TEDxImperialCollege
John Graham-Cumming: The greatest machine that never was
John Graham-Cumming: John Graham-Cumming: Cỗ máy vĩ đại nhất từ trước đến nay
Filmed:
Readability: 3.9
1,242,570 views
Khoa học máy tính ra đời trong những năm 30, những năm 1830. John Graham-Cumming kể câu chuyện về "cỗ máy phân tích" cơ khí chạy bằng hơi nước của Charles Babbage và cách mà Ada Lovelace, một nhà toán học và là con gái của Lord Byron, nhìn thấy tiềm năng vượt trên những năng lực tính toán đơn giản để hình dung ra tương lai của máy tính. (Được ghi lại tại TEDxImperialCollege)
John Graham-Cumming - Computer programmer
Computer programmer John Graham-Cumming keeps geek history alive by raising awareness for it's heroes and their inventions. Full bio
Computer programmer John Graham-Cumming keeps geek history alive by raising awareness for it's heroes and their inventions. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
So the machine I'm going to talk you about
0
106
1424
Tôi sẽ kể các bạn nghe về cỗ máy
00:17
is what I call the greatest machine that never was.
1
1530
1674
mà tôi nghĩ là tuyệt diệu nhất từng có
00:19
It was a machine that was never built,
2
3204
1999
Đó là một cỗ máy chưa từng được tạo ra
00:21
and yet, it will be built.
3
5203
2380
tuy nhiên, nó sẽ được tạo ra thôi.
00:23
It was a machine that was designed
4
7583
1992
Cỗ máy được thiết kế
00:25
long before anyone thought about computers.
5
9575
2351
rất lâu trước khi bất kỳ ai biết về máy vi tính.
00:27
If you know anything about the history of computers,
6
11926
2149
Nếu như bạn biết bất cứ điều gì về lịch sử của máy vi tính,
00:29
you will know that in the '30s and the '40s,
7
14075
2520
bạn sẽ biết là trong những năm 1930 và 1940,
00:32
simple computers were created
8
16595
2555
những máy tính đơn giản được tạo ra
00:35
that started the computer revolution we have today,
9
19150
2793
bắt đầu cho cuộc cách mạng máy tính như ngày nay,
00:37
and you would be correct,
10
21943
1286
có thể bạn đúng,
00:39
except for you'd have the wrong century.
11
23229
2482
trừ việc bạn đã đoán nhầm thế kỷ.
00:41
The first computer was really designed
12
25711
1640
Chiếc máy tính đầu tiên thực sự được thiết kế
00:43
in the 1830s and 1840s, not the 1930s and 1940s.
13
27351
3672
từ những năm 1830 và 1840, chứ không phải 1930 và 1940.
00:46
It was designed, and parts of it were prototyped,
14
31023
2328
Nó đã được thiết kế, và nhiều phần là nguyên bản,
00:49
and the bits of it that were built are here
15
33351
2136
và vài trong số đó được tạo ra ở đây,
00:51
in South Kensington.
16
35487
1993
tại miền nam Kensington.
00:53
That machine was built by this guy, Charles Babbage.
17
37480
3319
Cỗ máy đã được tạo ra bởi anh chàng tên Charles Babbage.
00:56
Now, I have a great affinity for Charles Babbage
18
40799
1756
Tôi có cảm giác cực kỳ thân thuộc với Charles Babbage
00:58
because his hair is always completely unkempt like this
19
42555
2609
bởi vì tóc của anh ta luôn luôn không được chải như thế này
01:01
in every single picture. (Laughter)
20
45164
2341
trong mọi bức ảnh.
01:03
He was a very wealthy man, and a sort of,
21
47505
1847
Anh ta là một người giàu có
01:05
part of the aristocracy of Britain,
22
49352
2013
và kiểu như thuộc tầng lớp quý tộc của nước Anh,
01:07
and on a Saturday night in Marylebone,
23
51365
2339
và vào buổi tối thứ bảy tại Marylebone,
01:09
were you part of the intelligentsia of that period,
24
53704
2431
nếu bạn là một phần của giới trí thức thời đó,
01:12
you would have been invited round to his house
25
56135
1496
bạn sẽ được mời tới nhà của anh ta
01:13
for a soiree — and he invited everybody:
26
57631
2959
dự một buổi dạ hội- và anh ta mời tất cả mọi người:
01:16
kings, the Duke of Wellington, many, many famous people —
27
60590
3432
nhà vua, công tước Wellington, và nhiều,
nhiều người nổi tiếng -
nhiều người nổi tiếng -
01:19
and he would have shown you one of his mechanical machines.
28
64022
2521
và anh ta sẽ cho bạn xem một trong những
cỗ máy cơ khí của mình.
cỗ máy cơ khí của mình.
01:22
I really miss that era, you know, where you could
29
66543
3040
Tôi thực sự nhớ kỷ nguyên đó, bạn biết đó, lúc mà bạn có thể
01:25
go around for a soiree and see a mechanical computer
30
69583
2348
đi dạo quanh buổi dạ hội và chiếc máy tính cơ khí
01:27
get demonstrated to you. (Laughter)
31
71931
1113
thu hút sự chú ý của bạn.
