TED2005
Bjorn Lomborg: Global priorities bigger than climate change
Bjorn Lomborg küresel öncelikleri belirliyor
Filmed:
Readability: 3.3
1,695,569 views
50 milyar dolarınız olsa, hangisine çözüm arardınız, AIDS mi küresel ısınma mı? Danimarkalı siyaset bilimci Bjorn Lomborg'tan sürpriz yanıtlar.
Bjorn Lomborg - Global prioritizer
Danish political scientist Bjorn Lomborg heads the Copenhagen Consensus, which has prioritized the world's greatest problems -- global warming, world poverty, disease -- based on how effective our solutions might be. It's a thought-provoking, even provocative list. Full bio
Danish political scientist Bjorn Lomborg heads the Copenhagen Consensus, which has prioritized the world's greatest problems -- global warming, world poverty, disease -- based on how effective our solutions might be. It's a thought-provoking, even provocative list. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:24
What I'd like to talk about is really the biggest problems in the world.
0
0
4000
Bugün dünyanın en büyük sorunları üzerine konuşmak istiyorum.
00:28
I'm not going to talk about "The Skeptical Environmentalist" --
1
4000
2000
“Kuşkulu Çevreci”den (The Skeptical Environmentalist) bahsetmeyeceğim,
00:30
probably that's also a good choice.
2
6000
2000
belki o da iyi bir seçim olabilirdi ama.
00:32
(Laughter)
3
8000
1000
(Kahkahalar)
00:33
But I am going talk about: what are the big problems in the world?
4
9000
3000
Ama şununla ilgili konuşacağım, dünyadaki büyük sorunlar neler?
00:36
And I must say, before I go on, I should ask every one of you
5
12000
3000
Ve konuya girmeden önce sizlerden şunu isteyeceğim,
00:39
to try and get out pen and paper
6
15000
2000
hepinizin birer kalem kağıt almanızı istiyorum,
00:41
because I'm actually going to ask you to help me to look at how we do that.
7
17000
3000
çünkü aslında sizden bunu nasıl yapacağımıza dair yardım isteyeceğim.
00:44
So get out your pen and paper.
8
20000
2000
Şimdi, kağıt ve kalemlerinizi çıkarın.
00:46
Bottom line is, there is a lot of problems out there in the world.
9
22000
2000
Mesele şu, dünyada pek çok sorun var.
00:48
I'm just going to list some of them.
10
24000
2000
Ben sadece bunların birkaçını sıralayacağım.
00:50
There are 800 million people starving.
11
26000
2000
800 milyon insan açlıkla yüz yüze.
00:52
There's a billion people without clean drinking water.
12
28000
2000
1 milyar insan temiz içme suyu bulamıyor.
00:54
Two billion people without sanitation.
13
30000
2000
2 milyar insan hijyen koşullarından yoksun.
00:56
There are several million people dying of HIV and AIDS.
14
32000
3000
Milyonlarca insan HIV ve AIDS nedeniyle ölüyor.
00:59
The lists go on and on.
15
35000
2000
Liste böyle uzayıp gidiyor.
01:01
There's two billions of people who will be severely affected by climate change -- so on.
16
37000
5000
İki milyar insan iklim değişikliklerinden ciddi şekilde etkilenecek...
01:06
There are many, many problems out there.
17
42000
2000
Dünyanın pek çok sorunu var.
01:08
In an ideal world, we would solve them all, but we don't.
18
44000
4000
İdeal bir dünyada, bu sorunların hepsini çözebilmeliyiz, ama çözmüyoruz.
01:12
We don't actually solve all problems.
19
48000
2000
Bütün sorunları çözmüyoruz.
01:14
And if we do not, the question I think we need to ask ourselves --
20
50000
4000
Ve madem hepsini çözemiyoruz, kendimize sormalıyız
01:18
and that's why it's on the economy session -- is to say,
21
54000
3000
- ki bu konuşma bu yüzden ekonomi oturumunda yapılıyor-
01:21
if we don't do all things, we really have to start asking ourselves,
22
57000
3000
hepsini çözemeyeceksek, kendimize sormaya başlamalıyız,
01:24
which ones should we solve first?
23
60000
2000
önce hangilerini çözmeliyiz?
01:26
And that's the question I'd like to ask you.
24
62000
2000
Ve size bugün sormak istediğim soru bu.
01:28
If we had say, 50 billion dollars over the next four years to spend
25
64000
5000
Diyelim ki önümüzdeki 4 sene içinde, dünyaya faydalı işler yapmamız için ayrılmış
01:33
to do good in this world, where should we spend it?
26
69000
3000
50 milyar dolarımız var, bu parayı nereye harcamalıyız?
01:36
We identified 10 of the biggest challenges in the world,
27
72000
3000
Gelecekte dünyayı bekleyen 10 ana sorunu belirledik,
01:39
and I will just briefly read them:
28
75000
2000
sizlere kısaca bunları okuyacağım.
01:41
climate change, communicable diseases, conflicts, education,
29
77000
2000
İklim değişiklikleri, bulaşıcı hastalıklar, çatışmalar, eğitim,
01:43
financial instability, governance and corruption,
30
79000
2000
ekonomik dalgalanmalar, devlet yönetiminde yolsuzluk,
01:45
malnutrition and hunger, population migration,
31
81000
3000
yetersiz beslenme ve açlık, nüfus göçleri,
01:48
sanitation and water, and subsidies and trade barriers.
32
84000
3000
hijyen ve temiz su, sübvansiyonlar ve ticari engellemeler.
01:51
We believe that these in many ways
33
87000
2000
Bunların birçok yönden,
01:53
encompass the biggest problems in the world.
34
89000
2000
dünyanın en büyük sorunlarını da kapsayan sorunlar olduğunu düşünüyoruz.
01:55
The obvious question would be to ask,
35
91000
2000
Aslında sorulması gereken soru şudur,
01:57
what do you think are the biggest things?
36
93000
2000
size göre dünyadaki en büyük meseleler nelerdir?
01:59
Where should we start on solving these problems?
37
95000
3000
Bu sorunların çözümüne nereden başlamalıyız?
02:02
But that's a wrong problem to ask.
38
98000
2000
Ama aslında bu yanlış bir soru.
02:04
That was actually the problem that was asked in Davos in January.
39
100000
3000
Bu, Ocak ayında Davos’ta sorulan soruydu.
02:07
But of course, there's a problem in asking people to focus on problems.
40
103000
3000
Ama tabii, insanlardan sorunlara yoğunlaşmalarını istemekte bir sorun var.
02:10
Because we can't solve problems.
41
106000
3000
Çünkü sorunların hepsini çözemiyoruz.
02:13
Surely the biggest problem we have in the world is that we all die.
42
109000
3000
Şüphesiz dünyadaki en büyük sorun hepimizin bir gün ölecek olması.
02:16
But we don't have a technology to solve that, right?
