TEDxPerth
Hamish Jolly: A shark-deterrent wetsuit (and it's not what you think)
Hamish Jolly: Bộ đồ lặn "chống chỉ định" cá mập ( và nó không như bạn nghĩ )
Filmed:
Readability: 5.4
2,723,690 views
Hmaish Jolly, một tay đi biển người Úc, mong muốn có được một bộ đồ lặn giúp anh khỏi bị nhầm lẫn với bữa ăn tiềm năng di động của lũ cá mập hiếu kì. (Trường hợp, theo thống kê, là hiếm gặp nhưng đủ tồi tệ để phòng tránh) Làm việc với một nhóm các nhà khoa học, anh và bạn bè mang đến một ý tưởng --- Không phải lồng sắt, cũng không phải giáp sắt, chỉ là một bộ đồ lặn trơn bóng, giúp ta hiểu hơn về tầm nhìn của cá mập.
Hamish Jolly - Inventor, ocean swimmer
Hamish Jolly brings his entrepreneurial eye to the rare but viscerally terrifying issue of shark attacks. Full bio
Hamish Jolly brings his entrepreneurial eye to the rare but viscerally terrifying issue of shark attacks. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Scientific breakthrough,
0
1202
1509
Đột phá trong khoa học,
00:14
the kind that can potentially save lives,
1
2711
2613
thứ có thể cứu được
nhiều mạng người,
nhiều mạng người,
00:17
can sometimes be lying right out in the open
2
5324
2064
đôi khi lại nằm ngay trước mắt,
00:19
for us to discover,
3
7388
1562
ẩn trong tiến trình tiến hóa
00:20
in the evolved, accumulated body
4
8950
2206
của cơ thể con người
00:23
of human anecdote, for example,
5
11156
2592
00:25
or in the time-tested adaptations
6
13748
2026
hay trong sự thích nghi theo thời gian
00:27
that we observe in the natural world around us.
7
15774
3462
từ thế giới tự nhiên quanh ta.
Khoa học khởi đầu từ quan sát,
00:31
Science starts with observation,
8
19236
2620
nhưng thủ thuật để nhận biết
các mẫu hình và đặc thù
các mẫu hình và đặc thù
00:33
but the trick is to identify the patterns and signatures
9
21856
3396
mà ta đã vô tình
bỏ sót
bỏ sót
00:37
that we might otherwise dismiss
10
25252
1945
00:39
as myth or coincidence,
11
27197
1867
đó là: tách riêng chúng ra
và kiểm tra kĩ lưỡng bằng khoa học.
và kiểm tra kĩ lưỡng bằng khoa học.
00:41
isolate them, and test them with scientific rigor.
12
29064
3853
00:44
And when we do, the results will often surprise.
13
32917
4058
Kết quả thường sẽ
gây ngạc nhiên.
gây ngạc nhiên.
Miền Tây nước Úc vừa gặp
vấn đề đặc biệt
vấn đề đặc biệt
00:48
Western Australia has had a particular problem
14
36975
1880
00:50
with shark attacks over the last three years,
15
38855
3215
với sự tấn công của cá mập
trong 3 năm gần đây.
trong 3 năm gần đây.
00:54
unfortunately and tragically culminating
16
42070
2181
Thật không may và bi thảm
khi có 5 vụ cá mập làm chết người
chỉ trong 10 tháng
chỉ trong 10 tháng
00:56
in five fatal shark attacks in a 10-month period
17
44251
3080
00:59
during that time.
18
47331
1760
01:01
But Western Australia is not alone in this.
19
49091
2129
Không chỉ riêng miền Tây nước Úc,
01:03
The incident of shark engagements on humans
20
51220
2905
số lượng những vụ cá mập
"săn" người thế này
"săn" người thế này
01:06
is escalating worldwide.
21
54125
2344
gia tăng trên toàn cầu.
Điều này không
thực sự bất ngờ
thực sự bất ngờ
01:08
And so it's not surprising, perhaps,
22
56469
1744
01:10
that in July of this year,
23
58213
1643
khi vào tháng 7 năm nay,
01:11
Shark Attack Mitigation Systems in collaboration
24
59856
2479
Bộ Phòng Chống Cá Mập Tấn Công ( SAMS)
01:14
with the University of Western
Australia Oceans Institute
Australia Oceans Institute
25
62335
3064
cùng với trường Đại Học
Hải Dương Tây Úc
Hải Dương Tây Úc
01:17
made an announcement which captured the attention
26
65399
2774
đã công bố điều,
thu hút sự chú ý của truyền thông
thu hút sự chú ý của truyền thông
01:20
of the worldwide media and of ocean users
27
68173
2236
và những người đi biển
trên khắp thế giới.
trên khắp thế giới.
