ABOUT THE SPEAKERS
Diana Reiss - Cognitive psychologist
Diana Reiss studies animal cognition, and has found that bottlenose dolphins (and Asian elephants) can recognize themselves in the mirror.

Why you should listen

Diana Reiss’s research focuses on the cognition and communication of marine animals, with an emphasis on comparative animal cognition. Essentially, she studies the evolution of intelligence. Reiss pioneered the use of underwater keyboards with dolphins to investigate their communicative abilities and provide them with more degrees of choice and control. Reiss and her colleagues demonstrated that bottlenose dolphins and an Asian elephants possess the rare ability for mirror self-recognition previously thought to be restricted to humans and great apes. She wrote about this work in her recent book, The Dolphin in the Mirror.

Reiss' efforts also involve the rescue and rehabilitation of stranded marine mammals, including the successful rescue of Humphrey, the humpback whale, from San Francisco Bay waters. Her advocacy work in conservation and animal welfare includes the protection of dolphins in the tuna-fishing industry and efforts to bring an end to the killing of dolphins in the drive hunts in Japan. 

Reiss is a cognitive psychologist and professor in the Department of Psychology at Hunter College and the Biopsychology and Behavioral Neuroscience subprogram at the Graduate Center, CUNY. She directs a dolphin cognitive research program at the National Aquarium in Baltimore and is a research associate at the Smithsonian’s National Zoo in DC, where she investigates elephant cognition.

More profile about the speaker
Diana Reiss | Speaker | TED.com
Peter Gabriel - Musician, activist
Peter Gabriel writes incredible songs but, as the co-founder of WITNESS and TheElders.org, is also a powerful human rights advocate.

Why you should listen

Peter Gabriel was a founding member of the extraordinarily successful progressive rock band Genesis. He left the band in 1975 to go solo and, in 1980, set up the international arts festival WOMAD (which stands for World of Music, Arts and Dance) and the record label Real World, both to champion music and artistic innovation from all over the world. Gabriel's stop motion video for "Sledgehammer" has been named the most-played music video in the history of MTV.  

Gabriel is also very interested in human rights. In 1992, he co-founded WITNESS.org, an organization that helps human rights activists and citizen witnesses worldwide make change happen through the use of video. The organization not only distributes digital cameras to empower people to document human-rights abuses, but provides a platform for the spread of video that reveals what is really going on in places all over the globe.

In 2007, Gabriel also co-founded theElders.org with Richard Branson and Nelson Mandela, an independent group of global leaders working together for peace and human rights.

More profile about the speaker
Peter Gabriel | Speaker | TED.com
Neil Gershenfeld - Physicist, personal fab pioneer
As Director of MIT’s Center for Bits and Atoms, Neil Gershenfeld explores the boundaries between the digital and physical worlds.

Why you should listen

MIT's Neil Gershenfeld is redefining the boundaries between the digital and analog worlds. The digital revolution is over, Gershenfeld says. We won. What comes next? His Center for Bits and Atoms has developed quite a few answers, including Internet 0, a tiny web server that fits into lightbulbs and doorknobs, networking the physical world in previously unimaginable ways.

But Gershenfeld is best known as a pioneer in personal fabrication -- small-scale manufacturing enabled by digital technologies, which gives people the tools to build literally anything they can imagine. His famous Fab Lab is immensely popular among students at MIT, who crowd Gershenfeld's classes. But the concept is potentially life-altering in the developing world, where a Fab Lab with just $20,000 worth of laser cutters, milling machines and soldering irons can transform a community, helping people harness their creativity to build tools, replacement parts and essential products unavailable in the local market. Read more in Fab: The Coming Revolution on Your Desktop.

More profile about the speaker
Neil Gershenfeld | Speaker | TED.com
Vint Cerf - Computer scientist
Vint Cerf, now the chief Internet evangelist at Google, helped lay the foundations for the internet as we know it more than 30 years ago.

Why you should listen

TCP/IP. You may not know what it stands for, but you probably use it every day -- it's the set of communications protocols that allows data to flow from computer to computer across the internet. More than 30 years ago, while working at DARPA, Vint Cerf and Bob Kahn developed TCP/IP, and in so doing, they gave rise to the modern Internet. In 2004, Cerf was the recipient of the ACM Alan M. Turing award (sometimes called the “Nobel Prize of Computer Science”), and in 2005 he was awarded the Presidential Medal of Freedom.

Cerf is a vice president and chief Internet evangelist at Google, and chairman of the board of the Internet Corporation for Assigned Names and Numbers (ICANN), an organization he helped form; he was also recently elected president of the ACM Council. He served as founding president of the Internet Society from 1992 to 1995. He's an advocate for a truly free internet, speaking out in the face of increasing government demands to limit free speech and connection.

More profile about the speaker
Vint Cerf | Speaker | TED.com
TED2013

Diana Reiss, Peter Gabriel, Neil Gershenfeld and Vint Cerf: The interspecies internet? An idea in progress