43
112000
2000
Ama bunu çözecek bir teknolojiye sahip değiliz, değil mi?
02:18
So the point is not to prioritize problems,
44
114000
3000
Yani mesele sorunlar için öncelikleri belirlemek değil,
02:21
but the point is to prioritize solutions to problems.
45
117000
4000
sorunların çözümlerine yönelik önceliklerin sıralaması yapmaktır.
02:25
And that would be -- of course that gets a little more complicated.
46
121000
3000
Örneğin, tabii bu giderek karmaşık hale geliyor olabilir,
02:28
To climate change that would be like Kyoto.
47
124000
2000
İklim değişiklikleri için Kyoto gibi bir çözüm önerisi olabilir.
02:30
To communicable diseases, it might be health clinics or mosquito nets.
48
126000
3000
Bulaşıcı hastalıklar için sağlık klinikleri veya sineklikler önerilebilir.
02:33
To conflicts, it would be U.N.'s peacekeeping forces, and so on.
49
129000
3000
Çatışmalar için çözüm önerisi Birleşmiş Milletler’in barış gücü olabilir vesaire...
02:36
The point that I would like to ask you to try to do,
50
132000
5000
Sizden yapmanızı istediğim,
02:41
is just in 30 seconds -- and I know this is in a sense
51
137000
3000
30 saniye içinde, biliyorum bu bir yandan
02:44
an impossible task -- write down what you think
52
140000
2000
imkansız bir iş gibi görünüyor ama, size göre
02:46
is probably some of the top priorities.
53
142000
2000
en yüksek önceliklerin neler olduğunu yazmanızı istiyorum.
02:48
And also -- and that's, of course, where economics gets evil --
54
144000
3000
Ve önce, ki bu ekonominin kötücülleştiği bir nokta tabii,
02:51
to put down what are the things we should not do, first.
55
147000
3000
neleri yapmamamız gerektiğini yazmanızı istiyorum.
02:54
What should be at the bottom of the list?
56
150000
2000
Hangi maddeler listenin sonunda yer almalı?
02:56
Please, just take 30 seconds, perhaps talk to your neighbor,
57
152000
3000
Şimdi lütfen, 30 saniye içinde, isterseniz komşunuzla konuşun,
02:59
and just figure out what should be the top priorities
58
155000
2000
ve dünyanın en büyük sorunları için listenin başında
03:01
and the bottom priorities of the solutions that we have
59
157000
2000
ve sonunda hangi çözümler bulunmalı
03:03
to the world's biggest issues.
60
159000
2000
belirleyin.
03:05
The amazing part of this process -- and of course, I mean,
61
161000
3000
Burada yaptığım bu konuşmanın en olağanüstü tarafı, elbette
03:08
I would love to -- I only have 18 minutes,
62
164000
2000
yapmaktan keyif aldığım bir iş bu ama, bunun için sadece 18 dakikam var.
03:10
I've already given you quite a substantial amount of my time, right?
63
166000
2000
Şimdiden oldukça büyük bir kısmını sizlere verdim, değil mi?
03:12
I'd love to go into, and get you to think about this process,
64
168000
4000
Bu süreçle ilgili daha detaya inmek ve sizleri biraz düşündürmek istiyorum,
03:16
and that's actually what we did.
65
172000
2000
ve aslında şimdiye kadar yaptığımız da buydu.
03:18
And I also strongly encourage you,
66
174000
2000
Sizleri aynı zamanda cesaretlendirmek istiyorum.
03:20
and I'm sure we'll also have these discussions afterwards,
67
176000
2000
Eminim konuşmanın ardından da fikir alışverişi yapacağız ama,
03:22
to think about, how do we actually prioritize?
68
178000
2000
düşünmenizi istediğim asıl konu, öncelik sıralamasını nasıl yaptığımız?
03:24
Of course, you have to ask yourself,
69
180000
2000
Tabii önce kendinize şu soruyu sormanız gerekecek,
03:26
why on Earth was such a list never done before?
70
182000
2000
acaba neden daha önce böyle bir liste yapılmadı?
03:28
And one reason is that prioritization is incredibly uncomfortable.
71
184000
5000
Bunun bir sebebi, öncelikleri sıralamanın çok rahatsızlık verici olmasıdır.
03:33
Nobody wants to do this.
72
189000
2000
Kimse bunu yapmak istemez.
03:35
Of course, every organization would love to be on the top of such a list.
73
191000
3000
Elbette tüm örgütler böyle bir listenin en başında olmak isterler.
03:38
But every organization would also hate to be not on the top of the list.
74
194000
3000
Ama aynı zamanda, bu örgütler listebaşı olmamaktan nefret de edebilirler.
03:41
And since there are many more not-number-one spots on the list
75
197000
4000
Ve listebaşı olanlardan çok daha fazla
03:45
than there is number ones, it makes perfect sense
76
201000
3000
liste başı olmayan bulunacağı için, böyle bir listenin
03:48
not to want to do such a list.
77
204000
2000
yapılmak istenmeyişi anlaşılırdır.
03:50
We've had the U.N. for almost 60 years,
78
206000
2000
Birleşmiş Milletler 60 yıldır faaliyette,
03:52
yet we've never actually made a fundamental list
79
208000
3000
buna rağmen BM’de dünyanın sorunları için yapılabilecek
03:55
of all the big things that we can do in the world,
80
211000
2000
temel katkıların bir listesini çıkarmış değiliz,
03:57
and said, which of them should we do first?
81
213000
3000
ve tabii, hangilerini önce yapmamız gerektiğini de belirlemedik.
04:00
So it doesn't mean that we are not prioritizing --
82
216000
3000
Bu demek değil ki, öncelikleri belirlemiyoruz
04:03
any decision is a prioritization, so of course we are still prioritizing,
83
219000
4000
verilen her karar bir önceliklendirmedir aslında, dolaylı yoldan da olsa
04:07
if only implicitly -- and that's unlikely to be as good
84
223000
3000
öncelikleri belirliyoruz- ama tabii bunların detaylandırılıp,
04:10
as if we actually did the prioritization,
85
226000
2000
üzerinde konuşularak yapılan önceliklendirmeler kadar
04:12
and went in and talked about it.
86
228000
2000
etkili olması mümkün olmuyor.
04:14
So what I'm proposing is really to say that we have,
87
230000
2000
Burada söylemeye niyet ettiğim şu ki; çok uzun bir süredir,
04:16
for a very long time, had a situation when we've had a menu of choices.
88
232000
4000
bir menü dolusu seçeneğin olduğu bir durumla karşı karşıyayız.
04:20
There are many, many things we can do out there,
89
236000
2000
Yapmayı seçebileceğimiz bir yığın şey varken,
04:22
but we've not had the prices, nor the sizes.
90
238000
3000
bunların fiyatlarını ve porsiyonların büyüklüğünü bilmiyorduk.
