TED2003
Paul MacCready: A flight on solar wings
Paul MacCready: Chuyến bay trên đôi cánh mặt trời
Filmed:
Readability: 3.9
867,651 views
Paul MacCready - kỹ sư hàng không, nhà hoạt động môi trường, một người yêu những chuyến bay - nói về sự nghiệp của ông ấy.
Paul MacCready - Engineer
Paul MacCready, an aircraft designer and environmentalist, is a pioneer of human-powered flight, alternative energy for transportation, and environmentally responsible design. Full bio
Paul MacCready, an aircraft designer and environmentalist, is a pioneer of human-powered flight, alternative energy for transportation, and environmentally responsible design. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:27
I am known best for human-powered flight,
0
2000
5000
Mọi người đều biết đến tôi là người chế
tạo chiếc phi cơ hoạt động bởi sức người,
tạo chiếc phi cơ hoạt động bởi sức người,
00:32
but that was just one thing that got me going
1
7000
5000
nhưng đó chỉ là một trong những
phát minh khiến tôi tiếp tục
phát minh khiến tôi tiếp tục
00:37
in the sort of things that I'm working in now.
2
12000
4000
với những thứ mà tôi đang làm bây giờ
00:41
As a youngster, I was very interested in model airplanes,
3
16000
6000
Thời niên thiếu, tôi rất thích
những mô hình máy bay,
những mô hình máy bay,
00:47
ornithopters, autogyros, helicopters, gliders, power planes,
4
22000
6000
máy bay cánh chim,máy bay lên thẳng, trực
thăng, máy bay cánh buồm, máy bay điện,
thăng, máy bay cánh buồm, máy bay điện,
00:53
indoor models, outdoor models, everything,
5
28000
3000
những mô hình bay trong nhà, ngoài trời,
tất cả mọi thứ,
tất cả mọi thứ,
00:56
which I just thought was a lot of fun,
6
31000
3000
những thứ tôi thấy rất vui
00:59
and wondered why most other people didn't share my same enthusiasm with them.
7
34000
8000
và luôn băn khoăn sao không ai khác
chia sẻ niềm đam mê này với mình
chia sẻ niềm đam mê này với mình
01:07
And then, navy pilot training, and, after college,
8
42000
6000
Và sau đó, tôi tham gia
khóa huấn luyện phi công hải quân, và sau khi tốt nghiệp,
khóa huấn luyện phi công hải quân, và sau khi tốt nghiệp,
01:13
I got into sailplane flying, power plane flying,
9
48000
4000
tôi học lái máy bay cánh buồm,
máy bay điện,
máy bay điện,
01:17
and considered the sailplanes as a sort of hobby and fun,
10
52000
8000
và coi đó như một thú vui
01:25
but got tangled up with some great professor types,
11
60000
4000
nhưng rồi tôi hợp tác với những giáo sư
rất giỏi
rất giỏi
01:29
who convinced me and everybody else in the field
12
64000
5000
những người đã thuyết phục tôi và nhiều
người khác trong ngành
người khác trong ngành
01:34
that this was a good way to get into really deep science.
13
69000
5000
bắt đầu những dự án khoa học nghiêm túc
01:39
While this was all going on, I was in the field of weather modification,
14
74000
6000
Trong lúc đó, tôi đang
nghiên cứu về biến đổi khí hậu,
nghiên cứu về biến đổi khí hậu,
01:45
although getting a Ph.D. in aeronautics.
15
80000
4000
dù là một tiến sĩ hàng không.
01:49
The weather modification subject was getting started,
16
84000
4000
Khi đề tài biến đổi khí hậu bắt đầu,
01:53
and as a graduate student,
17
88000
2000
là một nghiên cứu sinh,
01:55
I could go around to the various talks that were being given,
18
90000
4000
tôi đi khắp nơi tới những buổi nói chuyện
01:59
on a hitchhiker ride to the East Coast,
19
94000
2000
quá giang tới tận bờ đông,
02:01
and so on. And everybody would talk to me,
20
96000
3000
và hơn nữa.
Tất cả mọi người trò chuyện với tôi,
Tất cả mọi người trò chuyện với tôi,
02:04
but all the professionals in the field hated each other,
21
99000
3000
nhưng những giáo sư cùng ngành lại ghét nhau
02:07
and they wouldn't communicate. And as a result,
22
102000
3000
và họ không chịu trao đổi với nhau,
Kết quả là,
Kết quả là,
02:10
I got the absolutely unique background in that field,
23
105000
4000
Tôi có một nền tảng kiến thức độc nhất
vô nhị trong lĩnh vực này
vô nhị trong lĩnh vực này
02:15
and started a company, which did more research
24
110000
4000
và mở một công ty nghiên cứu nhiều về
02:19
in weather modification than anybody,
25
114000
4000
biến đổi khi hậu hơn bất kì ai,
02:23
and there are a lot of things that I just can't go into.
26
118000
6000
và còn rất nhiều thứ nữa tôi chưa thể nghiên cứu
02:29
But then, 1971 started AeroVironment, with no employees --
27
124000
6000
Nhưng rồi sau đó, 1971 là thời kì bắt đầu
của AeroVironment mà không có nhận viên nào.
của AeroVironment mà không có nhận viên nào.
02:35
then one or two, three,
28
130000
2000
rồi một, hai, ba,
02:37
and sort of fumbled along on trying to get interesting projects.
29
132000
4000
và tôi tìm kiếm một vài lần nữa để có
được những dự án thú vị
được những dự án thú vị
02:41
We had AirDynamisis,
30
136000
2000
Chúng tôi có AirDynamisis,
02:43
who, like I, did not want to work for aerospace companies
31
138000
5000
những người giống tôi, những người mà không muốn làm
cho những công ty hàng không vũ trụ
cho những công ty hàng không vũ trụ
02:48
on some big, many year project,
32
143000
4000
họ làm cho những dự án lớn, kéo dài nhiều năm,
02:52
and so we did our small projects, and the company slowly grew.
33
147000
9000
nên chúng tôi bắt đầu những dự án nhỏ,
và công ty dần dần phát triển.
và công ty dần dần phát triển.