Internet cho mọi sinh vật? Một ý tưởng đang hình thành

Filmed:
760,277 views

Khỉ đột, cá heo và voi là động vật có kỹ năng giao tiếp đáng kinh ngạc. Internet có thể mở rộng cho mọi loài có tri giác như chúng không? Một ý tưởng mới và đang phát triển từ một nhóm tuyệt vời gồm 4 nhà ý tưởng - Diana Reiss nhà nghiên cứu cá heo, Peter Gabriel nhạc sĩ, Neil Gershenfeld nhà định hướng Internet Vạn vật và Vint Cerf một nhà sáng lập Internet.
- Cognitive psychologist
Diana Reiss studies animal cognition, and has found that bottlenose dolphins (and Asian elephants) can recognize themselves in the mirror. Full bio - Musician, activist
Peter Gabriel writes incredible songs but, as the co-founder of WITNESS and TheElders.org, is also a powerful human rights advocate. Full bio - Physicist, personal fab pioneer
As Director of MIT’s Center for Bits and Atoms, Neil Gershenfeld explores the boundaries between the digital and physical worlds. Full bio - Computer scientist
Vint Cerf, now the chief Internet evangelist at Google, helped lay the foundations for the internet as we know it more than 30 years ago. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
DianaDiana ReissReiss: You mayTháng Năm think you're looking
0
859
1763
Diana Reiss: Có thể bạn nghĩ
bạn đang nhìn
00:14
throughxuyên qua a windowcửa sổ at a dolphincá heo spinningquay playfullyplayfully,
1
2622
4320
một con cá heo quay lộn tinh nghịch
ở một cửa sổ
00:18
but what you're actuallythực ra looking throughxuyên qua
2
6942
2158
nhưng cái bạn đang thực sự nhìn thấy
00:21
is a two-wayhai chiều mirrorgương at a dolphincá heo
3
9100
2561
là một con cá heo qua một tấm gương 2 chiều
00:23
looking at itselfchinh no spinningquay playfullyplayfully.
4
11661
3190
đang soi gương và
quay lộn tinh nghịch.
00:26
This is a dolphincá heo that is self-awaretrau.
5
14851
2123
Đó là một con cá heo nhận ra chính mình.
00:28
This dolphincá heo has self-awarenesstự nhận thức.
6
16974
1622
Cá heo này có ý thức về mình.
00:30
It's a youngtrẻ dolphincá heo namedđặt tên BayleyBayley.
7
18596
2080
Chú cá heo trẻ này tên là Bayley.
00:32
I've been very interestedquan tâm in understandinghiểu biết the naturethiên nhiên
8
20676
3048
Tôi đã rất quan tâm tìm hiểu bản chất
00:35
of the intelligenceSự thông minh of dolphinscá heo for the pastquá khứ 30 yearsnăm.
9
23724
3423
của sự thông minh ở những chú cá heo
từ 30 năm qua.
00:39
How do we explorekhám phá intelligenceSự thông minh in this animalthú vật
10
27147
3184
Làm thế nào ta biết được
trí thông minh của động vật này
00:42
that's so differentkhác nhau from us?
11
30331
1490
khi chúng rất khác với ta?
00:43
And what I've used is a very simpleđơn giản researchnghiên cứu tooldụng cụ,
12
31821
3060
Và những gì tôi sử dụng là một
công cụ nghiên cứu rất đơn giản,
00:46
a mirrorgương, and we'vechúng tôi đã gainedđã đạt được great informationthông tin,
13
34881
2580
một cái gương, và chúng tôi thu
được thông tin thú vị,
00:49
reflectionsphản xạ of these animalthú vật mindstâm trí.
14
37461
3457
sự phản ảnh về trí tuệ của
những động vật này.
00:52
DolphinsCá heo aren'tkhông phải the only animalsđộng vật, the only non-humankhông phải người animalsđộng vật,
15
40918
3600
Cá heo không phải là động vật duy nhất,
không phải là duy nhất
00:56
to showchỉ mirrorgương self-recognitiontự nhận dạng.
16
44518
2140
biết soi mình trong gương.
00:58
We used to think this was a uniquelyđộc nhất humanNhân loại abilitycó khả năng,
17
46658
2992
chúng ta đã từng nghĩ đó là khả năng
chỉ có ở con người,
01:01
but we learnedđã học that the great apeskhỉ, our closestgần nhất relativesngười thân,
18
49650
3301
nhưng ta đã biết loài linh trưởng,
họ hàng gần nhất của chúng ta
01:04
alsocũng thế showchỉ this abilitycó khả năng.
19
52951
1585
cũng có được khả năng đó.
01:06
Then we showedcho thấy it in dolphinscá heo,
20
54536
1699
Rồi ta thấy điều đó ở loài cá heo,
01:08
and then latermột lát sau in elephantsvoi.
21
56235
2012
và tiếp theo sau đó là ở các chú voi.
01:10
We did this work in my labphòng thí nghiệm with the dolphinscá heo and elephantsvoi,
22
58247
2231
Chúng tôi đã thí nghiệm trong
lab của tôi với cá heo và voi
01:12
and it's been recentlygần đây shownđược hiển thị in the magpieác là.
23
60478
2772
và gần đây phát hiện được ở loài chim sáo.
01:15
Now, it's interestinghấp dẫn, because we'vechúng tôi đã embracedchấp nhận
24
63250
2900
Thật thú vị, vì chúng tôi đi theo
01:18
this DarwinianHọc thuyết Darwin viewlượt xem of a continuitytính liên tục in physicalvật lý evolutionsự phát triển,
25
66150
4022
quan điểm của Darwin về tính liên tục
trong sự tiến hóa tự nhiên,
01:22
this physicalvật lý continuitytính liên tục.
26
70172
1592
tính liên tục tự nhiên.
01:23
But we'vechúng tôi đã been much more reticentkín đáo, much slowerchậm
27
71764
3283
Nhưng chúng tôi đã dè dặt và cẩn thận hơn
01:27
at recognizingcông nhận this continuitytính liên tục in cognitionnhận thức,
28
75047
3936
trong việc công nhận tính
liên tục trong nhận thức,
01:30
in emotioncảm xúc, in consciousnessý thức in other animalsđộng vật.
29
78983
2984
trong cảm xúc, trong ý thức
ở các loài động vật khác.
01:33
Other animalsđộng vật are consciouscó ý thức.
30
81967
2566
Các loài động vật khác có ý thức.
01:36
They're emotionalđa cảm. They're awareý thức.
31
84533
3290
Chúng có cảm xúc. Chúng có ý thức.
01:39
There have been multitudesmultitudes of studieshọc with manynhiều speciesloài
32
87823
2885
Đã có vô số những nghiên cứu về nhiều loài
01:42
over the yearsnăm that have givenđược us exquisitetinh tế evidencechứng cớ
33
90708
3571
qua nhiều năm cho ta những
bằng chứng xác đáng
01:46
for thinkingSuy nghĩ and consciousnessý thức in other animalsđộng vật,
34
94279
2871
về tư duy và ý thức trong
những động vật khác,
01:49
other animalsđộng vật that are quitekhá differentkhác nhau than we are in formhình thức.
35
97150
3591
những động vật rất khác
chúng ta về hình thức.
01:52
We are not alonemột mình.
36
100741
2693
Chúng ta không phải là duy nhất.
01:55
We are not alonemột mình in these abilitieskhả năng.
37
103434
4130
Chúng ta không độc chiếm
những khả năng này.
01:59
And I hopemong, and one of my biggestlớn nhất dreamsnhững giấc mơ,
38
107564
3365
Và tôi hy vọng rằng, và một trong
những giấc mơ lớn nhất của tôi
02:02
is that, with our growingphát triển awarenessnhận thức
39
110929
2771
là, với sự phát triển
trong hiểu biết của chúng ta
02:05
about the consciousnessý thức of othersKhác
40
113700
1482
về ý thức của những loài khác
02:07
and our relationshipmối quan hệ with the restnghỉ ngơi of the animalthú vật worldthế giới,
41
115182
2594
và mối quan hệ của chúng ta với
thế giới động vật,
02:09
that we'lltốt give them the respectsự tôn trọng and protectionsự bảo vệ
42
117776
2754
rằng chúng ta sẽ tôn trọng và
bảo vệ chúng vì
02:12
that they deservexứng đáng.
43
120530
881
chúng xứng đáng.
02:13
So that's a wishmuốn I'm throwingném out here for everybodymọi người,
44
121411
2205
Đó là một mong mỏi của tôi đối với
mọi người ở đây,
02:15
and I hopemong I can really engagethuê you in this ideaý kiến.
45
123616
4184
và tôi hy vọng rằng tôi có thể
thuyết phục các bạn về ý này.
02:19
Now, I want to returntrở về to dolphinscá heo,
46
127800
1486
Tôi xin trở lại với
mấy chú cá heo,
02:21
because these are the animalsđộng vật that I feel like
47
129286
2042
vì những động vật này làm tôi hứng thú
02:23
I've been workingđang làm việc up closelychặt chẽ and personalcá nhân with
48
131328
2876
khi nghiên cứu chúng tỉ mỉ và trực tiếp
02:26
for over 30 yearsnăm.
49
134204
1410
trong hơn 30 năm.
02:27
And these are realthực personalitiesnhân cách.
50
135614
1849
Có những tính cách như con người.
02:29
They are not personsngười, but they're personalitiesnhân cách
51
137463
3101
Chúng không phải là con người,
nhưng có tính cách con người
02:32
in everymỗi sensegiác quan of the wordtừ.
52
140564
1486
theo đúng ý của từ này.
02:34
And you can't get more alienngười ngoài hành tinh than the dolphincá heo.
53
142050
3186
So với người ngoài hành tinh,
thì hơn cá heo giống chúng ta hơn.
02:37
They are very differentkhác nhau from us in bodythân hình formhình thức.
54
145236
2496
Chúng rất khác chúng ta
về hình dạng cơ thể.
02:39
They're radicallytriệt để differentkhác nhau. They come from a radicallytriệt để differentkhác nhau environmentmôi trường.
55
147732
2988
Chúng khác từ những điều cơ bản nhất.
Chúng có môi trường sống hoàn toàn khác.
02:42
In factthực tế, we're separatedly thân by 95 milliontriệu yearsnăm
56
150720
4361
Thật vậy, chúng ta có 95 triệu năm
