TEDxGlasgow
Richard Weller: Could the sun be good for your heart?
Richard Weller: Güneş Kalbe İyi Gelebilir mi?
Filmed:
Readability: 4.1
1,175,703 views
Vücudumuz güneşle D vitamini üretir, ama bir dermatolog olarak Richard Weller güneş ışığının bambaşka şaşırtıcı yararlarının da olduğunu öne sürüyor. Onun takımınca yapılan yeni araştırmalar gösteriyor ki nitrik oksit, deride devasa depoları bulunan, UV ışınlarınca serbest kalabilen, kan basıncı ve kardiyovasküler sistem için büyük faydaları bulunan kimyasal bir iletici. Bunun anlamı ne? Pekâlâ, bu İskoçların neden Avustralyalılar'dan daha sık hastalığa yakalandığını açıklamaya başlayabilir...
Richard Weller - Dermatologist
Dermatologist Richard Weller wants to know: Why are Scots so sick? Full bio
Dermatologist Richard Weller wants to know: Why are Scots so sick? Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
So, before I became a dermatologist,
0
380
2407
Dermatolog olmadan önce
00:18
I started in general medicine,
1
2787
2552
genel tıpla işe başladım,
00:21
as most dermatologists do in Britain.
2
5339
2216
Britanya'daki çoğu dermatoloğun
yaptığı gibi.
yaptığı gibi.
00:23
At the end of that time, I went off to Australia,
3
7555
2048
Bu sürecin ardından Avustralya'ya gittim
00:25
about 20 years ago.
4
9603
1896
yaklaşık 20 sene önce.
00:27
What you learn when you go to Australia
5
11499
2121
Avustralya'ya gidince öğrendiğiniz şey
00:29
is the Australians are very competitive.
6
13620
2726
Avustralyalıların çok
rekabetçi olduklarıdır.
rekabetçi olduklarıdır.
00:32
And they are not magnanimous in victory.
7
16346
2057
Zafer karşısında alçak gönüllü değiller.
00:34
And that happened a lot:
8
18403
2064
Şu çok olur:
00:36
"You pommies, you can't play cricket, rugby."
9
20467
2432
"Siz İngilizler, İskoçlar yok mu,
00:38
I could accept that.
10
22899
2118
kriket, ragbi oynayamıyorsunuz."
00:40
But moving into work --
11
25017
2330
Bunu kabul edebilirdim.
Ama işe dönecek olursak--
00:43
and we have each week what's called a journal club,
12
27347
2538
her hafta dergi kulübümüz olurdu,
00:45
when you'd sit down with the other doctors
13
29885
2458
diğer doktorlarla oturur
00:48
and you'd study a scientific paper
14
32343
2120
ve tıpla ilgili bilimsel
bir makale üzerinde çalışırdık.
bir makale üzerinde çalışırdık.
00:50
in relation to medicine.
15
34463
1841
00:52
And after week one, it was about cardiovascular mortality,
16
36304
2749
Ve ilk haftadan sonra,
konu kalp ve damarla ilgili ölüm oranıydı,
konu kalp ve damarla ilgili ölüm oranıydı,
00:54
a dry subject -- how many people die of heart disease,
17
39053
3680
yavan bir konu --
kaç kişi kalp rahatsızlığından ölüyor,
kaç kişi kalp rahatsızlığından ölüyor,
00:58
what the rates are.
18
42733
1384
oranlar nedir.
01:00
And they were competitive about this:
19
44117
1976
Ve bu konu hakkında da yarışırlardı;
01:01
"You pommies, your rates of heart disease are shocking."
20
46093
3096
"Britanya halkı yok mu, sizdeki
kalp rahatsızlığı oranı şok edici."
kalp rahatsızlığı oranı şok edici."
01:05
And of course, they were right.
21
49189
1896
Ve evet, haklıydılar.
01:06
Australians have about a third less heart disease than we do --
22
51085
3981
Avustralyalılar bizden 3 kat
daha az kalp rahatsızlığı oranına sahip.
daha az kalp rahatsızlığı oranına sahip.
01:10
less deaths from heart attacks, heart failure, less strokes --
23
55066
3791
Daha az kalp krizi kaynaklı ölüm,
kalp yetmezliği, daha az inme,
kalp yetmezliği, daha az inme,
01:14
they're generally a healthier bunch.
24
58857
2060
genel olarak daha sağlıklı bir gruplar.
01:16
And of course they said this was because of
25
60917
1691
Ve tabii ki bunu dediler,
01:18
their fine moral standing, their exercise,
26
62608
2064
çünkü iyi bir ahlaki duruşa,
egzersize sahipler,
egzersize sahipler,
01:20
because they're Australians and we're weedy pommies, and so on.
27
64672
4068
çünkü onlar Avustralyalı ve biz
kırmızı yanaklı Britanya halkıyız, falan.
kırmızı yanaklı Britanya halkıyız, falan.
01:24
But it's not just Australia that has better health than Britain.
28
68740
5031
Ama sağlığı Britanya'dan daha iyi
olan yalnızca Avustralya değil.
olan yalnızca Avustralya değil.
01:29
Within Britain, there is a gradient of health --
29
73771
3528
Britanya içinde,
dereceli bir sağlık durumu var
dereceli bir sağlık durumu var
01:33
and this is what's called standardized mortality,
30
77299
1936
ve buna standartlaştırılmış
ölüm oranı deniyor,
ölüm oranı deniyor,
01:35
basically your chances of dying.