04:25
We have not had an idea.
91
241000
2000
Hiçbir fikrimiz yoktu.
04:27
Imagine going into a restaurant and getting this big menu card,
92
243000
3000
Bir restoranta gittiğinizi ve büyük menü kartlarından birine baktığınızı hayal edin.
04:30
but you have no idea what the price is.
93
246000
2000
ama fiyatlar hakkında hiçbir fikriniz yok.
04:32
You know, you have a pizza; you've no idea what the price is.
94
248000
2000
Bir pizza isteyeceksiniz, bunu biliyorsunuz, ama fiyatı hakkında en küçük fikriniz yok.
04:34
It could be at one dollar; it could be 1,000 dollars.
95
250000
2000
1 dolar olabilir, 1000 dolar olabilir.
04:36
It could be a family-size pizza;
96
252000
2000
Aile boyu bir pizza gelebilir.
04:38
it could be a very individual-size pizza, right?
97
254000
2000
Sadece 1 kişilik bir pizza olabilir, değil mi?
04:40
We'd like to know these things.
98
256000
2000
Bunları bilmek isteriz.
04:42
And that is what the Copenhagen Consensus is really trying to do --
99
258000
2000
Kopenhag Konsensus’unun yapmaya çalıştığı işte budur --
04:44
to try to put prices on these issues.
100
260000
3000
konuların üstlerine fiyat etiketlerini iliştirmeye çalışmak.
04:47
And so basically, this has been the Copenhagen Consensus' process.
101
263000
3000
Ve en temel hatlarıyla, Kopenhag Konsensus’unun işlevi de budur.
04:50
We got 30 of the world's best economists, three in each area.
102
266000
4000
Her alandan üçer tane olmak üzere, dünyanın en iyi 30 ekonomistiyle çalışıyoruz.
04:54
So we have three of world's top economists write about climate change.
103
270000
3000
Dünyanın en iyi ekonomistlerinden 3'ü, iklim değişiklikleriyle ilgili raporlar yazıyor.
04:57
What can we do? What will be the cost
104
273000
3000
Neler yapabiliriz? Hangi bedelleri ödeyeceğiz?
05:00
and what will be the benefit of that?
105
276000
1000
Ve bunların sağlayacağı faydalar neler olacak?
05:01
Likewise in communicable diseases.
106
277000
2000
Bulaşıcı hastalıklar için de aynı şekilde.
05:03
Three of the world's top experts saying, what can we do?
107
279000
3000
Dünyanın alanında en iyi 3 uzmanı ne yapabiliriz diye soruyor?
05:06
What would be the price?
108
282000
1000
Ve bedeli ne olacak?
05:07
What should we do about it, and what will be the outcome?
109
283000
3000
Bu konuda ne yapmalıyız ve ortaya çıkan sonuç ne olur?
05:10
And so on.
110
286000
1000
Ve bunun gibi soruların cevaplarını veriyorlar.
05:11
Then we had some of the world's top economists,
111
287000
2000
Sonrasında dünyanın en iyi ekonomistlerini
05:13
eight of the world's top economists, including three Nobel Laureates,
112
289000
4000
3'ü Nobel ödüllü olmak üzere, dünyanın en iyi 8 ekonomistini,
05:17
meet in Copenhagen in May 2004.
113
293000
3000
Mayıs 2004'te Kopenhag'da buluşturduk.
05:20
We called them the "dream team."
114
296000
2000
Onlara “rüya takım” diyorduk.
05:22
The Cambridge University prefects decided to call them
115
298000
3000
Cambridge Üniversitesi Öğrenci Konseyi onlara
05:25
the Real Madrid of economics.
116
301000
2000
“Ekonominin Real Madrid’i” demeye karar verdi.
05:27
That works very well in Europe, but it doesn't really work over here.
117
303000
2000
Bu, Avrupa’da geçerliliği olan bir tanım tabii, burada aynı etkiyi yaratmayabiliyor.
05:29
And what they basically did was come out with a prioritized list.
118
305000
4000
Yaptıkları basitçe, önceliklerin belirlendiği bir liste ortaya çıkarmaktı.
05:33
And then you ask, why economists?
119
309000
2000
Tabii akla ilk şu soru geliyor, neden ekonomistler?
05:35
And of course, I'm very happy you asked that question -- (Laughter) --
120
311000
2000
Bu soruyu sorduğunuz için çok memnun oldum tabii --(Kahkahalar)--
05:37
because that's a very good question.
121
313000
2000
Çünkü bu çok iyi bir soru.
05:39
The point is, of course, if you want to know about malaria,
122
315000
3000
Mesele şu, sıtma hastalığını merak ediyorsanız,
05:42
you ask a malaria expert.
123
318000
2000
sıtma hastalıkları uzmanına danışırsınız.
05:44
If you want to know about climate, you ask a climatologist.
124
320000
2000
İklimle ilgili sorularınız varsa, bir iklimbilimciye sorarsınız.
05:46
But if you want to know which of the two you should deal with first,
125
322000
3000
Ama bu iki sorundan hangisini daha önce çözmemiz gerektiğini bilmek istiyorsanız,
05:49
you can't ask either of them, because that's not what they do.
126
325000
3000
ikisine de danışamazsınız, çünkü bu onların uzmanlık alanı değildir.
05:52
That is what economists do.
127
328000
2000
Bu ekonomistlerin işidir.
05:54
They prioritize.
128
330000
1000
Onlar öncelikleri belirlerler.
05:55
They make that in some ways disgusting task of saying, which one should we do first,
129
331000
5000
Önce hangi sorunları çözmemiz gerektiğini bulmak, son derece pis bir iş olsa da onların işi.
06:00
and which one should we do afterwards?
130
336000
2000
Ve hangilerini daha sonraya bırakacağımızı bulmak?
06:02
So this is the list, and this is the one I'd like to share with you.
131
338000
3000
Şimdi, listenin son hali bu ve bunu bugün sizlerle paylaşmak istiyorum.
06:05
Of course, you can also see it on the website,
132
341000
2000
Bunu web sitesinde görmeniz de mümkün tabi,
06:07
and we'll also talk about it more, I'm sure, as the day goes on.
133
343000
3000
ve gün içinde de, eminim üstünde konuşmaya devam edeceğiz..
06:10
They basically came up with a list where they said
134
346000
2000
Bir liste ortaya çıkardılar, ki dediklerine göre
06:12
there were bad projects -- basically, projects
135
348000
3000
listede kötü projeler var -- 1 dolar yatırdığınızda,
06:15
where if you invest a dollar, you get less than a dollar back.
136
351000
3000
karşılığında 1 dolardan daha az fayda sağlayan projeler.
06:18
Then there's fair projects, good projects and very good projects.
137
354000
4000
Listenin devamında vasat projeler, iyi projeler ve çok iyi projeler yer alıyor.
06:22
And of course, it's the very good projects we should start doing.
138
358000
2000
Ve tabii, başlangıçta yapmamız gerekenler çok iyi olan projeler.
06:24
I'm going to go from backwards
139
360000
2000
Listenin tersinden gideceğim
06:26
so that we end up with the best projects.
140
362000
2000
böylelikle en son, en iyi projelere geleceğiz.
06:28
These were the bad projects.
141
364000
2000
Bunlar kötü olan projelerdi.
06:30
As you might see the bottom of the list was climate change.
142
366000
4000
Gördüğünüz gibi listenin sonunda iklim değişikliği yer alıyor.
06:34
This offends a lot of people, and that's probably one of the things
143
370000
4000
Bu birçok insanı kızdırıyor, bir de muhtemelen bu,
06:38
where people will say I shouldn't come back, either.
144
374000
2000
insanların, benim de dönmemi istemeyecekleri bir konu.
06:40
And I'd like to talk about that, because that's really curious.
145
376000
2000
Ben de bunun hakkında konuşmak istiyorum çünkü gerçekten ilginç.
06:42
Why is it it came up?
146
378000
2000
Neden bu gündeme geldi?
06:44
And I'll actually also try to get back to this
147
380000
2000
Aslında buna konuşmanın devamında da geri dönmeye çalışacağım
06:46
because it's probably one of the things
148
382000
2000
çünkü bu muhtemelen
06:48
that we'll disagree with on the list that you wrote down.
149
384000
2000
yazdığınız listelerde fikir ayrılığına düştüğümüz konulardan biri olacak.
06:50
The reason why they came up with saying that Kyoto --
150
386000
3000
Kyoto’nun --veya Kyoto’dan daha kapsamlı bir işin--
06:53
or doing something more than Kyoto -- is a bad deal
151
389000
2000
başarısız birer uygulama olacağını söylemelerinin nedeni
06:55
is simply because it's very inefficient.
152
391000
2000
Kyoto’nun verim alınamayacak bir çalışma olmasıdır.
06:57
It's not saying that global warming is not happening.
153
393000
2000
Bu küresel ısınma yoktur demek anlamına gelmiyor.
06:59
It's not saying that it's not a big problem.
154
395000
2000
Bunun büyük bir problem olmadığı da söylenmiyor.
07:01
But it's saying that what we can do about it
155
397000
2000
Ama deniliyor ki, bu konuda yapabileceğimiz
07:03
is very little, at a very high cost.
156
399000
3000
büyük harcamalar sonucu çok küçük faydalar göreceğiz.
07:06
What they basically show us, the average of all macroeconomic models,
157
402000
4000
Makro ekonomik modellemelerin çoğunun bize gösterdiği sonuç şu ki,
07:10
is that Kyoto, if everyone agreed, would cost about 150 billion dollars a year.
158
406000
5000
herkes de buna katılıyor sanırım, Kyoto yılda 150 milyar dolara maloluyor.
07:15
That's a substantial amount of money.
159
411000
2000
Bu çok ciddi bir rakam.
07:17
That's two to three times the global development aid
160
413000
2000
Her yıl Üçüncü Dünya ülkelerine yaptığımız
07:19
that we give the Third World every year.
161
415000
2000
global gelişim yardım paketinin 2-3 katı.
07:21
Yet it would do very little good.
162
417000
2000
Buna karşın sağladığı fayda da çok küçük.
07:23
All models show it will postpone warming for about six years in 2100.
163
419000
4000
Tüm modellemeler, bu çalışmanın küresel ısınmayı 2100'e gelindiğinde sadece 6 yıl için ertelenmiş olacağını gösteriyor.
07:27
So the guy in Bangladesh who gets a flood in 2100 can wait until 2106.
164
423000
4000
Yani Bangladeş’deki biri 2100’de başına gelecek bir sel felaketini 2106’da yaşayacak.
07:31
Which is a little good, but not very much good.
165
427000
2000
Ki bu küçük bir fayda, ama yeterli bir fayda değil.
07:33
So the idea here really is to say, well, we've spent a lot of money doing a little good.
166
429000
5000
Yani buradaki fikirle, büyük paralar karşılığında çok küçük faydalar elde edebildiğimiz.
07:38
And just to give you a sense of reference,
167
434000
2000
Bu konuyu biraz somutlaştırabilmek adına şu örneği vereceğim,
07:40
the U.N. actually estimate that for half that amount,
168
436000
2000
BM’in değerlendirmelerine göre bu rakamın yarısı ile,
07:42
for about 75 billion dollars a year,
169
438000
2000
yani yılda 75 milyar dolarla,
07:44
we could solve all major basic problems in the world.
170
440000
3000
Dünya’nın tüm temel sorunlarını çözebiliyoruz.
07:47
We could give clean drinking water, sanitation, basic healthcare
171
443000
3000
Yaşayan her birey için temiz içme suyu, hijyenik koşullar,
07:50
and education to every single human being on the planet.
172
446000
3000
temel sağlık ve eğitim ihtiyaçlarını sağlayabiliyoruz.
07:53
So we have to ask ourselves, do we want to spend twice the amount
173
449000
4000
Burada kendimize sormamız gereken soru şu, çok küçük fayda sağlayabildiğimiz bu işe,
07:57
on doing very little good?
174
453000
1000
bu rakamın iki katı kadar harcama yapmak istiyor muyuz?
07:58
Or half the amount on doing an amazing amount of good?
175
454000
3000
Yoksa yarısı ile inanılmaz faydalar sağlayabileceğimiz başka işlere mi yatırım yapmalıyız?
08:01
And that is really why it becomes a bad project.
176
457000
3000
Ve bu, bu bir projenin neden başarısız sayıldığının göstergesidir.
08:04
It's not to say that if we had all the money in the world, we wouldn't want to do it.
177
460000
3000
Bu demek değil ki, bütün bu paraya sahip olsaydık bunu da yapmak istemezdik.
08:07
But it's to say, when we don't, it's just simply not our first priority.
178
463000
4000
Ama bu şu demek, maalesef sahip değiliz ve önceliğimiz de şimdilik bu değil.
08:11
The fair projects -- notice I'm not going to comment on all these --
179
467000
3000
Sırada, vasat projeler var, fark etmişsinizdir hepsiyle ilgili uzun uzun konuşmayacağım,
08:14
but communicable diseases, scale of basic health services -- just made it,
180
470000
4000
ama bulaşıcı hastalıklar, temel sağlık hizmeti bu listede yerini aldı
08:18
simply because, yes, scale of basic health services is a great thing.
181
474000
3000
çünkü evet, temel sağlık hizmeti önemlidir.
08:21
It would do a lot of good, but it's also very, very costly.
182
477000
3000
Çok ciddi faydalar sağlanabilirdi, ama bu da çok ama çok büyük maliyetli bir iş.
08:24
Again, what it tells us is suddenly
183
480000
2000
Yine buradan da görünen şu ki,
08:26
we start thinking about both sides of the equation.
184
482000
2000
bir anda denklemin iki tarafını birden düşünmeye başlıyoruz.
08:28
If you look at the good projects, a lot of sanitation and water projects came in.
185
484000
4000
İyi projelere baktığınızda, hijyenik koşullar ve temiz su ile ilgili birçok proje var.
08:32
Again, sanitation and water is incredibly important,
186
488000
2000
Hijyen ve temiz su elbette çok önemli,
08:34
but it also costs a lot of infrastructure.
187
490000
3000
ama altyapı maliyetleri çok yüksek.
08:37
So I'd like to show you the top four priorities
188
493000
2000
Bu yüzden sizlere dünyadaki sorunlarla nasıl başa çıkmalıyız konusu gündeme geldiğinde
08:39
which should be at least the first ones that we deal with
189
495000
3000
en azından ilk sıralarda dikkate almamız gereken
08:42
when we talk about how we should deal with the problems in the world.
190
498000
3000
dört öncelikli sorundan bahsetmek istiyorum.
08:45
The fourth best problem is malaria -- dealing with malaria.
191
501000
4000
Dikkate alınması gereken öncelikli dördüncü sorun sıtma - sıtmayla başa çıkma.
08:49
The incidence of malaria is about a couple of [million] people get infected every year.
192
505000
4000
Sıtma, dünyada her yıl milyonlarca insanın yakalandığı bir hastalık.
08:53
It might even cost up towards a percentage point of GDP
193
509000
4000
Hatta mağduru olan ülkelerde her yıl
08:57
every year for affected nations.
194
513000
2000
gayri safi milli hasıladan aldığı yüzdeyi yükseltmeye neden olabiliyor.
08:59
If we invested about 13 billion dollars over the next four years,
195
515000
4000
Önümüzdeki 4 yıl içinde 13 milyar dolar yatırım yaptığımızda,
09:03
we could bring that incidence down to half.
196
519000
2000
sıtma vakalarını yarıya düşürebiliriz.
09:05
We could avoid about 500,000 people dying,
197
521000
3000
500.000 kişiyi ölümden döndürebiliriz,
09:08
but perhaps more importantly, we could avoid about a [million] people
198
524000
3000
ama daha da önemlisi, her yıl bir milyar kadar insana
09:11
getting infected every year.
199
527000
1000
sıtma bulaşmasının önüne geçebiliriz.
09:12
We would significantly increase their ability
200
528000
2000
Böylelikle, bu insanların, mücadele etmeleri gereken başka birçok sorunla
09:14
to deal with many of the other problems that they have to deal with --
201
530000
3000
uğraşmaları için gereken gücü önemli ölçüde sağlamış oluruz.
09:17
of course, in the long run, also to deal with global warming.
202
533000
3000
Elbette, uzun vadede de küresel ısınmayla mücadele edebilmelerini.
09:21
This third best one was free trade.
203
537000
3000
Üçüncü en iyi proje, serbest ticaret.
09:24
Basically, the model showed that if we could get free trade,
204
540000
3000
Temel olarak model, serbest ticaret ortamı sağlayabilirsek,
09:27
and especially cut subsidies in the U.S. and Europe,
205
543000
3000
özellikle Avrupa ve Amerika’daki sübvansiyonları kısıtlayabilirsek,
09:30
we could basically enliven the global economy
206
546000
4000
global ekonomiyi canlandırmış oluruz.
09:34
to an astounding number of about 2,400 billion dollars a year,
207
550000
4000
Bu canlanma 2,400 milyar dolar gibi şaşırtıcı bir rakama mukabil
09:38
half of which would accrue to the Third World.
208
554000
2000
ki bunun yarısı Üçüncü Dünya ülkelerinin payına düşecektir.
09:40
Again, the point is to say that we could actually pull
209
556000
3000
Bir kez daha tekrarlarsak, söylemeye çalıştığım şu ki; aslında
09:43
two to three hundred million people out of poverty,
210
559000
3000
200-300 milyon insanı 2 ile 5 yıl arasında bir süre içinde,
09:46
very radically fast, in about two to five years.
211
562000
3000
radikal bir hızla, yoksulluktan kurtarabiliriz.
09:49
That would be the third best thing we could do.
212
565000
2000
Bu yapabileceğimiz en iyi üçüncü şey olur.
09:51
The second best thing would be to focus on malnutrition.
213
567000
4000
Yapabileceğimiz ikinci en iyi şey, yetersiz ve kötü beslenme üzerine yoğunlaşmaktır.
09:55
Not just malnutrition in general, but there's a very cheap way
214
571000
3000
Sadece genel olarak yetersiz beslenme değil, bunu yapmanın çok ucuz bir yolu var
09:58
of dealing with malnutrition, namely, the lack of micronutrients.
215
574000
3000
- ki bu mineraller gibi mikro besinlerin eksikliğiyle mücadeleden geçiyor.
10:01
Basically, about half of the world's population is lacking in
216
577000
3000
Temel olarak, dünya nüfusunun yarısı
10:04
iron, zinc, iodine and vitamin A.
217
580000
2000
demir, çinko, iyot ve A vitamini eksikliğinden muzdarip.
10:06
If we invest about 12 billion dollars,
218
582000
2000
12 milyar dolar civarında bir yatırım yaptığımızda,
10:08
we could make a severe inroad into that problem.
219
584000
3000
bu sorunun önüne güçlü bir set çekebiliyoruz.
10:11
That would be the second best investment that we could do.
220
587000
3000
-- ki bu da yapacağımız en iyi ikinci yatırım oluyor.
10:14
And the very best project would be to focus on HIV/AIDS.
221
590000
5000
Ve en iyi proje, HIV/AIDS sorununa yoğunlaşmak olacaktır.
10:19
Basically, if we invest 27 billion dollars over the next eight years,
222
595000
4000
Temel olarak, önümüzdeki sekiz sene içinde 27 milyar dolar yatırım yaparsak,
10:23
we could avoid 28 new million cases of HIV/AIDS.
223
599000
4000
28 milyon yeni HIV/AIDS vakasının önüne geçmiş oluyoruz.
10:27
Again, what this does and what it focuses on is saying
224
603000
4000
Bir kez daha, burada yapılacak iş ve yoğunlaşılacak olan şu;
10:31
there are two very different ways that we can deal with HIV/AIDS.
225
607000
3000
HIV/AIDS ile mücadelede birbirinden tamamen farklı iki yöntem var.
10:34
One is treatment; the other one is prevention.
226
610000
3000
Biri tedavi, diğeri ise korunma.
10:37
And again, in an ideal world, we would do both.
227
613000
3000
Ve yine, ideal bir dünyada, ikisini birden yapardık.
10:40
But in a world where we don't do either, or don't do it very well,
228
616000
3000
Ama ikisini de yapamadığımız, veya ikisinde de pek başarılı olamadığımız bir dünyada,
10:43
we have to at least ask ourselves where should we invest first.
229
619000
4000
kendimize en azından, ilk önce hangisine yatırım yapacağımızı sormalıyız.
10:47
And treatment is much, much more expensive than prevention.
230
623000
3000
Ve tedavi, korunmaya nispeten çok çok daha pahalı bir yöntem.
10:50
So basically, what this focuses on is saying, we can do a lot more
231
626000
4000
Yani odak noktamız, korunmaya yapacağımız yatırımlarla
10:54
by investing in prevention.
232
630000
2000
çok daha büyük faydalar sağlayabilecek olmamız.
10:56
Basically for the amount of money that we spend,
233
632000
2000
Kısacası, harcayacağımız para ile
10:58
we can do X amount of good in treatment,
234
634000
3000
tedavi yönteminde X kadar fayda sağlayabilecekken,
11:01
and 10 times as much good in prevention.
235
637000
3000
korunma yöntemiyle bunun 10 katı kadar fazla fayda sağlayabiliyoruz.
11:04
So again, what we focus on is prevention rather than treatment,
236
640000
3000
Yani bir kez daha tekrarlarsak, ilk aşamada, tedavi etmektense
11:07
at first rate.
237
643000
1000
korunmaya odaklanıyoruz.
11:08
What this really does is that it makes us think about our priorities.
238
644000
4000
Bütün bunlar bizi, önceliklerimizle ilgili düşündürmeye yöneltiyor.
11:12
I'd like to have you look at your priority list and say,
239
648000
4000
Sizden öncelik listenize bakıp karar vermenizi istiyorum,
11:16
did you get it right?
240
652000
2000
doğru bir liste yaptınız mı?
11:18
Or did you get close to what we came up with here?
241
654000
2000
Burada ortaya çıkan listeye yaklaşabildiniz mi?
11:20
Well, of course, one of the things is climate change again.
242
656000
4000
Tabii eminim ki, burada yine iklim değişikliği sorunu gündeme geliyor.
11:24
I find a lot of people find it very, very unlikely that we should do that.
243
660000
3000
Birçok insanın bunu yapmamızın gerekliliği konusunda tereddütleri olduğunu fark ediyorum.
11:27
We should also do climate change,
244
663000
2000
İklim değişikliği sorununa da eğilmeliyiz tabii,
11:29
if for no other reason, simply because it's such a big problem.
245
665000
3000
başka hiçbir sebebi olmasa bile, sadece gerçekten büyük bir sorun olduğu için bu konuya değinmeliyiz.
11:32
But of course, we don't do all problems.
246
668000
3000
Ama tabii, bütün sorunlara eğilemiyoruz.
11:35
There are many problems out there in the world.
247
671000
2000
Dünyada çözülmeyi bekleyen pek çok sorun var.
11:37
And what I want to make sure of is, if we actually focus on problems,
248
673000
4000
Aslında yapmaya çalıştığım, sorunlara gerçekten odaklanacaksak
11:41
that we focus on the right ones.
249
677000
2000
doğru sorunlara odaklanmamızı sağlamak.
11:43
The ones where we can do a lot of good rather than a little good.
250
679000
3000
Daha az yararlı olabileceklerimizdense, çok daha fazla yararlı olabileceklerimize.
11:46
And I think, actually -- Thomas Schelling,
251
682000
3000
Ve bence, rüya takımdan Thomas Schelling
11:49
one of the participants in the dream team, he put it very, very well.
252
685000
4000
bunu çok çok güzel ifade etmişti.
11:53
One of things that people forget, is that in 100 years,
253
689000
3000
“İnsanların unuttukları bir şey var; önümüzdeki 100 yıl içinde,
11:56
when we're talking about most of the climate change impacts will be,
254
692000
3000
ki iklim değişikliğinin çoğu etkileri bu süreçte ortaya çıkacak,
11:59
people will be much, much richer.
255
695000
2000
insanlık çok çok daha zengin olacak.
12:01
Even the most pessimistic impact scenarios of the U.N.
256
697000
4000
Birleşmiş Milletler’in en karamsar değerlendirmelerine göre bile,
12:05
estimate that the average person in the developing world in 2100
257
701000
3000
2100 yılında, gelişmekte olan ülkelerde, sıradan bir insanın geliri
12:08
will be about as rich as we are today.
258
704000
2000
bugün bizim elde ettiğimiz gelir kadar olacak.
12:10
Much more likely, they will be two to four times richer than we are.
259
706000
4000
Daha büyük ihtimalle, bizim mevcut halimizden 2 ile 4 katımız kadar daha zengin olacaklar.
12:14
And of course, we'll be even richer than that.
260
710000
2000
Ve tabii, bizlerin, bundan çok daha zengin olacağız.”
12:16
But the point is to say, when we talk about saving people,
261
712000
4000
Söylemeye çalıştığım, insan hayatı kurtarmaktan bahsettiğimiz zaman,
12:20
or helping people in Bangladesh in 2100,
262
716000
3000
ya da 2100 yılında Bangladeş’teki insanlara yardım etmekten,
12:23
we're not talking about a poor Bangladeshi.
263
719000
2000
fakir bir Bangladeşliden bahsetmiyoruz.
12:25
We're actually talking about a fairly rich Dutch guy.
264
721000
2000
Aslında, bugünün oldukça zengin bir Hollandalısından bahsediyoruz.
12:27
And so the real point, of course, is to say,
265
723000
2000
Yani esas nokta şu,
12:29
do we want to spend a lot of money helping a little,
266
725000
4000
günümüzden 100 yıl sonrasında yaşayacak, oldukça zengin bir Hollandalıya,
12:33
100 years from now, a fairly rich Dutch guy?
267
729000
2000
yüklü bir para harcayıp küçük bir yardımda mı bulunmak istiyoruz?
12:35
Or do we want to help real poor people, right now, in Bangladesh,
268
731000
5000
Yoksa şu anda, Bangladeş’te, gerçekten yoksulluk içinde yaşayan,
12:40
who really need the help, and whom we can help very, very cheaply?
269
736000
3000
gerçekten yardıma ihtiyacı olan ve bizim çok ucuza yardım eli uzatabileceğimiz insanlara mı yardım etmek istiyoruz?
12:43
Or as Schelling put it, imagine if you were a rich -- as you will be --
270
739000
5000
Veya Schelling’in ifade ettiği gibi, 2100’de yaşayıp 2005'i düşünen zengin bir Çinli, Bolivyalı ya da zengin bir Kongolu
12:48
a rich Chinese, a rich Bolivian, a rich Congolese, in 2100,
271
744000
5000
--öyle olacakları varsayılıyor--olduğunuzu düşünün ve şöyle diyorsunuz:
12:53
thinking back on 2005, and saying, "How odd that they cared so much
272
749000
6000
“O dönemde yardıma asıl ihtiyacı olan ve daha faydalı olabilecekleri
12:59
about helping me a little bit through climate change,
273
755000
4000
büyük dedelerim dururken,
13:03
and cared so fairly little about helping my grandfather
274
759000
4000
iklim değişikliği için bana faydası olacağını düşündükleri
13:07
and my great grandfather, whom they could have helped so much more,
275
763000
3000
bu küçücük yardımla,
13:10
and who needed the help so much more?"
276
766000
3000
bu kadar çok uğraşmış olmaları ne tuhaf?”
13:13
So I think that really does tell us why it is
277
769000
3000
Sanırım bu gerçekten bize,
13:16
we need to get our priorities straight.
278
772000
2000
önceliklendirme işini neden yapmamız gerektiğini açıkça anlatıyor.
13:18
Even if it doesn't accord to the typical way we see this problem.
279
774000
3000
Her ne kadar bu bizim, sorunları en yalın haliyle ele almamıza izin vermese de.
13:21
Of course, that's mainly because climate change has good pictures.
280
777000
5000
Tabii bunun ana sebebi, iklim değişikliği sorunu ile ilgili kafamızda çok net resimlemeler var.
13:26
We have, you know, "The Day After Tomorrow" -- it looks great, right?
281
782000
3000
Biliyorsunuz, “Yarından Sonra” filmi var --çok iyi görünüyor, değil mi?
13:29
It's a good film in the sense that
282
785000
3000
İzlemek istiyorum o anlamda, iyi bir film, evet,
13:32
I certainly want to see it, right, but don't expect Emmerich
283
788000
3000
ama Emmerich’in bir sonraki filminde
13:35
to cast Brad Pitt in his next movie
284
791000
3000
Brad Pitt’e Tanzanya’da bir yerlerde
13:38
digging latrines in Tanzania or something. (Laughter)
285
794000
2000
tuvalet kazdırmasını filan beklemeyin. (Kahkaha)
13:40
It just doesn't make for as much of a movie.
286
796000
2000
Bunun filme kazandıracağı pek fazla bir şey yok tabii.
13:42
So in many ways, I think of the Copenhagen Consensus
287
798000
2000
Şimdi birçok yönden, Kopenhag Konsensüs’ü
13:44
and the whole discussion of priorities
288
800000
2000
ve bütün bu önceliklendirme konuşmalarının
13:46
as a defense for boring problems.
289
802000
3000
sıkıcı sorunlara karşı bir savunma olduğunu düşünüyorum.
13:49
To make sure that we realize it's not about making us feel good.
290
805000
4000
Bunları, bize kendimizi daha iyi hissettirdikleri
13:53
It's not about making things that have the most media attention,
291
809000
5000
ya da medyanın daha çok ilgisini çeken sorunlar oldukları için değil,
13:58
but it's about making places where we can actually do the most good.
292
814000
3000
en büyük faydayı sağlayabileceğimiz projeler olduklarını bildiğimiz için ele almalıyız.
14:01
The other objections, I think, that are important to say,
293
817000
3000
Diğer itirazlar, ki bence bunlara değinmek önemli --
14:04
is that I'm somehow -- or we are somehow -- positing a false choice.
294
820000
4000
benim veya bizim, bir şekilde varsayımlarımızı yanlış seçimlere göre yapıyor olmamız.
14:08
Of course, we should do all things,
295
824000
2000
İdeal bir dünyada, elbette bütün sorunları çözmeliyiz
14:10
in an ideal world -- I would certainly agree.
296
826000
2000
kesinlikle aynı fikirdeyim.
14:12
I think we should do all things, but we don't.
297
828000
2000
Bence hepsini birden çözmeliyiz, ama çözemiyoruz.
14:14
In 1970, the developed world decided we were going to spend
298
830000
4000
1970’te gelişmiş dünya bizlerin, onların gelişmekte olan dünyalarında yaptıklarının
14:18
twice as much as we did, right now, than in 1970, on the developing world.
299
834000
6000
iki katı kadar harcama yapacağımızı öngörmüştü.
14:24
Since then our aid has halved.
300
840000
2000
O günden beri yaptığımız yardımlar yarıya indi.
14:26
So it doesn't look like we're actually on the path
301
842000
3000
Yani ortada, bütün büyük sorunları
14:29
of suddenly solving all big problems.
302
845000
2000
bir anda çözebilecekmişiz gibi bir durum yok.
14:31
Likewise, people are also saying, but what about the Iraq war?
303
847000
3000
Benzer şekilde, insanlar, “Peki Irak savaşı ne olacak?” diye soruyor.
14:34
You know, we spend 100 billion dollars --
304
850000
2000
Biliyorsunuz, 100 milyar dolar harcadık.
14:36
why don't we spend that on doing good in the world?
305
852000
2000
Neden o parayı dünyaya faydalı olacak işlerde kullanmıyoruz?
14:38
I'm all for that.
306
854000
1000
Hepsine katılıyorum.
14:39
If any one of you guys can talk Bush into doing that, that's fine.
307
855000
2000
Eğer herhangi biriniz Bush’u bunu yapmaya ikna edebilirse iyi olur.
14:41
But the point, of course, is still to say,
308
857000
2000
Ama yine söylemeye çalıştığım şey şu,
14:43
if you get another 100 billion dollars,
309
859000
2000
eğer başka bir 100 milyar dolar bulursanız,
14:45
we still want to spend that in the best possible way, don't we?
310
861000
3000
bunu yine elimizden gelen en iyi şekilde kullanmak isteriz, değil mi?
14:48
So the real issue here is to get ourselves back
311
864000
2000
Yani burada asıl mesele, en başa dönüp
14:50
and think about what are the right priorities.
312
866000
2000
doğru önceliklerin ne olduğu üzerine düşünmek.
14:52
I should just mention briefly, is this really the right list that we got out?
313
868000
4000
Kısaca özetleyerek belirtmeliyim, bu ortaya çıkardığımız liste gerçekten doğru bir liste mi?
14:56
You know, when you ask the world's best economists,
314
872000
3000
Bilirsiniz, dünyanın en iyi ekonomistlerine danıştığınızda,
14:59
you inevitably end up asking old, white American men.
315
875000
3000
bu insanların yaşlı beyaz Amerikalılar olması kaçınılmaz oluyor.
15:02
And they're not necessarily, you know,
316
878000
2000
Ve bilirsiniz, onlar da dünyanın geri kalanına dönüp bakmak için
15:04
great ways of looking at the entire world.
317
880000
4000
her zaman en iyi adamlar olmayabiliyorlar.
15:08
So we actually invited 80 young people from all over the world
318
884000
2000
Sonuç olarak dünyanın her yerinden 80 genç insana
15:10
to come and solve the same problem.
319
886000
2000
gelip aynı sorunu çözmeleri için davette bulunduk.
