TED2009
Jonathan Drori: Why we're storing billions of seeds
Jonathan Drori: Neden milyarlarca tohumu depoluyoruz?
Filmed:
Readability: 3.2
649,523 views
TED U 2009'daki bu kısa konuşmada, Jonathan Drori, bizleri biyoçeşitliliği korumaya yüreklendiriyor -- her seferinde birer tohum kurtararak. Bizlere, şu ana kadar nesli tükenmekte olan önemli bitkilerden 3 milyar tohum depolamış olan Milenyum Tohum Bankası'nın vizyonu olan, bitkilerin insan hayatını desteklediği gerçeğini hatırlatıyor.
Jonathan Drori - Educator
Jonathan Drori commissioned the BBC's very first websites, one highlight in a long career devoted to online culture and educational media -- and understanding how we learn. Full bio
Jonathan Drori commissioned the BBC's very first websites, one highlight in a long career devoted to online culture and educational media -- and understanding how we learn. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
All human life,
0
0
2000
İnsan hayatı,
00:14
all life, depends on plants.
1
2000
3000
bütün hayat, bitkilere bağlı.
00:17
Let me try to convince you of that in a few seconds.
2
5000
4000
İzin verirseniz sizleri ikna etmeye çalışayım.
00:21
Just think for a moment.
3
9000
2000
Bir anlığına düşünün.
00:23
It doesn't matter whether you live in a small African village,
4
11000
3000
Afrika'da ufak bir köyde de olsanız,
00:26
or you live in a big city,
5
14000
2000
büyük bir şehirde de, hiç fark etmez,
00:28
everything comes back to plants in the end:
6
16000
2000
her şey dönüp dolaşıp bitkilere geliyor.
00:30
whether it's for the food, the medicine,
7
18000
2000
Yiyecek olsun, ilaç,
00:32
the fuel, the construction, the clothing, all the obvious things;
8
20000
3000
yakıt, inşaat malzemesi, giyecek ve diğer birçok şey olsun,
00:35
or whether it's for the spiritual and recreational things
9
23000
3000
ya da bizler için çok önemi olan
00:38
that matter to us so much;
10
26000
2000
eğlencelik ya da ruhani şeyler,
00:40
or whether it's soil formation,
11
28000
2000
ya da toprak oluşumu,
00:42
or the effect on the atmosphere,
12
30000
2000
atmosferik etkiler,
00:44
or primary production.
13
32000
2000
ya da birincil üretim.
00:46
Damn it, even the books here are made out of plants.
14
34000
3000
Kahretsin ki, kitaplar bile burada bitkilerden yapılıyor.
00:49
All these things, they come back to plants.
15
37000
3000
Bütün bunların hepsi, dönüp dolaşıp bitkilere geliyor.
00:52
And without them we wouldn't be here.
16
40000
3000
Ve onlar olmasaydı bizler de olmazdık.
00:55
Now plants are under threat.
17
43000
2000
Fakat bitkiler artık tehdit altında.
00:57
They're under threat because of changing climate.
18
45000
2000
Değişen iklim nedeniyle tehdit altındalar.
00:59
And they are also under threat because they are sharing a planet
19
47000
2000
Ayrıca bizim gibi insanlarla aynı dünyayı paylaştıkları için
01:01
with people like us.
20
49000
2000
tehdit altındalar.
01:03
And people like us want to do things that destroy plants,
21
51000
3000
Ve bizler bitkileri ve onların doğal yaşam ortamlarını
01:06
and their habitats.
22
54000
2000
yok eden şeyler yapmayı seviyoruz.
01:08
And whether that's because of food production,
23
56000
2000
İster yiyecek üretimi olsun
01:10
or because of the introduction of alien plants
24
58000
3000
ya da yabancı bitkilerin bulunmamaları gereken
01:13
into places that they really oughtn't be,
25
61000
3000
doğal yaşam alanlarına dahil edilmeleri
01:16
or because of habitats being used for other purposes --
26
64000
3000
ya da doğal yaşam alanlarının başka amaçlarla kullanılması,
01:19
all these things are meaning that plants have to adapt,
27
67000
4000
bütün bunlar bitkilerin değişikliklere ayak uydurması,
01:23
or die, or move.
28
71000
3000
yok olması ya da yer değiştirmesi anlamına geliyor.
01:26
And plants sometimes find it rather difficult to move
29
74000
2000
Ve bitkiler kimi zaman kolay yer değiştiremiyorlar
01:28
because there might be cities and other things in the way.
30
76000
3000
çünkü yollarının üzerinde şehirler ya da başka engeller olabiliyor.
01:31
So if all human life depends on plants,
31
79000
3000
Eğer tüm insan hayatı bitkilere bağlıysa,
01:34
doesn't it make sense that perhaps we should try to save them?