03:01
The thing that is exciting was, in 1976,
34
156000
5000
điều thú vị là, vào năm 1976,
03:06
I suddenly got interested in the human-powered airplane
35
161000
5000
tôi chú ý tới chiếc máy bay
vận hành bởi con người
vận hành bởi con người
03:11
because I'd made a made a loan to a friend of 100,000 dollars,
36
166000
4000
Chuyện là tôi cần cho một anh bạn
vay 100,000 đô,
vay 100,000 đô,
03:15
or I guaranteed the money at the bank.
37
170000
2000
hoặc bảo đảm cho anh ấy ở ngân hàng
03:17
He needed them -- he needed the money for starting a company.
38
172000
4000
Anh ấy cần chúng, anh ấy cần tiền
để thành lập công ty
để thành lập công ty
03:21
The company did not succeed, and he couldn't pay the money back,
39
176000
3000
Công ty không thành công, anh ấy
không thể trả tôi khoản tiền
không thể trả tôi khoản tiền
03:24
and I was the guarantor of the note. So, I had a $100,000 debt,
40
179000
5000
và tôi là người bảo đảm cho khoản vay,
nên tôi có một khản nợ 100,000 đô
nên tôi có một khản nợ 100,000 đô
03:29
and I noticed that the Kramer prize for human-powered flight,
41
184000
6000
và tôi để ý đến giải Kramer cho máy bay hoạt động bằng sức người,
03:35
which had then been around for -- (Laughter) --
42
190000
3000
khoảng...
03:39
17 years at the time, was 50,000 pounds,
43
194000
3000
50,000 bảng, vào 17 năm trước
03:42
which, at the exchange rate, was just about 100,000 dollars.
44
197000
4000
theo tỉ giá trao đổi, khoảng 100,000 đô
03:46
So suddenly, I was interested in human-powered flight --
45
201000
3000
Thế là bỗng nhiên, tôi chú ý đến
máy bay hoạt động bằng sức người.
máy bay hoạt động bằng sức người.
03:49
(Laughter) --
46
204000
3000
(Tiếng cười)
03:52
and did not -- the way I approached it, first,
47
207000
6000
cách tôi tiếp cận nó, đầu tiên,
03:58
thinking about ways to make the planes,
48
213000
3000
là nghĩ về cách chế tạo máy bay
04:01
was just like they'd been doing in England, and not succeeding,
49
216000
5000
như cách họ đang làm ở Anh,
và không thành công
và không thành công
04:06
and I gave it up. I figured, nah, there isn't any simple, easy way.
50
221000
4000
và tôi bỏ cuộc, tôi nhận ra rằng, chẳng
có con đường nào đơn giản và dễ dàng
có con đường nào đơn giản và dễ dàng
04:10
But then, got off on a vacation trip, and was studying bird flight,
51
225000
6000
Nhưng sau đó, sau một kì nghỉ, khi tôi
đang nghiên cứu về cách chim bay
đang nghiên cứu về cách chim bay
04:16
just for the fun of it,
52
231000
2000
chỉ cho vui thôi,
04:18
and you can watch a bird soaring around in circles,
53
233000
3000
bạn có thể quan sát chú chim
bay liệng theo vòng tròn
bay liệng theo vòng tròn
04:21
and measure the time, and estimate the bank angle,
54
236000
4000
và tính thời gian,
và ước lượng góc nghiêng
và ước lượng góc nghiêng
04:25
and immediately, figure out its speed,
55
240000
3000
và ngay lập tức, tính ra tốc độ,
04:28
and the turning radius, and so on,
56
243000
3000
và bán kính của vòng quay, và vân vân.
04:31
which I could do in the car, as we're driving along on a vacation trip --
57
246000
5000
những thứ tôi thường
làm trên xe khi đang đi nghỉ
làm trên xe khi đang đi nghỉ
04:36
(Laughter) --
58
251000
2000
(Tiếng cười)
04:38
with my three sons, young sons, helping me,
59
253000
4000
với ba đứa con trai nhỏ, đã giúp tôi
04:42
but ridiculing the whole thing very much.
60
257000
4000
những cũng hay trêu đùa tôi
04:46
But that began thinking about how birds went around,
61
261000
5000
Tôi bắt đầu nghiên cứu cách bay của chim
04:51
and then how airplanes would, how hang gliders would fly,
62
266000
7000
sau đó là của máy bay, tàu lượn,
04:58
and then other planes,
63
273000
2000
vầ các loại máy bay khác
05:00
and the idea of the Gossamer-Condor-type airplane quickly emerged,
64
275000
6000
và rồi ý tưởng về máy bay Gossamer-Condor
nảy lên nhanh chóng
nảy lên nhanh chóng
05:06
was so logical, one should have thought of it in the first place,
65
281000
3000
nó rất hợp lý, mọi người nên nghĩ
về nó trước tiên
về nó trước tiên
05:09
but one didn't. And it was just, keep the weight down --
66
284000
4000
nhưng không ai làm cả. Nhưng nó chỉ,
giảm sức nặng xuống
giảm sức nặng xuống
05:13
70 pounds was all it weighed -- but let the size swell up, like a hang glider,
67
288000
7000
còn khoảng 30 kg, nhưng kích cỡ lại to hơn
như một cái tàu lượn treo trên cao
như một cái tàu lượn treo trên cao
05:20
but three times the span, three times the cord.
68
295000
2000
nhưng dài gấp ba và cần dây cáp lớn gấp ba
05:22
You're down to a third of the speed, a third of the power,
69
297000
3000
Bạn còn lại một phần ba tốc độ,
một phần ba năng lượng
một phần ba năng lượng
05:25
and a good bicyclist can put out that power, and that worked,
70
300000
7000
và một người đạp xe giỏi có thể tạo ra
năng lượng đó, và nó đã thành công
năng lượng đó, và nó đã thành công
05:32
and we won the prize a year later.
71
307000
5000
chúng tôi thắng giải thưởng năm sau
05:37
We didn't -- a lot of flying, a lot of experiments, a lot of things that didn't work,
72
312000
6000
Rất nhiều chuyến bay, thử nghiệm
không thành công
không thành công
05:43
and ones that did work, and the plane kept getting a little better, a little better.
