TED2010
Robert Gupta: Music is medicine, music is sanity
Robert Gupta: Âm nhạc là liều thuốc, là sự sáng suốt.
Filmed:
Readability: 5.7
1,333,855 views
Robert Gupta,người đánh vĩ cầm của dàn nhạc LA Philharmonic,nói về 1 bài học ông dành cho 1 nhà soạn nhạc thông minh nhưng bị tâm thần phân liệt --và những gì anh ta học được. Được gọi lên sân khấu lúc sau, ông đánh khúc dạo đầu được chuyển thể từ Bach Cello Suite số 1.
Robert Gupta - Violinist
Violinist Robert Gupta joined the LA Philharmonic at the age of 19 -- and maintains a passionate parallel interest in neurobiology and mental health issues. He's a TED Senior Fellow. Full bio
Violinist Robert Gupta joined the LA Philharmonic at the age of 19 -- and maintains a passionate parallel interest in neurobiology and mental health issues. He's a TED Senior Fellow. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
One day, Los Angeles Times columnist
0
0
3000
Vào 1 ngày nhà viết báo Los Angeles Times
00:18
Steve Lopez was walking along
1
3000
2000
Steve Lopez đang đi dọc
00:20
the streets of downtown Los Angeles
2
5000
2000
trên con đường trong khu phố ở Lost Angeles
00:22
when he heard beautiful music.
3
7000
3000
thì nghe 1 bản nhạc tuyệt vời.
00:25
And the source was a man,
4
10000
2000
Và bắt nguồn là từ một người đàn ông,
00:27
an African-American man,
5
12000
2000
một người Mỹ gốc Phi,
00:29
charming, rugged, homeless,
6
14000
4000
thu hút, vạm vỡ, vô gia cư,
00:33
playing a violin that only had two strings.
7
18000
3000
đang chơi vĩ cầm chỉ với 2 sợi dây.
00:36
And I'm telling a story that many of you know,
8
21000
2000
Và câu chuyện này nhiều người ở đây đều biết,
00:38
because Steve's columns became the basis
9
23000
3000
vì các bài báo của Steve trở thành điều cơ bản
00:41
for a book, which was turned into a movie,
10
26000
3000
của 1 cuốn sách, mà được chuyển thể thành phim
00:44
with Robert Downey Jr. acting as Steve Lopez,
11
29000
2000
với Robert Downey Jr đóng vai Steve Lopez,
00:46
and Jamie Foxx as Nathaniel Anthony Ayers,
12
31000
3000
và Jamie Foxx đóng Nathaniel Anthony Ayers,
00:49
the Juilliard-trained double bassist
13
34000
2000
Juilliard - được đào tạo để chơi bass
00:51
whose promising career was cut short
14
36000
3000
khi mà nghề nghiệp bị gián đoạn
00:54
by a tragic affliction with paranoid schizophrenia.
15
39000
4000
bởi một bệnh trạng đau xót với tâm thần phân liệt hoang tưởng.
00:58
Nathaniel dropped out of Juilliard, he suffered a complete breakdown,
16
43000
2000
Nathaniel bỏ Juilliard, ông bị suy nhược hoàn toàn,
01:00
and 30 years later he was living homeless
17
45000
2000
và 30 năm sau ông sống không nhà
01:02
on the streets of Skid Row in downtown Los Angeles.
18
47000
4000
trên những con đường dọc Skid Row ở trung tâm thành phố Los Angeles.
01:06
I encourage all of you to read Steve's book or to watch the movie
19
51000
3000
Tôi khuyến khích các bạn đọc sách của Steve, hay hãy coi phim
01:09
to understand not only the beautiful bond
20
54000
3000
để không chỉ hiểu được sự gắn kết đẹp đẽ
01:12
that formed between these two men,
21
57000
2000
hình thành giữa 2 người đàn ông
01:14
but how music helped shape that bond,
22
59000
3000
mà còn làm thế nào âm nhạc định hướng nó,
01:17
and ultimately was instrumental -- if you'll pardon the pun --
23
62000
3000
và cơ bản là giai điệu, nếu bạn bỏ qua sự chơi chữ,
01:20
in helping Nathaniel get off the streets.
24
65000
4000
đã giúp Nathaniel không đi theo con đường đó.
01:24
I met Mr. Ayers in 2008,
25
69000
2000
Tôi gặp Ayers vào 2008,
01:26
two years ago, at Walt Disney Concert Hall.
26
71000
2000
cách đây 2 năm, tại hội trường Walt Disney.