tách biệt
02:47
of divergentkhác nhau evolutionsự phát triển.
57
155081
2146
theo 2 hướng tiến hóa.
02:49
Look at this bodythân hình.
58
157227
1900
Hãy nhìn cơ thể này.
02:51
And in everymỗi sensegiác quan of makingchế tạo a punchơi chữ here,
59
159127
3690
Với ý nghĩ chơi chữ ở đây,
02:54
these are truethật non-terrestrialsterrestrials.
60
162817
4363
đúng là những động vật
ngoài - đất.
02:59
I wonderedtự hỏi how we mightcó thể interfacegiao diện with these animalsđộng vật.
61
167180
3448
Tôi tự hỏi làm thế nào ta
có thể giao tiếp với những động vật này.
03:02
In the 1980s, I developedđã phát triển an underwaterdưới nước keyboardbàn phím.
62
170628
3322
Vào những năm 1980, tôi đã làm
một bàn phím dưới nước.
03:05
This was a custom-madeCustom-Made touch-screenmàn hình cảm ứng keyboardbàn phím.
63
173950
2419
đó là một bàn phím dạng màn hình
cảm ứng tùy chọn.
03:08
What I wanted to do was give the dolphinscá heo choicelựa chọn and controlđiều khiển.
64
176369
2762
Điều tôi muốn làm là cho
các chú cá heo chọn và điều khiển.
03:11
These are biglớn brainsnão, highlycao socialxã hội animalsđộng vật,
65
179131
2289
Đó là những động vật não lớn,
có tính xã hội,
03:13
and I thought, well, if we give them choicelựa chọn and controlđiều khiển,
66
181420
3166
và tôi nghĩ nếu chúng ta
để chúng lựa chọn và điều khiển,
03:16
if they can hitđánh a symbolký hiệu on this keyboardbàn phím --
67
184586
1787
không biết chúng có ấn
bàn phím hay không--
03:18
and by the way, it was interfacedgiao by fiberchất xơ opticquang cablesdây cáp
68
186373
2956
và bàn phím được kết nối bằng
sợi cáp quang
03:21
from Hewlett-PackardHewlett-Packard with an AppleApple IIII computermáy vi tính.
69
189329
2870
với công ty HP qua máy tính Apple II.
03:24
This seemsdường như prehistoricthời tiền sử now,
70
192199
1887
Lúc này trông có vẻ lạc hậu,
03:26
but this was where we were with technologyCông nghệ.
71
194086
2197
nhưng đó là cách chúng tôi tiếp cận
công nghệ.
03:28
So the dolphinscá heo could hitđánh a keyChìa khóa, a symbolký hiệu,
72
196283
2823
Vậy những chú cá heo có thể ấn vào
một phím biểu tượng,
03:31
they heardnghe a computer-generatedtạo ra máy tính whistlecòi,
73
199106
2174
chúng nghe thấy một tiếng huýt
từ máy tính,
03:33
and they got an objectvật or activityHoạt động.
74
201280
1805
và được nhận 1 đồ chơi
hay 1 trò chơi.
03:35
Now here'sđây là a little videovideo.
75
203085
1418
Mời xem một video ngắn.
03:36
This is DelphiDelphi and PanPan, and you're going to see DelphiDelphi
76
204503
2818
Đó là Delphi và Pan,
và bạn nhìn thấy Delphi
03:39
hittingđánh a keyChìa khóa, he hearsnghe a computer-generatedtạo ra máy tính whistlecòi -- (WhistleCòi) --
77
207321
4149
đang ấn vào 1 phím, nó nghe thấy
1 tiếng huýt từ máy tính
03:43
and getsđược a balltrái bóng, so they can actuallythực ra askhỏi for things they want.
78
211470
3713
và nó nhận được một quả bóng, vậy chúng
có thể chọn đồ vật chúng muốn.
03:47
What was remarkableđáng chú ý is, they exploredkhám phá this keyboardbàn phím
79
215183
4139
Điều đặc biệt ở đây là, chúng mày mò
được bàn phím này
03:51
on theirhọ ownsở hữu. There was no interventioncan thiệp on our partphần.
80
219322
3347
theo cách riêng của chúng. Chúng tôi
không hề can thiệp.
03:54
They exploredkhám phá the keyboardbàn phím. They playedchơi around with it.
81
222669
2303
Chúng khám phá bàn phím.
Chúng chơi đùa với nó.
03:56
They figuredhình dung out how it workedđã làm việc.
82
224972
1900
Chúng nhận ra cách nó hoạt động.
03:58
And they startedbắt đầu to quicklyMau imitatetheo gương the soundsâm thanh
83
226872
2069
Và chúng nhanh chóng
bắt chước các âm thanh
04:00
they were hearingthính giác on the keyboardbàn phím.
84
228941
2895
mà chúng nghe được thông qua bàn phím.
04:03
They imitatedbắt chước on theirhọ ownsở hữu.
85
231836
1957
Chúng bắt chước lại.
04:05
BeyondHơn thế nữa that, thoughTuy nhiên, they startedbắt đầu learninghọc tập
86
233793
2171
Ngoài ra, chúng bắt đầu học
04:07
associationsHiệp hội betweengiữa the symbolský hiệu, the soundsâm thanh
87
235964
2760
sự kết hợp giữa các biểu tượng,
các âm thanh
04:10
and the objectscác đối tượng.
88
238724
2325
và các vật thể.
04:13
What we saw was self-organizedtự tổ chức learninghọc tập,
89
241049
3527
Những gì chúng ta thấy
là việc học được tự tổ chức,
04:16
and now I'm imaginingtưởng tượng, what can we do
90
244576
3399
và bây giờ tôi tự hỏi, tôi có thể làm gì
04:19
with newMới technologiescông nghệ?
91
247975
1402
với những công nghệ mới?
04:21
How can we createtạo nên interfacesgiao diện, newMới windowscác cửa sổ into
92
249377
2935
Làm thế nào chúng ta tạo ra những
giao diện, cửa sổ mới trong
04:24
the mindstâm trí of animalsđộng vật, with the technologiescông nghệ that existhiện hữu todayhôm nay?
93
252312
4922
suy nghĩ của động vật,
với những công nghệ hiện đại?
Vậy tôi nghĩ về điều này, một ngày kia
04:29
So I was thinkingSuy nghĩ about this, and then, one day,
94
257234
3086
04:32
I got a call from PeterPeter.
95
260320
3960
tôi nhận một cuộc gọi từ Peter.
04:38
PeterPeter GabrielGabriel: I make noisestiếng ồn for a livingsống.
96
266753
1857
P. Gabriel: nghề của tôi
là làm tiếng động.
04:40
On a good day, it's musicÂm nhạc,
97
268610
1905
Vào một ngày đẹp, đó là âm nhạc,
04:42
and I want to talk a little bitbit about
98
270515
1774
và tôi muốn nói một chút về
04:44
the mostphần lớn amazingkinh ngạc music-makinglàm cho âm nhạc experiencekinh nghiệm I ever had.
99
272289
4151
những trải nghiệm tuyệt vời của tôi
trong ngành sản xuất âm nhạc.
04:48
I'm a farmnông trại boycon trai. I grewlớn lên up surroundedĐược bao quanh by animalsđộng vật,
100
276440
3216
Tôi là một cậu bé con nhà nông.
Tôi lớn lên cùng với động vật,
04:51
and I would look in these eyesmắt and wonderngạc nhiên
101
279656
1999
tôi đã nhìn vào mắt chúng và tự hỏi
04:53
what was going on there?
102
281655
1695
điều gì đang diễn ra ở đó?
04:55
So as an adultngười lớn, when I startedbắt đầu to readđọc about
103
283350
2268
Vì vậy, như người lớn,
khi tôi bắt đầu đọc về
04:57
the amazingkinh ngạc breakthroughsđột phá with PennyPenny PattersonPatterson and KokoKoko,
104
285618
3269
những đột phá tuyệt vời
với Penny Patterson và khỉ đột Koko,
05:00
with SueSue Savage-RumbaughSavage-Rumbaugh and KanziKanzi, PanbanishaPanbanisha,
105
288887
3234
với Sue Savage-Rumbaugh
và cặp khỉ Kanzi, Panbanisha,
05:04
IreneIrene PepperbergPepperberg, AlexAlex the parrotcon vẹt,
106
292121
2421
với Irene Pepperberg và chú vẹt Alex,
05:06
I got all excitedbị kích thích.
107
294542
2468
tôi thật sự hào hứng.
05:09
What was amazingkinh ngạc to me alsocũng thế
108
297010
1971
Điều cũng tuyệt vời đối với tôi là
05:10
was they seemeddường như a lot more adeptlão luyện
109
298981
3829
chúng có vẻ thông minh hơn nhiều
05:14
at gettingnhận được a handlexử lý on our languagengôn ngữ
110
302810
2964
trong việc hiểu ngôn ngữ của chúng ta
05:17
than we were on gettingnhận được a handlexử lý on theirshọ.
111
305774
4164
hơn ta hiểu ngôn ngữ của chúng.
05:21
I work with a lot of musiciansnhạc sĩ from around the worldthế giới,
112
309938
3619
Tôi làm việc với rất nhiều
nhạc sĩ trên khắp thế giới,
05:25
and oftenthường xuyên we don't have any commonchung languagengôn ngữ at all,
113
313557
2768
và thường thì chúng tôi không hề có
ngôn ngữ chung nào cả,
05:28
but we sitngồi down behindphía sau our instrumentsdụng cụ,
114
316325
3687
nhưng chúng tôi ngồi xuống trước nhạc cụ
của mình,
05:32
and suddenlyđột ngột there's a way for us to connectkết nối and emotebiểu hiện cảm xúc.
115
320012
3337
và đột nhiên có một cách nào đó
để chúng tôi kết nối và giao cảm.
05:35
So I startedbắt đầu cold-callinggọi điện lạnh, and eventuallycuối cùng got throughxuyên qua
116
323349
2816
Vậy tôi chào hàng tận nhà
qua điện thoại và cuối cùng
05:38
to SueSue Savage-RumbaughSavage-Rumbaugh,
117
326165
2133
được nói chuyện
với Sue Savage-Rumbaugh,
05:40
and she invitedđược mời me down.
118
328298
1899
và cô ấy muốn tôi giảm giá.
05:42
I wentđã đi down, and the bonobosbonobos
119
330197
4382
Tôi giảm giá, và mấy chú khỉ đột bonobo
05:46
had had accesstruy cập to percussionbộ gõ instrumentsdụng cụ,
120
334579
2771
đã được tiếp cận với nhạc cụ gõ,
05:49
musicalâm nhạc toysđồ chơi, but never before to a keyboardbàn phím.
121
337350
3634
nhạc cụ đồ chơi, nhưng chưa bao giờ
nhìn thấy một nhạc cụ có phím.
05:52
At first they did what infantstrẻ sơ sinh do,
122
340984
1366
Ban đầu nó hành động như đứa trẻ,
05:54
just bashedbashed it with theirhọ fistsnắm đấm,
123
342350
2309