01:28
But Babbage, Babbage himself was born
32
73044
3266
Nhưng Babbage, anh ta ra đời
01:32
at the end of the 18th century,
33
76310
1734
vào cuối thế kỷ thứ 18,
01:33
and was a fairly famous mathematician.
34
78044
2044
và là một nhà toán học cực kỳ nổi tiếng.
01:35
He held the post that Newton held at Cambridge,
35
80088
3143
Ông giữ chức vụ mà Newton từng đảm nhiệm tại Cambridge,
01:39
and that was recently held by Stephen Hawking.
36
83231
2512
và gần đây là Stephen Hawking.
01:41
He's less well known than either of them because
37
85743
2855
Ông ít nổi tiếng hơn 2 người họ bởi vì
01:44
he got this idea to make mechanical computing devices
38
88598
3150
ông có ý tưởng để làm thiết bị máy tính cơ khí
01:47
and never made any of them.
39
91748
2285
và không bao giờ làm cái nào hết.
01:49
The reason he never made any of them, he's a classic nerd.
40
94033
3285
Lý do mà ông không làm bất kỳ cái máy nào,
bởi ông là người vô cùng đam mê máy tính.
bởi ông là người vô cùng đam mê máy tính.
01:53
Every time he had a good idea, he'd think,
41
97318
2011
Mỗi lần ông nghĩ ra một ý tưởng, ông ta nghĩ,
01:55
"That's brilliant, I'm going to start building that one.
42
99329
1448
"Thật là thông minh, mình sẽ bắt tay tạo ra nó.
01:56
I'll spend a fortune on it. I've got a better idea.
43
100777
2595
Mình sẽ tiêu cả gia tài vào nó. Mình có một ý tưởng hay hơn.
01:59
I'm going to work on this one. (Laughter) And I'm going to do this one."
44
103372
2360
Mình sẽ làm việc này. (Tiếng cười) Và mình sẽ làm điều này."
02:01
He did this until Sir Robert Peel, then Prime Minister,
45
105732
2880
Ông cứ làm vậy cho đến khi Sir Robert Peel, về sau là Thủ tướng,
02:04
basically kicked him out of Number 10 Downing Street,
46
108612
2464
về cơ bản đã đá anh ra khỏi số 10 Downing Street,
02:06
and kicking him out, in those days, that meant saying,
47
111076
2441
"đá ra ngoài", những ngày đó, nghĩa là ,
02:09
"I bid you good day, sir." (Laughter)
48
113517
3152
"Tôi chúc bạn ngày tốt lành, thưa ngài."
02:12
The thing he designed was this monstrosity here,
49
116669
1980
Thứ ông thiết kế là vật quái dị này,
02:14
the analytical engine. Now, just to give you an idea of this,
50
118649
3439
một cỗ máy phân tích. Bây giờ, để bạn hiểu rõ hơn,
02:17
this is a view from above.
51
122088
1872
đây là góc nhìn từ trên xuống.
02:19
Every one of these circles is a cog, a stack of cogs,
52
123960
3113
Mỗi vòng tròn là một bánh răng, một chồng bánh răng,
02:22
and this thing is as big as a steam locomotive.
53
127073
3236
và thứ này lớn như một đầu xe lửa hơi nước.
02:26
So as I go through this talk, I want you to imagine
54
130309
1991
Vì vậy, trong suốt buổi nói chuyện này,
tôi muốn bạn tưởng tượng
tôi muốn bạn tưởng tượng
02:28
this gigantic machine. We heard those wonderful sounds
55
132300
2644
về chiếc máy khổng lồ này. Chúng ta đã nghe
những âm thanh tuyệt vời
những âm thanh tuyệt vời
02:30
of what this thing would have sounded like.
56
134944
1760
mà máy này có thể đã tạo ra.
02:32
And I'm going to take you through the architecture of the machine
57
136704
1777
Tôi sẽ nói rõ hơn về cấu trúc của chiếc máy
02:34
— that's why it's computer architecture —
58
138481
1479
- đó là lý do tại sao đây là cấu trúc máy tính —
02:35
and tell you about this machine, which is a computer.
59
139960
3327
và cho bạn biết về chiếc máy này,
hay còn gọi là máy tính.
hay còn gọi là máy tính.
02:39
So let's talk about the memory. The memory
60
143287
3403
Vậy hãy nói về bộ nhớ. Bộ nhớ này
02:42
is very like the memory of a computer today,
61
146690
2247
rất giống như bộ nhớ của một máy vi tính ngày nay,
02:44
except it was all made out of metal,
62
148937
2702
ngoại trừ nó đều được làm từ kim loại,
02:47
stacks and stacks of cogs, 30 cogs high.
63
151639
3544
bánh răng chồng bánh răng, cao đến 30 chiếc.
02:51
Imagine a thing this high of cogs,
64
155183
2070
Tưởng tượng một thứ có ngần đó bánh răng,
02:53
hundreds and hundreds of them,
65
157253
1755
hàng trăm và hàng trăm chồng như thế,
02:54
and they've got numbers on them.