73
318000
5000
nhưng rồi một chiếc đã hoạt động và nó
dần tốt hơn
dần tốt hơn
05:48
Got a good pilot, Brian Allen, to operate it,
74
323000
3000
Chúng tôi có một phi công giỏi,
Brian Allen, để vận hành nó
Brian Allen, để vận hành nó
05:51
and finally, succeeded. But unfortunately,
75
326000
4000
và cuối cùng đã thành công.
Nhưng không may
Nhưng không may
05:55
about 65,000 dollars was spent on the project.
76
330000
4000
chúng tôi đã tiêu tốn 65,000 đô cho dự án
05:59
(Laughter)
77
334000
2000
(Tiếng cười)
06:01
And there was only about 30 to help retire the debt.
78
336000
4000
Chúng tôi chỉ có khoảng 30 để trả nợ
06:05
But fortunately, Henry Kramer, who put up the prize for --
79
340000
4000
May mắn thay, Henry Kramer,
người tài trợ cho giải thưởng
người tài trợ cho giải thưởng
06:09
that was a one-mile flight -- put up a new prize
80
344000
2000
cho chuyến bay một dặm, tài trợ cho
06:11
for flying the English Channel, 21 miles.
81
346000
3000
giải bay qua kênh đào Anh, 21 dặm
06:14
And he thought it would take another 18 years for somebody to win that.
82
349000
4000
Và ông ấy nghĩ rằng phải ít nhất 18 năm
nữa mới có người làm được điiều đó
nữa mới có người làm được điiều đó
06:18
We realized that if you just cleaned up our Gossamer Condor a little bit,
83
353000
6000
chúng tôi nhận ra rằng nếu lau chùi lại
chiếc Gossamer Condor
chiếc Gossamer Condor
06:24
the power to fly would be decreased a little bit,
84
359000
4000
năng lượng cần để bay sẽ giảm đi một chút
06:28
and if you decrease the power required a little,
85
363000
3000
và nếu năng lượng cần giảm đi một chút
06:31
the pilot can fly a much longer period of time.
86
366000
3000
phi công có thể bay được
một thời gian dài hơn
một thời gian dài hơn
06:34
And Brian Allen was able, in a miraculous flight,
87
369000
4000
Và Brian Allen làm được điều đó,
trong một chuyến bay diệu kì
trong một chuyến bay diệu kì
06:38
to get the Gossamer Albatross across the English Channel,
88
373000
4000
đã đưa Gossamer Condor
bay qua kênh đào Anh,
bay qua kênh đào Anh,
06:42
and we won the 100,000-pound, 200,000-dollar prize for that.
89
377000
7000
nhờ đó, chúng tôi đã thắng được
100,000 bảng, tức là 200,000 đô
100,000 bảng, tức là 200,000 đô
06:49
And when all expenses were paid, the debt was handled, and everything was fine.
90
384000
8000
Khi mọi chi phí được chi trả, nợ được trả,
mọi việc trở nên ổn thỏa
mọi việc trở nên ổn thỏa
06:57
It turned out that giving the planes to the museum
91
392000
3000
Hóa ra việc tặng máy bay cho viện bảo tàng
07:00
was worth much more than the debt,
92
395000
4000
đáng ra hơn rất nhiều món nợ
07:04
so for five years, six years, I only had to pay one third income tax.
93
399000
7000
trong 5, 6 năm, tôi chỉ phải nộp
một phần ba thuế thu nhập
một phần ba thuế thu nhập
07:11
So, there were good economic reasons for the project, but --
94
406000
5000
Thế nên, dự án này đem lại cho tôi nhiều
lợi ích về kinh tế
lợi ích về kinh tế
07:16
(Laughter) --
95
411000
3000
(Tiếng cười)
07:19
that's not, well, the project was done entirely for economic reasons,
96
414000
7000
nhưng dự án này được thực hiện vì lợi ích kinh tế
07:26
and we have not been involved in any human-powered flight since then --
97
421000
4000
và chúng tôi không tham gia vào dự án
làm máy bay bằng sức người nào kể từ đó
làm máy bay bằng sức người nào kể từ đó
07:30
(Laughter) --
98
425000
2000
(cười)
07:32
because the prizes are all over.
99
427000
3000
vì giải thưởng đã kết thúc
07:36
(Laughter)
100
431000
1000
(cười)
07:37
But that sure started me thinking about various things,
101
432000
4000
Nhưng dự án này bắt đầu làm tôi nghĩ về
nhiều thứ
nhiều thứ
07:41
and immediately, we began making a solar-powered plane
102
436000
5000
và ngay lập tức, chúng tôi bắt đầu làm
cái máy bay chạy bằng năng lượng mặt trời
cái máy bay chạy bằng năng lượng mặt trời
07:46
because we felt solar power was going to be so important
103
441000
3000
vì chúng tôi thấy năng lượng mặt trới sẽ
trở nên rất quan trọng
trở nên rất quan trọng
07:49
for the country and the world,
104
444000
2000
cho đất nước và cho cả thế giơi
07:51
we didn't want the small funding in the government to be decreased,
105
446000
5000
chúng tôi không muốn khoản viện trợ nhỏ
của chính phủ bị cắt giảm
của chính phủ bị cắt giảm
07:56
which is what the government was trying to do with it.
106
451000
2000
đó là điều chính phủ đang cố gắng làm
07:58
And we thought a solar-powered plane wouldn't really make sense,
107
453000
5000
Tuy chúng tôi nghĩ rằng máy bay chạy bằng
năng lượng mặt trời không khả thi
năng lượng mặt trời không khả thi
08:03
but you could do it and it would get a lot of publicity for solar power
108
458000
4000
nhưng nếu làm được, chúng tôi sẽ thu hút
được sự chú ý của công chúng
được sự chú ý của công chúng
08:07
and maybe help that field.
109
462000
2000
và việc đó có thể giúp ngành phát triển
08:09
And that project continued, did succeed,
110
464000
4000
Và dự án được tiếp tục, và đã thành công
08:13
and we then got into other projects in aviation
111
468000
6000
và chúng tôi tiếp tục những dự án khác
trong ngành hàng không
trong ngành hàng không
08:19
and mechanical things and ground devices.
