TEDGlobal 2013
Trita Parsi: Iran and Israel: Peace is possible
Trita Parsi: Iran và Israel: Hòa bình là có thể
Filmed:
Readability: 5.9
796,662 views
Iran và Israel: hai dân tộc với mối quan hệ căng thẳng dường như luôn tồn tại bất đồng. Đằng sau những lời mỉa mai chống đối lẫn nhau, là một lịch sử hợp tác thầm lặng thậm chí tình hữu nghị giữa hai nước. Trong một bài thuyết trình giàu thông tin, Trita Parsi trình bày việc là đồng minh chiến lược trong quá khứ cũng khó thể bảo đảm hòa bình trong tương lại cho hai đất nước mang nhiều hiềm khích này.
Trita Parsi - Political scientist
Trita Parsi delves into Middle Eastern history and politics, uncovering fresh perspectives on Iranian, Israeli, and U.S. relations -- and discovers potential solutions to brewing conflicts. Full bio
Trita Parsi delves into Middle Eastern history and politics, uncovering fresh perspectives on Iranian, Israeli, and U.S. relations -- and discovers potential solutions to brewing conflicts. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
"Iran is Israel's best friend,
0
332
2070
"Iran là người bạn thân của Israel
00:14
and we do not intend to change our position
1
2402
2709
chúng tôi không có ý định thay đổi lập trường của mình
00:17
in relation to Tehran."
2
5111
3480
về vấn đề Tehran."
00:20
Believe it or not, this is a quote
3
8591
1723
Tin hay không, đó chính là lời nói
00:22
from an Israeli prime minister,
4
10314
2199
của một Thủ tướng Israel,
00:24
but it's not Ben-Gurion or Golda Meir
5
12513
2444
nhưng không phải Ben-Gurion hay Golda Meir
00:26
from the era of the Shah.
6
14957
2193
từ thời Shah.
00:29
It's actually from Yitzhak Rabin.
7
17150
2418
Thực ra đó là lời của Yitzhak Rabin
00:31
The year is 1987.
8
19568
2486
vào năm 1987.
00:34
Ayatollah Khomeini is still alive,
9
22054
1921
Ayatollah Khomeini vẫn còn sống
00:35
and much like Ahmadinejad today,
10
23975
1938
và giống như Ahmadinejad ngày nay,
00:37
he's using the worst rhetoric against Israel.
11
25913
2900
ông ấy vẫn dùng những lối mỹ từ
để chống đối Israel.
để chống đối Israel.
00:40
Yet, Rabin referred to Iran
12
28813
2879
Nhưng Rabin ám chỉ Iran là
00:43
as a geostrategic friend.
13
31692
3250
một người bạn chiến lược.
00:46
Today, when we hear the threats of war
14
34942
2696
Ngày nay, khi nghe nói đến mối đe dọa chiến tranh
00:49
and the high rhetoric,
15
37638
1406
với những lối nói hình ảnh
00:51
we're oftentimes led to believe
16
39044
1631
chúng ta thường bị dẫn dụ để tin rằng
00:52
that this is yet another one of those unsolvable
17
40675
3283
đó là một trong những vấn đề
chưa được giải quyết
chưa được giải quyết
00:55
Middle Eastern conflicts
18
43958
1875
trong tranh chấp ở Trung Đông
00:57
with roots as old as the region itself.
19
45833
3728
với nguồn gốc cổ xưa như chính vùng đất này.
01:01
Nothing could be further from the truth,
20
49561
3889
Điều này là hoàn toàn sai
01:05
and I hope today to show you why that is.
21
53450
4032
hôm nay tôi mong sẽ cho các bạn biết tại sao nó sai.
01:09
The relations between the Iranian and the Jewish people
22
57482
2338
Mối quan hệ giữa người Iran và người Israel
01:11
throughout history has actually been quite positive,
23
59820
2480
thực ra khá là tích cực trong suốt lịch sử,
01:14
starting in 539 B.C.,
24
62300
2400
khởi nguồn từ 539 TCN,
01:16
when King Cyrus the Great of Persia
25
64700
1889
khi vua Cyrus của Đại Ba Tư
01:18
liberated the Jewish people from their Babylonian captivity.
