TED2010
Robert Gupta: Music is medicine, music is sanity
Robert Gupta: Müzik devadır, müzik akıl sağlığıdır
Filmed:
Readability: 5.7
1,333,855 views
Robert Gupta, LA Filarmonik Orkestrası kemancısı, parlak, şizofren bir müzisyene verdiği bir dersten ve bu dersten ne öğrendiğinden bahsediyor. Daha sonra sahneye çağrılan Gupta, Bach'ın 1 numaralı çello süitinin kendi uyarlamasını çalıyor.
Robert Gupta - Violinist
Violinist Robert Gupta joined the LA Philharmonic at the age of 19 -- and maintains a passionate parallel interest in neurobiology and mental health issues. He's a TED Senior Fellow. Full bio
Violinist Robert Gupta joined the LA Philharmonic at the age of 19 -- and maintains a passionate parallel interest in neurobiology and mental health issues. He's a TED Senior Fellow. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
One day, Los Angeles Times columnist
0
0
3000
Bir gün Los Angeles Times köşe yazarı
00:18
Steve Lopez was walking along
1
3000
2000
Steve Lopez, Los Angeles şehir merkezinin
00:20
the streets of downtown Los Angeles
2
5000
2000
caddelerinde yürüyordu,
00:22
when he heard beautiful music.
3
7000
3000
harika bir müzik duydu.
00:25
And the source was a man,
4
10000
2000
Bunun kaynağı bir adamdı,
00:27
an African-American man,
5
12000
2000
Afro-Amerikalı bir adam,
00:29
charming, rugged, homeless,
6
14000
4000
sevimli, bakımsız, evsiz,
00:33
playing a violin that only had two strings.
7
18000
3000
sadece iki teli olan bir keman çalıyordu.
00:36
And I'm telling a story that many of you know,
8
21000
2000
Ve birçoğunuzun bildiği bir hikâyeyi anlatıyorum,
00:38
because Steve's columns became the basis
9
23000
3000
çünkü Steve'in köşe yazıları daha sonra
00:41
for a book, which was turned into a movie,
10
26000
3000
filme de alınan bir kitabın temeli oldu.
00:44
with Robert Downey Jr. acting as Steve Lopez,
11
29000
2000
Steve Lopez'i Robert Downey Jr,
00:46
and Jamie Foxx as Nathaniel Anthony Ayers,
12
31000
3000
ve kariyeri paranoid şizofreni ile
00:49
the Juilliard-trained double bassist
13
34000
2000
trajik bir şekilde kısa kesilen,
00:51
whose promising career was cut short
14
36000
3000
Julliard eğitimi almış kontrbasçı
00:54
by a tragic affliction with paranoid schizophrenia.
15
39000
4000
Nathaniel Anthony Ayers'i, Jamie Fox oynuyordu.
00:58
Nathaniel dropped out of Juilliard, he suffered a complete breakdown,
16
43000
2000
Nathaniel Julliard'ı bıraktı, büyük bir çöküntü yaşadı,
01:00
and 30 years later he was living homeless
17
45000
2000
ve 30 yıl sonra, Los Angeles şehir merkezinde
01:02
on the streets of Skid Row in downtown Los Angeles.
18
47000
4000
Skid Row caddelerinde evsiz bir şekilde yaşıyordu.
01:06
I encourage all of you to read Steve's book or to watch the movie
19
51000
3000
Steve'in kitabını hepinizin okumasını öneririm, ya da filmi izlemenizi
01:09
to understand not only the beautiful bond
20
54000
3000
sadece bu iki adam arasında kurulan
01:12
that formed between these two men,
21
57000
2000
bu olağanüstü bağı anlamanız için değil,
01:14
but how music helped shape that bond,
22
59000
3000
müziğin bu bağın şekillenmesine yardımını
01:17
and ultimately was instrumental -- if you'll pardon the pun --
23
62000
3000
ve sonunda, kullandığım kelime oyununu affederseniz,
01:20
in helping Nathaniel get off the streets.
24
65000
4000
Nathaniel'ın sokaklardan kurtulmasında bir enstrüman oluşunu.
01:24
I met Mr. Ayers in 2008,
25
69000
2000
Bay Ayers ile 2008'de tanıştım,
01:26
two years ago, at Walt Disney Concert Hall.
26
71000
2000
iki yıl önce, Walt Disney konser salonunda.
01:28
He had just heard a performance of Beethoven's First and Fourth symphonies,
27
73000
3000
Beethoven’in birinci ve dördüncü senfonilerinin performansını az önce dinlemiş,
01:31
and came backstage and introduced himself.
28
76000
2000
ve sahne arkasına gelerek kendini tanıtmıştı.
01:33
He was speaking in a very jovial and gregarious way
29
78000
3000
Yo-Yo Ma ve Hillary Clinton hakkında öylesine
01:36
about Yo-Yo Ma and Hillary Clinton
30
81000
3000
keyifli ve cana yakın konuşuyordu ki,
01:39
and how the Dodgers were never going to make the World Series,
31
84000
2000
ve Dodgers'ın nasıl Dünya Serisi'ni asla başaramayacağı hakkında,
01:41
all because of the treacherous first violin passage work
32
86000
3000
bunun nedeni ise Beethoven’in dördüncü senfonisinin
01:44
in the last movement of Beethoven's Fourth Symphony.
33
89000
4000
son hareketindeki tedirgin edici ilk keman pasajıydı.
01:48
And we got talking about music, and I got an email from Steve a few days later
34
93000
4000
Ve müzik hakkında konuşmaya başladık. Ve bir kaç gün sonra Steve'den
01:52
saying that Nathaniel was interested in a violin lesson with me.
35
97000
4000
Nathaniel'in benden keman dersi almak istediğini söyleyen bir mesaj geldi.
01:56
Now, I should mention that Nathaniel refuses treatment
36
101000
3000
Şimdi, Nathaniel'in tedaviyi reddettiğini belirtmeliyim,
01:59
because when he was treated it was with shock therapy
37
104000
3000
çünkü tedavi aldığında bu şok terapisiyleydi
02:02
and Thorazine and handcuffs,
38
107000
2000
ve Thorazine ve kelepçelerleydi,
02:04
and that scar has stayed with him for his entire life.
39
109000
4000
ve bu yarayı tüm hayatı boyunca taşıdı.
02:08
But as a result now, he is prone to
40
113000
2000
Ama bunun sonucu olarak şimdi,
02:10
these schizophrenic episodes,
41
115000
2000
bu şizofrenik dönemlere yatkın.
02:12
the worst of which can manifest themselves as
42
117000
2000
Bunların en kötüleri kendisinin infilak ettiğini görmesi
02:14
him exploding
43
119000
2000
ve sonra günlerce ortadan kaybolması,
02:16
and then disappearing for days,
44
121000
2000
Skid Row sokaklarında amaçsızca dolaşıp,
02:18
wandering the streets of Skid Row,
45
123000
2000
kendi zihninin kendi üzerine saldığı işkencelerle
02:20
exposed to its horrors, with the torment of his own mind
46
125000
4000
sokağın dehşetine maruz kalması
02:24
unleashed upon him.
47
129000
2000
şeklinde kendini gösteriyor.
02:26
And Nathaniel was in such a state of agitation
48
131000
3000
Ve Walt Disney Konser Salonu'nda ilk dersimize
02:29
when we started our first lesson at Walt Disney Concert Hall --
49
134000
3000
başladığımızda, Nathaniel öyle ajite bir durumundaydı ki,
02:32
he had a kind of manic glint in his eyes,
50
137000
3000
gözlerinde manyak bir tür ışıltı vardı.
02:35
he was lost.
51
140000
2000
Kaybolmuştu.
02:37
And he was talking about
52
142000
2000
Ve görünmeyen şeytanlardan
02:39
invisible demons and smoke,
53
144000
2000
ve dumandan söz ediyordu,
02:41
and how someone was poisoning him in his sleep.
54
146000
4000
ve birinin onu uykusunda nasıl zehirlediğinden.
02:45
And I was afraid,
55
150000
2000
Ve korktum,
02:47
not for myself, but I was afraid
56
152000
3000
kendim için değil, ama
02:50
that I was going to lose him,
57
155000
2000
onu kaybedeceğimden korktum,
02:52
that he was going to sink into one of his states,
58
157000
2000
her zamanki hallerinden birine dalacağından,
02:54
and that I would ruin his relationship with the violin
59
159000
3000
ve eğer ölçülerden ve arpejlerden ve didaktik
02:57
if I started talking about scales
60
162000
2000
keman pedagojisinin diğer büyüleyici
02:59
and arpeggios and other exciting forms of
61
164000
2000
formlarından bahsedersem, kemanla ilişkisini
03:01
didactic violin pedagogy.
62
166000
2000
mahvedeceğimden korktum.
03:03
(Laughter)
63
168000
1000
(Gülüşmeler)
03:04
So, I just started playing.
64
169000
3000
O zaman sadece çalmaya başladım.
03:07
And I played the first movement of the Beethoven Violin Concerto.
65
172000
4000
Beethoven’ın keman konçertosunun ilk hareketini çaldım.
03:11
And as I played,
66
176000
2000
Ve çalarken
03:13
I understood that there was a profound change
67
178000
3000
anladım ki, Nathaniel'in gözlerinde oluşan
03:16
occurring in Nathaniel's eyes.
68
181000
2000
çok derin bir değişim vardı.
03:18
It was as if he was in the grip of some invisible pharmaceutical,
69
183000
3000
Adeta bazı görünmez farmasötik, kimyasal bir reaksiyonun
03:21
a chemical reaction, for which my playing the music
70
186000
4000
kontrolünde gibiydi, benim müziği çalışım da
03:25
was its catalyst.
71
190000
3000
bunun katalizörüydü.
03:28
And Nathaniel's manic rage
72
193000
4000
Ve Nathaniel'in manyak öfkesi,
03:32
was transformed into understanding,
73
197000
4000
bir anlayışa ve sessiz bir merak ve
03:36
a quiet curiosity and grace.
74
201000
5000
zerâfete dönüşmüştü.
03:41
And in a miracle, he lifted his own violin
75
206000
3000
Ve bir mucizeyle, kendi kemanını kaldırdı
03:44
and he started playing, by ear,
76
209000
3000
ve keman konçertolarının parçalarını
03:47
certain snippets of violin concertos
77
212000
2000
duyduğu gibi çalmaya başladı,
03:49
which he then asked me to complete -- Mendelssohn,
78
214000
2000
sonra benden tamamlamamı isteyerek, Mendelssohn,
03:51
Tchaikovsky, Sibelius.
79
216000
2000
Tchaikovsky, Sibelius.
03:53
And we started talking about music, from Bach
80
218000
2000
Ve müzik hakkında konuşmaya başladık, Bach'tan
03:55
to Beethoven and Brahms,
81
220000
2000
Beethoven ve Brahms'tan,
03:57
Bruckner, all the B's,
82
222000
2000
Bruckner ve tüm B'lerden,
03:59
from Bartók, all the way up to Esa-Pekka Salonen.
83
224000
2000
Bartók'tan, Esa-Pekka Salonen'e kadar.
04:01
And I understood that he not only
84
226000
2000
Ve anladım ki, ansiklopedik
04:03
had an encyclopedic knowledge of music,
85
228000
2000
bir müzik bilgisi dışında aynı zamanda
04:05
but he related to this music at a personal level.
86
230000
4000
kişisel düzeyde de müzikle ilişkiliydi.
04:09
He spoke about it with the kind of passion
87
234000
2000
Öylesine bir tutku ve anlayışla ondan
04:11
and understanding that I share with my colleagues
88
236000
2000
bahsediyordu ki, bu duyguyu Los Angeles Filarmoni’deki
04:13
in the Los Angeles Philharmonic.
89
238000
3000
çalışma arkadaşlarımla da paylaşıyorum.
04:16
And through playing music and talking about music,
90
241000
3000
Ve müzik yaparak ve müzik hakkında konuşarak,
04:19
this man had transformed
91
244000
2000
bu adam Los Angeles'in merkezindeki
04:21
from the paranoid, disturbed man
92
246000
3000
sokaklarda dolaşan
04:24
that had just come from walking the streets
93
249000
2000
paranoyak, rahatsız bir adamdan
04:26
of downtown Los Angeles
94
251000
2000
neşeli, bilgili, parlak,
04:28
to the charming, erudite,
95
253000
2000
Julliard'da eğitim almış
04:30
brilliant, Juilliard-trained musician.
96
255000
4000
bir müzisyene dönüştü.
04:34
Music is medicine. Music changes us.
97
259000
5000
Müzik devadır. Müzik bizi değiştirir.
04:39
And for Nathaniel, music is sanity.
98
264000
4000
Ve Nathaniel için, müzik akıl sağlığıdır.
04:43
Because music allows him to take his thoughts
99
268000
2000
Çünkü müzik düşüncelerini ve kuruntularını
04:45
and delusions and shape them
100
270000
3000
alarak, onları hayal gücü ve yaratıcılığıyla
04:48
through his imagination and his creativity,
101
273000
2000
gerçekliğe dönüştürmesine
04:50
into reality.