31
79235
2088
esasen sizin ölme ihtimaliniz.
01:37
This is looking at data from the paper about 20 years ago,
32
81323
3344
Bu baktığımız raporun verileri
yaklaşık 20 sene öncesine aittir
yaklaşık 20 sene öncesine aittir
01:40
but it's true today.
33
84667
1475
ama bugün de doğru.
01:42
Comparing your rates of dying 50 degrees north --
34
86142
3090
50 derece kuzeydeki ölüm
oranlarına kıyasla
oranlarına kıyasla
01:45
that's the South, that's London and places --
35
89232
2267
burası Güney bölgesi, Londra ve çevresi --
01:47
by latitude, and 55 degrees --
36
91499
3352
enlemle 55 derece--
01:50
the bad news is that's here, Glasgow.
37
94851
2384
kötü haber burası, Glasgow.
01:53
I'm from Edinburgh. Worse news, that's even Edinburgh.
38
97235
2848
Ben Edinburgh'danım. Daha kötü haber,
orası aynı zamanda Edinburgh.
orası aynı zamanda Edinburgh.
01:55
(Laughter)
39
100083
4124
(Kahkahalar)
02:00
So what accounts for this horrible space here
40
104207
3306
Peki buradaki bu korkunç aralığın
açıklaması ne,
açıklaması ne,
02:03
between us up here in southern Scotland
41
107513
2204
Güney İskoçya'da bulunan bizler
02:05
and the South?
42
109717
1010
ve Güney arasındaki?
02:06
Now, we know about smoking,
43
110727
1418
Şimdi, sigara hakkında
bir şeyler biliyoruz
bir şeyler biliyoruz
02:08
deep-fried Mars bars, chips -- the Glasgow diet.
44
112145
2702
ve yağda kızartılmış Mars'lar, patates
kızartmaları--Glasgow diyeti.
kızartmaları--Glasgow diyeti.
02:10
All of these things.
45
114847
1328
Bunların hepsi.
02:12
But this graph is after taking into account
46
116175
2792
Ancak bu grafiğin hazırlanması,
02:14
all of these known risk factors.
47
118967
2064
bütün bu bilinen risk
faktörleri içine alıyor.
faktörleri içine alıyor.
02:16
This is after accounting for smoking, social class, diet,
48
121031
3769
Burada görünen, sigara, sosyal sınıf,
yeme alışkanlığı,
yeme alışkanlığı,
02:20
all those other known risk factors.
49
124800
1743
bütün bu diğer risk faktörleri
göz önüne alındıktan sonra.
göz önüne alındıktan sonra.
02:22
We are left with this missing space
50
126543
2224
Kuzeye doğru gittikçe artan ölümlerin
02:24
of increased deaths the further north you go.
51
128767
3860
bu bilinmeyen farkıyla karşı karşıyayız.
02:28
Now, sunlight, of course, comes into this.
52
132627
2637
Şimdi, güneş ışığı tabii,
burada devreye giriyor.
burada devreye giriyor.
02:31
And vitamin D has had a great deal of press,
53
135264
2320
D vitamini basında büyük
bir yankı uyandırıyor
bir yankı uyandırıyor
02:33
and a lot of people get concerned about it.
54
137584
2002
ve birçok insan bununla ilgili endişede.
02:35
And we need vitamin D. It's now a requirement that children have a certain amount.
55
139586
3992
D vitaminine bizim de
çocukların da ihtiyacı var.
çocukların da ihtiyacı var.
02:39
My grandmother grew up in Glasgow,
56
143578
2232
Büyükannem Glasgow'da büyüdü,
02:41
back in the 1920s and '30s when rickets was a real problem
57
145810
3586
1920'lerin sonlarında ve 30'larda,
raşitizmin ciddi bir problem olduğu
raşitizmin ciddi bir problem olduğu
02:45
and cod liver oil was brought in.
58
149396
2198
ve balık yağının satıldığı zamanlarda.
02:47
And that really prevented the rickets that used to be common in this city.
59
151594
3944
Bu şehirde eskiden yaygın olan
hastalık gerçekten önlendi.
hastalık gerçekten önlendi.
02:51
And I as a child was fed cod liver oil by my grandmother.
60
155538
3920
Bir çocuk olarak büyükannem
tarafından balık yağıyla beslendim.
tarafından balık yağıyla beslendim.
02:55
I distinctly -- nobody forgets cod liver oil.
61
159458
3024
Ben başta olmak üzere--
kimse balık yağını unutamaz.
kimse balık yağını unutamaz.
02:58
But an association: The higher people's blood levels of vitamin D are,
62
162482
4782
Ama bir kuruluş ;"İnsan kanındaki
D vitamini oranı ne kadar fazlaysa ;
D vitamini oranı ne kadar fazlaysa ;
03:03
the less heart disease they have, the less cancer.
63
167264
3327
kalp hastalığına, kansere
o kadar az yakalanılır." dedi.
o kadar az yakalanılır." dedi.
03:06
There seems to be a lot of data suggesting that vitamin D is very good for you.
64
170591
3842
Birçok veri D vitamininin
sizin için çok iyi olduğunu söylüyor.
sizin için çok iyi olduğunu söylüyor.