26
66589
3694
giải phóng người Do Thái khỏi
ách tôi mọi của người Babylon.
ách tôi mọi của người Babylon.
01:22
A third of the Jewish population
27
70283
2471
1/3 dân số Do Thái
01:24
stayed in Babylonia.
28
72754
1566
sống ở Babylon.
01:26
They're today's Iraqi Jews.
29
74320
2250
Ngày nay họ là những người Do Thái ở Irắc.
01:28
A third migrated to Persia.
30
76570
3106
1/3 nhập cư vào Ba Tư.
01:31
They're today's Iranian Jews,
31
79676
2076
Ngày nay họ là những người Do Thái ở Iran,
01:33
still 25,000 of them living in Iran,
32
81752
3031
vẫn còn 25.000 người sống ở Iran,
01:36
making them the largest Jewish community
33
84783
1912
tạo thành cộng đồng Do Thái lớn nhất
01:38
in the Middle East outside of Israel itself.
34
86695
3248
sinh sống ngoài Israel tại Trung Đông.
01:41
And a third returned to historic Palestine,
35
89943
2631
1/3 quay về Palestin lịch sử,
01:44
did the second rebuilding of the Temple in Jerusalem,
36
92574
3051
phục dựng lại lần thứ hai
đền thờ ở Jerusalem,
đền thờ ở Jerusalem,
01:47
financed, incidentally, by Persian tax money.
37
95625
5149
được cấp tiền ngẫu nhiên
từ thuế của người Ba Tư
từ thuế của người Ba Tư
01:52
But even in modern times,
38
100774
2086
Thậm chí trong thời hiện đại
01:54
relations have been close at times.
39
102860
2445
có lúc mối quan hệ này là rất gần gũi.
01:57
Rabin's statement was a reflection
40
105305
2801
Một phát ngôn của Rabin đã phản ánh
02:00
of decades of security and intelligence collaboration
41
108106
3958
hàng thập kỷ của mối hợp tác
giữa an ninh và tình báo giữa hai nước
giữa an ninh và tình báo giữa hai nước
02:04
between the two, which in turn
42
112064
2536
đó lần lượt là kết quả của
02:06
was born out of perception of common threats.
43
114600
3997
nhận thức về những mối đe dọa chung.
02:10
Both states feared the Soviet Union
44
118597
2815
Cả hai cùng e dè Liên Bang Xô-viết
02:13
and strong Arab states such as Egypt and Iraq.
45
121412
5147
và Liên bang Ả rập hùng mạnh như Ai Cập và Iraq.
02:18
And, in addition, the Israeli doctrine of the periphery,
46
126559
4241
Ngoài ra, những giáo lý của dân Israel về dân ngoại
02:22
the idea that Israel's security was best achieved
47
130800
3292
suy nghĩ cho rằng an ninh của Israel
sẽ đạt được ở mức cao nhất
sẽ đạt được ở mức cao nhất
02:26
by creating alliances with the non-Arab states
48
134092
4078
nếu liên kết đồng minh được với những
nước ngoài liên bang Ả rập
nước ngoài liên bang Ả rập
02:30
in the periphery of the region
49
138170
1906
ngoài khu vực
02:32
in order to balance the Arab states in its vicinity.
50
140076
4889
nhằm giữ thế cân bằng với liên bang Ả rập
trong vùng phụ cận.
trong vùng phụ cận.
02:36
Now, from the Shah's perspective, though,
51
144965
2468
Tuy nhiên, giờ đây, theo quan điểm của Shah
02:39
he wanted to keep this as secret as possible,
52
147433
3654
ông muốn càng giữ kín điều này càng tốt,
02:43
so when Yitzhak Rabin, for instance,
53
151087
2248
nên ví dụ như, khi Yitzhak Rabin
02:45
traveled to Iran in the '70s,
54
153335
1892
đến Iran vào những năm 70,
02:47
he usually wore a wig
55
155227
1448
ông ta thường đội tóc giả
02:48
so that no one would recognize him.