66
159008
1890
và họ đánh số lên chúng.
02:56
It's a decimal machine. Everything's done in decimal.
67
160898
2419
Đây là một máy thập phân. Tất cả mọi thứ
được xử lý bằng thập phân.
được xử lý bằng thập phân.
02:59
And he thought about using binary. The problem
68
163317
1585
Và ông nghĩ đến việc sử dụng nhị phân. Vấn đề
03:00
with using binary is that the machine would have been so
69
164902
1718
với việc sử dụng nhị phân là cái máy có thể sẽ rất
03:02
tall, it would have been ridiculous. As it is, it's enormous.
70
166620
3317
cao, và sẽ trông kỳ cục. Nếu vậy thì, nó sẽ lớn vô cùng.
03:05
So he's got memory.
71
169937
2059
Vì vậy, ông sử dụng bộ nhớ.
03:07
The memory is this bit over here.
72
171996
2407
Bộ nhớ là phần này.
03:10
You see it all like this.
73
174403
2330
Bạn sẽ thấy nó trông như thế này.
03:12
This monstrosity over here is the CPU, the chip, if you like.
74
176733
4535
Vật quái dị trên đây là CPU, hay có thể gọi là
con chip nếu bạn muốn.
con chip nếu bạn muốn.
03:17
Of course, it's this big.
75
181268
2250
Tất nhiên, nó lớn cỡ này.
03:19
Completely mechanical. This whole machine is mechanical.
76
183518
2913
Hoàn toàn bằng cơ khí. Toàn bộ đều là cơ khí.
03:22
This is a picture of a prototype for part of the CPU
77
186431
4141
Đây là một hình ảnh một nguyên mẫu
trong một phần của CPU
trong một phần của CPU
03:26
which is in the Science Museum.
78
190572
2139
đặt ở Bảo tàng Khoa Học.
03:28
The CPU could do the four fundamental functions of arithmetic --
79
192711
3632
CPU có thể thực hiện bốn chức năng cơ bản của số học--
03:32
so addition, multiplication, subtraction, division --
80
196343
2453
cộng, nhân, trừ, chia--
03:34
which already is a bit of a feat in metal,
81
198796
3008
đã là một kỳ công trong giới kim loại,
03:37
but it could also do something that a computer does
82
201804
2629
nhưng nó cũng có thể làm vài điều mà
một chiếc máy tính làm được
một chiếc máy tính làm được
03:40
and a calculator doesn't:
83
204433
1699
còn một dụng cụ tính toán thì không:
03:42
this machine could look at its own internal memory and make a decision.
84
206132
3938
máy này có thể nhìn vào bộ nhớ trong của nó
và đưa ra quyết định.
và đưa ra quyết định.
03:45
It could do the "if then" for basic programmers,
85
210070
2866
Nó có thể thực hiện các lệnh lập trình cơ bản "If ... then" (Nếu...thì)
03:48
and that fundamentally made it into a computer.
86
212936
2140
và về cơ bản nó trở thành một chiếc máy tính.
03:50
It could compute. It couldn't just calculate. It could do more.
87
215076
4598
Nó có thể tính toán. Nó chỉ không chỉ tính toán
mà còn có thể làm được nhiều hơn nữa.
mà còn có thể làm được nhiều hơn nữa.
03:55
Now, if we look at this, and we stop for a minute,
88
219674
2681
Bây giờ, hãy thử nhìn vào điều này, dừng lại một chút,
03:58
and we think about chips today, we can't
89
222355
1871
và nghĩ về con chip của ngày hôm nay, chúng ta không thể
04:00
look inside a silicon chip. It's just so tiny.
90
224226
3815
nhìn bên trong một con chip bán dẫn vì nó quá nhỏ.
04:03
Yet if you did, you would see something
91
228041
1801
Nhưng nếu như bạn muốn, bạn sẽ nhìn thấy một cái gì đó
04:05
very, very similar to this.
92
229842
1822
rất, rất giống với thứ này.
04:07
There's this incredible complexity in the CPU,
93
231664
2947
Trong CPU, có sự phức tạp không tưởng này,
04:10
and this incredible regularity in the memory.
94
234611
2692
và sự đều đặn đáng kinh ngạc này trong bộ nhớ.
04:13
If you've ever seen an electron microscope picture,
95
237303
1662
Nếu bạn đã bao giờ nhìn thấy hình ảnh kính qua hiển vi điện tử,
04:14
you'll see this. This all looks the same,
96
238965
1969
bạn sẽ thấy điều này. Chúng trông y hệt nhau
04:16
then there's this bit over here which is incredibly complicated.