03:10
And it is, to prevent rickets and so on.
65
174433
2294
Raşitizmi önlemek için ve benzeri.
03:12
But if you give people vitamin D supplements,
66
176727
2720
Fakat insanlara D vitamini
takviyesi yaptığınızda
takviyesi yaptığınızda
03:15
you don't change that high rate of heart disease.
67
179447
3432
yüksek orandaki kalp hastalığını
değiştiremiyorsunuz.
değiştiremiyorsunuz.
03:18
And the evidence for it preventing cancers is not yet great.
68
182879
3728
Kanseri önlemede iyi olmadığının kanıtı.
03:22
So what I'm going to suggest is that vitamin D is not the only story in town.
69
186607
4857
D vitamininin sadece bir şehir
efsanesi olmadığını düşünüyorum.
efsanesi olmadığını düşünüyorum.
03:27
It's not the only reason preventing heart disease.
70
191464
3311
Tek sebebi kalp hastalığını önleme değil.
03:30
High vitamin D levels, I think, are a marker for sunlight exposure,
71
194775
4369
Yüksek D vitamini oranı, bence, güneş
ışığına maruz kalmanın göstergesidir,
ışığına maruz kalmanın göstergesidir,
03:35
and sunlight exposure, in methods I'm going to show,
72
199144
3215
güneş ışığına maruz kalma durumunu,
size metodlarda göstereceğim,
size metodlarda göstereceğim,
03:38
is good for heart disease.
73
202359
2439
kalp hastalığına iyi geliyor.
03:40
Anyway, I came back from Australia,
74
204798
1961
Neyse, Avustralya'ya geri döndüm,
03:42
and despite the obvious risks to my health, I moved to Aberdeen.
75
206759
3496
sağlığım için apaçık risklere
rağmen, Aberdeen'e geldim.
rağmen, Aberdeen'e geldim.
03:46
(Laughter)
76
210255
2552
(Gülüşmeler)
03:48
Now, in Aberdeen, I started my dermatology training.
77
212807
3151
Aberdeen'de dermatoloji
eğitimime başladım.
eğitimime başladım.
03:51
But I also became interested in research,
78
215958
1945
Ama ayrıca araştırmaya da ilgi duydum.
03:53
and in particular I became interested in this substance, nitric oxide.
79
217903
3175
Özellikle şu madde ilgimi çekti,
nitrik oksit.
nitrik oksit.
03:56
Now these three guys up here,
80
221078
1376
Hemen şuradaki üç adam:
03:58
Furchgott, Ignarro and Murad,
81
222454
1570
Furchgott, Ignarro ve Murad,
03:59
won the Nobel Prize for medicine back in 1998.
82
224024
3262
1998'in sonlarında
Nobel Ödülü'nü kazandılar.
Nobel Ödülü'nü kazandılar.
04:03
And they were the first people to describe
83
227286
2143
Onlar bu yeni kimyasal transmitteri
04:05
this new chemical transmitter, nitric oxide.
84
229429
3345
nitrik oksidi, tanımlayan ilk insanlar.
04:08
What nitric oxide does is it dilates blood vessels,
85
232774
3025
Nitrik oksit kan damarlarını genişletir,
04:11
so it lowers your blood pressure.
86
235799
1871
böylece kan basıncını düşürür.
04:13
It also dilates the coronary arteries, so it stops angina.
87
237670
4167
Aynı zamanda koroner atar damarları da
genişletir, anjini önler.
genişletir, anjini önler.
04:17
And what was remarkable about it
88
241837
1386
Ve ilginç olan şu,
04:19
was in the past when we think of chemical messengers within the body,
89
243223
4071
geçmişte kimyasal mesajcılar dediğimizde
04:23
we thought of complicated things like estrogen and insulin,
90
247294
3170
kapsamlı şeyler düşünürdük;
östrojen, insülin gibi
östrojen, insülin gibi
04:26
or nerve transmission.
91
250464
1470
ya da sinir sitemi.
04:27
Very complex processes with very complex chemicals
92
251934
3295
Çok karmaşık reseptörlere bağlanan
04:31
that fit into very complex receptors.
93
255229
2288
çok karmaşık kimyasallarla
çok karmaşık süreçler.
çok karmaşık süreçler.
04:33
And here's this incredibly simple molecule,
94
257517
2361
Ve bu inanılmaz basit molekül,
04:35
a nitrogen and an oxygen that are stuck together,
95
259878
3338
bir azot ve bir oksijen,
birbirine yapışmış,
birbirine yapışmış,
04:39
and yet these are hugely important for [unclear] our low blood pressure,
96
263216
4630
ancak bunlar düşük kan basıncımız
için muazzam önemli,
için muazzam önemli,
04:43
for neurotransmission, for many, many things,
97
267846
2606
nörotransmisyon için ve
çok fazla şey için,
çok fazla şey için,
04:46
but particularly cardiovascular health.
98
270452
3402
ama özellikle kardiyovasküler sağlık için.
04:49
And I started doing research, and we found, very excitingly,
99
273854
3302
Ve büyük bir heyecanla,
araştırma yapmaya başladım,
araştırma yapmaya başladım,
04:53
that the skin produces nitric oxide.
100
277156
2610
derinin nitrik oksit ürettiğini bulduk.
04:55
So it's not just in the cardiovascular system it arises.
