TEDGlobal 2013
Chrystia Freeland: The rise of the new global super-rich
Chrystia Freeland: Sự trỗi dậy của tầng lớp siêu giàu toàn cầu
Filmed:
Readability: 5.1
2,114,375 views
Công nghệ đang có những bước tiến nhảy vọt - và sự bất bình đẳng kinh tế cũng như vậy, nhà văn Chrystia Freeland cho biết. Trong một buổi nói chuyện đầy cuốn hút, bà đã vẽ ra biểu đồ diễn tả sự trỗi dậy của một tầng lớp tài phiệt mới (những người cực kỳ quyền lực bởi vì họ cực kỳ giàu có), và cho rằng toàn cầu hóa và công nghệ mới đang thực sự thúc đẩy, chứ không phải ngăn chặn, khoảng cách về thu nhập trên toàn cầu. Freeland đưa ra ba vấn đề với giới tài phiệt ... và một tia hy vọng.
Chrystia Freeland - Plutocracy chronicler
In "Plutocrats," Chrystia Freeland explores the growing gap between the working poor and the increasingly disconnected mega-rich. Full bio
In "Plutocrats," Chrystia Freeland explores the growing gap between the working poor and the increasingly disconnected mega-rich. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
So here's the most important economic fact of our time.
0
629
5288
Đây là một thực trạng kinh tế quan trọng nhất
trong thời đại chúng ta.
trong thời đại chúng ta.
00:17
We are living in an age of surging income inequality,
1
5917
4030
Chúng ta đang sống trong thời đại bất bình đẳng thu nhập,
00:21
particularly between those at the very top
2
9947
2925
đặc biệt là giữa những người ở đỉnh tháp
00:24
and everyone else.
3
12872
1836
và tất cả những người còn lại.
00:26
This shift is the most striking in the U.S. and in the U.K.,
4
14708
4022
Sự thay đổi này nổi bật nhất tại Hoa Kỳ và ở Anh,
00:30
but it's a global phenomenon.
5
18730
2198
nhưng đó là một hiện tượng toàn cầu.
00:32
It's happening in communist China,
6
20928
2323
Nó đang xảy ra tại Trung Quốc Cộng Sản,
00:35
in formerly communist Russia,
7
23251
1723
Và trước đây ở Liên Bang Xô Viết,
00:36
it's happening in India, in my own native Canada.
8
24974
3294
nó đang xảy ra ở Ấn Độ, ở Canada quê hương tôi.
00:40
We're even seeing it in cozy social democracies
9
28268
2967
Chúng tôi thậm chí còn nhìn thấy nó
ở xã hội dân chủ tự do thoải mái
ở xã hội dân chủ tự do thoải mái
00:43
like Sweden, Finland and Germany.
10
31235
3625
như Thụy Điển, Phần Lan và Đức.
00:46
Let me give you a few numbers to place what's happening.
11
34860
3911
Hãy để tôi cung cấp cho bạn một vài con số để tiện việc đánh giá những gì đang xảy ra.
00:50
In the 1970s, the One Percent
12
38771
2709
Trong thập niên 1970, một phần trăm (dân số)
00:53
accounted for about 10 percent of the national income
13
41480
4277
chiếm khoảng 10 phần trăm thu nhập quốc gia
00:57
in the United States.
14
45757
1764
tại Hoa Kỳ.
00:59
Today, their share has more than doubled
15
47521
3309
Giờ đây, tỷ lệ thu nhập đó đã tăng gấp đôi
01:02
to above 20 percent.
16
50830
2439
lên đến trên 20 phần trăm.
01:05
But what's even more striking
17
53269
2100
Nhưng điều thậm chí ấn tượng hơn
01:07
is what's happening at the very tippy top
18
55369
2686
là những gì đang xảy ra ở ngay chóp đỉnh
01:10
of the income distribution.
19
58055
2242
về phân phối thu nhập.
01:12
The 0.1 percent in the U.S.
20
60297
3004
0,1 phần trăm ở Mỹ
01:15
today account for more than eight percent
21
63301
3229
giờ đây chiếm hơn tám phần trăm
01:18
of the national income.
22
66530
1890
thu nhập quốc gia.
01:20
They are where the One Percent was 30 years ago.
23
68420
4493
khi mà 30 năm trước, con số đó chỉ là 1% .
01:24
Let me give you another number to put that in perspective,
24
72913
2768
Hãy để tôi cung cấp một con số khác
để dễ hình dung,
để dễ hình dung,
01:27
and this is a figure that was calculated in 2005
25
75681
3518
đây là một con số tính toán vào năm 2005
01:31
by Robert Reich,
26
79199
1459
bởi Robert Reich,
01:32
the Secretary of Labor in the Clinton administration.
27
80658
2739
thư ký của Bộ trưởng trong chính quyền Clinton.
01:35
Reich took the wealth of two admittedly very rich men,
28
83397
5304
Reich đã xem xét sự giàu có của hai người
được thừa nhận là rất giàu,
được thừa nhận là rất giàu,
01:40
Bill Gates and Warren Buffett,
29
88701
2720
Bill Gates và Warren Buffett,
01:43
and he found that it was equivalent to the wealth
30
91421
2949
và thấy rằng nó tương đương với sự giàu có
01:46
of the bottom 40 percent of the U.S. population,
31
94370
4753
của gần 40 phần trăm dân số Hoa Kỳ,
01:51
120 million people.
32
99123
2842
tương đương với 120 triệu người.
01:53
Now, as it happens,
33
101965
2364
Bây giờ, khi nó xảy ra,
01:56
Warren Buffett is not only himself a plutocrat,
34
104329
2804
Warren Buffett là không chỉ là
người có thế lực và giàu có,
người có thế lực và giàu có,
01:59
he is one of the most astute observers of that phenomenon,
35
107133
3727
ông là một trong các nhà quan sát tinh nhuệ nhất
của hiện tượng này,
của hiện tượng này,
02:02
and he has his own favorite number.
36
110860
3302
và ông có con số yêu thích của riêng của mình.
02:06
Buffett likes to point out that in 1992,
37
114162
3943
Buffett chỉ ra rằng vào năm 1992,
02:10
the combined wealth of the people
38
118105
2162
sự tổng tài sản của những người
02:12
on the Forbes 400 list --
39
120267
2329
trong danh sách Forbes 400--
02:14
and this is the list of the 400 richest Americans --
40
122596
3397
đây là danh sách 400 người giàu nhất nước Mỹ --
02:17
was 300 billion dollars.
41
125993
2772
là 300 tỷ đô la.
02:20
Just think about it.
42
128765
1201
Hãy nghĩ về nó.
02:21
You didn't even need to be a billionaire
43
129966
2027
Bạn thậm chí không cần phải là một tỷ phú
02:23
to get on that list in 1992.
44
131993
2973
để được có tên trong danh sách đó vào năm 1992.
02:26
Well, today, that figure has more than quintupled
45
134966
4013
Vâng, hôm nay, con số đó cần gấp lên 5 lần
02:30
to 1.7 trillion,
46
138979
2886
lên đến 1,7 nghìn tỷ đôla,
02:33
and I probably don't need to tell you
47
141865
2178
và có lẽ không cần phải nói với các bạn đâu,
02:36
that we haven't seen anything similar happen
48
144043
2461
rằng chúng ta chưa được nhìn thấy
điều gì tương tự xảy ra
điều gì tương tự xảy ra
02:38
to the middle class,
49
146504
1385
với tầng lớp trung lưu,
02:39
whose wealth has stagnated if not actually decreased.
50
147889
4701
sự giàu có chậm chạp tới với họ
nếu không muốn nói là đang giảm đi.
nếu không muốn nói là đang giảm đi.
02:44
So we're living in the age of the global plutocracy,
51
152590
4060
Vì vậy chúng ta đang sống trong thời đại
của giai cấp siêu giàu toàn cầu,
của giai cấp siêu giàu toàn cầu,
02:48
but we've been slow to notice it.
52
156650
2041
nhưng chúng ta nhận ra nó quá muộn.
02:50
One of the reasons, I think,
53
158691
1683
Một trong những lý do, tôi nghĩ,
02:52
is a sort of boiled frog phenomenon.
54
160374
2978
đó là hiện tượng luộc ếch.
02:55
Changes which are slow and gradual
55
163352
2563
Những thay đổi chậm và dần dần
02:57
can be hard to notice
56
165915
1540
khó có thể được nhận thấy
02:59
even if their ultimate impact is quite dramatic.
57
167455
2904
ngay cả khi tác động cuối cùng lại vô cùng mạnh mẽ
03:02
Think about what happened, after all, to the poor frog.
58
170359
3232
Hãy suy nghĩ về những gì cuối cùng sẽ xảy đến
cho các con ếch tội nghiệp.
cho các con ếch tội nghiệp.
03:05
But I think there's something else going on.
59
173591
2815
Nhưng tôi nghĩ rằng có cái gì đó khác đang xảy ra.
03:08
Talking about income inequality,
60
176406
2110
Nói về sự bất bình đẳng thu nhập,
03:10
even if you're not on the Forbes 400 list,
61
178516
2531
ngay cả khi bạn không trong danh sách Forbes 400,
03:13
can make us feel uncomfortable.
62
181047
2141
vẫn có thể làm cho chúng ta khó chịu.
03:15
It feels less positive, less optimistic,
63
183188
3445
Nó khiến ta cảm thấy ít tích cực, ít lạc quan hơn
03:18
to talk about how the pie is sliced
64
186633
2529
để nói về chuyện làm thế nào
chiếc bánh được phân chia
chiếc bánh được phân chia
03:21
than to think about how to make the pie bigger.
65
189162
3052
hơn là để suy nghĩ về việc làm thế nào
làm cho chiếc bánh lớn hơn.
làm cho chiếc bánh lớn hơn.
03:24
And if you do happen to be on the Forbes 400 list,
66
192214
2728
Và nếu bạn lỡ lọt vào danh sách Forbes 400,
03:26
talking about income distribution,
67
194942
2798
khi nói về phân phối thu nhập,
03:29
and inevitably its cousin, income redistribution,
68
197740
3687
và chắc chắn là người anh em của nó,
tái phân phối thu nhập,
tái phân phối thu nhập,
03:33
can be downright threatening.
69
201427
2540
có thể trở nên hết sức đe dọa.
03:35
So we're living in the age of surging income inequality,
70
203967
4276
Vì vậy, chúng ta đang sống trong thời đại
của bất bình đẳng thu nhập,
của bất bình đẳng thu nhập,
03:40
especially at the top.
71
208243
2113
đặc biệt là ở đỉnh tháp.
03:42
What's driving it, and what can we do about it?
72
210356
3588
Vậy những gì thúc đẩy điều này,
và chúng ta có thể làm gì?
và chúng ta có thể làm gì?
03:45
One set of causes is political:
73
213944
3666
Một tập hợp các nguyên nhân là chính trị:
03:49
lower taxes, deregulation, particularly of financial services,
74
217610
5595
thuế thấp, bãi bỏ quy định,
đặc biệt là các dịch vụ tài chính,
đặc biệt là các dịch vụ tài chính,
03:55
privatization, weaker legal protections for trade unions,
75
223205
5130
tư nhân hóa,
yếu kém trong bảo hộ luật pháp cho công đoàn
yếu kém trong bảo hộ luật pháp cho công đoàn
04:00
all of these have contributed
76
228335
2440
Tất cả đã góp phần
04:02
to more and more income going to the very, very top.
77
230775
4117
khiến thu nhập tăng thêm mãi lên đến đỉnh điểm.
04:06
A lot of these political factors can be broadly lumped
78
234892
3423
Rất nhiều yếu tố chính trị có thể được gộp lại
04:10
under the category of "crony capitalism,"
79
238315
3329
theo thể loại "chủ nghĩa tư bản bè phái"
04:13
political changes that benefit a group
80
241644
2177
thay đổi chính trị làm lợi cho một nhóm
04:15
of well-connected insiders
81
243821
2162
nội bộ những người có mối quan hệ tốt với nhau
04:17
but don't actually do much good for the rest of us.
82
245983
3538
nhưng thực sự lại không có lợi cho
những người còn lại trong chúng ta.
những người còn lại trong chúng ta.
04:21
In practice, getting rid of crony capitalism
83
249521
3389
Trong thực tế, loại bỏ chủ nghĩa tư bản bè phái
04:24
is incredibly difficult.
84
252910
2041
là vô cùng khó khăn.
04:26
Think of all the years reformers of various stripes
85
254951
3493
Hãy nghĩ về những năm tháng mà các nhà cải cách
04:30
have tried to get rid of corruption in Russia, for instance,
86
258444
3394
cố gắng để thoát khỏi tham nhũng ở Nga, làm ví dụ,
04:33
or how hard it is to re-regulate the banks
87
261838
3029
hoặc khó khăn đến thế nào
để tái cơ cấu các ngân hàng
để tái cơ cấu các ngân hàng
04:36
even after the most profound financial crisis
88
264867
3157
ngay cả từ sau cuộc khủng hoảng tài chính
nghiêm trọng nhất
nghiêm trọng nhất
04:40
since the Great Depression,
89
268024
1622
kể từ cuộc Đại Khủng hoảng,
04:41
or even how difficult it is to get the big multinational companies,
90
269646
4596
hoặc thậm chí khó khăn đến thế nào để
khiến các công ty đa quốc gia to lớn kia,
khiến các công ty đa quốc gia to lớn kia,
04:46
including those whose motto might be "don't do evil,"
91
274242
4011
bao gồm cả những công ty
với phương châm "không làm điều ác"
với phương châm "không làm điều ác"
04:50
to pay taxes at a rate even approaching that
92
278253
2774
phải đóng thuế ở mức ngang ngửa
04:53
paid by the middle class.
93
281027
2108
với tầng lớp trung lưu.
04:55
But while getting rid of crony capitalism in practice
94
283135
3036
Nhưng trong khi việc loại bỏ
chủ nghĩa tư bản bè phái trong thực tế
chủ nghĩa tư bản bè phái trong thực tế
04:58
is really, really hard,
95
286171
1996
là thực sự, thực sự khó khăn,
05:00
at least intellectually, it's an easy problem.
96
288167
3468
ít ra, về mặt tinh thần, nó là vấn đề dễ dàng.
05:03
After all, no one is actually in favor of crony capitalism.
97
291635
5649
Sau hết, không ai thực sự ủng hộ
chủ nghĩa tư bản bè phái
chủ nghĩa tư bản bè phái
05:09
Indeed, this is one of those rare issues
98
297284
2647
Thật vậy, đây là một trong những vấn đề hiếm hoi
05:11
that unites the left and the right.
99
299931
3235
có khả năng đoàn kết cánh tả và cánh hữu.
05:15
A critique of crony capitalism is as central
100
303166
2820
Sự phê phán chủ nghĩa tư bản bè phái là trung tâm
05:17
to the Tea Party as it is to Occupy Wall Street.
101
305986
4297
của phong trào Phản Kháng từ quần chúng,
lấy phong trào Chiếm Phố Wall là ví dụ.
lấy phong trào Chiếm Phố Wall là ví dụ.
05:22
But if crony capitalism is, intellectually at least,
102
310283
4338
Nhưng nếu chủ nghĩa tư bản bè phái,
ít nhất là về mặt tinh thần,
ít nhất là về mặt tinh thần,
05:26
the easy part of the problem,
103
314621
2035
là phần dễ dàng của vấn đề,
05:28
things get trickier when you look at the economic drivers
104
316656
3275
mọi thứ trở nên phức tạp hơn
khi nhìn vào các thế lực kinh tế
khi nhìn vào các thế lực kinh tế
05:31
of surging income inequality.
105
319931
2753
gây nên sự gia tăng bất bình đẳng thu nhập.
05:34
In and of themselves, these aren't too mysterious.
106
322684
3739
Bản thân chúng không phải là quá bí ẩn.