112
474000
8000
những thứ liên quan tới cơ khí
và thiết bị mặt đất
và thiết bị mặt đất
08:27
But while this was going on,
113
482000
3000
Nhưng trong khi dự án đó diễn ra
08:30
in 1982, I got a prize from the Lindbergh Foundation --
114
485000
5000
năm 1982, tôi được nhận một giải thưởng
từ Quỹ tài trợ Lindbergh
từ Quỹ tài trợ Lindbergh
08:35
their annual prize --
115
490000
2000
giải thưởng hàng năm của họ
08:37
and I had to prepare a paper on it,
116
492000
4000
và tôi phải chuẩn bị hồ sơ để nhận giải
08:41
which collected all my varied thoughts
117
496000
3000
những hồ sơ ghi lại tất cả những
suy nghĩ khác nhau
suy nghĩ khác nhau
08:44
and varied interests over the years.
118
499000
2000
và các sở thích khác nhau theo thời gian
08:46
This was the one chance that I had to focus on what I, really, was after,
119
501000
5000
Đây là cơ hội duy nhất tôi có thể tập
trung vào những gì tôi thức sự theo đuổi
trung vào những gì tôi thức sự theo đuổi
08:51
and what was important. And to my surprise,
120
506000
4000
cà những gì quan trọng. Ngạc nhiên thay,
08:55
I realized the importance of environmental issues,
121
510000
5000
tôi nhận ra tầm quan trọng của những
vấn đề về môi trường
vấn đề về môi trường
09:00
which Charles Lindbergh devoted the last third of his life to,
122
515000
5000
đó cũng là vấn đề Charles Lindbergh đã
nghiên cứu trong quãng đời cuối cùng
nghiên cứu trong quãng đời cuối cùng
09:05
and preparing that paper did me a lot of good.
123
520000
6000
và việc chuẩn bị hố sơ giúp ích cho tôi
rất nhiều
rất nhiều
09:11
I thought back about if I was a space traveler,
124
526000
3000
tôi nghĩ về việc nếu tôi trở thành một nhà
du hành vũ trụ
du hành vũ trụ
09:14
and came and visited Earth every 5,000 years.
125
529000
3000
đến và thăm Trái Đất mỗi 5000 năm
09:17
And for a few thousand visits, I would see the same thing every time,
126
532000
7000
và sau vài nghìn chuyến thăm, tôi sẽ
lại thấy
những thứ giống nhau
lại thấy
những thứ giống nhau
09:24
the little differences in the Earth.
127
539000
2000
những sự khác nhau nho nhỏ trên Trái Đất
09:26
But this last time, just coming round, right now,
128
541000
4000
Nhưng lần này, chỉ đi xung quanh, ngay
lúc này
lúc này
09:30
suddenly, there'd be huge changes in the environment,
129
545000
5000
đột nhiên, có sự thay đổi lớn về môi trường
09:35
in the concentration of people,
130
550000
3000
trong sự tập trung của con người
09:38
and it was just unbelievable, the amount of -- all the change in it.
131
553000
10000
và không thể tin được, số lượng,
tất cả thay đổi nó.
tất cả thay đổi nó.
09:50
I wanted to -- well, one of the biggest changes is, 200 years ago,
132
565000
5000
Tôi muốn...chà, một trong những sự
thay đổi lớn nhất, 200 năm trước
thay đổi lớn nhất, 200 năm trước
09:55
we began using coal from underground, which has a lot of pollution,
133
570000
6000
chúng ta bắt đầu sử dụng than đá ở dưới
lòng đất, thứ gây ô nhiễm nặng nề
lòng đất, thứ gây ô nhiễm nặng nề
10:01
and 100 years ago, began getting gasoline from underground,
134
576000
4000
và 100 năm trước, chúng ta bắt đầu
dùng khí gas ở dưới lòng đất
dùng khí gas ở dưới lòng đất
10:05
with a lot of pollution. And gasoline consumption, or production,
135
580000
6000
cũng gây ô nhiễm nặng nề. Và việc
sử dụng, sản xuất khí gas
sử dụng, sản xuất khí gas
10:11
will reach its limit in about ten years, and then go down,
136
586000
5000
sẽ đi tới giới hạn của nó trong 10 năm tới
rồi giảm dần
rồi giảm dần
10:16
and we wonder what's going to happen with transportation.
137
591000
5000
và chúng ta tự hỏi không biết chuyện
gì sẽ xảy ra với phương tiện giao thông
gì sẽ xảy ra với phương tiện giao thông
10:22
I wanted to show the slide --
138
597000
3000
Tôi muốn cho các bạn thấy....
10:25
this slide, I think, is the most important one any of you will see, ever, because --
139
600000
9000
slide này, tôi nghĩ là thứ quan trọng nhất
các bạn từng thấy, vì...
các bạn từng thấy, vì...
10:34
(Laughter)
140
609000
2000
(tiếng cười)
10:36
(Applause) --
141
611000
3000
(tiếng vỗ tay)
10:39
it shows nature versus humans, and goes from 1850 to 2050.
142
614000
7000
nó phản ánh mối quan hệ của tự nhiên
với con người, từ năm 1850 đến 2050
với con người, từ năm 1850 đến 2050
10:46
And so, the year 2000, you see there.
143
621000
3000
Thế nên, năm 2000, các bạn thấy ở đây.
10:49
And this is the weight of all air and land vertebrates.
144
624000
5000
Và đây là sức nặng của không khí và tất cả
các động vật có xương sống trên mặt đất
các động vật có xương sống trên mặt đất
10:54
Humans and muskrats and giraffes and birds and so on, are --
145
629000
5000
Con người, loài gặm nhấm, hươu cao cổ,
chim chóc và các con vật khác
chim chóc và các con vật khác
10:59
the red line goes up. That's the humans and livestock and pets portion.
146
634000
7000
nằm trên đường kẻ đỏ. Đó là phần của
con người, gia súc và vật nuôi.
con người, gia súc và vật nuôi.
11:06
The green line goes down. That's the wild nature portion.
147
641000
3000
Từ đường kẻ xanh trở xuống, đó là phần
của tự nhiên hoang dã
của tự nhiên hoang dã
11:10
Humans, livestock and pets are, now, 98 percent of the total world's mass
148
645000
6000
Con người, gia súc và vật nuôi đang chiếm
98% tổng khối lượng
98% tổng khối lượng
11:16
of vertebrates on land and air.
