TEDxCrenshaw
Niki Okuk: When workers own companies, the economy is more resilient
Niki Okuk: Çalışanlar şirkete sahip olunca, ekonomi daha güçlü hâle gelir
Filmed:
Readability: 4.2
1,262,890 views
Başka bir ekonomik gerçeklik mümkün - gerekli olan, herhangi bir yolla kâr elde etmek yerine, sürdürülebilirlik ve esnekliğe değer verecek bir ekonomik gerçekliktir. Niki Okuk, işçi sınıfının nasıl örgütlenebileceği, çalıştıkları işlerin sahipleri olabileceklerini ve kooperatif ekonomisi hakkındaki fikirlerini paylaşıyor; işçilerin kendileri için kararlar verebildikleri ve emeklerinin meyvelerinden yararlanabildikleri bir hayalin vizyonunu paylaşıyor.
Niki Okuk - Entrepreneur
Niki Okuk is working to create social and economic justice and worker dignity. Full bio
Niki Okuk is working to create social and economic justice and worker dignity. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Are you tired of your boss?
0
869
1511
(Alkışlar)
Patronunuzdan bıktınız mı?
Patronunuzdan bıktınız mı?
00:15
(Laughter)
1
3073
1356
(Gülüşmeler)
00:16
Are you tired of going to work
2
4453
1841
İşe gitmekten yoruldunuz mu?
00:18
and making money for other people?
3
6318
2433
ve diğer insanlara para kazandırmaktan?
00:21
And who are those people anyways?
4
9965
1576
Kim bu diğer insanlar yani?
00:23
Those people that make
money from your work.
money from your work.
5
11565
2079
Sizin emeğinizden para kazananlar
00:26
Well, they're capitalists.
6
14378
1898
Yani, kapitalistler.
00:28
They have capital,
7
16300
1276
Sermayeleri var
00:29
and they use your labor
to make more capital.
to make more capital.
8
17600
2667
ve sizin emeğinizi daha fazla
para kazanmak için kullanıyorlar.
para kazanmak için kullanıyorlar.
00:32
So if you're tired of going to work
9
20973
2074
İşe gitmekten ve diğer insanlara
00:35
and making money for other people,
10
23071
2205
para kazandırmaktan yorulduysanız
00:37
then you're probably like me --
11
25300
1668
muhtemelen siz de benim gibisiniz--
00:38
just tired of capitalism.
12
26992
1767
kapitalizmden yorulmuş!
00:41
Which is ironic, because I'm a capitalist.
13
29801
3022
Aslında bu biraz ironik,
çünkü ben bir kapitalistim.
çünkü ben bir kapitalistim.
00:44
(Laughter)
14
32847
1418
(Gülüşmeler)
00:46
I own a small business --
15
34289
1723
Küçük bir işletme sahibiyim--
00:48
Rco Tires in Compton.
16
36036
2524
Compton'da Rco Araba Lastikleri.
00:50
A few years ago, when I read Van Jones,
17
38584
1963
Birkaç yıl önce Van Jones'u okuduğumda
00:52
and he wrote, "Let's make
green collar jobs in the hood,"
green collar jobs in the hood,"
18
40571
2918
ve o, 'Haydi yeşil yakalı
pozisyonlar da olsun' dediğinde
pozisyonlar da olsun' dediğinde
00:55
I took him really seriously.
19
43513
2044
onu gerçekten ciddiye almıştım.
00:58
So I cofounded, own and operate
a tire recycling company,
a tire recycling company,
20
46088
3700
Ve sonunda lastik geri dönüştüren
bir şirket kurup yönetmeye başladım.
bir şirket kurup yönetmeye başladım.
01:01
and I'm really proud of what we've done.
21
49812
1962
Yaptığımız işle gerçekten gurur duyuyorum.
01:03
So far, we've recycled
a hundred million pounds of rubber.
a hundred million pounds of rubber.
22
51798
3373
Şuana dek 46 bin kilogram lastik
geri dönüştürdük.
geri dönüştürdük.
01:07
That's 21 million gallons of oil
diverted from landfills
diverted from landfills
23
55582
4025
Bu 21 milyon galon petrolün çıkartılıp
01:11
into new products.
24
59631
1164
yeni ürünlere dönüştürülmesine eşit.
01:13
(Cheers)
25
61235
1150
(Tezahüratlar)
01:14
We also employ about 15 guys --
26
62409
1649
Ayırca 15 çalışanımız var
01:16
mostly people of color,
27
64648
1549
çoğunluğu beyaz değil,
01:18
most of whom are felons,
28
66221
1370
çoğunluğu eski hükümlü,
01:19
and we pay above the minimum wage,
29
67615
1875
asgari ücretin üzerinde ücret veriyoruz
01:21
and we are now proud members
of the United Steelworkers Union.
of the United Steelworkers Union.
30
69514
2942
ve şuanda Birleşmiş Çelik İşçileri
Sendikası'na üyeyiz.
Sendikası'na üyeyiz.
01:24
(Applause)
31
72948
5559
(Alkışlar)
01:30
Now, Rco is not a cooperative now.
32
78531
2539
Rco şuanda bir kooperatif değil.
01:33
It's a privately held company
with community-minded ownership,
with community-minded ownership,
33
81094
3667
Topluluk aklına emanet özel mülkiyet
01:36
but I would like it to become one.