cứ đập mạnh bàn phím bằng nắm đấm,
05:56
and then I askedyêu cầu, throughxuyên qua SueSue,
124
344659
2473
và qua Sue, tôi hỏi
05:59
if PanbanishaPanbanisha could try with one fingerngón tay only.
125
347132
3973
liệu Chú Panbanisha có thể thử
với một ngón tay.
06:03
SueSue Savage-RumbaughSavage-Rumbaugh: Can you playchơi a groomingchải chuốt songbài hát?
126
351105
5177
Sue Savage-Rumbaugh:
bạn chơi một bài được không?
06:08
I want to hearNghe a groomingchải chuốt songbài hát.
127
356282
1926
Tôi muốn nghe một bài nhạc thư giãn.
06:10
PlayChơi a realthực quietYên tĩnh groomingchải chuốt songbài hát.
128
358208
4432
Hãy chơi một bài thật thư giản.
06:16
PGPG: So groomchú rể was the subjectmôn học of the piececái.
129
364808
3592
PG: Vậy thư giản
là chủ đề của bản nhạc.
06:20
(MusicÂm nhạc)
130
368400
4812
(Âm nhạc)
06:37
So I'm just behindphía sau, jamminggây nhiễu,
131
385895
3770
Vậy tôi ở ngay sau canh chừng,
06:41
yeah, this is what we startedbắt đầu with.
132
389665
4745
vâng, đấy là những gì
mà chúng tôi đã thử nghiệm với nó
06:46
Sue'sCủa Sue encouragingkhuyến khích her to continuetiếp tục a little more.
133
394410
3517
Sue khuyến khích nó
tiếp tục chơi một tí nữa
06:49
(MusicÂm nhạc)
134
397927
4901
(Nhạc)
07:38
She discoversphát hiện ra a notechú thích she likesthích,
135
446746
4906
Nó khám phá những nốt mà nó thích
07:43
findstìm thấy the octaveOctave.
136
451652
3715
nó tìm thấy quãng tám.
07:47
She'dCô nào never satngồi at a keyboardbàn phím before.
137
455367
4904
nó chưa bao giờ được ngồi
trước bàn phím trước đó
07:58
NiceDễ thương tripletsba.
138
466178
4320
tốt lắm.
08:12
SSRSSR: You did good. That was very good.
139
480709
3334
SSR: làm tốt lắm. Thật sự rất hay.
08:16
PGPG: She hitđánh good.
140
484043
1415
PG: nó chơi tốt.
08:17
(ApplauseVỗ tay)
141
485458
5491
(Vỗ tay)
08:22
So that night, we beganbắt đầu to dreammơ tưởng,
142
490949
4245
Thế là đêm đó, chúng tôi bắt đầu mơ,
08:27
and we thought, perhapscó lẽ the mostphần lớn amazingkinh ngạc tooldụng cụ
143
495194
2775
và chúng tôi nghĩ
có lẽ công cụ tuyệt nhất
08:29
that man'sngười đàn ông createdtạo is the InternetInternet,
144
497969
2180
mà con người đã tạo ra là internet,
08:32
and what would happenxảy ra if we could somehowbằng cách nào đó
145
500149
3808
và chuyện gì xảy ra
nếu chúng ta có thể
08:35
find newMới interfacesgiao diện,
146
503957
1896
tìm thấy một giao diện mới,
08:37
visual-audiohình ảnh-âm thanh interfacesgiao diện that would allowcho phép
147
505853
3603
giao diện nghe nhìn cho phép
08:41
these remarkableđáng chú ý sentientnhạy cảm beingschúng sanh
148
509456
2360
những sinh vật có tri giác đặc biệt
08:43
that we sharechia sẻ the planethành tinh with accesstruy cập?
149
511816
2586
cùng sống với ta trên hành tinh này
tiếp cận được?
08:46
And SueSue Savage-RumbaughSavage-Rumbaugh got excitedbị kích thích about that,
150
514402
4012
Sue Savage-Rumbaugh
hứng thú với điều này,
08:50
calledgọi là her friendngười bạn SteveSteve WoodruffWoodruff,
151
518414
2122
cô ấy gọi cho bạn của cô ấy,
Steve Woodruff,
và chúng tôi bắt đầu hối thúc
tất cả những người
08:52
and we beganbắt đầu hustlinghustling all sortsloại of people
152
520536
3087
08:55
whose work relatedliên quan or was inspiringcảm hứng,
153
523623
3063
cùng làm việc hoặc người tạo cho chúng tôi
cảm hứng
08:58
which led us to DianaDiana,
154
526686
2169
điều này đưa chúng tôi đến với Diana
09:00
and led us to NeilNeil.
155
528855
2987
và đến với Neil.
09:03
NeilNeil GershenfeldGershenfeld: ThanksCảm ơn, PeterPeter.
PGPG: Thank you.
156
531842
1688
Neil Gershenfeld: Cám ơn Peter.
PG: Cám ơn,
09:05
(ApplauseVỗ tay)
157
533530
4136
(Vỗ tay)
09:09
NGNG: So PeterPeter approachedtiếp cận me.
158
537666
1672
NG: Vậy là Peter gặp tôi.
09:11
I lostmất đi it when I saw that clipkẹp.
159
539338
2620
Tôi mất hướng
khi xem cái clip đó.
09:13
He approachedtiếp cận me with a visiontầm nhìn of doing these things
160
541958
3060
Anh ấy gặp tôi để làm những việc
09:17
not for people, for animalsđộng vật.
161
545018
1614
không phải cho người
mà động vật.
09:18
And then I was strucktấn công in the historylịch sử of the InternetInternet.
162
546632
2778
Và sau đó tôi tìm vào
lịch sử của mạng Internet.
09:21
This is what the InternetInternet lookednhìn like when it was bornsinh ra
163
549410
3903
Nó giống như Internet lúc thời kỳ đầu
09:25
and you can call that the InternetInternet
164
553313
2533
Và bạn có thể gọi nó là Internet
09:27
of middle-agedTrung niên whitetrắng menđàn ông,
165
555846
1628
của người trung niên da trắng,
09:29
mostlychủ yếu middle-agedTrung niên whitetrắng menđàn ông.
166
557474
1020
trung niên da trắng.
09:30
VintTrần CerfCerf: (LaughsCười)
167
558494
2077
Vint Cerf: (cười)
09:32
(LaughterTiếng cười)
168
560571
3038
(Cười)
09:35
NGNG: SpeakingPhát biểu as one.
169
563609
1622
NG: nói đồng thanh.
09:37
Then, when I first cameđã đến to TEDTED,
170
565231
3108
Sau đó, khi lần đầu tiên
chúng tôi đến với TED,
09:40
which was where I metgặp PeterPeter, I showedcho thấy this.
171
568339
2126
đó là nơi tôi gặp
Peter, tôi đã đưa cái này.
09:42
This is a $1 webweb servermáy chủ,
172
570465
2386
Đây là server 1 đô la,
09:44
and at the time that was radicalcăn bản.
173
572851
2449
và tại thời điểm đó nó là nền móng.
09:47
And the possibilitykhả năng of makingchế tạo a webweb servermáy chủ for a dollarđô la
174
575300
3706
Và tiềm lực tạo ra một server với 1 đô la
09:51
grewlớn lên into what becameđã trở thành knownnổi tiếng as the InternetInternet of Things,
175
579006
3545
trở thành hiện tượng được
biết đến với tên Internet Vạn vật,
09:54
which is literallynghĩa đen an industryngành công nghiệp now with tremendousto lớn implicationshàm ý
176
582551
3252
theo nghĩa đen, đó là 1 nền công nghiệp
với ứng dụng rộng lớn
09:57
for healthSức khỏe carequan tâm, energynăng lượng efficiencyhiệu quả.
177
585803
2477
trong chăm sóc sức khỏe,
tiết kiệm năng lượng.
10:00
And we were happyvui mừng with ourselveschúng ta.
178
588280
1417
Chúng tôi đã rất hạnh phúc
10:01
And then when PeterPeter showedcho thấy me that,
179
589697
1376
Và khi Peter cho tôi thấy ý tưởng
10:03
I realizedthực hiện we had missedbỏ lỡ something,
180
591073
1278
tôi nghĩ chúng ta quên điều gì đó,
10:04
which is the restnghỉ ngơi of the planethành tinh.
181
592351
2755
đó là phần còn lại trên hành tinh.
10:07
So we startedbắt đầu up this interspeciesinterspecies InternetInternet projectdự án.
182
595106
2306
Vậy chúng tôi khởi động
Dự án Mạng kết nối Sinh vật.
10:09
Now we startedbắt đầu talkingđang nói with TEDTED
183
597412
1821
Bây giờ chúng tôi nói với TED
10:11
about how you bringmang đến dolphinscá heo and great apeskhỉ and elephantsvoi
184
599233
2577
về cách bạn mang những
con cá heo, đười ươi và voi
10:13
to TEDTED, and we realizedthực hiện that wouldn'tsẽ không work.
185
601810
2737
đến với TED, và chúng tôi đã nghĩ
điều đó không thể.
10:16
So we're going to bringmang đến you to them.
186
604547
2074
Vì vậy chúng tôi sẽ đưa bạn đến với chúng.
10:18
So if we could switchcông tắc điện to the audioâm thanh from this computermáy vi tính,
187
606621
2510
Nếu chúng ta có thể bật phần âm thanh
qua máy vi tính,
10:21
we'vechúng tôi đã been videovideo conferencingHội nghị truyền hình with cognitivenhận thức animalsđộng vật,
188
609131
3431
thì chúng ta đang đối thoại qua video với
động vật có nhận thức,
10:24
and we're going to have eachmỗi of them
189
612562
1212
và ta sẽ gặp mỗi loài
10:25
just brieflyngắn gọn introducegiới thiệu them.
190
613774
1735
qua giới thiệu ngắn gọn về chúng.
10:27
And so if we could alsocũng thế have this up, great.
191
615509
1902
Nếu mỗi chúng ta có thể
làm được thì tuyệt.
10:29
So the first siteđịa điểm we're going to meetgặp
192
617411
2045
Vậy nơi đầu tiên chúng tôi sẽ đến
10:31
is CameronCameron ParkCông viên ZooSở thú in WacoWaco, with orangutansđười ươi.
193
619456
3068
là Sở thú Cameron Park ở Waco
với những chú khỉ đột.
10:34
In the daytimeBan ngày they livetrực tiếp outsideở ngoài. It's nighttimeBan đêm there now.
194
622524
2604
Ban ngày chúng sống ở ngoài
còn ban đêm thì chúng ở đây.
10:37
So can you please go aheadphía trước?
195
625128
3295
Vậy ta có thể tiếp tục nhé?
10:40
TerriTerri CoxCox: HiChào bạn, I'm TerriTerri CoxCox
196
628423
2659
Terri Cox: xin chào, tôi là Terri Cox
10:43
with the CameronCameron ParkCông viên ZooSở thú in WacoWaco, TexasTexas,
197
631082
2430
làm tại Sở thú Cameron Park, Waco, Texas,
10:45
and with me I have KeraJaanVương Quốc and MeiTiểu Muội,
198
633512
3691
cạnh tôi là KeranJanna và Mei,
