TED Residency
Susan Robinson: How I fail at being disabled
Susan Robinson: Tôi thất bại khi bị khuyết tật như thế nào.
Filmed:
Readability: 4.2
1,458,794 views
Sinh ra với Chứng rối loạn thị giác di truyền - một chứng bệnh không thể chữa được, Susan Robinson bị cho là mù (mặc dù cô ấy thích được gọi là khiếm khuyết tầm nhìn) và bị gán cái nhãn mà cô ấy rất ghét: "khuyết tật." Trong bài nói chuyện cá nhân dí dỏm này, cô ấy đã đi sâu nói rõ về những thành kiến của mọi người về khuyết tật bằng cách phân tích năm thủ thuật lật ngược lại những kỳ vọng đó của mọi người.
Susan Robinson - Business executive, entrepreneur
Susan Robinson is a business leader, inspirational speaker, blogger, entrepreneur and TED Resident. And she is legally blind. Full bio
Susan Robinson is a business leader, inspirational speaker, blogger, entrepreneur and TED Resident. And she is legally blind. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
Tôi xin giới thiệu với các bạn mẹ của tôi.
00:14
I'd like to introduce you to my mom.
0
2640
2120
00:19
(Laughter)
1
7040
1856
(Tiếng cười)
Tôi đoán đó không phải là người
mà các bạn mong đợi,
mà các bạn mong đợi,
00:20
I'm guessing that's not what you expected,
2
8920
3096
và đó cũng không phải là
người mà tôi đã kỳ vọng,
người mà tôi đã kỳ vọng,
00:24
and it's not what I expected either,
3
12040
1976
00:26
and thank goodness I realized
that an Asian man was not my mom
that an Asian man was not my mom
4
14040
4456
và ơn Chúa tôi đã nhận ra
người đàn ông đó không phải là mẹ tôi
người đàn ông đó không phải là mẹ tôi
trước khi tôi ôm anh ta,
00:30
before I hugged him,
5
18520
2096
bởi vì điều đó sẽ thật là khó xử.
00:32
because that would have been so awkward.
6
20640
2720
Phân biệt mọi người không phải là
một trong các điểm mạnh của tôi
một trong các điểm mạnh của tôi
00:36
Recognizing people
isn't one of my strengths
isn't one of my strengths
7
24800
3056
00:39
due to a genetic visual impairment
that has no correction or cure.
that has no correction or cure.
8
27880
4855
bởi Chứng rối loạn thị giác di truyền
của tôi không có cách điều trị.
của tôi không có cách điều trị.
00:44
As a result, I am legally blind,
9
32759
2937
Kết quả là, theo luật thì tôi là
một người mù,
một người mù,
nhưng "khiếm khuyết tầm nhìn"
thì nghe lạc quan hơn.
thì nghe lạc quan hơn.
00:47
though I prefer "partially sighted"
because it's more optimistic.
because it's more optimistic.
10
35720
3696
00:51
(Laughter)
11
39440
1616
(Tiếng cười)
00:53
And I'm entitled to the label "disabled."
12
41080
3840
Và tôi được dán nhãn là "khuyết tật".
Tôi ghét từ "khuyết tật"
khi nó dùng để nói về con người.
khi nó dùng để nói về con người.
00:58
I hate the word disabled
when it's used to describe people.
when it's used to describe people.
13
46600
3400
Nó khơi gợi một tư duy còn ít hơn
01:03
It detonates a mindset of less than
14
51120
3440
việc hoàn toàn xem nhẹ khả năng
01:07
that utterly disregards capacity,
15
55360
2896
năng lực, tiềm năng
01:10
ability, potential,
16
58280
1840
thay vào đó là ưu tiên sự hư hỏng
01:12
instead prioritizing brokenness
17
60920
3120
và thiếu hụt.
01:16
and lack.
18
64800
1200
01:19
The perspective can be overt.
19
67520
2240
Quan điểm này có thể được công khai.
Những việc gì anh ấy không thể tự làm
mà tôi sẽ phải làm cho anh ấy?
mà tôi sẽ phải làm cho anh ấy?
01:23
What can't he do for himself
that I'm going to have to do for him?
that I'm going to have to do for him?
20
71320
3120
Cô ấy có lẽ sẽ cần một chỗ ở mà
01:27
She'll probably need some accommodation
21
75640
2096
01:29
that no other employee
at this business needs.
at this business needs.
22
77760
2640
không một nhân viên nào trong công ty cần.
Thỉnh thoảng, sự thiên vị
một cách che giấu
một cách che giấu
01:33
Sometimes, the hidden bias
23
81600
2600
01:37
is so sweetly conveyed.