101
279766
2897
Yani sadece kardiyovasküler
sistemde artmıyor.
sistemde artmıyor.
04:58
It arises in the skin.
102
282663
1867
Deride de artıyor.
05:00
Well, having found that and published that,
103
284530
1866
Pekâlâ, bunu bulduk, yayınladık,
05:02
I thought, well, what's it doing?
104
286396
2056
düşündüm ki, bu ne yapıyor?
05:04
How do you have low blood pressure in your skin?
105
288452
1480
Deride nasıl düşük kan basıncı olacak?
05:05
It's not the heart. What do you do?
106
289932
2091
Kalp değil ki? Ne yapacaksınız?
05:07
So I went off to the States, as many people do if they're going to do research,
107
292023
4071
Araştırma yapacak çoğu insan gibi,
Amerika'ya gittim.
Amerika'ya gittim.
05:11
and I spent a few years in Pittsburgh. This is Pittsburgh.
108
296094
3737
Pittsburgh'da birkaç sene geçirdim.
Burası Pittsburgh.
Burası Pittsburgh.
05:15
And I was interested in these really complex systems.
109
299831
2613
Bu kompleks sistemi merak ediyordum.
05:18
We thought that maybe nitric oxide affected cell death,
110
302444
4041
Düşündük ki, belki nitrik oksit
hücre ölümüne etki ediyordu,
hücre ölümüne etki ediyordu,
05:22
and how cells survive, and their resistance to other things.
111
306485
2480
hücrenin hayatta kalmasını ve diğer
şeylere karşı dayanıklılıklarını.
şeylere karşı dayanıklılıklarını.
05:24
And I first off started work in cell culture, growing cells,
112
308965
3367
İlk olarak hücre kültürü üzerinde
çalışmaya başladım, hücreleri büyüttüm.
çalışmaya başladım, hücreleri büyüttüm.
05:28
and then I was using knockout mouse models --
113
312332
2120
Sonra kıyaslamalı
fare modelleri kullandım,
fare modelleri kullandım,
05:30
mice that couldn't make the gene.
114
314452
1737
gen üretemeyen fareleri.
05:32
We worked out a mechanism, which -- NO was helping cells survive.
115
316189
4410
Hücrenin hayatta kalmasına NO'nun
yardım etmesi üzerine çalıştık.
yardım etmesi üzerine çalıştık.
05:36
And I then moved back to Edinburgh.
116
320599
3821
Sonra Edinburgh'a geri döndüm.
05:40
And in Edinburgh, the experimental animal we use is the medical student.
117
324420
2782
Edinburgh'da kullandığımız
deney hayvanı tıp öğrencileriydi.
deney hayvanı tıp öğrencileriydi.
05:43
It's a species close to human,
118
327202
2058
İnsana yakın bir tür,
05:45
with several advantages over mice:
119
329260
1902
farelere oranla birkaç avantajı var:
05:47
They're free, you don't shave them, they feed themselves,
120
331162
3456
Bedavalar, onları tıraş etmezsiniz,
kendileri beslenebilirler
kendileri beslenebilirler
05:50
and nobody pickets your office saying,
121
334618
2120
ve kimse ofisinize protesto için gelmez.
05:52
"Save the lab medical student."
122
336738
2400
"Laboratuvar tıp öğrencilerini
koruyun." diye
koruyun." diye
05:55
So they're really an ideal model.
123
339138
3263
Bu yüzden gerçekten ideal modeller.
05:58
But what we found
124
342401
1961
Ama şunu bulduk ki insanda,
06:00
was that we couldn't reproduce in man the data we had shown in mice.
125
344362
4617
farelerden elde ettiğimiz verileri
üretemiyorduk.
üretemiyorduk.
06:04
It seemed we couldn't turn off the production
126
348979
3240
Sanki, insan derisinde
06:08
of nitric oxide in the skin of humans.
127
352219
3080
nitrik oksit üretimini baskılayamıyorduk.
06:11
We put on creams that blocked the enzyme that made it,
128
355299
2792
Enzimlerin çalışmasını engelleyen
06:13
we injected things. We couldn't turn off the nitric oxide.
129
358091
4384
kremler sürdük, bazı şeyler enjekte ettik.
Nitrik oksidi durduramıyorduk.
Nitrik oksidi durduramıyorduk.
06:18
And the reason for this, it turned out, after two or three years' work,
130
362475
3264
Ve bunun sebebi, gün yüzüne çıktı,
iki ya da üç yıllık çalışma ardından,
iki ya da üç yıllık çalışma ardından,
06:21
was that in the skin we have huge stores
131
365739
4048
derimizde bulunan devasa depo
nitrik oksit değildi.
nitrik oksit değildi.
06:25
not of nitric oxide, because nitric oxide is a gas,
132
369787
3088
Çünkü nitrik oksit gazdı
06:28
and it's released -- (Poof!) -- and in a few seconds it's away,
133
372875
3152
ve uçar giderdi --(Poof!) --
Birkaç saniyede uzaklaşırdı
Birkaç saniyede uzaklaşırdı
06:31
but it can be turned into these forms of nitric oxide --
134
376027
3224
ama nitrik oksidin şu
formlarına dönüşebiliyordu
formlarına dönüşebiliyordu
06:35
nitrate, NO3; nitrite, NO2; nitrosothiols.