56
156675
2411
để không ai nhận ra mình.
02:51
The Iranians built a special tarmac
57
159086
2435
Những người Iran đã trải một đường băng đặc biệt
02:53
at the airport in Tehran, far away from the central terminal,
58
161521
3252
tại sân bay Tehran, cách xa nhà ga trung tâm
02:56
so that no one would notice the large number
59
164773
2305
để không ai để ý đến rất nhiều máy bay
02:59
of Israeli planes shuttling between Tel Aviv and Tehran.
60
167078
5421
của Israel đi lại giữa Tel Aviv và Tehran.
03:04
Now, did all of this end with the Islamic revolution
61
172499
3187
Giờ đây, liệu rằng tất cả những điều này đã kết thúc
cùng với Cách mạng Hồi giáo
cùng với Cách mạng Hồi giáo
03:07
in 1979?
62
175686
2953
vào năm 1979?
03:10
In spite of the very clear anti-Israeli ideology
63
178639
3067
Bất chấp những tư tưởng chống Do thái rất rõ ràng
03:13
of the new regime, the geopolitical logic
64
181706
3393
của đế chế mới, logic địa lý chính trị
03:17
for their collaboration lived on,
65
185099
2604
của sự hợp tác giữa các bên này vẫn tiếp tục tồn tại,
03:19
because they still had common threats.
66
187703
2812
bởi họ vẫn có chung những nỗi đe dọa.
03:22
And when Iraq invaded Iran in 1980,
67
190515
3029
Khi Irắc xâm chiếm Iran năm 1980,
03:25
Israel feared an Iraqi victory
68
193544
2490
Israel lo sợ Irắc sẽ giành chiến thắng
03:28
and actively helped Iran by selling it arms
69
196034
2751
và hăng hái giúp đỡ Iran bằng cách bán vũ khí
03:30
and providing it with spare parts
70
198785
2252
và cung cấp các linh kiện thay thế
03:33
for Iran's American weaponry
71
201037
2160
cho kho vũ khí Mỹ của Iran
03:35
at a moment when Iran was very vulnerable
72
203197
3716
vào thời điểm mà Iran đang vô cùng yếu thế
03:38
because of an American arms embargo
73
206913
2502
do bị Mỹ cấm vận
03:41
that Israel was more than happy to violate.
74
209415
2988
và Irael rất vui lòng vi phạm luật cấm vận đó.
03:44
In fact, back in the 1980s,
75
212403
2758
Thực tế, vào những năm 1980,
03:47
it was Israel that lobbied Washington
76
215161
2809
chính Israel đã vận động Washington
03:49
to talk to Iran, to sell arms to Iran,
77
217970
4109
đàm phán với Iran, bán vũ khí cho Iran,
03:54
and not pay attention to Iran's anti-Israeli ideology.
78
222079
5624
và lờ đi tư tưởng chống Do thái của Iran.
03:59
And this, of course, climaxed
79
227703
1939
Điều này đương nhiên đã lên đến đỉnh điểm
04:01
in the Iran-Contra scandal of the 1980s.
80
229642
4651
trong vụ scandal Iran-Contra vào những năm 80.
04:06
But with the end of the Cold War
81
234293
2000
Nhưng khi Chiến tranh lạnh kết thúc
04:08
came also the end of the Israeli-Iranian cold peace.
82
236293
4438
hòa bình lạnh giữa Israel và Iran cũng kết thúc.
04:12
Suddenly, the two common threats
83
240731
2360
Bỗng nhiên hai mối đe dọa chung
04:15
that had pushed them closer together throughout decades,
84
243091
3053
từng đẩy hai đất nước này lại gần nhau trong suốt bao thập kỷ qua
04:18
more or less evaporated.
85
246144
2446
phần nào đã bị bốc hơi hết.