15:12
The only two requirements were that they were studying at the university,
320
888000
4000
Koyulan iki koşul vardı, birincisi bir üniversitede okuyor olmaları,
15:16
and they spoke English.
321
892000
2000
ve ikincisi İngilizce konuşuyor olmalarıydı.
15:18
The majority of them were, first, from developing countries.
322
894000
3000
Başta, büyük bir çoğunluğu, gelişmiş ülkelerdendi.
15:21
They had all the same material but they could go vastly
323
897000
2000
Hepsinin ele alacağı konu aynıydı ama kendi listelerini oluştururken
15:23
outside the scope of discussion, and they certainly did,
324
899000
3000
konuşmaların kapsamının çok dışına da çıkabileceklerdi,
15:26
to come up with their own lists.
325
902000
2000
ve öyle de yaptılar.
15:28
And the surprising thing was that the list was very similar --
326
904000
2000
Ve işin şaşırtıcı yanı, listeler çok benzerdi--
15:30
with malnutrition and diseases at the top
327
906000
3000
yetersiz beslenme ve hastalıklar en başta
15:33
and climate change at the bottom.
328
909000
2000
ve iklim değişikliği listenin sonunda.
15:35
We've done this many other times.
329
911000
1000
Bunu pek çok kez tekrarladık.
15:36
There's been many other seminars and university students, and different things.
330
912000
3000
Başka birçok seminerler ve üniversite öğrencileri oldu ve başka birçok değişik şey.
15:39
They all come out with very much the same list.
331
915000
3000
Her seferinde ortaya çıkan liste hemen hemen aynıydı.
15:42
And that gives me great hope, really, in saying that I do believe
332
918000
4000
Ve bu bana, önümüzde bizi önceliklerimize dair düşünmeye iten bir yolda
15:46
that there is a path ahead to get us to start thinking about priorities,
333
922000
5000
ilerlediğimize inanmam için büyük umut veriyor.
15:51
and saying, what is the important thing in the world?
334
927000
2000
Ve dünyada önemli olan şey nedir derken.
15:53
Of course, in an ideal world, again we'd love to do everything.
335
929000
3000
tabii ideal dünyada, tekrar ediyorum, bütün sorunları birden çözmek isteriz.
15:56
But if we don't do it, then we can start thinking about where should we start?
336
932000
4000
Ama bunu yapamıyorsak, o zaman nereden başlamamız gerektiğini düşünmeye başlayabiliriz.
16:00
I see the Copenhagen Consensus as a process.
337
936000
2000
Kopenhag Konsensus’unu bir süreç olarak düşünüyorum.
16:02
We did it in 2004,
338
938000
2000
2004’te yaptık,
16:04
and we hope to assemble many more people,
339
940000
1000
2008 ve 2012 için çok daha fazla insanı bir araya getirmeyi
16:05
getting much better information for 2008, 2012.
340
941000
4000
ve çok daha faydalı bilgiler elde etmeyi umut ediyoruz.
16:09
Map out the right path for the world --
341
945000
2000
Dünya için doğru olan yolun haritasını çıkarmak
16:11
but also to start thinking about political triage.
342
947000
3000
diğer yandan politik koşulları ve öncelikleri de düşünmek.
16:14
To start thinking about saying, "Let's do
343
950000
2000
Söylemeye başlamamız gereken,
16:16
not the things where we can do very little at a very high cost,
344
952000
3000
“Büyük bedeller ödeyip küçük faydalar sağlayacağımız işler değil;
16:19
not the things that we don't know how to do,
345
955000
2000
nasıl yapacağımızı bilmediklerimizi de değil;
16:21
but let's do the great things where we can do an enormous
346
957000
3000
ama hemen şimdi, düşük bedellerle, en büyük faydayı sağlayacağımız
16:24
amount of good, at very low cost, right now."
347
960000
4000
muhteşem işleri yapalım hadi” olmalıdır.
16:28
At the end of the day, you can disagree
348
964000
2000
Günün sonunda, bunların hepsini nasıl önceliklendirdiğimize dair
16:30
with the discussion of how we actually prioritize these,
349
966000
2000
yaptığımız tartışmalara itiraz edebilirsiniz,
16:32
but we have to be honest and frank about saying,
350
968000
3000
ama yaptıklarımız kadar yapmadığımız şeyler de olduğu konusunda
16:35
if there's some things we do, there are other things we don't do.
351
971000
2000
dürüst ve açıksözlü olmalıyız.
16:38
If we worry too much about some things,
352
974000
2000
Bazı şeyler için gereğinden fazla endişelenirsek,
16:40
we end by not worrying about other things.
353
976000
2000
diğer şeyler için endişelenemeyecek duruma gelebiliriz.
16:42
So I hope this will help us make better priorities,
354
978000
2000
Umarım bu konuşma bize daha iyi önceliklendirmeler yapmamızda,
16:44
and think about how we better work for the world.
355
980000
2000
ve dünya için nasıl daha iyi işler yapabiliriz diye düşünmemizde yardımcı olur.
16:46
Thank you.
356
982000
1000
Teşekkür ederim.
ABOUT THE SPEAKER
Bjorn Lomborg - Global prioritizerDanish political scientist Bjorn Lomborg heads the Copenhagen Consensus, which has prioritized the world's greatest problems -- global warming, world poverty, disease -- based on how effective our solutions might be. It's a thought-provoking, even provocative list.
Why you should listen
Bjorn Lomborg isn't afraid to voice an unpopular opinion. In 2007, he was named one of the 100 Most Influential People by Time magazine after the publication of his controversial book The Skeptical Environmentalist, which challenged widely held beliefs that the environment is getting worse. This year, he was named on of the "50 people who cold save the planet" by the Guardian newspaper. In 2007 he published Cool It: The Skeptical Environmentalist's Guide to Global Warming, further analyzes what today's science tells us about global warming and its risks. That same year, his next book Solutions for the World's Biggest Problems was released, which provided a summary of the greatest challenges facing humanity.
In 2004, he convened the Copenhagen Consensus, which tries to prioritize the world's greatest challenges based on the impact we can make, a sort of bang-for-the-buck breakdown for attacking problems such as global warming, world poverty and disease.
It begins from the premise that we can't solve every problem in the world, and asks: Which ones should we fix first? The Copenhagen Consensus 2004 tapped the expertise of world-leading economists, as well as a diverse forum of young participants; collectively, they determined that control of HIV/AIDS was the best investment -- and mitigating global warming was the worst. Lomborg summarized these findings in How to Spend $50 Billion to Make the World a Better Place. In spring of 2008, Copenhagen Consensus convened again, assembling over 55 international economists, including 4 Nobel laureates, to assess, prioritize and brainstorm solutions for the major global challenges of today, including conflicts, malnutrition, health, education and terrorism. In 2013, he published How to Spend $75 Billion to Make the Wolrd a Better Place.
Bjorn Lomborg | Speaker | TED.com