102
275000
2000
izin verir.
04:52
And that is an escape
103
277000
2000
Ve bu onun azap çeken
04:54
from his tormented state.
104
279000
2000
durumundan kaçışıdır.
04:56
And I understood that this was the very essence of art.
105
281000
3000
Ve anladım ki bu sanatın en esaslı özüdür.
04:59
This was the very reason why we made music,
106
284000
2000
Bu, müzik yapmamızın temel nedeni,
05:01
that we take something that exists within all of us
107
286000
2000
her birimizde var olan, temelde özümüzde yer alan
05:03
at our very fundamental core,
108
288000
2000
bir şeyi
05:05
our emotions,
109
290000
2000
duygularımız alarak,
05:07
and through our artistic lens,
110
292000
2000
ve sanatsal bir gözle
05:09
through our creativity, we're able to shape those emotions into reality.
111
294000
5000
yaratıcılığımızla, bu duyguları gerçekliğe dönüştürebiliyoruz.
05:14
And the reality of that expression
112
299000
2000
Ve bir ifadenin gerçekliği,
05:16
reaches all of us
113
301000
2000
hepimize ulaşıyor,
05:18
and moves us, inspires and unites us.
114
303000
5000
etkiliyor, ilham veriyor ve bir araya getiriyor.
05:23
And for Nathaniel,
115
308000
2000
Ve Nathaniel için,
05:25
music brought him back into a fold of friends.
116
310000
3000
müzik onu arkadaş yuvasına geri döndürüyor.
05:28
The redemptive power of music brought him back
117
313000
2000
Müziğin kurtarıcı gücü onu anlayan,
05:30
into a family of musicians
118
315000
2000
yeteneğini fark eden
05:32
that understood him,
119
317000
2000
ve ona saygı duyan
05:34
that recognized his talents
120
319000
2000
müzisyenlerden oluşan
05:36
and respected him.
121
321000
3000
ailesine geri getiriyor.
05:39
And I will always make music with Nathaniel,
122
324000
3000
Ve ben her zaman Nathaniel'la müzik yapacağım,
05:42
whether we're at Walt Disney Concert Hall
123
327000
2000
Walt Disney Konser Salonu'nda olsun,
05:44
or on Skid Row, because he reminds me
124
329000
2000
Skid Row'da olsun, çünkü bana
05:46
why I became a musician.
125
331000
3000
neden müzisyen olduğumu hatırlatıyor.
05:49
Thank you.
126
334000
2000
Teşekkürler.
05:51
(Applause)
127
336000
7000
(Alkışlar)
05:58
Bruno Giussani: Thank you. Thanks.
128
343000
3000
Bruno Giussani: Teşekkürler. Sağ olun.
06:01
Robert Gupta.
129
346000
2000
Robert Gupta.
06:03
(Applause)
130
348000
3000
(Alkışlar)
06:22
Robert Gupta: I'm going to play something that I shamelessly stole from cellists.
131
367000
3000
Robert Gupta: Çellistlerden utanmadan aşırdığım bir şey çalmak istiyorum.
06:25
So, please forgive me.
132
370000
2000
Lütfen affedin beni.
06:27
(Laughter)
133
372000
1000
(Gülüşmeler)
06:28
(Music)
134
373000
3000
(Müzik)
09:13
(Applause)
135
538000
8000
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Robert Gupta - ViolinistViolinist Robert Gupta joined the LA Philharmonic at the age of 19 -- and maintains a passionate parallel interest in neurobiology and mental health issues. He's a TED Senior Fellow.
Why you should listen
Violinist Robert Vijay Gupta joined the Los Angeles Philharmonic at the age of 19. He made his solo debut, at age 11, with the Israel Philharmonic under Zubin Mehta. He has a Master's in music from Yale. But his undergraduate degree? Pre-med. As an undergrad, Gupta was part of several research projects in neuro- and neurodegenerative biology. He held Research Assistant positions at CUNY Hunter College in New York City, where he worked on spinal cord neuronal regeneration, and at the Harvard Institutes of Medicine Center for Neurologic Diseases, where he studied the biochemical pathology of Parkinson's disease.
Gupta is passionate about education and outreach, both as a musician and as an activist for mental health issues. He has the privilege of working with Nathaniel Ayers, the brilliant, schizophrenic musician featured in "The Soloist," as his violin teacher.
Robert Gupta | Speaker | TED.com