24
85120
1720
lại được thể hiện ra thật ngọt ngào.
01:40
"Wow, Susan,
25
88440
1800
"Wow, Susan,
nhìn những điều mà cô đã làm
trong sự nghiệp và cuộc sống kìa.
trong sự nghiệp và cuộc sống kìa.
01:43
look at everything you've done
in your career and your life.
in your career and your life.
26
91000
3680
Làm sao cô có thể làm được tất cả
với thị lực suy yếu như vậy?"
với thị lực suy yếu như vậy?"
01:47
How did you do all of that
and be visually impaired?"
and be visually impaired?"
27
95480
4376
(Tiếng cười)
01:51
(Laughter)
28
99880
4576
01:56
I fail at being disabled.
29
104480
2816
Tôi thất bại khi bị khuyết tật.
01:59
(Laughter)
30
107320
1376
(Tiếng cười)
02:00
So in the spirit of incentivizing
the rampant failure
the rampant failure
31
108720
3336
Vậy thì, trong dòng cảm hứng của
sự khích lệ những kẻ thất bại tụt dốc
sự khích lệ những kẻ thất bại tụt dốc
02:04
of people all over the world
32
112080
2296
trên toàn thế giới
02:06
and enticing the so-called normal
to just give it a rest already,
to just give it a rest already,
33
114400
5536
và dụ dỗ - cách gọi thông thường - để
họ có thể nghỉ ngơi,
họ có thể nghỉ ngơi,
02:11
here are five tips
34
119960
1936
sau đây là năm thủ thuật
02:13
to fail at being disabled.
35
121920
3040
để thất bại khi bị khuyết tật.
Thủ thuật thứ nhất:
02:18
Tip one:
36
126120
1416
Biết rõ năng lực cực đại của bạn.
02:19
know your superpowers.
37
127560
1479
02:21
The best team I ever led in my career
38
129639
2777
Một đội tuyệt vời nhất
mà tôi từng lãnh đạo
mà tôi từng lãnh đạo
đã dựa vào năng lực cực đại đó,
02:24
was based on superpowers,
39
132440
2016
và thậm chí chúng tôi còn tự đặt cho
bản thân những cái tên thật ngầu
bản thân những cái tên thật ngầu
02:26
and we even gave ourselves
fancy-pantsy titles
fancy-pantsy titles
40
134480
2656
02:29
like "the Pillar of Masterly Acumen."
41
137160
3080
như "Trụ cột của sự thông tuệ toàn thể."
"Bánh Bích Quy."
02:33
"The Biscuit Butterer."
42
141600
1856
02:35
(Laughter)
43
143480
1616
(Tiếng cười)
"Tiếng nói của Lí trí."
02:37
"The Voice of Reason."
44
145120
1240
Bởi vì chúng tôi dựa vào
sức mạnh của chính mình,
sức mạnh của chính mình,
02:39
Because we relied on our strengths,
45
147360
2776
những nguồn sức mạnh lớn nhất,
02:42
our best strengths,
46
150160
2256
nên chúng tôi đã đạt được
những kết quả kì diệu.
những kết quả kì diệu.
02:44
we achieved tremendous outcomes.
47
152440
2200
Đặc tính cản trở tôi nhận ra mẹ mình
02:48
The trait that prevents me
from recognizing my mom
from recognizing my mom
48
156640
3296
cho phép tôi thích nghi một cách dễ dàng
02:51
allows me to smoothly adapt,
49
159960
2856
để thẩm thấu nhanh chóng và thực hiện
chính xác hàng loạt các gợi ý khó nhằn
chính xác hàng loạt các gợi ý khó nhằn
02:54
to quickly absorb and accurately process
an exhausting volume of cues,
an exhausting volume of cues,
50
162840
5816
chỉ ra điều gì là quan trọng
03:00
tease out what's important,
51
168680
1896
quyết định hàng loạt quá trình hoặc cơ hội
đối với các tình huống tôi gặp phải
đối với các tình huống tôi gặp phải
03:02
determine multiple processes or potentials
for any situation that I'm in,
for any situation that I'm in,
52
170600
5056
03:07
and then select the one
that makes the most sense,
that makes the most sense,
53
175680
2960
và rồi chọn ra một giải pháp hợp lí nhất,
chỉ trong vài giây.
03:11
all in a matter of seconds.
54
179680
1480
Tôi thấy những điều mà người khác
không thấy.
không thấy.
03:14
I see what other people do not.
