani yoğunluk
04:57
that's going to make
a big change in density, like water.
a big change in density, like water.
123
291179
2720
değişimi yaratan hiçbir şey yok.
05:00
So the containment building
around the reactor
around the reactor
124
293923
2161
Yani reaktörün çevresindeki
muhafaza binası
muhafaza binası
05:02
can be much smaller and close-fitting.
125
296108
1859
çok daha küçük ve kompakt olabilir.
05:04
Unlike the solid fuels that can melt down
if you stop cooling them,
if you stop cooling them,
126
297991
3171
Soğutulmadığında eriyen
katı yakıtların aksine
katı yakıtların aksine
05:07
these liquid fluoride fuels
are already melted,
are already melted,
127
301186
2215
sıvı florür yakıtlar
çok daha düşük sıcaklıkta
çok daha düşük sıcaklıkta
05:09
at a much, much lower temperature.
128
303425
1641
zaten erimiş haldedir.
05:11
In normal operation,
you have a little plug here
you have a little plug here
129
305090
2291
Normal işletim sırasında
reaktör tankının altında
reaktör tankının altında
05:13
at the bottom of the reactor vessel.
130
307405
1716
küçük bir tıpa bulunur.
05:15
This plug is made
out of a piece of frozen salt
out of a piece of frozen salt
131
309145
2600
Bu tıpa, donmuş tuzdan yapılmıştır
05:18
that you've kept frozen
by blowing cool gas
by blowing cool gas
132
311769
2026
ve içindeki borunun üzerine
soğuk gaz üflenerek
soğuk gaz üflenerek
05:20
over the outside of the pipe.
133
313819
1390
donmuş halde tutulur.
05:21
If there's an emergency
and you lose all the power
and you lose all the power
134
315233
2641
Acil bir durum olur
ve nükleer santralin
ve nükleer santralin
05:24
to your nuclear power plant,
135
317898
1378
bütün elektriği kesilirse
05:25
the little blower stops blowing,
136
319300
1680
bu küçük üfleyici durur
05:27
the frozen plug of salt melts,
137
321004
1788
ve donmuş tuz tıpa erir
05:29
and the liquid fluoride fuel
inside the reactor
inside the reactor
138
322816
2364
ve reaktörün içindeki sıvı florür yakıt
05:31
drains out of the vessel, through the line
139
325204
2031
bir boru hattıyla tanktan
boşalarak drenaj tankı denen
boşalarak drenaj tankı denen
05:33
and into another vessel
called a drain tank.
called a drain tank.
140
327259
2110
başka bir tankın içine akar.
05:35
Inside the drain tank, it's all configured
to maximize the transfer of heat,
to maximize the transfer of heat,
141
329393
3886
Drenaj tankı, ısı transferini maksimize
edecek biçimde yapılmıştır
edecek biçimde yapılmıştır
05:39
so as to keep the salt passively cooled
142
333303
2297
ve böylece zamanla ısı yükü düştükçe
05:42
as its heat load drops over time.
143
335624
1872
tuzu pasif biçimde soğuk tutar.
05:44
In water-cooled reactors,
144
337520
1657
Su soğutmalı reaktörlerde
05:45
you generally have to provide
power to the plant
power to the plant
145
339201
2265
su sirkülasyonu ile
erimeyi önlemek için
erimeyi önlemek için
05:47
to keep the water circulating
and to prevent a meltdown,
and to prevent a meltdown,
146
341490
2688
santrale elektrik sağlanması şarttır,
05:50
as we saw in Japan.
147
344202
1419
Japonya'da gördüğümüz gibi.
05:52
But in this reactor,
if you lose the power to the reactor,
if you lose the power to the reactor,
148
345645
3240
Ama bu reaktörde
elektrik kesintisi yaşanırsa,
elektrik kesintisi yaşanırsa,
05:55
it shuts itself down all by itself,
without human intervention,
without human intervention,
149
348909
3261
insan müdahalesi olmadan
kendini kapatır
kendini kapatır
05:58
and puts itself in a safe
and controlled configuration.
and controlled configuration.
150
352194
2620
ve kendini güvenli ve
kontrollü bir düzene geçirir.
kontrollü bir düzene geçirir.