135
379251
3632
... nitrat, NO3; nitrit,
NO2; nitrosotioller.
NO2; nitrosotioller.
06:38
And these are more stable,
136
382883
1416
Bunlar daha kararlıdır.
06:40
and your skin has got really large stores of NO.
137
384299
4160
Deriniz gerçekten büyük bir NO deposudur.
06:44
And we then thought to ourselves, with those big stores,
138
388459
2825
Sonra kendi kendimize düşündük,
bu büyük depolarla ilgili.
bu büyük depolarla ilgili.
06:47
I wonder if sunlight might activate those stores
139
391284
3311
Güneş ışığının bu depoları
aktive edip edemeyeceğini
aktive edip edemeyeceğini
06:50
and release them from the skin,
140
394595
1744
ve derinin bu depoları
bırakıp bırakmayacağını merak ettim
bırakıp bırakmayacağını merak ettim
06:52
where the stores are about 10 times as big as what's in the circulation.
141
396339
3392
ki depolar deride sirkülasyonda
olduğundan 10 kat daha büyüktü.
olduğundan 10 kat daha büyüktü.
06:55
Could the sun activate those stores into the circulation,
142
399731
2840
Güneş kan dolaşımındaki
bu depoları aktive edebilir miydi?
bu depoları aktive edebilir miydi?
06:58
and there in the circulation do its good things for your cardiovascular system?
143
402571
5240
Dolaşımdayken kardiyovasküler sistem için
faydalı olabilir miydi?
faydalı olabilir miydi?
07:03
Well, I'm an experimental dermatologist,
144
407811
2528
Ben deneyler yapan bir dermatoloğum,
07:06
so what we did was we thought
145
410339
1305
düşündüğümüzü yaptık,
07:07
we'd have to expose our experimental animals to sunlight.
146
411644
3527
deney hayvanlarını güneş ışığına
maruz bırakmak zorundaydık.
maruz bırakmak zorundaydık.
07:11
And so what we did was we took a bunch of volunteers
147
415171
4080
Yaptığımız şey bir grup gönüllüyü alıp
07:15
and we exposed them to ultraviolet light.
148
419251
2698
onları ultraviyole ışığa
maruz bırakmaktı.
maruz bırakmaktı.
07:17
So these are kind of sunlamps.
149
421949
1729
Bu bir çeşit güneş ışığıdır.
07:19
Now, what we were careful to do was,
150
423678
2696
Şimdi dikkat edeceğimiz şey,
07:22
vitamin D is made by ultraviolet B rays
151
426374
2960
D vitaminleri ultraviyole B
ışınları tarafından üretilir
ışınları tarafından üretilir
07:25
and we wanted to separate our story from the vitamin D story.
152
429334
3976
ve biz meselemizi, D vitamini meselesinden
ayrı tutmak istiyorduk.
ayrı tutmak istiyorduk.
07:29
So we used ultraviolet A, which doesn't make vitamin D.
153
433310
3847
Bu yüzden D vitamini üretmeyen
ultraviyole A ışınları kullandık.
ultraviyole A ışınları kullandık.
07:33
When we put people under a lamp
154
437157
2281
İnsanları lambanın altında tuttuğumuzda,
07:35
for the equivalent of about 30 minutes of sunshine in summer in Edinburgh,
155
439438
5076
yazın Edinburgh'daki 30 dakikalık
güneş ışığına eşdeğer bir süre
güneş ışığına eşdeğer bir süre
07:40
what we produced was, we produced a rise
156
444514
2540
elde ettiğimiz,
07:42
in circulating nitric oxide.
157
447054
1992
dolaşımdaki nitrik oksitte bir artıştı.
07:44
So we put patients with these subjects under the UV,
158
449046
2848
Bununla bağlantılı olarak
07:47
and their NO levels do go up,
159
451894
2416
hastaları UV altına koyduk,
NO seviyeleri artış yaptı
NO seviyeleri artış yaptı
07:50
and their blood pressure goes down.
160
454310
2136
ve kan basınçları düştü.
07:52
Not by much, as an individual level,
161
456446
2377
Bireysel seviyede pek değil,
07:54
but enough at a population level
162
458823
2367
fakat tüm popülasyonun
07:57
to shift the rates of heart disease in a whole population.
163
461190
3720
kalp hastalıkları oranını değiştirmek için
popülasyon seviyesinde yeterli.
popülasyon seviyesinde yeterli.
08:00
And when we shone UV at them,
164
464910
2424
Onlara UV ışınları saçtığımızda
08:03
or when we warmed them up to the same level as the lamps,
165
467334
3662
ya da onları lambayla
eşit düzeyde ısıttığımızda,
eşit düzeyde ısıttığımızda,
08:06
but didn't actually let the rays hit the skin, this didn't happen.
166
470996
3262
ama ışınların deriye vurmasına
izin vermedik, aynısı olmadı.
izin vermedik, aynısı olmadı.
08:10
So this seems to be a feature of ultraviolet rays hitting the skin.
167
474258
3864
Bu, ultraviyole ışınların cilde
vurmasının bir özelliği gibi görünüyor.
vurmasının bir özelliği gibi görünüyor.
08:14
Now, we're still collecting data.
168
478122
1824
Şimdi, hâlâ veri topluyoruz.
08:15
A few good things here:
169
479946
1448
Burada bazı güzel şeyler var.