10:49
two of our BorneanĐười orangutansđười ươi.
199
637203
2072
hai trong số khỉ Bornean của chúng tôi.
10:51
DuringTrong thời gian the day, they have a beautifulđẹp, largelớn outdoorngoài trời habitatmôi trường sống,
200
639275
5128
Ban ngày, chúng có chỗ ở
bên ngoài đẹp và rộng lớn,
10:56
and at night, they come into this habitatmôi trường sống,
201
644403
2692
và tối đến chúng vào chỗ này,
10:59
into theirhọ night quarterskhu phố,
202
647095
1716
chỗ qua đêm của chúng,
11:00
where they can have a climate-controlledkiểm soát khí hậu
203
648811
1793
ở đây chúng có điều hòa nhiệt độ
11:02
and securean toàn environmentmôi trường to sleepngủ in.
204
650604
2128
và chỗ ngủ an toàn.
11:04
We participatetham dự in the AppsỨng dụng for ApesLoài khỉ programchương trình
205
652732
4395
Chúng tôi đã tham dự chương trình
Appa for Apes,
11:09
OrangutanĐười ươi OutreachTiếp cận, and we use iPadschiếc iPad
206
657127
3433
chương trình bảo vệ khỉ Orangutan,
và chúng tôi sử dụng Ipad để
11:12
to help stimulatekích thích and enrichlàm phong phú thêm the animalsđộng vật,
207
660560
2189
tăng ham thích và
hiểu biết cho mấy chú khỉ,
11:14
and alsocũng thế help raisenâng cao awarenessnhận thức
208
662749
1709
và giúp chúng ta ý thức hơn
11:16
for these criticallyphê bình endangerednguy cơ tuyệt chủng animalsđộng vật.
209
664458
2437
về động vật có nguy cơ tiệt chủng này.
11:18
And they sharechia sẻ 97 percentphần trăm of our DNADNA
210
666895
4248
Chúng có 97% ADN giống chúng ta
11:23
and are incrediblyvô cùng intelligentthông minh,
211
671143
1808
và chúng thông minh đến bất ngờ,
11:24
so it's so excitingthú vị to think of all the opportunitiescơ hội
212
672951
3511
thật tuyệt vời khi nghĩ về những cơ hội
11:28
that we have viathông qua technologyCông nghệ and the InternetInternet
213
676462
3036
mà chúng ta có nhờ vào
công nghệ và internet
11:31
to really enrichlàm phong phú thêm theirhọ livescuộc sống and openmở up theirhọ worldthế giới.
214
679498
3742
để làm phong phú cuộc sống và
mở rộng thế giới của chúng.
11:35
We're really excitedbị kích thích about the possibilitykhả năng
215
683240
2077
Chúng tôi thật sự hào hứng về khả năng
11:37
of an interspeciesinterspecies InternetInternet,
216
685317
1850
của internet giữa các sinh vật,
11:39
and K.J. has been enjoyingthưởng thức the conferencehội nghị very much.
217
687167
4353
và K.J rất thích hội thảo này.
11:43
NGNG: That's great. When we were rehearsingtập luyện last night,
218
691520
2124
NG: Thật tuyệt vời.
Tối hôm qua, khi chúng tôi thử lại
11:45
he had funvui vẻ watchingxem the elephantsvoi.
219
693644
2320
anh ấy rất vui khi xem những chú voi.
11:47
NextTiếp theo userngười dùng groupnhóm are the dolphinscá heo at the NationalQuốc gia AquariumHồ cá.
220
695964
3068
Tiếp theo là những chú cá heo
tại Hồ cá Quốc gia.
11:51
Please go aheadphía trước.
221
699032
2494
Xin tiếp tục.
11:53
AllisonAllison GinsburgGinsburg: Good eveningtối.
222
701526
1149
Allison Ginsburg: Xin chào.
11:54
Well, my nameTên is AllisonAllison GinsburgGinsburg,
223
702675
1197
Tên tôi là Allison Ginsburg
11:55
and we're livetrực tiếp in BaltimoreBaltimore at the NationalQuốc gia AquariumHồ cá.
224
703872
2846
Và tôi sống ở Baltimore, làm việc
tại Hồ cá Quốc gia.
11:58
JoiningTham gia me are threesố ba of our eighttám AtlanticĐại Tây Dương bottlenosemũi chai dolphinscá heo:
225
706718
4092
Cùng tham gia có 3 trong 8 cá heo loài
lớn thuộc Đại Tây Dương của chúng tôi:
12:02
20-year-old-tuổi ChesapeakeChesapeake, who was our first dolphincá heo bornsinh ra here,
226
710810
3159
Chesapeake, 20 tuổi, là
cá heo đầu tiên được sinh ra ở đây,
12:05
her four-year-oldbốn tuổi daughterCon gái BayleyBayley,
227
713969
2712
con của nó, Bayley, 4 tuổi,
12:08
and her halfmột nửa sisterem gái, 11-year-old-tuổi MayaMaya.
228
716681
3419
Và em gái của nó, Maya, 11 tuổi.
12:12
Now, here at the NationalQuốc gia AquariumHồ cá
229
720100
1476
Đây là Hồ cá Quốc gia
12:13
we are committedcam kết to excellencexuất sắc in animalthú vật carequan tâm,
230
721576
3145
Chúng tôi dành những
điều tốt nhất cho việc chăm sóc,
12:16
to researchnghiên cứu, and to conservationbảo tồn.
231
724721
2472
nghiên cứu và bảo tồn
loài động vật này.
12:19
The dolphinscá heo are prettyđẹp intriguedhấp dẫn as to what's going on here tonighttối nay.
232
727193
3312
Những chú cá heo này rất thích thú
những gì đang diễn ra tối nay.
12:22
They're not really used to havingđang có camerasmáy ảnh here
233
730505
2174
Chúng không thường được quay camera ở đây
12:24
at 8 o'clockgiờ at night.
234
732679
1518
lúc 8 giờ tối.
12:26
In additionthêm vào, we are very committedcam kết to doing
235
734197
2734
Hơn nữa, chúng tôi cố gắng làm
12:28
differentkhác nhau typesloại of researchnghiên cứu.
236
736931
1458
nhiều nghiên cứu khác nhau.
12:30
As DianaDiana mentionedđề cập, our animalsđộng vật are involvedcó tính liên quan
237
738389
2613
Như Diana đã nêu, những con vật
của chúng tôi được đưa
12:33
in manynhiều differentkhác nhau researchnghiên cứu studieshọc.
238
741002
3111
vào trong nhiều nghiên cứu khác nhau.
12:46
NGNG: Those are for you.
239
754927
3389
NG: Chúng là của các bạn.
12:50
Okay, that's great, thank you.
240
758316
1798
Được rồi, tuyệt, cảm ơn.
12:52
And the thirdthứ ba userngười dùng groupnhóm, in ThailandThái Lan,
241
760114
3242
Và nhóm thứ 3, ở Thái Lan
12:55
is Think ElephantsCon voi. Go aheadphía trước, JoshJosh.
242
763356
4353
là những chú voi biết suy nghĩ.
Mời Josh.
12:59
JoshJosh PlotnikPlotnik: HiChào bạn, my nameTên is JoshJosh PlotnikPlotnik,
243
767709
2275
Josh Plotmik: Chào,
tên tôi là Josh Plotnik,
13:01
and I'm with Think ElephantsCon voi InternationalQuốc tế,
244
769984
2216
tôi cùng những chú Voi
Quốc tế biết Suy nghĩ
13:04
and we're here in the GoldenVàng TriangleTam giác of ThailandThái Lan
245
772200
2148
và chúng ta đang ở vùng
Tam giác Vàng của Thái Lan
13:06
with the GoldenVàng TriangleTam giác AsianChâu á ElephantCon voi FoundationNền tảng elephantsvoi.
246
774348
3075
với những chú voi của Hiệp hội Voi
Tam giác Vàng châu Á.
13:09
And we have 26 elephantsvoi here,
247
777423
2590
Và ở đây chúng tôi có 26 con voi,
13:12
and our researchnghiên cứu is focusedtập trung on the evolutionsự phát triển of intelligenceSự thông minh with elephantsvoi,
248
780013
4193
chúng tôi tập trung nghiên cứu sự tiến hóa
của trí thông minh ở voi,
13:16
but our foundationnền tảng Think ElephantsCon voi is focusedtập trung
249
784206
2363
nhưng tổ chức Voi biết Nghĩ của
chúng tôi nhắm tới
13:18
on bringingđưa elephantsvoi into classroomslớp học around the worldthế giới
250
786569
3046
việc đưa những con voi đến với các
lớp học trên thế giới
13:21
virtuallyhầu như like this and showinghiển thị people
251
789615
2204
giống như thế này và chỉ cho người ta thấy
13:23
how incredibleđáng kinh ngạc these animalsđộng vật are.
252
791819
2133
những động vật này thật phi thường.
13:25
So we're ablecó thể to bringmang đến the cameraMáy ảnh right up to the elephantcon voi,
253
793952
2159
Chúng tôi đem camera
đến trước những chú voi,
13:28
put foodmón ăn into the elephant'svoi mouthmiệng,
254
796111
2218
cho thức ăn vào miệng voi,
13:30
showchỉ people what's going on insidephía trong theirhọ mouthsmiệng,
255
798329
2446
cho người ta thấy cái xảy ra
trong miệng của chúng,
13:32
and showchỉ everyonetất cả mọi người around the worldthế giới
256
800775
2136
và chỉ cho mỗi người trên thế giới
13:34
how incredibleđáng kinh ngạc these animalsđộng vật really are.
257
802911
2904
những động vật này thật sự rất phi thường.
13:37
NGNG: Okay, that's great. ThanksCảm ơn JoshJosh.
258
805815
2504
NG: Vâng, thật tuyệt. Cảm ơn Josh.
13:40
And onceMột lần again, we'vechúng tôi đã been buildingTòa nhà great relationshipscác mối quan hệ
259
808319
1992
Và một lần nữa, chúng tôi lập
quan hệ tốt
13:42
amongtrong số them just sincekể từ we'vechúng tôi đã been rehearsingtập luyện.
260
810311
2456
giữa chúng chỉ từ khi chúng tôi diễn tập.
13:44
So at that pointđiểm, if we can go back to the other computermáy vi tính,
261
812767
2646
Ở điểm này, nếu chúng ta trở lại
với máy vi tính kia,
13:47
we were startingbắt đầu to think about how you integratetích hợp
262
815413
2312
chúng tôi đã suy nghĩ về
cách chúng hòa nhập
13:49
the restnghỉ ngơi of the biomasssinh khối of the planethành tinh into the InternetInternet,
263
817725
3035
với sinh vật còn lại trên
hành tinh qua Internet..
13:52
and we wentđã đi to the besttốt possiblekhả thi personngười
264
820760
2607
và chúng tôi tìm đến người giỏi nhất
13:55