05:38
Globalization and the technology revolution,
107
326423
3047
Toàn cầu hóa và cuộc cách mạng công nghệ,
05:41
the twin economic transformations
108
329470
2540
biến đổi kinh tế đôi
05:44
which are changing our lives
109
332010
1698
làm thay đổi cuộc sống của chúng ta
05:45
and transforming the global economy,
110
333708
2097
và biến chuyển kinh tế toàn cầu,
05:47
are also powering the rise of the super-rich.
111
335805
3467
đồng thời làm dậy lên làn sóng tầng lớp siêu giàu.
05:51
Just think about it.
112
339272
1580
Hãy ngẫm nghĩ về nó thôi .
05:52
For the first time in history,
113
340852
1988
Lần đầu tiên trong lịch sử,
05:54
if you are an energetic entrepreneur
114
342840
2739
nếu bạn là một doanh nghiệp năng động
05:57
with a brilliant new idea
115
345579
1699
với một ý tưởng mới đầy sáng tạo
05:59
or a fantastic new product,
116
347278
2415
hoặc một sản phẩm mới rất tuyệt vời,
06:01
you have almost instant, almost frictionless access
117
349693
3679
bạn có quyền truy cập gần như ngay lập tức
06:05
to a global market of more than a billion people.
118
353372
3980
tới một thị trường toàn cầu với hơn một tỷ người.
06:09
As a result, if you are very, very smart
119
357352
3834
Kết quả là, nếu bạn rất, rất thông minh
06:13
and very, very lucky,
120
361186
1795
và rất, rất may mắn,
06:14
you can get very, very rich
121
362981
2851
bạn có thể trở nên rất, rất giàu
06:17
very, very quickly.
122
365832
2530
một cách rất, rất nhanh chóng.
06:20
The latest poster boy for this phenomenon
123
368362
2842
Một trong những trường hợp tiêu biểu
gần đây nhất của hiện tượng này
gần đây nhất của hiện tượng này
06:23
is David Karp.
124
371204
1980
là David Karp.
06:25
The 26-year-old founder of Tumblr
125
373184
2855
Người sáng lập 26 tuổi của Tumblr
06:28
recently sold his company to Yahoo
126
376039
2782
mới bán công ty của cậu ta cho Yahoo
06:30
for 1.1 billion dollars.
127
378821
3033
với giá 1,1 tỷ đô la.
06:33
Think about that for a minute:
128
381854
1538
Hãy suy nghĩ về điều đó một phút thôi:
06:35
1.1 billion dollars, 26 years old.
129
383392
4414
1,1 tỷ đô la, 26 tuổi.
06:39
It's easiest to see how the technology revolution
130
387806
3447
Đây là cách đơn giản nhất để nhìn biết
cách mạng công nghệ
cách mạng công nghệ
06:43
and globalization are creating this sort of superstar effect
131
391253
3621
và toàn cầu hóa đã tạo ra
hiệu ứng siêu sao như thế nào
hiệu ứng siêu sao như thế nào
06:46
in highly visible fields,
132
394874
1943
trong những lĩnh vực nhãn tiền như,
06:48
like sports and entertainment.
133
396817
2303
thể thao và giải trí.
06:51
We can all watch how a fantastic athlete
134
399120
3375
Chúng ta có thể thấy
một vận động viên siêu đẳng
một vận động viên siêu đẳng
06:54
or a fantastic performer can today leverage his or her skills
135
402495
4344
hoặc một nghệ sĩ biểu diễn tài năng, ngày hôm nay, có thể tận dụng kỹ năng của mình
06:58
across the global economy as never before.
136
406839
3668
tác động lên nền kinh tế toàn cầu bao giờ hết.
07:02
But today, that superstar effect
137
410507
2080
Nhưng hôm nay, hiệu lực siêu sao kia
07:04
is happening across the entire economy.
138
412587
2982
đang diễn ra trên toàn bộ nền kinh tế.
07:07
We have superstar technologists.
139
415569
2177
Chúng ta có những nhà công nghệ siêu sao.
07:09
We have superstar bankers.
140
417746
1721
Chúng ta có những chuyên viên ngân hàng siêu sao.
07:11
We have superstar lawyers and superstar architects.
141
419467
3336
Chúng ta có những luật sư siêu đẳng và những kiến trúc sư siêu sao.
07:14
There are superstar cooks
142
422803
1429
Có những đầu bếp siêu sao
07:16
and superstar farmers.
143
424232
1512
và những nông dân siêu sao.
07:17
There are even, and this is my personal favorite example,
144
425744
2783
Thậm chí, và đây là ví dụ yêu thích của cá nhân tôi,
07:20
superstar dentists,
145
428527
1991
có cả những nha sĩ siêu sao,
07:22
the most dazzling exemplar of whom
146
430518
2104
và khuôn mẫu nổi bật nhất
07:24
is Bernard Touati, the Frenchman who ministers
147
432622
3362
là Bernard Touati, người Pháp đứng sau
07:27
to the smiles of fellow superstars
148
435984
2319
nụ cười tỏa nắng của dàn siêu sao
07:30
like Russian oligarch Roman Abramovich
149
438303
2681
như nhà tài phiệt Nga Roman Abramovich
07:32
or European-born American fashion designer
150
440984
2861
hay nhà thiết kế thời trang người người Mỹ gốc Âu
07:35
Diane von Furstenberg.
151
443845
2045
Diane von Furstenberg.
07:37
But while it's pretty easy to see how globalization
152
445890
3083
Nhưng trong khi khá dễ dàng nhận ra
cách mà toàn cầu hóa
cách mà toàn cầu hóa
07:40
and the technology revolution
153
448973
1912
và cách mạng công nghệ
07:42
are creating this global plutocracy,
154
450885
2471
tạo ra giới tài phiệt toàn cầu này,
07:45
what's a lot harder is figuring out what to think about it.
155
453356
4167
lại khó khăn hơn nhiều để biết
nên suy nghĩ thế nào về hiện tượng này.
nên suy nghĩ thế nào về hiện tượng này.
07:49
And that's because,
156
457523
1526
Bởi vì,
07:51
in contrast with crony capitalism,
157
459049
2377
ngược lại với chủ nghĩa tư bản bè phái,
07:53
so much of what globalization and the technology revolution
158
461426
3910
những gì toàn cầu hóa và cách mạng công nghệ
07:57
have done is highly positive.
159
465336
2363
đã làm được là rất tích cực.
07:59
Let's start with technology.
160
467699
1735
Hãy bắt đầu với công nghệ.
08:01
I love the Internet. I love my mobile devices.
161
469434
3610
Tôi yêu Internet.
Tôi yêu các thiết bị di động của mình.
Tôi yêu các thiết bị di động của mình.
08:05
I love the fact that they mean that
162
473044
1834
Tôi yêu một thực tế rằng điều đó có nghĩa là
08:06
whoever chooses to will be able to watch this talk
163
474878
3686
bất cứ ai, nếu muốn, có thể xem buổi nói chuyện này
08:10
far beyond this auditorium.
164
478564
2047
dù đang ở rất xa khán phòng.
08:12
I'm even more of a fan of globalization.
165
480611
3109
Tôi còn là fan cuồng nhiệt của toàn cầu hóa.
08:15
This is the transformation
166
483720
1987
Đây là sự chuyển đổi
08:17
which has lifted hundreds of millions
167
485707
2424
đã giúp hàng trăm triệu
08:20
of the world's poorest people out of poverty
168
488131
3049
người nghèo nhất thế giới thoát ra khỏi đói nghèo
08:23
and into the middle class,
169
491180
1442
và gia nhập tầng lớp trung lưu,
08:24
and if you happen to live in the rich part of the world,
170
492622
3042
và nếu bạn tình cờ sống trong
một phần giàu có của thế giới,
một phần giàu có của thế giới,
08:27
it's made many new products affordable --
171
495664
3507
điều đó sẽ làm cho rất nhiều sản phẩm mới
có giá cả phải chăng--
có giá cả phải chăng--
08:31
who do you think built your iPhone? —
172
499171
2526
bạn nghĩ ai đã xây dựng nên chiếc iPhone của bạn? —
08:33
and things that we've relied on for a long time much cheaper.
173
501697
3822
và những điều mà chúng ta dựa dẫm vào lâu nay
đã rẻ hơn rất nhiều.
đã rẻ hơn rất nhiều.
08:37
Think of your dishwasher or your t-shirt.
174
505519
2624
Hãy nghĩ về máy rửa chén hay cái áo thun của bạn.
08:40
So what's not to like?
175
508143
2536
Vậy nếu không thích thì không thích gì đây?
08:42
Well, a few things.
176
510679
1892
Vâng, có một vài thứ.
08:44
One of the things that worries me
177
512571
2104
Một trong những điều làm tôi lo lắng
08:46
is how easily what you might call meritocratic plutocracy
178
514675
4163
là cái mà chúng ta gọi chế độ tài phiệt nhân tài
có thể quá dễ dàng trở thành
có thể quá dễ dàng trở thành
08:50
can become crony plutocracy.
179
518838
2696
chế độ tài phiệt bè phái.
08:53
Imagine you're a brilliant entrepreneur
180
521534
2659
Hãy tưởng tượng bạn là một doanh nhân tài giỏi
08:56
who has successfully sold that idea or that product
181
524193
3377
đã thành công trong việc bán được
ý tưởng hay sản phẩm nào đó
ý tưởng hay sản phẩm nào đó
08:59
to the global billions
182
527570
1379
với giá hàng tỷ
09:00
and become a billionaire in the process.
183
528949
2566
và trên đường trở thành một tỷ phú.
09:03
It gets tempting at that point
184
531515
2369
Bạn sẽ bị cám dỗ
09:05
to use your economic nous
185
533884
2975
sử dụng trí tuệ kinh tế của mình
09:08
to manipulate the rules of the global political economy
186
536859
4272
để thao túng các luật lệ
của kinh tế chính trị toàn cầu
của kinh tế chính trị toàn cầu
09:13
in your own favor.
187
541131
2086
theo chiều hướng có lợi cho bạn.
09:15
And that's no mere hypothetical example.
188
543217
2749
Đó là không chì là một ví dụ mang tính giả thiết.
09:17
Think about Amazon, Apple, Google, Starbucks.
189
545966
4429
Hãy nghĩ về Amazon, Apple, Google, Starbucks.
09:22
These are among the world's most admired,
190
550395
2104
Đây là những công ty được ngưỡng mộ nhất thế giới
09:24
most beloved, most innovative companies.
191
552499
2546
được yêu quý nhất, sáng tạo nhất.
09:27
They also happen to be particularly adept
192
555045
2924
Họ cũng đặc biệt lão luyện
09:29
at working the international tax system
193
557969
2238
trong việc làm việc với hệ thống thuế quốc tế
09:32
so as to lower their tax bill very, very significantly.
194
560207
4558
để giảm thiểu hóa đơn thuế rất, rất đáng kể của họ.
09:36
And why stop at just playing the global political
195
564765
4315
Tại sao lại chỉ dừng lại ở việc
thao túng chính trị toàn cầu
thao túng chính trị toàn cầu
09:41
and economic system as it exists
196
569080
2088
và các hệ thống kinh tế đương tồn tại
09:43
to your own maximum advantage?
197
571168
2145
theo chiều hướng đem lại lợi ích tối đa cho mình?
09:45
Once you have the tremendous economic power
198
573313
4317
Một khi bạn có sức mạnh kinh tế to lớn
09:49
that we're seeing at the very, very top of the income distribution
199
577630
3073
mà chúng ta thấy ở phần chóp
tháp phân phối thu nhập
tháp phân phối thu nhập
09:52
and the political power that inevitably entails,
200
580703
3250
và quyền lực chính trị chắc chắn đi kèm,
09:55
it becomes tempting as well
201
583953
2513
bạn sẽ vô cùng bị cám dỗ
09:58
to start trying to change the rules of the game
202
586466
3588
để bắt đầu cố gắng thay đổi luật chơi
10:02
in your own favor.
203
590054
2102
theo chiều hướng có lợi cho mình.
10:04
Again, this is no mere hypothetical.
204
592156
2734
Một lần nữa, nó không đơn thuần mang tính giả thiết.
10:06
It's what the Russian oligarchs did
205
594890
1935
Đó là những gì các nhà tài phiệt Nga đã làm
10:08
in creating the sale-of-the-century privatization
206
596825
3262
trong việc tạo ra các phi vụ tư nhân hóa thế kỷ
10:12
of Russia's natural resources.
207
600087
1970
các tài nguyên thiên nhiên của nước Nga.
10:14
It's one way of describing what happened
208
602057
1774
Đó là một cách mô tả những gì đã xảy ra
10:15
with deregulation of the financial services
209
603831
2035
trong việc bãi bỏ quy định của các dịch vụ tài chính
10:17
in the U.S. and the U.K.
210
605866
2235
ở Mỹ và Vương Quốc Anh
10:20
A second thing that worries me
211
608101
1926
Điều thứ hai mà tôi lo lắng
10:22
is how easily meritocratic plutocracy
212
610027
2731
là việc chủ nghĩa tài phiệt nhân tài
10:24
can become aristocracy.
213
612758
2746
quá dễ dàng trở thành tầng lớp quý tộc
10:27
One way of describing the plutocrats
214
615504
2075
Một cách để mô tả những người có thế lực
10:29
is as alpha geeks,
215
617579
1807
là những kẻ chóp bu (alpha geeks),
10:31
and they are people who are acutely aware
216
619386
2514
và họ là những người có nhận thức sâu sắc
10:33
of how important highly sophisticated
217
621900
2408
về tầm quan trọng của các kĩ năng
10:36
analytical and quantitative skills are in today's economy.
218
624308
4182
phân tích và định lượng siêu tinh vi
trong nền kinh tế ngày hôm nay.
trong nền kinh tế ngày hôm nay.
10:40
That's why they are spending
219
628490
2419
Đó là lý do tại sao họ đang chi tiêu
10:42
unprecedented time and resources
220
630909
2777
chưa từng có quỹ thời gian và các nguồn tài nguyên
10:45
educating their own children.
221
633686
1897
để giáo dục con cái của mình.
10:47
The middle class is spending more on schooling too,
222
635583
3267
Tầng lớp trung lưu cũng đang
chi tiêu thêm cho việc học,
chi tiêu thêm cho việc học,
10:50
but in the global educational arms race
223
638850
2361
nhưng trong cuộc chạy đua vũ trang
về giáo dục toàn cầu này,
về giáo dục toàn cầu này,
10:53
that starts at nursery school
224
641211
1784
bắt đầu tại trường mẫu giáo
10:54
and ends at Harvard, Stanford or MIT,
225
642995
3738
và kết thúc tại Harvard, Stanford hoặc MIT,
10:58
the 99 percent is increasingly outgunned
226
646733
3478
99 phần trăm đang ngày càng bị lấn lướt
11:02
by the One Percent.
227
650211
1539
bởi một phần trăm những người siêu giàu kia.
11:03
The result is something that economists Alan Krueger
228
651750
2706
Kết quả là chúng ta có cái
mà nhà kinh tế học Alan Krueger
mà nhà kinh tế học Alan Krueger
11:06
and Miles Corak call the Great Gatsby Curve.
229
654456
3705
và Miles Corak gọi là
đường cong Đại gia Gatsby.
đường cong Đại gia Gatsby.
11:10
As income inequality increases,
230
658161
2803
Khi bất bình đẳng thu nhập tăng lên,
11:12
social mobility decreases.
231
660964
2773
tính di động xã hội giảm.
11:15
The plutocracy may be a meritocracy,
232
663737
2758
Tài phiệt có thể là một nhân tài,
11:18
but increasingly you have to be born
233
666495
2216
nhưng cùng với nó, bạn phải được sinh ra
11:20
on the top rung of the ladder to even take part in that race.
234
668711
4884
trên các bậc thang cao nhất để có thể
tham gia vào cuộc đua này.
tham gia vào cuộc đua này.
11:25
The third thing, and this is what worries me the most,
235
673595
3024
Điều thứ ba khiến tôi lo lắng nhất,
11:28
is the extent to which those same largely positive forces
236
676619
4351
đó là việc những lực lượng tích cực
11:32
which are driving the rise of the global plutocracy
237
680970
3190
song song việc làm gia tăng lớp tài phiệt toàn cầu
11:36
also happen to be hollowing out the middle class
238
684160
3432
cũng đồng thời vắt kiệt tầng lớp trung lưu
11:39
in Western industrialized economies.
239
687592
2954
trong nền kinh tế công nghiệp phương Tây.
11:42
Let's start with technology.
240
690546
2087
Hãy bắt đầu với công nghệ.
11:44
Those same forces that are creating billionaires
241
692633
3073
Các lực lượng tương tự đang tạo ra những tý phú
11:47
are also devouring many traditional middle-class jobs.
242
695706
4023
cũng đang nuốt chửng nhiều việc làm
vốn của giai cấp trung lưu.
vốn của giai cấp trung lưu.
11:51
When's the last time you used a travel agent?
243
699729
2939
Lần cuối cùng bạn sử dụng dịch vụ
của một đại lý du lịch là khi nào?
của một đại lý du lịch là khi nào?
11:54
And in contrast with the industrial revolution,
244
702668
3081
Ngược lại với cách mạng công nghiệp,
11:57
the titans of our new economy
245
705749
2156
những người khổng lồ của nền kinh tế mới
11:59
aren't creating that many new jobs.
246
707905
2802
không tạo ra nhiều việc làm mới đến như vậy.
12:02
At its zenith, G.M. employed hundreds of thousands,
247
710707
3819
Ở thời cực thịnh, G.M. tạo hàng trăm ngàn việc làm,
12:06
Facebook fewer than 10,000.
248
714526
3023
Facebook dưới 10.000 việc làm.
12:09
The same is true of globalization.
249
717549
2670
Đó là sự thật của toàn cầu hóa.
12:12
For all that it is raising hundreds of millions of people
250
720219
3243
Cùng với tất cả những gì nó làm
giúp hàng trăm hàng triệu người
giúp hàng trăm hàng triệu người
12:15
out of poverty in the emerging markets,
251
723462
2340
thoát khỏi đói nghèo ở các thị trường mới nổi,
12:17
it's also outsourcing a lot of jobs
252
725802
2866
nó cũng khiến nhiều công việc bị lưu chuyển
12:20
from the developed Western economies.
253
728668
2301
ra khỏi các nền kinh tế phát triển phương Tây.
12:22
The terrifying reality is
254
730969
2767
Một thực tế đáng sợ là
12:25
that there is no economic rule
255
733736
2257
là không có quy tắc kinh tế nào
12:27
which automatically translates
256
735993
2937
có thể tự động chuyển hóa
12:30
increased economic growth
257
738930
1703
tốc độ tăng trưởng kinh tế
12:32
into widely shared prosperity.
258
740633
2310
thành sự thịnh vượng chung.
12:34
That's shown in what I consider to be
259
742943
2674
Điều đó thể hiện trong những gì tôi cho là
12:37
the most scary economic statistic of our time.
260
745617
3683
thống kê kinh tế đáng sợ nhất của thời đại chúng ta.
12:41
Since the late 1990s, increases in productivity
261
749300
4058
Kể từ cuối thập niên 1990, sự tăng năng suất
12:45
have been decoupled from increases
262
753358
2662
đã được tách ra khỏi mức tăng
12:48
in wages and employment.
263
756036
1934
tiền lương và việc làm.
12:49
That means that our countries are getting richer,
264
757970
2944
Điều đó có nghĩa rằng các quốc gia chúng ta
đang trở nên giàu hơn,
đang trở nên giàu hơn,
12:52
our companies are getting more efficient,
265
760914
2624
các công ty của chúng ta đang trở nên hiệu quả hơn,
12:55
but we're not creating more jobs
266
763538
1941
nhưng chúng ta lại đang không tạo ra thêm việc làm
12:57
and we're not paying people, as a whole, more.
267
765479
3871
và chúng ta đang không trả lương cao hơn.
13:01
One scary conclusion you could draw from all of this
268
769350
4209
Một kết luận đáng sợ mà bạn có thể
rút ra từ tất cả điều này là
rút ra từ tất cả điều này là
13:05
is to worry about structural unemployment.
269
773559
3711
lo lắng về sự thất nghiệp cấu trúc.
13:09
What worries me more is a different nightmare scenario.
270
777270
3787
Điều làm tôi lo lắng hơn là
một kịch bản ác mộng khác.
một kịch bản ác mộng khác.
13:13
After all, in a totally free labor market,
271
781057
2592
Sau hết, trong một thị trường lao động hoàn toàn tự do,
13:15
we could find jobs for pretty much everyone.
272
783649
3202
ta có thể tìm việc làm cho gần như tất cả mọi người.
13:18
The dystopia that worries me
273
786851
2028
Các cơ cấu nhà nước làm tôi lo lắng
13:20
is a universe in which a few geniuses
274
788879
3646
là một vũ trụ mà một vài thiên tài
13:24
invent Google and its ilk
275
792525
2080
phát minh ra Google và những mô hình tương tự
13:26
and the rest of us are employed giving them massages.
276
794605
5195
và phần còn lại chúng ta được thuê vào
để mát-xa cho họ.
để mát-xa cho họ.
13:31
So when I get really depressed about all of this,
277
799800
2633
Vì vậy, khi tôi thực sự chán nản về tất cả điều này,
13:34
I comfort myself in thinking about the Industrial Revolution.
278
802433
3829
tôi tự trấn an bản thân bằng việc suy nghĩ
về cuộc cách mạng công nghiệp.
về cuộc cách mạng công nghiệp.
13:38
After all, for all its grim, satanic mills,
279
806262
3895
Cuối cùng, qua tất cả những nghiệt ngã, cam go,
13:42
it worked out pretty well, didn't it?
280
810157
2500
nó hoạt động khá tốt, đúng không?
13:44
After all, all of us here are richer, healthier, taller --
281
812657
7023
Cuối cùng, tất cả chúng ta ở đây đã trở nên
giàu hơn, khỏe mạnh hơn, cao lớn hơn--
giàu hơn, khỏe mạnh hơn, cao lớn hơn--
13:51
well, there are a few exceptions —
282
819680
2026
Vâng, có một số ngoại lệ-
13:53
and live longer than our ancestors in the early 19th century.
283
821706
4991
và sống lâu hơn tổ tiên của mình đầu thế kỷ 19.
13:58
But it's important to remember
284
826697
2584
Nhưng điều quan trọng cần ghi nhớ
14:01
that before we learned how to share the fruits
285
829281
2822
là trước khi chúng ta học được làm thế nào
để chia sẻ các thành quả
để chia sẻ các thành quả
14:04
of the Industrial Revolution
286
832103
1679
của cuộc cách mạng công nghiệp
14:05
with the broad swathes of society,
287
833782
2563
với nhiều tầng lớp khác nhau trong xã hội,
14:08
we had to go through two depressions,
288
836345
3395
chúng ta đã phải đi qua hai cuộc khủng hoảng,
14:11
the Great Depression of the 1930s,
289
839740
1859
Đại Khủng hoảng của những năm 1930,
14:13
the Long Depression of the 1870s,
290
841599
2854
cuộc Khủng hoảng Dài của thập niên 1870,
14:16
two world wars, communist revolutions
291
844453
3167
hai cuộc thế chiến, các cuộc cách mạng cộng sản
14:19
in Russia and in China,
292
847620
2079
ở Nga và Trung Quốc,
14:21
and an era of tremendous social
293
849699
2325
và một kỷ nguyên của
14:24
and political upheaval in the West.
294
852024
2756
biến động chính trị xã hội to lớn ở phía tây.
14:26
We also, not coincidentally,
295
854780
2720
Chúng ta cũng, không hề ngẫu nhiên,
14:29
went through an era of tremendous
296
857500
2538
đã đi qua một thời kỳ của
14:32
social and political inventions.
297
860038
2579
sáng chế xã hội và chính trị to lớn.
14:34
We created the modern welfare state.
298
862617
2344
Chúng ta đã thành lập một nhà nước phúc lợi xã hội hiện đại.
14:36
We created public education.
299
864961
1742
Chúng ta đã tạo ra giáo dục công.
14:38
We created public health care.
300
866703
1704
Chúng ta đã tạo ra chăm sóc y tế công cộng.
14:40
We created public pensions.
301
868407
1775
Chúng ta tạo ra chế độ lương hưu.
14:42
We created unions.
302
870182
2025
Chúng ta tạo ra công đoàn.
14:44
Today, we are living through an era
303
872207
2516
Ngày nay, chúng ta đang đi qua thời đại
14:46
of economic transformation
304
874723
1961
của chuyển đổi kinh tế
14:48
comparable in its scale and its scope
305
876684
3306
được so sáng tương đương với quy mô và phạm vi
14:51
to the Industrial Revolution.
306
879990
2268
của cuộc cách mạng công nghiệp.
14:54
To be sure that this new economy benefits us all
307
882258
3191
Để đảm bảo rằng nền kinh tế mới này
đem lại lợi ích cho tất cả chúng ta
đem lại lợi ích cho tất cả chúng ta
14:57
and not just the plutocrats,
308
885449
2118
và không chỉ là các nhà tài phiệt,
14:59
we need to embark on an era
309
887567
1664
chúng ta cần phải mang vào thời đại này
15:01
of comparably ambitious social and political change.
310
889231
3919
những thay đổi xã hội và chính trị đầy tham vọng.
15:05
We need a new New Deal.
311
893150
2658
Chúng ta cần một Thỏa Thuận Mới.
15:07
(Applause)
312
895808
4000
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Chrystia Freeland - Plutocracy chroniclerIn "Plutocrats," Chrystia Freeland explores the growing gap between the working poor and the increasingly disconnected mega-rich.
Why you should listen
Author Chrystia Freeland looks under the hood of global capitalism to expose the technological, economic and structural inequalities pushing society in unforeseen directions. Along the way, she takes the temperature of a rising caste -- the super rich -- and shows how the creation of vast fortunes at the top hollow out the middle class in western industrialised countries. This rising income inequality, she argues, has a structural character, and is becoming a cultural and social issue, with consequences for social cohesion and social mobility.
Freeland began her career as an “accidental journalist” with frontline bulletins from the Ukraine in the heat of the Soviet collapse. She is now an editor at Thomson Reuters, and is frequently featured on media outlets ranging from the International Herald Tribune to The Colbert Report.
Chrystia Freeland | Speaker | TED.com