08:17
This appeared to be more marked in older people.
170
481394
3147
Yaşlı insanlarda daha belirgin gözleniyor.
08:20
I'm not sure exactly how much.
171
484541
1613
Ne kadar yaşlı olduklarından
tam olarak emin değilim.
tam olarak emin değilim.
08:22
One of the subjects here was my mother-in-law,
172
486154
1773
Buradaki deneklerimden biri
kayınvalidem
kayınvalidem
08:23
and clearly I do not know her age.
173
487927
2952
ve yaşını tam olarak bilmiyorum.
08:26
But certainly in people older than my wife,
174
490879
3432
Ama kesinlikle eşimden yaşlılar.
08:30
this appears to be a more marked effect.
175
494311
3133
Daha belirgin etkiler görünüyor.
08:33
And the other thing I should mention
176
497444
1251
Ve bahsetmem gereken diğer şey,
08:34
was there was no change in vitamin D.
177
498695
2056
D vitamininde bir değişim yoktu.
08:36
This is separate from vitamin D.
178
500751
2120
Bu olay D vitamininden ayrıydı.
08:38
So vitamin D is good for you -- it stops rickets,
179
502871
1536
Evet D vitamini iyidir, raşitizmi önler.
08:40
it prevents calcium metabolism, important stuff.
180
504407
2240
Kalsiyum metabolizmasını
önler, önemli şeyler.
önler, önemli şeyler.
08:42
But this is a separate mechanism from vitamin D.
181
506647
3032
Fakat bu D vitamininden
farklı bir mekanizma.
farklı bir mekanizma.
08:45
Now, one of the problems with looking at blood pressure
182
509679
2576
Şimdi, kan basıncında
gördüğümüz bir problem,
gördüğümüz bir problem,
08:48
is your body does everything it can
183
512255
1552
kan basıncını sabit tutabilmek için
08:49
to keep your blood pressure at the same place.
184
513807
1583
vücudunuz yapabileceği her şeyi yapar.
08:51
If your leg is chopped off and you lose blood,
185
515390
1649
Eğer bacağınız kesilmişse
ve kan kaybetmişseniz,
ve kan kaybetmişseniz,
08:52
your body will clamp down, increase the heart rate,
186
517039
2905
vücudunuz tedbirli davranır,
kalp atış hızınız artar,
kalp atış hızınız artar,
08:55
do everything it can to keep your blood pressure up.
187
519944
2224
kan basıncını yüksek tutabilmek için
yapabileceği her şeyi yapar.
yapabileceği her şeyi yapar.
08:58
That is an absolutely fundamental physiological principle.
188
522168
2976
Bu tamamen temel fizyolojik bir ilke.
09:01
So what we've next done
189
525144
1807
Bir sonraki adımımız
09:02
is we've moved on to looking at blood vessel dilatation.
190
526951
3656
kan damarlarının genişlemesine
bakarak devam etmekti.
bakarak devam etmekti.
09:06
So we've measured -- this is again,
191
530607
1497
Ölçüm yaptık, tekrardan dikkat,
09:08
notice no tail and hairless, this is a medical student.
192
532104
5328
kuyruk yok, tüy yok, bu bir tıp öğrencisi.
09:13
In the arm, you can measure blood flow in the arm
193
537432
2618
Bir miktar kan içine akarken
koldaki şişme sayısına göre,
koldaki şişme sayısına göre,
09:15
by how much it swells up as some blood flows into it.
194
540050
3232
kolundan, kanı ölçebilirsiniz.
09:19
And what we've shown is that doing a sham irradiation --
195
543282
3475
Gösterdiğimiz sahte bir ışınlama,
09:22
this is the thick line here --
196
546757
1469
buradaki kalın çizgi
09:24
this is shining UV on the arm so it warms up
197
548226
2400
bu kolda ışıldayan UV, bu yüzden ısınıyor,
09:26
but keeping it covered so the rays don't hit the skin.
198
550626
2824
fakat kapalı tutulduğu için
ışınlar cilde vurmuyor.
ışınlar cilde vurmuyor.
09:29
There is no change in blood flow, in dilatation of the blood vessels.
199
553450
3912
Kan akışında, kan damarlarının
genişlemesinde değişme yok.
genişlemesinde değişme yok.
09:33
But the active irradiation,
200
557362
1849
Ama aktif ışınlamada,
09:35
during the UV and for an hour after it,
201
559211
3352
UV saçımı boyunca, bir saat sonrasında,
09:38
there is dilation of the blood vessels.
202
562563
2097
kan damarlarında genişleme saptandı.
09:40
This is the mechanism by which you lower blood pressure,
203
564660
2600
Bu kan basıncını düşürerek,
09:43
by which you dilate the coronary arteries also,
204
567260
2376
koroner arterleri genişleterek
09:45
to let the blood be supplied with the heart.
205
569636
1711
kanın kalp tarafından sağlanmasına
izin veren mekanizma.
izin veren mekanizma.
09:47
So here, further data that ultraviolet -- that's sunlight --
206
571347
4393
Burada, güneş ışığı olan
ultraviyole hakkında daha fazla veri.
ultraviyole hakkında daha fazla veri.
09:51
has benefits on the blood flow and the cardiovascular system.
207
575740
4879
Kan akışı ve kardiyovasküler
sistem üzerinde faydaları var.
sistem üzerinde faydaları var.