97
240934
2566
và nó có một chút ở đằng này, thứ cực kỳ phức tạp
04:19
All this cog wheel mechanism here is doing is what a computer does,
98
243500
3983
Tất cả các cơ chế bánh xe này ở đây vận hành
giống một chiếc máy tính,
giống một chiếc máy tính,
04:23
but of course you need to program this thing, and of course,
99
247483
2093
nhưng tất nhiên bạn cần lập trình cho cái này, và dĩ nhiên,
04:25
Babbage used the technology of the day
100
249576
3025
Babbage sử dụng công nghệ của thời đó
04:28
and the technology that would reappear in the '50s, '60s and '70s,
101
252601
3646
và công nghệ xuất hiện những năm '50, '60 và '70,
04:32
which is punch cards. This thing over here
102
256247
2869
chính là thẻ đục lỗ. Vật trong ảnh
04:35
is one of three punch card readers in here,
103
259116
2824
chứa một trong ba phiếu bấm lỗ độc giả trong này,
04:37
and this is a program in the Science Museum, just
104
261940
3680
và đây là một chương trình tại Bảo tàng Khoa học,
04:41
not far from here, created by Charles Babbage,
105
265620
4393
không xa lắm đâu, do Charles Babbage tạo ra,
04:45
that is sitting there — you can go see it —
106
270013
1868
ngồi ở đó — bạn có thể đến xem nó —
04:47
waiting for the machine to be built.
107
271881
2441
chờ cho máy được xây dựng.
04:50
And there's not just one of these, there's many of them.
108
274322
3420
Và không phải chỉ là một trong số những cái này,
mà còn có rất nhiều máy nữa.
mà còn có rất nhiều máy nữa.
04:53
He prepared programs anticipating this would happen.
109
277742
3090
Ông đã chuẩn bị các chương trình dự đoán điều sẽ xảy ra.
04:56
Now, the reason they used punch cards was that Jacquard,
110
280832
1973
Bây giờ, lý do họ đã sử dụng thẻ đục lỗ là do Jacquard,
04:58
in France, had created the Jacquard loom,
111
282805
2172
tại Pháp, đã tạo ra máy dệt Jacquard,
05:00
which was weaving these incredible patterns controlled by punch cards,
112
284977
2678
cái đã dệt nên những hoa văn tuyệt vời và
được kiểm soát bởi các thẻ đục lỗ,
được kiểm soát bởi các thẻ đục lỗ,
05:03
so he was just repurposing the technology of the day,
113
287655
2632
do đó, ông chỉ sử dụng công nghệ của thời này,
05:06
and like everything else he did, he's using the technology
114
290287
2105
và như mọi thứ khác ông đã làm, ông đang sử dụng công nghệ
05:08
of his era, so 1830s, 1840s, 1850s, cogs, steam,
115
292392
4747
của thời đại của mình, những năm 1830, 1840, 1850, những bánh răng, hơi nước,
05:13
mechanical devices. Ironically, born the same year
116
297139
3938
thiết bị cơ khí. Trớ trêu thay, sinh cùng năm
05:16
as Charles Babbage was Michael Faraday,
117
301077
2172
với Charles Babbage là Michael Faraday,
05:19
who would completely revolutionize everything
118
303249
2677
người đã cách mạng hóa toàn bộ mọi thứ
05:21
with the dynamo, transformers, all these sorts of things.
119
305926
2513
máy phát điện, máy biến áp, các máy tương tự.
05:24
Babbage, of course, wanted to use proven technology,
120
308439
3158
Babbage, tất nhiên, muốn sử dụng công nghệ
đã được chứng minh,
đã được chứng minh,
05:27
so steam and things.
121
311597
1553
là hơi nước và các thứ khác.
05:29
Now, he needed accessories.
122
313150
1673
Bây giờ, ông cần nhiều phụ kiện nữa.
05:30
Obviously, you've got a computer now.
123
314823
1672
Rõ ràng, bây giờ bạn có một chiếc máy tính.
05:32
You've got punch cards, a CPU and memory.
124
316495
2389
Bạn có những tấm thẻ đục lỗ, CPU và bộ nhớ.
05:34
You need accessories you're going to come with.
125
318884
1935
Bạn cần các phụ kiện để phối hợp.
05:36
You're not just going to have that,
126
320819
1628
Bạn sẽ không chỉ có vậy,
05:38
So, first of all, you had sound. You had a bell,
127
322447
2828
trước hết, bạn đã có âm thanh. Bạn có một cái chuông,
05:41
so if anything went wrong — (Laughter) —
128
325275
2154
vì vậy, nếu có sai sót gì xảy ra
05:43
or the machine needed the attendant to come to it,
129
327429
2345
hoặc chiếc máy cần bổ trợ thêm thứ gì đó,
05:45
there was a bell it could ring. (Laughter)
130
329774
1970
một cái chuông có thể giúp ích trong chuyện này.
05:47
And there's actually an instruction on the punch card
131
331744
1536
Và thực sự đã có một câu lệnh trên thẻ bấm lỗ
05:49
which says "Ring the bell." So you can imagine this "Ting!"
132
333280
2902
ghi là "Rung chuông." Vì vậy bạn có thể
hình dung ra âm thanh "Ting!"
hình dung ra âm thanh "Ting!"
05:52
You know, just stop for a moment, imagine all those noises,
133
336182
2200
Hãy dừng lại một chút, tưởng tượng mọi loại âm thanh
05:54
this thing, "Click, clack click click click,"
134
338382
1081
như là, "Click, click, click, click",
05:55
steam engine, "Ding," right? (Laughter)
135
339463
2937
tiếng động cơ hơi nước,"Ding," đúng không?