04:20
The Soviet Union collapsed,
86
248590
1962
Liên bang Xô-viết sụp đổ,
04:22
Iraq was defeated,
87
250552
1692
Irắc bại trận
04:24
and a new environment was created in the region
88
252244
2081
và một bầu không khí mới được thiết lập trong khu vực
04:26
in which both of them felt more secure,
89
254325
2340
khiến cả hai cảm thấy an toàn hơn
04:28
but they were also now left unchecked.
90
256665
2920
nhưng cũng thấy mất đi thế lực
có thể chế ngự đối phương.
có thể chế ngự đối phương.
04:31
Without Iraq balancing Iran,
91
259585
3115
Thiếu Irắc để cân bằng Iran,
04:34
Iran could now become a threat,
92
262700
2178
Iran giờ trở thành mối đe dọa,
04:36
some in Israel argued.
93
264878
2532
một số người ở Israel nghĩ vậy.
04:39
In fact, the current dynamic
94
267410
2945
Thực ra, động thái hiện tại
04:42
that you see between Iran and Israel
95
270355
2092
mà các bạn thấy giữa Iran và Israel
04:44
has its roots more so
96
272447
2095
có nguồn gốc chủ yếu
04:46
in the geopolitical reconfiguration of the region
97
274542
2653
từ sự biến đổi địa lý chính trị trong khu vực
04:49
after the Cold War
98
277195
1789
sau Chiến tranh Lạnh
04:50
than in the events of 1979,
99
278984
2500
chứ không phải những sự kiện từ năm 1979,
04:53
because at this point, Iran and Israel
100
281484
2697
vì lúc đó, Iran và Israel
04:56
emerge as two of the most powerful states in the region,
101
284181
3888
đã nổi lên như hai thế lực mạnh nhất trong khu vực
05:00
and rather than viewing each other
102
288069
1243
thay vì coi nhau
05:01
as potential security partners,
103
289312
2476
như hai đối tác an ninh tiềm năng,
05:03
they increasingly came to view each other
104
291788
2212
họ đã ngày càng coi nhau
05:06
as rivals and competitors.
105
294000
3558
như những kẻ đối địch và đối thủ cạnh tranh.
05:09
So Israel, who in the 1980s
106
297558
1801
Trong những năm 1980, Israel đã
05:11
lobbied for and improved U.S.-Iran relations
107
299359
3525
vận động và thúc đẩy mối quan hệ Hoa Kỳ-Iran
05:14
now feared a U.S.-Iran rapprochement,
108
302884
3383
nhưng giờ lo sợ việc nối lại
tình hữu nghị giữa hai nước này
tình hữu nghị giữa hai nước này
05:18
thinking that it would come
109
306267
1294
với suy nghĩ nó sẽ ảnh hưởng tới
05:19
at Israel's security interests' expense,
110
307561
3662
chi phí cho lợi ích an ninh của Israel
05:23
and instead sought to put Iran
111
311223
2132
thay vì khiến cho Iran
05:25
in increased isolation.
112
313355
2534
càng ngày càng bị cô lập.
05:27
Ironically, this was happening at a time
113
315889
2928
Mỉa mai là, điều này xảy ra khi
05:30
when Iran was more interested
114
318817
2067
Iran đang quan tâm
05:32
in peacemaking with Washington
115
320884
2150
tới việc hòa hảo với Washington
05:35
than to see to Israel's destruction.
116
323034
3435
hơn là để ý tới những phá hoại từ phía Israel.
05:38
Iran had put itself in isolation
117
326469
1840
Iran đã tự cô lập chính mình
05:40
because of its radicalism,
118
328309
1867
vì thuyết cấp tiến của mình,
05:42
and after having helped the United States indirectly
119
330176
2919
sau khi gián tiếp giúp đỡ Hoa Kỳ
05:45
in the war against Iraq in 1991,
120
333095
2272
trong cuộc chiến chống Irắc năm 1991,
05:47
the Iranians were hoping
121
335367
1956
người Iran hy vọng rằng
05:49
that they would be rewarded by being included
122
337323
3902
bù lại họ sẽ được chia phần
05:53
in the post-war security architecture of the region.
123
341225
4730
trong kết cấu an ninh thời hậu chiến.