01:22
worldwide,
28
70409
1791
01:24
and that was around the development of technology
29
72200
1731
Đó là phát triển công nghệ
01:25
to mitigate or reduce the risk of shark attack
30
73931
2641
giúp hạn chế hoặc giảm thiểu
nguy cơ cá mập tấn công
nguy cơ cá mập tấn công
01:28
based on the science of what sharks can see.
31
76572
3148
dựa trên nền tảng :
Cá mập có thể nhìn thấy gì.
Cá mập có thể nhìn thấy gì.
01:31
And I have for you today
32
79720
1589
Hôm nay, tôi sẽ kể cho các bạn
01:33
the story of that journey,
33
81309
1867
câu chuyện của hành trình đó,
01:35
but also the notion that science can be
34
83176
2340
cũng là quan điểm cho rằng
khoa học
khoa học
01:37
as powerful as a translator
35
85516
2465
có sức mạnh như một thông dịch viên
01:39
as it can be for invention.
36
87981
3359
trong lĩnh vực sáng chế.
01:43
When we began this process,
37
91340
1706
Khoảng 3 năm về trước,
01:45
we were looking, it was about three years ago,
38
93046
3182
chúng tôi bắt đầu
nghiên cứu
nghiên cứu
01:48
and we'd just had the first two fatal shark attacks
39
96228
3422
từ sau hai vụ cá mập
làm chết người đầu tiên
làm chết người đầu tiên
01:51
in Western Australia,
40
99650
1771
tại miền Tây nước Úc,
01:53
and by chance, in a previous role,
41
101421
2207
và tình cờ thay,
01:55
I happened to be having dinner with Harry Butler.
42
103628
2923
tôi đã có dịp
ăn tối cùng Harry Butler
ăn tối cùng Harry Butler
01:58
Now Harry Butler, who most Australians
would know is a famous naturalist,
would know is a famous naturalist,
43
106551
3707
một nhà tự nhiên học nổi tiếng,
02:02
had spent a lot of time in the marine environment.
44
110258
2335
Ông dành rất nhiều thời gian
nghiên cứu
nghiên cứu
02:04
Harry Butler is a precursor, if you like,
45
112593
2106
môi trường biển
và là người tiền nhiệm
và là người tiền nhiệm
02:06
to the late Steve Irwin.
46
114699
1911
của Steve Irwin .
02:08
When I asked him about
47
116610
1311
Khi tôi hỏi ông ấy
02:09
what the solution to the problem might be,
48
117921
3298
giải pháp nào cho vấn đề này,
02:13
the answer was quite surprising.
49
121219
1512
thì câu trả lời khá là kinh ngạc
02:14
He said, "Take a black wetsuit,
50
122731
1875
" Lấy một bộ đồ lặn,
02:16
band it in yellow stripes like a bumblebee,
51
124606
2765
sơn sọc vàng như ong nghệ,
02:19
and you'll be mimicking the warning systems
52
127371
2288
và tập tành học theo
hệ thống cảnh giác
hệ thống cảnh giác
02:21
of most marine species."
53
129659
2309
của phần lớn các loài dưới biển."
02:23
I didn't think about that much at the time,
54
131968
1898
Tôi, vào lúc đó, không mấy quan tâm
02:25
and it wasn't until the next three
fatal shark attacks happened,
fatal shark attacks happened,
55
133866
3590
cho tới khi ba vụ cá mập
tấn công kế tiếp xảy ra,
tấn công kế tiếp xảy ra,
02:29
and it caused me to think,
56
137456
1434
tôi nhận ra,
02:30
maybe there's some merit to this idea.
57
138890
2131
có lẽ ý tưởng này
đáng được tuyên dương.
đáng được tuyên dương.
02:33
And I turned to the web
58
141021
1465
Vậy nên, tôi thử tìm kiếm trên mạng
02:34
to see if there might be some clues.
59
142486
2255
02:36
And it turns out the web is awash
60
144741
2277
và phát hiện ra tràn ngập
02:39
with this sort of evidence that supports
61
147018
2396
các loại bằng chứng như thế này,
02:41
this sort of thinking.
62
149414
1562
củng cố cho suy nghĩ đó.
02:42
So biologically, there are plenty of species
63
150976
1984
Xét về mặt sinh học, có vô vàn loài
02:44
that display banding or patterns, warning patterns,
64
152960
2596
phô ra các dải màu
và kiểu hình mang tính cảnh báo,
và kiểu hình mang tính cảnh báo,
02:47
to either be cryptical in the water
65
155556
1702
để ẩn mình trong nước
02:49
or warn against being attacked,
66
157258
2584
hoặc đề phòng bị tấn công,
02:51
not the least of which is the pilot fish
67
159842
2113
Cá thuyền (pilot fish)
02:53
which spends a big slab of its life
68
161955
2156
dành ra hẳn một phần lớn quãng đời
02:56
around the business end of a shark.
69
164111
2279
để làm trợ thủ đắc lực cho cá mập.