34
84785
1754
ama kooperatif olmasını istiyorum
01:38
I would like for them to fire the boss --
35
86563
2295
patronlarını kovmalarını istiyorum--
01:40
that's me.
36
88882
1339
ki o benim.
01:42
(Laughter)
37
90245
1048
(Gülüşmeler)
01:43
And I'm going to tell you why,
38
91317
1446
Ve sebebini size söyleyeceğim,
01:44
but first, let me tell you
how we got started.
how we got started.
39
92787
2322
önce, nasıl başladık onu anlatayım size.
Birçok insan soruyor,
01:47
So a lot of people ask,
40
95863
1150
01:49
"How did Rco come to be?"
41
97037
1434
Rco nasıl kuruldu?
01:50
And I have to be really honest.
42
98495
1538
Dürüst olmak gerekirse
01:52
I leveraged my white privilege.
43
100419
2005
Beyaz olma avantajımı kullandım.
01:54
So, here's how white privilege
worked for me and Rco.
worked for me and Rco.
44
102764
3653
Ve işte, beyaz olma avantajı
benim için ve Rco için şöyle işe yaradı.
benim için ve Rco için şöyle işe yaradı.
01:59
My white grandmother
was born on her family's plantation
was born on her family's plantation
45
107448
3845
Beyaz büyükannem ailesinin Arkansas'taki
02:03
in Arkansas in 1918.
46
111317
2654
çiftliğinde, 1918'de doğmuş.
02:05
She traveled with her white father west,
47
113995
2930
Beyaz babasıyla, petrol üretim patlamasını
takip etmek için
takip etmek için
02:08
following the oil boom.
48
116949
1569
batıya seyahat etmiş.
02:10
And he held various union oil jobs --
49
118542
3180
Babası petrol sendikalarında çalışmış--
02:13
jobs which would have never been given
to my black great-grandfather,
to my black great-grandfather,
50
121746
3461
ki bu işler, aynı vakitlerde orada yaşayan
siyahi büyük- büyükbabama
siyahi büyük- büyükbabama
02:17
had he lived here at the time.
51
125231
1530
asla verilmemiş.
02:19
Granny became a hairdresser
52
127742
1929
Büyükannem kuaförlük yapmaya başlar,
02:21
and then got a loan with her husband
53
129695
3905
Batı Los Angeles'taki evlerini
inşa eden kocasıyla birlikte
inşa eden kocasıyla birlikte
02:25
who built their home
in West Los Angeles --
in West Los Angeles --
54
133624
2070
bir kredi çekerler--
02:27
a loan which would never have been
given to a black family at the time.
given to a black family at the time.
55
135718
3478
ki bu kredi, o zamanlarda
asla bir siyahi aileye verilmemiş.
asla bir siyahi aileye verilmemiş.
02:32
And after my grandfather passed away,
56
140421
1836
Büyükbabam vefat ettikten sonra
02:34
my granny was able to keep that house
57
142281
1779
büyükannem evi korumayı başarabilmiş.
02:36
because she had his pension
and his health care
and his health care
58
144084
2677
Çünkü kocasının devlette çalıştığı
işten kalan
işten kalan
02:38
from a state job which he held,
59
146785
1768
emekli maaşı, sağlık sigortası varmış
02:40
which again, would have never been
given to a black man
given to a black man
60
148577
2622
ki yine aynı şekilde, 1960 yılındaki
ayrımcılık karşıtı
ayrımcılık karşıtı
02:43
before the anti-discrimination
act of the 1960s.
act of the 1960s.
61
151223
2386
yasadan önce hiç
siyahi erkeğin alınmadığı bir iş.
siyahi erkeğin alınmadığı bir iş.
02:46
So, you fast-forward 30 years,
62
154048
1858
Şimdi hızlıca 30 yıl ileri sarın
02:47
and I graduate,
63
155930
1388
ve mezun oldum,
02:49
and I want to start my own business
64
157342
1702
kendi işimi kurmak istedim.
02:51
with a pile of debt and a credit card,
65
159068
1877
Yığınla borç ve kredi kartıyla birlikte
02:52
and no experience in the tire industry.
66
160969
2343
ve tekerlek sektöründe sıfır tecrübeyle.
02:55
But I had what most people didn't have.
67
163336
2237
Birçoklarının sahip olmadığı
bir şeye sahiptim.
bir şeye sahiptim.
02:57
I had a clean, safe, free place to live.
68
165597
4479
Temiz, güvenli ve bedava
yaşayacak bir yerim vardı.
yaşayacak bir yerim vardı.
03:03
I moved in with my grandmother,
69
171036
1748
Büyükanneme taşındım.
03:04
and I was able to rent
our first warehouse,
our first warehouse,
70
172808
2325
Ve ilk depomuzu kiralayabildim,
03:07
buy our first truck,
71
175157
1176
ilk kamyonu alabildim,
03:08
pay our first employees,
72
176357
1560
çalışanlarımıza maaş ödeyebildim.
03:09
because I didn't have to worry
about paying myself,
about paying myself,
73
177941
2414
Çünkü kendime ödeme
yapmak zorunluluğum yoktu,
yapmak zorunluluğum yoktu,
03:12
because I didn't need to feed myself,
74
180379
1783
kendimi geçindirmek zorunda değildim.