01:28
He had just heard a performance of Beethoven's First and Fourth symphonies,
27
73000
3000
Ông vừa nghe màn biểu diễn bản giao hưởng số 1 và 4 của Beethoven,
01:31
and came backstage and introduced himself.
28
76000
2000
và ra sau sân khấu và giới thiệu bản thân mình.
01:33
He was speaking in a very jovial and gregarious way
29
78000
3000
Ông ta nói chuyện vui vẻ và thích đàm tiếu
01:36
about Yo-Yo Ma and Hillary Clinton
30
81000
3000
về Yo-Yo Ma và Hillary Clinton,
01:39
and how the Dodgers were never going to make the World Series,
31
84000
2000
và tại sao Dodgers không bao giờ có thể làm được cả một series,
01:41
all because of the treacherous first violin passage work
32
86000
3000
tất cả là vì sự rắc rối của đoạn vĩ cầm đầu tiên
01:44
in the last movement of Beethoven's Fourth Symphony.
33
89000
4000
trong khúc cuối của bản giao hưởng số 4 .
01:48
And we got talking about music, and I got an email from Steve a few days later
34
93000
4000
Và chúng tôi nói về âm nhạc. Tôi nhận được email của Steve vài ngày sau
01:52
saying that Nathaniel was interested in a violin lesson with me.
35
97000
4000
nói rằng Nathaniel rất thích thú học vĩ cầm với tôi.
01:56
Now, I should mention that Nathaniel refuses treatment
36
101000
3000
Bây giờ, tôi cần đề cập rằng Nathaniel từ chối trị liệu
01:59
because when he was treated it was with shock therapy
37
104000
3000
bởi vì anh ta đã từng phải đối mặt với liệu pháp sốc
02:02
and Thorazine and handcuffs,
38
107000
2000
và Thorazine và những cái còng tay,
02:04
and that scar has stayed with him for his entire life.
39
109000
4000
và vết thương lòng đó đã theo anh ấy suốt cuộc đời.
02:08
But as a result now, he is prone to
40
113000
2000
Tuy nhiên,cuối cùng anh ta đã gần như
02:10
these schizophrenic episodes,
41
115000
2000
hoàn toàn bị tâm thần phân liệt.
02:12
the worst of which can manifest themselves as
42
117000
2000
Điều tồi tệ nhất có thể xảy ra ra anh ta
02:14
him exploding
43
119000
2000
như nổ tung,
02:16
and then disappearing for days,
44
121000
2000
và biến mất trong vài ngày,
02:18
wandering the streets of Skid Row,
45
123000
2000
đi lang thang trên con đường Skid Row,
02:20
exposed to its horrors, with the torment of his own mind
46
125000
4000
phơi bày sự sợ hãi cùng với sự đâu khổ trong lý trí
02:24
unleashed upon him.
47
129000
2000
có trong anh ta.
02:26
And Nathaniel was in such a state of agitation
48
131000
3000
Và Nathaniel đang ở trong tâm trạng lo âu
02:29
when we started our first lesson at Walt Disney Concert Hall --
49
134000
3000
khi anh ta bắt đầu tiết học đầu tiên tại hội turờng Walt Disney
02:32
he had a kind of manic glint in his eyes,
50
137000
3000
đôi mắt anh ấy không rõ vui hay buồn,
02:35
he was lost.
51
140000
2000
anh ta lạc lối
02:37
And he was talking about
52
142000
2000
Và anh ấy nói về
02:39
invisible demons and smoke,
53
144000
2000
những con quỷ tàn hình và những làn khói,
02:41
and how someone was poisoning him in his sleep.
54
146000
4000
và những ai cho anh ấy thuốc độc khi anh ấy đang ngủ
02:45
And I was afraid,
55
150000
2000
Và tôi đã sợ hãi,
02:47
not for myself, but I was afraid
56
152000
3000
không phải cho bản thân, mà tôi sợ
02:50
that I was going to lose him,
57
155000
2000
rằng tôi sẽ mất anh ấy,
02:52
that he was going to sink into one of his states,
58
157000
2000
rằng anh ấy sẽ chìm trong thế giới của anh ấy
02:54
and that I would ruin his relationship with the violin
59
159000
3000
và rằng tôi sẽ phá hoại tình cảm giữa anh ấy và violin
02:57
if I started talking about scales
60
162000
2000
nếu tôi bắt đầu nói về những thang âm,
02:59
and arpeggios and other exciting forms of
61
164000
2000
những hợp âm và những dạng tồn tại khác
03:01
didactic violin pedagogy.
62
166000
2000
của khóa học về violin.
03:03
(Laughter)
63
168000
1000
(Tiếng cười)
03:04
So, I just started playing.
64
169000
3000
Vậy nên tôi bắt đầu chơi
03:07
And I played the first movement of the Beethoven Violin Concerto.
65
172000
4000
và tôi chơi phần đầu của một bản côngxectô của Beethoven.
03:11
And as I played,
66
176000
2000
Và khi tôi chơi
03:13
I understood that there was a profound change
67
178000
3000
tôi thấy có 1 sự thay đổi sâu sắc
03:16
occurring in Nathaniel's eyes.
68
181000
2000
trong ánh mắt của Nathaniel.
03:18
It was as if he was in the grip of some invisible pharmaceutical,
69
183000
3000
Giống như thể anh ta đang trong quá trình điều chế một chất tàn hình
03:21
a chemical reaction, for which my playing the music
70
186000
4000
một phản ứng hóa học, mà việc tôi chơi đàn
03:25
was its catalyst.
71
190000
3000
là chất xúc tác.
03:28
And Nathaniel's manic rage
72
193000
4000
Và sự đam mê thất thường của Nathaniel
03:32
was transformed into understanding,
73
197000
4000
đã trở thành sự thấu hiểu,
03:36
a quiet curiosity and grace.
74
201000
5000
sự tò mò im lặng, và đáng yêu.
03:41
And in a miracle, he lifted his own violin
75
206000
3000
Và như một phép màu,anh ta nâng chiếc violin,
03:44
and he started playing, by ear,
76
209000
3000
và bắt đầu chơi, bằng tai,
03:47
certain snippets of violin concertos
77
212000
2000
một số trích đoạn của côngxertô violin
03:49
which he then asked me to complete -- Mendelssohn,
78
214000
2000
khi anh ta nhờ tôi hoàn thành bản của Mendelssohn,
03:51
Tchaikovsky, Sibelius.
79
216000
2000
Tchaikovsky, Sibelius.
03:53
And we started talking about music, from Bach
80
218000
2000
Và chúng ta bắt đầu nói về âm nhạc, về Bach
03:55
to Beethoven and Brahms,
81
220000
2000
đến Beethoven, Brahmns,
03:57
Bruckner, all the B's,
82
222000
2000
Bruckner, tất cả những người tên B đó,
03:59
from Bartók, all the way up to Esa-Pekka Salonen.
83
224000
2000
từ Bartok, và kể cả về Esa Pekka Salonen.
04:01
And I understood that he not only
84
226000
2000
Và tôi hiểu là anh ấy không chỉ
04:03
had an encyclopedic knowledge of music,
85
228000
2000
có kiến thức rộng về âm nhạc,
04:05
but he related to this music at a personal level.
86
230000
4000
mà anh còn giữ âm nhạc ở mức độ cá nhân.
04:09
He spoke about it with the kind of passion
87
234000
2000
Anh nói về nó như một niềm đam mê
04:11
and understanding that I share with my colleagues
88
236000
2000
và sự thấu hiểu mà tôi đã chia sẻ với đồng nghiệp
04:13
in the Los Angeles Philharmonic.
89
238000
3000
tại Los Angeles Philharmonic.
04:16
And through playing music and talking about music,
90
241000
3000
Và qua việc chơi nhạc và nói về âm nhạc
04:19
this man had transformed
91
244000
2000
anh ấy đã biến đổi từ
04:21
from the paranoid, disturbed man
92
246000
3000
một người hoang tưởng, gây phiền phức
04:24
that had just come from walking the streets
93
249000
2000
đến từ những con phố
04:26
of downtown Los Angeles
94
251000
2000
ở trung tâm Los Angeles
04:28
to the charming, erudite,
95
253000
2000
trở thành một nhạc sĩ quyến rũ, uyên bác,
04:30
brilliant, Juilliard-trained musician.
96
255000
4000
thông minh, được đào tạo từ Juilliard.
04:34
Music is medicine. Music changes us.
97
259000
5000
Âm nhạc là thuốc. Âm nhạc thay đổi chúng ta.
04:39
And for Nathaniel, music is sanity.
98
264000
4000
Và về Nathaniel, âm nhạc là sự tỉnh táo.
04:43
Because music allows him to take his thoughts
99
268000
2000
Bởi vì âm nhạc cho phép anh ta dùng suy nghĩ
04:45
and delusions and shape them
100
270000
3000
và ảo giác và rồi gọt dũa nó
04:48
through his imagination and his creativity,
101
273000
2000
bằng trí tưởng tượng và sự sáng tạo,
04:50
into reality.
102
275000
2000
để thành hiện thực.
04:52
And that is an escape
103
277000
2000
Và một cách để trốn thoát
04:54
from his tormented state.
104
279000
2000
khỏi trạng thái đau đớn đó.
04:56
And I understood that this was the very essence of art.
105
281000
3000
Và tôi hiểu đây chính là bản chất của nghệ thuật.
04:59
This was the very reason why we made music,
106
284000
2000
Đây là lý do chúng ta tạo ra âm nhạc,
05:01
that we take something that exists within all of us
107
286000
2000
là để có một chút gì đó tồn tại trong bản thân mỗi người,
05:03
at our very fundamental core,
108
288000
2000
tại điểm quan trọng nhất,
05:05
our emotions,
109
290000
2000
cảm xúc của chúng ta
05:07
and through our artistic lens,
110
292000
2000
và qua lăng kính nghệ thuật,
05:09
through our creativity, we're able to shape those emotions into reality.
111
294000
5000
qua sự sáng tạo, chúng ta có thể biến những cảm xúc thành sự thật.
05:14
And the reality of that expression
112
299000
2000
và tính thực tế của sự biểu hiện đó
05:16
reaches all of us
113
301000
2000
đã chạm đến chúng ta,
05:18
and moves us, inspires and unites us.
114
303000
5000
đã gây xúc động, truyền cảm hứng và hợp nhất ta lại.
05:23
And for Nathaniel,
115
308000
2000
Và cho Nathaniel,
05:25
music brought him back into a fold of friends.
116
310000
3000
âm nhạc đã mang anh ta trở lại cùng với bạn bè
05:28
The redemptive power of music brought him back
117
313000
2000
sức mạnh cứu rỗi của âm nhạc mang anh tra trở lại
05:30
into a family of musicians
118
315000
2000
với gia đình cũa những nhạc sĩ
05:32
that understood him,
119
317000
2000
hiểu anh ta,
05:34
that recognized his talents
120
319000
2000
nhận ra tài năng anh ta
05:36
and respected him.
121
321000
3000
và tôn trọng anh ta.
05:39
And I will always make music with Nathaniel,
122
324000
3000
Và tôi sẽ luôn làm nhạc cùng Nathaniel,
05:42
whether we're at Walt Disney Concert Hall
123
327000
2000
dù rằng chúng tôi ở hội trường Walt Disney,
05:44
or on Skid Row, because he reminds me
124
329000
2000
hay trên đường Skid Row, vì anh ấy gợi tôi nhớ
05:46
why I became a musician.
125
331000
3000
về lý do tôi trở thành một nhạc sĩ.
05:49
Thank you.
126
334000
2000
Xin cảm ơn.
05:51
(Applause)
127
336000
7000
(Vỗ tay)
05:58
Bruno Giussani: Thank you. Thanks.
128
343000
3000
Bruno Giussani: Cám ơn, cám ơn.
06:01
Robert Gupta.
129
346000
2000
Robert Gupta.
06:03
(Applause)
130
348000
3000
(Vỗ tay)
06:22
Robert Gupta: I'm going to play something that I shamelessly stole from cellists.
131
367000
3000
Robert Gupta: Tôi muốn chơi một bài mà tôi đã trộm từ một người chơi viôlông
06:25
So, please forgive me.
132
370000
2000
Vì vậy, tha thứ cho tôi.
06:27
(Laughter)
133
372000
1000
(Tiếng cười)
06:28
(Music)
134
373000
3000
(Nhạc)
09:13
(Applause)
135
538000
8000
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Robert Gupta - ViolinistViolinist Robert Gupta joined the LA Philharmonic at the age of 19 -- and maintains a passionate parallel interest in neurobiology and mental health issues. He's a TED Senior Fellow.
Why you should listen
Violinist Robert Vijay Gupta joined the Los Angeles Philharmonic at the age of 19. He made his solo debut, at age 11, with the Israel Philharmonic under Zubin Mehta. He has a Master's in music from Yale. But his undergraduate degree? Pre-med. As an undergrad, Gupta was part of several research projects in neuro- and neurodegenerative biology. He held Research Assistant positions at CUNY Hunter College in New York City, where he worked on spinal cord neuronal regeneration, and at the Harvard Institutes of Medicine Center for Neurologic Diseases, where he studied the biochemical pathology of Parkinson's disease.
Gupta is passionate about education and outreach, both as a musician and as an activist for mental health issues. He has the privilege of working with Nathaniel Ayers, the brilliant, schizophrenic musician featured in "The Soloist," as his violin teacher.
Robert Gupta | Speaker | TED.com