09:56
So we thought we'd just kind of model --
208
580619
2343
Böylece bir modelimiz olduğunu düşündük.
09:58
Different amounts of UV hit different parts of the Earth at different times of year,
209
582962
6249
Yılın farklı zamanlarında, farklı miktarda
UV dünyanın farklı kısımlarına çarpar,
UV dünyanın farklı kısımlarına çarpar,
10:05
so you can actually work out those stores of nitric oxide --
210
589211
4024
bu yüzden nitrik oksidin
depoları üzerinde çalışabilirsiniz.
depoları üzerinde çalışabilirsiniz.
10:09
the nitrates, nitrites, nitrosothiols in the skin --
211
593235
2256
Derideki nitratlar, nitritler,
nitrosotioller,
nitrosotioller,
10:11
cleave to release NO.
212
595491
2872
NO açığa çıkarmak için ikiye ayrılırlar.
10:14
Different wavelengths of light have different activities of doing that.
213
598363
3825
Işığın farklı dalga boyları
bu işte farklı etkilere sahiptir.
bu işte farklı etkilere sahiptir.
10:18
So you can look at the wavelengths of light that do that.
214
602188
2079
Bunu yapan ışığın
dalga boylarını görebilirsiniz.
dalga boylarını görebilirsiniz.
10:20
And you can look -- So, if you live on the equator, the sun comes straight overhead,
215
604267
3985
Bakabilirsiniz, eğer ekvatorda
yaşıyorsanız, güneş direkt tepenize gelir,
yaşıyorsanız, güneş direkt tepenize gelir,
10:24
it comes through a very thin bit of atmosphere.
216
608252
1816
çok ince bir atmosfer boyunca gelir.
10:25
In winter or summer, it's the same amount of light.
217
610068
2439
Kış veya yaz, ışık aynı miktardadır.
10:28
If you live up here, in summer
218
612507
2513
Burada yaşıyorsanız eğer, yazın
10:30
the sun is coming fairly directly down,
219
615020
2656
güneş doğrudan aşağı gelir.
10:33
but in winter it's coming through a huge amount of atmosphere,
220
617676
3307
Fakat kışın çok miktarda ışın
atmosfer boyunca yol alır
atmosfer boyunca yol alır
10:36
and much of the ultraviolet is weeded out,
221
620983
3221
ve çok miktarda
ultraviyole ışık ayıklanır
ultraviyole ışık ayıklanır
10:40
and the range of wavelengths that hit the Earth
222
624204
2352
ve dünyaya çarpan dalga boylarının çeşidi
10:42
are different from summer to winter.
223
626556
2328
yazdan kışa farklılık gösterir.
10:44
So what you can do is you can multiply those data
224
628884
1942
Yapabileceğiniz şey;
verileri çoğaltabilirsiniz,
verileri çoğaltabilirsiniz,
10:46
by the NO that's released
225
630826
1993
serbest bırakılan bu NO hakkındaki
10:48
and you can calculate how much nitric oxide
226
632819
3184
ve deriden kan dolaşıma
ne kadar nitrik oksidin geçtiğini
ne kadar nitrik oksidin geçtiğini
10:51
would be released from the skin into the circulation.
227
636003
3169
hesaplayabilirsiniz.
10:55
Now, if you're on the equator here --
228
639172
2000
Ve, eğer burada Ekvator'daysanız --
10:57
that's these two lines here, the red line and the purple line --
229
641172
3427
bu iki çizgi, kırmızı ve mor.
11:00
the amount of nitric oxide that's released is the area under the curve,
230
644599
4397
Eğrinin altındaki alan
serbest kalan NO miktarı,
serbest kalan NO miktarı,
11:04
it's the area in this space here.
231
648996
2031
bu aralıktaki alandadır.
11:06
So if you're on the equator, December or June,
232
651027
2697
Ekvator'daysanız, Aralık veya
Haziran ayında,
Haziran ayında,
11:09
you've got masses of NO being released from the skin.
233
653724
3256
yığınlarca NO deriden ayrılır.
11:12
So Ventura is in southern California.
234
656980
2464
Ventura, Güney Kaliforniya'dadır.
11:15
In summer, you might as well be at the equator.
235
659444
2216
Yazın, Ekvator'da da olabilirsiniz.
11:17
It's great. Lots of NO is released.
236
661660
2056
Bu muhteşem. Birçok NO serbest kalır.
11:19
Ventura mid-winter, well, there's still a decent amount.
237
663716
3943
Ventura'da kış ortasında,
yine uygun miktardadır.
yine uygun miktardadır.
11:23
Edinburgh in summer, the area beneath the curve is pretty good,
238
667659
3961
Yazın Edinburgh'da
eğrinin altındaki alan oldukça iyidir.
eğrinin altındaki alan oldukça iyidir.
11:27
but Edinburgh in winter, the amount of NO that can be released
239
671620
4215
Ama Edinburgh'da kışın
serbest kalabilen NO miktarı
serbest kalabilen NO miktarı
11:31
is next to nothing, tiny amounts.
240
675835
3858
yok gibi, çok az miktarda.
11:35
So what do we think?
241
679693
1805
Öyleyse, ne düşünüyoruz?
11:37
We're still working at this story,
242
681498
1592
Hâlâ bu olay üzerinde çalışıyoruz,
11:38
we're still developing it, we're still expanding it.