03:14
because I am the direct beneficiary
of generations of white privilege.
of generations of white privilege.
75
182186
3541
Çünkü beyaz atalara sahip olma
avantajının direk yararlanıcısıydım.
avantajının direk yararlanıcısıydım.
03:18
Now, telling the story
of white privilege is important
of white privilege is important
76
186703
4064
Beyaz olma avantajını vurgulamak önemli
03:22
because very often people say,
77
190791
1429
çünkü herkes diyor ki
03:24
"Oh, we want more companies like yours.
78
192244
1858
seninki gibi daha fazla şirket istiyoruz.
03:26
We want more Rco's,
79
194126
1158
Daha çok Rco'lar olsun.
03:27
we want more black-owned businesses,
80
195308
1849
Siyahiler tarafından
kurulan işletmeler çoğalsın,
kurulan işletmeler çoğalsın,
03:29
female-led, triple bottom line,
81
197181
2664
kadın liderliğinde,
dört yapraklı yonca bulmak gibi.
dört yapraklı yonca bulmak gibi.
03:31
Ban the Box,
82
199869
1172
Eski hükümlüleri işe alan
03:33
green manufacturing companies," right?
83
201065
1962
geri dönüşüm esaslı işletmeler, öyle mi?
03:35
But the question we have to ask is,
where is the wealth?
where is the wealth?
84
203739
2643
Ama asıl sormanız gereken soru şu;
zenginlik nerede?
zenginlik nerede?
03:38
Where is the money?
85
206406
1151
Sermaye nerede?
03:39
Where's the capital in our communities
86
207581
1866
İstediğimiz işleri
yaratabilmemiz için
yaratabilmemiz için
03:41
to build the types
of businesses that we want?
of businesses that we want?
87
209471
2159
gerekli sermaye toplumumuzda nerede?
03:43
And in telling a story
of the white side of my family,
of the white side of my family,
88
211654
2548
Ailemin beyaz kısmı ile
ilgili hikâye anlatmak için
ilgili hikâye anlatmak için
siyahilerin ekonomiden nasıl
03:46
I needed a dozen ways
89
214226
1151
03:47
where blacks were excluded
from the economy,
from the economy,
90
215401
2061
dışlandıklarıyla ilgili
bir düzüne yola ihtiyacım var,
bir düzüne yola ihtiyacım var,
03:49
whereas the white side of my family
was able to gain access and traction,
was able to gain access and traction,
91
217486
3548
buna karşılık ailemin beyaz kısmının
servet edinebilmek için
servet edinebilmek için
03:53
and build wealth ...
92
221058
1396
ekonomiye erişimi mümkünken.
03:55
Primarily because racism
and capitalism are best homies, but --
and capitalism are best homies, but --
93
223224
4610
Çünkü temelde, ırkçılık
ve kapitalizm dosttur--
ve kapitalizm dosttur--
03:59
(Laughter)
94
227858
1802
(Gülüşmeler)
04:01
but what that means
is that when we ask ourselves,
is that when we ask ourselves,
95
229684
2453
ama bu demek oluyor ki,
kendimize sorduğumuzda
kendimize sorduğumuzda
04:04
"Why are our communities broke?" --
96
232161
2461
''Neden toplumumuz fakir?''
04:06
Like, we're not just broke
because we're broke;
because we're broke;
97
234646
2206
Çünkü sadece fakir değil,
aynı zamanda yoksul
aynı zamanda yoksul
04:08
we're broke for a reason.
98
236876
1335
yoksuluz çünkü sebebi var.
04:10
Historical context really does matter.
99
238235
2116
Tarihsel bağlam gerçekten önemli.
04:13
But our history
tells another story as well.
tells another story as well.
100
241710
2151
Tarihimiz aynı zamanda
bir şey daha söylüyor
bir şey daha söylüyor
04:15
There's this incredible book
called "Collective Courage,"
called "Collective Courage,"
101
243885
2688
'kitlesel cesaret' isminde
inanılmaz bir kitap var
inanılmaz bir kitap var
04:18
which is the story of how
thousands of African Americans
thousands of African Americans
102
246597
3216
binlerce Afrika köklenli Amerikalının
04:21
have been able to build
businesses and schools,
businesses and schools,
103
249837
2520
nasıl işletmeler ve
okullar kurabildiklerini anlatan;
okullar kurabildiklerini anlatan;
04:24
hospitals, farming cooperatives,
104
252381
2243
hastaneler ve tarım kooperatifleri
04:26
banks, financial institutions --
105
254648
1717
bankalar ve finansal kurumlar
04:28
entire communities
and sovereign economies,
and sovereign economies,
106
256389
2612
tüm bir toplumu ve egemen bir ekonomiyi
04:31
without a lot of capital.
107
259025
1422
hem de sermayeleri olmadan.
04:33
And they did it by working together
108
261037
1917
Bunu birlikte çalışarak başardılar,
04:34
and leveraging their community assets
109
262978
2407
toplumun sahip olduğu değerleri
borçlanarak
borçlanarak
04:37
and trusting each other
110
265409
1452
yatırım yaptılar
birbirlerine güvenerek
birbirlerine güvenerek
04:38
and putting solidarity first --
111
266885
1700
dayanışmayı ilk plana koyarak
04:40
not just profits by any means necessary.