149
651000
3000
động vật xương sống trên mặt đất và
không khí
không khí
11:19
And you don't know what the future will hold,
150
654000
3000
Và dù không thể biết được tương lai
sẽ thế nào
sẽ thế nào
11:22
but it's not going to get a lower percentage.
151
657000
4000
nhưng tỉ lệ này sẽ không thể giảm xuống
11:26
Ten thousand years ago, the humans and livestock and pets
152
661000
4000
Mười nghìn năm trước, con người, gia súc
và vật nuôi
và vật nuôi
11:30
were not even one tenth of one percent
153
665000
2000
chiếm chưa tới 1%
11:32
and wouldn't even have been visible on such a curve.
154
667000
4000
và thậm chí còn chẳng thể nhìn rõ trên
biểu đồ.
biểu đồ.
11:36
Now they are 98 percent, and it, I think, shows human domination of the Earth.
155
671000
11000
Giờ chiếm 98%, và nó, tôi nghĩ, cho thấy
con người đang thống trị Trái Đất.
con người đang thống trị Trái Đất.
11:47
I give a talk to some remarkable high school students each summer,
156
682000
7000
Tôi thường có buổi nói chuyện với các học
sinh trung học xuất sắc mỗi mùa hè
sinh trung học xuất sắc mỗi mùa hè
11:54
and ask them, after they've asked me questions,
157
689000
3000
và hỏi họ, sau khi họ hỏi tôi các câu hỏi
11:57
and I give them a talk and so on. Then I ask them questions.
158
692000
4000
và tôi nói chuyện và cứ thế và tôi lại hỏi
12:01
What's the population of the Earth?
159
696000
2000
Dân số Trái Đất là bao nhiêu?
12:03
What's the population of the Earth going to be
160
698000
2000
Dân số Trái Đất sẽ là bao nhiêu
12:05
when you're the age of your parents?
161
700000
2000
khi bạn bằng tuổi bố mẹ mình?
12:07
Which I'd never, really -- they had never, really, thought about
162
702000
2000
Điều mà tôi chưa từng,họ chưa từng nghĩ
12:09
but, now, they think about it.
163
704000
2000
nhưng giờ, họ nghĩ về nó
12:11
And then, what population of the Earth would be an equilibrium
164
706000
7000
Và sau đó, dân số Trái Đất sẽ là bao nhiêu
12:18
that could continue on, and be for 2050, 2100, 2150?
165
713000
6000
trong các năm 2050, 2100, 2150 ?
12:24
And they form little groups, all fighting with each other,
166
719000
3000
Và con người sẽ hợp thành các nhóm nhỏ,
chống lại lẫn nhau
chống lại lẫn nhau
12:27
and when I leave, two hours later,
167
722000
2000
và khi tôi rời đi, 2 giờ sau,
12:29
most of them are saying about 2 billion people,
168
724000
4000
phần lớn họ đang nói về 2 tỉ người,
12:33
and they don't have any clue about how to get down to 2 billion,
169
728000
5000
và họ không có căn cứ nào về việc giảm
xuống còn hai tỉ người
xuống còn hai tỉ người
12:38
nor do I, but I think they're right and this is a serious problem.
170
733000
8000
tôi cũng vậy, và tôi nghĩ họ đúng và đây
là một vấn đề nghiêm trọng
là một vấn đề nghiêm trọng
12:46
Rachel Carson was thinking of these, and came out with "Silent Spring," way back.
171
741000
7000
Rachel Carson nghĩ về việc này, và
xuất bản "Mùa xuân im lặng". Trở lại
xuất bản "Mùa xuân im lặng". Trở lại
12:53
"Solar Manifesto" by Hermann Scheer, in Germany,
172
748000
4000
"Bản tuyên ngôn mặt trời" của Hermann
Scheer, ở Đức,
Scheer, ở Đức,
12:57
claims all energy on Earth can be derived, for every country,
173
752000
5000
cho rằng tất cả các năng lượng trên Trái
Đất, có thể tìm thấy, ở mỗi quốc gia
Đất, có thể tìm thấy, ở mỗi quốc gia
13:02
from solar energy and water, and so on.
174
757000
8000
từ năng lượng mặt trời, năng lượng nước và
hơn nữa
hơn nữa
13:10
You don't need to dig down for these chemicals,
175
765000
3000
Bạn không cần đào bới tìm các hóa chất
13:13
and we can do things much more efficiently.
176
768000
4000
và chúng ta có thể làm mọi thứ hiệu quả
hơn
hơn
13:17
Let's have the next slide.
177
772000
2000
Hãy xem slide tiếp theo.
13:19
So this just summarizes it. "Over billions of years,
178
774000
3000
Đây là tóm tắt. "Qua một tỉ năm,
13:22
on a unique sphere, chance has painted a thin covering of life --
179
777000
3000
trong vũ trụ độc nhất, có một sự bao phủ
thưa thớt của sự sống
thưa thớt của sự sống
13:25
complex and probable, wonderful and fragile.
180
780000
3000
phức tạp và chắc chắn, tuyệt vời và
mỏng manh
mỏng manh
13:28
Suddenly, we humans, a recently arrived species,
181
783000
3000
Bỗng nhiên, con người chúng ta,
một giống loài mới đến,
một giống loài mới đến,
13:31
no longer subject to the checks and balances inherent in nature,
182
786000
4000
không còn là chủ thể của sự kìm hãm
và cân bằng cố hữu của tự nhiên
và cân bằng cố hữu của tự nhiên
13:35
have grown in population, technology and intelligence
183
790000
3000
đã tăng về dân số, công nghệ và trí tuệ
13:38
to a position of terrible power. We, now, wield the paintbrush."
184
793000
4000
với một năng lượng khủng khiếp. Chúng ta,
giờ, là người cầm cọ vẽ"
giờ, là người cầm cọ vẽ"
13:42
We're in charge. It's frightening.
185
797000
4000
Chúng ta chịu trách nhiệm. Và việc đó thật
đáng sợ
đáng sợ
13:46
And I do a painting every 20 or 25 years. This is the last one.