06:01
Now, this was sounding pretty good to me,
151
354838
1984
Bu kulağıma hoş gelmişti
ve ay topluluğuna
ve ay topluluğuna
06:03
and I was excited about the potential
of using a liquid fluoride reactor
of using a liquid fluoride reactor
152
356846
3414
sıvı florürlü bir reaktörle
enerji sağlama potensiyeli
enerji sağlama potensiyeli
06:06
to power a lunar community.
153
360284
1325
beni heyecanlandırmıştı.
06:08
But then I learned about thorium,
and the story got even better.
and the story got even better.
154
361633
3029
Fakat sonra toryumu öğrendim
ve hikaye daha da iyi hale geldi.
ve hikaye daha da iyi hale geldi.
06:11
Thorium is a naturally
occurring nuclear fuel
occurring nuclear fuel
155
364686
2123
Toryum doğada bulunun bir nükleer yakıt
06:13
that is four times more common
in the Earth's crust than uranium.
in the Earth's crust than uranium.
156
366833
3065
ve yerkabuğunda uranyumdan
dört kat daha yaygın.
dört kat daha yaygın.
06:16
It can be used in liquid fluoride
thorium reactors
thorium reactors
157
369922
2429
Elektrik, ısı enerjisi ve değerli ürünler
06:18
to produce electrical energy, heat
and other valuable products.
and other valuable products.
158
372375
3583
elde etmek için sıvı florürlü toryum
reaktöründe yakıt olarak kullanılabilir.
reaktöründe yakıt olarak kullanılabilir.
06:22
It's so energy-dense that you could hold
a lifetime supply of thorium energy
a lifetime supply of thorium energy
159
375982
3748
O kadar yoğun enerjiye sahip ki
size bir ömür yetecek toryum
size bir ömür yetecek toryum
06:26
in the palm of your hand.
160
379754
1242
avucunuza sığabilir.
06:27
Thorium is also common on the Moon
and easy to find.
and easy to find.
161
381020
2548
Toryum Ay'da da yaygındır
ve kolayca bulunabilir.
ve kolayca bulunabilir.
06:30
Here's an actual map of where
the lunar thorium is located.
the lunar thorium is located.
162
383592
3055
İşte Ay üzerindeki toryumun
yerini gösteren gerçek bir harita.
yerini gösteren gerçek bir harita.
06:33
Thorium has an electromagnetic signature
that makes it easy to find,
that makes it easy to find,
163
386671
3216
Toryumun elektromanyetik izi
onu uzay aracından bile
onu uzay aracından bile
06:36
even from a spacecraft.
164
389911
1161
kolayca bulunabilir yapar.
06:37
With the energy generated
from a liquid fluoride thorium reactor,
from a liquid fluoride thorium reactor,
165
391096
3093
Sıvı florürlü toryum
reaktörlerinden elde edilen enerjiyle
reaktörlerinden elde edilen enerjiyle
06:40
we could recycle all of the air,
water and waste products
water and waste products
166
394213
2691
ay topluluğundaki tüm hava,
su ve atık ürünler
su ve atık ürünler
06:43
within the lunar community.
167
396928
1306
geri dönüştürülebilir.
06:44
In fact, doing so would be
an absolute requirement for success.
an absolute requirement for success.
168
398258
2971
Aslında bunu yapmak
başarı için mutlak bir gerekliliktir.
başarı için mutlak bir gerekliliktir.
06:47
We could grow the crops needed
to feed the members of the community
to feed the members of the community
169
401253
3214
İki haftalık ay gecelerinde bile
topluluğu beslemek için gerekli ürünleri
topluluğu beslemek için gerekli ürünleri
06:50
even during the two-week lunar night,
170
404491
1822
reaktörden gelen enerji ve ışığı
06:52
using light and power from the reactor.
171
406337
1917
kullanarak büyütebiliriz.
06:54
It seemed like the liquid fluoride
thorium reactor, or LFTR,
thorium reactor, or LFTR,
172
408278
2852
Öyle görünüyor ki sıvı florürlü
toryum rektörü LFTR'nin
toryum rektörü LFTR'nin
06:57
could be the power source that could make
a self-sustainable lunar colony
a self-sustainable lunar colony
173
411154
3469
kendine yeten bir Ay topluluğu
oluşturmada enerji kaynağı olabileceği
oluşturmada enerji kaynağı olabileceği
07:01
a reality.
174
414647
1159
bir gerçektir.
07:02
But I had a simple question:
175
415830
1350
Ama basit bir sorum vardı:
07:03
If it was such a great thing
for a community on the Moon,
for a community on the Moon,
176
417204
2695
Eğer bu Ay'daki bir topluluk için
müthiş bir şeyse
müthiş bir şeyse
07:06
why not a community on the Earth,
a community of the future,
a community of the future,
177
419923
2810
Dünya'daki gelecekte
kendine yeten
kendine yeten
07:09
self-sustaining and energy-independent?
178
422757
2022
ve enerji bağımlılığı olmayan
bir toplum için de olamaz mıydı?
bir toplum için de olamaz mıydı?
07:11
The same energy generation
and recycling techniques
and recycling techniques
179
424803
3165
Ay'da hayatta kalmak konusunda
güçlü bir etki yaratacak
güçlü bir etki yaratacak
07:14
that could have a powerful impact
on surviving on the Moon
on surviving on the Moon
180
427992
3046
bu aynı enerji üretimi
Dünya'da hayatta kalma konusunda da
Dünya'da hayatta kalma konusunda da
07:17
could also have a powerful impact
on surviving on the Earth.
on surviving on the Earth.
181
431062
3050
güçlü bir etki yapamaz mıydı?
07:20
Right now, we're burning fossil fuels
182
434136
1798
Şu anda fosil yakıtlar kullanıyoruz
07:22
because they're easy to find
and because we can.
and because we can.
183
435958
2300
çünkü onları bulmak kolay
ve bunu yapabiliyoruz.
ve bunu yapabiliyoruz.
07:24
Unfortunately, they're making some parts
of our planet look like the Moon.
of our planet look like the Moon.
184
438282
3717
Bu yakıtlar maalesef gezegenin
bazı bölgelerini Ay'a benzetiyor.
bazı bölgelerini Ay'a benzetiyor.
Fosil yakıtlar kullanmak
dünyanın istikrarsız kısımlarında
dünyanın istikrarsız kısımlarında
07:28
Using fossil fuels
entangles us in conflict
entangles us in conflict
185
442023
2386
07:30
in unstable regions of the world
186
444433
1608
bizi çatışmalara sürüklüyor
07:32
and costs money and lives.
187
446065
1913
para ve can kaybına neden oluyor.
07:34
Things could be very different
if we were using thorium.
if we were using thorium.
188
448002
2634
Eğer toryum kullansak
her şey çok farklı olurdu.
her şey çok farklı olurdu.
07:37
You see, in a LFTR, we could use thorium
about 200 times more efficiently
about 200 times more efficiently
189
450660
3459
Bir LFTR'de toryum kullanabilsek
bu şu andaki uranyumdan
bu şu andaki uranyumdan
07:40
than we're using uranium now.
190
454143
1441
200 kat daha verimli olurdu.
07:42
And because the LFTR is capable
of almost completely releasing
of almost completely releasing
191
455608
3034
Ve LFTR toryum içindeki enerjiyi
neredeyse tamamen
neredeyse tamamen
07:45
the energy in thorium,
192
458666
1162
açığa çıkardığından
07:46
this reduces the waste generated
over uranium by factors of hundreds,
over uranium by factors of hundreds,
193
459852
4094
bu uranyum kullanımından
oluşan atığın yüzlerce kat azını
oluşan atığın yüzlerce kat azını
07:50
and by factors of millions
over fossil fuels.
over fossil fuels.
194
463970
2610
ve fosil yakıtlardan oluşanın
milyonlarca kat azını üretecektir.
milyonlarca kat azını üretecektir.
07:53
We're still going to need liquid fuels
for vehicles and machinery,
for vehicles and machinery,
195
466604
3147
Araçlar ve makineler için yine de
sıvı yakıta ihtiyacımız olacak
sıvı yakıta ihtiyacımız olacak
07:56
but we could generate these liquid fuels
from the carbon dioxide in the atmosphere
from the carbon dioxide in the atmosphere
196
469775
3884
ama bu yakıtı doğanın yaptığı gibi
atmosferdeki karbondioksit
atmosferdeki karbondioksit
08:00
and from water, much like nature does.
197
473683
1829
ve sudan elde edebiliriz.
08:02
We could generate hydrogen
by splitting water
by splitting water
198
475536
2137
Suyu ayrıştırarak hidrojen üretebiliriz
08:04
and combining it with carbon
harvested from CO2 in the atmosphere,
harvested from CO2 in the atmosphere,
199
477697
3459
ve bunu atmosferden elde edilen
CO2 ile birleştirip
CO2 ile birleştirip
08:07
making fuels like methanol,
ammonia, and dimethyl ether,
ammonia, and dimethyl ether,
200
481180
3532
metanol, amonyak ve dimetil eter
gibi yakıtlar elde edebiliriz
gibi yakıtlar elde edebiliriz
08:11
which could be a direct replacement
for diesel fuels.
for diesel fuels.
201
484736
2535
ve bunlar doğrudan dizel
yakıtların yerine geçebilir.
yakıtların yerine geçebilir.
08:13
Imagine carbon-neutral
gasoline and diesel,
gasoline and diesel,
202
487295
3160
Karbonsuz, sürdürülebilir
ve kendinden üretilen
ve kendinden üretilen
08:16
sustainable and self-produced.
203
490479
2443
benzin ve motorini düşünün
08:19
Do we have enough thorium?
204
492946
1355
Yeteri kadar toryum var mı?
08:20
Yes, we do.
205
494325
1155
Evet var.
08:22
In fact, in the United States, we have
over 3,200 metric tons of thorium
over 3,200 metric tons of thorium
206
495504
3963
Aslında Amerika'da
Nevada'da sığ çukurlarda
Nevada'da sığ çukurlarda
08:25
that was stockpiled 50 years ago
207
499491
1776
50 yıl önce depolanmış
08:27
and is currently buried
in a shallow trench in Nevada.
in a shallow trench in Nevada.
208
501291
2547
ve halen gömülü olan
3200 metrik ton toryum var.
3200 metrik ton toryum var.
08:30
This thorium, if used in LFTRs,
209
503862
2241
Eğer bu toryum LFTR ile kullanılırsa
08:32
could produce almost as much energy
as the United States uses in three years.
as the United States uses in three years.
210
506127
3639
Amerika'nın üç yılllık
enerjisini üretebilir.
enerjisini üretebilir.
08:36
And thorium is not
a rare substance, either.
a rare substance, either.
211
509790
2203
Toryum nadir bir madde de değildir.
08:38
There are many sites
like this one in Idaho,
like this one in Idaho,
212
512017
2099
Idaho'daki bu yer gibi
pek çok bölge var
pek çok bölge var
08:40
where an area the size of a football field
would produce enough thorium each year
would produce enough thorium each year
213
514140
3883
ve bir futbol sahası büyüklüğündeki
yerden çıkan toryum bütün dünyanın
yerden çıkan toryum bütün dünyanın
08:44
to power the entire world.
214
518047
1276
yıllık enerjisini üretir
08:45
Using liquid fluoride thorium technology,
215
519347
1965
Sıvı toryum florür kullanan teknoloji ile
08:47
we could move away from
expensive and difficult aspects
expensive and difficult aspects
216
521336
2898
mevcut su soğutmalı, katı yakıtlı
uranyum yakıtlı nükleer enerjinin
uranyum yakıtlı nükleer enerjinin
08:50
of current water-cooled, solid-fueled
uranium nuclear power.
uranium nuclear power.
217
524258
2839
pahalı ve meşakkatli yönlerinden
kurtulabiliriz.
kurtulabiliriz.
08:53
We wouldn't need large,
high-pressure nuclear reactors
high-pressure nuclear reactors
218
527121
2894
Yüksek basınçlı, büyük rektörlere
ve muhafaza binalarına
ve muhafaza binalarına
08:56
and big containment buildings
that they go in.
that they go in.
219
530039
2158
ihtiyacımız kalmaz.
Verimliliği düşük, geniş
buhar tirbünlerine gerek kalmaz.
buhar tirbünlerine gerek kalmaz.
08:58
We wouldn't need large,
low-efficiency steam turbines.
low-efficiency steam turbines.
220
532221
2608
09:01
We wouldn't need to have
221
534853
1186
Uzun enerji nakil
09:02
as many long-distance power
transmission infrastructure,
transmission infrastructure,
222
536063
2688
altyapılarına ihtiyaç kalmaz.
09:05
because thorium is
a very portable energy source
a very portable energy source
223
538775
2459
Toryum taşınmaya çok uygun
bir enerji kaynağıdır
bir enerji kaynağıdır
09:07
that can be located
near to where it is needed.
near to where it is needed.
224
541258
2306
ve ihtiyaç noktalarına yerleştirilebilir.
09:10
A liquid fluoride thorium reactor
would be a compact facility,
would be a compact facility,
225
543588
3215
Bir sıvı florürlü toryum santrali
kompakt, enerji tasarruflu
kompakt, enerji tasarruflu
09:13
very energy-efficient and safe,
226
546827
1942
ve güvenli bir tesis olacaktır
09:15
that would produce the energy
we need day and night,
we need day and night,
227
548793
2476
ve hava koşullarından etkilenmeden
09:17
and without respect to weather conditions.
228
551293
2056
ihtiyacımız olan enerjyi
gece gündüz üretecektir.
gece gündüz üretecektir.
09:19
In 2007, we used
five billion tons of coal,
five billion tons of coal,
229
553373
2974
2007'de beş milyar ton kömür
09:22
31 billion barrels of oil
230
556371
1714
31 milyar varil petrol
09:24
and five trillion cubic meters
of natural gas,
of natural gas,
231
558109
2233
ve beş trilyon metreküp doğal gaz,
09:26
along with 65,000 tons of uranium
232
560366
3078
ayrıca 65.000 ton uranyum kullanıp
09:29
to produce the world's energy.
233
563468
1883
Dünya'ya enerji sağladık.
09:31
With thorium, we could do the same thing
234
565375
1939
Tek bir bölgeden elde edilecek
09:33
with 7,000 tons of thorium
that could be mined at a single site.
that could be mined at a single site.
235
567338
3236
7.000 ton toryum ile de
aynı şeyi yapabilirdik.
aynı şeyi yapabilirdik.
09:37
If all this sounds interesting to you,
I invite you to visit our website,
I invite you to visit our website,
236
570598
3536
Eğer bunlar size ilginç geldiyse
sizi web sayfamızı ziyarete davet ediyorum
sizi web sayfamızı ziyarete davet ediyorum
09:40
where a growing and enthusiastic
online community of thorium advocates
online community of thorium advocates
237
574158
3286
orada toryumu destekleyen
bir online topluluk var
bir online topluluk var
09:43
is working to tell the world
about how we can realize a clean, safe
about how we can realize a clean, safe
238
577468
3684
ve toryum enerjisini kullanarak
gelecekte nasıl sürdürülebilir
gelecekte nasıl sürdürülebilir
09:47
and sustainable energy future,
239
581176
1744
temiz ve güvenli bir enerji
09:49
based on the energies of thorium.
240
582944
1595
üretebileceğimizi anlatıyorlar.
09:51
Thank you very much.
(Applause)
(Applause)
241
584563
1714
Çok teşekkür ederim.
(Alkışlar)
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Kirk Sorensen - Engineer, nuclear technologistKirk Sorensen stumbled across thorium while doing research on how to power a lunar community. Thorium is a cleaner, safer, and more abundant nuclear fuel -- one that Kirk believes will revolutionize how we produce our energy.
Why you should listen
Kirk Sorensen began his work with thorium while working as an aerospace engineer at NASA. In 2010, he left NASA to work as the chief nuclear technologist at Teledyne Brown Engineering. In 2011, he founded Flibe, a company focused on developing modular thorium reactors.
Kirk Sorensen | Speaker | TED.com