05:57
But Washington chose to ignore Iran's outreach,
124
345955
3552
Song Washington đã lờ đi nỗ lực cả Iran
06:01
as it would a decade later in Afghanistan,
125
349507
2436
trong vụ việc xảy ra một thập kỷ sau tại Afghanistan,
06:03
and instead moved to intensify Iran's isolation,
126
351943
4195
thay vì gia tăng sự cô lập đối với Iran,
06:08
and it is at this point, around 1993, '94,
127
356138
3234
và tới thời điểm này, vào khoảng những năm 93, 94
06:11
that Iran begins to translate
128
359372
2712
Iran bắt đầu
06:14
its anti-Israeli ideology
129
362084
2227
biến tư tưởng chống Do thái của mình
06:16
into operational policy.
130
364311
2395
thành chính sách đi vào hành động.
06:18
The Iranians believed that whatever they did,
131
366706
2279
Người Iran tin rằng bất kỳ điều gì họ làm
06:20
even if they moderated their policies,
132
368985
2310
ngay cả khi họ điều tiết chính sách
06:23
the U.S. would continue to seek Iran's isolation,
133
371295
3302
Hoa Kỳ cũng vẫn tiếp tục cô lập họ
06:26
and the only way Iran could compel Washington
134
374597
3654
và cách duy nhất giúp Iran thúc ép Hoa Kỳ
06:30
to change its position was by imposing a cost
135
378251
3296
thay đổi quan điểm đó là
bắt Hoa Kỳ phải trả giá
bắt Hoa Kỳ phải trả giá
06:33
on the U.S. if it didn't.
136
381547
3313
nếu họ không thay đổi.
06:36
The easiest target was the peace process,
137
384860
4090
Cái đích dễ dàng nhất đó là diễn biến hòa bình,
06:40
and now the Iranian ideological bark
138
388950
2377
và giờ đây Iran không chỉ sủa lên những tư tưởng
06:43
was to be accompanied by a nonconventional bite,
139
391327
4239
mà sẽ còn cắn vô tội vạ
06:47
and Iran began supporting extensively
140
395566
3977
Iran bắt đầu ủng hộ rất nhiều
06:51
Palestinian Islamist groups that it previously
141
399543
2699
những nhóm Hồi giáo Palestin mà trước đây
06:54
had shunned.
142
402242
3391
họ đã tránh xa.
06:57
In some ways, this sounds paradoxical,
143
405633
3215
Về mặt nào đó, điều này hơi phi lý
07:00
but according to Martin Indyk
144
408848
2120
nhưng theo Martin Indyk,
07:02
of the Clinton administration,
145
410968
1873
của chính quyền Clinton,
07:04
the Iranians had not gotten it entirely wrong,
146
412841
2899
những người Iran không hoàn toàn sai lầm,
07:07
because the more peace there would be
147
415740
1541
vì càng có hòa bình giữa
07:09
between Israel and Palestine,
148
417281
2163
Israel vào Palestin
07:11
the U.S. believed, the more Iran would get isolated.
149
419444
3363
thì Hoa Kỳ càng nghĩ Iran sẽ càng bị cô lập.
07:14
The more Iran got isolated, the more peace there would be.
150
422807
3136
Iran càng bị cô lập, sẽ càng có hòa bình.
07:17
So according to Indyk, and these are his words,
151
425943
2448
Cho nên, theo Indyk, ông nói
07:20
the Iranians had an interest to do us in
152
428391
3188
Người Iran muốn khiến chúng ta
07:23
on the peace process
153
431579
1667
nằm trong diễn biến hòa bình
07:25
in order to defeat our policy of containment.
154
433246
3712
để đánh bại chính sách ngăn chặn của chúng ta.
07:28
To defeat our policy of containment,
155
436958
2366
Để đánh bại chính sách ngăn chặn của chúng ta
07:31
not about ideology.
156
439324
3986
chứ không phải đây là vấn đề tư tưởng.
07:35
But throughout even the worst times of their entanglement,
157
443310
3705
Nhưng trong lúc tăm tối nhất của thời kỳ bất ổn
07:39
all sides have reached out to each other.