186
801000
5000
Và tôi vẽ một bức tranh mỗi 20 hay 25 năm.
Đây là cái cuối cùng.
Đây là cái cuối cùng.
13:51
(Laughter)
187
806000
2000
(tiếng cười)
13:53
And [it] shows the Earth in a time flag: on the right,
188
808000
4000
Và nó cho thấy Trái Đất trên một lá cờ
thời gian: phía bên phải,
thời gian: phía bên phải,
13:57
in trilobites and dinosaurs and so on;
189
812000
3000
là bọ ba thùy (động vật biển đã tuyệt
chủng) và khủng long
chủng) và khủng long
14:00
and over the triangle, we now get to civilization and TV
190
815000
5000
và trên tam giác, chúng ta có nền
văn minh và TV
văn minh và TV
14:05
and traffic jams and so on.
191
820000
2000
và tắc đường
14:07
I have no idea of what comes next,
192
822000
3000
Tôi không biết được chuyện gì sẽ xảy ra
tiếp theo,
tiếp theo,
14:10
so I just used robotic and natural cockroaches as the future,
193
825000
5000
nên tôi dùng những con gián rô bốt và
tự nhiên làm tương lai
tự nhiên làm tương lai
14:15
as a little warning.
194
830000
2000
như một sự cảnh tỉnh nho nhỏ
14:17
And two weeks after this drawing was done,
195
832000
3000
Hai tuần sau khi bức vẽ được hoàn thành
14:20
we actually had our first project contract, at AeroVironment,
196
835000
4000
chúng tôi có hợp đồng đầu tiên, ở
AeroVironment
AeroVironment
14:24
on robotic cockroaches, which was very frightening to me.
197
839000
5000
về gián rô bốt, với tôi nó rất đáng sợ
14:29
(Laughter)
198
844000
2000
(tiếng cười)
14:31
(Paper rustling)
199
846000
3000
(tiếng sột soạt của giấy)
14:34
Well, that'll be all the slides.
200
849000
3000
Chà, đó là tất cả các slide
14:41
As time went on, we stopped our environmental programs.
201
856000
3000
Khi thời gian trôi đi, chúng tôi dừng
chương trình môi trường.
chương trình môi trường.
14:44
We focused more on the really serious energy problems
202
859000
5000
Chúng tôi tập trung hơn vào những vấn đề
môi trường thực sự quan trọng
môi trường thực sự quan trọng
14:49
of the future, and we produced products for the company.
203
864000
7000
của tương lai, và chúng tôi sản xuất những
sản phẩm cho công ty.
sản phẩm cho công ty.
14:56
And we developed the impact car that General Motors made,
204
871000
5000
Và chúng tôi phát triển ô tô chống va
chạm của General Motors
chạm của General Motors
15:01
the EV1, out of --
205
876000
3000
chiếc EV1,
15:04
and got the Air Resources Board to have the regulations
206
879000
7000
và Air Resources Board đã có quy định
15:11
that stimulated the electric cars, but they've since come apart.
207
886000
4000
khuyến khích sử dụng xe điện
15:15
And we've done a lot of things, small drone airplanes and so on.
208
890000
7000
Và chúng tôi đã làm rất nhiều thứ, như máy
bay không người lái
bay không người lái
15:22
I have a Helios. We have the first video.
209
897000
5000
Tôi có một chiếc Helios. Chúng tôi có
video đầu tiên
video đầu tiên
15:29
(Video) Narrator: With a wingspan of 247 feet, this makes her larger than a Boeing 747.
210
904000
5000
(Video) Dẫn chuyện: Với bề ngang của cánh
là hơn 75mét, cô ấy lớn hơn cả Boeing 747.
là hơn 75mét, cô ấy lớn hơn cả Boeing 747.
15:34
(Music)
211
909000
9000
(Âm nhạc)
15:43
Her designers' attention to detail and her construction
212
918000
3000
Những nhà thiết kế chú ý tới từng chi
tiết và cách lắp đặt
tiết và cách lắp đặt
15:46
gives Helios' structure the flexibility and strength
213
921000
3000
cho Helios một cấu trúc linh hoạt và
sức mạnh
sức mạnh
15:49
to deal with the turbulence encountered in the atmosphere.
214
924000
3000
để đương đầu với những nhiễu loạn trong
không khí
không khí
15:52
This enables her to easily ride through the air currents
215
927000
3000
Nó giúp cô ấy bay một cách dễ dàng qua
các luồng không khí
các luồng không khí
15:55
as if she's sliding along on the ocean waves.
216
930000
3000
như thể lướt trên sóng biển
Cánh có thể chạm mà không vỡ. Tôi nghĩ vậy
15:58
Paul MacCready: The wings could touch together on top and not break. We think.
217
933000
5000
(Tiếng cười)
16:03
(Laughter)
218
938000
3000
Dẫn truyện: Và Helios bắt đầu quá trình
quay lưng lại mặt trời
quay lưng lại mặt trời
16:06
Narrator: And Helios now begins the process of turning her back to the sun,
219
941000
3000
để tối đa hóa năng lượng
16:09
to maximize the power from her solar array.
220
944000
3000
(Âm nhạc)
16:12
(Music)
221
947000
8000
Khi trời bắt đầu tối và nhiệt độ
không khí giảm
không khí giảm
16:20
As the sky gets darker, and the outside air temperatures drop
222
955000
4000
dưới -73 độ C
16:24
below minus 100 degrees Fahrenheit,
223
959000
2000
môi trường khác nghiệt nhất đối với hành trình của Helios
16:27
the most environmentally hostile segment of Helios's journey
224
962000
3000
đã qua
16:30
has gone by without notice,
225
965000
2000
và được ghi lại bởi thiết bị ghi nhận
16:32
except for being recorded by specially designed data acquisition systems
226
967000
4000
đặc biệt và các cảm biến kèm theo
16:36
and their associated sensors.
227
971000
2000
Tiếp cận một ra da ở độ cao 29,5 km
16:39
Approaching a peak radar altitude of 96,863 feet,
228
974000
5000
lúc 4:12 p.m., Helios đang đứng trên 98%
khí quyển Trái Đất
khí quyển Trái Đất
16:44
at 4:12 p.m., Helios is standing on top of 98 percent of the Earth's atmosphere.