05:58
You also need a printer, obviously, and everyone needs a printer.
136
342400
2435
Rõ ràng, bạn cũng cần một máy in, và tất cả mọi người
đều cần một máy in.
đều cần một máy in.
06:00
This is actually a picture of the printing mechanism for
137
344835
3008
Đây là hình ảnh của động cơ in ấn cho
06:03
another machine of his, called the Difference Engine No. 2,
138
347843
2483
một chiếc máy khác của ông ấy,
chiếc máy có tên Động Cơ Khác Biệt 2,
chiếc máy có tên Động Cơ Khác Biệt 2,
06:06
which he never built, but which the Science Museum
139
350326
1935
mà ông không bao giờ tạo ra, nhưng Bảo tàng Khoa học
06:08
did build in the '80s and '90s.
140
352261
2171
thì có triển lãm trong những năm 80 và 90.
06:10
It's completely mechanical, again, a printer.
141
354432
2275
Toàn bộ đều là cơ khí, một lần nữa, một máy in.
06:12
It prints just numbers, because he was obsessed with numbers,
142
356707
2698
Nó chỉ in số, bởi vì ông ấy bị ám ảnh với những con số,
06:15
but it does print onto paper, and it even does word wrapping,
143
359405
3517
nhưng nó cũng in trên giấy, và nó thậm chí còn in được chữ,
06:18
so if you get to the end of the line, it goes around like that.
144
362922
2772
vì vậy, nếu bạn xem đến cuối dòng, nó sẽ như thế này.
06:21
You also need graphics, right?
145
365694
1650
Bạn cũng cần đồ họa, phải không?
06:23
I mean, if you're going to do anything with graphics,
146
367344
1556
Ý tôi là, nếu bạn sắp làm bất kỳ điều gì với đồ họa,
06:24
so he said, "Well, I need a plotter. I've got a big piece of paper
147
368900
2596
do đó, ông nói, "Chà, mình cần máy vẽ đồ thị.
Mình có một tờ giấy lớn
Mình có một tờ giấy lớn
06:27
and an ink pen and I'll make it plot."
148
371496
2108
và một cây bút mực và khiến nó tự động vẽ."
06:29
So he designed a plotter as well,
149
373604
1830
Vì vậy ông cũng đã thiết kế một máy vẽ,
06:31
and, you know, at that point, I think he got pretty much
150
375434
3925
và, bạn biết, vào thời điểm đó, tôi nghĩ rằng ông có khá nhiều
06:35
a pretty good machine.
151
379359
1531
máy móc hay ho.
06:36
Along comes this woman, Ada Lovelace.
152
380890
2690
Đến người phụ nữ này, Ada Lovelace.
06:39
Now, imagine these soirees, all these great and good comes along.
153
383580
2721
Bây giờ, hãy tưởng tượng những buổi dạ hội,
cùng những điều tuyệt vời đang diễn ra.
cùng những điều tuyệt vời đang diễn ra.
06:42
This lady is the daughter of the mad, bad
154
386301
3092
Cô gái này là con gái của một người tồi tệ, điên rồ
06:45
and dangerous-to-know Lord Byron,
155
389393
2422
và nguy hiểm có tiếng tên là Lord Byron,
06:47
and her mother, being a bit worried that she might have
156
391815
2520
và mẹ của cô, hơi lo lắng rằng cô có thể có
06:50
inherited some of Lord Byron's madness and badness,
157
394335
2857
thừa hưởng sự xấu xa và điên rồ của Lord Byron
06:53
thought, "I know the solution: Mathematics is the solution.
158
397192
3238
nghĩ rằng, "Mình biết giải pháp: Toán học chính là giải pháp."
06:56
We'll teach her mathematics. That'll calm her down."
159
400430
2949
Chúng ta sẽ dạy toán cho con bé.
Điều đó sẽ khiến con bé đằm tính lại."
Điều đó sẽ khiến con bé đằm tính lại."
06:59
(Laughter) Because of course,
160
403379
3756
Bởi vì hiển nhiên,
07:03
there's never been a mathematician that's gone crazy,
161
407135
3915
chưa bao giờ có một nhà toán học mà bị điên,
07:06
so, you know, that'll be fine. (Laughter)
162
411050
2401
Bạn biết đó, sẽ ổn thôi.
07:09
Everything'll be fine. So she's got this mathematical training,
163
413451
3338
Tất cả mọi thứ sẽ ổn. Vì vậy, cô ấy theo học ngành toán,
07:12
and she goes to one of these soirees with her mother,
164
416789
2738
và cô đi cùng mẹ đến một trong số các buổi dạ hội kia
07:15
and Charles Babbage, you know, gets out his machine.
165
419527
2790
và Charles Babbage đã mang chiếc máy của mình ra,
07:18
The Duke of Wellington is there, you know,
166
422317
1834
Công tước Wellington cũng ở đó,
07:20
get out the machine, obviously demonstrates it,
167
424151
1572
mang nó ra để trình diễn,
07:21
and she gets it. She's the only person in his lifetime, really,
168
425723
3751
và cô hiểu được. Cô thực sự là
người duy nhất trong cuộc đời ông,
người duy nhất trong cuộc đời ông,
07:25
who said, "I understand what this does,
169
429474
1292
nói, "Tôi hiểu máy này vận hành ra sao,
07:26
and I understand the future of this machine."