I can think of, which is VintTrần CerfCerf,
265
823367
2663
tôi có thể nghĩ đến Vint Cerf,
13:58
who is one of the foundersngười sáng lập who gaveđưa ra us the InternetInternet. VintTrần?
266
826030
3046
một trong những người sáng tạo
Internet cho chúng ta. Vint?
14:01
VCVC: Thank you, NeilNeil.
267
829076
2368
Cảm ơn, Neil
14:03
(ApplauseVỗ tay)
268
831444
3586
(Vỗ tay)
14:07
A long time agotrước in a galaxyThiên hàoopsRất tiếc, wrongsai rồi scriptkịch bản.
269
835030
5080
Xưa lắm rồi, trong một dãy thiên hà
- ồ, nhầm.
14:12
FortyBốn mươi yearsnăm agotrước, BobBob KahnKahn and I
270
840110
2470
40 năm trước, Bob Kahn và tôi
14:14
did the designthiết kế of the InternetInternet.
271
842580
1599
đã thiết kế mạng Internet.
14:16
ThirtyBa mươi yearsnăm agotrước, we turnedquay it on.
272
844179
2763
30 năm trước, chúng tôi khởi động nó.
14:18
Just last yearnăm, we turnedquay on the productionsản xuất InternetInternet.
273
846942
3085
Đúng năm trước, chúng tôi bắt đầu
Internet sản xuất.
14:22
You've been usingsử dụng the experimentalthử nghiệm versionphiên bản
274
850027
2123
Các bạn đang sử dụng phiên bản thực nghiệm
14:24
for the last 30 yearsnăm.
275
852150
1476
trong 30 năm qua.
14:25
The productionsản xuất versionphiên bản, it usessử dụng IPIP versionphiên bản 6.
276
853626
3354
Phiên bản sản xuất
sử dụng IPv6.
14:28
It has 3.4 timeslần 10 to the 38ththứ possiblekhả thi terminationschấm dứt.
277
856980
5000
Số địa chỉ nó có thể tạo:
3,4 nhân 10 mũ 38.
14:33
That's a numbercon số only that CongressQuốc hội Hoa Kỳ can appreciateđánh giá.
278
861980
3157
Đây là con số mà Quốc Hội
có thể đánh giá cao.
14:37
But it leadsdẫn to what is comingđang đến nextkế tiếp.
279
865137
4101
Nhưng nó lại dẫn đến những hệ quả.
14:41
When BobBob and I did this designthiết kế,
280
869238
2662
Khi Bob và tôi làm bản thiết kế này,
14:43
we thought we were buildingTòa nhà a systemhệ thống to connectkết nối computersmáy vi tính togethercùng với nhau.
281
871900
3506
chúng tôi nghĩ mình đang xây dựng
một hệ thống kết nối các máy tính.
14:47
What we very quicklyMau discoveredphát hiện ra
282
875406
1835
Nhưng chúng tôi nhanh chóng khám phá
14:49
is that this was a systemhệ thống for connectingkết nối people togethercùng với nhau.
283
877241
3183
rằng đây là hệ thống có thể kết nối
mọi người.
14:52
And what you've seenđã xem tonighttối nay
284
880424
2468
Và cái mà các bạn xem tối nay
14:54
tellsnói you that we should not restrictgiới hạn this networkmạng
285
882892
3942
chỉ cho các bạn biết rằng chúng ta
không nên giới hạn mạng lưới
14:58
to one speciesloài,
286
886834
2182
mà phải kết nối với mỗi loài,
15:01
that these other intelligentthông minh, sentientnhạy cảm speciesloài
287
889016
3841
những sinh vật thông minh,
có tri giác,
15:04
should be partphần of the systemhệ thống too.
288
892857
2473
nên được tham gia vào hệ thống.
15:07
This is the systemhệ thống as it looksnhìn todayhôm nay, by the way.
289
895330
2183
Đây là hệ thống giống như
chúng ta đang sử dụng.
15:09
This is what the InternetInternet looksnhìn like to a computermáy vi tính
290
897513
3370
Đây là Internet mà máy vi tính đang dùng
15:12
that's tryingcố gắng to figurenhân vật out where the trafficgiao thông
291
900883
2270
nó đang cố gắng tìm ra nơi
hệ thống lưu thông
15:15
is supposedgiả định to go.
292
903153
1649
được vận hành.
15:16
This is generatedtạo ra by a programchương trình
293
904802
2625
Nó được điều khiển bởi một chương trình
15:19
that's looking at the connectivitykết nối of the InternetInternet,
294
907427
2749
nhờ vào sự kết nối Internet,
15:22
and how all the variousnhiều networksmạng lưới are connectedkết nối togethercùng với nhau.
295
910176
2837
và nhờ vào cách tất cả những mạng
khác nhau được kết nối.
15:25
There are about 400,000 networksmạng lưới, interconnectedkết nối,
296
913013
3365
Có khoảng 400.000 mạng lưới
được kết nối với nhau,
15:28
runchạy independentlyđộc lập by 400,000 differentkhác nhau operatingđiều hành agenciescơ quan,
297
916378
5139
của 400.000 nhà mạng khác nhau,
hoạt động độc lập,
15:33
and the only reasonlý do this workscông trinh
298
921517
1249
và chỉ có một lí do để nó chạy
15:34
is that they all use the sametương tự standardTiêu chuẩn TCPTCP/IPIP protocolsgiao thức.
299
922766
4029
là tất cả đều sử dụng cùng một
phương thức chuẩn TCP/ IP.
15:38
Well, you know where this is headedđứng đầu.
300
926795
2355
Bạn có biết nơi nó được điều khiển.
15:41
The InternetInternet of Things tell us
301
929150
2291
Internet Vạn Vật cho chúng ta thấy
15:43
that a lot of computer-enabledmáy tính được bật appliancesMáy móc gia dụng and devicesthiết bị
302
931441
4296
nhiều dụng cụ và thiết bị tương thích
với máy vi tính
15:47
are going to becometrở nên partphần of this systemhệ thống too:
303
935737
2456
cũng sẽ trở thành một
phần của hệ thống này, ví dụ:
15:50
appliancesMáy móc gia dụng that you use around the housenhà ở,
304
938193
2273
các thiết bị mà bạn sử dụng ở nhà,
15:52
that you use in your officevăn phòng,
305
940466
1919
ở văn phòng,
15:54
that you carrymang around with yourselfbản thân bạn or in the carxe hơi.
306
942385
2625
bạn mang theo bên mình hay
ở trong xe hơi.
15:57
That's the InternetInternet of Things that's comingđang đến.
307
945010
2367
Đó là Internet Vạn vật,
Nó sắp xuất hiện rồi.
15:59
Now, what's importantquan trọng about what these people are doing
308
947377
2802
Bây giờ, việc quan trọng liên quan
đến việc họ đang làm
16:02
is that they're beginningbắt đầu to learnhọc hỏi
309
950179
2351
là họ đang bắt đầu tìm cách
16:04
how to communicategiao tiếp with speciesloài
310
952530
3250
giao tiếp với những loài khác
16:07
that are not us
311
955780
1342
không giống chúng ta
16:09
but sharechia sẻ a commonchung sensorygiác quan environmentmôi trường.
312
957122
3103
nhưng cùng chia sẻ với chúng ta
trường cảm xúc.
16:12
We're beginningbắt đầu to explorekhám phá what it meanscó nghĩa
313
960225
2224
Chúng tôi bắt đầu khám phá
ý tưởng
16:14
to communicategiao tiếp with something
314
962449
1564
để giao tiếp với cái gì đó
16:16
that isn't just anotherkhác personngười.
315
964013
2362
chứ không phải một ai đó.
16:18
Well, you can see what's comingđang đến nextkế tiếp.
316
966375
2726
Vâng, các bạn có thể thấy
cái gì sẽ diễn ra tiếp theo.
16:21
All kindscác loại of possiblekhả thi sentientnhạy cảm beingschúng sanh
317
969101
2928
Tất cả các loài có tri giác
16:24
mayTháng Năm be interconnectedkết nối throughxuyên qua this systemhệ thống,
318
972029
1876
có thể liên lạc với nhau
nhờ hệ thống này,
16:25
and I can't wait to see these experimentsthí nghiệm unfoldmở ra.
319
973905
3265
Và tôi rất háo hức muốn xem những
thí nghiệm này.
16:29
What happensxảy ra after that?
320
977170
2015
Cái gì sẽ xảy ra sau đó?
16:31
Well, let's see.
321
979185
2730
Hãy cùng xem nhé.
16:33
There are machinesmáy móc that need to talk to machinesmáy móc
322
981915
3185
Có những thiết bị cần
kết nối với thiết bị khác
16:37
and that we need to talk to, and so as time goesđi on,
323
985100
3258
và chúng ta cần kết nối với chúng,
và sau đó,
16:40
we're going to have to learnhọc hỏi
324
988358
1819
chúng ta cần phải học cách
16:42
how to communicategiao tiếp with computersmáy vi tính
325
990177
1768
giao tiếp với máy vi tính
16:43
and how to get computersmáy vi tính to communicategiao tiếp with us
326
991945
2499
và học cách làm cho những
máy tính giao tiếp với ta
16:46
in the way that we're accustomedquen quen to,
327
994444
1819
bằng cách này chúng ta sẽ quen dần,
16:48
not with keyboardsBàn phím, not with micechuột,
328
996263
2863
chứ Không còn phải qua bàn phím hay chuột,
16:51
but with speechphát biểu and gesturescử chỉ
329
999126
2064
mà bằng lời nói và cử chỉ
16:53
and all the naturaltự nhiên humanNhân loại languagengôn ngữ that we're accustomedquen quen to.
330
1001190
2984
và bằng ngôn ngữ tự nhiên
để ta quen dần.
16:56
So we'lltốt need something like C3POPO
331
1004174
2137
Vậy chúng ta cần cái gì đó như robot C3P0
16:58
to becometrở nên a translatorngười phiên dịch betweengiữa ourselveschúng ta
332
1006311
3448
để làm người thông dịch
giữa chúng ta
17:01
and some of the other machinesmáy móc we livetrực tiếp with.
333
1009759
2142
với một số máy móc khác mà
ta đang sử dụng
17:03
Now, there is a projectdự án that's underwayđang được tiến hành
334
1011901
2376
Hiện tại, có một dự án đang được vận hành
17:06
calledgọi là the interplanetaryInterplanetary InternetInternet.
335
1014277
1822
gọi là Internet giữa các hành tinh.
17:08
It's in operationhoạt động betweengiữa EarthTrái đất and MarsSao Hỏa.