02:58
On the human side, Walter Starck, an oceanographer,
70
166390
3091
Về phía con người thì, Walter Starck,
một nhà hải dương học,
một nhà hải dương học,
03:01
has been painting his wetsuit since the 1970s,
71
169481
2862
đã và đang tô vẽ
cho đồ lặn từ những năm 1970,
cho đồ lặn từ những năm 1970,
03:04
and anthropologically,
72
172343
1622
Xét về khía cạnh nhân loại học,
03:05
Pacific island tribes painted themselves in bands
73
173965
3630
các bộ tộc thuộc vùng đảo
Thái Bình Dương đã tự tô vẽ
Thái Bình Dương đã tự tô vẽ
03:09
in a sea snake ceremony
74
177595
1781
trong lễ cúng tế rắn biển
03:11
to ward off the shark god.
75
179376
2594
để xua đi thần cá mập.
03:13
So what's going on here?
76
181970
1442
Vậy chuyện gì đang diễn ra?
03:15
Is this an idea lying wide out in the open
77
183412
2878
Phải chăng đây là 1 ý tưởng
rõ rành rạch
rõ rành rạch
03:18
for us to consider and define?
78
186290
3131
để ta suy ngẫm và phát triển ?
03:21
We know that sharks use a range of sensors
79
189421
4369
Cá mập sử dụng
nhiều loại phần tử cảm ứng
nhiều loại phần tử cảm ứng
03:25
when they engage, particularly for attack,
80
193790
3372
khi giao chiến, tấn công,
03:29
but the sight sensor is the one that they use
81
197162
1960
nhưng lại dùng cảm ứng thị lực
để xác định mục tiêu
để xác định mục tiêu
03:31
to identify the target, and particularly
82
199122
1564
03:32
in the last number of meters before the attack.
83
200686
3734
đặc biệt, ở vài mét cuối cùng
trước khi tấn công.
trước khi tấn công.
03:36
It makes sense to pay attention
to the biological anecdote
to the biological anecdote
84
204420
2958
Việc chú ý tới điều vặt
về mặt sinh học này thực sự có lý
về mặt sinh học này thực sự có lý
03:39
because that's time-tested evolution
85
207378
1852
bởi đó là sự tiến hóa
qua nhiều thiên niên kỉ.
qua nhiều thiên niên kỉ.
03:41
over many millennia.
86
209230
2473
03:43
But isn't human anecdote also an evolution of sorts,
87
211703
3477
Liệu giai thoại loài người
cũng là sự tiến hóa về loài,
cũng là sự tiến hóa về loài,
03:47
the idea that there's a kernel of truth
88
215180
1731
rằng chỉ một phần sự thật
cũng được xem là quan trọng,
cũng được xem là quan trọng,
03:48
thought to be important,
89
216911
1592
03:50
passed down from generation to generation,
90
218503
3285
để được truyền từ thế hệ này
sang thế hệ kia,
sang thế hệ kia,
03:53
so that it actually ends up shaping human behavior?
91
221788
3315
và ăn sâu vào việc tái tạo
hành vi con người ?
hành vi con người ?
03:57
I wanted to test this idea.
92
225103
1660
Tôi muốn kiểm chứng bằng cách
đặt nó dưới góc nhìn khoa học
đặt nó dưới góc nhìn khoa học
03:58
I wanted to put some science
93
226763
1218
03:59
to this anecdotal evidence,
94
227981
2336
04:02
because if science could support this concept,
95
230317
1956
bởi vì nếu được khoa học củng cố,
04:04
then we might have at least part of the solution
96
232273
2095
chúng ta phần nào đã
có cách giải quyết
có cách giải quyết
04:06
to shark attack right under our very nose.
97
234368
3058
cho việc cá mập tấn công.
04:09
To do that, I needed some experts
98
237426
1795
Để làm được như vậy, tôi cần vài chuyên gia
về tầm nhìn và thần kinh học cá mập,
về tầm nhìn và thần kinh học cá mập,
04:11
in shark vision and shark neurology,
99
239221
1853
04:13
and a worldwide search, again,
100
241074
1809
một nghiên cứu toàn cầu,
một lần nữa,
một lần nữa,
04:14
led to the University of W.A.
101
242883
1439
dẫn tới trường Đại Học W.A.
04:16
on the doorstep here, with the Oceans Institute.
102
244322
2403
và viện Hải Dương Học.
04:18
And professor Nathan Hart and his team
103
246725
2597
Giáo sư Nathan Hart
cùng với đội ngũ của ông ấy
cùng với đội ngũ của ông ấy
04:21
had just written a paper which tells us,
104
249322
2660
cũng vừa hoàn thành một bản luận
04:23
confirms that predatory sharks see
105
251982
2352
chứng thực rằng cá mập săn mồi
04:26
in black and white, or grayscale.
106
254334
2863
chỉ thấy màu trắng - đen,
hoặc thang màu xám.
hoặc thang màu xám.