170
430766
2207
và tôi hiểu được tương lai của cỗ máy này."
07:28
And we owe to her an enormous amount because we know
171
432973
3087
Và chúng ta nợ cho cô ấy một khoản rất lớn
bởi vì chúng ta biết
bởi vì chúng ta biết
07:31
a lot about the machine that Babbage was intending to build
172
436060
2977
có rất nhiều máy mà Babbage có ý định xây dựng
07:34
because of her.
173
439037
1603
là vì cô ấy.
07:36
Now, some people call her the first programmer.
174
440640
2757
Một số người gọi cô là lập trình viên đầu tiên.
07:39
This is actually from one of -- the paper that she translated.
175
443397
3386
Đây thực ra là một trong số những bài cô đã dịch.
07:42
This is a program written in a particular style.
176
446783
2911
Đây là một chương trình được viết theo văn phong đặc biệt.
07:45
It's not, historically, totally accurate that she's the first programmer,
177
449694
3569
Về mặt lịch sử, cô ấy không hẳn là lập trình viên đầu tiên,
07:49
and actually, she did something more amazing.
178
453263
2053
và trên thực tế, cô ấy đã làm điều gì đó tuyệt vời hơn.
07:51
Rather than just being a programmer,
179
455316
1570
Thay vì chỉ là một lập trình viên,
07:52
she saw something that Babbage didn't.
180
456886
2172
cô nhìn thấy điều mà Babbage không thấy,
07:54
Babbage was totally obsessed with mathematics.
181
459058
3184
Babbage đã hoàn toàn bị ám ảnh với toán học.
07:58
He was building a machine to do mathematics,
182
462242
3949
Ông đã chế tạo một cỗ máy để làm toán,
08:02
and Lovelace said, "You could do more than mathematics
183
466191
3259
và Lovelace nói, "Anh có thể làm nhiều hơn toán học"
08:05
on this machine." And just as you do,
184
469450
2835
với chiếc máy này." Và cũng như bạn,
08:08
everyone in this room already's got a computer on them
185
472285
1625
lúc này, tất cả mọi người trong phòng này
08:09
right now, because they've got a phone.
186
473910
2054
đều có một chiếc máy tính và một chiếc điện thoại.
08:11
If you go into that phone, every single thing in that phone
187
475964
2228
Nếu bạn xem kỹ chiếc điện thoại, từng thứ một trong đó
08:14
or computer or any other computing device
188
478192
2015
hoặc máy tính hay bất kỳ thiết bị vi tính khác
08:16
is mathematics. It's all numbers at the bottom.
189
480207
2081
đều là toán học. Tất cả các số đều ở phía dưới.
08:18
Whether it's video or text or music or voice, it's all numbers,
190
482288
4693
Cho dù đó là video hoặc văn bản, âm nhạc hay giọng nói,
toàn bộ là những con số,
toàn bộ là những con số,
08:22
it's all, underlying it, mathematical functions happening,
191
486981
3980
ẩn phía sau chính là các hàm toán học đang hoạt động.
08:26
and Lovelace said, "Just because you're doing
192
490961
2105
và Lovelace nói, "Chỉ vì anh đang thực hiện
08:28
mathematical functions and symbols
193
493066
3322
các hàm và biểu tượng toán học
08:32
doesn't mean these things can't represent
194
496388
2247
không có nghĩa là những thứ này không thể đại diện
08:34
other things in the real world, such as music."
195
498635
3353
những thứ khác trong thế giới thực, chẳng hạn như âm nhạc."
08:37
This was a huge leap, because Babbage is there saying,
196
501988
2734
Đây là một bước tiến lớn, bởi vì Babbage có nói,
08:40
"We could compute these amazing functions and print out
197
504722
2222
"Chúng ta có thể tính toán những hàm tuyệt vời này và in ra
08:42
tables of numbers and draw graphs," — (Laughter) —
198
506944
3668
các bảng số và vẽ đồ thị,"
08:46
and Lovelace is there and she says, "Look,
199
510612
1896
và Lovelace ở đó và cô ấy nói, "Xem nào,
08:48
this thing could even compose music if you
200
512508
2476
thứ này thậm chí có thể soạn nhạc nếu bạn
08:50
told it a representation of music numerically."
201
514984
3548
xem nó là đại diện của âm nhạc một cách số học."
08:54
So this is what I call Lovelace's Leap.
202
518532
1569
Vì vậy, đây là những gì tôi gọi là bước nhảy vọt của Lovelace.
08:56
When you say she's a programmer, she did do some,
203
520101
3737
Khi bạn nói cô là một lập trình viên, cô có làm một ít,
08:59
but the real thing is to have said the future is going to be
204
523838
3137
nhưng thật ra cô đã nói về tương lai sẽ
09:02
much, much more than this.