336
1016099
2724
Nó được vận hành giữa Trái Đất và Sao Hỏa.
17:10
It's operatingđiều hành on the InternationalQuốc tế SpaceSpace StationStation.
337
1018823
3022
Nó vận hành trên trạm Không Gian Quốc Tế.
17:13
It's partphần of the spacecraftphi thuyền that's in orbitquỹ đạo around the SunSun
338
1021845
3691
Nó là một phần của tàu vũ trụ
trên quỹ đạo vòng quanh Mặt Trời
17:17
that's rendezvousedgặp gỡ with two planetsnhững hành tinh.
339
1025536
1822
nó là điểm hẹn của hai hành tinh.
17:19
So the interplanetaryInterplanetary systemhệ thống is on its way,
340
1027358
2265
Cứ như thế, hệ thống các
hành tinh vận hành,
17:21
but there's a last projectdự án,
341
1029623
1707
nhưng có một dự án mới nhất,
DARPA thuộc Bộ Quốc Phòng Hoa Kì,
17:23
which the DefenseQuốc phòng AdvancedNâng cao ResearchNghiên cứu ProjectsDự án AgencyCơ quan,
342
1031330
2796
17:26
which fundedđược tài trợ the originalnguyên ARPANETARPANET,
343
1034126
1960
DARPA đã tài trợ cho mạng ARPANET,
17:28
fundedđược tài trợ the InternetInternet, fundedđược tài trợ the interplanetaryInterplanetary architecturekiến trúc,
344
1036086
3490
tài trợ cho Internet, cho thiết kế
mạng các hành tinh,
17:31
is now fundingkinh phí a projectdự án to designthiết kế a spacecraftphi thuyền
345
1039576
3335
và đang tài trợ cho dự án
thiết kế tàu vũ trụ
17:34
to get to the nearestgần nhất starngôi sao in 100 years'năm ' time.
346
1042911
4162
để tiếp cận ngôi sao gần chúng ta
nhất cách 100 năm ánh sáng.
17:39
What that meanscó nghĩa is that what we're learninghọc tập
347
1047073
2603
Nghĩa là việc chúng ta đang học
17:41
with these interactionstương tác with other speciesloài
348
1049676
2172
cách tương tác với các loài khác
17:43
will teachdạy us, ultimatelycuối cùng,
349
1051848
2139
sẽ dạy chúng ta,
17:45
how we mightcó thể interacttương tác with an alienngười ngoài hành tinh from anotherkhác worldthế giới.
350
1053987
3993
cách liên lạc với người ngoài hành tinh.
17:49
I can hardlykhó khăn wait.
351
1057980
2650
Tôi nóng lòng quá rồi.
17:52
(ApplauseVỗ tay)
352
1060630
7201
(Vỗ tay)
17:59
JuneTháng sáu CohenCohen: So first of all, thank you,
353
1067831
978
June Cohen: cảm ơn,
18:00
and I would like to acknowledgecông nhận that fourbốn people
354
1068809
2558
và tôi xin giới thiệu 4 vị khách
18:03
who could talk to us for fullđầy fourbốn daysngày
355
1071367
1913
người có thể nói với chúng ta cả 4 ngày
18:05
actuallythực ra managedquản lý to stayở lại to fourbốn minutesphút eachmỗi,
356
1073280
2152
nhưng mỗi người chỉ có được 4 phút,
18:07
and we thank you for that.
357
1075432
1446
và chúng tôi xin cảm ơn.
18:08
I have so manynhiều questionscâu hỏi,
358
1076878
1279
Tôi có rất nhiều câu hỏi,
18:10
but maybe a fewvài practicalthiết thực things that the audiencethính giả mightcó thể want to know.
359
1078157
2837
nhưng có lẽ cũng là điều thực tế mà
khán giả ở đây cũng muốn biết.
18:12
You're launchingtung ra this ideaý kiến here at TEDTED
PGPG: TodayHôm nay.
360
1080994
3047
Các bạn khởi động ý tưởng này ở TED -
PG : hôm nay.
18:16
JCJC: TodayHôm nay. This is the first time you're talkingđang nói about it.
361
1084041
1196
JC: Lần đầu nói về nó.
18:17
Tell me a little bitbit about where you're going to take the ideaý kiến.
362
1085237
2080
Cho chúng tôi biết về nơi
mà bạn dự kiến thực hiện ý tưởng đó.
18:19
What's nextkế tiếp?
363
1087317
1977
Tiếp theo sẽ là gì?
18:21
PGPG: I think we want to engagethuê as manynhiều people
364
1089294
3288
PG: tôi nghĩ là chúng tôi muốn
lôi kéo nhiều người
18:24
here as possiblekhả thi in helpinggiúp us
365
1092582
2060
ở đây có thể sẽ giúp chúng tôi
18:26
think of smartthông minh interfacesgiao diện that will make all this possiblekhả thi.
366
1094642
4349
tìm ra một giao diện thông minh để
biến tất cả ý tưởng trên thành hiện thực.
18:30
NGNG: And just mechanicallyMáy móc,
367
1098991
1366
NG: Và nói một cách máy móc,
18:32
there's a 501(c)(3) and webweb infrastructurecơ sở hạ tầng
368
1100357
2505
có luật thuế 501(c) (3) và
cơ sở hạ tầng của web và
18:34
and all of that, but it's not quitekhá readysẳn sàng to turnxoay on,
369
1102862
2023
tất cả, nhưng vẫn
chưa sẵn sàng hoạt động.
18:36
so we'lltốt rollcuộn that out, and contacttiếp xúc us
370
1104885
2032
Chúng tôi kêu gọi,
hãy liên hệ chúng tôi
18:38
if you want the informationthông tin on it.
371
1106917
1619
nếu bạn muốn có thông tin.
18:40
The ideaý kiến is this will be -- much like the InternetInternet functionschức năng
372
1108536
3132
Ý tưởng này sẽ gần giống
chức năng Internet
18:43
as a networkmạng of networksmạng lưới,
373
1111668
1005
như mạng của mạng,
18:44
which is Vint'sCủa trần corecốt lõi contributionsự đóng góp,
374
1112673
1493
mà đóng góp của Vint là chính,
18:46
this will be a wrapperwrapper around all of these initiativeskhả năng phán đoán,
375
1114166
2265
đây sẽ là vỏ bọc của
tất cả những sáng tạo,
18:48
that are wonderfulTuyệt vời individuallycá nhân, to linkliên kết them globallytoàn cầu.
376
1116431
2946
thật là tuyệt vời cho mỗi cá nhân,
để liên kết toàn cầu.
18:51
JCJC: Right, and do you have a webweb addressđịa chỉ nhà
377
1119377
1564
JC: Ngài có địa chỉ web
18:52
that we mightcó thể look for yetchưa?
378
1120941
1044
cho chúng tôi không?
18:53
NGNG: ShortlyMột thời gian ngắn.
JCJC: ShortlyMột thời gian ngắn. We will come back to you on that.
379
1121985
2563
NG: Ngắn gọn. JC: Vâng. Chúng tôi
sẽ trở lại với các bạn.
18:56
And very quicklyMau, just to clarifylàm rõ.
380
1124548
3500
Và một cách nhanh chóng và dễ hiểu.
19:00
Some people mightcó thể have lookednhìn at the videovideo that you showedcho thấy
381
1128048
2207
Một số người có thể đã xem
video mà Ngài chiếu
19:02
and thought, well, that's just a webcamwebcam.
382
1130255
1508
và nghĩ rằng chỉ là 1 Webcam.
19:03
What's specialđặc biệt about it?
383
1131763
1071
Cái gì đặc biệt ở nó?
19:04
If you could talk for just a momentchốc lát
384
1132834
1386
Nếu bạn có thể nói chỉ một lúc
19:06
about how you want to go pastquá khứ that?
385
1134220
2046
về cách bạn muốn đi qua?
19:08
NGNG: So this is scalablecó thể mở rộng videovideo infrastructurecơ sở hạ tầng,
386
1136266
3517
NG: vì thế đây là cơ sở hình ảnh
đang phát triển,
19:11
not for a fewvài to a fewvài but manynhiều to manynhiều,
387
1139783
2413
không chỉ giữa một vài đối tượng
mà là rất nhiều,
19:14
so that it scalesquy mô to symmetricalđối xứng videovideo sharingchia sẻ
388
1142196
3010
do đó nó được tính toán
để chia sẻ hình ảnh đơn giản
19:17
and contentNội dung sharingchia sẻ acrossbăng qua these sitesđịa điểm around the planethành tinh.
389
1145206
3138
và chia sẻ dung lượng thông qua
các trang trên toàn cầu.
19:20
So there's a lot of back-endBack-end signaltín hiệu processingChế biến,
390
1148344
2688
Vì vậy có nhiều xử lý kí hiệu phía sau,
19:23
not for one to manynhiều, but for manynhiều to manynhiều.
391
1151032
2618
không chỉ cho một đến nhiều
mà cho nhiều đến nhiều.
19:25
JCJC: Right, and then on a practicalthiết thực levelcấp độ,
392
1153650
1552
JC: Theo ứng dụng thực tiễn,
19:27
which technologiescông nghệ are you looking at first?
393
1155202
1711
công nghệ nào Ngài tìm đầu tiên?
19:28
I know you mentionedđề cập that a keyboardbàn phím is a really keyChìa khóa partphần of this.
394
1156913
3350
Tôi biết là bạn nói bàn phím
thật sự là phần quan trọng.
19:32
DRTIẾN SĨ: We're tryingcố gắng to developphát triển, xây dựng an interactivetương tác touchchạm screenmàn for dolphinscá heo.
395
1160263
3036
DR: Chúng tôi cố gắng tạo ra
màn hình cảm ứng cho cá heo.
19:35
This is sortsắp xếp of a continuationtiếp tục of some of the earliersớm hơn work,
396
1163299
2614
Công việc còn đang tiếp tục
với phần dễ hơn.
19:37
and we just got our first seedgiống moneytiền bạc todayhôm nay towardsvề hướng that,
397
1165913
3100
và chúng tôi đã có được
số tiền đầu tiên,
19:41
so it's our first projectdự án.
398
1169013
1373
là dự án đầu của chúng tôi.
19:42
JCJC: Before the talk, even.
DRTIẾN SĨ: Yeah.
399
1170386
1622
JC: Ngay trước lúc nói.
DR: Vâng,
19:44
JCJC: WowWow. Well donelàm xong.
400
1172008
1468
JC: Tuyệt. Làm tốt lắm.
19:45
All right, well thank you all so much for joininggia nhập us.
401
1173476
2260
Cảm ơn quý vị đã tham
gia chương trình của chúng tôi.
19:47
It's suchnhư là a delightHân hoan to have you on the stagesân khấu.
402
1175736
2376
Hân hạnh mời quý vị ra sân khấu
19:50
DRTIẾN SĨ: Thank you.
VCVC: Thank you.
403
1178112
1293
DR: Cảm ơn. VC: Cảm ơn.
19:51
(ApplauseVỗ tay)
404
1179405
5137
(Vỗ tay)
Translated by Hong Khanh LE
Reviewed by MAI ANH PHAM