112
268609
2799
geniş anlamıyla, sadece kârı değil
04:44
And they didn't have to wait around
for celebrities and athletes
for celebrities and athletes
113
272381
3312
şöhretlerin ve atletlerin para
getirmelerini
getirmelerini
04:47
to bring their money back to the hood.
114
275717
2286
beklemek zorunda değillerdi.
04:50
However, if you are
a celebrity or an athlete,
a celebrity or an athlete,
115
278027
2155
Şuanda bunu dinleyen
bir şöhret ya da
bir şöhret ya da
04:52
and you're listening to this,
116
280206
1393
atletseniz, lütfen
04:53
please feel free to bring your money.
117
281623
1786
bize para vermek
konusunda rahat olun.
konusunda rahat olun.
04:55
(Laughter)
118
283433
1642
(Gülüşmeler)
04:58
But they did it
through cooperative economics,
through cooperative economics,
119
286031
2236
Bunu kooperatif usulü hallettiler
05:00
because they knew
120
288291
1151
çünkü biliyorlardı ki
05:01
that capitalism was never
going to finance black liberation.
going to finance black liberation.
121
289466
3108
kapitalizm siyahilere
asla özgürlük getirmeyecekti.
asla özgürlük getirmeyecekti.
05:04
So, there are so many great
examples in this book,
examples in this book,
122
292943
4027
Bu kitapta birçok harika örnek var
05:08
and I suggest that everybody just read it
123
296994
2099
herkes bu kitabı mutlaka okumalı
05:11
because it answers
the question I asked earlier,
the question I asked earlier,
124
299117
2243
çünkü önceden sorduğum
soruların cevapları var
soruların cevapları var
05:13
which was where are we going
to get the wealth
to get the wealth
125
301384
2304
istediğimiz tarzda işletmeler
kurabilmek için
kurabilmek için
05:15
to build the types
of business that we want.
of business that we want.
126
303712
2076
imkanları nereden elde edebiliriz gibi.
05:17
And the answer is going to have
to be cooperative economics.
to be cooperative economics.
127
305812
2848
Ve cevap kooperatif ekonomisi
olmak zorunda.
olmak zorunda.
05:20
There's a lot of different
versions of cooperativism.
versions of cooperativism.
128
308684
2960
Kooperatifçiliğin çok çeşitli tipleri var
05:23
What I'm talking about today
is worker ownership.
is worker ownership.
129
311668
2420
bugün bahsettiğim, işçi mülkiyeti.
İşçi mülkiyetini
henüz duymamış olabilirsiniz,
henüz duymamış olabilirsiniz,
05:26
You may not have heard
of worker ownership,
of worker ownership,
130
314684
2009
05:28
but it's been an incredible tool
131
316717
1610
siyahilerin özgürleşmesi adına
05:30
for black economic liberation
for a century,
for a century,
132
318351
2081
son yüzyıl boyunca harika bir araç oldu,
05:32
and it's also working
all over the world right now.
all over the world right now.
133
320456
2409
tüm dünyada örneklerini de görebilirsiniz.
Siyahi Wall Street'i duymuş olabilirsiniz
05:35
You may have heard of Black Wall Street
134
323528
1918
05:37
or maybe the Zapatistas,
135
325470
1191
ya da belki Zapatistaları
05:38
but I'll give you an example
that's a little bit closer to home.
that's a little bit closer to home.
136
326685
3046
bize biraz daha yakın bir örnek vereceğim.
05:41
Right now, today, in South Bronx,
137
329755
2517
Şuanda, bugün, Güney Bronx'da
05:44
is the country's largest
worker-owned company.
worker-owned company.
138
332296
3197
ülkenin en büyük
işçi mülkiyetindeki firması var.
işçi mülkiyetindeki firması var.
05:47
It's called Cooperative
Home Care Associates,
Home Care Associates,
139
335517
2669
İsmi Home Care Associates Kooperatifi
05:50
and it was founded by black
and Latinx home care workers
and Latinx home care workers
140
338210
2960
siyahi ve Latino ev hizmetleri
işçileri tarafından kuruldu
işçileri tarafından kuruldu
05:53
who are now able
to pay themselves living wages,
to pay themselves living wages,
141
341194
3073
şuanda kendi kendilerine de
ücret ödemesi yapabiliyorlar.
ücret ödemesi yapabiliyorlar.
05:56
they have full-time hours,
142
344291
1255
Tam zamanlı çalışıyorlar,
05:57
they have benefits and a pension,
143
345570
1628
yan hakları ve emeklilik
ikramiyeleri var
ikramiyeleri var
05:59
through their membership
as a unit of SEIU.
as a unit of SEIU.
144
347222
2578
SEIU'nın bir birimi olarak
kendi üyelikleri sayesinde.
kendi üyelikleri sayesinde.
06:02
And these women owners now receive
a dividend back on their ownership
a dividend back on their ownership
145
350778
3848
Ve şimdi bu kadınlar, mülkiyetleri
üzerinden her yıl kâr eden bir
üzerinden her yıl kâr eden bir
06:06
every year that the company
has been profitable,
has been profitable,
146
354650
2293
şirketten kâr payı alıyorlar,
06:08
which has been most years.
147
356967
1380
ki epey zamandır durum bu
kâr ediyorlar.
kâr ediyorlar.
06:10
So they're able to really enjoy
the fruits of their labor
the fruits of their labor
148
358989
3921
Yani kendi emeklerinin
meyvesini yiyebiliyorlar
meyvesini yiyebiliyorlar
06:14
because they fired the boss.
149
362934
1658
çünkü patronu işten kovdular.
06:17
They don't have any big investors.
150
365299
1669
Büyük yatırımcıları yok.
06:18
They don't have fat-cat CEOs
151
366992
1608
Kodaman bir CEO'ları yok.
06:20
or absentee owners taking
the profit out of the company.
the profit out of the company.
152
368624
3056
Ya da hiç ortalarda görünmeyen ama
kâr payı alan şirket sahipleri.
kâr payı alan şirket sahipleri.
06:24
They each pay in
about 1,000 dollars over time
about 1,000 dollars over time
153
372137
3893
Mülkiyet hakkı kazanabilmek için
06:28
in order to gain ownership,
154
376054
1916
her biri 1000 dolar civarında
bir para ödüyor
bir para ödüyor
06:29
and now they own their job.
155
377994
1349
böylece kendi
işlerinin sahibi oluyorlar.
işlerinin sahibi oluyorlar.
06:32
Now, there's hundreds of more examples
of companies like this
of companies like this
156
380598
2985
Günümüzde bunun gibi
tüm ülkeye yayılmış
tüm ülkeye yayılmış
06:35
springing up all across the country.
157
383607
1834
yüzlerce örnek şirket var.
06:37
And I'm so inspired by what they're doing,
158
385465
3249
Yaptıkları şey benim için
çok ilham verici
çok ilham verici
06:40
because it really represents
an alternative
an alternative
159
388738
2485
çünkü şuanda sahip
olduğumuzun dışında
olduğumuzun dışında
06:43
to the type of economy we have now,
160
391247
2031
bir ekonomik modelin de
mümkün olduğunu ispat ediyor
mümkün olduğunu ispat ediyor
06:45
which exploits all of us.
161
393302
1362
hepimizi sömüren
bu modelin dışında.
bu modelin dışında.
06:47
It also represents an alternative
162
395319
1651
Başka bir alternatifi temsil ediyor
06:48
to waiting around for big investors
to bring chain stores,
to bring chain stores,
163
396994
3960
zincir mağazalar açmak için
bekleyen büyük yatırımcılara
bekleyen büyük yatırımcılara
06:52
or big-box stores to our communities,
164
400978
1772
veya toplumumuzdaki
büyük mağazalara
büyük mağazalara
06:54
because honestly,
those types of developments,
those types of developments,
165
402774
2276
çünkü dürüst olmak gerekirse,
bu tür yatırımlar
bu tür yatırımlar
06:57
they steal resources from our communities.
166
405074
2324
toplumumuzdan kaynak çalar.
06:59
They put our mom-and-pop shops
out of business,
out of business,
167
407422
2837
Anne babalarımız açtığı küçük işletmeleri
batırırlar,
batırırlar,
07:02
they make our entrepreneurs
into wage workers,
into wage workers,
168
410283
3096
girişimcilerimizi ücretle
çalışan işçiler hâline getirir
çalışan işçiler hâline getirir
07:05
and they take money out of our pocket
169
413403
1806
ve ceplerinden paralarını alarak
07:07
and send it to their shareholders.
170
415233
1741
hissedarlarına verirler.
07:10
So, I was so inspired by all these stories
of resistance and resilience
of resistance and resilience
171
418031
3400
Los Angeles'ta birkaç kişiyle
buluştuğumda, tüm bu
buluştuğumda, tüm bu
07:13
that I got together with a few people
here in Los Angeles,
here in Los Angeles,
172
421455
2768
direniş hikâyelerinden çok ilham aldım
07:16
and we created LUCI.
173
424247
1380
ve LUCI'yi yarattık.
07:17
LUCI stands for the Los Angeles
Union Cooperative Initiative,
Union Cooperative Initiative,
174
425995
4175
LUCI, Los Angeles kooperatif
sendikasının kısaltma adıdır
sendikasının kısaltma adıdır
07:22
and our objective is to create
more worker-owned businesses
more worker-owned businesses
175
430194
3096
ve amacımız, daha fazla
işçi mülkiyetinde işletme yaratmak
işçi mülkiyetinde işletme yaratmak
07:25
here in Los Angeles.
176
433314
1666
burada, Los Angeles'ta.
07:27
So far, in the last year,
we've created two:
we've created two:
177
435004
2358
Şimdiye dek yani geçen yıl
iki işletme yarattık:
iki işletme yarattık:
07:29
Pacific Electric, an electrical company,
178
437386
1993
Pasifik elektrik, bir elektirik şirketi
07:31
and Vermont Gage Carwash,
179
439403
1555
ve Vermont araba yıkama,
07:32
which is right here in South-Central,
180
440982
1763
burada Güney'de,
07:34
some of you guys
might be familiar with it.
might be familiar with it.
181
442769
2032
bazılarınız biliyor olabilir.
07:36
This long-time carwash is now owned
and operated by its 20 workers,
and operated by its 20 workers,
182
444825
4671
Bu uzun zamandır devam eden
araba yıkama işi,
araba yıkama işi,
07:41
all of whom are union members as well.