205
526975
2196
hơn, hơn thế này rất nhiều.
09:05
Now, a hundred years later, this guy comes along,
206
529171
2179
Một trăm năm sau, anh chàng này đến,
09:07
Alan Turing, and in 1936, and invents the computer all over again.
207
531350
5453
Alan Turing, và vào năm 1936, phát minh ra
máy tính một lần nữa.
máy tính một lần nữa.
09:12
Now, of course, Babbage's machine was entirely mechanical.
208
536803
2577
Tất nhiên, máy của Babbage hoàn toàn là cơ khí.
09:15
Turing's machine was entirely theoretical.
209
539380
2531
Máy Turing hoàn toàn là lý thuyết.
09:17
Both of these guys were coming from a mathematical perspective,
210
541911
2791
Cả hai người đều nhìn từ một quan điểm toán học,
09:20
but Turing told us something very important.
211
544702
2553
nhưng Turing nói với chúng ta một điều rất quan trọng.
09:23
He laid down the mathematical foundations
212
547255
2935
Ông đặt nền móng toán học
09:26
for computer science, and said,
213
550190
2113
cho khoa học máy tính, và nói,
09:28
"It doesn't matter how you make a computer."
214
552303
3187
"Cách ta tạo ra máy vi tính thì không quan trọng"
09:31
It doesn't matter if your computer's mechanical,
215
555490
1878
Không quan trọng nếu máy tính của bạn là cơ khí
09:33
like Babbage's was, or electronic, like computers are today,
216
557368
4410
như của Babbage, hoặc điện tử như máy vi tính ngày nay,
09:37
or perhaps in the future, cells, or, again,
217
561778
2804
hoặc có lẽ trong tương lai, tế bào, hoặc, một lần nữa,
09:40
mechanical again, once we get into nanotechnology.
218
564582
3146
lại là cơ khí, một khi chúng ta hướng đến công nghệ nano.
09:43
We could go back to Babbage's machine
219
567728
2037
Chúng ta có thể trở lại với máy của Babbage
09:45
and just make it tiny. All those things are computers.
220
569765
2576
và làm nó thật nhỏ. Tất cả đều là máy tính.
09:48
There is in a sense a computing essence.
221
572341
1632
Điều dễ hiểu, đó là bản chất điện toán.
09:49
This is called the Church–Turing thesis.
222
573973
2005
Điều này được gọi là luận án Church–Turing.
09:51
And so suddenly, you get this link where you say
223
575978
2667
Đột nhiên, bạn nhận được liên kết này khi bạn nói
09:54
this thing Babbage had built really was a computer.
224
578645
2223
về thứ mà Babbage đã tạo ra thực sự là một máy tính.
09:56
In fact, it was capable of doing everything we do today
225
580868
2825
Trong thực tế, đó là khả năng làm được mọi thứ
chúng ta làm ngày nay
chúng ta làm ngày nay
09:59
with computers, only really slowly. (Laughter)
226
583693
4832
cùng với máy tính, chỉ là rất chậm thôi.
10:04
To give you an idea of how slowly,
227
588525
2106
Để bạn hiểu nó chậm thế nào,
10:06
it had about 1k of memory.
228
590631
3839
nó có khoảng 1k bộ nhớ.
10:10
It used punch cards, which were being fed in,
229
594470
2918
Nó sử dụng thẻ đục lỗ có sẵn,
10:13
and it ran about 10,000 times slower the first ZX81.
230
597388
5760
và chạy chậm hơn khoảng 10.000 lần chiếc ZX81 đầu tiên.
10:19
It did have a RAM pack.
231
603148
1603
Nó có một gói RAM.
10:20
You could add on a lot of extra memory if you wanted to.
232
604751
3179
Bạn có thể thêm rất nhiều thêm bộ nhớ nếu bạn muốn.
10:23
(Laughter) So, where does that bring us today?
233
607930
2326
Vậy thì, điều đó mang gì cho chúng ta hôm nay?
10:26
So there are plans.
234
610256
1608
Có nhiều dự án.
10:27
Over in Swindon, the Science Museum archives,
235
611864
2933
Ở tận Swindon, Bảo tàng Khoa học lưu trữ,
10:30
there are hundreds of plans and thousands of pages
236
614797
1694
có hàng trăm dự án và hàng ngàn trang
10:32
of notes written by Charles Babbage about this analytical engine.
237
616491
3469
ghi chú bởi Charles Babbage về động cơ phân tích này.
10:35
One of those is a set of plans that we call Plan 28,
238
619960
3961
Trong số đó là một tập hợp các dự án mà
chúng tôi gọi là Dự án 28,
chúng tôi gọi là Dự án 28,
10:39
and that is also the name of a charity that I started
239
623921
2154
và đó cũng là tên của một tổ chức từ thiện
mà tôi đã bắt tay
mà tôi đã bắt tay
10:41
with Doron Swade, who was the curator of computing
240
626075
2734
với Doron Swade, người quản lí máy tính
10:44
at the Science Museum, and also the person who drove
241
628809
2239
tại Bảo tàng Khoa học, và cũng là người dẫn dắt
10:46
the project to build a difference engine,
242
631048
1430
dự án để tạo ra một công cụ khác biệt,
10:48
and our plan is to build it.