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKERS
Diana Reiss - Cognitive psychologist
Diana Reiss studies animal cognition, and has found that bottlenose dolphins (and Asian elephants) can recognize themselves in the mirror.

Why you should listen

Diana Reiss’s research focuses on the cognition and communication of marine animals, with an emphasis on comparative animal cognition. Essentially, she studies the evolution of intelligence. Reiss pioneered the use of underwater keyboards with dolphins to investigate their communicative abilities and provide them with more degrees of choice and control. Reiss and her colleagues demonstrated that bottlenose dolphins and an Asian elephants possess the rare ability for mirror self-recognition previously thought to be restricted to humans and great apes. She wrote about this work in her recent book, The Dolphin in the Mirror.

Reiss' efforts also involve the rescue and rehabilitation of stranded marine mammals, including the successful rescue of Humphrey, the humpback whale, from San Francisco Bay waters. Her advocacy work in conservation and animal welfare includes the protection of dolphins in the tuna-fishing industry and efforts to bring an end to the killing of dolphins in the drive hunts in Japan. 

Reiss is a cognitive psychologist and professor in the Department of Psychology at Hunter College and the Biopsychology and Behavioral Neuroscience subprogram at the Graduate Center, CUNY. She directs a dolphin cognitive research program at the National Aquarium in Baltimore and is a research associate at the Smithsonian’s National Zoo in DC, where she investigates elephant cognition.

More profile about the speaker
Diana Reiss | Speaker | TED.com
Peter Gabriel - Musician, activist
Peter Gabriel writes incredible songs but, as the co-founder of WITNESS and TheElders.org, is also a powerful human rights advocate.

Why you should listen

Peter Gabriel was a founding member of the extraordinarily successful progressive rock band Genesis. He left the band in 1975 to go solo and, in 1980, set up the international arts festival WOMAD (which stands for World of Music, Arts and Dance) and the record label Real World, both to champion music and artistic innovation from all over the world. Gabriel's stop motion video for "Sledgehammer" has been named the most-played music video in the history of MTV.  

Gabriel is also very interested in human rights. In 1992, he co-founded WITNESS.org, an organization that helps human rights activists and citizen witnesses worldwide make change happen through the use of video. The organization not only distributes digital cameras to empower people to document human-rights abuses, but provides a platform for the spread of video that reveals what is really going on in places all over the globe.

In 2007, Gabriel also co-founded theElders.org with Richard Branson and Nelson Mandela, an independent group of global leaders working together for peace and human rights.

More profile about the speaker
Peter Gabriel | Speaker | TED.com
Neil Gershenfeld - Physicist, personal fab pioneer
As Director of MIT’s Center for Bits and Atoms, Neil Gershenfeld explores the boundaries between the digital and physical worlds.

Why you should listen

MIT's Neil Gershenfeld is redefining the boundaries between the digital and analog worlds. The digital revolution is over, Gershenfeld says. We won. What comes next? His Center for Bits and Atoms has developed quite a few answers, including Internet 0, a tiny web server that fits into lightbulbs and doorknobs, networking the physical world in previously unimaginable ways.

But Gershenfeld is best known as a pioneer in personal fabrication -- small-scale manufacturing enabled by digital technologies, which gives people the tools to build literally anything they can imagine. His famous Fab Lab is immensely popular among students at MIT, who crowd Gershenfeld's classes. But the concept is potentially life-altering in the developing world, where a Fab Lab with just $20,000 worth of laser cutters, milling machines and soldering irons can transform a community, helping people harness their creativity to build tools, replacement parts and essential products unavailable in the local market. Read more in Fab: The Coming Revolution on Your Desktop.

More profile about the speaker
Neil Gershenfeld | Speaker | TED.com
Vint Cerf - Computer scientist
Vint Cerf, now the chief Internet evangelist at Google, helped lay the foundations for the internet as we know it more than 30 years ago.

Why you should listen

TCP/IP. You may not know what it stands for, but you probably use it every day -- it's the set of communications protocols that allows data to flow from computer to computer across the internet. More than 30 years ago, while working at DARPA, Vint Cerf and Bob Kahn developed TCP/IP, and in so doing, they gave rise to the modern Internet. In 2004, Cerf was the recipient of the ACM Alan M. Turing award (sometimes called the “Nobel Prize of Computer Science”), and in 2005 he was awarded the Presidential Medal of Freedom.

Cerf is a vice president and chief Internet evangelist at Google, and chairman of the board of the Internet Corporation for Assigned Names and Numbers (ICANN), an organization he helped form; he was also recently elected president of the ACM Council. He served as founding president of the Internet Society from 1992 to 1995. He's an advocate for a truly free internet, speaking out in the face of increasing government demands to limit free speech and connection.

More profile about the speaker
Vint Cerf | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee