TEDGlobal 2013
Suzana Herculano-Houzel: What is so special about the human brain?
Suzana Herculano - Houzel: Điều gì thật đặc biệt về bộ não con người?
Filmed:
Readability: 4
3,044,795 views
Bộ não con người thật là khó hiểu - nó gây ra một sự tò mò lớn khi xét về kích thước của cơ thể, nó sử dụng một lượng lớn năng lượng so với trọng lượng của chính nó và có một vỏ não dày đặc một cách kỳ lạ. Nhưng: tại sao thế? Nhà thần kinh học Suzana Herculano-Houzel đã trổ tài thám tử của mình và dẫn dắt chúng ta đi qua sự bí ẩn này. Bằng cách tạo ra "soup não," cô đi đến một kết luận đáng ngạc nhiên.
Suzana Herculano-Houzel - Neuroscientist
Suzana Herculano-Houzel shrunk the human brain by 14 billion neurons -- by developing a new way to count them. Full bio
Suzana Herculano-Houzel shrunk the human brain by 14 billion neurons -- by developing a new way to count them. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
What is so special about the human brain?
0
946
2394
Bộ não con người có gì đặc biệt?
00:15
Why is it that we study other animals
1
3340
2212
Tại sao chúng ta
lại thí nghiệm trên các loài động vật
lại thí nghiệm trên các loài động vật
00:17
instead of them studying us?
2
5552
2121
mà không phải thí nghiệm
trên chính bản thân mình?
trên chính bản thân mình?
00:19
What does a human brain have or do
3
7673
1798
Bộ não con người có gì hay
00:21
that no other brain does?
4
9471
1733
mà những bộ não khác lại không có?
00:23
When I became interested
in these questions about 10 years ago,
in these questions about 10 years ago,
5
11204
2848
Khi tôi bị thu hút
bởi những câu hỏi như thế này cách đây 10 năm,
bởi những câu hỏi như thế này cách đây 10 năm,
00:26
scientists thought they knew
what different brains were made of.
what different brains were made of.
6
14052
2942
các nhà khoa học nghĩ rằng
họ biết các bộ não khác nhau có cấu tạo thế nào.
họ biết các bộ não khác nhau có cấu tạo thế nào.
00:28
Though it was based on very little evidence,
7
16994
1729
Mặc dù điều đó dựa trên rất ít chứng cứ,
00:30
many scientists thought that all mammalian brains,
8
18723
2187
nhiều nhà khoa học nghĩ rằng
tất cả bộ não của động vật có vú
tất cả bộ não của động vật có vú
00:32
including the human brain,
9
20910
1725
bao gồm cả bộ não con người,
00:34
were made in the same way,
10
22635
1300
được cấu tạo như nhau,
00:35
with a number of neurons that was always
11
23935
1502
với một số lượng nơ ron mà luôn ở
00:37
proportional to the size of the brain.
12
25437
2231
tỉ lệ cân xứng với kích thước não.
00:39
This means that two brains of the same size,
13
27668
2076
Có nghĩa là hai bộ não
với kích thước giống nhau,
với kích thước giống nhau,
00:41
like these two, with a respectable 400 grams,
14
29744
3548
như hai bộ não này,
với khối lượng tầm 400g,
với khối lượng tầm 400g,
00:45
should have similar numbers of neurons.
15
33292
2552
nên có số lượng nơ ron như nhau.
00:47
Now, if neurons are the functional
16
35844
1796
Bây giờ, nếu nơ ron là những
00:49
information processing units of the brain,
17
37640
2903
thông tin chức năng thể hiện
các đơn vị của bộ não,
các đơn vị của bộ não,
00:52
then the owners of these two brains
18
40543
1592
rồi sau đó chủ nhân của hai bộ não này
00:54
should have similar cognitive abilities.
19
42135
2729
nên có những khả năng nhận thức như nhau.
00:56
And yet, one is a chimp,
20
44864
2349
Thật sự là, đây là của một con tinh tinh
00:59
and the other is a cow.
21
47213
2637
và cái kia là của một con bò.
01:01
Now maybe cows have a really rich
22
49850
2362
Hiện giờ những con bò có thể có
01:04
internal mental life and are so smart
23
52212
2253
một đời sống tinh thần bên trong
phong phú và thông minh đến nỗi
phong phú và thông minh đến nỗi
01:06
that they choose not to let us realize it,
24
54465
3803
chúng chọn cách
không để chúng ta biết về nó,
không để chúng ta biết về nó,
01:10
but we eat them.
25
58268
1445
nhưng chúng ta làm thịt chúng.
01:11
I think most people will agree
26
59713
1699
Tôi nghĩ đa số mọi người đều đồng ý
01:13
that chimps are capable of much more complex,
27
61412
2001
rằng tinh tinh có những thái độ phức tạp,
01:15
elaborate and flexible behaviors than cows are.
28
63413
3056
tinh vi và linh hoạt hơn rất nhiều so với bò.
01:18
So this is a first indication that the
29
66469
1932
Vậy nên đây là biểu hiện đầu tiên cho
01:20
"all brains are made the same way" scenario
30
68401
2033
kết luận "mọi bộ não đều có cấu tạo như nhau"
01:22
is not quite right.
31
70434
1671
không hẳn là chính xác.
01:24
But let's play along.
32
72105
1346
Nhưng hãy cứ coi như là thế.
01:25
If all brains were made the same way
33
73451
1778
Nếu mọi bộ não đều có cấu tạo như nhau
01:27
and you were to compare animals
with brains of different sizes,
with brains of different sizes,
34
75229
2912
và nếu bạn so sánh não động vật
với những kích thước khác nhau,
với những kích thước khác nhau,
01:30
larger brains should always have more neurons
35
78141
2182
bộ não lớn hơn
sẽ luôn luôn có nhiều nơ ron
sẽ luôn luôn có nhiều nơ ron
01:32
than smaller brains,
and the larger the brain,
and the larger the brain,
36
80323
2323
hơn so với bộ não nhỏ hơn,
và bộ não càng lớn,
và bộ não càng lớn,
01:34
the more cognitively able its owner should be.
37
82646
3022
thì khả năng nhận thức của chủ nhân
sẽ càng cao hơn.
sẽ càng cao hơn.
01:37
So the largest brain around should also be
38
85668
2136
Do đó bộ não lớn nhất sẽ có
01:39
the most cognitively able.
39
87804
2289
khả năng nhận thức cao nhất.
01:42
And here comes the bad news:
40
90093
1581
Nhưng tin xấu là:
01:43
Our brain, not the largest one around.
41
91674
2757
Bộ não của chúng ta,
không phải là bộ não lớn nhất.
không phải là bộ não lớn nhất.
01:46
It seems quite vexing.
42
94431
1555
Có vẻ như điều này
sẽ làm phật ý nhiều người.
sẽ làm phật ý nhiều người.
01:47
Our brain weighs between 1.2 and 1.5 kilos,
43
95986
2735
Bộ não của chúng ta nặng từ 1.2 đến 1.5kg,
01:50
but elephant brains weigh between four and five kilos,
44
98721
3317
nhưng bộ não của voi nặng tầm 4 đến 5kg,
01:54
and whale brains can weigh up to nine kilos,
45
102038
2585
và bộ não của cá voi có thể lên tới 9kg,
01:56
which is why scientists used to resort to saying
46
104623
4738
đó là lí do vì sao
các nhà khoa học từng nói rằng
các nhà khoa học từng nói rằng
02:01
that our brain must be special
47
109361
2157
bộ não chúng ta phải rất đặc biệt
02:03
to explain our cognitive abilities.
48
111518
2862
để giải thích
cho khả năng nhận thức của chúng ta.
cho khả năng nhận thức của chúng ta.
02:06
It must be really extraordinary,
49
114380
2946
Nó thật sự kì lạ,
02:09
an exception to the rule.
50
117326
1977
mội loại trừ so với qui luật.
02:11
Theirs may be bigger, but ours is better,
51
119303
3226
Của chúng có thể lớn hơn,
nhưng của chúng ta lại tốt hơn,
nhưng của chúng ta lại tốt hơn,
02:14
and it could be better, for example,
52
122529
1875
và nó có thể tốt hơn, ví dụ,
02:16
in that it seems larger than it should be,
53
124404
2111
trong trường hợp
nó có vẻ lớn hơn bình thường,
nó có vẻ lớn hơn bình thường,
02:18
with a much larger cerebral cortex
than we should have
than we should have
54
126515
2698
với vỏ não lớn hơn bình thường
02:21
for the size of our bodies.
55
129213
1539
so với kích thước cơ thể.
02:22
So that would give us extra cortex
56
130752
1652
Vậy nên, điều đó sẽ cho chúng ta thêm vỏ não
02:24
to do more interesting things
than just operating the body.
than just operating the body.
57
132404
2960
để làm những thứ thú vị hơn
là chỉ điều hành cơ thể.
là chỉ điều hành cơ thể.
02:27
That's because the size of the brain
58
135364
1679
Đó là bởi vì kích thước của bộ não
02:29
usually follows the size of the body.
59
137043
2333
thường tỉ lệ với kích thước của cơ thể.
02:31
So the main reason for saying that
60
139376
2317
Vậy nên lí do chính cho điều đó là
02:33
our brain is larger than it should be
61
141693
2087
não của chúng ta to hơn so với bình thường
02:35
actually comes from comparing ourselves
62
143780
1772
thật ra là từ cách so sánh bản thân chúng ta
02:37
to great apes.
63
145552
1686
với các loài linh trưởng lớn.
02:39
Gorillas can be two to three times larger than we are,
64
147238
2594
Loài gorilla có thể lớn
gấp hai hay gấp ba lần so với chúng ta,
gấp hai hay gấp ba lần so với chúng ta,
02:41
so their brains should also be larger than ours,
65
149832
2421
đáng nhẽ bộ não của chúng
phải to hơn của chúng ta,
phải to hơn của chúng ta,
02:44
but instead it's the other way around.
66
152253
1945
nhưng thay vào đó lại là ngược lại.
02:46
Our brain is three times larger than a gorilla brain.
67
154198
2935
Bộ não của chúng ta lại lớn hơn
gấp ba lần so với bộ não của gorilla.
gấp ba lần so với bộ não của gorilla.
02:49
The human brain also seems special
68
157133
2120
Bộ não con người cũng có vẻ đặc biệt
02:51
in the amount of energy that it uses.
69
159253
2247
nếu xét về lượng năng lượng mà nó sử dụng.
02:53
Although it weighs only two percent of the body,
70
161500
2749
Mặc dù cân nặng của nó
chỉ chiếm 2% của cơ thể,
chỉ chiếm 2% của cơ thể,
02:56
it alone uses 25 percent of all the energy
71
164249
3443
nhưng bản thân nó
sử dụng 25% tổng năng lượng
sử dụng 25% tổng năng lượng
02:59
that your body requires to run per day.
72
167692
2463
mà cơ thể cần để vận hành mỗi ngày.
03:02
That's 500 calories out of a total of 2,000 calories,
73
170155
3353
Đó là 500 calo trên tổng số 2000 calo,
03:05
just to keep your brain working.
74
173508
2405
chỉ để bộ não của bạn vận hành.
03:07
So the human brain is larger than it should be,
75
175913
2928
Vậy nên bộ não con người to hơn bình thường,
03:10
it uses much more energy than it should,
76
178841
2026
tiêu tốn nhiều năng lượng hơn bình thường,
03:12
so it's special.
77
180867
1458
vậy nên nó đặc biệt.
03:14
And this is where the story started to bother me.
78
182325
2571
Và điều đó bắt đầu khiến tôi phân tâm.
03:16
In biology, we look for rules
79
184896
1671
Về mặt sinh học,
chúng ta nhìn vào các qui luật
chúng ta nhìn vào các qui luật
03:18
that apply to all animals and to life in general,
80
186567
2846
áp dụng vào tất cả các động vật
và đời sống nói chung,
và đời sống nói chung,
03:21
so why should the rules of evolution
81
189413
1850
thế nên tại sao qui luật phát triển nên
03:23
apply to everybody else but not to us?
82
191263
3642
áp dụng cho tất cả trừ chúng ta?
03:26
Maybe the problem was with the basic assumption
83
194905
2197
Có lẽ vấn đề là do giả thuyết cơ bản
03:29
that all brains are made in the same way.
84
197102
1871
rằng mọi bộ não đều cấu tạo như nhau.
03:30
Maybe two brains of a similar size
85
198973
1599
Có lẽ hai bộ não có kích thước như nhau
03:32
can actually be made of
very different numbers of neurons.
very different numbers of neurons.
86
200572
2591
thật ra có thể được cấu tạo
từ số lượng nơ ron khác nhau.
từ số lượng nơ ron khác nhau.
03:35
Maybe a very large brain
87
203163
1607
Có lẽ bộ não lớn
03:36
does not necessarily have more neurons
88
204770
1840
không nhất thiết phải có nhiều nơ ron hơn
03:38
than a more modest-sized brain.
89
206610
2221
một bộ não có kích thước bình thường.
03:40
Maybe the human brain
actually has the most neurons
actually has the most neurons
90
208831
3009
Có lẽ bộ não con người
thật sự có nhiều nơ ron nhất
thật sự có nhiều nơ ron nhất
03:43
of any brain, regardless of its size,
91
211840
2573
so với bất kì bộ não nào,
không liên quan tới kích thước của nó,
không liên quan tới kích thước của nó,
03:46
especially in the cerebral cortex.
92
214413
2094
đặc biệt là ở vỏ não.
03:48
So this to me became
93
216507
1552
Vậy nên, với tôi điều đó trở thành
03:50
the important question to answer:
94
218059
1729
một câu hỏi quan trọng để trả lời:
03:51
how many neurons does the human brain have,
95
219788
2400
Bộ não con người có bao nhiêu nơ ron,
03:54
and how does that compare to other animals?
96
222188
2522
và được so sánh với các động vật khác
như thế nào?
như thế nào?
03:56
Now, you may have heard or read somewhere
97
224710
2423
Bây giờ, có thể bạn đã nghe hay đọc đâu đó
03:59
that we have 100 billion neurons,
98
227133
2111
rằng chúng ta có 100 tỉ nơ ron,
04:01
so 10 years ago, I asked my colleagues
99
229244
2086
vậy thì 10 năm trước,
tôi đã hỏi đồng nghiệp của mình
tôi đã hỏi đồng nghiệp của mình
04:03
if they knew where this number came from.
100
231330
1839
họ có biết con số đó từ đâu không.
04:05
But nobody did.
101
233169
1458
Nhưng không ai biết.
04:06
I've been digging through the literature
102
234627
1453
Tôi đã và đang tìm kiếm tài liệu
04:08
for the original reference for that number,
103
236080
2058
về bản tham khảo nguyên gốc
về con số đó,
về con số đó,
04:10
and I could never find it.
104
238138
1783
nhưng tôi vẫn chưa thể tìm thấy nó.
04:11
It seems that nobody had actually ever counted
105
239921
2739
Có vẻ như
chưa một ai thật sự đã đếm
chưa một ai thật sự đã đếm
04:14
the number of neurons in the human brain,
106
242660
1534
số lượng nơ ron
trong bộ não con người,
trong bộ não con người,
04:16
or in any other brain for that matter.
107
244194
2499
hay bất kì bộ não nào khác.
04:18
So I came up with my own way
to count cells in the brain,
to count cells in the brain,
108
246693
3535
Vậy nên tự tôi tìm cách
để đếm số tế bào não,
để đếm số tế bào não,
04:22
and it essentially consists of
109
250228
2108
và về bản chất thì là
04:24
dissolving that brain into soup.
110
252336
3245
hòa tan bộ não thành nước súp.
04:27
It works like this:
111
255581
2037
Nó là như thế này:
04:29
You take a brain, or parts of that brain,
112
257618
3127
Bạn lấy một bộ não, hoặc một phần của nó,
04:32
and you dissolve it in detergent,
113
260745
1744
và bạn hòa tan nó trong thuốc tẩy,
04:34
which destroys the cell membranes
114
262489
1509
nó sẽ phá hủy các màng tế bào
04:35
but keeps the cell nuclei intact,
115
263998
2436
nhưng nhân tế bào không bị ảnh hưởng,
04:38
so you end up with a suspension of free nuclei
116
266434
3140
rồi bạn sẽ có
một chất dịch huyền phù của nhân tự do
một chất dịch huyền phù của nhân tự do
04:41
that looks like this,
117
269574
1781
mà trông sẽ như thế này,
04:43
like a clear soup.
118
271355
1273
như nước súp vậy.
04:44
This soup contains all the nuclei
119
272628
1891
Nước súp này gồm tất cả nhân
04:46
that once were a mouse brain.
120
274519
2054
mà từng là bộ não chuột.
04:48
Now, the beauty of a soup is that because it is soup,
121
276573
3030
Vẻ đẹp của nước súp này
là bởi vì đây là nước súp,
là bởi vì đây là nước súp,
04:51
you can agitate it and make those nuclei
122
279603
2898
bạn có thể khuấy nó
và khiến những nhân này
và khiến những nhân này
04:54
be distributed homogeneously in the liquid,
123
282501
1971
phân tán đều trong chất lỏng,
04:56
so that now by looking under the microscope
124
284472
1981
để giờ chỉ cần nhìn dưới kính hiển vi
04:58
at just four or five samples
of this homogeneous solution,
of this homogeneous solution,
125
286453
4083
chỉ 4 hoặc 5 mẫu
của biện pháp đồng đều này,
của biện pháp đồng đều này,
05:02
you can count nuclei, and therefore tell
126
290536
2536
bạn có thể đếm số nhân, và từ đó nói được
05:05
how many cells that brain had.
127
293072
1679
có bao nhiêu tế bào trong não.
05:06
It's simple, it's straightforward,
128
294751
1625
Nó đơn giản và không hề phức tạp,
05:08
and it's really fast.
129
296376
1434
và còn rất nhanh nữa.
05:09
So we've used that method to count neurons
130
297810
1997
Vậy nên chúng tôi đã sử dụng phương pháp đó
để đếm số nơ ron
để đếm số nơ ron
05:11
in dozens of different species so far,
131
299807
2311
trong hàng tá những loài khác nhau,
05:14
and it turns out that all brains
132
302118
1689
và kết quả là tất cả những bộ não đó
05:15
are not made the same way.
133
303807
2582
không hề có cấu tạo giống nhau.
05:18
Take rodents and primates, for instance:
134
306389
2187
Lấy ví dụ về loài gặm nhấm
và loài linh trưởng chẳng hạn:
và loài linh trưởng chẳng hạn:
05:20
In larger rodent brains, the average size
135
308576
2284
Trong bộ não lớn hơn của loài gặm nhấm,
kích cỡ trung bình
kích cỡ trung bình
05:22
of the neuron increases,
136
310860
1686
của nơ ron tăng lên,
05:24
so the brain inflates very rapidly
137
312546
2599
vậy nên bộ não phồng lên rất nhanh
05:27
and gains size much faster than it gains neurons.
138
315145
3165
và đạt được kích thước
nhanh hơn nhiều so với việc tăng số nơ ron.
nhanh hơn nhiều so với việc tăng số nơ ron.
05:30
But primate brains gain neurons
139
318310
1703
Nhưng bộ não của loài linh trưởng
có số nơ ron
có số nơ ron
05:32
without the average neuron becoming any larger,
140
320013
2459
mà không có chuyện nơ ron trung bình
trở nên lớn hơn,
trở nên lớn hơn,
05:34
which is a very economical way
141
322472
1525
mà đó là một cách rất tiết kiệm
05:35
to add neurons to your brain.
142
323997
1653
để bổ sung nơ ron vào bộ não.
05:37
The result is that a primate brain
143
325650
1764
Kết quả là bộ não của loài linh trưởng
05:39
will always have more neurons than
a rodent brain of the same size,
a rodent brain of the same size,
144
327414
3167
sẽ luôn có nhiều nơ ron hơn
bộ não của loài gặm nhấm có cùng một kích thước
bộ não của loài gặm nhấm có cùng một kích thước
05:42
and the larger the brain,
145
330581
1483
và bộ não càng lớn,
05:44
the larger this difference will be.
146
332064
2214
thì sự khác nhau càng nhiều.
05:46
Well, what about our brain then?
147
334278
2103
Thế còn bộ não của chúng ta thì sao?
05:48
We found that we have, on average,
148
336381
1684
Chúng tôi phát hiện ra
trung bình chúng ta có
trung bình chúng ta có
05:50
86 billion neurons,
149
338065
1785
86 tỉ nơ ron,
05:51
16 billion of which are in the cerebral cortex,
150
339850
2999
16 tỉ trong đó nằm ở tế bào vỏ não,
05:54
and if you consider that the cerebral cortex
151
342849
2081
và nếu bạn cho là vỏ não
05:56
is the seat of functions like
152
344930
3094
là trung tâm của các chức năng như
06:00
awareness and logical and abstract reasoning,
153
348024
3137
sự nhận thức và lý thuyết logic
và suy luận không thực tế,
và suy luận không thực tế,
06:03
and that 16 billion is the most neurons
154
351161
2984
và 16 tỉ đó là số nơ ron nhiều nhất
06:06
that any cortex has,
155
354145
2621
mà bất kì vỏ nào có,
06:08
I think this is the simplest explanation
156
356766
1718
tôi nghĩ đây là cách giải thích đơn giản nhất
06:10
for our remarkable cognitive abilities.
157
358484
3142
về khả năng nhận thức đáng ghi nhận
của chúng ta.
của chúng ta.
06:13
But just as important is what
the 86 billion neurons mean.
the 86 billion neurons mean.
158
361626
3221
Nhưng 86 tỉ nơ ron
có ý nghĩa quan trọng như thế nào.
có ý nghĩa quan trọng như thế nào.
06:16
Because we found that the relationship
159
364847
1529
Bởi vì chúng tôi đã tìm ra mối quan hệ
06:18
between the size of the brain
and its number of neurons
and its number of neurons
160
366376
2352
giữa kích thước của não
so với số lượng nơ ron
so với số lượng nơ ron
06:20
could be described mathematically,
161
368728
1627
có thể được miêu tả
trên phương diện toán học,
trên phương diện toán học,
06:22
we could calculate what a human brain
162
370355
2218
chúng ta có thể tính toán được não người
06:24
would look like if it was made like a rodent brain.
163
372573
2674
sẽ thế nào
nếu nó được cấu tạo như của loài gặm nhấm.
nếu nó được cấu tạo như của loài gặm nhấm.
06:27
So, a rodent brain with 86 billion neurons
164
375247
3574
Bởi thế, một bộ não của loài gặm nhấm
với 86 tỉ nơ ron
với 86 tỉ nơ ron
06:30
would weigh 36 kilos.
165
378821
3121
sẽ nặng tầm 36kg.
06:33
That's not possible.
166
381942
1633
Điều đó là không thể.
06:35
A brain that huge would be crushed
167
383575
1906
Một bộ não vĩ đại sẽ bị đè bẹp
06:37
by its own weight,
168
385481
1184
bởi chính cân nặng của nó,
06:38
and this impossible brain would go
169
386665
1587
và bộ não không thể có được này
sẽ chỉ hợp
sẽ chỉ hợp
06:40
in the body of 89 tons.
170
388252
3771
với cơ thể 89 tấn.
06:44
I don't think it looks like us.
171
392023
2134
Tôi không nghĩ là
chúng ta sẽ trông giống như vậy.
chúng ta sẽ trông giống như vậy.
06:46
So this brings us to a very important
conclusion already,
conclusion already,
172
394157
2553
Vậy nên điều đó đã đưa chúng tôi đến
một kết luận cực kì quan trọng,
một kết luận cực kì quan trọng,
06:48
which is that we are not rodents.
173
396710
2647
đó là chúng ta không phải loài gặm nhấm.
06:51
The human brain is not a large rat brain.
174
399357
3268
Bộ não con người
không phải bộ não chuột to lớn.
không phải bộ não chuột to lớn.
06:54
Compared to a rat, we might seem special, yes,
175
402625
2628
So sánh với chuột,
chúng ta có vẻ đặc biệt, đúng vậy,
chúng ta có vẻ đặc biệt, đúng vậy,
06:57
but that's not a fair comparison to make,
176
405253
2220
nhưng đó không phải
là một phép so sánh cân xứng,
là một phép so sánh cân xứng,
06:59
given that we know that we are not rodents.
177
407473
2089
bởi lẽ chúng ta biết
mình không phải là loài gặm nhấm.
mình không phải là loài gặm nhấm.
07:01
We are primates,
178
409562
1390
Chúng ta là động vật linh trưởng,
07:02
so the correct comparison is to other primates.
179
410952
2774
bởi thế sự so sánh hợp lí
là với những loài linh trưởng khác.
là với những loài linh trưởng khác.
07:05
And there, if you do the math,
180
413726
1227
Và do đó, nếu bạn làm phép toán,
07:06
you find that a generic primate
181
414953
2786
bạn sẽ thấy một loài linh trưởng
07:09
with 86 billion neurons
182
417739
1930
với 86 tỉ nơ ron
07:11
would have a brain of about 1.2 kilos,
183
419669
3003
sẽ có bộ não vào khoảng 1.2kg,
07:14
which seems just right,
184
422672
1889
có vẻ như là hợp lí,
07:16
in a body of some 66 kilos,
185
424561
1972
với một cơ thể 66kg,
07:18
which in my case is exactly right,
186
426533
2645
trong trường hợp của tôi
là hoàn toàn chính xác,
là hoàn toàn chính xác,
07:21
which brings us to a very unsurprising
187
429178
2620
mà sẽ đưa chúng ta
đến với một kết luận tuy không làm ngạc nhiên
đến với một kết luận tuy không làm ngạc nhiên
07:23
but still incredibly important conclusion:
188
431798
2969
nhưng vẫn rất quan trọng:
07:26
I am a primate.
189
434767
1341
Tôi là một loài linh trưởng.
07:28
And all of you are primates.
190
436108
2698
Và tất cả các bạn là loài linh trưởng.
07:30
And so was Darwin.
191
438806
1900
Và Darwin cũng thế.
07:32
I love to think that Darwin
would have really appreciated this.
would have really appreciated this.
192
440706
2940
Tôi rất thích thú
khi nghĩ rằng Darwin sẽ thật sự trân trọng điều này.
khi nghĩ rằng Darwin sẽ thật sự trân trọng điều này.
07:35
His brain, like ours,
193
443646
1967
Bộ não của ông, cũng như chúng ta,
07:37
was made in the image of other primate brains.
194
445613
3511
được cấu tạo trong hình ảnh của bộ não
những loài linh trưởng khác.
những loài linh trưởng khác.
07:41
So the human brain may be remarkable, yes,
195
449124
2302
Vậy nên bộ não con người đặc biệt, đúng vậy,
07:43
but it is not special in its number of neurons.
196
451426
2781
nhưng không đặc biệt về số lượng nơ ron.
07:46
It is just a large primate brain.
197
454207
1855
Đó chỉ chứng minh
về một bộ não loài linh trưởng to lớn thôi.
về một bộ não loài linh trưởng to lớn thôi.
07:48
I think that's a very humbling and sobering thought
198
456062
3044
Tôi nghĩ rằng đó là một suy nghĩ
hết sức khiêm tốn và tỉnh táo
hết sức khiêm tốn và tỉnh táo
07:51
that should remind us of our place in nature.
199
459106
3063
khi mà nhắc nhở chúng ta
về vị trí của mình trong tự nhiên.
về vị trí của mình trong tự nhiên.
07:54
Why does it cost so much energy, then?
200
462169
2644
Tại sao nó lại tốn nhiều năng lượng như vậy?
07:56
Well, other people have figured out
201
464813
1447
Những người khác đã tìm ra
07:58
how much energy the human brain
202
466260
1503
lượng năng lượng mà bộ não con người
07:59
and that of other species costs,
203
467763
1407
và của các loài khác tiêu tốn,
08:01
and now that we knew how many neurons
204
469170
1652
và bây giờ chúng ta đã biết số lượng nơ ron
08:02
each brain was made of, we could do the math.
205
470822
2342
có trong cấu tạo mỗi bộ não,
chúng ta có thể làm phép tính.
chúng ta có thể làm phép tính.
08:05
And it turns out that both human
206
473164
1866
Và kết quả là cả bộ não con người
08:07
and other brains cost about the same,
207
475030
2823
và các loài khác đều tiêu tốn như nhau,
08:09
an average of six calories
per billion neurons per day.
per billion neurons per day.
208
477853
3421
trung bình 6 calo mỗi tỉ nơ ron mỗi ngày.
08:13
So the total energetic cost of a brain
209
481274
2139
Vậy tổng năng lượng của một bộ não
08:15
is a simple, linear function
210
483413
2034
là một hàm tuyến tính đơn giản
08:17
of its number of neurons,
211
485447
1709
của số lượng nơ ron,
08:19
and it turns out that the human brain
212
487156
2183
và kết quả là bộ não con người
08:21
costs just as much energy as you would expect.
213
489339
3841
chỉ tốn lượng năng lượng như bạn mong đợi.
08:25
So the reason why the human brain
214
493180
2091
Vậy nên lí do vì sao bộ não con người
08:27
costs so much energy is simply because
215
495271
1672
tiêu tốn nhiều năng lượng như thế
thật đơn giản bởi vì
thật đơn giản bởi vì
08:28
it has a huge number of neurons,
216
496943
1983
nó chứa một số lượng lớn nơ ron,
08:30
and because we are primates
217
498926
1485
và bởi vì chúng ta là loài linh trưởng,
08:32
with many more neurons for a given body size
218
500411
2499
với rất nhiều nơ ron
so với một kích thước cơ thể cho sẵn
so với một kích thước cơ thể cho sẵn
08:34
than any other animal,
219
502910
1522
hơn so với bất kì loài động vật nào,
08:36
the relative cost of our brain is large,
220
504432
3540
cái giá cân xứng
của bộ não chúng ta thì lớn,
của bộ não chúng ta thì lớn,
08:39
but just because we're primates,
not because we're special.
not because we're special.
221
507972
3001
nhưng chỉ bởi vì chúng ta là loài linh trưởng,
chứ không phải vì chúng ta đặc biệt.
chứ không phải vì chúng ta đặc biệt.
08:42
Last question, then:
222
510973
1190
Câu hỏi cuối cùng, là:
08:44
how did we come by this
remarkable number of neurons,
remarkable number of neurons,
223
512163
3115
làm sao chúng ta tìm ra được
số lượng nơ ron đặc biệt này,
số lượng nơ ron đặc biệt này,
08:47
and in particular, if great apes
224
515278
1900
và đặc biệt, nếu loài khỉ lớn
08:49
are larger than we are,
225
517178
1555
to hơn chúng ta,
08:50
why don't they have a larger brain
than we do, with more neurons?
than we do, with more neurons?
226
518733
3765
tại sao chúng không có bộ não lớn hơn chúng ta,
với nhiều nơ ron hơn?
với nhiều nơ ron hơn?
08:54
When we realized how much expensive it is
227
522498
2090
Khi mà chúng ta hiểu được
có nhiều nơ ron trong não
có nhiều nơ ron trong não
08:56
to have a lot of neurons in the brain, I figured,
228
524588
2333
có cái giá đắt thế nào, tôi đoán vậy,
08:58
maybe there's a simple reason.
229
526921
2003
có thể có một lí do đơn giản.
09:00
They just can't afford the energy
230
528924
1683
Chúng chỉ không thể chịu được năng lượng
09:02
for both a large body
and a large number of neurons.
and a large number of neurons.
231
530607
2950
cho cả một cơ thể to lớn
và số lượng nơ ron lớn như thế.
và số lượng nơ ron lớn như thế.
09:05
So we did the math.
232
533557
1429
Vậy nên chúng tôi đã làm phép tính.
09:06
We calculated on the one hand
233
534986
1600
Một mặt, chúng tôi tính
09:08
how much energy a primate gets per day
234
536586
1941
lượng năng lượng
mà một con linh trưởng hấp thụ mỗi ngày
mà một con linh trưởng hấp thụ mỗi ngày
09:10
from eating raw foods,
235
538527
1350
từ việc ăn thịt sống,
09:11
and on the other hand, how much energy
236
539877
2037
và mặc khác, lượng năng lượng
09:13
a body of a certain size costs
237
541914
1764
mà một cơ thể
với một kích thước nhất định phải tiêu hao
với một kích thước nhất định phải tiêu hao
09:15
and how much energy a brain of a
certain number of neurons costs,
certain number of neurons costs,
238
543678
3387
và lượng năng lượng mà một bộ não
với số lượng nơ ron nhất định tiêu hao,
với số lượng nơ ron nhất định tiêu hao,
09:19
and we looked for the combinations
239
547065
1489
và chúng tôi tìm ra sự kết hợp
09:20
of body size and number of brain neurons
240
548554
2411
giữa kích thước cơ thể
và số lượng nơ ron trong não
và số lượng nơ ron trong não
09:22
that a primate could afford
241
550965
1270
mà một con linh trưởng có thể chịu được
09:24
if it ate a certain number of hours per day.
242
552235
2548
nếu nó ăn một lượng giờ nhất định mỗi ngày.
09:26
And what we found is that
243
554783
1816
Và những gì chúng tôi đã tìm ra là
09:28
because neurons are so expensive,
244
556599
1712
bởi vì nơ ron đắt như thế,
09:30
there is a tradeoff between
body size and number of neurons.
body size and number of neurons.
245
558311
3370
có một sự đánh đổi
giữa kích thước cơ thể và số lượng nơ ron.
giữa kích thước cơ thể và số lượng nơ ron.
09:33
So a primate that eats eight hours per day
246
561681
2951
Vậy nên một con loài linh trưởng ăn 8h mỗi ngày
09:36
can afford at most 53 billion neurons,
247
564632
3024
có thể đạt được nhiều nhất 53 tỉ nơ ron,
09:39
but then its body cannot be any bigger
248
567656
1727
nhưng sau đó cơ thể không thể nặng hơn
09:41
than 25 kilos.
249
569383
1954
25kg.
09:43
To weigh any more than that,
250
571337
1701
Để cân nặng lớn hơn,
09:45
it has to give up neurons.
251
573038
1769
nó phải bỏ đi các nơ ron.
09:46
So it's either a large body
252
574807
2653
Vậy nên đó là một cơ thể lớn
09:49
or a large number of neurons.
253
577460
1495
hoặc là một số lượng nơ ron lớn.
09:50
When you eat like a primate,
254
578955
1365
Khi bạn ăn giống như loài linh trưởng,
09:52
you can't afford both.
255
580320
2236
bạn sẽ không thể đảm đương cả hai.
09:54
One way out of this metabolic limitation
256
582556
1964
Một cách để vượt ra khỏi
giới hạn trao đổi chất
giới hạn trao đổi chất
09:56
would be to spend even more hours per day eating,
257
584520
3401
là dành nhiều thời gian mỗi ngày để ăn hơn,
09:59
but that gets dangerous,
258
587921
1363
nhưng điều đó sẽ gây nguy hiểm,
10:01
and past a certain point, it's just not possible.
259
589284
2719
và vượt qua một điểm nhất định, đ
iều đó là không thể nào.
iều đó là không thể nào.
10:04
Gorillas and orangutans, for instance,
260
592003
1537
Gorilla và đười ươi, ví dụ,
10:05
afford about 30 billion neurons
261
593540
1923
có thể có khoảng 30 tỉ nơ ron
10:07
by spending eight and a half hours per day eating,
262
595463
2966
bằng cách dành 8.5h giờ để ăn mỗi ngày,
10:10
and that seems to be about as much as they can do.
263
598429
3116
và có vẻ như chúng chỉ có làm như thế.
10:13
Nine hours of feeding per day
264
601545
1791
9h để để mỗi ngày
10:15
seems to be the practical limit for a primate.
265
603336
3271
có vẻ như là giới hạn thực tế
cho một loài linh trưởng.
cho một loài linh trưởng.
10:18
What about us?
266
606607
1791
Thế còn chúng ta?
10:20
With our 86 billion neurons
267
608398
1600
Với 86 tỉ nơ ron
10:21
and 60 to 70 kilos of body mass,
268
609998
3035
và khối lượng cơ thể từ 60 đến 70kg,
10:25
we should have to spend over nine hours
269
613033
3561
chúng ta nên dành hơn 9h
10:28
per day every single day feeding,
270
616594
3575
mỗi ngày hằng ngày để ăn,
10:32
which is just not feasible.
271
620169
2039
việc mà không hề khả thi.
10:34
If we ate like a primate,
272
622208
1834
Nếu chúng ta ăn như loài linh trưởng,
10:36
we should not be here.
273
624042
2253
chúng ta nhẽ ra không nên ở đây.
10:38
How did we get here, then?
274
626295
2127
Làm thế nào mà chúng ta
có thể trở thành như ngày hôm nay vậy?
có thể trở thành như ngày hôm nay vậy?
10:40
Well, if our brain costs just as much energy
275
628422
2735
Nếu bộ não của chúng ta
chỉ tiêu tốn lượng năng lượng
chỉ tiêu tốn lượng năng lượng
10:43
as it should, and if we can't spend
276
631157
1723
như vốn có,
và nếu chúng ta không thể dành
và nếu chúng ta không thể dành
10:44
every waking hour of the day feeding,
277
632880
3674
thời gian mỗi ngày để ăn,
10:48
then the only alternative, really,
278
636554
1911
và cách thay thế duy nhất, thật đấy,
10:50
is to somehow get more energy
279
638465
1958
là làm thế nào để lấy nhiều năng lượng hơn
10:52
out of the same foods.
280
640423
1953
từ những đồ ăn giống nhau.
10:54
And remarkably, that matches exactly
281
642376
3800
Và đáng ghi nhận là,
điều đó phù hợp hoàn toàn
điều đó phù hợp hoàn toàn
10:58
what our ancestors are believed to have invented
282
646176
3037
với những gì tổ tiên chúng ta
được tin là đã phát minh ra
được tin là đã phát minh ra
11:01
one and a half million years ago,
283
649213
1839
từ 1,5 triệu năm trước,
11:03
when they invented cooking.
284
651052
2782
khi họ phát minh ra nấu ăn.
11:05
To cook is to use fire
285
653834
1970
Để nấu ăn phải sử dụng lửa
11:07
to pre-digest foods outside of your body.
286
655804
3800
và nếu thức ăn làm sao cho dễ tiêu hóa.
11:11
Cooked foods are softer, so they're easier to chew
287
659604
2606
Những thức ăn đã nấu mềm hơn,
nên chúng dễ nhai hơn
nên chúng dễ nhai hơn
11:14
and to turn completely into mush in your mouth,
288
662210
2563
và biến hoàn toàn thành chất bột
trong miệng các bạn,
trong miệng các bạn,
11:16
so that allows them to be completely digested
289
664773
2152
để chúng hoàn toàn được tiêu hóa
11:18
and absorbed in your gut,
290
666925
1436
và hấp thụ trong ruột chúng ta,
11:20
which makes them yield much more
energy in much less time.
energy in much less time.
291
668361
3655
mà điều đó sẽ khiến chúng sản xuất ra
nhiều năng lượng hơn trong thời gian ít hơn.
nhiều năng lượng hơn trong thời gian ít hơn.
11:24
So cooking frees time for us to do
292
672016
2489
Vậy nên nấu ăn cho chúng ta thời gian làm
11:26
much more interesting things with our day
293
674505
2062
những thứ thú vị hơn rất nhiều trong ngày
11:28
and with our neurons
294
676567
1480
và với nơ ron của mình
11:30
than just thinking about food,
295
678047
1905
hơn là chỉ nghĩ về thức ăn,
11:31
looking for food, and gobbling down food
296
679952
1704
tìm kiếm thức ăn và nhai ngấu nghiến
11:33
all day long.
297
681656
1225
cả ngày.
11:34
So because of cooking, what once was
298
682881
2499
Vậy nên nhờ nấu ăn,
cái mà đã từng là
cái mà đã từng là
11:37
a major liability, this large,
299
685380
2353
trách nhiệm chính, bộ não lớn,
11:39
dangerously expensive brain with a lot of neurons,
300
687733
3033
đắt đỏ một cách nguy hiểm này
với rất nhiều nơ ron,
với rất nhiều nơ ron,
11:42
could now become a major asset,
301
690766
2036
có thể trở thành một tài sản chủ yếu,
11:44
now that we could both afford
the energy for a lot of neurons
the energy for a lot of neurons
302
692802
3251
bây giờ chúng ta có thể đảm đương được
cả nguồn năng lượng cho rất nhiều nơ ron
cả nguồn năng lượng cho rất nhiều nơ ron
11:48
and the time to do interesting things with them.
303
696056
2503
và thời gian để làm những việc thú vị với chúng.
11:50
So I think this explains why the human brain
304
698559
1974
Vậy tôi nghĩ điều đó giải thích
cho việc tại sao bộ não con người
cho việc tại sao bộ não con người
11:52
grew to become so large so fast in evolution,
305
700533
3240
lại phát triển lớn đến thế
trong quá trình tiến hóa,
trong quá trình tiến hóa,
11:55
all of the while remaining just a primate brain.
306
703773
3897
tất cả những cái còn lại hiện giờ
chỉ là bộ não của loài linh trưởng.
chỉ là bộ não của loài linh trưởng.
11:59
With this large brain now affordable by cooking,
307
707670
2774
Với bộ não lớn như thế
giờ có thể đảm đương việc nấu ăn,
giờ có thể đảm đương việc nấu ăn,
12:02
we went rapidly from raw foods to culture,
308
710444
2913
chúng ta tiến rất nhanh
từ thịt sống đến văn hóa,
từ thịt sống đến văn hóa,
12:05
agriculture, civilization, grocery stores,
309
713357
2606
nông nghiệp, xã hội, những cửa hàng tạp phẩm,
12:07
electricity, refrigerators,
310
715963
1625
điện, tủ lạnh,
12:09
all of those things that nowadays
311
717588
1607
tất cả những thứ đó ngày nay
12:11
allow us to get all the energy we need
312
719195
2042
cho phép chúng ta có được
tất cả năng lượng mà mình cần
tất cả năng lượng mà mình cần
12:13
for the whole day in a single sitting
313
721237
2782
cho một ngày dài để ngồi
12:16
at your favorite fast food joint.
314
724019
2954
tại một quán ăn nhanh ưa thích.
12:18
So what once was a solution
315
726973
2437
Vậy nên cái đã từng là biện pháp
12:21
now became the problem,
316
729410
1699
nay trở thành một vấn đề,
12:23
and ironically, we look for the solution in raw food.
317
731109
5517
và mỉa mai là,
chúng ta tìm giải pháp ở đồ ăn sống.
chúng ta tìm giải pháp ở đồ ăn sống.
12:28
So what is the human advantage?
318
736626
2556
Vậy thì lợi ích của con người là gì?
12:31
What is it that we have
319
739182
1503
Những cái chúng ta có ngày hôm nay
12:32
that no other animal has?
320
740685
2535
mà không động vật nào có
là gì?
là gì?
12:35
My answer is that we have the largest number
321
743220
2348
Câu trả lời của tôi là
chúng ta có số lượng nơ ron
chúng ta có số lượng nơ ron
12:37
of neurons in the cerebral cortex,
322
745568
1472
lớn nhất ở vỏ não,
12:39
and I think that's the simplest explanation
323
747040
1844
và tôi nghĩ
đó là cách giải thích đơn giản nhất
đó là cách giải thích đơn giản nhất
12:40
for our remarkable cognitive abilities.
324
748884
2013
cho khả năng nhận thức đáng ghi nhận
của chúng ta.
của chúng ta.
12:42
And what is it that we do that no other animal does,
325
750897
3227
Và cái mà chúng ta làm
mà không động vật nào có thể,
mà không động vật nào có thể,
12:46
and which I believe was fundamental
326
754124
1969
và cái mà tôi tin tưởng chủ yếu
12:48
to allow us to reach that large,
327
756093
3083
là cho phép chúng ta đạt được
12:51
largest number of neurons in the cortex?
328
759176
2222
số lượng nơ rơn lớn, lớn nhất ở vỏ não?
12:53
In two words, we cook.
329
761398
2215
Trong hai từ, nấu ăn.
12:55
No other animal cooks its food. Only humans do.
330
763613
3566
Không loài động vật nào nấu ăn được.
Chỉ có con người.
Chỉ có con người.
12:59
And I think that's how we got to become human.
331
767179
2870
Và tôi nghĩ đó là lí do
vì sao chúng ta là con người.
vì sao chúng ta là con người.
13:02
Studying the human brain changed
the way I think about food.
the way I think about food.
332
770049
2460
Nghiên cứu về bộ não con người
đã thay đổi cách suy nghĩ của tôi về thức ăn.
đã thay đổi cách suy nghĩ của tôi về thức ăn.
13:04
I now look at my kitchen,
333
772509
1645
Giờ đây tôi nhìn vào nhà bếp ở nhà mình,
13:06
and I bow to it,
334
774154
1470
và tôi cúi đầu trước nó,
13:07
and I thank my ancestors for coming up
335
775624
1705
và tôi cảm ơn tổ tiên của chúng ta
khi đã
khi đã
13:09
with the invention that probably made us humans.
336
777329
1900
phát minh được cái
mà khiến chúng ta trở thành con người.
mà khiến chúng ta trở thành con người.
13:11
Thank you very much.
337
779229
2132
Cảm ơn rất nhiều.
13:13
(Applause)
338
781361
6353
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Suzana Herculano-Houzel - NeuroscientistSuzana Herculano-Houzel shrunk the human brain by 14 billion neurons -- by developing a new way to count them.
Why you should listen
How many neurons make a human brain? For years, the answer has been (give or take) 100 billion. But neuroscientist Suzana Herculano-Houzel decided to count them herself. Her research approach involved dissolving four human brains (donated to science) into a homogeneous mixture -- in her lab at the Institute of Biomedical Sciences in Rio de Janeiro, they call it "brain soup." She then took a sample of the mix, counted the number of cell nuclei belonging to neurons, and scaled that up. Result: the human brain has about 86 billion neurons, 14 billion fewer than assumed -- but intriguingly, far more than other animals, relative to brain size.
She suggests that it was the invention of cooking by our ancestors -- which makes food yield much more metabolic energy -- that allowed humans to develop the largest primate brain. She's now working on elephant and whale brains to test her hypothesis.
Suzana Herculano-Houzel | Speaker | TED.com