32
82000
2000
bitkileri koruma altına almaya çalışmak sizce mantıklı değil mi?
01:36
I think it does.
33
84000
2000
Bence mantıklı.
01:38
And I want to tell you about a project to save plants.
34
86000
3000
Ve sizlere bitkileri korumak için bir projeden bahsetmek istiyorum.
01:41
And the way that you save plants
35
89000
2000
Bitkileri korumanın yolu
01:43
is by storing seeds.
36
91000
2000
tohumlarını depolamaktan geçiyor.
01:45
Because seeds, in all their diverse glory,
37
93000
4000
Çünkü tohumlar, şanlı çeşitlilikleriyle
01:49
are plants' futures.
38
97000
2000
bitkilerin geleceğidir.
01:51
All the genetic information for future generations of plants
39
99000
3000
Bitkilerin gelecek nesillerine ait tüm genetik bilgi
01:54
are held in seeds.
40
102000
2000
tohumlarda bulunur.
01:56
So here is the building;
41
104000
2000
İşte bina.
01:58
it looks rather unassuming, really.
42
106000
3000
Gerçekten mütevazı görünüyor.
02:01
But it goes down below ground many stories.
43
109000
2000
Fakat yerin altında birçok kat daha bulunuyor.
02:03
And it's the largest seed bank in the world.
44
111000
2000
Ve dünyanın en büyük tohum bankası.
02:05
It exists not only in southern England,
45
113000
3000
Sadece Güney İngiltere'de değil,
02:08
but distributed around the world. I'll come to that.
46
116000
3000
dünya çapında yayılmış durumda. Onu da sonra anlatacağım.
02:11
This is a nuclear-proof facility.
47
119000
2000
Burası nükleer işlemez bir tesis.
02:13
God forbid that it should have to withstand that.
48
121000
3000
Tanrı korusun, fakat buna dahi dayanabilir.
02:16
So if you're going to build a seed bank, you have to decide
49
124000
2000
E tabi, bir tohum bankası inşa edecekseniz,
02:18
what you're going to store in it. Right?
50
126000
2000
içine ne koyacağınıza da karar vermeniz gerekir, değil mi?
02:20
And we decided that what we want to store first of all,
51
128000
2000
Ve bizler de istedik ki, Dünya'da en fazla tehdit altında olan
02:22
are the species that are most under threat.
52
130000
3000
türleri saklayalım.
02:25
And those are the dry land species.
53
133000
2000
Ve bunlar da kuru arazi türleri.
02:27
So first of all we did deals
54
135000
3000
İlk önce 50 farklı ülkeyle
02:30
with 50 different countries.
55
138000
2000
anlaşmalar yaptık.
02:32
It means negotiating with heads of state,
56
140000
3000
Tabi bu 50 devletin de
02:35
and with secretaries of state in 50 countries
57
143000
2000
devlet başkanları ve bakanlarıyla anlaşma imzalamak için
02:37
to sign treaties.
58
145000
2000
görüşmek anlamına geliyor.
02:39
We have 120 partner institutions all over the world,
59
147000
2000
Turuncuyla renklendirilmiş ülkelerin tümünde
02:41
in all those countries colored orange.
60
149000
3000
120 kurumla ortaklıklarımız var.
02:44
People come from all over the world to learn,
61
152000
2000
İnsanlar dünyanın dört bir tarafından öğrenmek için geliyorlar.
02:46
and then they go away and plan exactly how
62
154000
2000
Ve sonra da geri dönüp,
02:48
they're going to collect these seeds.
63
156000
3000
bu tohumları nasıl toplayacaklarını planlıyorlar.
02:51
They have thousands of people all over the world
64
159000
2000
Dünya çapında bu bitkilerin yaşadığı söylenen yerleri işaretleyen
02:53
tagging places where those plants are said to exist.
65
161000
3000
binlerce insan var.
02:56
They search for them. They find them in flower.
66
164000
2000
Bu bitkileri arıyorlar, bu bitkileri çiçek halinde buluyorlar.
02:58
And they go back when their seeds have arrived.
67
166000
4000
Sonra da tohumları olunca geri gidip,
03:02
And they collect the seeds. All over the world.
68
170000
3000
tohumları topluyorlar. Bütün dünyada.
03:05
The seeds -- some of if is very untechnical.
69
173000
4000
Tohumlar -- bazıları çok teknik gerektirmiyor.
03:09
You kind of shovel them all in to bags and dry them off.
70
177000
3000
Kürekle torbalara doldurup, sonra da kurutuyorsunuz.
03:12
You label them. You do some high-tech things here and there,
71
180000
3000
Etiketliyorsunuz. Birkaç yüksek teknolojili işlem yapıyorsunuz.