183
449520
2024
hepsi sendika üyesi olan 20 işçisi
tarafından yönetiliyor.
tarafından yönetiliyor.
07:43
(Applause)
184
451568
5236
(Alkışlar)
Dolayısyla neden sendika-işçi mülkiyetine
odaklandığımızı merak ediyor olabilirsiniz
odaklandığımızı merak ediyor olabilirsiniz
07:48
So you might be wondering
why the focus on union-worker ownership,
why the focus on union-worker ownership,
185
456828
3898
07:52
but there's a lot of good reasons
186
460750
1627
emek hareketinin
işçi mülkiyeti
işçi mülkiyeti
07:54
why the labor movement is a natural ally
to the worker-ownership movement.
to the worker-ownership movement.
187
462401
3750
hareketine doğru evrilmesinin
birçok iyi sebebi var.
birçok iyi sebebi var.
07:58
To build these companies
that we want in our community,
that we want in our community,
188
466175
2596
Toplumumuzda olmasını istediğimiz
bu şirketleri kurmak için
bu şirketleri kurmak için
08:00
we need a few things.
189
468795
1151
birkaç şeye ihtiyacımız var.
08:01
We're going to need money,
people and training.
people and training.
190
469970
2598
Para, insan ve eğitim.
08:05
Unions have all of those things.
191
473000
1779
Sendikalarda bunların hepsi var.
08:07
America's working class has been
paying union dues for decades,
paying union dues for decades,
192
475880
2967
Amerikan işçi sınıfı on yıllardır
sendika aidatlarını ödüyor
sendika aidatlarını ödüyor
08:10
and with it, our unions have been building
193
478871
2048
ve bu aidatlarla, sendikalar bizim için
08:12
dignified, decent,
and democratic workplaces for us.
and democratic workplaces for us.
194
480943
2834
onurlu, düzgün ve demokratik
iş yerleri inşa ediyor.
iş yerleri inşa ediyor.
08:15
However, union jobs
are on the steep decline,
are on the steep decline,
195
483801
2425
Bununla birlikte, sendika işleri
hızla geriliyor
hızla geriliyor
08:18
and it's time for us to start
calling on our unions
calling on our unions
196
486250
2406
ve şimdi bizler için sendikalarımızı
08:20
to really bring all of their financial
and political capital
and political capital
197
488680
3665
finansal ve politik sermayelerini
bir araya getirip
bir araya getirip
08:24
to bear in the creation of new,
union, living-wage jobs
union, living-wage jobs
198
492369
3683
iyi bir yaşam sağlayabilecek ücretlerle
yeni işler yaratmaları için
yeni işler yaratmaları için
08:28
in our communities.
199
496076
1213
göreve çağırma vakti.
08:29
Also, union halls
are full of union members
are full of union members
200
497873
3231
Ayrıca sendika birlikleri
dayanışmanın önemini
dayanışmanın önemini
08:33
who understand
the importance of solidarity
the importance of solidarity
201
501128
3143
ve birlikte hareket etmenin gücünü
08:36
and the power of collective action.
202
504295
2121
anlayan üyelerle dolu.
08:39
These are the types of folks that want
more union businesses to exist,
more union businesses to exist,
203
507328
4429
Bu arkadaşlar, daha fazla sendikal işin
var olmasını istiyorlar.
var olmasını istiyorlar.
08:43
so let's build them with them.
204
511781
2210
Öyleyse, bunu onlarla birlikte yapalım!
Kendi sendikalarımızdan öğrenerek
08:47
Learning from our unions,
205
515247
1263
08:48
learning from our past,
206
516534
1151
geçmişimizden öğrenerek,
08:49
learning from our peers,
207
517709
1173
çalışma arkadaşlarımızdan öğrenerek
08:50
are all going to be very
important to our success,
important to our success,
208
518906
2644
başarıya giden yolda hepsi çok önemli.
08:53
which is why I'd like to leave you
with one last example
with one last example
209
521574
2904
Ve bununla ilgili son bir örnek
paylaşmak istiyorum
paylaşmak istiyorum
08:56
and a vision for the future ...
210
524502
2024
ve geleceğe dair bir hayal...
08:59
and that vision is Mondragon, Spain.
211
527153
2828
bu hayal İspanya, Mondragon.
09:02
Mondragon, Spain is a community
built entirely around worker cooperatives.
built entirely around worker cooperatives.
212
530485
4706
Bu tamamen işçi sendikaları etrafında
kurulmuş bir topluluk.
kurulmuş bir topluluk.
09:07
There's 260-plus businesses here,
213
535701
2961
260'ın üzerinde işletme var,
bisikletten
bisikletten
09:10
manufacturing everything from bicycles
to washing machines to transformers.
to washing machines to transformers.
214
538686
4777
çamaşır makinesine, transformatörlere
kadar her şeyi üretiyorlar.
kadar her şeyi üretiyorlar.
09:16
And this group of businesses
now employs 80,000 people
now employs 80,000 people
215
544046
3516
Bu işletmelerde 80 bin insan çalışıyor
09:19
and earns more than 12 billion euros
in revenue every year.
in revenue every year.
216
547586
3104
her yıl 12 milyar avrodan
fazla para kazanıyorlar.
fazla para kazanıyorlar.
09:23
And all of the companies there
are owned by the people that work in them.
are owned by the people that work in them.
217
551421
4025
Tüm şirketler o şirkette çalışan
insanların mülkiyetinde.
insanların mülkiyetinde.
09:27
They've also built universities
and hospitals and financial institutions.
and hospitals and financial institutions.
218
555896
4716
Ayrıca üniversiteler, hastaneler
ve finansal kurumlar inşa ediyorlar.
ve finansal kurumlar inşa ediyorlar.
09:32
I mean, imagine if we could build
something like this in South-Central.
something like this in South-Central.
219
560636
3869
Düşünsenize, aynı modeli burada kursak?
09:37
The late mayor of Jackson
had a similar idea.
had a similar idea.
220
565839
3275
Bir önceki belediye başkanı Jackson'ın
benzer bir fikri vardı.
benzer bir fikri vardı.
09:41
He wanted to turn his entire city
into a Mondragon-like cooperative economy,
into a Mondragon-like cooperative economy,
221
569565
5428
Tüm şehri Mondragon tarzı bir kooperatif
ekonomisine çevirmek istedi,
ekonomisine çevirmek istedi,
09:47
calling his ambitious plan
"Jackson Rising."
"Jackson Rising."
222
575017
2909
ismini de "Jackson Yükselişi" koydu.
Mondragon'a baktığımda,
09:50
And when I look at Mondragon,
223
578940
1426
işçi sınıfı olarak kendimiz için
neler yapabileceğimizi görebiliyorum
neler yapabileceğimizi görebiliyorum
09:52
I see really what working-class people
can do for ourselves
can do for ourselves
224
580390
2810
birlikte çalıştığımız zaman
09:55
when we work together
225
583224
1151
09:56
and make decisions
for ourselves and each other
for ourselves and each other
226
584399
2556
birbirimiz için, kendimiz için
kararlar alabildiğimizde
kararlar alabildiğimizde
09:58
and our communities.
227
586979
1308
ve toplulumuz için.
10:03
And what's really incredible
about Mondragon
about Mondragon
228
591516
2979
Mondragon ile ilgili inanılmaz bir şey var
10:06
is that while we are dreaming about them,
229
594519
2467
biz onların yaptıklarını hayal ederken
10:09
they are dreaming about us.
230
597010
1921
onlar da bizim yaptıklarımızı
hayal ediyorlar.
hayal ediyorlar.
10:11
This community in Spain has decided
to launch an international initiative
to launch an international initiative
231
599465
4860
İspanya'daki bu topluluk uluslararası
bir girişim başlatmaya karar verdi
bir girişim başlatmaya karar verdi
10:16
to create more communities
like it all over the world,
like it all over the world,
232
604349
3002
dünya genelinde kendileri gibi daha çok
topluluk yaratmak için,
topluluk yaratmak için,
10:19
by linking up with unions,
233
607375
1607
sendikaları birleştiren
10:21
by supporting organizations like LUCI,
234
609006
1913
LUCI gibi birlikleri desteklemek için,
10:22
and by educating folks
about the worker-ownership model.
about the worker-ownership model.
235
610943
2898
ve tabii işçi sahipliği modeli konusunda
toplumu eğitmek için.
toplumu eğitmek için.
Şimdi bunun bir parçası olmak için
neler yapabileceğinizden bahsedeyim.
neler yapabileceğinizden bahsedeyim.
10:27
Now, here's what you can do
to be a part of it.
to be a part of it.
236
615357
2515
10:29
If you're a union member,
go to your union meetings,
go to your union meetings,
237
617896
2580
Eğer bir sendika üyesiyseniz
sendika toplantılarınıza gidin,
sendika toplantılarınıza gidin,
10:32
and make sure that your union
has a worker-ownership initiative,
has a worker-ownership initiative,
238
620500
3190
sendikanızın işçi sahipliği modeline
sahip olduğundan emin olun
sahip olduğundan emin olun
10:35
and become a part of it.
239
623714
1150
ve bunun bir parçası hâline gelin.
10:37
If you're an entrepreneur,
240
625357
1274
Girişimciyseniz,
10:38
if you have a small business,
241
626655
1420
küçük bir işletmeniz varsa,
10:40
or you're interested in starting one,
242
628099
1819
ya da bir iş kurmak istiyorsanız,
10:41
then link up with LUCI
or another organization like us
or another organization like us
243
629942
2667
LUCI 'de bizimle bağlantı kurun veya
başka bir organizasyonla
başka bir organizasyonla
10:44
to help you get started
on the cooperative model.
on the cooperative model.
244
632633
2294
böylece
yardım alabilirsiniz.
yardım alabilirsiniz.
10:47
If you're a politician,
245
635258
1152
Politikacıysanız
10:48
or you work for one,
246
636434
1392
veya bir politikacı için çalışıyorsanız
10:49
or you just like talking to them,
247
637850
1667
ya da onlarla konuşmayı seviyorsanız
10:51
please get the city, state, federal
and county legislation passed
and county legislation passed
248
639541
4237
işçi mülkiyetli işlerimize kaynak
ve destek bulmamız için ihtiyacımız olan
ve destek bulmamız için ihtiyacımız olan
10:55
that we need in order to fund
and support worker-owned businesses.
and support worker-owned businesses.
249
643802
3492
yasal düzenlemelerin, şehir, eyalet
ve ülke bazında geçmesini sağlayın.
ve ülke bazında geçmesini sağlayın.
Ve sizler, diğer herkes
10:59
And for everybody else,
250
647987
1233
tarihimizi öğrenin,
yöntemimizi öğrenin,
yöntemimizi öğrenin,
11:01
learn about our history,
learn about our models,
learn about our models,
251
649244
2239
bize ulaşın ki bize destek olabilin
11:03
and seek us out so can support us,
252
651507
1626
11:05
you can buy from us, invest in us,
lend to us and join us,
lend to us and join us,
253
653157
3207
ürünlerimizi satın alabilirsiniz,
yatırımcımız olun, bize katılın
yatırımcımız olun, bize katılın
11:08
because it's really
going to take all of us
going to take all of us
254
656388
2066
çünkü gerçekten adil, sürdürülebilir
ve dayanıklı
ve dayanıklı
11:10
in order to build the more just
and sustainable and resilient economy
and sustainable and resilient economy
255
658478
3620
bir ekonomi inşa etmek için
hepimize ihtiyaç var,
hepimize ihtiyaç var,
11:14
that we want for ourselves
and our children.
and our children.
256
662122
2931
kendimiz ve çocuklarımız için
istediğimiz gibi.
istediğimiz gibi.
Konuşmamı bir söz ile
kapatmak istiyorum,
kapatmak istiyorum,
11:17
And with that,
257
665859
1229
11:19
I would like to leave you
with a quote from Arundhati Roy,
with a quote from Arundhati Roy,
258
667112
3191
Arundhati Roy'un bir sözü var,
11:22
and she writes ...
259
670327
1150
kendisi yazar...
11:24
"Our strategy should not be only
to confront Empire,
to confront Empire,
260
672547
4151
"Stratejimiz sadece imparatorluğa
savaş açmak olmamalı
savaş açmak olmamalı
11:28
but to lay siege to it.
261
676722
1618
onu fethetmek olmalı.
11:31
To deprive it of oxygen.
262
679196
1595
Onu oksijensiz bırakmak.
11:33
To mock it.
263
681729
1366
Onunla alay etmek.
11:35
To shame it.
264
683119
1150
Onu utandırmak.
11:36
With our art,
265
684881
1215
Sanatımızla,
11:38
our literature,
266
686120
1174
edebiyatımızla,
11:39
our music,
267
687318
1264
müziğimizle,
11:40
our brilliance,
268
688606
1150
ışığımızla,
11:42
our joy,
269
690311
1150
neşemizle,
11:44
our sheer relentlessness --
270
692153
1746
tüm gücümüzle--
11:46
and our ability to tell our own stories.
271
694574
2134
kendi hikâyelerimizi anlatma gücümüzle.
11:49
Not the stories that we're being
brainwashed to believe.
brainwashed to believe.
272
697206
2730
Beynimizi yıkadıkları hikâyelerle değil.
11:53
The corporate revolution will collapse
273
701729
2069
Kurumsal imparatorluklar çökecek
11:55
if we refuse to buy
what they're selling --
what they're selling --
274
703822
2230
eğer sattıklarını almayı reddedersek--
11:59
their ideas,
275
707236
1150
fikirlerini,
12:00
their version of history,
276
708719
1608
onların yazdığı yalan tarihi,
12:02
their wars,
277
710351
1151
savaşlarını,
12:03
their weapons,
278
711526
1169
silahlarını,
12:05
their sense of inevitability.
279
713324
1434
mecburiyet duygusunu.
12:07
Because know this:
280
715956
1150
Çünkü unutmayın ki
onlar az, bizse çoğuz.
12:09
They be few and we be many.
281
717804
1878
Onlar bizim onlara ihtiyaç duyduğumuzdan
daha çok ihtiyaç duyuyorlar bizlere.
daha çok ihtiyaç duyuyorlar bizlere.
12:12
They need us more than we need them.
282
720233
1886
12:15
Another world is not only possible,
283
723136
2166
Başka bir dünya sadece mümkün değil,
12:17
she's on her way.
284
725722
1150
yolda!
12:19
And on a quiet day,
285
727657
1192
Sessiz bir günde
12:21
I can hear her breathing."
286
729452
1341
nefes alışını duyabiliyorum.''
12:23
Thank you.
287
731328
1151
Teşekkürler.
12:24
(Applause)
288
732503
1901
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Niki Okuk - EntrepreneurNiki Okuk is working to create social and economic justice and worker dignity.
Why you should listen
Niki Okuk founded Rco Tires in 2012. They've since recycled more than 300 million pounds of rubber, diverting 70 million gallons of oil from landfills with 16 employees, making it one of southern California's largest sustainability plants. Rco creates alternative uses for trash tires, turning them into new products. Because of Okuk's progressive hiring and management practices, it provides stable jobs for local black and Latino residents who struggle to find employment because of past criminal convictions or legal status.
Okuk grew up in Los Angeles and majored in economics at Columbia University. After working in development with the office of Joseph Stiglitz and working in finance in Korea and Singapore, Okuk completed her MBA with Nanyang University in Singapore, including a sustainability certificate at Sloan School of Business at MIT.
Niki Okuk | Speaker | TED.com