158
447015
3263
các bên đều nỗ lực tiến gần đến nhau.
07:42
Netanyahu, when he got elected in 1996,
159
450278
3269
Khi được bầu vào năm 1996, Netanyahu
07:45
reached out to the Iranians to see
160
453547
1796
đã cố gắng gần gũi với người Iran để xem
07:47
if there were any ways that
161
455343
1703
liệu có cách chi
07:49
the doctrine of the periphery could be resurrected.
162
457046
3189
khiến giáo lý về dân ngoại có thể được phục hồi
07:52
Tehran was not interested.
163
460235
2470
nhưng Tehran đã không thèm quan tâm.
07:54
A few years later, the Iranians sent
164
462705
2965
Vài năm sau, phía Iran đã gửi
07:57
a comprehensive negotiation proposal to the Bush administration,
165
465670
3459
một đề nghị thương thuyết toàn diện
tới chính phủ của Tổng thống Bush
tới chính phủ của Tổng thống Bush
08:01
a proposal that revealed that there was some potential
166
469129
4008
bản kiến nghị cho thấy có tiềm năng cho việc
08:05
of getting Iran and Israel back on terms again.
167
473137
3863
khiến Iran và Israel hòa hảo trở lại với nhau.
08:09
The Bush administration did not even respond.
168
477000
3260
Chính quyền ông Bush đã không phản hồi.
08:12
All sides have never missed an opportunity
169
480260
2820
Các bên chưa bao giờ bỏ lỡ cơ hội
08:15
to miss an opportunity.
170
483080
3067
để lỡ mất cơ hội.
08:20
But this is not an ancient conflict.
171
488897
4672
Nhưng đây không phải là một xung đột có từ xa xưa.
08:25
This is not even an ideological conflict.
172
493569
2959
Đây thậm chí không phải là
một xung đột về tư tưởng.
một xung đột về tư tưởng.
08:28
The ebbs and flows of hostility
173
496528
2794
Những ngọn thủy triều dâng lên hạ xuống
của thái độ thù địch
của thái độ thù địch
08:31
have not shifted with ideological zeal,
174
499322
3276
không hề bị thay đổi bởi những
nhiệt thành trong tư tưởng
nhiệt thành trong tư tưởng
08:34
but rather with changes in the geopolitical landscape.
175
502598
2602
mà bởi những đổi thay trong
bối cảnh địa lý chính trị.
bối cảnh địa lý chính trị.
08:37
When Iran and Israel's security imperatives
176
505200
2331
Khi sự an ninh của Iran và Israel yêu cầu phải có
08:39
dictated collaboration, they did so
177
507531
2702
một sự hợp tác tất yếu thì họ hợp tác
08:42
in spite of lethal ideological opposition to each other.
178
510233
3576
bất chấp những xung khắc trong tư tưởng.
08:45
When Iran's ideological impulses collided
179
513809
2916
Khi những làn sóng tư tưởng của Iran
08:48
with its strategic interests,
180
516725
2230
xung đột với lợi ích chiến lược của đất nước,
08:50
the strategic interests always prevailed.
181
518955
3663
những lợi ích chiến lược luôn thắng thế.
08:54
This is good news, because it means
182
522618
2993
Đây quả là tin tốt vì thế có nghĩa là
08:57
that neither war nor enmity
183
525611
2586
chiến tranh cũng như sự thù địch
09:00
is a foregone conclusion.
184
528197
3670
không phải là kết luận được rút ra ngay từ đầu.
09:03
But some want war.
185
531867
2555
Nhưng cũng có một số muốn có chiến tranh.
09:06
Some believe or say that it's 1938,
186
534422
3204
Một số tin hoặc nói rằng giờ là năm 1938,
09:09
Iran is Germany,
187
537626
1912
Iran là Đức,
09:11
and Ahmadinejad is Hitler.
188
539538
3166
và Ahmadinejad là Hitler.