03:15
some low-tech things here and there.
72
183000
3000
Birkaç düşük teknolojili işlem yapıyorsunuz.
03:18
And the main thing is that you have to dry them
73
186000
2000
Ve asıl önemli olan bunları çok dikkatli
03:20
very carefully, at low temperature.
74
188000
3000
şekilde kurutmanız, düşük bir sıcaklıkta.
03:23
And then you have to store them
75
191000
2000
Sonra da 20 santigrat derece civarında
03:25
at about minus 20 degrees C --
76
193000
2000
-- sanırım negatif 4 fahrenhayt dereceye denk gelir
03:27
that's about minus four Fahrenheit, I think --
77
195000
2000
nem oranına da çok dikkat ederek
03:29
with a very critically low moisture content.
78
197000
4000
depolamanız gerekiyor.
03:33
And these seeds will be able to germinate,
79
201000
3000
Ve inanıyoruz ki, bu tohumlar
03:36
we believe, with many of the species,
80
204000
3000
diğer bütün türlerle de birlikte
03:39
in thousands of years,
81
207000
2000
binlerce yıl sonradan çok emin olmamakla birlikte
03:41
and certainly in hundreds of years.
82
209000
3000
kesinlikle yüzyıllar sonra yeniden canlanabilecekler.
03:44
It's no good storing the seeds if you don't know they're still viable.
83
212000
3000
Hala canlı olup olmadıklarından emin olmaksızın tohumları saklamanın bir yararı yok.
03:47
So every 10 years we do germination tests
84
215000
3000
Bu yüzden her 10 yılda, elimizdeki her tohum numunesine
03:50
on every sample of seeds that we have.
85
218000
3000
çimlenme testleri yapıyoruz
03:53
And this is a distributed network.
86
221000
2000
Ve bu dağıtılmış bir ağ.
03:55
So all around the world people are doing the same thing.
87
223000
3000
Yani, dünyanın her yerinde insanlar aynı şeyi yapıyor.
03:58
And that enables us to develop germination protocols.
88
226000
3000
Bu da bize çimlenme protokolünü ilerletebilme şansı veriyor.
04:01
That means that we know the right combination of heat
89
229000
3000
Ve bu, doğru sıcak ve soğuk oranını,
04:04
and cold and the cycles that you have to get
90
232000
2000
çimlenme elde edilebilecek doğru dönemleri
04:06
to make the seed germinate.
91
234000
3000
biliyoruz anlamına geliyor.
04:09
And that is very useful information.
92
237000
2000
Ve bu gayet yararlı bir bilgi.
04:11
And then we grow these things,
93
239000
2000
Sonra bunları yetiştiriyoruz
04:13
and we tell people, back in the countries where these seeds have come from,
94
241000
4000
ve bu tohumların geldiği ülkelerdeki insanlara,
04:17
"Look, actually we're not just storing this
95
245000
2000
"Bakın, tohumları sadece sonra kullanmak
04:19
to get the seeds later,
96
247000
2000
için saklamakla kalmıyoruz,
04:21
but we can give you this information about
97
249000
2000
size bunun yanı sıra bu zor bitkileri
04:23
how to germinate these difficult plants."
98
251000
2000
nasıl çimlendirebileceğiniz bilgisini de veriyoruz."
04:25
And that's already happening.
99
253000
2000
Ve bu gerçekten oluyor.
04:27
So where have we got to?
100
255000
2000
Yani, neye ulaşmış olduk?
04:29
I am pleased to unveil that our three billionth seed --
101
257000
3000
Üç milyarıncı -- yani üç bin milyonuncu --
04:32
that's three thousand millionth seed --
102
260000
3000
tohumumuzun da artık depomuzda olduğunu
04:35
is now stored.
103
263000
2000
memnuniyetle söyleyebilirim.
04:37
Ten percent of all plant species on the planet,
104
265000
3000
Gezegenimizdeki bitki türlerinin yüzde onu,
04:40
24,000 species are safe;
105
268000
3000
yani 24,000 tür artık güvende;
04:43
30,000 species, if we get the funding, by next year.
106
271000
3000
gelecek yıl, finansman sağlayabilirsek, 30.000 tür olacak.
04:46
Twenty-five percent of all the world's plants, by 2020.
107
274000
4000
2020'ye kadar dünya bitkilerinin yüzde 25'i.
04:50
These are not just crop plants,
108
278000
2000
Bunlar sadece hasat bitkileri değil,
04:52
as you might have seen stored in Svalbard in Norway --
109
280000
3000
Norveç, Svalbard'da depolananlar arasında görebileceğiniz gibi --
04:55
fantastic work there.
110
283000
2000
muhteşem bir iş yapıyorlar.
04:57
This is at least 100 times bigger.