04:29
So I called up Nathan,
107
257197
1803
Tôi liên lạc với Nathan,
dù có đôi chút lúng túng, về ý tưởng
dù có đôi chút lúng túng, về ý tưởng
04:31
a little bit sheepishly, actually, about this idea
108
259000
1866
04:32
that maybe we could use these patterns and shapes
109
260866
1881
sử dụng những kiểu mẫu
và hình dáng này
và hình dáng này
04:34
to produce a wetsuit to try and
mitigate the risk of shark attack,
mitigate the risk of shark attack,
110
262747
3506
đúc ra một bộ đồ lặn
giảm thiểu nguy cơ cá mập tấn công,
giảm thiểu nguy cơ cá mập tấn công,
04:38
and fortunately, he thought that was a good idea.
111
266253
2172
và ông ấy cho rằng đây là 1 ý hay.
04:40
So what ensued is a collaborative bit of research
112
268425
2462
Tiếp theo
là hợp tác nghiên cứu
là hợp tác nghiên cứu
04:42
supported by the West Australian State Government.
113
270887
2624
được khuyến khích bởi
Ủy Ban Tây Úc.
Ủy Ban Tây Úc.
04:45
And we did three key things.
114
273511
2559
Chúng tôi đã làm đúng
ba điều then chốt.
ba điều then chốt.
04:48
The first is that we mapped the characteristics,
115
276070
2720
Điều thứ nhất: xâu chuỗi
các đặc tính,
các đặc tính,
04:50
the physical characteristics of the eyes
116
278790
2020
đặc điểm thể trạng mắt
04:52
of the three main predatory sharks,
117
280810
1938
của ba loài cá mập săn mồi chính :
04:54
so the great white, tiger and bull shark.
118
282748
3718
cá mập trắng, cá mập hổ và cá mập bò.
04:58
We did that genetically
119
286466
1554
Chúng tôi thực hành trên khía cạnh
di truyền và tổ chức cấu trúc hình thể.
di truyền và tổ chức cấu trúc hình thể.
05:00
and we did that anatomically.
120
288020
2900
05:02
The next thing we did was to understand,
121
290920
1842
Tiếp theo là tìm hiểu,
những gì mắt nhìn thấy
những gì mắt nhìn thấy
05:04
using complex computer modeling,
122
292762
1435
05:06
what that eye can see
123
294197
2054
sử dụng kiểu mô hình phức tạp
trên máy tính,
trên máy tính,
05:08
at different depths, distances,
124
296251
1769
tại những mực sâu, khoảng cách
05:10
light conditions, and water clarity in the ocean.
125
298020
4241
điều kiện ánh sáng, độ trong khác nhau.
05:14
And from there, we were able to pinpoint
126
302261
1190
Từ đó, chỉ ra
hai đặc tính chủ yếu:
hai đặc tính chủ yếu:
05:15
two key characteristics:
127
303451
1800
05:17
what patterns and shapes would present the wearer
128
305251
3033
những kiểu và hình dáng này
sẽ làm cho người mặc
sẽ làm cho người mặc
05:20
as hidden or hard to make out in the water, cryptic,
129
308284
3232
khó bị nhận ra dưới nước,
05:23
and what patterns and shapes might provide
130
311516
1496
tạo ra tương phản lớn nhất
cũng như
cũng như
05:25
the greatest contrast but provide the greatest
131
313012
2921
05:27
breakup of profile
132
315933
1457
giúp họ không bị nhầm lẫn là
con mồi hay thức ăn của cá mập.
con mồi hay thức ăn của cá mập.
05:29
so that that person wasn't confused for shark prey
133
317390
3644
05:33
or shark food.
134
321034
2353
Điều cần làm tiếp theo là chuyển
những thông tin này
những thông tin này
05:35
The next thing we needed to do was to convert this
135
323387
2192
05:37
into wetsuits that people might actually wear,
136
325579
2749
vào loại đồ lặn
mà người ta có thể mặc,
mà người ta có thể mặc,
05:40
and to that end, I invited Ray Smith,
137
328328
2622
để làm được điều đó,
tôi đã mời Ray Smith,
tôi đã mời Ray Smith,
05:42
a surfer, industrial designer, wetsuit designer,
138
330950
3230
một tay lướt sóng, nhà thiết kế
công nghiệp và đồ lặn,
công nghiệp và đồ lặn,
05:46
and in fact the guy that designed
the original Quiksilver logo,
the original Quiksilver logo,
139
334180
2362
người đã thiết kế
logo đầu tiên của Quiksilver,
logo đầu tiên của Quiksilver,
05:48
to come over and sit with the science team
140
336542
2285
đến để bàn với đội nghiên cứu
05:50
and interpret that science
141
338827
3596
và chuyển thể loại khoa học đó
05:54
into aesthetic wetsuits that
people might actually wear.
people might actually wear.