229
979000
5000
Cao hơn 3 km
16:49
This is more than 10,000 feet higher
230
984000
3000
so với kỉ lục của SR-71 Blackbird.
16:52
than the previous world's altitude record held by the SR-71 Blackbird.
231
987000
5000
(Tiếng vỗ tay)
16:57
(Applause)
232
992000
8000
Chiếc máy bay có rất nhiều công dụng,
nhưng mục đích chính để giao tiếp
nhưng mục đích chính để giao tiếp
17:06
PM: That plane has many purposes, but it's aimed for communications,
233
1001000
5000
và nó có thể bay chậm và giữ nguyên
ở 19.8 km
ở 19.8 km
17:11
and it can fly so slowly that it'll just stay up at 65,000 feet.
234
1006000
6000
Cuối cùng, nó có thể giữ nguyên cả ngày,
đêm, ngày, đêm
đêm, ngày, đêm
17:18
Eventually, it will be able to have to stay up day, night, day, night,
235
1013000
3000
trong 6 tháng liền, như một vệ tinh
17:21
for six months at a time, acting like the synchronous satellite,
236
1016000
4000
nhưng chỉ 10 dặm phía trên Trái Đất
17:25
but only ten miles above the Earth.
237
1020000
2000
Video tiếp, ta thấy phía cuối quang phổ
17:27
Let's have the next video. This shows the other end of the spectrum.
238
1022000
3000
Một máy bay nhỏ xíu, chiếc AV Pointer
làm nhiệm vụ giám sát
làm nhiệm vụ giám sát
17:30
(Video) Narrator: A tiny airplane, the AV Pointer serves for surveillance.
239
1025000
3000
Một cặp mắt kính lưu động
17:33
In effect a pair of roving eyeglasses,
240
1028000
2000
vị dụ như thu nhỏ
17:35
a cutting-edge example of where miniaturization can lead
241
1030000
3000
nếu người điều khiển ở xa phương tiện
17:38
if the operator is remote from the vehicle.
242
1033000
2000
Tiện lợi mang theo,lắp ráp và vận hành thủ công
17:41
It is convenient to carry, assemble, and launch by hand.
243
1036000
3000
Pin chạy êm, khó để nhận ra
17:44
Battery-powered, it is silent and rarely noticed.
244
1039000
3000
Nó gửi video hình ảnh về cho người
điều khiển
điều khiển
17:48
It sends high-resolution video pictures back to the operator.
245
1043000
3000
Với GPS lắp kèm, nó có thể dễ dàng được
định vị
định vị
17:51
With on-board GPS, it can navigate autonomously,
246
1046000
4000
và đủ mạnh để tự tiếp đất mà không
gây thiệt hại
gây thiệt hại
17:55
and it is rugged enough to self-land without damage.
247
1050000
3000
Được rồi, hãy xem phần tiếp theo
17:59
PM: Okay, and let's have the next.
248
1054000
2000
(Tiếng vỗ tay)
18:01
(Applause)
249
1056000
4000
Chiếc máy bay này được sử dụng rộng rãi
trong quân đội và giờ ở tất cả các trạm
trong quân đội và giờ ở tất cả các trạm
18:05
That plane is widely used by the military, now, in all their operations.
250
1060000
5000
Hãy xem video tiếp theo
18:10
Let's have the next video.
251
1065000
2000
(Video) (Âm nhạc)
18:14
(Video) (Music)
252
1069000
14000
Alan Alda: Anh ta có nó, anh ta có nó, anh
ta có nó trên đầu
ta có nó trên đầu
18:28
Alan Alda: He's got it, he's got it, he's got it on his head.
253
1083000
2000
(Âm nhạc)
18:30
(Music)
254
1085000
2000
kết thúc hành trình với Paul MacCready
18:32
We're going to end our visit with Paul MacCready's flying circus
255
1087000
3000
bằng việc gặp con ông, Tyler, với hai người anh,
18:35
by meeting his son, Tyler, who, with his two brothers,
256
1090000
3000
đã giúp xây dựng Gossamer Condor,
25 năm trước
25 năm trước
18:38
helped build the Gossamer Condor, 25 years ago.
257
1093000
3000
Tyler MacCready: Bạn có thể đuổi theo nó,
như thế này, hàng giờ
như thế này, hàng giờ
18:42
Tyler MacCready: You can chase it, like this, for hours.
258
1097000
2000
AA : Khi họ chán dự án của bố mình
18:44
AA: When they got bored with their father's project,
259
1099000
3000
họ tự phát minh máy bay nhỏ của riêng
mình
mình
18:47
they invented an extraordinary little plane of their own.
260
1102000
2000
TM: Tôi có thể dùng áp lực để điều khiển
18:49
TM: And I can control it by putting the lift on one side of the wing, or on the other.
261
1104000
5000
AA: Họ gọi nó là Walkalong Glider.
18:54
AA: They called it their Walkalong Glider.
262
1109000
2000
(Âm nhạc)
18:56
(Music)
263
1111000
1000
Tôi chưa bao giờ thấy
18:58
I've never seen anything like that.
264
1113000
1000
Cậu bao nhiêu tuổi ?
18:59
How old were you when you invented that?
265
1114000
2000
TM: Oh, 10, 11. (AA: Ôi Chúa ơi.)
19:01
TM: Oh, 10, 11. (AA: Oh my God.)
266
1116000
3000
TM: 12, khoảng đấy. (AA: Thật tuyệt vời.)
19:04
TM: 12, something like that. (AA: That's amazing.)
267
1119000
2000
PM: Và Tyler nói về Walkalong.
19:06
PM: And Tyler's here to show you the Walkalong.
268
1121000
3000
(Tiếng vỗ tay)
19:09
(Applause)
269
1124000
5000
TM: Nào, ai cũng có một vài thứ trong
túi quà
túi quà
19:14
TM: All right. You all got a couple of these in your gift bags,
270
1129000
4000
và một trong những thứ đầu tiên
19:18
and one of the first things,
271
1133000
2000
bản thương mại có vẻ hơi chúc xuống
19:21
the production version seemed to dive a little bit,
272
1136000
2000
nên tôi gợi ý rằng bạn nên nghiêng cánh
lên
lên
19:23
and so I would just suggest you bend the wing tips up a little bit
273
1138000
3000
trước khi thử bay nó
19:26
before you try flying it.