09:14
If we accept this to be true,
189
542704
1865
Nếu chúng ta chấp nhận đây là sự thật,
09:16
that indeed it is 1938, Iran is Germany,
190
544569
3352
rằng giờ là năm 1938,
Iran là Đức,
Iran là Đức,
09:19
Ahmadinejad is Hitler,
191
547921
2407
Ahmadinejad là Hitler,
09:22
then the question we have to ask ourself is,
192
550328
2835
thì câu hỏi mà chúng ta phải đặt ra cho bản thân là,
09:25
who wishes to play the role of Neville Chamberlain?
193
553163
3813
ai muốn đóng vai Neville Chamberlain đây?
09:28
Who will risk peace?
194
556976
2866
Ai sẽ đánh liều với hòa bình?
09:31
This is an analogy that is deliberately aimed
195
559842
2614
Đây là một sự tương đồng
đang cố tình nhắm đến việc
đang cố tình nhắm đến việc
09:34
at eliminating diplomacy,
196
562456
2760
xóa sổ ngoại giao,
09:37
and when you eliminate diplomacy,
197
565216
2412
và khi làm điều đó,
09:39
you make war inevitable.
198
567628
3089
chiến tranh là điều không tránh khỏi.
09:42
In an ideological conflict, there can be no truce,
199
570717
3115
Trong sự một cuộc xung đột tư tưởng
sẽ không có thỏa ước ngừng bắn,
sẽ không có thỏa ước ngừng bắn,
09:45
no draw, no compromise,
200
573832
2165
không rút quân, không thỏa hiệp,
09:47
only victory or defeat.
201
575997
3282
chỉ có thẳng hoặc thua.
09:51
But rather than making war inevitable
202
579279
3190
Nhưng thay vì biến chiến tranh
thành điều không tránh khỏi
thành điều không tránh khỏi
09:54
by viewing this as ideological,
203
582469
3204
bằng cách coi rằng đây là vấn đề tư tưởng,
09:57
we would be wise to seek ways
204
585673
2039
chúng ta có thể khôn ngoan tìm cách
09:59
to make peace possible.
205
587712
2988
kiến tạo hòa bình,
10:02
Iran and Israel's conflict is a new phenomenon,
206
590700
3496
Xung đột Iran và Israel là một hiện tượng mới,
10:06
only a few decades old
207
594196
1990
chỉ từ vài thập kỷ đây
10:08
in a history of 2,500 years,
208
596186
2626
trong lịch sử suốt 2500 năm,
10:10
and precisely because its roots are geopolitical,
209
598812
3987
và gốc rễ hoàn toàn nằm ở địa lý chính trị
10:14
it means that solutions can be found,
210
602799
2840
có nghĩa là có thể tìm ra giải pháp
10:17
compromises can be struck,
211
605639
2687
đạt đến thỏa hiệp,
10:20
however difficult it yet may be.
212
608326
2819
dù có khó khăn thế nào đi nữa.
10:23
After all, it was Yitzhak Rabin himself who said,
213
611145
3992
Tóm lại, chính Yitzhak Rabin đã nói:
10:27
"You don't make peace with your friends.
214
615137
2986
"Bạn không làm hòa với bạn bè mình.
10:30
You make it with your enemies."
215
618123
2380
Chỉ làm hòa với kẻ thù mà thôi."
10:32
Thank you.
216
620503
1435
Xin cảm ơn.
10:33
(Applause)
217
621938
5082
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Trita Parsi - Political scientistTrita Parsi delves into Middle Eastern history and politics, uncovering fresh perspectives on Iranian, Israeli, and U.S. relations -- and discovers potential solutions to brewing conflicts.
Why you should listen
Writer and political scientist Trita Parsi is an expert observer of the labyrinthine relationships between the U.S. and the Middle East, cutting through conventional stereotypes to laying bare the often-contentious history of the region.
When Parsi was only 4, his family fled to Sweden from Iran to escape political repression. Parsi later relocated to the U.S., where he earned a PhD and founded the National Iranian American Council (NIAC), a grassroots organization promoting the interests of the U.S./ Iranian community.
Trita Parsi | Speaker | TED.com