243
683090
1912
hâlâ geliştiriyoruz, genişletiyoruz.
11:40
We think it's very important.
244
685002
1648
Çok önemli olduğunu düşünüyoruz.
11:42
We think it probably accounts for a lot of the north-south health divide within Britain,
245
686650
3593
Britanya'daki kuzey ve güney sağlığı
arasındaki birçok farklılığın olası
arasındaki birçok farklılığın olası
11:46
It's of relevance to us.
246
690243
1631
açıklaması olduğunu düşünüyoruz.
Bu bizimle alakalı.
Bu bizimle alakalı.
11:47
We think that the skin --
247
691874
1688
Cildi düşünüyoruz.
11:49
well, we know that the skin has got very large stores
248
693562
2888
Cildin değişik formlarda olmak üzere
geniş nitrik oksit depoları
geniş nitrik oksit depoları
11:52
of nitric oxide as these various other forms.
249
696450
2224
barındırdığını biliyoruz.
11:54
We suspect a lot of these come from diet,
250
698674
1873
Bunların çoğunun yeme alışkanlığından
geldiğini düşünüyoruz,
geldiğini düşünüyoruz,
11:56
green leafy vegetables, beetroot, lettuce
251
700547
2271
yeşil yapraklı sebzeler,
pancar kökü, marul
pancar kökü, marul
11:58
has a lot of these nitric oxides that we think go to the skin.
252
702818
3320
deriye gittiğini düşündüğümüz
birçok nitrik oksit barındırıyor.
birçok nitrik oksit barındırıyor.
12:02
We think they're then stored in the skin,
253
706138
2144
Bunların sonradan deride depolandığını
12:04
and we think the sunlight releases this
254
708282
2400
ve güneş ışığının onların salınımını
12:06
where it has generally beneficial effects.
255
710682
2633
sağladığını ve faydalı etkileri
olduğunu düşünüyoruz.
olduğunu düşünüyoruz.
12:09
And this is ongoing work, but dermatologists --
256
713315
2479
Bu devam eden bir çalışma
ama dermatologlar --
ama dermatologlar --
12:11
I mean, I'm a dermatologist.
257
715794
1720
Yani, ben bir dermatoloğum.
12:13
My day job is saying to people, "You've got skin cancer,
258
717514
2528
Benim günlük işim insanlara
şunları söylemek, "Cilt kanserisiniz,
şunları söylemek, "Cilt kanserisiniz,
12:15
it's caused by sunlight, don't go in the sun."
259
720042
1880
buna güneş sebep olur,
güneşe çıkmayın."
güneşe çıkmayın."
12:17
I actually think a far more important message
260
721922
2736
Aslında çok daha önemli bir mesaj;
12:20
is that there are benefits as well as risks to sunlight.
261
724658
3424
güneş ışığının riskleri kadar
yararları olduğudur.
yararları olduğudur.
12:23
Yes, sunlight is the major alterable risk factor for skin cancer,
262
728082
5753
Evet, güneş ışığı, cilt kanserini
değiştirebilen başlıca risk faktörüdür,
değiştirebilen başlıca risk faktörüdür,
12:29
but deaths from heart disease are a hundred times higher
263
733835
2871
fakat kalp hastalığı ölümleri,
cilt kanseri ölümlerinden
cilt kanseri ölümlerinden
12:32
than deaths from skin cancer.
264
736706
1952
100 kat daha fazladır.
12:34
And I think that we need to be more aware of,
265
738658
2649
Daha dikkatli olmamızı
ve fayda-zarar dengesini
ve fayda-zarar dengesini
12:37
and we need to find the risk-benefit ratio.
266
741307
2079
bulmamız gerektiğini düşünüyorum.
12:39
How much sunlight is safe,
267
743386
1472
Ne kadar güneş ışığı güvenli
12:40
and how can we finesse this best for our general health?
268
744858
4200
ve genel sağlığımız için
en iyisini bulmayı nasıl becerebiliriz?
en iyisini bulmayı nasıl becerebiliriz?
12:44
So, thank you very much indeed.
269
749058
2180
Gerçekten çok teşekkür ederim.
12:47
(Applause)
270
751238
6897
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Richard Weller - DermatologistDermatologist Richard Weller wants to know: Why are Scots so sick?
Why you should listen
Edinburgh-native Richard Weller was studying medicine in Australia when something suddenly struck him as odd: Why are the Scots so sick? Australians suffer from heart disease at one-third the rate that Britons do, with lower death rates from heart attacks and heart failure, and fewer strokes overall. When Weller looked into it, this wasn't unique to Australia and England: In fact, there are wide gaps in mortality even within the UK, a gradient which maps roughly ... geographically? A five-degree change in latitude -- between London and Edinburg, for example -- shows a nearly 20 percent higher rate of mortality. Weller and his team have been working ever since to crack this mysterious gap, and most recently their research shows it may be related to exposure to sunlight. Nitric oxide (NO), a chemical transmitter produced by the skin and stored in great reserves, is released by exposure to UV rays, and this in turn is very important to cardiovascular health.
Weller is a senior lecturer in Dermatology at the University of Edinburgh. His two areas of study are the role of NO in human skin physiology and the role of skin barrier function deficiencies in atopic disease.
Richard Weller | Speaker | TED.com