55
182240
3000
Một vài người nghĩ rằng đó là
năng lực cực đại,
năng lực cực đại,
03:18
Some people think that's a superpower,
56
186040
1810
03:20
but my real superpowers
57
188800
1520
nhưng năng lực cực đại thật sự của tôi là
bị dội lại khỏi những bức tường bằng kính
03:23
are ricocheting off of glass walls --
58
191320
2096
03:25
(Laughter)
59
193440
1496
(Tiếng cười)
và để cho bạn của tôi đi mọi nơi
với hàm răng còn dính bắp cải.
với hàm răng còn dính bắp cải.
03:26
and letting my friends
walk around with kale in their teeth.
walk around with kale in their teeth.
60
194960
3136
03:30
(Laughter)
61
198120
3296
(Tiếng cười)
03:33
It's true. Don't have lunch with me,
62
201440
2520
Đúng vậy đấy. Vì vậy đừng ăn trưa với tôi,
hoặc ăn tối.
03:37
or dinner.
63
205320
1200
03:39
Tip two: be supremely skilled,
64
207760
3976
Thủ thuật 2: Tối đa hóa kĩ năng,
tối đa hóa kĩ năng trong việc làm sai.
03:43
supremely skilled at getting it wrong.
65
211760
2440
Nó rất quan trọng khi cân bằng sự tự tin
trong năng lượng cực đại của bạn
trong năng lượng cực đại của bạn
03:47
It is important to be
as equally confident in your superpowers
as equally confident in your superpowers
66
215480
3776
cũng như trong FUBAR.
03:51
as you are in you FUBARs.
67
219280
2280
FUBAR nghĩa là "vượt qua mọi sự công nhận"
03:54
That's "effed up beyond all recognition"
68
222640
2536
03:57
for you millennials.
69
225200
1216
trong thế kỉ của bạn.
03:58
(Laughter)
70
226440
1456
(Tiếng cười)
Có một ví dụ khá hay như sau.
03:59
Here's a good example.
71
227920
1200
04:02
It is not a great idea to say,
72
230240
3896
Nó không phải là một ý kiến
tuyệt vời khi nói
tuyệt vời khi nói
“Đừng lo lắng, mọi thứ trong này quá nhỏ
để tôi có thể nhìn thấy”
để tôi có thể nhìn thấy”
04:06
"Don't worry, everything in here
is too small for me to see"
is too small for me to see"
73
234160
3760
04:10
when you accidentally
walk into the men's room --
walk into the men's room --
74
238960
3776
Khi bạn tình cờ đi vào một phòng
toàn đàn ông
toàn đàn ông
(Tiếng cười)
04:14
(Laughter)
75
242760
5896
04:20
at one of the world's
largest sporting arenas --
largest sporting arenas --
76
248680
4296
ở một trong những đấu trường
thể thao quốc tế
thể thao quốc tế
04:25
(Laughter)
77
253000
2736
(Tiếng cười)
04:27
or anywhere.
78
255760
2096
hoặc bất cứ nơi nào.
Tôi thật sự hi vọng điều đó đã không đúng.
04:29
I really wish that one wasn't true.
79
257880
2120
04:33
I'm serious. It is better to just walk out
and let them think you're drunk.
and let them think you're drunk.
80
261720
4456
Thật đấy. Tốt hơn hết là chỉ trở ra ngoài
và cứ để họ nghĩ là bạn đang say rượu.
và cứ để họ nghĩ là bạn đang say rượu.
04:38
(Laughter)
81
266200
1896
(Tiếng cười)
04:40
Tip three: know that everyone
is disabled in some way,
is disabled in some way,
82
268120
4040
Thủ thuật 3: Hãy luôn biết rằng mọi người
ai cũng bị khuyết tật theo một cách nào đó
ai cũng bị khuyết tật theo một cách nào đó
giống như khi bạn bị cảm lạnh
và không thể ngửi mùi được
và không thể ngửi mùi được
04:45
like when you have a cold
and you can't smell
and you can't smell
83
273080
2296
04:47
and you realize that the milk
that you splashed in your coffee was sour
that you splashed in your coffee was sour
84
275400
3376
và bạn nhận ra rằng bạn hòa vào
tách cà phê thứ sữa đã bị chua
tách cà phê thứ sữa đã bị chua
04:50
only after you've tasted it.
85
278800
1960
chỉ sau khi bạn nếm thử chúng.
Mới gần đây thôi, một phụ nữ
hoảng hốt chạy đến chỗ tôi.
hoảng hốt chạy đến chỗ tôi.
04:53
Very recently, a woman
walked up to me frantic.
walked up to me frantic.
86
281920
3376
Cô ấy không thể tìm thấy tiệm
bánh mỳ mà cô đang tìm kiếm đâu cả.
bánh mỳ mà cô đang tìm kiếm đâu cả.
04:57
She could not find
the bakery she was looking for.
the bakery she was looking for.
87
285320
2680
Khi tôi chuyển người theo hướng
mà tôi nghĩ cô ấy nên đi,
mà tôi nghĩ cô ấy nên đi,
05:00
As I motioned in the direction
I thought she should go,
I thought she should go,
88
288880
2616
05:03
saying, "There are no stores
on this side of the street
on this side of the street
89
291520
2936
và nói “Không có tiệm bánh nào
ở phía bên này của con đường
ở phía bên này của con đường
nên tốt nhất là cô đi băng qua…”
05:06
so your best bet is to cross --"
90
294480
2016
“Ôi Chúa ơi,” cô ấy cắt ngang.
05:08
"Oh my goodness," she interrupted.
91
296520
3376
“Nó đây rồi.
05:11
"There it is.
92
299920
1816
Tất cả những gì tôi cần
là một đôi mắt khác.”
là một đôi mắt khác.”
05:13
All I needed was another set of eyes."
93
301760
2896
05:16
(Laughter)
94
304680
5336
(Tiếng cười)
Tôi chỉ biết cứ để cô ấy nói như vậy.
05:22
I just let her have it.
95
310040
1280
Bạn biết đấy, tôi có thể nói rằng,
05:24
I would have said that, you know,
96
312920
3176
luôn logic và chú ý
05:28
being logical and paying attention
97
316120
2696
và bình tĩnh thì
sẽ thực hiện được một cú lừa,
sẽ thực hiện được một cú lừa,
05:30
and staying calm
would have done the trick,
would have done the trick,
98
318840
2936
nhưng tôi là ai chứ?
05:33
but who am I?
99
321800
1200
05:36
Tip four: point out
the disability in others.
the disability in others.
100
324240
3760
Thủ thuật 4:
Chỉ ra sự khuyết tật ở người khác.
Chỉ ra sự khuyết tật ở người khác.
Thủ thuật này chỉ dành cho
– một lưu ý quan trọng -
– một lưu ý quan trọng -
05:41
This one is best reserved --
very important note --
very important note --
101
329080
2416
05:43
this one is best reserved
for people you know well,
for people you know well,
102
331520
2696
nó chỉ dành cho người mà bạn biết rất rõ,
05:46
because random strangers
typically don't appreciate
typically don't appreciate
103
334240
3560
bởi vì những người lạ
thường sẽ không cảm kích
thường sẽ không cảm kích
đối với những khoảnh khắc bị lên lớp.
05:50
teachable moments.
104
338720
1200
Một vài năm trước đây, bố mẹ tôi và tôi
đã đi xem biểu diễn của Rockettes,
đã đi xem biểu diễn của Rockettes,
05:52
A few years ago, my parents and I
went to see the Rockettes,
went to see the Rockettes,
105
340840
3656
các vũ công đá cao của Radio City.
05:56
Radio City's high-kicking dancers.
106
344520
2880
Tôi dựa người về phía bố tôi.
06:00
I leaned over to my dad.
107
348040
1560
06:02
"The two Rockettes on the left
aren't kicking in a straight line."
aren't kicking in a straight line."
108
350760
3680
"Có 2 diễn viên phía bên trái
không đá chân theo đường thẳng."
không đá chân theo đường thẳng."
"Có, họ có đá.”
06:07
"Yes, they are."
109
355800
1200
“Không, họ không làm thế.”
06:09
"No, they're not."
110
357800
1200
“Có mà, làm sao mà con biết
06:12
"Yes, they are, and how do you know?
111
360120
1736
trong khi con không thể nhìn thấy.”
06:13
You can't see."
112
361880
1200
06:15
But I know what
a straight line looks like.
a straight line looks like.
113
363880
2960
Nhưng tôi biết một hàng thắng
trông sẽ thế nào.
trông sẽ thế nào.
Tôi đã chụp một bức ảnh lặp đi lặp lại
06:19
I had snapped a picture
during our back and forth
during our back and forth
114
367880
2656
và đưa cho bố xem bằng chứng
chứng minh tôi đã đúng.
chứng minh tôi đã đúng.
06:22
and presented him the evidence
that proved I was right.
that proved I was right.
115
370560
3240
Ông ấy nhìn vào bức ảnh.
06:26
He looked at the picture.
116
374840
1240
Tôi mạnh miệng hơn.
06:28
I leaned in further.
117
376840
1320
“Bây giờ thì ai bị khuyết tật nhỉ?”
06:30
"Who's disabled now?"
118
378840
1240
06:34
Tip five: pursue audacious goals.
119
382520
3320
Thủ thuật thứ năm:
Theo đuổi những mục tiêu táo bạo.
Theo đuổi những mục tiêu táo bạo.
Lật ngược sự mong đợi lại
06:38
Flip expectation upside down
120
386520
2416
06:40
and shove limitation off a cliff
to meet its demise.
to meet its demise.
121
388960
4120
và vứt bỏ giới hạn khỏi bức vách
để nhìn thấy được giới hạn thật sự của nó.
để nhìn thấy được giới hạn thật sự của nó.
Có một cầu thủ chặn bóng
trong một trường đại học
trong một trường đại học
06:45
There is a college football linebacker
122
393920
2016
06:47
who blitzes, tackles, recovers fumbles
123
395960
3256
người thực hiện những cú tấn công,
xử lí tình huống và lấy lại bóng
xử lí tình huống và lấy lại bóng
06:51
while having one hand.
124
399240
1360
trong khi chỉ có một cánh tay.
Có một giáo viên cực kì thành công
trong việc truyền kiến thức
trong việc truyền kiến thức
06:53
There is a teacher
who successfully transfers knowledge
who successfully transfers knowledge
125
401480
3136
06:56
and inspires countless students
126
404640
2200
và truyền cảm hứng cho vô số học sinh
trong khi cô ấy lại mắc chứng Down.
06:59
while living with Down syndrome.
127
407720
1640
07:02
And for me,
128
410280
1200
Và với tôi,
trong một danh sách dài,
07:04
on my long list,
129
412240
1896
07:06
to cycle from Kathmandu, Nepal,
to Darjeeling, India
to Darjeeling, India
130
414160
3856
đạp xe từ Kathmandu, Nepal
đến Darjeeling, India
đến Darjeeling, India
07:10
on the backseat
of a bicycle built for two.
of a bicycle built for two.
131
418040
2360
trên yên sau của
một chiếc xe đạp 2 người ngồi.
một chiếc xe đạp 2 người ngồi.
07:13
It will be an exciting 620-mile adventure,
132
421800
4816
Đó sẽ là một cuộc phiêu lưu 620 dặm
và tôi chắc rằng tôi sẽ có những bức ảnh
bị mờ để khoe khoan về chuyến đi.
bị mờ để khoe khoan về chuyến đi.
07:18
and I'm sure I will have
the blurry photos to show for it.
the blurry photos to show for it.
133
426640
3656
07:22
(Laughter)
134
430320
1816
(Tiếng cười)
Ồ, trước khi tiếp tục, tôi đã quên mất
chuyện giới thiệu các bạn với mẹ tôi.
chuyện giới thiệu các bạn với mẹ tôi.
07:24
Oh, before we go on,
I forgot to introduce you to my mom.
I forgot to introduce you to my mom.
135
432160
3296
07:27
I need to do that.
136
435480
1200
Tôi cần phải làm điều đó.
Và cô ấy đây,
07:30
And here she is,
137
438360
1376
07:31
as she would appear to me
138
439760
2056
bởi vì tôi sẽ phát hiện ra cô ấy
07:33
if I were looking through a crowd
of people looking for her.
of people looking for her.
139
441840
2840
nếu tôi tìm trong một đám đông
những người đang tìm kiếm cô ấy.
những người đang tìm kiếm cô ấy.
Hay đó là một người đàn ông Á Châu?
07:37
Or is that an Asian man?
140
445800
1560
Xin cảm ơn.
07:40
Thank you.
141
448840
1216
(Vỗ tay)
07:42
(Applause)
142
450080
4200
ABOUT THE SPEAKER
Susan Robinson - Business executive, entrepreneurSusan Robinson is a business leader, inspirational speaker, blogger, entrepreneur and TED Resident. And she is legally blind.
Why you should listen
In 1992 Susan Robinson was diagnosed with a genetic visual impairment (Stargardt's disease). Unable to pursue her dream of becoming an orthopedic surgeon, she chose an alternate career path in organizational leadership.
Robinson has a successful professional background including leadership roles in the non-profit, corporate pharma and government sectors. She drives organizational turnarounds and new program/function start-ups with a focus on long-term, sustainable growth. She builds strong stakeholder relationships and is a transparent and direct communicator.
Robinson is a high-energy public speaker who masterfully blends her professional and personal experiences to shift thinking, elevate potential and inspire action. She deftly folds together serious issues and great humor, allowing audiences to access difficult topics with openness, confidence and objectivity.
Robinson is also an accomplished Argentine tango dancer, cyclist and yogi.
Susan Robinson | Speaker | TED.com