142
342423
3142
vào trong những bộ đồ lặn
có thẩm mỹ và mặc được.
có thẩm mỹ và mặc được.
05:57
And here's an example of one of the first drawings.
143
345565
2456
Đây là một trong những bản phác đầu.
06:00
So this is what I call a "don't eat me" wetsuit.
144
348021
3004
Tôi gọi nó là "Đừng "chén" tôi".
06:03
So this takes that banding idea,
145
351025
4269
Bộ đồ này thể hiện ý tưởng sơn màu,
06:07
takes that banding idea, it's highly visible,
146
355294
2586
ở mức độ
có thể nhìn thấy rõ rệt nhất
có thể nhìn thấy rõ rệt nhất
06:09
provides a highly disruptive profile,
147
357880
2005
tạo một nhân ảnh "dễ vỡ",
06:11
and is intended to prevent the shark
148
359885
1827
ngăn cá mập để ý đến bạn
06:13
from considering that you would be ordinary food,
149
361712
2668
như loại thức ăn thông thường,
06:16
and potentially even create confusion for the shark.
150
364380
3346
thậm chí làm nó bối rối.
Bộ đồ này đi kèm
với một tấm ván lướt sóng.
với một tấm ván lướt sóng.
06:19
And this one's configured to go with a surfboard.
151
367726
3775
Bạn có thể thấy cái ván
tối màu, đục mờ phía trước ấy,
tối màu, đục mờ phía trước ấy,
06:23
You can see that dark, opaque panel on the front,
152
371501
2613
06:26
and it's particularly better for the surface,
153
374114
2727
nó hoạt động tốt hơn
trên bề mặt nước,
trên bề mặt nước,
06:28
where being backlit and providing a silhouette
154
376841
2848
nơi ngược sáng
và khó để tạo ra
và khó để tạo ra
06:31
is problematic.
155
379689
1612
bóng hình thể.
06:33
Second iteration is the cryptic wetsuit,
156
381301
2908
Mẫu thứ hai là một bộ đồ
khó thể nhận diện,
khó thể nhận diện,
06:36
or the one which attempts to hide the wearer
157
384209
1611
giấu người mặc
06:37
in the water column.
158
385820
1490
trong những cột nước.
06:39
There are three panels on this suit,
159
387310
1690
Có 3 mảng trên bộ đồ,
06:41
and in any given conditions,
160
389000
1624
trong bất cứ điều kiện nào,
06:42
one or more of those panels
161
390624
1355
một hay nhiều mảng này
06:43
will match the reflective spectra of the water
162
391979
2590
sẽ khớp với quang phổ
phản xạ của nước
phản xạ của nước
06:46
so as to disappear fully or partially,
163
394569
2599
biến mất hoàn toàn
hoặc một phần nào đó,
hoặc một phần nào đó,
06:49
leaving the last panel or panels
164
397168
2192
những mảng còn lại
06:51
to create a disruptive profile in the water column.
165
399360
2887
tạo nên một nhân ảnh
dễ phai mờ trong cột nước.
dễ phai mờ trong cột nước.
06:54
And this one's particularly well-suited
166
402247
2165
Lần này, nó đặc biệt phù hợp
06:56
to the dive configuration,
167
404412
2447
cho nhu cầu của nghề lặn,
06:58
so when you're deeper under the water.
168
406859
3068
chẳng hạn như lúc xuống sâu dưới biển.
07:01
So we knew that we had
169
409927
1710
Chúng tôi biết rằng mình có được
nền tảng khoa học vững chắc.
nền tảng khoa học vững chắc.
07:03
some really solid science here.
170
411637
1770
07:05
We knew, if you wanted to stand out,
171
413407
1626
nếu muốn mình nổi bật,
bạn cần phải trông thật "ngựa vằn",
bạn cần phải trông thật "ngựa vằn",
07:07
you needed to look stripy,
172
415033
1172
07:08
and we knew if you wanted to be cryptic,
173
416205
1424
nếu muốn ẩn mình đi,
bạn cần phải trông như thế này.
bạn cần phải trông như thế này.
07:09
you needed to look like this.
174
417629
1552
07:11
But the acid test is always going to be,
175
419181
1826
Nhưng buổi kiểm tra xương máu
sẽ luôn là
sẽ luôn là
07:13
how would sharks really behave
176
421007
1332
cá mập hành động ra sao
07:14
in the context of these patterns and shapes.
177
422339
2731
khi chạm mặt với
những mẫu hình này.
những mẫu hình này.
07:17
And testing to simulate a person in a wetsuit
178
425070
3311
Thử nghiệm bằng cách lấy thế thân
mặc đồ lặn để trong nước
mặc đồ lặn để trong nước
07:20
in the water with a predatory shark
179
428381
1548
với một con cá mập ăn thịt,
trong môi trường tự nhiên
trong môi trường tự nhiên
07:21
in a natural environment
180
429929
1366
07:23
is actually a lot harder than you might think.
181
431295
1952
thì khó hơn nhiều
so với tưởng tượng.
so với tưởng tượng.
07:25
(Laughter)
182
433247
3351
(Tiếng cười)
07:28
So we have to bait the rig,
183
436598
2566
Chúng tôi phải gắn mồi câu hoàn chỉnh,
07:31
because we need to get the statistical number
184
439164
1544
để lấy số liệu cụ thể
07:32
of samples through to get the scientific evidence,
185
440708
3024
cùng với chứng cứ khoa học,
07:35
and by baiting the rig,
186
443732
789
bằng cách đó,
07:36
we're obviously changing shark behavior.
187
444521
2229
chúng tôi hiển nhiên thay đổi được
hành vi của con cá mập.
hành vi của con cá mập.
07:38
We can't put humans in the water.
188
446750
1817
Chúng tôi không thể nào
dùng người thật.
dùng người thật.
07:40
We're ethically precluded from even using
189
448567
2886
về đạo đức, cũng khó thể sử dụng
07:43
humanoid shapes and baiting them up in the water.
190
451453
2647
vật hình người làm mồi câu
ngâm trong nước.
ngâm trong nước.
07:46
But nevertheless, we started the testing process
191
454100
2272
Chúng tôi bắt đầu thực nghiệm
07:48
in January of this year,
192
456372
1848
vào tháng Một năm nay,
07:50
initially with tiger sharks
193
458220
1136
ban đầu là với cá mập hổ
07:51
and subsequently with great white sharks.
194
459356
3339
và sau này là cá mập trắng.
07:54
The way we did that
195
462695
1435
Cách làm là
lấy một cái trống thủng
lấy một cái trống thủng
07:56
was to get a perforated drum which is full of bait,
196
464130
4755
cho đầy mồi, bọc trong
một lớp cao su tổng hợp Neoprene,
một lớp cao su tổng hợp Neoprene,
08:00
wrap it in a neoprene skin,
197
468885
1896
08:02
and then run two stereo underwater cameras
198
470781
2563
tiếp theo là
chạy hai máy ghi hình dưới nước
chạy hai máy ghi hình dưới nước
08:05
to watch how the shark
actually engages with that rig.
actually engages with that rig.
199
473344
3349
theo dõi cách lũ cá
tiếp cận với miếng mồi giả.
tiếp cận với miếng mồi giả.
08:08
And because we use stereo,
200
476693
1688
Và vì dùng máy ghi nổi,
08:10
we can capture all the statistics
on how big the shark is,
on how big the shark is,
201
478381
2792
chúng tôi có thể bao quát dữ liệu
về kích thước của con cá mập,
về kích thước của con cá mập,
08:13
what angle it comes in at, how quickly it leaves,
202
481173
2256
góc độ mà nó tiến đến,
tốc độ mà nó bỏ đi,
tốc độ mà nó bỏ đi,
08:15
and what its behavior is
203
483429
1856
hành vi nào của nó thì
08:17
in an empirical rather than a subjective way.
204
485285
3206
theo bản năng hơn là do xúc tiến.
08:20
Because we needed to
preserve the scientific method,
preserve the scientific method,
205
488491
2488
Do phải lưu trữ
phương pháp khoa học này,
phương pháp khoa học này,
08:22
we ran a control rig
206
490979
1698
chúng tôi đã cho chạy
bộ đồ điều khiển
bộ đồ điều khiển
08:24
which was a black neoprene rig
207
492677
3712
màu đen bằng cao su Neoprene
08:28
just like a normal black wetsuit
208
496389
1809
như những bộ đồ lặn thông thường khác
08:30
against the, what we call,
209
498198
1479
chống lại công nghệ SAMS.
08:31
SAMS technology rig.
210
499677
2128
08:33
And the results were not just exciting,
211
501805
2728
Kết quả không chỉ khả quan,
mà còn rất khích lệ,
mà còn rất khích lệ,
08:36
but very encouraging,
212
504533
1438
08:37
and today I would like to just give you a snapshot
213
505971
2548
Hôm nay, tôi hân hạnh cho bạn
chiêm ngưỡng
chiêm ngưỡng
08:40
of two of those engagements.
214
508519
3662
hình ảnh của hai loại tiếp cận này.
08:44
So here we've got a four-meter tiger shark
215
512181
2120
Ở đây, ta có một con cá mập hổ dài 4m
08:46
engaging the black control rig,
216
514301
3087
từ từ tiến đến bộ điều khiển màu đen,
08:49
which it had encountered about
217
517388
1341
cái mà nó đã giáp mặt
khoảng một phút rưỡi trước đó.
khoảng một phút rưỡi trước đó.
08:50
a minute and a half before.