111
285000
3000
Bu en az 100 kat daha büyük.
05:00
We have thousands of collections that have been sent out
112
288000
3000
Dünyanın her yanına gönderdiğimiz binlerce
05:03
all over the world:
113
291000
2000
koleksiyonumuz var:
05:05
drought-tolerant forest species sent to Pakistan and Egypt;
114
293000
3000
Pakistan ve Mısır'a kuraklığa dayanabilen orman bitkileri;
05:08
especially photosynthetic-efficient plants
115
296000
4000
özellikle fotosentetik-verimli bitkiler
05:12
come here to the United States;
116
300000
3000
buraya, ABD'ye geliyor;
05:15
salt-tolerant pasture species sent to Australia;
117
303000
3000
tuza dayanıklı mera türleri Avustralya'ya gidiyor
05:18
the list goes on and on.
118
306000
2000
ve liste böyle uzuyor.
05:20
These seeds are used for restoration.
119
308000
2000
Bu tohumlar restorasyon için kullanılıyor.
05:22
So in habitats that have already been damaged,
120
310000
3000
Çoktan mahvolmuş habitatlarda,
05:25
like the tall grass prairie here in the USA,
121
313000
3000
ABD'deki uzun çayır otları gibi
05:28
or in mined land in various countries,
122
316000
2000
ya da çeşitli ülkelerdek mayınlı topraklarda,
05:30
restoration is already happening because of these species --
123
318000
4000
bu türler sayesinde restorasyon yapılıyor --
05:34
and because of this collection.
124
322000
2000
ve bu koleksiyon sayesinde.
05:36
Some of these plants, like the ones on the bottom
125
324000
2000
Bu bitkilerin bazıları, ekranın solundaki
05:38
to the left of your screen,
126
326000
2000
şu diptekiler gibi,
05:40
they are down to the last few remaining members.
127
328000
3000
türlerinin geri kalan bir kaçından.
05:43
The one where the guy is collecting seeds there on the truck,
128
331000
4000
Kamyonun üstündeki adamın tohumlarını topladığı ağaçtan,
05:47
that is down to about 30 last remaining trees.
129
335000
2000
geriye yaklaşık 30 tane kaldı.
05:49
Fantastically useful plant,
130
337000
2000
İnanılmaz bir şekilde faydalı bir bitki,
05:51
both for protein and for medicine.
131
339000
3000
protein olarak da, tıbbi olarak da.
05:54
We have training going on in China, in the USA,
132
342000
4000
Çin'de ve ABD'de eğitimlerimiz devam ediyor
05:58
and many other countries.
133
346000
3000
ve daha birçok ülkede.
06:01
How much does it cost?
134
349000
2000
Ne kadara mal oluyor?
06:03
2,800 dollars per species is the average.
135
351000
4000
Ortalama, tür başına 2.800 dolar.
06:07
I think that's cheap, at the price.
136
355000
2000
Değerine göre bence ucuz.
06:09
And that gets you all the scientific data
137
357000
2000
Ve bununla birlikte size tüm bilimsel
06:11
that goes with it.
138
359000
2000
veriyi de getiriyor.
06:13
The future research is "How can we find
139
361000
3000
Gelecekteki araştırma konumuz,
06:16
the genetic and molecular markers
140
364000
2000
"Her on yılda bir tohumlara canlanma testleri yapmadan
06:18
for the viability of seeds,
141
366000
2000
tohumların yaşayabilirliklerini gösterecek
06:20
without having to plant them every 10 years?"
142
368000
2000
genetik ve moleküler işaretleri nasıl buluruz?"
06:22
And we're almost there.
143
370000
2000
Ve bunun cevabını neredeyse vermek üzereyiz.
06:24
Thank you very much.
144
372000
2000
Teşekkür ederim.
06:26
(Applause)
145
374000
3000
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Jonathan Drori - EducatorJonathan Drori commissioned the BBC's very first websites, one highlight in a long career devoted to online culture and educational media -- and understanding how we learn.
Why you should listen
Jonathan Drori has dedicated his career to media and learning. As the Head of Commissioning for BBC Online, he led the effort to create bbc.co.uk, the online face of the BBC (an effort he recalls fondly). He came to the web from the TV side of the BBC, where as an editor and producer he headed up dozens of television series on science, education and the arts.
After almost two decades at the BBC, he's now a director at Changing Media Ltd., a media and education consultancy, and is a visiting professor at University of Bristol, where he studies educational media and misperceptions in science. He continues to executive produce the occasional TV series, including 2004's award-winning "The DNA Story" and 2009's "Great Sperm Race." He is on the boards of the Royal Botanic Gardens and the Woodland Trust.
(Photo: Lloyd Davis/flickr)
Jonathan Drori | Speaker | TED.com