243
632478
2558
và dự án của chúng tôi là tạo ra nó.
10:50
Here in South Kensington, we will build the analytical engine.
244
635036
3866
Ở ngay South Kensington, chúng tôi sẽ xây dựng
các cỗ máy phân tích.
các cỗ máy phân tích.
10:54
The project has a number of parts to it.
245
638902
2002
Dự án được chia ra nhiều phần.
10:56
One was the scanning of Babbage's archive.
246
640904
2520
Một là từ các lưu trữ của Babbage.
10:59
That's been done. The second is now the study
247
643424
1922
Nó đã được hoàn thành. Bây giờ, thứ hai là nghiên cứu
11:01
of all of those plans to determine what to build.
248
645346
3110
tất cả các dự án để xác định những gì cần xây dựng.
11:04
The third part is a computer simulation of that machine,
249
648456
4444
Phần thứ ba là một mô phỏng máy tính của chiếc máy
11:08
and the last part is to physically build it at the Science Museum.
250
652900
2923
và phần cuối là tạo ra một chiếc có thật tại Bảo tàng Khoa học.
11:11
When it's built, you'll finally be able to understand how a computer works,
251
655823
2576
Khi nó được xây dựng, bạn cuối cùng sẽ có thể hiểu một máy tính hoạt động ra sao,
11:14
because rather than having a tiny chip in front of you,
252
658399
1834
bởi vì thay vì có một chip nhỏ ở phía trước,
11:16
you've got to look at this humongous thing and say, "Ah,
253
660233
2610
bạn sẽ nhìn vào thứ to lớn này và nói, "Ah,
11:18
I see the memory operating, I see the CPU operating,
254
662843
3335
tôi thấy bộ nhớ hoạt động, tôi thấy các CPU điều hành,
11:22
I hear it operating. I probably smell it operating." (Laughter)
255
666178
3867
Tôi nghe thấy nó hoạt động. Tôi có thể ngửi nó hoạt động."
11:25
But in between that we're going to do a simulation.
256
670045
2599
Nhưng ở phần mà chúng tôi sắp làm mô phỏng
11:28
Babbage himself wrote, he said,
257
672644
1757
Babbage đã tự mình viết,
11:30
as soon as the analytical engine exists,
258
674401
1618
"Chừng nào các cỗ máy phân tích tồn tại,
11:31
it will surely guide the future course of science.
259
676019
3704
nó chắc chắn sẽ dẫn đường cho tương lai của khoa học.
11:35
Of course, he never built it, because he was always fiddling
260
679723
1845
Tất nhiên, ông không chế tạo nó, bởi vì ông luôn luôn nghĩ ra
11:37
with new plans, but when it did get built, of course,
261
681568
2082
những kế hoạch mới, nhưng khi đã được xây dựng, tất nhiên,
11:39
in the 1940s, everything changed.
262
683650
3510
trong thập niên 1940, tất cả mọi thứ thay đổi.
11:43
Now, I'll just give you a little taste of what it looks like
263
687160
1823
Bây giờ, tôi sẽ gợi ý cho bạn nó trông như thế nào
11:44
in motion with a video which shows
264
688983
2633
khi hoạt động trong một video
11:47
just one part of the CPU mechanism working.
265
691616
4594
cho thấy một phần của CPU cơ khí làm việc.
11:55
So this is just three sets of cogs,
266
699210
2999
Đây là 3 bộ bánh răng,
11:58
and it's going to add. This is the adding mechanism
267
702209
2822
và sẽ thêm vào nữa. Đây là cơ chế thêm
12:00
in action, so you imagine this gigantic machine.
268
705031
2657
đang hoạt động. Bạn hãy tưởng tượng
cả chiếc máy khổng lồ này.
cả chiếc máy khổng lồ này.
12:03
So, give me five years.
269
707688
1159
Cho tôi 5 năm.
12:04
Before the 2030s happen, we'll have it.
270
708847
2344
Trước khi những năm 2030s xảy ra, chúng tôi sẽ hoàn thành nó.
12:07
Thank you very much. (Applause)
271
711191
2970
Cảm ơn rất nhiều. (Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
John Graham-Cumming - Computer programmerComputer programmer John Graham-Cumming keeps geek history alive by raising awareness for it's heroes and their inventions.
Why you should listen
John Graham-Cumming received his Ph.D. in computer security from Oxford University. A peripatetic programmer, he has worked in Silicon Valley, New York, the UK, Germany and France. In 2004, his open source POPFile program won a Jolt Productivity Award. He has authored two books: The Geek Atlas, a travel companion for math and science history enthusiasts; and GNU Make Unleashed, a guide for programmers. In 2009, he spearheaded a successful petition to the British Government demanding an apology for its persecution of Alan Turing for his homosexuality. His personal blog was rated among the "top 30 science blogs" by The Times in February 2010. And in October, 2010, he founded an organization dedicated to build Charles Babbage's famous analytical engine.
John Graham-Cumming | Speaker | TED.com