218
518729
3960
09:11
Now that exact same shark had engaged,
219
539780
2430
Cùng một con cá mập đó
tiếp xúc hay chạm mặt
tiếp xúc hay chạm mặt
09:14
or encountered this SAMS rig,
220
542210
1830
với bộ SAMS này,
09:16
which is the Elude SAMS rig,
221
544040
1612
một bộ SAMS Lẩn Tránh,
09:17
about eight minutes before,
222
545652
1179
tám phút trước đó,
09:18
and spent six minutes circling it, hunting for it,
223
546831
3143
nó đã dành khoảng sáu phút
dạo vòng và đánh mùi
dạo vòng và đánh mùi
để tìm ra thứ mà nó chỉ có thể ngửi
và cảm nhận chứ không nhìn thấy,
và cảm nhận chứ không nhìn thấy,
09:21
looking for what it could
smell and sense but not see,
smell and sense but not see,
224
549974
2805
09:24
and this was the final engagement.
225
552779
2472
Đây là lần cuối nó tấn công.
09:29
Great white sharks are more
confident than the tigers,
confident than the tigers,
226
557734
2953
Cá mập trắng thì tự tin hơn nhiều
so với cá mập hổ,
so với cá mập hổ,
09:32
and here you see great white shark
227
560687
2048
Bạn thấy nó tấn công bộ điều khiển,
09:34
engaging a control rig,
228
562735
1407
cũng như bộ đồ lặn màu đen Neoprene,
09:36
so a black neoprene wetsuit,
229
564142
1833
09:37
and going straight to the bottom,
230
565975
1584
và đi thẳng xuống tận cùng,
09:39
coming up
231
567559
2551
tiến đến
09:42
and engaging.
232
570110
3037
và tấn công.
09:46
In contrast to the SAMS technology rig,
233
574257
2683
Đối nghịch với bộ công nghệ SAMS,
09:48
this is the banded one,
234
576940
1469
đây là cái được sơn sọc,
09:50
where it's more tactile,
235
578409
1941
dễ tiếp xúc hơn,
09:52
it's more investigative,
236
580350
1510
dễ dò la hơn,
09:53
it's more apprehensive,
237
581860
1634
nhạy cảm hơn,
09:55
and shows a reluctance to come straight in and go.
238
583494
4005
nó chần chừ trong việc
tiến đến và xâu xé.
tiến đến và xâu xé.
10:08
(Applause)
239
596297
7303
(Vỗ tay)
10:18
So, it's important for us that all
the testing is done independently,
the testing is done independently,
240
606601
4276
Những thử nghiệm này đều được
xúc tiến riêng biệt
xúc tiến riêng biệt
trường Đại Học Miền Tây Nước Úc
thực hiện việc kiểm tra.
thực hiện việc kiểm tra.
10:22
and the University of W.A. is doing the testing.
241
610877
2318
10:25
It'll be an ongoing process.
242
613195
1752
Nó vẫn đang được tiến hành
10:26
It's subject to peer review and subject to publication.
243
614947
2409
được đánh giá và phổ biến.
10:29
It's so important that this concept
244
617356
2343
Khái niệm này rất cần
10:31
is led with the science.
245
619699
1798
được dẫn dắt bởi khoa học.
10:33
From the perspective of Shark
Attack Mitigation Systems,
Attack Mitigation Systems,
246
621497
2244
Theo Bộ Phòng Chống Cá Mập Tấn Công,
10:35
we're a biotechnology licensing company,
247
623741
2405
là công ty công nghệ sinh học
có giấy phép,
có giấy phép,
10:38
so we don't make wetsuits ourselves.
248
626146
2287
chúng tôi không thể tự tạo ra đồ lặn.
10:40
We'll license others to do that.
249
628433
2280
mà sẽ giao việc đó cho người khác.
10:42
But I thought you might be interested
250
630713
959
Nhưng tôi nghĩ sẽ hứng thú
khi chứng kiến Công Nghệ SAMS
khi chứng kiến Công Nghệ SAMS
10:43
in seeing what SAMS technology looks like
251
631672
2001
10:45
embedded in a wetsuit, and to that end,
252
633673
2999
được chuyển hóa vào bộ đồ lặn,
10:48
for the first time, live, worldwide --
253
636672
3216
lần đầu tiên, trực tiếp, toàn cầu --
10:51
(Laughter) —
254
639888
1974
( Tiếng cười) ---
10:53
I can show you what biological adaptation,
255
641862
2896
Tôi có thể chỉ cho các bạn
thích ứng sinh học,
thích ứng sinh học,
10:56
science and design looks like in real life.
256
644758
3527
khoa học và thiết kế
trông như thế nào ngoài đời thực.
trông như thế nào ngoài đời thực.
11:00
So I can welcome Sam, the surfer,
257
648285
1897
Vậy nên, mời Sam,
một tay lướt sóng,
một tay lướt sóng,
11:02
from this side. Where are you, Sam?
258
650182
2708
từ phía bên này không?
Cậu đâu rồi, Sam?
Cậu đâu rồi, Sam?
11:04
(Applause)
259
652890
1796
( Vỗ Tay)
11:06
And Eduardo.
260
654686
1670
Và Eduardo.
11:08
(Applause)
261
656356
1816
( Vỗ tay)
11:10
Cheers, mate.
262
658172
2694
Hân hạnh.
11:12
Cheers.
263
660866
2090
Hân hạnh.
11:14
Thanks, gentlemen. (Applause)
264
662956
4964
Xin cám ơn. ( Vỗ tay)
Chúng tôi đã làm được gì ?
11:21
So what have we done here?
265
669656
1287
11:22
Well, to my mind, rather than take a blank sheet
266
670943
3017
Thà lấy một tờ giấy trắng
11:25
and use science as a tool for invention,
267
673960
3320
và sử dụng khoa học
như công cụ sáng chế,
như công cụ sáng chế,
11:29
we've paid attention to the biological evidence,
268
677280
2856
chúng tôi chú ý đến
các chứng cứ sinh học,
các chứng cứ sinh học,
11:32
we've put importance to the
269
680136
1690
đặt nặng những bằng chứng
11:33
human anecdotal evidence,
270
681826
1710
về giai thoại của con người,
11:35
and we've used science as a tool
271
683536
3082
chúng tôi cũng đã sử dụng khoa học
như một công cụ thông dịch,
như một công cụ thông dịch,
11:38
for translation,
272
686618
1403
11:40
translation of something that was already there
273
688021
2227
thông dịch những gì có sẵn
11:42
into something that we can
use for the benefit of mankind.
use for the benefit of mankind.
274
690248
3571
thành thứ đem lại lợi ích
cho con người.
cho con người.
Tôi cho rằng
ý tưởng khoa học này
ý tưởng khoa học này
11:45
And it strikes me that this idea of science
275
693819
1924
11:47
as a tool for translation rather than invention
276
695743
3056
là một công cụ phiên dịch
hơn là một phát minh
hơn là một phát minh
11:50
is one that we can apply much more widely than this
277
698799
2664
thứ mà ta có thể áp dụng triệt để
và rộng rãi hơn
và rộng rãi hơn
11:53
in the pursuit of innovation.
278
701463
1947
trên con đường theo đuổi sự đổi mới.
11:55
After all, did the Wright brothers
279
703410
2325
Sau cùng thì, liệu có phải
anh em nhà Wright
anh em nhà Wright
11:57
discover manned flight,
280
705735
2052
đã khám phá ra
máy bay người lái,
máy bay người lái,
11:59
or did they observe the biological fact of flight
281
707787
3189
hay họ đã quan sát thấy
sự thật sinh học của việc bay lượn
sự thật sinh học của việc bay lượn
12:02
and translate that mechanically, replicate it
282
710976
3192
và phiên dịch nó theo cách
máy móc, kĩ thuật
máy móc, kĩ thuật
12:06
in a way that humans could use?
283
714168
2517
tái tạo nó theo cách
mà con người có thể sử dụng?
mà con người có thể sử dụng?
12:08
As for the humble wetsuit,
284
716685
1534
Còn về lĩnh vực đồ lặn,
12:10
who knows what oceanwear will look like
285
718219
1941
ai mà biết được sẽ như thế nào
12:12
in two years' time, in five years' time
286
720160
2951
trong vòng hai hay năm năm tới
thậm chí năm mươi năm.
thậm chí năm mươi năm.
12:15
or in 50 years' time, but with this new thinking,
287
723111
3092
Nhưng với suy nghĩ mới mẻ này,
12:18
I'm guessing there's a fair chance
288
726203
1266
tôi phỏng đoán rằng
bộ đồ đen tuyền
bộ đồ đen tuyền
12:19
it won't be pure black.
289
727469
1721
sẽ rất khó thể xảy ra.
12:21
Thank you.
290
729190
2169
Xin cám ơn.
12:23
(Applause)
291
731359
3911
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Hamish Jolly - Inventor, ocean swimmerHamish Jolly brings his entrepreneurial eye to the rare but viscerally terrifying issue of shark attacks.
Why you should listen
Hamish Jolly is an ocean swimmer and kitesurfer who's committed to creating sustainable businesses through innovation management, business development, business management, program management, investment analysis and finance. In 2006, Jolly was listed in Western Australian Business News' 40 Under 40 business leaders.
Formerly Director of Strategy and Ventures at BankWest, Jolly was responsible for group strategy and mergers and acquisitions. He is a qualified Chartered Accountant and fulfils a number of Board positions including Botanic Gardens and Parks Authority Board of Management (Kings Park). He most recently consulted as the Chief Executive Officer of Greening Australia, Australia’s largest environmental not-for-profit organisation and formerly a Director of Ajilon, where he was part of the leadership team for one of the top-3 management and technology consulting firms in Western Australia.
Hamish Jolly | Speaker | TED.com