274
1141000
2000
Tôi sẽ minh họa cách nó hoạt động
19:28
I'll give you a demonstration of how it works.
275
1143000
2000
Liệng quanh như mòng biển liệng trên vách
19:30
The idea is that it soars on the lift over your body, like a seagull soaring on a cliff.
276
1145000
6000
Và khi gió thổi, nó bay lên
trên vách đá
trên vách đá
19:36
As the wind comes up, it has to go over the cliff, so
277
1151000
3000
khi bạn đi, nó bay quanh người bạn.
19:39
as you walk through the air, it goes around your body, some has to go over you.
278
1154000
5000
Và bạn cứ dể vị trí chao liệng theo luồng
khí
khí
19:44
And so you just keep the glider positioned in that up current.
279
1159000
3000
Khởi động là phần khó nhất: Phải để nó
lên cao phía trên đầu
lên cao phía trên đầu
19:47
The launch is the difficult part: you've got to hold it high up, over your head,
280
1162000
3000
khi bạn đi lên, thả nó và có thể điều
khiển nó như thế
khiển nó như thế
19:50
and you start walking forward, and just let go of it, and you can control it like that.
281
1165000
6000
(Tiếng cười)
19:56
(Laughter)
282
1171000
2000
Và sau đó, như họ nói trong video
19:58
And then also, like it said in the video,
283
1173000
3000
bạn có thể sang trái sang phải
20:01
you can turn it left or right
284
1176000
2000
chỉ cần chạm vào một cánh
20:03
just by putting the lift under one wing or another.
285
1178000
2000
Tôi có thể làm được...rẽ sang phải
20:05
So I can do it -- oops, that was going to be a right turn.
286
1180000
5000
(Tiếng cười)
20:10
(Laughter)
287
1185000
1000
Ok, rẽ trái
20:11
Okay, this one will be a left turn.
288
1186000
2000
Đây, nhưng...
20:15
Here, but --
289
1190000
2000
(Tiếng vỗ tay)
20:17
(Applause) --
290
1192000
1000
dù sao
20:18
anyway.
291
1193000
2000
(Tiếng vỗ tay)
20:20
(Applause)
292
1195000
3000
Và thế là, bạn có thể điều khiển nó, bất
cứ nơi nào bạn muốn
cứ nơi nào bạn muốn
20:23
And that's it, so you can just control it, wherever you want,
293
1198000
3000
trong hàng giờ vui vẻ. Và chúng không
còn được sản xuất nữa
còn được sản xuất nữa
20:26
and it's just hours of fun. And these are no longer in production,
294
1201000
4000
nên bạn sẽ có những chiếc của nhà sưu tầm
thực thụ.
thực thụ.
20:30
so you have real collector's items.
295
1205000
2000
(Tiếng cười)
20:32
(Laughter)
296
1207000
2000
Và đây, chúng tôi chỉ muốn cho bạn thấy
20:34
And this, we just wanted to show you --
297
1209000
4000
nếu chúng tôi có thể có một video về nó,
phải
phải
20:39
if we can get the video running on this, yeah --
298
1214000
2000
chỉ là một ví dụ về video giám sát
20:41
just an example of a little video surveillance.
299
1216000
6000
(Tiếng cười)
20:47
(Laughter)
300
1222000
2000
Nó đã bay quanh bữa tiệc tối qua
20:49
This was flying around in the party last night, and --
301
1224000
4000
(Tiếng cười)
20:53
(Laughter) --
302
1228000
2000
bạn có thể thấy nó bay quanh như thế nào
20:55
you can see how it just can fly around,
303
1230000
3000
và bạn có thể theo dõi bất cứ ai bạn muốn
20:58
and you can spy on anybody you want.
304
1233000
2000
(Tiếng cười)
21:00
(Laughter)
305
1235000
6000
Và nó đây, Tôi đã đinh mang một chiếc
máy bay
máy bay
21:06
And that's it. I was going to bring an airplane,
306
1241000
2000
nhưng tôi lo rằng nó sẽ đâm vào mọi người
21:08
but I was worried about hitting people in here,
307
1243000
2000
nên tôi nghĩ cái này sẽ nhẹ nhàng hơn
21:10
so I thought this would be a little bit more gentle.
308
1245000
3000
Và nó đây, vâng, chỉ là một vài phát minh
21:14
And that's it, yeah, just a few inventions.
309
1249000
3000
(Tiếng vỗ tay)
21:17
(Applause)
310
1252000
8000
Ổn rồi
21:25
All right.
311
1260000
2000
-Hết-
ABOUT THE SPEAKER
Paul MacCready - EngineerPaul MacCready, an aircraft designer and environmentalist, is a pioneer of human-powered flight, alternative energy for transportation, and environmentally responsible design.
Why you should listen
Through his life, Paul MacCready turned his mind, energy and heart toward his two passions: flight and the Earth. His early training as a fighter and glider pilot (glider pilots still use the "MacCready speed ring" he developed after World War II) led him to explore nontraditional flight and nontraditional energy sources.
In the 1970s, he and his company, AeroVironment, designed and built two record-breaking human-powered planes: the Gossamer Condor, the first human-powered aircraft to complete a one-mile course set by the Kremer Prize, and the Gossamer Albatross, the first to cross the English Channel. The planes' avian names reveal the deep insight that MacCready brought to the challenge -- that large birds, in their wing shape and flying style, possess an elegant secret of flight.
He then turned his wide-ranging mind toward environmentally responsible design, informed by his belief that human expansion poses a grave threat to the natural world. His team at AeroVironment prototyped an electric car that became General Motors' pioneering EV-1. They explored alternative energy sources, including building-top wind turbines. And they developed a fleet of fascinating aircraft -- including his Helios solar-powered glider, built to fly in the very top 2 percent of Earth's atmosphere, and the 2005 Global Observer, the first unmanned plane powered by hydrogen cells.
Paul MacCready | Speaker | TED.com