TEDxPerth
Hamish Jolly: A shark-deterrent wetsuit (and it's not what you think)
Hamish Jolly: Köpek balığını engelleyici dalış elbisesi (ve tahmin ettiğiniz şey değil)
Filmed:
Readability: 5.4
2,723,690 views
Avustralya'nın okyanuslarında bir yüzücü olan Hamish Jolly, meraklı köpek balıklarının onu potansiyel bir besin kaynağı sanmasını önleyecek bir dalış elbisesi istiyordu (Bu olay, istatistiksel olarak nadir olsa da, elbette ki bu akıbetten kaçınmaya değer). Arkadaşlarıyla beraber, bir grup bilim adamıyla çalışarak yeni bir yaklaşım geliştirdi: Bir köpek balığı kafesi veya zincirden örülü bir kıyafet değil, yalnızca bir köpek balığının nasıl gördüğünü giderek daha çok anlamamızdan faydalanan akıllı bir kıyafet.
Hamish Jolly - Inventor, ocean swimmer
Hamish Jolly brings his entrepreneurial eye to the rare but viscerally terrifying issue of shark attacks. Full bio
Hamish Jolly brings his entrepreneurial eye to the rare but viscerally terrifying issue of shark attacks. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Scientific breakthrough,
0
1202
1509
Bilimsel ilerlemeler,
00:14
the kind that can potentially save lives,
1
2711
2613
özellikle potansiyel olarak hayat kurtarabilecek olanlar,
00:17
can sometimes be lying right out in the open
2
5324
2064
bazen oralarda bir yerlerde onu keşfetmemiz
00:19
for us to discover,
3
7388
1562
için bekler.
00:20
in the evolved, accumulated body
4
8950
2206
Örneğin evrilmiş, birikmiş
00:23
of human anecdote, for example,
5
11156
2592
insana dair hikâyelerde
00:25
or in the time-tested adaptations
6
13748
2026
veya çevremizdeki doğal yaşamda gözlemlediğimiz
00:27
that we observe in the natural world around us.
7
15774
3462
zamana karşı test edilmiş uyarlamalarda.
00:31
Science starts with observation,
8
19236
2620
Bilim gözlemle başlar,
00:33
but the trick is to identify the patterns and signatures
9
21856
3396
ancak işin püf noktası başka türlü
00:37
that we might otherwise dismiss
10
25252
1945
efsane veya tesadüf diyerek kabul etmeyeceğimiz
00:39
as myth or coincidence,
11
27197
1867
kalıpları ve işaretleri belirlemek,
00:41
isolate them, and test them with scientific rigor.
12
29064
3853
onları izole edip bilimsel kesinlikle test etmektir.
00:44
And when we do, the results will often surprise.
13
32917
4058
Ve bunu yapınca, sonuçlar çoğunlukla şaşırtır.
00:48
Western Australia has had a particular problem
14
36975
1880
Batı Avustralya'nın son üç yıldır köpek balığı
00:50
with shark attacks over the last three years,
15
38855
3215
saldırıları ile ilgili dikkat çekici bir problemi oldu,
00:54
unfortunately and tragically culminating
16
42070
2181
talihsiz ve üzücü bir şekilde bu
00:56
in five fatal shark attacks in a 10-month period
17
44251
3080
10 aylık süreçte beş ölümcül köpek balığı
00:59
during that time.
18
47331
1760
saldırısı gerçekleşmiştir.
01:01
But Western Australia is not alone in this.
19
49091
2129
Ancak Batı Avustralya bu konuda yalnız değildir.
01:03
The incident of shark engagements on humans
20
51220
2905
Köpek balıklarının insanlara saldırdığı olaylar
01:06
is escalating worldwide.
21
54125
2344
dünya çapında artmaktadır.
01:08
And so it's not surprising, perhaps,
22
56469
1744
Ve belki de sürpriz değil ama,
01:10
that in July of this year,
23
58213
1643
bu sene Temmuz ayında
01:11
Shark Attack Mitigation Systems in collaboration
24
59856
2479
Köpek balığı Saldırısı Azaltma Sistemleri (SAMS),
01:14
with the University of Western
Australia Oceans Institute
Australia Oceans Institute
25
62335
3064
Batı Avustralya Okyanus Enstitüsü ile birlikte
01:17
made an announcement which captured the attention
26
65399
2774
dünya basınının ve dünya genelindeki
01:20
of the worldwide media and of ocean users
27
68173
2236
okyanustan yararlananların dikkatini
01:22
worldwide,
28
70409
1791
çeken bir duyuru yaptı
01:24
and that was around the development of technology
29
72200
1731
ve bu duyuru köpek balığı saldırıları riskini azaltmak veya düşürmek için
01:25
to mitigate or reduce the risk of shark attack
30
73931
2641
köpek balıklarının görebildiği şeylerle ilgili bilime dayalı
01:28
based on the science of what sharks can see.
31
76572
3148
bir teknolojinin geliştirildiği ile ilgiliydi.
01:31
And I have for you today
32
79720
1589
Benim bugün anlatacağım şey
01:33
the story of that journey,
33
81309
1867
bu yolculuğun hikâyesi,
01:35
but also the notion that science can be
34
83176
2340
aynı zamanda bilimin icat yapmak kadar
01:37
as powerful as a translator
35
85516
2465
tercüman olmak konusunda da çok güçlü
01:39
as it can be for invention.
36
87981
3359
olabileceği nosyonu.
01:43
When we began this process,
37
91340
1706
Bu sürece başladığımızda,
01:45
we were looking, it was about three years ago,
38
93046
3182
araştırıyorduk, ki bu yaklaşık üç sene önceydi
01:48
and we'd just had the first two fatal shark attacks
39
96228
3422
ve Batı Avustralya'daki ilk iki ölümcül köpek balığı
01:51
in Western Australia,
40
99650
1771
saldırısını yaşamıştık.
01:53
and by chance, in a previous role,
41
101421
2207
Ve bir önceki pozisyonumdayken tesadüfen
01:55
I happened to be having dinner with Harry Butler.
42
103628
2923
Harry Butler'la akşam yemeği yedim.
01:58
Now Harry Butler, who most Australians
would know is a famous naturalist,
would know is a famous naturalist,
43
106551
3707
Çoğu Avustralyalının bildiği ünlü bir doğa bilimcisi olan Harry Butler,
02:02
had spent a lot of time in the marine environment.
44
110258
2335
deniz ortamında çok zaman harcamıştır.
02:04
Harry Butler is a precursor, if you like,
45
112593
2106
Harry Butler bir bakıma vefat etmiş
02:06
to the late Steve Irwin.
46
114699
1911
olan Steve Irwin'in selefidir.
02:08
When I asked him about
47
116610
1311
Ona bu sorunun çözümünün ne
02:09
what the solution to the problem might be,
48
117921
3298
olabileceğini sorduğumda,
02:13
the answer was quite surprising.
49
121219
1512
cevap oldukça şaşırtıcıydı.
02:14
He said, "Take a black wetsuit,
50
122731
1875
Şöyle söyledi, "Siyah bir dalış kıyafeti al,
02:16
band it in yellow stripes like a bumblebee,
51
124606
2765
yaban arısına benzeyen sarı şeritlerle bantla,
02:19
and you'll be mimicking the warning systems
52
127371
2288
böylece deniz canlılarının çoğunun
02:21
of most marine species."
53
129659
2309
ikaz sistemini taklit edeceksin."
02:23
I didn't think about that much at the time,
54
131968
1898
O sırada bunun hakkında pek fazla düşünmedim
02:25
and it wasn't until the next three
fatal shark attacks happened,
fatal shark attacks happened,
55
133866
3590
ve bir sonraki üç ölümcül köpek balığı saldırısı
02:29
and it caused me to think,
56
137456
1434
olunca da bu fikrin
02:30
maybe there's some merit to this idea.
57
138890
2131
belki de düşünmeye değer olduğuna ikna oldum.
02:33
And I turned to the web
58
141021
1465
Ve internete
02:34
to see if there might be some clues.
59
142486
2255
herhangi bir ipucu var mı diye baktım.
02:36
And it turns out the web is awash
60
144741
2277
Ve internetin bu çeşit bir düşünceyi
02:39
with this sort of evidence that supports
61
147018
2396
destekleyen bu tipteki kanıtlarla
02:41
this sort of thinking.
62
149414
1562
dolu olduğu ortaya çıktı.
02:42
So biologically, there are plenty of species
63
150976
1984
Yani biyolojik olarak, suda gizlenmek ya da
02:44
that display banding or patterns, warning patterns,
64
152960
2596
saldırılmaya karşı ikaz etmek için
02:47
to either be cryptical in the water
65
155556
1702
şeritler veya desenler, ikaz desenleri
02:49
or warn against being attacked,
66
157258
2584
sergileyen pek çok tür vardır,
02:51
not the least of which is the pilot fish
67
159842
2113
ki yaşamının büyük bir kısmını köpek balığının
02:53
which spends a big slab of its life
68
161955
2156
faaliyetleri etrafında geçiren
02:56
around the business end of a shark.
69
164111
2279
pilot balığı da buna dâhildir.
02:58
On the human side, Walter Starck, an oceanographer,
70
166390
3091
İnsanlara gelince, bir deniz bilimcisi olan Walter Starck,
03:01
has been painting his wetsuit since the 1970s,
71
169481
2862
dalış kıyafetini 1970'lerden beri boyamaktadır
03:04
and anthropologically,
72
172343
1622
ve antropolojik olarak
03:05
Pacific island tribes painted themselves in bands
73
173965
3630
Pasifik adaları kabileleri köpek balığı tanrısını
03:09
in a sea snake ceremony
74
177595
1781
uzaklaştırmak için deniz yılanı seremonisinde
03:11
to ward off the shark god.
75
179376
2594
kendilerini şerit şerit boyarlardı.
03:13
So what's going on here?
76
181970
1442
O zaman burada neler olup bitiyor?
03:15
Is this an idea lying wide out in the open
77
183412
2878
Bu fikir, oralarda bir yerlerde onu düşünmemiz ve
03:18
for us to consider and define?
78
186290
3131
ortaya koymamız için mi bekliyor?
03:21
We know that sharks use a range of sensors
79
189421
4369
Biliyoruz ki, köpek balıkları harekete geçince,
03:25
when they engage, particularly for attack,
80
193790
3372
özellikle de saldırı için, çok çeşitli duyular kullanır,
03:29
but the sight sensor is the one that they use
81
197162
1960
ancak görüş algısını hedeflerini belirlemek
03:31
to identify the target, and particularly
82
199122
1564
için kullanırlar, özellikle de
03:32
in the last number of meters before the attack.
83
200686
3734
saldırıdan önceki son birkaç metrede.
03:36
It makes sense to pay attention
to the biological anecdote
to the biological anecdote
84
204420
2958
Biyolojik hikâyelere kulak vermek mantıklı geliyor,
03:39
because that's time-tested evolution
85
207378
1852
çünkü bunlar binlerce yıl boyunca
03:41
over many millennia.
86
209230
2473
zamana karşı test edilmiş evrimleşmelerdir.
03:43
But isn't human anecdote also an evolution of sorts,
87
211703
3477
Ancak insana dair hikâyeler de bir çeşit evrim değil midir,
03:47
the idea that there's a kernel of truth
88
215180
1731
gerçeğin özünün olduğu fikri,
03:48
thought to be important,
89
216911
1592
önemli olduğu düşünülen,
03:50
passed down from generation to generation,
90
218503
3285
nesilden nesile geçen,
03:53
so that it actually ends up shaping human behavior?
91
221788
3315
böylece aslında insan davranışlarını şekillendiren?
03:57
I wanted to test this idea.
92
225103
1660
Bu fikri test etmek istedim.
03:58
I wanted to put some science
93
226763
1218
Bu hikâyelere dayalı kanıtlara
03:59
to this anecdotal evidence,
94
227981
2336
biraz bilim eklemek istedim,
04:02
because if science could support this concept,
95
230317
1956
çünkü eğer bilim bu görüşü desteklerse,
04:04
then we might have at least part of the solution
96
232273
2095
o zaman burnumuzun dibindeki köpek balığı saldırılarına
04:06
to shark attack right under our very nose.
97
234368
3058
bir nebze olsun çözümümüz olabilir.
04:09
To do that, I needed some experts
98
237426
1795
Bunu yapmak için, köpek balığı görüşü ve
04:11
in shark vision and shark neurology,
99
239221
1853
köpek balığı sinir biliminde bazı uzmanlara ihtiyacım vardı
04:13
and a worldwide search, again,
100
241074
1809
ve dünya çapında bir araştırma beni tekrar
04:14
led to the University of W.A.
101
242883
1439
University of W.A. (Batı Avustralya Üniversitesi)'ya götürdü,
04:16
on the doorstep here, with the Oceans Institute.
102
244322
2403
burada yanıbaşında Okyanus Enstitüsü olan.
04:18
And professor Nathan Hart and his team
103
246725
2597
Profesör Nathan Hart ve ekibi,
04:21
had just written a paper which tells us,
104
249322
2660
yırtıcı köpek balıklarının siyah-beyaz veya gri tonda
04:23
confirms that predatory sharks see
105
251982
2352
gördüklerini teyit eden, bunu söyleyen
04:26
in black and white, or grayscale.
106
254334
2863
yeni bir makale yazmışlardı.
04:29
So I called up Nathan,
107
257197
1803
Bunun üzerine Nathan'ı bu fikir hakkında aradım,
04:31
a little bit sheepishly, actually, about this idea
108
259000
1866
aslında biraz da korkarak,
04:32
that maybe we could use these patterns and shapes
109
260866
1881
belki bu desen ve şekilleri köpek balığı saldırısı riskini
04:34
to produce a wetsuit to try and
mitigate the risk of shark attack,
mitigate the risk of shark attack,
110
262747
3506
azaltmaya çalışmak için dalış kıyafeti üretmek üzere kullanabiliriz diye
04:38
and fortunately, he thought that was a good idea.
111
266253
2172
ve neyse ki, o da bunun iyi bir fikir olduğunu düşündü.
04:40
So what ensued is a collaborative bit of research
112
268425
2462
Böylece Batı Avustralya Eyalet İdaresi tarafından desteklenen
04:42
supported by the West Australian State Government.
113
270887
2624
işbirliğine dayalı bir araştırma ortaya çıktı.
04:45
And we did three key things.
114
273511
2559
Ve üç önemli şey yaptık.
04:48
The first is that we mapped the characteristics,
115
276070
2720
Öncelikle üç ana yırtıcı köpek balığının,
04:50
the physical characteristics of the eyes
116
278790
2020
yani büyük beyaz, kaplan ve boğa köpek balığının
04:52
of the three main predatory sharks,
117
280810
1938
gözlerinin karakteristiklerini,
04:54
so the great white, tiger and bull shark.
118
282748
3718
fiziksel karakteristiklerini çıkardık.
04:58
We did that genetically
119
286466
1554
Bunu genetik olarak yaptik ve
05:00
and we did that anatomically.
120
288020
2900
bunu anatomik olarak yaptık.
05:02
The next thing we did was to understand,
121
290920
1842
Yaptığımız bir sonraki şey,
05:04
using complex computer modeling,
122
292762
1435
kompleks bilgisayar modellemeyi kullanarak
05:06
what that eye can see
123
294197
2054
gözün farklı derinliklerde, mesafelerde,
05:08
at different depths, distances,
124
296251
1769
ışık koşulları ve okyanustaki su berraklığında
05:10
light conditions, and water clarity in the ocean.
125
298020
4241
ne gördüğünü anlamaktı.
05:14
And from there, we were able to pinpoint
126
302261
1190
Ve bundan sonra iki temel karakteristiği
05:15
two key characteristics:
127
303451
1800
saptamayı başardık:
05:17
what patterns and shapes would present the wearer
128
305251
3033
Hangi desenler ve şekiller giyeni suda gizli
05:20
as hidden or hard to make out in the water, cryptic,
129
308284
3232
veya zor anlaşılır, kriptik olarak gösterir
05:23
and what patterns and shapes might provide
130
311516
1496
ve hangi desenler ve şekiller en fazla
05:25
the greatest contrast but provide the greatest
131
313012
2921
kontrastı, daha bozuk bir görünüşü sağlar.
05:27
breakup of profile
132
315933
1457
Bu sayede kişi köpek balığı
05:29
so that that person wasn't confused for shark prey
133
317390
3644
avı veya köpek balığı yemi
05:33
or shark food.
134
321034
2353
ile karıştırılmaz.
05:35
The next thing we needed to do was to convert this
135
323387
2192
Bir sonraki yapmamız gereken şey, bunu insanların
05:37
into wetsuits that people might actually wear,
136
325579
2749
gerçekte giyebileceği dalış kıyafetlerine çevirmekti
05:40
and to that end, I invited Ray Smith,
137
328328
2622
ve bu sebeple bir sörfçü, endüstriyel tasarımcı,
05:42
a surfer, industrial designer, wetsuit designer,
138
330950
3230
dalış kıyafeti tasarımcısı olan Ray Smith'i davet ettim,
05:46
and in fact the guy that designed
the original Quiksilver logo,
the original Quiksilver logo,
139
334180
2362
ki kendisi aslında orijinal Quiksilver logosunu tasarımlayan kişiydi,
05:48
to come over and sit with the science team
140
336542
2285
gelip bilim ekibiyle oturarak
05:50
and interpret that science
141
338827
3596
bu bilimi insanların giyebileceği
05:54
into aesthetic wetsuits that
people might actually wear.
people might actually wear.
142
342423
3142
estetik dalış kıyafetlerine dönüştürecekti.
05:57
And here's an example of one of the first drawings.
143
345565
2456
Ve işte ilk çizimlerden bir örnek.
06:00
So this is what I call a "don't eat me" wetsuit.
144
348021
3004
Bu, benim "beni yeme" olarak adlandırdığım dalış kıyafeti.
06:03
So this takes that banding idea,
145
351025
4269
İşte bu kıyafet, bantlama fikrini alıyor,
06:07
takes that banding idea, it's highly visible,
146
355294
2586
bantlama fikrini alıyor, oldukça dikkat çekici,
06:09
provides a highly disruptive profile,
147
357880
2005
oldukça rahatsız edici bir profil sağlıyor,
06:11
and is intended to prevent the shark
148
359885
1827
köpek balığını sıradan bir yiyecek olabileceğiniz
06:13
from considering that you would be ordinary food,
149
361712
2668
fikrinden alıkoymak için tasarlanmış
06:16
and potentially even create confusion for the shark.
150
364380
3346
ve köpek balığında kafa karışıklığı dahi yaratabilir.
06:19
And this one's configured to go with a surfboard.
151
367726
3775
Ve bir sörf tahtası ile de beraber kullanılmak üzere tasarlanmıştır.
06:23
You can see that dark, opaque panel on the front,
152
371501
2613
Öndeki koyu, opak parçayı görüyorsunuz
06:26
and it's particularly better for the surface,
153
374114
2727
ve bu özellikle arkadan ışığın gelip
06:28
where being backlit and providing a silhouette
154
376841
2848
bir siluet yaratmasının problem olduğu bir durumda
06:31
is problematic.
155
379689
1612
yüzey için daha iyi.
06:33
Second iteration is the cryptic wetsuit,
156
381301
2908
İkinci iterasyon ise kriptik dalış kıyafeti
06:36
or the one which attempts to hide the wearer
157
384209
1611
veya giyen kişiyi su sütununda
06:37
in the water column.
158
385820
1490
saklamaya çalışanı.
06:39
There are three panels on this suit,
159
387310
1690
Bu giyside üç tane parça bulunuyor
06:41
and in any given conditions,
160
389000
1624
ve hangi koşulda olursa olsun
06:42
one or more of those panels
161
390624
1355
bu parçalardan biri veya birkaçı
06:43
will match the reflective spectra of the water
162
391979
2590
tamamen veya kısmen kaybolmak için
06:46
so as to disappear fully or partially,
163
394569
2599
suyun yansıtıcı tayfına uyacaktır,
06:49
leaving the last panel or panels
164
397168
2192
son parça veya parçalar da su sütununda
06:51
to create a disruptive profile in the water column.
165
399360
2887
karmaşa sağlayan bir profil yaratacaktır.
06:54
And this one's particularly well-suited
166
402247
2165
Bu kıyafet de, özellikle dalış konfigürasyonu için
06:56
to the dive configuration,
167
404412
2447
daha uygundur,
06:58
so when you're deeper under the water.
168
406859
3068
yani suyun derinlerindeyken.
07:01
So we knew that we had
169
409927
1710
Biliyorduk ki, burada gerçekten de
07:03
some really solid science here.
170
411637
1770
sağlam bir bilgiye sahibiz.
07:05
We knew, if you wanted to stand out,
171
413407
1626
Biliyorduk ki, eğer dikkat çekmek istiyorsanız,
07:07
you needed to look stripy,
172
415033
1172
çizgili görünmek zorundaydınız
07:08
and we knew if you wanted to be cryptic,
173
416205
1424
ve biliyorduk ki, eğer kriptik olmak istiyorsanız,
07:09
you needed to look like this.
174
417629
1552
buna benzemek zorundaydınız.
07:11
But the acid test is always going to be,
175
419181
1826
Ancak köpek balıklarının bu desen ve şekiller söz konusu olduğunda
07:13
how would sharks really behave
176
421007
1332
gerçekten nasıl davranacağına
07:14
in the context of these patterns and shapes.
177
422339
2731
ilişkin asit testi her zaman olacaktır.
07:17
And testing to simulate a person in a wetsuit
178
425070
3311
Ve doğal ortamındaki yırtıcı bir köpek balığı ile birlikte
07:20
in the water with a predatory shark
179
428381
1548
suyun içinde dalış kıyafeti giyen
07:21
in a natural environment
180
429929
1366
bir kişiyi simule etmek için test yapmak
07:23
is actually a lot harder than you might think.
181
431295
1952
aslında düşündüğünüzden daha zor olabilir.
07:25
(Laughter)
182
433247
3351
(Gülüşmeler)
07:28
So we have to bait the rig,
183
436598
2566
Yani tuzak kurmak zorundaydık,
07:31
because we need to get the statistical number
184
439164
1544
çünkü bilimsel kanıt elde etmek için
07:32
of samples through to get the scientific evidence,
185
440708
3024
yeterli sayıda numuneyi almaya ihtiyacımız vardı
07:35
and by baiting the rig,
186
443732
789
ve tuzak kurarak bariz olarak
07:36
we're obviously changing shark behavior.
187
444521
2229
köpek balığının davranışını değiştiriyoruz.
07:38
We can't put humans in the water.
188
446750
1817
İnsanları suya koyamıyoruz.
07:40
We're ethically precluded from even using
189
448567
2886
Suda insana benzer şekiller kullanarak tuzak
07:43
humanoid shapes and baiting them up in the water.
190
451453
2647
kurmamız dahi etik olarak mümkün değil.
07:46
But nevertheless, we started the testing process
191
454100
2272
Ancak bütün bunlara rağmen, test etme sürecine
07:48
in January of this year,
192
456372
1848
bu yılın Ocak ayında
07:50
initially with tiger sharks
193
458220
1136
önce kaplan köpek balıkları ile,
07:51
and subsequently with great white sharks.
194
459356
3339
ardından da büyük beyaz köpek balıkları ile başladık.
07:54
The way we did that
195
462695
1435
Bunu yapmamızın yolu,
07:56
was to get a perforated drum which is full of bait,
196
464130
4755
içi yemle dolu bir delikli bidon alarak suni kauçukla
08:00
wrap it in a neoprene skin,
197
468885
1896
sarmalayıp,
08:02
and then run two stereo underwater cameras
198
470781
2563
sonra da köpek balığının bu tuzağa
08:05
to watch how the shark
actually engages with that rig.
actually engages with that rig.
199
473344
3349
ne şekilde davrandığını seyretmek üzere iki stereo su altı kamerası ile çekim yapmaktı.
08:08
And because we use stereo,
200
476693
1688
Stereo kullandığımız için de,
08:10
we can capture all the statistics
on how big the shark is,
on how big the shark is,
201
478381
2792
köpek balığının ne büyüklükte olduğu, hangi açıdan geldiği,
08:13
what angle it comes in at, how quickly it leaves,
202
481173
2256
ne hızda ayrıldığı ve davranışının nasıl olduğu
08:15
and what its behavior is
203
483429
1856
konusunda subjektif değil, gözleme dayalı
08:17
in an empirical rather than a subjective way.
204
485285
3206
tüm istatistikleri elde edebiliyorduk.
08:20
Because we needed to
preserve the scientific method,
preserve the scientific method,
205
488491
2488
Bilimsel metodu korumamız gerektiği için de,
08:22
we ran a control rig
206
490979
1698
normal siyah bir dalış kıyafetine benzeyen
08:24
which was a black neoprene rig
207
492677
3712
siyah bir suni kauçuk tuzak
08:28
just like a normal black wetsuit
208
496389
1809
olan kontrol tuzağını
08:30
against the, what we call,
209
498198
1479
SAMS teknolojisi tuzağı adını verdiğimiz
08:31
SAMS technology rig.
210
499677
2128
olanla karşılaştırdık.
08:33
And the results were not just exciting,
211
501805
2728
Sonuçlar sadece heyecan verici değil,
08:36
but very encouraging,
212
504533
1438
aynı zamanda umut vericiydi
08:37
and today I would like to just give you a snapshot
213
505971
2548
ve size bugün bu deneylerin
08:40
of two of those engagements.
214
508519
3662
ikisinden görüntüler göstermek istiyorum.
08:44
So here we've got a four-meter tiger shark
215
512181
2120
İşte burada yaklaşık bir buçuk dakika
08:46
engaging the black control rig,
216
514301
3087
önce karşılaştığı
08:49
which it had encountered about
217
517388
1341
siyah kontrol tuzağı ile ilgilenen
08:50
a minute and a half before.
218
518729
3960
dört metrelik bir kaplan köpek balığımız var.
09:11
Now that exact same shark had engaged,
219
539780
2430
Aynı köpek balığı yaklaşık sekiz dakika önce
09:14
or encountered this SAMS rig,
220
542210
1830
bu SAMS tuzağıyla, Elude SAMS
09:16
which is the Elude SAMS rig,
221
544040
1612
tuzağıyla uğraşmıştı
09:17
about eight minutes before,
222
545652
1179
veya karşılaşmıştı,
09:18
and spent six minutes circling it, hunting for it,
223
546831
3143
altı dakika çevresinde dolanarak,
09:21
looking for what it could
smell and sense but not see,
smell and sense but not see,
224
549974
2805
avlanmaya çalışarak, koklayıp hissetmeye çalışarak
09:24
and this was the final engagement.
225
552779
2472
zaman harcamış, ancak görememişti ve bu son yaptığı hareketti.
09:29
Great white sharks are more
confident than the tigers,
confident than the tigers,
226
557734
2953
Büyük beyaz köpek balıkları, kaplan köpek balıklarından daha çok kendine güvenir
09:32
and here you see great white shark
227
560687
2048
ve burada büyük beyaz köpek balığının
09:34
engaging a control rig,
228
562735
1407
kontrol tuzağıyla karşılaşmasını görüyorsunuz,
09:36
so a black neoprene wetsuit,
229
564142
1833
işte siyah suni kauçuk dalış elbisesi
09:37
and going straight to the bottom,
230
565975
1584
ve doğrudan altına doğru gidiyor,
09:39
coming up
231
567559
2551
yukarı yönelip
09:42
and engaging.
232
570110
3037
üzerine atlıyor.
09:46
In contrast to the SAMS technology rig,
233
574257
2683
SAMS teknolojisi tuzağının tam tersi,
09:48
this is the banded one,
234
576940
1469
bu ise bantlı olanı,
09:50
where it's more tactile,
235
578409
1941
burada daha duyarlı,
09:52
it's more investigative,
236
580350
1510
daha araştırmacı,
09:53
it's more apprehensive,
237
581860
1634
daha kaygılı
09:55
and shows a reluctance to come straight in and go.
238
583494
4005
ve doğrudan gelip saldırmak konusunda tereddüt gösteriyor.
10:08
(Applause)
239
596297
7303
(Alkış)
10:18
So, it's important for us that all
the testing is done independently,
the testing is done independently,
240
606601
4276
Bizim için bütün testlerin bağımsız olarak yapılması önemli
10:22
and the University of W.A. is doing the testing.
241
610877
2318
ve testleri Batı Avustralya Üniversitesi yapıyor.
10:25
It'll be an ongoing process.
242
613195
1752
Bu devam eden bir süreç olacak.
10:26
It's subject to peer review and subject to publication.
243
614947
2409
Emsal değerlendirmeleri yapılacak ve yayınlar çıkarılacak.
10:29
It's so important that this concept
244
617356
2343
Bu konseptin bilimle
10:31
is led with the science.
245
619699
1798
yürütülmesi çok önemli.
10:33
From the perspective of Shark
Attack Mitigation Systems,
Attack Mitigation Systems,
246
621497
2244
Köpek balığı Saldırısı Azaltma Sistemleri'nin bakış açısına göre,
10:35
we're a biotechnology licensing company,
247
623741
2405
biz bir biyoteknoloji lisanslama şirketiyiz,
10:38
so we don't make wetsuits ourselves.
248
626146
2287
yani dalış kıyafetlerini tek başımıza yapmıyoruz.
10:40
We'll license others to do that.
249
628433
2280
Bunu yapmaları için başkalarına lisans vereceğiz.
10:42
But I thought you might be interested
250
630713
959
SAMS teknolojisinin dalış kıyafetine
10:43
in seeing what SAMS technology looks like
251
631672
2001
uyarlanmış hâlini görmek istersiniz
10:45
embedded in a wetsuit, and to that end,
252
633673
2999
diye düşündüm, bu sebeple,
10:48
for the first time, live, worldwide --
253
636672
3216
ilk kez canlı olarak tüm dünyada...
10:51
(Laughter) —
254
639888
1974
(Gülüşmeler)
10:53
I can show you what biological adaptation,
255
641862
2896
Size biyolojik adaptasyonun,
10:56
science and design looks like in real life.
256
644758
3527
bilim ve tasarımın gerçek hayatta nasıl göründüğünü gösterebilirim.
11:00
So I can welcome Sam, the surfer,
257
648285
1897
İşte sörfçü Sam'i davet ediyorum
11:02
from this side. Where are you, Sam?
258
650182
2708
bu taraftan. Neredesin Sam?
11:04
(Applause)
259
652890
1796
(Alkış)
11:06
And Eduardo.
260
654686
1670
Ve Eduardo.
11:08
(Applause)
261
656356
1816
(Alkış)
11:10
Cheers, mate.
262
658172
2694
Sağol dostum.
11:12
Cheers.
263
660866
2090
Teşekkürler.
11:14
Thanks, gentlemen. (Applause)
264
662956
4964
Teşekkürler, baylar. (Alkış)
11:21
So what have we done here?
265
669656
1287
Evet burada ne yaptık?
11:22
Well, to my mind, rather than take a blank sheet
266
670943
3017
Bana göre, boş bir sayfa alıp
11:25
and use science as a tool for invention,
267
673960
3320
bilimi icat yapmak üzere kullanmak yerine,
11:29
we've paid attention to the biological evidence,
268
677280
2856
biyolojik kanıtları dikkate aldık,
11:32
we've put importance to the
269
680136
1690
insanların anlattıklarına dayalı kanıtlara
11:33
human anecdotal evidence,
270
681826
1710
önem verdik
11:35
and we've used science as a tool
271
683536
3082
ve bilimi buna tercüman olmak üzere
11:38
for translation,
272
686618
1403
kullandık,
11:40
translation of something that was already there
273
688021
2227
hâlihazırda olan bir şeyi insanlığın yararına kullanılabilecek
11:42
into something that we can
use for the benefit of mankind.
use for the benefit of mankind.
274
690248
3571
bir şeye dönüştürmek için.
11:45
And it strikes me that this idea of science
275
693819
1924
Ve bilimi icat etmek yerine dönüştürmek
11:47
as a tool for translation rather than invention
276
695743
3056
için bir araç olarak kullanma fikrinin,
11:50
is one that we can apply much more widely than this
277
698799
2664
yenilikçilik arayışında bundan daha geniş kapsamda
11:53
in the pursuit of innovation.
278
701463
1947
uygulayabileceğimiz bir şey olması beni etkiliyor.
11:55
After all, did the Wright brothers
279
703410
2325
Nihayetinde, Wright kardeşler
11:57
discover manned flight,
280
705735
2052
insanlı uçuşu keşif mi etti,
11:59
or did they observe the biological fact of flight
281
707787
3189
yoksa uçuşu biyolojik bir olay olarak gözlemleyerek
12:02
and translate that mechanically, replicate it
282
710976
3192
bunu insanların kullanabileceği şekilde kopyalayıp
12:06
in a way that humans could use?
283
714168
2517
mekanik bir hâle mi dönüştürdü?
12:08
As for the humble wetsuit,
284
716685
1534
Naçizane dalış elbisesine gelince,
12:10
who knows what oceanwear will look like
285
718219
1941
suda giyilen giysiler iki sene, beş sene
12:12
in two years' time, in five years' time
286
720160
2951
veya elli sene içinde kim bilir neye benzeyecek.
12:15
or in 50 years' time, but with this new thinking,
287
723111
3092
Ancak bu yeni düşünce şekliyle,
12:18
I'm guessing there's a fair chance
288
726203
1266
simsiyah olmaması oldukça büyük
12:19
it won't be pure black.
289
727469
1721
bir olasılık.
12:21
Thank you.
290
729190
2169
Teşekkürler.
12:23
(Applause)
291
731359
3911
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Hamish Jolly - Inventor, ocean swimmerHamish Jolly brings his entrepreneurial eye to the rare but viscerally terrifying issue of shark attacks.
Why you should listen
Hamish Jolly is an ocean swimmer and kitesurfer who's committed to creating sustainable businesses through innovation management, business development, business management, program management, investment analysis and finance. In 2006, Jolly was listed in Western Australian Business News' 40 Under 40 business leaders.
Formerly Director of Strategy and Ventures at BankWest, Jolly was responsible for group strategy and mergers and acquisitions. He is a qualified Chartered Accountant and fulfils a number of Board positions including Botanic Gardens and Parks Authority Board of Management (Kings Park). He most recently consulted as the Chief Executive Officer of Greening Australia, Australia’s largest environmental not-for-profit organisation and formerly a Director of Ajilon, where he was part of the leadership team for one of the top-3 management and technology consulting firms in Western Australia.
Hamish Jolly | Speaker | TED.com